T.

C
FIRAT NVERSTES
TEKNOLOJ FAKLTES

ARALARDA SENSRLERDEN ALINAN VERLERN HESAPLANIP

DEERLENDRLEREK EKRANA YAZDIRILMASI

BTRME TEZ

AHMET HAMT APAYDIN

10514005

MER FARUK AKL

10514009

DANIMAN
DO. DR. CENGZ NER

ELAZI-2014

NDEKLER

Sayfa No

NDEKLER.......................................................................................................................... I
ZET ........................................................................................................................................ II
EKLLER LSTES .............................................................................................................III
1.GR.......................................................................................
Hata! Yer iareti tanmlanmam.1
11.1)Yol bilgisayarn oluturan devreler............................................................................... 2
1.1.1)Hz denetim sistemi ......................................................................................................... 3
1.1.2)Yakt seviye sensr ........................................................................................................ 5
1.1.3)Elektronik kontrol nitesi .............................................................................................. 6
1.1.4) Buzlanma uyarc sensr ............................................................................................... 6
1.1.5) Lastik Basn Sistemi ..................................................................................................... 7
1.1.6)lev gstergesi ................................................................................................................. 8
2.YOL BLGSAYARI VERLERNN HESAPLANMASI ............................................... 9
2.1)Depoda kalan yaktla gidilecek mesafeyi lme(DTE) ................................................... 9
2.2) Enjekte Edilen Yakt Miktarnn llmesi(F) ........................................................... 10
2.3) Ortalama Yakt Tketiminin Hesaplanmas(AFC) ..................................................... 10
2.4) Anlk Yakt Tketiminin Hesaplanmas(IFC) ............................................................. 11
2.5) Yakt Ak Miktarnn Hesaplanmas(FF) .................................................................... 11
2.6) Geen sre (Elapsed Time) ............................................................................................ 11
2.7) Ortalama Ara Hz (Average Vehicle Speed).............................................................. 12
2.7.1) stisnai Durumlar ......................................................................................................... 13
3. PASCAL PROGRAMIYLA YAZILMI YOL BLGSAYARI YAZILIM RNE ..... 14
SONULAR ........................................................................................................................... 23
KAYNAKA .......................................................................................................................... 23

ZET
Otomobil, icadndan sonra kullanm yaygnlatka,

gerekli birok unsur ortaya

kmtr. Bunlar motor ss, ya basnc vb. kritik bilgileri srcye bildiren ve hayati nem
tayan paralar olmutur. Analog olarak alan bu gibi paralar ok hassas olmayp net
sonular verememekteydiler.
Gnmz teknolojisinde, elektronik devre elemanlar kullanlarak ya da sya duyarl
eitli maddelerin yardmyla son derece hassas lme elemanlar retilmektedir. Bu
elemanlar, ilk otomobillerde kullanlan cival ya da elektrikli mirlerin yerini almlardr.
Fakat otomobil teknolojisi ilerledike baka nitelerden bamsz alan bu
elemanlar, elektronik kontrol nitelerine bilgi veren sensrler olarak retilmeye ve
kullanlmaya balanmlardr. yle ki, elektronik motor ynetimli aralarda bu tr kontrol
elemanlar iin bal bana bir sistem oluturulmutur. Yardmc uyar sistemleri ad altnda
toplanan ve gerek motor, gerekse dier sistemler hakknda srcy bilgilendiren ve uyaran
sistemlerden birisi de yol bilgisayar dr.

II

EKLLER LSTES

Sayfa No

ekil 1.1 Yol bilgisayar lem emas .................................................................................... 1

ekil 1.2 Yol bilgisayar ve ksmlar ...................................................................................... 2
ekil 1.3 Hz senr devre emas ve voltaj sinyali .............................................................. 4
ekil 1.4. Hz sensr ............................................................................................................... 4
ekil 1.5 Yakt seviye sensr................................................................................................. 5
ekil 1.6 Sistem, bilgi ve kumanda balant soketi............................................................... 6
ekil 1.7 Buzlanma uyarc sensr ......................................................................................... 7
ekil 1.8 n konsolda yer alan yol bilgisayar ilev gstergesi ............................................ 8
ekil 2.1 DTE Ekran Normal ................................................................................................ 9
ekil 2.2. DTE uyars .............................................................................................................. 9
ekil 2.3. AFC Display Ekran .............................................................................................. 10
ekil 2.4. Geen sre .............................................................................................................. 12
ekil 2.5 Ortalama Ara Hz ................................................................................................ 12
ekil 2.6 Ortalama Ara Hz (Resetten Sonra) ................................................................... 13

III

1.

GR
Yol bilgisayar, srcnn rnek sre, yakt tketimi, kat edilen mesafe vb.

parametreleri gzetim altnda tutmasna olanak salar. Gzetim birimi ile gsterge biriminden
oluan yol bilgisayar gsterge panosunun (konsolun) zerinde yer alr.
Kumanda dmeleri n konsolda veya sa kumanda kolu zerindedir. Sistemin zn
bir mikrobilgisayar tekil etmektedir. Bu bilgisayar giri ve k birim aracl ile btn
sistemi denetlemek zere programlanmtr.
Alglayclardan gelen elektrik sinyalleri veya srcnn kullanm olduu kumanda
dmeleri sinyallerini alr. Gelen bu bilgiler yardmyla mikro-bilgisayar, verileri
hesaplayarak o anki durumu veya srcnn isteini saysal ekran zerinde grntler.

ekil 1.1 Yol bilgisayar lem emas[1]

1.1)Yol bilgisayarn oluturan devreler:

Dijital ekran ve mikrobilgisayar

Ara hz sensr,

Yakt seviye sensr,

ECU (Elektronik Kontrol nitesi),

Buzlanma uyarc sensr.

Lastik Basn Sistemi

ekil 1.2 Yol bilgisayar ve ksmlar[2]

eitli aralarda farkl versiyonlar bulunan yol bilgisayar genel olarak u bilgileri
ierir.

Anlk yakt tketimi

Ortalama yakt tketimi
Menzil
Saat
Tarih
Kronometre
D scaklk
Yolculuk sayac
Ortalama ara hz
Yolculuk sresi
Motor ya scakl
Her bir yolculuk iin ayr ayr, ortalama yakt tketimi ve ara hz yol bilgisayarnn
kontrol nitesi hafzasna kaydedilir.
1.1.1) Hz denetim sistemi:
Hz sensr, kilometre teli ile kilometre dilisi arasna yerletirilmitir. Bu sensr, kilometre
telinin hareketinden faydalanarak Hall ilkesine gre dn hzn elektrik akmna evirir.
Hz sensrnn almas iin 12 Voltluk bir akm gerekir. Sistemde bulunan nc
bir kablo ise yol bilgisayarna sinyal tar. Hz sensr, yol bilgisayarna karesel voltaj
nabzlar eklinde ara hz ile bilgileri yollar. Bunlarn frekans, kilometre teli hz ile doru
orantldr (yaklak her 1 metre bana be nabz).

Yol bilgisayar, hz sensrnden ald sinyallerle u be unsuru hesaplar:

Anlk yakt tketimi,

Ortalama yakt tketimi,
Menzil (kalan yaktla varlabilecek mesafe),
Katedilen yol,
Ortalama ara hz.

A : Hz sensr devre emas

B : Karesel voltaj sinyali

ekil 1.3 Hz senr devre emas ve voltaj sinyali

Mekanik hz bilgisini
kare dalgalara eviren
sensr

Sensrn, anzmana
yerleim noktas

ekil 1.4. Hz sensr

1.1.2) Yakt seviye sensr:

Yakt gstergesine, yardmc uyar sistemi eksik yakt uyar lambasna ve yol bilgisayarna
akm gndermek zere iki diren eleman vardr.
Bir amandraya bal olan ve hareket edebilen srg mekanizmas, yakt seviyesini bir ayarl
dirence iletir. Ayarl direncin lt diren" deeri, nceden kontrol nitesi hafzasna
kaydedilmi ve her belli bir (ohm) deerine karlk gelen, litre cinsinden yakt miktarn
ifade eder. Yol bilgisayar, menzili hesaplamak iin de sensrden gelen bu diren deerini
kullanr. [2]
Yakt gsterici gndericisi depo ii yakt pompas ile birlikte (sadece benzinli motorlar) bir
birim oluturur ve yakt deposuna st ksmndan taklr. Yakt gsterici gndericisi, yakt
gstergesine, yardmc uyar sistemi Eksik yakt uyar lambasna ve yol bilgisayarna akm
gnderen iki diren vardr. Gnderici, bir potansiyometre aracl ile yakt seviyesini saptar.
Diren, bir amandra yardm ile hareket eden bir srg ile yakt seviyesine ayarlanr.
Yardmc uyar modlnde 10 k luk bir diren deeri llrse, eksik yakt uyar lambas
ayr bir balant zerinden yardmc uyar modl tarafndan devreye sokulur. Bu ise
yaklak 8 lt benzin kaldn gsterir. Ayrca, menzil 80, 40 ve 20 km ye dnce sesli bir
sinyal devreye sokulur. [3]

ekil 1.5 Yakt seviye sensr

1.1.2) Elektronik kontrol nitesi:

Gsterge tablosunun altnda bulunan dijital beyin yol bilgisayarna baldr. Bu balant
sayesinde yol bilgisayar, motorun alma durumu hakknda bilgi alr. Ayrca, yol bilgisayar
sabit programlanm motora, zel verilere ve ECUnun yakt pskrtme nabzlarna gre yakt
tketimini hesaplar. Bunlara ilaveten, ortalama yakt tketimini, anlk yakt tketimini ve
menzili hesaplamak iin hz sensr ve yakt seviye sensrnden gelen verilere ihtiya vardr.

ECU

Balant soketi

ekil 1.6 Sistem, bilgi ve kumanda balant soketi[2]

1.1.4) Buzlanma uyarc sensr:

Buzlanma uyarc sensr aracn motor tarafnda bulunur. Bu sensr iki balant ucuna
sahiptir ve yol bilgisayar ile irtibatldr. Baz modellerde ise bu ular (bilgi gnderen ular),
gsterge tablosunda bulunan elektronik birime; uyar modlne baldr.
Bu uyar gndericisi aracn n tarafndadr. Scakla hassas bir diren olup, negatif scaklk
kat sayl (NTC) termistrdr. NTC rezistans ile paralel bal 11 kluk diren, s deiimi
nedeniyle meydana gelen dirente farkllnn, yardmc uyar modl elektronik devresi
tarafndan saptanabilecek bir limit iinde kalmasn salar.
Buz uyar ekran iki adet kar iaretinden oluur. Birisi kavunii dieri ise krmzdr.
D scaklk +1 C ile +4C arasnda iken kavunii iaret yanar. Scaklk 1 C altna dtnde
sesli bir uyar ile krmz iaret yanar.
6

Yol bilgisayar olmayan aralarda buzlanma uyar gndericisinden gelen sinyal direkt
olarak uyar ekrann aydnlatan yardmc uyar modlne gnderilir. Her ne kadar ekran 0n
altna den scaklklar hemen gsterirse de, 0n stndeki scaklklar ancak daha yksek
bir scaklk ve 8 km/h stndeki bir ara hz 10s sre ile kaydedildiinde gsterecektir. Ara
hareket halinde iken, -1 C den +6C ye ani scaklk art 10 s sonra ekran krmzdan kavun
iine evirir. 10 s sonra ise kavunii uyar iareti sner. [3]

ekil 1.7 Buzlanma uyarc sensr[2]

1.1.5) Lastik Basn Sistemi:

Lastik basn sistemi, ABSnin tekerlek devir sensrleri ile ortaklaa olarak alr. Lastik
basncnn azalmas sonucunda ilgili tekerlein yuvarlanma yarap klr ve ayn hzda
seyir edilmesine ramen dier tekerleklere gre daha hzl dnmeye balar. Bu gibi bir
durumda sistem gsterge panelinde belirtilen uyar ikonu sayesinde srcy uyarr. Lastik
basnc src tarafndan kontrol edildikten sonra, torpido gznde yer alan lastik basn
sistemi butonuna baslarak sistem sfrlanr.

Lastik basncn yakndan izleyen kontrol sistemi bu sayede srcye byk destek sunar.
Lastik basnlarnn optimum ekilde tutulmas sonucunda lastiklerin kullanm mr uzar ve
yakt tketimi drlr.

1.1.6) lev gstergesi:

Yol bilgisayar ve hrszlk nleme alarm sistemi olan aralarda, hrszlk nleme gstergesi
de yol bilgisayar gstergesinin iindedir. zerinde scaklk, tarih,saat, menzil, ortalama yakt
tketimi, anlk yakt tketimi, kronometre, d scaklk, yolculuk sayac, ortalama ara hz
gibi verileri srcye bildirir.

ekil 1.8 n konsolda yer alan yol bilgisayar ilev gstergesi[4]

2.

YOL BLGSAYARI VERLERNN HESAPLANMASI

2.1) Depoda kalan yaktla gidilecek mesafeyi lme (DTE) :

Mikroilemci yakt seviye miri ve enjeksiyon sinyallerinden ald bilgilerle tahmini
gidilecek yol mesafesini km veya mil trenden ekrana yazdrr. Grntlenen mesafe miktar
50 km veya 30 mil deerlerinden daha az olacaksa DTE ikonu

---- eklinde ekranda

grntlenir.
Ayn zamanda yakt seviye miri girdisi 20 sn den daha fazla kapsam dndaysa (ksa devri,
ak girdi) DTE ikonu ----- eklinde ekranda grntlenir.

ekil 2.1 DTE Ekran Normal

ekil 2.2. DTE uyars

Girdi:

Yakt miri sinyali ve otalama yakt tketimi (AFC)

Hesaplanmas:

(2.1)

F_vol

: Depoda kalan yakt miktar(I)

AFC

: Ortalama yakt tketimi (l /100 km)

DTE_offset: Gsterge dengelemesi (I) [4]

9

2.2) Enjekte Edilen Yakt Miktarnn llmesi (F) :

Tketilen yakt miktarnn llmesi ECUdan gelen sinyaller temelindedir. Bu sinyal,
enjekte edilen yakt miktarnn belirlenmesine imkn verir. ECU sinyali enjektrdeki pulse
bana daimi gnderilecek yakt miktarn salar.
Girdi: Enjeksiyon sinyali, benzinli motorlar iin pulse bana 80 mililitre
Hesaplanmas:
F= Pulse says * 80 l

(2.2)

F:Yakt miktar (iki motor evrimi bana : mm3) [4]

2.3) Ortalama Yakt Tketiminin Hesaplanmas (AFC) :

Ortalama yakt tketimi, yakt miktar ve sr mesafesi baz alnarak hesaplanr. Ortalama
yakt tketimi miktar ekrana yazdrlan DTE deerinin ani srayn nlemek iin
snmlendirilir.
Girdi: Hz sinyali(mesafe) ve enjekte edilen yakt miktar
Hesaplanmas:

AFC=

(2.3)

AFC : Ortalama yakt tketimi (I/100 km)

F

: Son hesaplanan yakt miktar(I)

DIST:: Son hesaplanan mesafe (km)

ekil 2.3. AFC Display Ekran[4]

10

2.4) Anlk Yakt Tketiminin Hesaplanmas (IFC) :

IFC(l/100km)=

(2.4)

FF: Yakt ak(l/h)

V : Hz (km/h) [4]

2.5) Yakt Ak Miktarnn Hesaplanmas (FF) :

Yakt ak miktarnn hesaplanmasnda kullanlan en yaygn yol, motora giren hava
miktarnn motor ykyle arplmasyla elde edilir. Aadaki formlde kullanlan a ve b
dzeltme katsaylar motor tipi ve reticiye gre deiiklik gstermektedir. Bu katsaylar gaz
pedal tamamen kapal ve motor devrinin 1200 d/dk dan byk olduu artlarda kesme
hesabna katlmaz (FF=0).
Hesaplanmas:

FF(l/h)= a * (Hava ak miktar

motor yk) + b [5]

2.6) Geen sre (Elapsed Time):

Bu sistem kontak aldktan itibaren ve en son resetlemeden sonra geen zaman saat ve dakika
olarak ekranda gsterir. Src eer ET yi sfrlamak istiyorsa reset tuuna 1 saniyeden fazla
basmas yeterlidir. ET deeri 99:59 a ulat zaman ise 00:00 dan devam eder.
Girdi: Yok (Dahili Saat)
Aral: 00:00-99:59
Duyarllk: 1 dakika
Hata oran : %0.1 in altnda
11

Veri Depolama: Data veriler EEPROM a kaydedilmez. Aknn dearj olmas veya kesilmesi
durumunda veri kaybna neden olunacaktr (00:00 a resetlenir).

ekil 2.4. Geen sre[4]

2.7) Ortalama Ara Hz (Average Vehicle Speed ) :

Mikroilemci en son AVSnin resetlenmesinden itibaren mesafeyi ve geen zaman
hesaplayarak ortalama ara hzn hesaplar. Reset tuuna 1 saniyeden fazla basld zaman
AVS ekranda sfrlanm biimde grntlenir. Sfrlama ileminden sonra 500 metre boyunca
hesap yaplmad iin ekranda --- gzkr. Sfrlamadan sonra hesaplama iin maksimum
veriye ulald zaman hesaplama kald yerden devam eder. AVS deerleri EEPROM da
depolanmaz. Aknn dearj veya kesilmesi durumu resetlenmeye neden olacaktr.
Ekran Deer Aral: 0 ile 160-260 kph
Duyarllk: 1 kmh veya mph
Hata Oran: %1 in altnda
Girdi: Dahili saat sayac, takometre ve hz girii ( EEPROM a giren sinyal/km (k-faktr)
saysna gre kalibre edilir.)

ekil 2.5 Ortalama Ara Hz

12

ekil 2.6 Ortalama Ara Hz (Resetten Sonra)

2.7.1) stisnai Durumlar
AVS iin belirtilen maksimum hz snr (V 300 km/h) ald zaman hesaplanan deer
sfrlanr.
Belirlenen voltajn altnda bir voltaj deeri tespit edilirse AVS sistemi durdurulur. ( Hz sinyali
bozulabilir.) [4]

13

3.

PASCAL PROGRAMIYLA YAZILMI YOL BLGSAYARI YAZILIM

RNE

001 {
002 * @file

Yol bilgisayar.pas

003 * @description Yol bilgisayar simulasyonu.

004 * @course

Programlama dilleri prensipleri

009
010 program yol_bilgisayari;
011 uses crt;
012
013 type yolBilgisayari = object
014 public
015
016 depoLimiti

: integer;

017 maxHiz

: integer;

018 alinacakBenzin : single;

019 gidilecekYol

: single;

020 genelKm

: single;

021 yerelKm

: single;

022 depodaKalanYakit : single;

023 hiz

: single;

024 toplamZaman

: single;

025 yanacakBenzin

: single;

026 harcanmisYakit : single;

027 function ortHizDondur : single;
028 function ortYakitDondur : single;
029 procedure sabitleriAta;
030 procedure aracSur;
031 procedure benzinAl;
032 procedure kmSifirla;
033 procedure gKmGoster;
034 procedure yKmGoster;
035 procedure ortHiz;

14

036 procedure ortYakit;

037 procedure depodakiYakit;
038 procedure menzil;
039 end;
040
041 var
042 secim
043 bilg

: char;
: yolBilgisayari;

044
045 procedure islemMenusu;forward;
046 procedure anaMenu;forward;
047 procedure yolBilgisayariMenusu;forward;
048
049 function yolBilgisayari.ortHizDondur : single;
050 begin
051 if ((yerelKm <> 0) and (toplamZaman <> 0)) then
052 result := ((yerelKm * 60) / toplamZaman);
053 if ((yerelKm = 0) or (toplamZaman = 0)) then
054 result := 0;
055 end;
056
057 function yolBilgisayari.ortYakitDondur : single;
058 begin
059 if ((harcanmisYakit <> 0) and (yerelKm <> 0)) then
060 result := ((harcanmisYakit*100)/yerelKm);
061 if ((harcanmisYakit = 0) or (yerelKm = 0)) then
062 result := 0;
063 end;
064
065 procedure yolBilgisayari.sabitleriAta;
066 begin
067 maxHiz := 220;
068 depoLimiti := 60;
069 end;
070

15

071 procedure yolBilgisayari.aracSur;

072 begin
073 clrscr;
074 if (depodaKalanYakit = 0) then
075 begin
076 writeln(Once benzin almalisiniz!);
077 readKey;
078 islemMenusu;
079 end;
080 if (depodaKalanYakit > 0) then
081 begin
082 writeln(Kac km gidilsin: );
083 readln(gidilecekYol);
084 writeln(Kac km hiz ile gidilsin: );
085 readln(hiz);
086 if (hiz > maxHiz) then
087 begin
088

writeln(Aracin azami hizi saatte 220 kilometredir, daha hizli gidemezsiniz!);

089

readKey;

090

islemMenusu;

091 end;
092 if (hiz <= maxHiz) then
093 begin
094

if (hiz<=50) and (hiz>0) then

095

yanacakBenzin := 15;

096

if (hiz<=75) and (hiz>50) then

097

yanacakBenzin := 9;

098

if (hiz<=110) and (hiz>75) then

099

yanacakBenzin := 6;

100

if (hiz<=maxHiz) and (hiz>110) then

101

yanacakBenzin := 12;

102

if (((gidilecekYol*yanacakBenzin)/100) <= depodaKalanYakit) then

103

begin

104

clrscr;

105

genelKm += gidilecekYol;

106

yerelKm += gidilecekYol;

107

toplamZaman += ((gidilecekYol*60)/hiz);

16

108

depodaKalanYakit -= ((gidilecekYol*yanacakBenzin)/100);

109

harcanmisYakit += ((gidilecekYol*yanacakBenzin)/100);

110

writeln(gidilecekYol:0:1, km gidildi.);

111

writeln(((gidilecekYol*yanacakBenzin)/100):0:1, lt benzin harcandi.);

112

writeln(((gidilecekYol / hiz)*60):0:1, dk gecti.);

113

readKey;

114

islemMenusu;

115

end;

116 end;
117 end;
118 end;
119
120 procedure yolBilgisayari.benzinAl;
121 begin
122 clrscr;
123 writeln(Kac litre benzin istiyorsunuz: );
124 readln(alinacakBenzin);
125 if ((depodaKalanYakit+alinacakBenzin) <= depoLimiti) then
126 begin
127 depodaKalanYakit := depodaKalanYakit + alinacakBenzin;
128 writeln(Su anda depoda ,depodaKalanYakit:0:1, litre benzin bulunmaktadir);
129 readKey;
130 islemMenusu;
131 exit;
132 end;
133 if ((depodaKalanYakit+alinacakBenzin) > depoLimiti) then
134 begin
135 writeln(Depo limiti 60 litre, daha fazla benzin alamazsiniz!);
136 writeln(Su anda depoda ,depodaKalanYakit:0:1, litre benzin bulunmaktadir.);
137 readKey;
138 islemMenusu;
139 exit;
140 end;
141 end;
142
143 procedure yolBilgisayari.kmSifirla;
144 begin
145 clrscr;

17

146 yerelKm := 0;
147 toplamZaman := 0;
148 harcanmisYakit := 0;
149 writeln(Yerel kilometre bilgisi sifirlandi.);
150 readKey;
151 islemMenusu;
152 end;
153
154 procedure yolBilgisayari.gKmGoster;
155 begin
156 clrscr;
157 writeln(lk gunden beri ,genelKm:0:1, km yol gidildi.);
158 readKey;
159 yolBilgisayariMenusu;
160 end;
161
162 procedure yolBilgisayari.yKmGoster;
163 begin
164 clrscr;
165 writeln(Son sifirlamadan sonra ,yerelKm:0:1, km yol gidildi.);
166 readKey;
167 yolBilgisayariMenusu;
168 end;
169
170 procedure yolBilgisayari.ortHiz;
171 begin
172 clrscr;
173 if(ortHizDondur <> 0) then
174 begin
175 writeln(Ortalama hiz ,ortHizDondur:0:1, kilometredir.);
176 readKey;
177 yolBilgisayariMenusu;
178 end;
179 if(ortHizDondur = 0) then
180 begin
181 writeln(Herhangi bir bilgi bulunamadi.);
182 readKey;
183 yolBilgisayariMenusu;

18

184 end;
185 end;
186
187 procedure yolBilgisayari.ortYakit;
188 begin
189 if (ortYakitDondur <> 0) then
190 begin
191 clrscr;
192 writeln(Ortalama yakit tuketimi ,ortYakitDondur:0:1, litredir.);
193 readKey;
194 yolBilgisayariMenusu;
195 end;
196 if (ortYakitDondur = 0) then
197 begin
198 clrscr;
199 writeln(Herhangi bir bilgi bulunamadi.);
200 readKey;
201 yolBilgisayariMenusu;
202 end;
203 end;
204
205 procedure yolBilgisayari.depodakiYakit;
206 begin
207 clrscr;
208 writeln(Su anda depoda ,depodaKalanYakit:0:1, litre benzin bulunmaktadir.);
209 readKey;
210 yolBilgisayariMenusu;
211 end;
212
213 procedure yolBilgisayari.menzil;
214 begin
215 clrscr;
216 if (ortHizDondur = 0) or (depodaKalanYakit = 0) or (yanacakBenzin = 0) then
217 begin
218 writeln(Herhangi bir bilgi bulunamadi.);
219 readKey;
220 yolBilgisayariMenusu;
221 end;

19

222 if (ortHizDondur<=50) and (ortHizDondur>0) then

223 yanacakBenzin := 15;
224 if (ortHizDondur<=75) and (ortHizDondur>50) then
225 yanacakBenzin := 9;
226 if (ortHizDondur<=110) and (ortHizDondur>75) then
227 yanacakBenzin := 6;
228 if (ortHizDondur<=maxHiz) and (ortHizDondur>110) then
229 yanacakBenzin := 12;
230

writeln(Depodaki benzinle saatte ,ortHizDondur:0:1, km hiz ile

,((depodaKalanYakit/yanacakBenzin)*100):0:1, km yol gidilebilir.);

231 readKey;
232 yolBilgisayariMenusu;
233 end;
234
235 procedure islemMenusu;
236 begin
237 clrscr;
238 writeln(1 Araci sur);
239 writeln(2 Benzin al);
240 writeln(3 Yerel kilometre bilgisini sifirla);
241 writeln(4 Ana menuye don);
242 secim := readKey;
243 case secim of
244 1 : bilg.aracSur;
245 2 : bilg.benzinAl;
246 3 : bilg.kmSifirla;
247 4 : anaMenu;
248 else
249 islemMenusu;
250 end;
251 end;
252
253 procedure yolBilgisayariMenusu;
254 begin
255 clrscr;
256 writeln(1 Genel kilometre goster);
257 writeln(2 Yerel kilometre goster);

20

258 writeln(3 Ortalama hiz);

259 writeln(4 Ortalama yakit tuketimi);
260 writeln(5 Depodaki yakit);
261 writeln(6 Menzil);
262 writeln(7 Ana menuye don);
263 secim := readKey;
264 case secim of
265 1 : bilg.gKmGoster;
266 2 : bilg.yKmGoster;
267 3 : bilg.ortHiz;
268 4 : bilg.ortYakit;
269 5 : bilg.depodakiYakit;
270 6 : bilg.menzil;
271 7 : anaMenu;
272 else
273 yolBilgisayariMenusu;
274 end;
275 end;
276
277 procedure anaMenu;
278 begin
279 clrscr;
280 writeln(1 Islemler);
281 writeln(2 Yol Bilgisayari);
282 writeln(3 Cikis);
283 secim := readKey;
284 case secim of
285 1 : islemMenusu;
286 2 : yolBilgisayariMenusu;
287 3 : halt;
288 else
289

anaMenu;

290 end;
291 end;
292
293 begin

21

294 bilg.sabitleriAta;
295 anaMenu;
296 end.

[6]

22

SONULAR
Yol bilgisayar, gnmz teknolojisinde aralarda standart olarak olmas gereken bir
donanmdr. zellikle srcye aracn farkl kullanm artlarnda yakt tketimi ile ilgili
bilgileri vererek, ekonomik ara kullanm imkan salar. Seyahat srasnda srcye gvenlik
ve yol bilgilerini detayl olarak sunar. Ancak benzinli aralarda LPG dnmnde yol
bilgisayar benzin odakl verileri kontrol ettii iin (zellikle depo) ekran verilerinde yanl
deerler yanstlabilmektedir. Bu durumundan kaynaklanan sorunlar LPG kalibrasyonu
yaplarak dzeltilebilir.

KAYNAKA

[1] Yaegashi, Hiroyasu. "Fuel consumption display system and method for vehicles." U.S.
Patent No. 6,453,731. 24 Sep. 2002.
[2] http://data.obitet.net/obitet/Tasit_Guvenlik/Yol_bilgisayari.htm
[3] http://data.obitet.net/obitet/Tasit_Guvenlik/Yardimci_uyari_sis.htm
[4] http://www.kia-bg.com
[5] ] Horvat, Goran, et al. "Non-OBD Car Trip Computer For Intelligent Fuel Consumption
Reduction." KoREMA 2013-AUTOMATION IN TRANSPORTATION 2013 (2013).
[6] www.tahribat.com

23