CENTRALI

MAKSILAR
PERMANENT I PA
ERUPTUAR
Prezantimi Historik
1.Shperthimi i dhembit ose I njohur si erupsioni I
dhembit eshte nje proces kompleks ne te cilin
perfshihen te gjitha ndryshimet e levizjes dhe
pozicionimit te dhembit gjate fazave te zhvillimit te
tij brenda ne kreshten alveolare deri ne momentin kur
dhembi del ne harkaden dentare dhe krijon kontakt
me dhembet fqinje dhe me antagonistet perkates.

2-Centrali i pare i paeruptuar u pershkrua

per here te pare ne vitet 23-70 p.e.s
-prevalenca eshte e ndryshme ne grupe te
ndryshe raciale dhe etnike. (me shume ne
popullsine aziatike dhe kaukaziane, femijet e
me ngjyre=0.42%, femijet me prejardhje
hispanike=5.6%) -raporti M:F =(2.1:1)

EPIDEMIOLOGJIA

1-Incizivi central i paeruptuar eshte problem

i moshes se hershme. Kjo patologji
raportohet me pak se kanini dhe molari i
trete permanent.
2-Incizivet maksilar te paeruptuar ndodhin
0.2-1 % te popullsis.
3-Ne moshen 5-12 vjec incidenca e centralit
maksilar te paeruptuar eshte 0.13 %.

FAKTORET E PERGJITHSHEM QE
NDIKOJNE NE ERUPSIONIN E DHEMBIT

1.Formimi I kurores dhe folikulit te dhembit.

2.Forcat e ushtruara nga indet vaskulare
perreth .
3.Formimi dhe rritja e kockes alveolare.
4.Forcat e rritjes dhe terheqjes se
membranes periodontale.
5.Prezenca ose jo e folikulit dentar.
6.Forcat dhe ndikimi I muskulatures.
7.Rezorbimi I kreshtes alveolare.
8.Influencat hormonale.

FAKTORET QE INFLUENCOJNE NE
KOHEN E ERUPSIONIT TE DHEMBIT.

1.Faktoret gjenetike.
2.Faktoret mjedisore
3.Gjinia (femra dhe meshkuj)
4.Faktoret sociale dhe ekonomike.
5.Pesha e lindjes se individit.
6.Faktoret homonale (hormonet e prodhuara
nga gjendra e Hipofizes dhe hormonet e
gjendres se Tiroides.

KRONOLOGJIA E DALJES SE
CENTRALIT MAKSILAR PERMANENT

1.Centrali maksilar permanent eshte dhembi I dyte qe pritet

te dale ne harkaden dentare pas daljes molarit te pare
permanent rreth moshes 6-7 vjecare.
2.Perpara se centrali maksilar permanent te zere pozicionin e
tij ne harkade rrenjet e centralit maksilar te qumeshtit duhet
te kene filluar rezorbimin e tyre.
3.Centrali maksilar I perhershem duhet te eruptoje ne
harkaden dentare ne pozicionin e ruajtur nga paraardhesi I tij
I qumeshtit I cili tashme ka humbur.
4.Shenjat e para te kalcifikimit centrali permanent maksilar I
jep 3-4 muajsh.
5.Formimi I kurores perfundon rreth moshes 4-5 vjec.
6. Erupsioni emergjent 7-8 vjec.
7.Kompletimi I rrotullimit dhe pozicionimit rreth moshes 10
vjec.

8-Incizivi central i perkohshem erupton 8-12

muajsh dhe bie 6-7 vjec.
9 -Incizivi central permanent erupton 7-8
vjec.

DHEMB I PAERUPTUAR

PERKUFIZIM:1. Dhemb i paeruptuar eshte nje

dhemb i cili nuk mund te perforoje
membranen mukoze. 2.Dhemb i impaktuar
eshte nje dhemb i cili pengohet te arrije
pozicionin e tij normal ne harkade nga inde,
kocka, apo nje ind tjeter.

KUR ERUPTIMI KONSIDEROHET I

VONE

Gjate periudhes se odontogjenezes mund te ndodhin

demtime te ndryshme qe do te nderprisnin zhvillimin
normal te dhembit dhe kjo do te conte ne anomali
morfologjike .
Vezhgimi I erupsionit dhe zhvillimit te dhembeve duhet
bere me kujdes qe ne denticionin e perkohshem.
Mosha dentare na ndihmon dhe na jep informacionin e
duhur per kohen kur nje dhemb pritet te eruptoje ne
harkade.
1. -ka kaluar koha normale e eruptimit.
2. -dhembi nuk eshte i pranishem ne arkade dhe nuk
tregon potencial per eruptim .
3-rrenja eshte plotesisht e formuar .
4-kane kaluar 6 muaj qe nga eruptimi i dhembit homolog.

ETIOLOGJIA

1.Faktoret gjenetike
2 .Semundjet endokrine
3.Semundjet metabolike
4.Semundjet infektive.
FAKTORET STRUKTURALE
-te kockave bazale
-te aparatit neuromuskular
-patologji kongenitale te shoqeruara me
malformacione dento-skeletale

SHKAQET KRYESORE QE NDIKOJNE NE MOS

ERUPTIMIN E CENTRALIT PERMANENT MAKSILAR

1.Grumbullimet dentare.
2.Traumat.
3.Dilaceracioni I rrenjes
4.Prania e dhembeve supranumeratum.
5.Prania e ndonje kisti ne trupin e maksiles.
6.Barrierat mukozale ne rrugen e shperthimit qe
sherbejne si barriera fizike,

7.Humbja e parakohshme e dhembeve te

perkohshem
8.Ankiloza radikulare te dhembet permanent
9 .Anomali te formes dhe madhesise
10.Anomali te radhes erupsionit
11.Anomali te mekanizmit te erupsionit
12.Anomali te pozicionit te erupsionit
13.Faktore qe krijojne pengese mekanike
14. Odontoma

DISA SHENJA KLINIKE QE NA NDIHMOJNE TE

KUPTOJME MOS ERUPSIONIN E CENTRALIT

1.Mbajtja me shume ne harkade e centralit te qumeshtit.

2.Mungesa e hapesires per te eruptuar centrali
permanent,mbyllja e kesaj hapesire qe duhet te jete rreth 9
mm.
3.Rotacionet dhe prirjet e dhembeve fqinje.
4.Inklinacionet e mundshme te dhembeve fqinje dhe rrenjeve
te tyre.
5.Lartesia e indeve te buta perreth.
6.Devijimi I rendit normal te erupsionit te dhembeve maksilare
(lateralet eruptojne 6 muaj me heret se centralet permanent).
7.Duhet lokalizuar ne menyre korrekte pozicionimi I centralit
permanent te paeruptuar.
8.Nese centrali permanent eshte large rruges se tij te
eruptimin atehere mund te kemi nje migrim fiziologjik te
dhembeve dhe mbyllje te hapesires.

METODAT E TRAJTIMIT

1-Kirurgjia konservative
2-Kirurgjia ortodontike
3-Ortodoncia
4-Kirurgjia radikale

PLANET E TRAJTIMIT

1.Ne dhembet supranumeratum(shkaku kryesor) behet

extraktimi i dhembit.
75% te rasteve, dhembi i impaktuar erupton ne menyre
natyrore
25%, nuk kemi eruptim natyror, bejme nderhyrjen e
dyte kirurgjikale per ekspozimin e margos incizivale
TRAJTIMI ORTODONTIK: terheqja me braketa, disa faza
trajtimi, (faza per krijimin e hapesires,, dhe me pas faza
per terheqjen e dhembit)
DY TEKNIKAT KRYESORE KIRURGJIKALE :ekspozimi i gjithe
kurores anatomike ne aspektin labial me eksizicion total
te indit te keratinizuar(afrimi i dritares) ekspozim 4-5
mm te margos incizivale dhe eksicizion 2-3mm te indit te
keratinizuar.

RAST TRAJTIMI ORTODONTIK

Vajze 9 vjecare referon per mungesen e erupsionit te centralit

permanent maksilar.
Pasi u vezhgua me hollesi histori mjekesore e pacientes per te
evidentuar kushtet lokale dhe sistemike te mungeses se
centralit ,pacientia pyetet per trauma gjate femijerise.
Behen te gjitha ekzaminimet intra-orale dhe ekstra-orale si
dhe ekzaminimi I radiografise.
DIAGNOZA
Pacientia kishte profil konveks dhe buzeqeshje asimetrike
Ezaminimi klinik tregoi denticion miks,erupsion te dhembeve
ne kohe te ndryshme dhe mos erupsion te centralit maksilar
permanent.
Analiza okluzale tregon per nje klase te pare molare.
Nuk kishte grumbullime dentare pas nje ekzaminimi ne te dy
nofullat.

Centrali I djathte maksilar mungonte dhe laterali I

djathte maksilar kishte eruptuar duke bllokuar
hapesiren e nevojshme per erupsionin e centralit
maksilar
Over jet 3 mm. Over bite 3 mm
Radiografia :Panorameks tregon nje Odontoma te
lokalizuar ne maksile pikerisht ne rrugen ne te cilen
do te eruptonte centrali maksilar.
Vleresimi I dentascan rikonfirmoj pranine e
Odontomes ne afersi te dhembit te paeruptuar.
Analiza cefalometrike tregon nje malokluzion
skeletal te klases se I dhe nje model fytyre
Dolikofacial.

OBJEKTIVAT E TRAJTIMIT

1.Heqja kirurgjikale e pengeses .

2.Ekspansioni I maksiles per te rekuperuar
hapesiren e nevojshme per erupsionin e
centralit maksilar dhe permiresimin e
pozicionit intrakockor te centralit.
3.Rikuperimin e dhembit te paeruptuar.

TRAJTIMI

Hiqet Odontoma .
Nje ekspandues maksilar vendoset ne nofull.
Zgjerimi I harkut lejon te korrigjohet marredhenia midis dy
harqeve atij maksilar dhe mandibular dhe krijimin e
hapesires per rreshtimin e rregullt te dhembeve.
Rregullimi I levizjeve funksionale.
PAMJA INTRAORALE GJATE EKSPANDIMIT TE MAKSILES.
Pecienti peson nje zgjerim te shpejte fale nje ekspanduesi
te shpejte maksilar I projektuar me dy tela crom-kobalt
0,028 te cilet lidhen me krahet metalik qe do te vendosen
ne zonen anteriore te harkut maksilar.
Krahet metalik jane te pozicionuar mezialisht kanineve dhe
ne te djathte te centralit qe ishte ne harkade ne menyre qe
te krijoje dhe te ruaje hapesiren e dhembit qe mungon.

Aktivizimi I vides u vazhdua derisa kuspidet palatinal te

dhembeve posterior maksilar te binin ne kontakt me
kuspidet bukale te dhembeve posterior mandibular.
Pas ekspandimit pacienti u mbajt me zgjeruesin e
hapesires edhe per 6 muaj te tjere.
Pasi u hoq ekspanduesi pacienti ishte I gatshem per
ekzaminimin klinik dhe radiografik per te vezhguar dhe
monitoruar pozicionimin intrakockor te centralit te
paeruptuar.
Radiografia tregon per nje permiresim te dukshem te
pozicionimit vertikal te centralit me rreth 12 grade..
Pas 8 muajsh odontoma hiqet me ane te kirurgjise dhe
behet terheqja e centralit maksilar sic ishe planifikuar.

Ekspozimi kirurgjikal u be me tekniken e mbyllur te

erupsionit ne te cilen gingiva rivendoset ne pozicionin e saj
fillestar.
Kujdes u tregua ne ruajtjen e kockave ,mukoperiostiumit dhe
gingivat rreth korores se centralit.
Pacienti kthehet pas dy javesh dhe indet e buta ishin sheruar
atehere behet terheqja ortodontike.
Pas eruptimit te korones se centralit ne harkun e siperm
vendoset nje brakete qe lidhet me harkun vestibular me
elastiket perkates behet terheqja.
Trajtimi aktiv zgjati rreth 14 muaj dhe pacienti mbahet nen
vezhgim nepermjet radiografive periodike.
Pas erupsionit te te gjithe dhembeve maksilar dhe
mandibular pacienti do te rivleresohet per nje faze te dyte
trajtimi ortodontik me aparat fiks.

Punoi : ELVANA LLOGONI

HYSNIJE KAJA
ELVISON KUKA