PENSWASTAAN DALAM PENGURUSAN

KERAJAAN TEMPATAN
GMGA2053 KERAJAAN TEMPATAN BAB
6

PENSWASTAAN DI MALAYSIA

Dilaksanakan secara
terancang setelah Dasar
Penswastaan diumum
dan diperkenalkan pada
Mac 1983.
tumpuan menswastakan
beberapa perkhidmatan
ekoran hasil yang begitu
menggalakkan telah
terbukti dalam
meningkatkan ekonomi
Negara.

TUJUAN PENSWASTAAN

OBJEKTIF DASAR PENSWASTAAN

i.
ii.
iii.
iv.
v.

Untuk mengurangkan beban kewangan dan

pentadbiran kerajaan;
Meningkatkan kecekapan dan daya pengeluaran
(produktiviti);
Mempercepatkan pertumbuhan ekonomi;
Mengurangkan saiz dan penglibatan sektor awam
dalam ekonomi;
Membantu mencapai matlamat dasar ekonomi negara.
(Pelan Induk Penswastaan, 1991: 23)

PENDEKATAN PENSWASTAAN
penswastaan sebagai pendekatan untuk mengatasi kelemahan
yang terdapat di dalam sektor awam termasuk di peringkat kerajaan
tempatan.

mewujudkan persaingan di antara sektor awam dan swasta, di

mana ia boleh meningkatkan lagi pertumbuhan dan perkembangan
ekonomi negara.

Dalam pentadbiran awam, penswastaan merupakan satu reformasi

dan perubahan paradigma dalam pentadbiran dan perkhidmatan.

REFORMASI KERAJAAN TEMPATAN SETELAH

PENYUSUNAN SEMULA
bermula pada tahun 1976
perubahan paradigma pentadbiran daripada
cara konvensional kepada cara baru.
bertujuan agar kerajaan tempatan dapat
berkembang dan meningkatkan kecemerlangan
dari segi perkhidmatan, pengurusan,
pentadbiran dan akauntabiliti.
menjadikannya sebagai badan yang cekap,
berdaya saing, dan berkualiti dari segi fungsinya

Pelaksanaan Penswastaan di Peringkat Pihak

Berkuasa Tempatan
BIL.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.

BENTUK PENSWASTAAN
BOT (Build-Operate-Transfer)
BOO (Build On Operate)
Pemberian Kontrak (Contracting Out)
SOE (Sale of Equity)
SOA (Sale of Asset)
BOO (Build-Operate-Own)
COR (Corporatization)
BT (Build-Transfer)
MBO (Management-Buy-Out)
LOA (Lease of Asset)
MC (Management Contract)
Penswastaan ke atas perkhidmatan (service)
Penswastaan sepenuh
Penswastaan separuh
Penswastaan ke atas pengeluaran (production)
JUMLAH

KEKERAPAN
21
13
107
9
9
17
7
13
9
23
29
78
15
29
3
392

Jadual 6.1
Bentuk-bentuk Penswastaan Dilaksanakan di Peringkat Kerajaan Tempatan

Jadual 6.2
Aktiviti-Aktiviti Kerajaan Tempatan yang Diswastakan
BIL.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.

JENIS AKTIVITI
Tempat letak kereta
Pembangunan tanah
Perkhidmatan
Penyelenggaraan dan pembinaan jalan
Kutipan sampah dan pelupusan sisa pepejal
Pemeliharaan, pembersihan dan penyelenggaraan kawasan
Pembinaan dan pembersihan longkang
Tandas awam
Penyelenggaraan landskap
Penyelenggaraan pasar
Pembinaan jambatan
Pungutan hasil/cukai pintu
Pembentungan dan saluran najis
Pembinaan dan pengurusan tapak penjaja pekan sehari, gerai dan
pasar malam
Pengurusan pusat pelancongan
Projek perumahan
Penyelenggaraan lampu jalan
Kenderaan (sewa)
Pemotongan rumput
JUMLAH

KEKERAPAN
16
2
2
13
54
20
11
11
6
9
4
2
5
6
3
3
8
6
16
179

ISU-ISU PENGURUSAN KAKITANGAN

KERAJAAN TEMPATAN

Sambungan.

i.Di peringkat PBT,

pekerjanya tidak
terkecuali daripada
diambil tindakan
disiplin dan tatatertib
1. Tatatertib dan Kenaikan
Pangkat

ii. Kenaikan pergerakan

gaji melalui kaedah
menegak, melintang
dan mendatar

2. Pembangunan Organisasi
dan Sumber Manusia

pihak majikan perlu merancang beberapa kursus

dan
latihan
yang
boleh
meningkatkan
pembangunan
dan
kemajuan
organisasi,
termasuk
menganjurkan
ceramah.
Bagi
pembangunan organisasi dan sumber
manusia,

3. Perjawatan dalam Kerajaan Tempatan

Pembahagian Kekuatan perjawatan /

Pengredan mengikut spesifikasi tugas
dan jawatan.

Penubuhan Jawatankuasa Keutuhan Pengurusan

(JKP) ditubuhkan sebagai usaha pihak kerajaan dalam

membenteras jenayah dan penyelewengan di kalangan
kakitangan awam. JKP turut melibatkan PBT di Malaysia.
ditubuhkan
bagi
menangani
kelemahan
dalam
pengurusan kewangan kerajaan, pentadbiran awam,
pengendalian kes-kes tatatertib, rasuah, penyalahgunaan
kuasa dan penyelewengan lain.
JKP adalah di bawah pengawasan Jawatankuasa Khas Kabinet
Mengenai Pengurusan Kerajaan yang dipengerusikan oleh
Timbalan Perdana Menteri DatukSeri Anwar Ibrahim ketika itu
Jenis kawalan dalaman yang boleh dilaksanakan dalam tugas-tugas
penyeliaan pegawai kanan termasuk meningkatkan tahap penyeliaan
danketelusan pengurusan.

Umur Persaraan Wajib

Pihak kerajaan telah mengeluarkan

arahan
supaya
penjawat
awam
membuat opsyen sama ada memilih
untuk bersara pada usia 55 tahun atau
56 tahun. Justeru, pihak kerajaan telah
memberi peluang untuk membuat
pilihan sehingga 1 Oktober 2001 untuk
kakitangan
awam,
termasuklah
kakitangan PBT. Oleh itu, kakitangan
awam yang tidak membuat opsyen
atau
tidak
menyerahkan
borang
sebelum 1 Oktober 2001 dianggap
memilih untuk bersara wajib apabila
mencapai umur 55 tahun
Pekeliling Perkhidmatan Awam Bilangan 3 Tahun 2001

Memperbaiki Urus Tadbir Tempatan

Urus tadbir yang baik adalah sesuatu yang fundamental yang
perlu diperjuangkan khususnya di peringkat PBT kerana setiap
aktiviti dan pentabdirannya melibatkan urusan dengan orang
awam atau penduduk setempat. Justeru, urus tadbir yang baik
melibatkan sembilan ciri iaitu :
partisipasi,
peraturan undang-undang,
kebertanggungjawaban,
orientasi
konsensus,
ekuiti,
keberkesanan dan kecekapan,
akauntabiliti
wawasan yang strategik.

KESIMPULAN
telahpun membicarakan :
pelbagai aspek berkaitan dengan
pentadbiran dan pengurusan kakitangan
di peringkat kerajaan tempatan di
Malaysia
peranan dan watak yang dimainkan oleh
setiap kakitangan
pihak kerajaan telah memperkenalkan
beberapa dasar pembaharuan bertujuan
ke arah pembaikan dan peningkatan
imej, kualiti, produktiviti, keberkesanan
dan kecekapan kakitangan atau penjawat
awam.