TM Otpornost Materijala

You might also like

Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 64

,

,

.

: ; ,
.
.

,
.

.

.


,
.

.

.

. .

, .
.

.

, .
, .


1.1

:

, .
;

, . ;

,
;

,

, ;


( ).

() F1 , F2 .....Fn 0
(. ).

.

.
.
-
.
- ,
,

. -
, .

.
( )

.



.
.

Q F1 , F2 .....Fn 0
(. ).

115


.
( II)
,
.

.
( I).
C

.

, .

xyz

:
Fa , Ftx , Fty , M x , M y , M u M t . (.2).

Fa - () Cz,
Ftx - Cx,
Fty - Cy,
x- Cx,
y- Cy,
z=Mu - Cz.

. ,
,
, , ,
(53) , (
) :
(1) X 0 ; (2) Y 0 ; (3) Z 0 ; (4) M x 0 ; (5) M y 0 ; (6) M z 0 . (1)
1.2

Q F1 , F2 .....Fn 0
.
.
,
.
C-C, A ,

n .
,

A ,
,

FR M .....



116


() pn , sr 0

n .
.

,
.
,
A dA.

pn

lim pn, sr lim F

dF

A dA
R

A0

A0



()

pn

n .

.


n C-C..

A ,

M
lim 0 ,
A 0

sl.3

I II (6)
, ,
.

pn C-C n
(.4), ,

n , () n :

117



pn n n ; (6)

n ()

nx ny : pn n nx ny ;
(7)
n,
- ,

( .4- n ),

( .4- x y ).
(6)
:
sl.4


(8)
pn n n nx i ny j ; pn n , nx , ny

pn .

.

,
.
:
Fa z dA;
A

FTx zx dA;
A

FTy zy dA;
A

(**)

M x y z dA;
A

M y x z dA;.
A

M z zx y zy x dA.
A



dA.

X 0; Y 0; Z 0; (1 3),.. M x 0; M y 0; M z 0;(4 6)

( **).
z , xy , xz
.
:

F
pn .
A
.

118

.

.
, ,
,
,

,
,

.
,
(.5),
,
. ,
.5

x xy xz
S yx y yz
zx zy z

, ,

(9).
1.4

.
(.6),
.
B= dl ,
, B B
B= dl + dl , l dl ,
() .
.

()

(
dl
B): sr
dl

dl
(
)
dl
B: lim dl0
;
dl

119

, , , .
.
, , .
.
B, , ,

.
N,
.
, C ,
MKN 1 2 .

.
,
.
.
,
.
.


(11)
,
,

sl.6 Deformacije: dilatacija i klizanje

.
(11).

x xy xz
yx y yz ;
zx zy z

1.5
: ,
, : , ,
, , . .
, , ,
. ,
. ,
-

, .
: , , , .

120

.7 : ) ( ); ) ; ) ;
) ; ) ; ) ; )

-
(.7) ,
, .
.
-
(.7),
.
-
(.7),
.
-
(.7), . ,

.
-
. ,
(.7). ,
, .
.
- ,
, .
,
,
(.7).
-
(.7). ,
,
.

121


,
,
,
,
.
() .
.

,


(.8):
n

A A1 A2 ..... An Ai ; (12)
i 1

A lim Ai 0 Ai
n i 1

dA ;
( A)

dA .
( A)

[L2],
cm2.
.8

2.1



. :
x:
def .

S x y1 A1 .... yn An yi Ai ;
i 1

y:
n

def .

S y x1 A1 .... xn An xi Ai .
i 1


.
( )

.
[L3], cm3.
, Ox :
n

def .

Sx

lim y A y dA.
A0 i 1

122

(13)

, Oy :
def .

Sy

lim x A x dA. .
A 0 i 1

(14)

,
, ( - 67),
:

xC

Sy
Sx
1
1
x

dA

;
y

dA

; (15)
C
A ( A)
A
A ( A)
A


(.10) :
Sx

y dA

(); S dA ; y b ; ()

( A)

Sy

( A)

x dA

(); S dA ; x a ; ()

( A)

( A)

b dA S b A ;

() () S x

( A)

a dA S a A .

() () S y

( A)




.

.

.9

d C

(15) b yC ; a xC ,
:
()
(.11).
S 0 ; S 0 .

(16)
.10 ;
d
C

a)

b)

.11 : ) ( ); ) 0x-
123

2.2
.
, Ai (.12)
d (.12),
(12),
,
, (2.1), :

)
.12

( )

, .

:
n

I x y12 A1 .... yn2 An yi2 Ai ; I x lim Ai 0 yi2 Ai


n i 1

i 1

I y x12 A1 .... xn2 An xi2 Ai ; I y lim Ai 0 xi2 Ai


n i 1

i 1

(16)

( A)

x dA ; I
2

0 ; I y 0 .(17)

( A)

()

, .

:
n

I 0 r12 A1 .... rn2 An ri 2 Ai ; I 0 lim Ai 0 ri 2 Ai


n i 1

i 1

y dA ;

r dA .
2

(18)

( A)



, .

:
n

I xy x1 y1 A1 .... xn yn An xi yi Ai ;
i 1

124

(19)

I xy lim Ai 0 xi yi Ai
n i 1

xydA ;

I xy 0 ;

(20)

( A)

[L4], [cm4].

.
(16), (17) (18) r2=x2+y2,
.

I0

r dA x
2

( A)

y 2 dA

( A)

x dA I
2

I y ; I0 0 .

(21)

( A)

, ,
(.12):
A dA ; S x
A

Ix

y
( A)

dA ; I y

y dA ; S

( A)

x dA ; I

x dA ;
( A)

( A)

r dA ; I
2

( A)

xy

x y dA .

(22)

( A)

,

.
,
d.
,
,
, .
.
0 r
d,
.
2.3 -
0xy
C (.13), C ( xC a ; yC b )

,
d
:
x a (); y b ; ().

() I x

y dA (),
2

( A)

, ,
.13
0xy
0x (.13),

()

C , .:

125

() ()
Ix

b dA
2

dA 2 b dA b2 dA I 2 b S b2 A I b2 A ()
A

, S 0 (15).
, () I y

x dA
2

(), ,

( A)

, 0y (.13), se
() C
, .:
I y

a dA

2

dA 2a dA a 2 dA I 2 b S a 2 A I a 2 A ; ()
A

: S 0 .

(15)

x y dA

() () I xy

() , , ,

( A)

0x 0y (.13),
() C
, .:

I xy

b a dA dA a dA b dA ab dA ;

I xy I aS bS abA .

S 0 ; S 0 , : I xy I abA ; ()
0 C ()
() (21):

I 0 I x I y I I a 2 b2 A I C rC2 A ;()

(), (), () () ,

.

I , I , I , I C ,
yC2 A, xC2 A, xC yC A, rC2 A .
,
.
,
.

I x I yC2 A ; I y I xC2 A ; I xy I xC yC A ; I 0 IC rC2 A ;

(23)

(23)
( )
0x 0y:

I I x yC2 A ; I I y xC2 A ; I I xy xC yC A ; IC I 0 rC2 A ;


126

(24)

,
,
.
, .

,
.
1. (.14).
h

dA bdy by | bh :

dA bdy ; 0 y h ; A

h
o

( A)

xC

xdA x hdx

( A)

bh

1
x2 b b

h |o ;
bh
2
2

yC

.14

ydA y hdx

( A)

1
y2
h
b |oh ;
A
bh
bh
2
2
b h
C xC , yC C , .
2 2

0x-
(16) dA bdy ;
y 0, h :

Ix

y dA y 2bdy b
2

( A)

y 3 h bh3
.
|0
3
3

0y- (17)
dA hdx ; x 0, b :

Iy

x 2 dA x 2 hdx h

( A)

x3 b hb3
.
|o
3
3

0x 0y
(20) dA dx dy ;
0 x b; 0 y h :

I xy

( A)

xydA
0

xydxdy xdx ydy

x2 b y 2 h b2h2
.
|0
|0
3
2
4

, (24)
, :

I I x yC2 A

bh3 h
bh3 bh3 bh3
;
bh

3 2
3
4
12

I I y xC2 A

b3h b
b3h
;
bh
3 2
12
127

I I xy xC yC A

b2h2 b h
bh 0 .
4
2 2

2.
0x , C,C Bx1 (.15).
, d.
0x-, x dy.
(.15) x
y .
dA xdy ;

x h y
b

x h y ; 0 y h ;
b
h
h


,

y
0 y h.
A

b
b
y2
h

y
dy

hy

h
h
2
0

dA

h
0

bh
;
2

yC
(67) (5.2.2).
yC

. 15

h
h
1 b y 2 y3
1
1
b
1 b
2
ydA

y
dy

hy

y
dy

bh h 2
A A
A 0 h
A h 0
3
2

h
0

h
.
3

0x-
(16):
h

b
b
I x y dA y h y dy hy 2 y 3 dy ;
h
h0
A
0
2

Ix

b y 3 y 4 h b h 4 h 4 b h 4 bh3
h
0

.
h
3
4
h 3
4 h 12 12

C - ( )
, (24),
0x- .
2

bh3 h bh bh3 bh3 bh3


I I x y A

.
12 3 2
12 18
36
2
C

Bx1 - ,
.

I x1 I h yC

bh3
h bh bh3 4h2 bh bh3

.
A
h
36
9 2
4
36
3 2

128

3. (.16)
dA 2 rdr ;
0 r R:
R

r2
A dA 2 rdr 2 rdr 2
2
0
0
A
I0

r 2 dA r 2 2 rdr 2 r 3dr 2
0

Ix I y

R
0

R2 ;

r4
4

R
0

R4
;
2

I0 R4

.
2
4

.16 u

4. (.17)

r 2
A A1 A2 R 2 r 2 R 2 1 R 2 1 2
R
I 0 I 01 I 0 2

R4
2

r4
2

R4

r
1
2 R

R4
1 4 ;

I0 R4
r
Ix I y
1 4 ;
.
2
4
R

.17 u

2.6
x
I
ix x , .
A
x
: I x ix2 A
.
I
: ix x ,
(35)
A

I1
imin i2
A
2.7
: imax i1

I2
;
A

(36)

, A Ai ,
i 1


, .
n

i 1

i 1

i 1

I x I x(i ) ; I y I y(i ) ; I xy I xy(i ) ;

129

(37)

5. x-
(.20).
x- , (.20)
. :
A A1 A2 A3 ; I x I

(1)
x

( 2)
x

( 3)
x

; : I

(i )
x

a2
a2
2
2a ;.
y dAi (i =1,2,3); A
2
4
Ai
2

Ix

a 4 2a 4 a 4 19a 4

.
12
3
24
24

.20

x-
:
a4
(1)
, 1, x-: I x
; ( 2.);
12
( 2a ) a 3 2a 4
, 2, x-: I x( 2)
; (

3
3
1.);
(a 2)a 3 a 4
( 3)
, 3, x-: I x
; ( 2.).

12
24

130


3.1

(.21),
.
(.21) (.21).

, . F , F 0 .

.21 : ) ; ) ; )

:.
Fa 0;

Ft M 0.

(38)

a)

.22

I II C - C ,
(.22). II
Fa (.22). x-
I , .:

X -F F

0 Fa F .

131

(39)

Fa F.
() ( )
( ).
,
, , :

- -
.

.

-

.

3.2
. d
dFa dA (.22).
, C - C I
C - C II.

: Fa dA dA A ;
(40)
A

: const.(.22);
Fa F

(1)

Fa A

(2);

Fa F
;
A
A

(41)

F ; N / m 2 Pa
A

(42)

,
,
,
.
(42).
, ,

.
3.3

abc (.23):
Fa 0 n dA x dA cos cos 0 n x cos 2 ; ()

F t 0 n dA x dA cos sin 0 n x sin cos . ()

(43), :
cos 2

1 cos 2
; sin2 2sin cos ;
2
132

(43)

,
n:

x
2

1 cos 2 ; n

x
2

sin 2 .

(44)


, .

.23

0 , , n 0 n x

F
.
A

, , n 0 n 0 .

, :

x
2

x
2

3.4

.24 : )
)


(.24).
: l l1 l .
(45)
133


l l1 l
:
.
(46)

l
l
() .

(.24)

a a1 a
: p
.
(47)

a
a
: p ;

(48)

, ,
.

0, 1 / 2.
: o o

l
l

100 o o ; p o
o

a
100 o o .
a

(49)

3.5
.
- ,

() ,
P (.25).
,
: E , ,

(
).

:
.
(42)
,
: E ;

F
;
A

l
F
l
;

l
A
l

F
l
F l F l
. (50)
E l

A
l
EA
U

.25 : -

(50) , U E A
.
E , ,
( 1 ),
l l . l
, l l1 l l l1 2l .
134


, .

, ,

.

( ).
.
, (42).

.

.
( )
.
( ) .
,
(
).
3.6
.
,
. ,
t , . ,
, ,
F
, : t E t .
(51)
A
-
:

lt l1t l

t .
l
l
: lt l t ;

(52)
(53)

: l1t - ; l - ;
t - C , -
,
1 C .
(51), (52) (53) :
l l
l
F
(54)
t E t E t E 1t
E t .
l
l
A

.

:
6. d 20 mm l 10 d

FM 142,1kN .
135

l1 247 mm .
?
FM
F
142,1
kN
2M 2 45,25 2 ;
d
2
A
cm
4
4
l l1 l l1 10d 247 200 47 mm .

7. (.26) F 100 kN .
, d 1,13mm ,
de 25 kN 2 ?
cm

de

F
F
100
A

4 cm 2 ;
A
de 25

A nA1 , A1
n
.26

d 2
1 mm2 10 2 cm 2 ;
4

A
4
2 400 .
A1
10

8. (.27) = 31,4 kN .

de 25 kN 2 ?
cm
F
F
;
de
A
2A
2 de

d 2
F
2F

d
;
4
2 de
de

d 1 cm .
.27

9. = 1,5 m
3 mm2 = 20 N l 0,9 mm.

F l
F l
20 1,5 10 2
E

1,11 10 6
1
2
EA
l A 0,9 10 3 10

N
cm 2 .

10. 29 kN (.28).
90 .
a) ;
b)

; G 29 kN ; 6000 N
;
de
cm 2
cm2

de 6000 N
F1 , d ? ;

) G F1 2 ;
136

F1

G
20506 N .
2

F1
;
2A
d 2 F1
;
A
4 2 de

) de

d1

2 F1

de

1,5 cm .

.28

11. , 4 m ,

1 cm , 1 mm .

E 2 107 N 2 ?
cm
2

l 4 m, A 1 cm2 , l 1mm, F ? ;
l
0,1
F A A E A E 1 2 107
5000 N .
l
400

12. 0 C .
40 C ;
0,0000125; E 2 107 N 2 .
cm

t1 0 C , t2 40 C t 40 C ;

E t E t 2 10 7 0,0000125 40 10000 N

cm 2

13. , t1 10 C ,

, 12 m , t2 50 C
, 0,0000125; E 2 107 N 2 ?
cm
t3 70 C ?

l
l l t2 t1 0,6 cm 6 mm;
l
E tl E t3 t2 5000 N 2 .
cm

t t2 t1

14. (.29)
600 N 2 . 260 N 2 .
cm
cm

.

137

AI

F F
cos z cos ;
AI A

A
; n p cos z cos 2 ;
cos

1
2

n p sin z sin cos z sin 2 ;


sin 2

2 n

2 260
0,866 30 ;
600
2

3
n 600 cos 30 600
450 N 2 .
cm
2
2

.29

15. 30 30 cm
(.30). ,
30 , 10 N 2 .
cm
.

30 ; n 10 N

;
cm2

A 30 30 cm;
F
.
A
F
n p cos z cos 2 cos 2 ;
A

F ?, n ? ; p

z
.30

cos
2

F A z 30 30

1
n z sin 2 5,77 N
2

cm 2

40 N
;
cm 2
3

40
F 12000 N ;
30

16. 20 kN .

700 N 2 .
cm

z
1
sin 2 1 45 z 2 max 1400 N 2 ;
cm
2
2
F
F
d 2 F
4,26 cm ; D 45mm .
z A

; d 2
z
A
4
z

max z sin 2

138


6.1

, (.
45). ,
:

Fa Ft 0;

M 0;

dM x
Ft 0 M const.
dx

(88)

.45 : )
; ) , (
)

139

(.45) .

.

. ,
,

(&1.6.3.4). , b
(M) Ft 0 .
.
e se i i (.46):

.46 -


:

()
, .
(.47);
, .
;
, .

.

140

.47

6.2

(.45, . 48).
.
,
,
. .
. .
.
, ,
.

.48

e ,

,


dx
K1 K 2
C1C2.

, d K1 K 2
.

K1 K 2
C1C2
,
K1 K 2

. ,

141


() :

dx K1 K 2 C1C 2 Rk y d Rk d
y

dx
Rk d
Rk
C1C 2

K1 K 2 ( Rk y) d -
C1C2 dx R d - ( )
:

E
y;
Rk

(90)

6.3
,
,
.
,
(.50):

dA 0 ;

(1) X 0;

( A)

z dA 0 ;

(2) M y 0;

(91)

( A)

(3) M z 0; M

y dA 0 ;
( A)

(90),
z
:
E

R
A

y dA 0

y dA S z 0

(92)

z-
,
,


, . C
(.50).
(90)
,

:
142

z y dA R z y dA R
k

.50

I zy 0

(93)

I zy 0


, z- :
E
Oz Cz (.50). :
y . (94)
Rk
(94) Cx- : y 0 0 .

(95)

(94)
, . ,
:
M y
A

y dA M

E
Rk

dA M

E
Iz
Rk

1
M
M

Rk E I z
B

B E I z - .

E
Iz
Rk

(96)

(97)
(98)

(94) (97) ,

:
E
E
E M
M
(99)
y


y;
Rk
Rk
y Rk
Iz
Iz


, ,
.
,
,
.

, ,

.
.


(.51), :

.51

143

max
W1

M
M
M
M
y max
; min
y min
; (100)
Iz
W1
Iz
W2

Iz
I
W2 z
h1
h2

, L3 . ,
.

,
:

Wz

I
Iz
NO .
hmax hmax

(101)



I
: WNO NO .
hmax
, ,

, .

max

M
M
y max fdoz Wz
; (102)
Iz
fdoz




().
, ,
, :
M T 0 ; M 0 ; Ft Fa 0 .

(69)


.
.
. (.39)
, . ()

(.39).

144

.39


,
.
( ) M T .
,
,
, , M Ti ,
.

, . .

:

-

;
;
;

;

() .

5.2
a B,

,

(.40). B, l,

,
R,
B,
A


,
. b


ab1 . R B
,
. cd
145

r z r ,
cc1 B. ,
.40

- (.40)
, r -
(.40), B:
bb1 l R ;

cc1 l r r (70)

(70) - , r
, ,
. :

r

r R

r 0; 0 0
r R; max

(71)

.
l r l
, :

.
R
r
,
,

r
r

5.3
5.3.1
.

:
max G R G
.
r r G r G

G- N / m2 , r - cd (
r ).

( ) :

R
r
(73)
max r max .
r
r
r
R
.41

(73)
,
.
,
(.41).
146

5.3.2

.42.
.

.
, d,
r ,
dA (.42).
d,
, .
,
r.
dA .
.

x,
x :

M t r dA 0 ;

(74)

(73):
r
max ,
R

.42 -
:

Mt r
A

max dA 0 M t max r 2 dA. (75)


R
R A

(75) ,
( 18): I 0 r 2 dA .
(76)
A

(76) (75)
,
R:

max

MT
R .
I0

(77)


(R),
I
: W0 0 .
(78)
R
(78) (77),
M
: max T .
(79)
W0
147


M
, . : max T .
(80)
dt
W0
dt .
(73) (77)
r ,
:

r
r M
M
max t R t r .
R
R I0
I0

(81)


:
M
(82)
t r .
I0
5.3.3
(82)

,
G
, (72),
l
Mt
l M l
( ):
(83)
r t
G r G I0
r G I0
G I 0 ( ).
(83)
. l ,
(
M
): t .
(84)
l


,
. (83) (84)
, Nm , m , Nm2 .
5.4
(80),
.
,
.
.
(80) .
,
( ),
,
.

148

5.4.1
(80) , .

, :

D3

16 M t max
5 M t max
.
3
dt
dt

(85)

M T max
I
R4
R3
; I0
; W0 0
;
W0
2
R
2
2M T max 2M T max 16M T max 5M T max

dt .
3
R3
D3
D3
D

2

: max

max

M T max
W0

5.4.2 -
,
, . - (.43).

,

():
W0

R3
2

I0 I0 I0

R
R

1 4

D3
16

R4
2

r4

1 ;
4

(86)

(85)
:

D3

16M T max
5M T max
3
.
4
dt 1
dt 1 4

.43 -
(87)

(87),
,
d / D .
:
21. , ,
M T 800 Nm .
200 N 2 .
cm

G 8 105 N 2 .
cm

max

l 2 m

MT R MT
M

dt W0 T ;
I0
W0
dt
149

W0

I0 1 3
M
16M T
1
R d 3 T d 3
12, 68 cm ;
R 2
16
dt
dt
d 13cm;

max

M T 16M T
3 185, 45 N 2 dt 200 N 2 ;
cm
cm
W0
d

M T l l max
180

0, 00713692 rad ;
0, 41 0 2431 .

G I0 d G

150


7.1
( )




(.52).


( ).


( : (71) (72)),




.
Ft 0 ; Fa 0 ; M 0 .

(103)

7.2

.52

,
. .
Ft
, .
() . ,

(.53).

.54

151

.53 -

.55

()
.
, .
, ,
(.54).

.
7.3

.
.
- (.53), F
:

M z M dA y 0 ;
E
y (94)
R
e ,

,

,
y
:

.56

I :
M

E
y 2 dA 0
R

E
Iz 0
R

1
M

;
R E Iz E y

1
M
.

R E Iz

II :

M
y.
IZ

, ,
.
7.4

:

.
BCD
(.57). (104)

152

x (.58)

.

.57 -

.58

FR

dA;

dA;

FR

Aods

Aods

X 0 F F b( y) dx 0 ;
F dA; F dA; ;
R

Aods

(104)
(105)

Aods

M
M
M dM

;
;
Iz
Iz
Iz
M
M dM
X 0 I dA I dA b( y) dx 0; ;
z
z
Aods
Aods

ods
S zods S NO

dA ;
A

(106)
(107)
(108)

ods

ods
Ft S Zods
Ft S NO
dM ods
dM
S
dM
, Ft
.
S Z b( y) dx

IZ
dx I Z b( y) I Z b( y) I NO b( y )
dx
( )
, y
ods
Z

153

.

,

,
y :
ods
Ft S Zods
Ft S NO
;
(109)

I Z b( y ) I NO b( y )

(.57),
().

ods
S NO
/ b y .
(109)
.
7.4.1
(109) .
(.59),
,
.
y,
(109)
y b,
(110). (111)
y 0 , , , . , y h 2 .
2

1 h

h
1
h
h
b h
S Zods dA yC Aods y y b y b y y y 2
2 2

2
2
2
2
2 2

Aods
;

b( y ) b;

b h3
IZ
;
12

F
t3
bh
12

b h
y 2
2 2

max y 0

6 Ft

b h3

3 Ft
3 F
t :
2 bh 2 A

154

h 2

y 2 ; (110)
2

(111)

.59

7.5
7.5.1
,
,
.
(
), .
,
, ,

:

M
F S ods
y; t Z .
IZ
I Z b y

(112)


(.60).
(111).

.60

7.6
155


.
.
.

(Wz), a
a .
.


M
M
M
: max max ymax max df Wz max .
IZ
Wz
df
:
30. , l 6 m (.62),
F1 40 kN F2 20 kN .

df 120 MPa .
1 :

Y 0; FA F1 F2 FB 0 ;

FA FB F1 F2 60 kN ;
M A 0; F1 2 F2 5 FB 6 0 ;
FB 30 kN ;
FA 30 kN .
2
:

M A M B 0 ; M D FB 1 30 kNm;
M fmax M C FA 2 60 kNm 60 105 Ncm .
3 :

max

M f max
Iz

ymax df ;
.62

M fmax
I
Wz z fmax
df
ymax
Wz
Wz

M fmax

df

60 105
500 cm3 ;
6
4
120 10 10

d
d 4
d 3
; Iz
; Wz
;
2
64
32
32Wz
d 3
d 17,2 cm;

ymax

d 180 mm.
156

4 :

df 0,8 df df 96 MPa ; max df ;


f

max

M fmax
Wz

Mf

d3

32 M f

d3

32 60 105

10479 N 2 10, 48 107 Pa 104,8 MPa ;


3
cm
18

32
Tmax S z
d4
; Iz
; b d ; Tmax 30 kN 30 103 N ;
Iz b
64
1

max

d 3 183

486 cm3 ;
12 12
I z 5152,9973 cm4 ; b d 18 cm ;
Sz 2
1

max 157,19 N

157,19 104 N 1,5719 MPa .


df
m2
m2

31. (.63) ,
1
l 6 m, q kN , l 6 m.
m
2
: df 1000 N 2 ;
cm

:
1
Fq q l 6 3 kN .
2

Y 0 FA FB

Fq
2

1,5 kN ;

1
1 1
M fmax M C FA q 2, 25 kNm ;
2
2 4

M fmax 2, 25 105 Ncm .

max

Wz

M fmax

Iz
ymax

Wz

df ;

a4
a3
12
;

a
6
2

.63
-

a 3 M f max
2,25 105

a3 6
11,52 cm,
6
df
103
: a 12 cm.
157


4.1
, , ,
.
(.31). z 2 .
, ,

z, x y .
() .
() ,
, ,

.

.

.

.
.
, ()

, : () ().

.

(). ,

(
0xy).

.31

4.2.
(.32),
.
.
,
(.32), abcd
, dx dy. dx dy

(.32).
(.32). ,
,
,

158

, :

xy dy dx yx dx dy 0 .(55)

.32 ,
: ,
,
.
.

0 xy yx .

(56)

4.3

.33 , ,

.

(.33).
:

(1) N n dA x dA cos 2 y dA sin 2 dA cos sin dA cos sin 0


(2) T n dA x dA cos sin y dA sin cos dA cos 2 dA sin 2 0
(1) n x cos 2 y sin 2 2 cos sin

(2) n x y sin cos cos 2 sin 2


1
1
cos 2 1 ; sin 2 1 cos 2 ;
2
2
2
2
2sin cos sin2 ; cos sin cos 2 ;

(57)

(58)

: cos2

(59)

(58),
, :

x y
2

x y
2

cos 2 sin 2 ; n

159

x y
2

sin 2 cos 2

(60)

C
(60). ,
() , C ,
.
4.4

.
.

(.34),
:

1 2 3 .
4.6
4.6.1


(.35).

,
.

.35

, ,
AA e
. AA
,
.
.
4.6.2
, , x-
y- (.36).
.
abcd, .
(.36): x p; y p .
abcd BCD BbC
(.36). ,
BbC, 4 .

l 2
l
2
l
2
p
p
0 n 0
2
2
2
2
2
l 2
l
2
l
2
T n
p
p
0 n p
2
2
2
2
2

N n

160

(65)

.36 , , x-
y-
ABCD ,
, . .
4.6.3
,
abcd. (.37).
, .
, :
x p; y p .

.37
x y
:

x x' x" ; y y' "y ;

p
p
p
x' x ; x" y ; y' x ; "y y ;
E

x y 1 ;

p
E
pl
lx l y l 1 .
E
161

(66)
(67)

ABCD, ,
BAD BCD , ABC
ADC .
.
.38.

l l

OB 2 2 l l 1
(1 ) tg

;
4 2 OA l l l l 1
2 2

sin 1 tg
1

4 2
2
2 2 ; tg ;
(2 ) tg

2
2 2

4 2
cos 1 tg 2 1
2
4 2

(1 ) 2

2 1

2 ;
2 1

(3 ) 1

(4 ) (3 )
(6 ) (5 )

(7 ) G ; (9 )

p
; (4 )
E

2 1 p

E
2 1

; (5 ) p ;

; (7 ) G

(6 )

E
; (8 )
2 1

(68)

(68).
p ; 6 x p; y p , 3

; 4
;
5
; 8
G,
.

.
,
8 . 9
,

.38
.

.
G.
, ( ),
, kN

.
cm2

162

F
F
,
ds A
A
ds

, F ds
, 0.8 de .
.

,
. , .
.
:
17. x y

x 1000 kN

6 kN
; 600 kN


2 . E 2 10
y

cm2
cm
cm
2

=1/3. :
a) ;

b) 30
0x;
c) .
:
a) :

x x' x" ; x'

x
E

y y' "y ; y'

y
1000
1 600
; x"
x 4 104 ;

6
6
2 10
E
3 2 10

y
1 1000
600
; "y

y 1,3 10 4 .
6
6
E
3 2 10
E 2 10

b) 30
0x:

x y

x y

1000 600 1000-600

cos60 900 kN 2 ;
cm
2
2
2
2
y
1000-600
n x
sin 2 xy cos 2
sin 60 100 3 kN 2 ; xy 0.
cm
2
2

cos 2 xy sin 2

c) :

x y
2

sin 2

1000-600
sin 90 200 kN 2 .
cm
2

18. x y 600 kN

.
cm2

-,
- 0x-?

x y
2

x y

600 600 -600 600

cos2 600 kN 2 ;
cm
2
2
2
y
600 600
n x
sin 2 xy cos 2
sin 2 0.
2
2
cos 2 xy sin 2

163

19. 0x- 0y-,

x y 600 kN

. -,
cm2
45 - 0x-?

x y

x y

600 600 600 600

cos90 0;
2
2
2
2
y
600 600
n x
sin 2 xy cos 2
sin 90 600 kN 2 .
cm
2
2

cos 2 xy sin 2

20.

0,2 cm 2 , 10 kN

?
cm2

F
ds F A ds 0, 2 10 2 kN .
A


() ,
/ .
(.68, .69).
.
, (97):

, (=const..),
, ,
. (
- ), .
. AB,
(.48),
B.
,
,
, ,
.
.
, (0x) (0y-) .
. ()
. ,
,
.
0x- 0y- ( ).
, .
.
.
( ) .
(fx), ,
( l) .
8.2

164


:
;
:
(116)
: R- ; y - ; y

d2y
dy
y
-
dx
dx 2

y x, : x - (.68).

, y
, l : y l ,
: tg

dy
y 1 . y 1 . (116)
dx

, , . (1 y2 )

1.

(97) (116)
:

1 y
2

M
M
y ;
B
B

,
, y-
. , ( )
.
y , y
, (.68, .69),
: y

.68

M
M
;

B
EI

(117)

. 69

8.3

(117). x
( ) ( )
,

.

165


.

. :

B y x M x ; y x

M x
EI NO

M x
dx dx C1 x C2 ;
dx C1 ; y x
EI
NO

C1 C 2 .
,

.

, :

B EI NO const. ; B y M x dx C1 ; B y M x dx dx C1 x C2 ;


y y .
.

, ,
,
, .
:

( ) (.68)
: y 0 ;
(.69)
: y 0 ; y 0 ;
(.68),
F,
, ,
(.74,
(. ) : yIC yIIC yIC yIIC
I , II
).

:
35.
q l.
(.70).
B, l, q const.
, , .
.
,
q, .
,
. , x
, .
.
.
. :
, . ( y A 0 ; yB 0 ).
166

q const ; B const ; Fq ql ; FA Fb

ql
;
2

ql
q
x ql
qx 2
0 x l B y M x x x 2
M x FA x qx x
2 2
2
2
2

B y

ql x 2 q x3
ql x3 q x 4
C1 B y C1 x C2 ;
2 2 2 3
4 3 6 4

y A yx 0 0 B yA C2 0 C2 0 ;
y B y x l 0 B yB
y

ql l 3 q l 4
ql 3
.
C1 l 0 C1
24
4 3 6 4

ql 3
ql 2 q 3

x
x
24B 4B
6B

ql 3
24B

2
3

x
x
1


;
l

(118)

ql 3
ql
q
y
x
x3
x4
24B
12B
24B

ql 4

24B

2
3
x
x x
1 2 ;
l
l l

(119)

: A B ; A ; B ;

A y0 ; B yl ;

ql 3
;
24B
l

f max y max y x
2

4
ql
1 1 5ql 4
;

1 2
24B
4 8 384B

(120)

(121) .70

36.
q ,
. (.71).
,
,
(q), .
. FA ,
q, M A ,
q /2 (.71).
. ,
, x ,
(117),
.
(y y )
xl .
167

q const ; B const ; Fq ql ; FA Fq ql ; M A

B y M x

l x 2 ; 0 x l ; B y q l x
; M x q

ql 2
q
qlx x 2 ;
2
2

ql
x q x
ql x ql x q x 4
;
x ql C1 B y
C1 x C2 ;
2
2 2 3
2 2 2 3 6 4

B y

ql 2
;
2

y A y x 0 0 C 2 0 ;
y A y x 0 0 C1 0 ;
ql 2 2 ql 3 q 4
x x x ;
4
6
24
2
ql
ql
q
B y
x x 2 x3 ;
2
2
6

By

2
2
ql 3 x
x x
3 3 ; (122)
6B l
l l
2
2
ql 4 x
x x
y
6 4 ; (123)
24B l
l l

ql 3
ql 3
;
;
6B
6B
ql 4
ql 4
; fB
;
yB y x l
8B
8B
yB y x l

(124)
(125)

.71

37. , ,
(.72).
,
, :

FA F ; M A Fl ;
M x M F l x ; 0 x 1 ;

B y M x Fl Fx ;
B y Flx F
B y Fl

x2
C1 ;
2

x2
x3
F C1 x C2 ;
2
6

y A 0 ; y A 0 C1 0 ; C2 0 ;
x2
x3
B y Fl F ;
2
6
168

B y Flx F

x2
.
2

Fl 2 x
x
y
2 ;(126)
2B l
l
Fl 3 x
y

6B l

yB y l

.72

x
3 ;(127)
l

Fl 2
Fl 3
;(128) f B yB y l
;(129)
2B
3B

38. , ,
(.73).
, ()
, , ,
. ,
,

:

FA FB

M
;
l

M M x FA x M
B y M x M

M
xM ;
l

M
x;
l

M x2
C1 ;
l 2
x 2 M x3
By M
C1 x C2 ;
2 2l 3
B y M x

Ml
;
3
y0 0 C2 0 ;

y l 0 C1

B y M x

M 2 M l1
;
x
2l
3
By

(130)

M 2 M 3 Ml
x x
x;
2
6l
3
(131)

Ml
Ml
;
.

3B
6B

(132)

39.
, ,
(.74).
.

, ,
x ,
.

.73
169

, ,
. .
, ,
() ,
, ,
.

FA
: 0 x a ; M x FA x

Fb
Fa
; FB
;
l
l

Fb
x;
l

Fb
x;
l
Fb x 2
B y
C1 ;
l 2
Fb x3
B y
C1 x C2 ;
l 6
B y

: a x l ; M x

B y

(1)
(2)
(3)

Fb
x F x a;
l

Fb
x F x a ;
l

(4)

Fb x 2 F x a
(5)
B y

C3 ;
l 2
2
3
Fb x3 F x a
By

C3 x C4 ; (6)
l 6
6
y A y 0 0; yB y l 0;
2

sl.74 Prosta greda optereena


koncentrisanom silom

yI a yII a ; yI a yII a ; y A y 0 0 (3) C2 0;


yI a yII a (2) (5) C1 C3 ; yI a yII a (3) (6) C2 C4 C4 0;
y B yl 0 (6) C3

Fb 2
l b2 .
6l

(7)

(1) (4)
, . (4),
, (x-). (x-)=x,
. ,

, (. , [5]):

B y

Fb
x F x a ;
a


( ) x- .
,
. x,
(x-).
:

F x a
Fb x 2
B y
C1
;
l 2
2
2

170

F x a
Fb x3
.
By
C1 x C2
l 6
6
3

. , .
.
, x 0 ( ),
, x l , .
:

y A y0 0 C2 0 ; y B yl 0 C1

Fb 2
l b2 .
6l



, ,
.
(x/),
, :
2
2
2

b b

x
xa
1 3 3
;
l
l
l l

(133)

2
2
3
Fl 3
b x b x x a

;
6B l l l l l

(134)

Fl 2
y
6B


x/=0 :

yA

Fl 2
6B

b b 2 Fl 2 a b b
1
1 ;
l l 6B l l l

(135)


x/=1 x=:

yB

Fl 2
6B

2
2

Fl 2 a b a
b b

l a
1


1 ;
l l
l
6B l l l

(136)

, x a :
2
2
2
2
Fl 3 b a b a Fl 3 a b
y
1

;
6B l l l l 3B l l

9.1
.
,

,

171

sl.77 Aksijalno naprezanje tapa


na pritisak i izvijanje

, (.77).
. FK .
FK , - ,
.
9.2
B (.78)
F. B
, B
.
, .
, . ,
.
.


,
-
F A ,
. ,
sl.78 Elastina linija zglobno oslonjenog

tapa optereenog aksijalnom silom
,
-

y. x B,
, ,
, : M x Fy x ;
(144)
,

:

B y M x ; y d 2 y dx2 ;

(145)

(144) (145),
:

B y Fy x ;

(146)

F
y 0 , :
B
F
F

2 ;
B EI z
: y 2 y 0 ;

(147)

: y C1 cos x C2 sin x .

(149)

(148)

C1 C2 .
, .
,
B. B,
,
: y A y x 0 0; yB y x l 0 ;
(150)
172

C1 0 , :

y B C2 sin l 0 .

(151)

(151) : C2 0 ili sinl 0 , t.j. l n , n 1,2,3,...

(152)

C2 =0 ,
, , .
.
(152) n

(147),

: F EI Z n
2

2 EI Z
l2

(153)

, n 1
, .
n 1 I Z I min :
I Z I min FK 2

EI min
;
l2

(154)

(154) .

:

y C 2 sin x ;
l

(155)

n 1

l
ymax y C2 ;
2

n2

l
ymax y C2 ;
4

n3

l
ymax y C2 .
6

sl.79 Izvijeni oblik tapa (osnovni i vii harmonici)

C2
. , n 1 , :

l
l
y max y C 2 sin C 2 sin C 2 ;
2
2
l 2

(156)

n 1 .
n 2,3,...
(.79).
, -
173

( n 1 ) ,
(.79), .
9.3
.
, (9.2),

. (.80).
EI
) : FK 2 2min (&9.2).
l

,
, :
) FK 2

EI min
2 4 EI min
2 2 EI min
; ) FK
; ) FK
.
2
2
4l
l
l2


()
. :

FK 2

EI min
,
l r2

(157)

(.79)
lr l; 2l; l / 2; l 2 / 2 , .

174

.80

9.4
()

:
2
FK
E
2 EI min
2 Eimin
K
2 2 2 2 ;
A
lr A
lr

lr
imin

(158)

sl.81 Dijagram kritini napon-vitkost tapa

. (158)
.

.
, . ,


175

K , (.81). (158)
, .
K p , p - .
,
p :

K 2

p .

(159)


.
9.5
,
/ .

.
:

EI min
(157)
,
l r2

: l r l; 2l; l / 2; l 2 / 2 .
,
.
( ), ,
: F FK . (157)

:
FK 2

I min

FK lr2
I
F
2 A 2min 2 2r .
E
imin E

.
.
[4,5].

:
41. , l 2,10 m,
F 100 kN (.78). :
E 21000 kN 2 ; 3,5 ; dc 7,5 kN 2 .
cm
cm

I min

FK lr2 Fl 2 3,5 100 2102


2
73,50 cm 2 ;
2
2
E E 3,14 21000

I min

R 4
4

R 4 4 I min / 3,1cm ;

176

A R 2 imin

lr
imin

I min
R
1,55 cm ;
A
2

136 K

105 ;

F
3,3 kN 2 dc 7 kN 2 .
cm
cm
A

177

You might also like