Lam Wen Ubuntu PDF

You might also like

Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 133

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu

MC LC
GII THIU ........................................................................................... 3
U

CHNG 01: TNG QUAN V UBUNTU........................................ 5


1. Gii thiu v Linux........................................................................... 5
2. Giy php Cng cng GNU............................................................ 12
3. H iu hnh Ubuntu...................................................................... 13
CHNG 02: CI T H IU HNH UBUNTU ..................... 15
1. Gii thiu v b ci Ubuntu............................................................ 15
2. La chn phin bn Ubuntu ........................................................... 15
3. Ti b ci h iu hnh m ngun m Ubuntu .............................. 16
4. Hng dn ci t Ubuntu.............................................................. 17
CHNG 03: CU TRC H THNG ........................................... 29
1. Cu trc th mc ca Ubuntu......................................................... 29
2. Ngi dng v quyn hn............................................................... 32
3. Mn hnh lm vic Desktop............................................................ 33
4. Ca s dng lnh (Terminal).......................................................... 35
CHNG 04: QUN L UBUNTU................................................... 37
1. Ci t v g b phn mm ............................................................ 37
2. Qun l tp tin v th mc ............................................................. 48
3. B sung phng ch Unicode .......................................................... 56
4. G ting Vit trong Ubuntu ............................................................ 57
CHNG 05: THIT LP V TY BIN UBUNTU .................... 65
1. Ty bin Ubuntu............................................................................. 65
2. Thit lp Ubuntu............................................................................. 83
3. Ci t my in................................................................................. 87
4. Thit b lu tr d liu lu ng .................................................... 91
1

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu


CHNG 06: CC NG DNG TRONG UBUNTU...................... 93
1. Gii thiu cc ng dng trong Ubuntu ........................................... 93
2. ng dng m thanh v video.......................................................... 94
3. ng dng b tr............................................................................ 102
4. ng dng ha .......................................................................... 103
5. ng dng mng ............................................................................ 104
6. Tr chi ........................................................................................ 116
7. B ng dng vn phng OpenOffice.org ..................................... 116
CHNG 07: CHIA S TI NGUYN .......................................... 121
1. Chia s ti nguyn vi cc my Linux ......................................... 121
2. Chia s ti nguyn vi cc my Windows.................................... 122
CHNG 08: CC PHN MM B TR .................................... 125
1. T in StarDict ........................................................................... 125
2. Phn mm dit virus ..................................................................... 127
3. Chy cc phn mm Windows trn Ubuntu ................................. 129
THNG TIN THAM KHO............................................................. 133

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu

GII THIU
H iu hnh l mt phn mm qun l phn cng ca my tnh,
cung cp nn tng cho cc phn mm ng dng v ng vai tr trung
gian giao tip gia ngi dng my tnh v phn cng ca my tnh .
Ubuntu l h iu hnh my tnh ngun m tun theo giy php GNU
General Public License c tnh nng tng t nh h iu hnh Windows
ca Microsoft.
Ubuntu thch hp vi cc cng vic vn phng, lp trnh, thit k,
gii tr, kt ni mng... c bit khi dng Ubuntu s khng phi lo ngi
nhng nguy c b nhim virus hay spyware na. Cch s dng Ubuntu
ht sc n gin, tng t nh Windows v c bit Ubuntu h tr rt
nhiu ngn ng, trong c c ting Vit. Khi phn phi Ubuntu,
thng ci sn nhng phn mm thng dng dng trong vn phng nh:
b phn mm son tho vn phng OpenOffice.org; trnh duyt Web
Mozilla Firefox; Mozilla Thunderbird; trnh bin tp ho GIMP; v
mt s tr chi gii tr.
Ubuntu cung cp mt tp hp y cc tnh nng c th hot ng
ngay t bn ci t chun, nhng li va vn trong mt a CD-ROM.
C a chy trc tip v a ci t truyn thng cho mi ln pht hnh.
CD-ROM chy trc tip cho php ngi dng xem xt phn cng ca h
c tng thch vi h iu hnh hay khng trc khi ci t ln a cng.
T phin bn u tin cho n phin bn 8.04. Hng lot tnh nng
mi cng thm kh nng h tr mng khng dy c nng cp ng
k. C th Ubuntu Linux 8.04 c nng cp tng th v kh nng kt
ni mng khng dy, bao gm c kh nng h tr mng di ng 3G
nhm mang n cho ngi dng nhiu la chn v to s thun li hn
trong vic d tm v kt ni vo cc h thng mng khng dy.
Mt im ng ch khc l phin bn Ubuntu 8.04 c thm tnh
nng to ti khon Guest. Tng t nh trong h iu hnh Windows,
ti khon Guest s ch c th thc hin c mt s tc v c bn. Khi
3

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu


ng nhp bng ti khon Guest, ngi dng khng th can thip vo
thit lp cng nh cc phn mm c ci t ln h thng. Mt u im
vt tri na l h iu hnh ny c th c ci t ln th nh USB
cho php ngi dng lc no cng c th mang theo h iu hnh a
thch vi nhng thit lp c nhn ca ring. Mi d liu hon ton c th
c lu trc tip trn th nh USB .
Ngoi ra Ubuntu Linux 8.04 cn c nh sn xut tch hp sn cc
ni dung a phng tin cht lng cao t i truyn hnh BBC. Ngi
dng phin bn 8.04 c th xem nhng ni dung ny thng qua ng dng
Totem Movie Player v Rhythmbox tch hp sn.
B Khoa hc v Cng ngh ln u cho bin son ti liu Hng dn
s dng h iu hnh Ubuntu 8.04, Phin bn dnh cho my trm km
theo a ci t, vi mong mun ph bin v cung cp cho ngi s dng
mt la chn mi, mt h iu hnh c tnh n nh cao, linh hot, nhiu
tnh nng, p ng tt yu cu s dng trong cc c quan nh nc, cc
doanh nghip v cng ng.

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu

CHNG 01: TNG QUAN V UBUNTU


Sau khi hon thnh chng ny, bn c th nm c:
Gii thiu v Linux
Giy php Cng cng GNU
H iu hnh Ubuntu
1. Gii thiu v Linux
1.1. Linux l g?
Linux l tn gi ca mt h iu hnh my tnh v cng l tn ht
nhn ca h iu hnh. N c l l mt v d ni ting nht ca phn
mm t do v ca vic pht trin m ngun m.
Phin bn Linux u tin do Linus Torvalds vit vo nm 1991, lc
ng cn l mt sinh vin ca i hc Helsinki ti Phn Lan. ng lm
vic mt cch hng say trong vng 3 nm lin tc v cho ra i phin
bn Linux 1.0 vo nm 1994. B phn ch yu ny c pht trin v
tung ra trn th trng di bn quyn GNU General Public License. Do
m bt c ai cng c th ti v xem m ngun ca Linux.
Mt cch chnh xc, thut ng "Linux" c s dng ch Nhn
Linux, nhng tn ny c s dng mt cch rng ri miu t tng
th mt h iu hnh ging Unix (cn c bit n di tn
GNU/Linux) c to ra bi vic ng gi nhn Linux cng vi cc th
vin v cng c GNU, cng nh l cc bn phn phi Linux. Thc t th
l tp hp mt s lng ln cc phn mm nh my ch web, cc
ngn ng lp trnh, cc h qun tr c s d liu, cc mi trng lm vic
desktop nh GNOME v KDE, v cc ng dng thch hp cho cng vic
vn phng nh OpenOffice.org.
Ban u, Linux c pht trin v s dng bi nhng ngi say m.
Tuy nhin, hin nay Linux c c s h tr bi cc cng ty ln nh
5

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu


IBM v Hewlett-Packard, ng thi n cng bt kp c cc phin bn
Unix c quyn v thm ch l mt thch thc i vi s thng tr ca
Microsoft Windows trong mt s lnh vc. S d Linux t c nhng
thnh cng mt cch nhanh chng l nh vo cc c tnh ni bt so vi
cc h thng khc: chi ph phn cng thp, tc cao (khi so snh vi
cc phin bn Unix c quyn) v kh nng bo mt tt, tin cy cao
(khi so snh vi Windows) cng nh l cc c im v gi thnh r,
khng b ph thuc vo nh cung cp. Mt c tnh ni tri ca n l
c pht trin bi mt m hnh pht trin phn mm ngun m hiu
qu.
Tuy nhin, hin ti s lng phn cng c h tr bi Linux vn
cn rt khim tn so vi Windows v cc trnh iu khin thit b tng
thch vi Windows nhiu hn l Linux. Nhng trong tng lai s lng
phn cng c h tr cho Linux s tng ln.
1.2. Linux c g hp dn?
C l bn qu quen vi h iu hnh Windows cng nh qu quen
lp trnh trn h iu hnh ny. Windows c th ni l mt h iu hnh
kh "hon ho", d s dng, vi rt nhiu tin ch p ng gn nh mi
yu cu ca ngi dng. Vy th ti sao chng ta li phi tm n mt h
iu hnh mi nh Linux? iu liu c thc s cn thit khng? Nht
l i vi sinh vin nh chng ta, nhng ngi mi chp chng bc
vo con ng lm tin hc? Cu tr li l C.
1. Vn bn quyn
Trong bi cnh nn kinh t th gii ang c xu hng ton cu ha
nh hin nay th y l mt vn ni cm. Vit Nam, vn vi phm
bn quyn phn mm l rt ph bin (nc ta dn u th gii v s
lng phn mm dng khng c bn quyn).Tuy nhin, theo bo co ca
LHQ, trong nhng nm ti nu Vit Nam khng c bin php gii quyt
vn ny th s kh lng gia nhp vo WTO, thm ch s c th b tr
6

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu


a quyt lit trong cc quan h kinh t thng mi vi cc nc. Nu
tnh trng nh cp bn quyn phn mm ca Vit Nam l 100 triu USD
mi nm th s c mt lng hng ha c gi tr tng ng khng bn
c M v cc nc pht trin khc (v kin c Tra - c Basa l mt
v d). V nh vy ngi thit hi u tin s chnh l ngi lao ng
Vit Nam. Trc tnh hnh , vic t xy dng cho mnh nhng phn
mm thng hiu Vit Nam ang tr nn mt vn cp bch. Phn
mm m ngun m c xem l mt gii php hu hiu nht cho bi
ton bn quyn nc ta hin nay. Phn mm m ngun m mt mt c
chi ph r hn so vi cc phn mm truyn thng, mt khc rt d nng
cp, ci tin (do cung cp m ngun km theo). Chnh v th, pht trin
phn mm m ngun m chng ta c th tn dng c nhng cng
ngh tin tin c sn trn th gii, ci tin cho ph hp vi ngi Vit
Nam, tit kim c rt nhiu cng sc so vi vic pht trin t u.
Linux l mt h iu hnh m ngun m nh vy!!!
2. Nhng u im k thut ni bt ca Linux
Kinh t, l mt c im khng th b qua ca Linux (t nht l
i vi nc ta hin nay). Tuy nhin i vi Linux vn cha l tt c.
H iu hnh ny cn rt nhiu u im khc m khng mt h iu
hnh no c. Chnh nhng c im ny mi l nguyn nhn khin cho
Linux ngy cng tr nn ph bin khng ch Vit Nam m c trn th
gii.
* Linh hot, uyn chuyn
Nh ti trnh by trn, Linux l mt h iu hnh m ngun m
nn bn c th ty sa cha theo nh mnh thch (min l bn c
kin thc). Bn c th chnh sa Linux v cc ng dng trn sao cho
ph hp vi mnh nht. Vic Vit ha Windows c xem l khng th
nu nh bn khng c s ng v h tr ca Microsoft. Tuy nhin vi
Linux th bn c th lm c iu ny mt cch n gin hn (tham
kho thm sn phm Vietkey Linux ot gii nht TTVN 2002). Mt
7

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu


khc do Linux c mt cng ng rt ln nhng ngi lm phn mm
cng pht trin trn cc mi trng, hon cnh khc nhau nn tm mt
phin bn ph hp vi yu cu ca bn s khng phi l mt vn qu
kh khn.
Tnh linh hot ca Linux cn c th hin ch n tng thch
c vi rt nhiu mi trng. Hin ti, ngoi Linux dnh cho server,
my tnh bn nhn Linux (Linux kernel) cn c nhng vo cc thit
b iu khin nh my tnh palm, robot.... Phm vi ng dng ca Linux
c xem l rt rng ri.
* an ton cao
Trc ht, trong Linux c mt c cu phn quyn ht sc r rng.
Ch c "root" (ngi dng ti cao) mi c quyn ci t v thay i h
thng. Ngoi ra Linux cng c c ch mt ngi dng bnh thng c
th chuyn tm thi chuyn sang quyn "root" thc hin mt s thao
tc. iu ny gip cho h thng c th chy n nh v trnh phi nhng
sai st dn n v h thng. Trong nhng phin bn Windows gn
y, c ch phn quyn ny cng bc u c p dng, nhng so
vi Linux th vn km cht ch hn.
Ngoi ra chnh tnh cht "m" cng to nn s an ton ca Linux.
Nu nh mt l hng no trn Linux c pht hin th n s c c
cng ng m ngun m cng sa v thng th ch sau 24h s c th
cho ra bn sa li. Mt khc i vi nhng h iu hnh m ngun ng
nh Windows, bn khng th bit c ngi ta vit g, v vit ra sao m
ch bit c chng chy nh th no. V vy nu nh Windows c cha
nhng on m cho php to nhng "back door" xm nhp vo h
thng ca bn th bn cng khng th bit c. i vi ngi dng
bnh thng nh chng ta vn ny c v nh khng quan trng nhng
i vi mt h thng tm c nh h thng quc phng th vn nh th
ny li mang tnh sng cn. Cc nhn vin an ninh khng c php
l mt k h no, d l nh nht v n lin quan n an ninh ca c mt
quc gia.V mt ln na cc phn mm m ngun m ni chung v
8

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu


Linux ni ring li l s la chn s mt. Trong Linux mi th u cng
khai, ngi qun tr c th tm hiu ti mi ng ngch ca h iu hnh.
iu cng c ngha l an ton c nng cao.
* Thch hp cho qun tr mng
c thit k ngay t u cho ch a ngi dng, Linux c
xem l mt h iu hnh mng rt gi tr. Nu nh Windows t ra l mt
h iu hnh thch hp vi my tnh Desktop th Linux li l h iu
hnh thng tr i vi cc Server. l do Linux c rt nhiu u im
tha mn i hi ca mt h iu hnh mng: tnh bo mt cao, chy n
nh, cc c ch chia s ti nguyn tt Giao thc TCP/IP m chng ta
vn thy ngy nay chnh l mt giao thc truyn tin ca Linux (sau ny
mi c a vo Windows)
* Chy thng nht trn cc h thng phn cng
D cho c rt nhiu phin bn Linux c cc nh phn phi khc
nhau ban hnh nhng nhn chung u chy kh n nh trn mi thit b
phn cng, t Intel 486 n nhng my Pentium mi nht, t nhng my
c dung lng RAM ch 4MB n nhng my c cu hnh cc mnh (tt
nhin l tc s khc nhau nhng v nguyn tc vn c th chy c).
Nguyn nhn l Linux c rt nhiu lp trnh vin nhiu mi trng
khc nhau cng pht trin (khng nh Windows ch do Microsoft pht
trin) v bn s bt gp nhiu ngi c "cng cnh ng" nh mnh v d
dng tm c cc driver tng ng vi thit b ca mnh . Tnh cht ny
hon ton tri ngc vi Windows. Mi khi c mt phin bn Windows
mi ra i th bao gi km theo cng l mt cn kht v phn cng v
h iu hnh mi thng khng h tr cc thit b qu c.
3. Mt vi nhc im c hu ca Linux
Ni qua th cng phi ni li. D cho hin nay Linux ang c tc
pht trin nhanh hn hn Windows nhng khch quan m ni so vi
Windows Linux vn cha th n vi ngi s dng cui. l do
Linux vn cn c nhng nhc im c hu.
9

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu


* i hi ngi dng phi thnh tho: Trc kia vic s dng v
cu hnh Linux c xem l mt cng vic ch dnh cho nhng chuyn
gia. Hu nh mi cng vic u thc hin trn cc dng lnh v phi cu
hnh nh sa trc tip cc file. Mc d trong nhng phin bn gn y,
cc h iu hnh Linux c nhng ci tin ng k, nhng so vi
Windows tnh thn thin ca Linux vn cn l mt vn ln. y l
mt trong nhng nguyn nhn ch yu khin Linux mc d c rt nhiu
c tnh k thut tt nhng vn cha n c vi ngi dng cui.
* Tnh tiu chun ha: Linux c pht hnh min ph nn bt c ai
cng c th t mnh ng gi, phn phi theo nhng cch ring. Hin ti
c kh nhiu bn Linux pht trin t mt nhn ban u cng tn ti nh:
RedHat, SuSE, Knoppix..... Ngi dng phi t so snh xem bn no l
ph hp vi mnh. iu ny c th gy kh khn cho ngi dng, nht l
nhng ngi cn c kin thc v tin hc hn ch.
* S lng cc ng dng cht lng cao trn Linux cn hn ch:
Mc d Windows c sn phm no th Linux cng gn nh c phn mm
tng t. (V d: OpenOffice.org trn Linux tng t nh MS Office,
hay GIMP tng t nh Photoshop). Tuy nhin cht lng nhng sn
phm ny l cha th so snh c vi cc sn phm vit cho Windows.
* Mt s nh sn xut phn cng khng c driver h tr Linux: Do
hin nay Linux cha ph bin bng Windows nn nhiu nh sn xut
khng h tr cc driver chy trn Linux. Tuy nhin bn vn c th tm
thy cc driver ny do ai trong cng ng m ngun m vit.
Linux c mt s nhc im mang tnh c hu nh vy nhng bn
vn c th chy c mt s phn mm Windows trn nn Linux thng
qua phn mm Wine. (mt phn mm gi lp chy cc ng dng
Windows trn Linux). Hoc bn c th gi lp mt mi trng my o
chy Windows trong Linux. Do bn c th tn dng c cc u im
ca Windows ln Linux. Ngoi ra bn vn c th ci t song song Linux
v Windows trn cng mt my tnh c nhn, nh bn vn thng ci
chung Windows XP v Windows 98 (ch l do h thng file khc nhau
10

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu


nn mt s file ca Linux, Windows khng c c). Nh vy cng c
ngha l cc nhc im ca Linux cng phn no c gii quyt.
Trn c s nhn nhn mt cch khch quan cc u nhc im ca
h iu hnh Linux cng nh xem xt xu hng pht trin tin hc nc
ta c th thy: i vi ngi dng thng thng vic chuyn t
Windows sang Linux trong ngy mt ngy hai l cha th. Linux du sao
vn l mt h iu hnh rt c gi tr: chi ph thp, linh hot, n nh, v
bo mt cao. Nhng trong tng lai gn, Linux s dn dn tr thnh mt
trong nhng h iu hnh hng u trn th gii.
1.3. Cc bn phn phi Linux
Linux hin nay c nhiu bn phn phi khc nhau, mt phn l bi v
tnh cht ngun m ca n. Sau y l mt s bn phn phi ch yu:
Tn bn phn
phi
Ubuntu

Phin
bn mi Trang web chnh thc
nht
9.04

Debian GNU/Linux 4.0


Ultimate Edition

www.ubuntu.com

Cc bn tng
t
Kubuntu,
Xubuntu,
Edubuntu

www.debian.org

1.7

Red Hat Enterprise


5.0
Linux

www.redhat.com/rhel/

Fedora Core

www.fedoraproject.org

10.0

SUSE Linux
10.1
Enterprise Desktop

www.novell.com/Linux/ OpenSUSE 10.3,

Mint

www.Linuxmint.com

Knoppix

5.3.1

www.knoppix.com/

PCLinuxOS

2008

www.pcLinuxos.com/

Mandrake

2007.0

www.madrivaLinux.com Mandriva

CentOS

www.centos.org/
11

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu


Gentoo
Slackware

www.gentoo.org/
12.1

www.slackware.com/

2008

www.opensolaris.org/

Hacao Linux

2.16

http://www.hacao.com/

Vubuntu

1.0

Asianux

2.0

Xandros
SLAX
Easys
Sabayon
DreamLinux
OpenSolaris
Hng k Linux
Puppy Linux

http://www.asianux.com/ Asianux Server 3

2. Giy php Cng cng GNU


Ti sao li c giy php GPL (GNU General Public License)?
Hu ht cc phn mm bn s dng trn Microsoft Windows (ngay
chnh Windows) u phi mua bn quyn. Mi khi bn tr tin mua mt
phn mm, bn u c cp mt giy php s dng phn mm
(c th c c m ngun ca phn mm), cn bng sng ch s hu phn
mm u do mt t chc hoc cng ty pht trin phn mm s
hu, bn khng th mua c hoc nu c th vi mt gi tr rt ln.
Nhng song song vi giy php bn quyn cn c mt loi giy php s
dng ph bin trong th gii m ngun m l GPL Giy php m
ngun m. y l loi giy php c dng cho tt c cc loi phn
mm s dng m ngun m. Theo quy nh trong giy php th mi
ngi u c quyn c s dng, sa i hoc pht hnh li cc phn
mm hoc m ngun ca phn mm m khng phi tr mt khon ph
no, nhng khng c php s hu ring m ngun hoc phn mm
12

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu


tun theo giy php m ngun m ny. Ta c th hiu n gin l khng
mt ai c php ng k bn quyn i vi m ngun m hoc phn
mm bin i t m ngun m tun theo giy php ny.
3. H iu hnh Ubuntu
3.1. Ngun gc ca Ubuntu
Ubuntu l tn ca bn phn phi, i th bt ngun t quan nim
"Ubuntu" ca Nam Phi - "con ngi hng n con ngi". Bn phn
phi Ubuntu mang tinh thn ca quan nim vo th gii phn mm.
3.2. Gii thiu v Ubuntu
Ubuntu l mt h iu hnh m ngun m c pht trin bi cng
ng chung da trn nn tng Debian GNU/Linux, n c ti tr bi
Canonical Ltd (ch s hu l Mark Shuttleworth), rt ph hp cho my
tnh bn, my tnh xch tay v my ch. D bn dng cho my tnh
nh, trng hay trong cng s, Ubuntu c y cc chng trnh bn
cn, t phn mm son tho vn bn v gi nhn th, n cc phn mm
my ch web v cc cng c lp trnh.
Ubuntu hon ton min ph. Bn khng phi tr tin bn quyn cho
bt c ai. Bn c th ti v, s dng v chia s vi bn b, gia nh hoc
ng nghip m khng mt mt khon ph no c.
Mi phin bn Ubuntu u c cp nht 6 thng mt ln, iu
c ngha l bn lun lun c cc ng dng mi nht trong th gii phn
mm m ngun m.
Ubuntu c thit k vi tiu ch chuyn v bo mt. Bn c th ly
v cc bn cp nht v bo mt t nht l 18 thng trn my bn v
my ch. Vi phin bn H tr di hn (Long Term Support - LTS), bn
s c 3 nm h tr vi my bn v 5 nm h tr i vi my ch. Bn
khng phi tr thm mt khon ph no cho phin bn LTS. Vic nng
cp ln phin bn mi hn ca Ubuntu hon ton min ph.
13

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu


Mi th bn cn u nm trong mt a CD, cung cp cho bn
mt mi trng lm vic y . Nhng phn mm m b sung, bn c
th ly v trc tip t kho phn mm min ph trn Internet.
Ubuntu hng n ngi dng ph thng nn c bn a ha vi
s gip ca cng ng ngi dng m m cc loi ngn ng trn th
gii (trong c ting Vit). Bn c th ty chnh ngn ng s dng
trong giao din hin th bt k lc no.
Giao din ci t cho php bn thc hin cc thao tc ci t mt
cch nhanh chng v d dng. Qu trnh ci t tiu chun thng mt
khng qu 25 pht.
Sau khi bn ci t xong, h thng ca bn hon ton c th dng
c ngay m khng cn phi cu hnh, b sung thm g c. Mt lot cc
ng dng cn thit c ci t km theo trong qu trnh ci t
Ubuntu.
3.3. Yu cu phn cng
Ubuntu c th ci t trn cc loi my tnh bn, my tnh mini c
cu trc da trn nn tng Intel-based Mac architectures (dnh cho chp
64bit c phin bn ring). Yu cu ti thiu chy Ubuntu l 256MB
RAM (384MB RAM chy trc tip Ubuntu t a CD), nhng chng
ti khuyn co nn ci t trn my c 512MB RAM tr ln. Ubuntu khi
ci t vo a cng cn t nht 4GB trng (bao gm c phn vng trao
i). Nn c card ha mnh s dng cc hiu ng trn giao din
ha.

14

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu

CHNG 02: CI T H IU HNH UBUNTU


Sau khi hon thnh chng ny, bn c th nm c:
Gii thiu v b ci Ubuntu
La chn phin bn Ubuntu
Ti b ci h iu hnh m ngun m Ubuntu
Hng dn ci t Ubuntu
1. Gii thiu v b ci Ubuntu
B ci Ubuntu cung cp mt tp hp y cc tnh nng c th
hot ng ngay lp tc t bn ci t chun, nhng li va vn trong mt
a CD. C mt a chy trc tip v mt a ci t truyn thng cho
mi ln pht hnh. CD chy trc tip cho php ngi dng xem xt phn
cng ca h c tng thch vi h iu hnh hay khng trc khi ci t
ln a cng. a CD Ubuntu c ti min ph t trang ch ca Ubuntu.
Yu cu v phn cng ca Ubuntu kh n gin, khi chy cn 256MB
RAM, v khi ci t ln a cng, chim 3GB dung lng a trng.
chy vi hiu sut tt nht, cu hnh phn cng nn c 512MB RAM tr
ln, cng trng 10GB.
2. La chn phin bn Ubuntu
Hin nay Ubuntu c rt nhiu phin bn ci t. Phin bn dnh
cho my tnh bn, cho netbook, cho my ch.... Cc phin bn mi
hn thng c nng cp tnh nng, sa cc li v phn mm, cc li
v bo mt, tch hp thm trnh iu khin thit b (phin bn mi nht
hin nay l 9.04...). Tuy vy, khng phi phin bn no mi cng tt hn
cc phin bn c v thng cha n nh (ging nh phin bn Windows
XP u tin thng chy khng n nh, ch n phin bn Windows
SP2 mi chy n nh). Trong quyn sch ny, chng ti khuyn co cc
15

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu


bn nn s dng phin bn dnh cho my tnh bn 8.04 l phin bn
n nh nht cho my trm ti thi im ny, mc d c phin bn
9.04 nhng cha c n nh lm. Nu bn mun c th ti v hon
ton min ph dng v tri nghim, vic hon ton ty thuc vo
nh gi ca bn.
3. Ti b ci h iu hnh m ngun m Ubuntu
B n c th truy cp vo a ch sau:
http://www.ubuntu.com/getubuntu/download

Hnh 2.1: Trang Web ti b ci Ubuntu

16

Trong mc Please choose a location, chn Viet Nam FPT Telecom,


ri nhn nt <<Begin Download>> ti v tp a nh CD ci
Ubuntu.
Sau khi, ti v tp nh a CD ci Ubuntu. Bn c th s dng tp nh
ny ci vo my o hoc s dng phn mm ghi a CD/DVD (VD:
Nero Burning Rom, UltraISO,...) ghi tp nh ra a CD (ch
Burn image to disc).

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu


-

Nu bn ci Nero Burning ROM v c a ghi CD/DVD


(CDRW), th vic ghi a rt n gin, bn lm nh sau: cho mt a
CD trng vo a CDRW, tip khi ng phn mm Nero
Burning ROM, vo trnh n File, chn Open, tr n tp tin nh CD
Ubuntu va ti v. Phn mm Nero s t ng chuyn sang ch
ghi tp nh a CD ra a CD trng. Nhn nt <<Burn>> bt u
ghi a. Sau khi qu trnh ghi a kt thc, nhn nt <<Close>>. By
gi bn c th s dng a CD ny ci t.

4. Hng dn ci t Ubuntu
4.1. Chy trc tip Ubuntu trn a CD
chy trc tip Ubuntu t a CD, ta lm nh sau:
1. Khi ng my tnh ln, cho a CD Ubuntu vo CD trc khi my
Boot vo h iu hnh. Mn hnh chn la ngn ng ci t hin ln,
chn English ri nhn nt <<Enter>> (Nu mun bn c th chn
ci t bng ngn ng ting Vit).

Hnh 2.2: La chn ngn ng ci t

17

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu


2. Chn Try Ubuntu without any change to your computer ri nhn
phm Enter.

Hnh 2.3: Chn ch ci t

3. V by gi ta hon ton c th dng Ubuntu.

Hnh 2.4: Giao din Ubuntu dng th

18

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu


4.2. Ci t h iu hnh Ubuntu nh mt ng dng trn Windows
1. u tin bn a a Ubuntu vo sau khi khi ng Windows
(Hoc nu l file ISO th bn cn mt trnh qun l a o no
ri gn (Mount) file ISO ny vo). Bm p vo a nu khng thy
bng nh sau hin ra.

Hnh 2.5: Chn ch ci Ubuntu trong Windows

2. Cc bn nhn nt <<Install Inside Windows>>. Tip bng ci t


ca Ubuntu hin ra. Cc bn in y thng tin theo yu cu ri
nhn nt <<Install>>.

Hnh 2.6: To ti khon ci t Ubuntu

19

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu


3. Cc bn i khong vi pht Ubuntu kim tra xem a CD c li
khng

Hnh 2.7: Ubuntu kim tra a CD

4. Sau khi kim tra CD xong Ubuntu s Copy a vo my chun b


cho qu trnh ci t

Hnh 2.8: Ubuntu chun b b ci vo my

20

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu


5. Sau khi vic chun b xong (bao gm copy cc file MBR v chun
b cc file disk o cho qu trnh ci ...) bn b CD ra khi CD ri
nhn nt <<Finish>> khi ng li.

Hnh 2.9: Khi ng li

6. Sau khi khi ng li vo mn hnh Boot bn chn Ubuntu.

Hnh 2.10: Mn hnh chn h iu hnh

21

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu

Hnh 2.11: Ubuntu ang khi ng

7. Khi Boot vo c ri mi vic ci t gn nh l t ng

Hnh 2.12: Ubuntu ang ci t

8. Ubuntu hon thnh nt cc thao tc ci t cui cng v s khi ng


li my ln na. Sau bc ny, bn c th ty thch s dng h iu
hnh no m bn mun.

22

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu


4.3. Ci t h iu hnh Ubuntu chy c lp
Bn ci t h iu hnh Ubuntu cng rt thng minh, nu bn ci n
sau khi ci t Windows ri th n s t to ra mt phn vng mi (n
to ra mt cng o v c tp tin h thng ca Windows ng cho
thc hin) c kch c ph hp cho h iu hnh Ubuntu s dng. Sau khi
ci xong bn s c th khi ng ty chn 2 h iu hnh
1. Khi ng my bng ch khi ng CD-ROM u tin, mn hnh
chn ngn ng ci t hin ra, chn English ri nhn phm Enter.

Hnh 2.13: La chn ngn ng ci t

2. Sau l mn hnh chn la cc ch ci t Ubuntu, chn Install


Ubuntu.

23

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu

Hnh 2.14: La chn ch ci t

3. Mn hnh Welcome xut hin, nhn nt <<Forward>>.

Hnh 2.15: Cho mng

4. Trong mn hnh Keyboard Layout, Ubuntu s chn la mc nh


bn phm ph hp nht vi my tnh ca bn, nhn nt
<<Forward>>.
24

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu

Hnh 2.16: La chn kiu bn phm

5. Trn mn hnh Prepare disk space, bn hy chn kiu phn vng


ph hp. Mc nh Ubuntu chn dng ton b a trng cn li, nu
nh cng ca bn cha ci h iu hnh no hoc s t ng iu
chnh phn vng cng khc thu nh li ly vng a cng khc
ci Ubuntu, bn c th bm vo thanh gia 2 phn vng thay
i dung lng phn vng, sau nhn nt <<Forward>>, cnh bo
hin ra nhn nt <<Continue>>.

25

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu

Hnh 2.17: Phn vng a cng

6. Trn mn hnh Who are you?, bn nhp thng tin ti khon mi. Mt
khu ca ti khon ny cng chnh l mt khu ti khon qun tr
ROOT. Sau khi nhp xong, bn nhn nt <<Forward>>.

Hnh 2.18: t tn ngi dng qun tr

7. Trong mn hnh Ready to install, cc thng tin tm tt v nhng


thit lp m bn va thc hin s xut hin, nu cn sa i g nhn
26

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu


nt <<Back>>, nhn nt <<Install>> bt u tin trnh ci t
Ubuntu.

Hnh 2.19: Kim tra thng tin trc khi ci t

8. Qu trnh ci t kt thc, bn nhn nt <<Restart now>> khi


ng li my tnh.
Lu : Trc khi khi ng li, bn b a CD Ubuntu ra ngoi.

Hnh 2.20: Chn la khi ng h iu hnh

9. La chn h iu hnh cn khi ng ri nhn phm Enter.

27

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu

CHNG 03: CU TRC H THNG


Sau khi hon thnh chng ny, bn c th nm c:
Cu trc th mc ca Ubuntu
Ngi dng v quyn hn
Mn hnh lm vic Desktop
Ca s dng lnh (Terminal)
1. Cu trc th mc ca Ubuntu
Ln u tin bc vo khm ph th gii ca cc "ch chim cnh
ct" c l cc bn s ngc nhin khi thy Ubuntu c kh nhiu th mc
v khng c khi nim a nh trn Windows. Nhn "b ni" th cu
trc v cch t chc file ca Ubuntu cng khng khc DOS/Windows v
cc h iu hnh khc l my. Ch c mt
im khc bit ln m bn cn phi ch l
cu trc th mc ca Ubuntu KHNG phn
chia thnh cc a. Cho d bn c bao
nhiu a th tt c u bt u t mt th
mc gc c tn l / (root directory).
Mt h thng Ubuntu thng c nhng
th mc sau:
/bin: Th mc ny cha cc file phn mm
thc thi dng nh phn v cc phn mm khi
ng ca h thng.
/boot: Cc file nh (image file) ca kernel
dng cho qu trnh khi ng thng t
trong th mc ny.
/dev: Th mc ny cha cc file thit b.
Trong th gii Linux v Ubuntu cc thit b
29

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu


phn cng (device) c xem nh l cc file. a cng v phn vng
cng l file nh hda1, hda2, hdb1, hdb2, a mm th mang tn fd0... cc
file thit b ny thng c t trong ny.
/etc: Th mc ny cha cc file cu hnh ton cc ca h thng. C th
c nhiu th mc con trong th mc ny nhng nhn chung chng cha
cc file script khi ng hay phc v cho mc ch cu hnh phn
mm trc khi chy.
/home: Th mc ny cha cc th mc con i din cho mi user khi
ng nhp. Ni y l th vin lm vic thng xuyn ca ngi dng.
Khi ngi qun tr to ti khon cho bn h s cp cho bn mt th mc
cng tn vi tn ti khon nm trong th mc /home. Bn c mi quyn
thao tc trn th mc ca mnh v m khng nh hng n ngi dng
khc.
/lib: Th mc ny cha cc file th vin .so (shared object) hoc .a. Cc
th vin C v lin kt ng cn cho phn mm chy v cho ton h
thng. Th mc ny tng t nh th mc SYSTEM32 ca Windows.
/lost+found: Ci tn nghe l l phi khng cc bn? nhng mang ng
ngha ca n. Khi h h thng khi ng hoc khi bn chy trnh fsck,
nu tm thy mt chui d liu no tht lc trn a cng v khng lin
quan n n cc tp tin, Ubuntu s gp chng li v t trong th mc
ny nu cn bn c th c v gi li d liu b mt.
/mnt: Th mc ny cha cc kt gn (mount) tm thi n cc a
hoc thit b khc. Bn c th tm thy trong /mnt cc th mc con nh
cdrom hoc floppy.
/media: Tng t nh /mnt (cc phin bn Linux mi mi c th mc
ny).
/sbin: Th mc ny cha cc file thc thi ca h thng dnh cho ngi
qun tr (root).
/tmp: Th mc tm dng cha cc file tm m phn mm to ra trong
lc chy. Cc file ny s c h thng dn dp khi cc phn mm kt
thc.
30

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu


/usr: Th mc ny cha rt nhiu th mc con nh /usr/bin, /usr/local...
V y cng l mt trong nhng th mc con quan trng ca h thng,
bn trong th mc con ny (/usr/local) cng cha y cc th mc
con tng t ngoi th mc gc nh sbin, lib, bin... Nu nng cp h
thng th cc phn mm bn ci t trong th mc /usr/local vn gi
nguyn v bn khng phi s cc phn mm b mt mt. Th mc ny
tng t nh th mc C:\Program Files ca Windows.
/var: Th mc ny cha cc file bin thin bt thng nh cc file d
liu t nhin tng kch thc trong mt thi gian ngn sau li gim
kch thc xung cn rt nh. in hnh l cc file dng lm hng i
cha d liu cn a ra my in hoc cc hng i cha mail.
Ngoi ra cc bn quan tm n lp trnh th tm hiu thm mt s th
mc khc nh:
/usr/include, /usr/local/inlcude: Cha cc file header cn dng khi bin
dch cc phn mm ngun vit bng C/C++.
/usr/src: Th mc cha m ngun k c m ngun ca Ubuntu (Linux).
/usr/man: Cha ti liu hng dn (manual).
Cc thit b phn cng c k hiu ring
/dev/hda
a cng IDE th nht
/dev/hdb
a cng IDE th hai
/dev/sda
a cng SCSI th nht
/dev/sdb
a cng SCSI th hai
/dev/cdrom a CDROM
/dev/fd0

a mm u tin (Chnh)

C 3 im lu nh m bn cn phi l:
- Trong ng dn ca Ubuntu, cc th mc c phn cch nhau bng
k hiu / (trong khi vi DOS/Windows l k hiu \);
- Cc tham s ca lnh trong Ubuntu c bt u bng du tr - (VD:
ls -l) trong khi vi DOS/Windows l k hiu / (VD: dir /a); cc tham s
ca Ubuntu c th c dng kt hp vi nhau bng cch vit lin (VD:
31

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu


ls -al, ls -ls...)
- Ubuntu khc vi Windows ch trong tn file Ubuntu phn bit ch
hoa v ch thng. Trong Ubuntu: abc.txt v Abc.txt l hai tn file khc
nhau, cn trong Windows hai tn file u l mt.
2. Ngi dng v quyn hn
Ubuntu l h iu hnh a ngi dng, ngha l nhiu ngi c th
truy cp v s dng mt my tnh ci Ubuntu. Mi ngi mun s dng
c my tnh ci Ubuntu th phi c mt ti khon (account) c
ng k. Mt ti khon gm c mt ti khon ngi dng (username) v
mt mt khu (pasword). Hai ngi khc nhau s c hai ti khon khc
nhau (nhng mt khu th c th trng nhau). c th bt u thao tc
v s dng, ngi dng phi thc hin thao tc ng nhp (login v h
thng). Qu trnh ny tm gn li l hai thao tc nhp vo tn ti khon
v mt khu.
* Lu : tn ti khon v mt khu cng phn bit ch hoa v ch
thng. V c bit trong h thng Ubuntu l khi bn nhp vo mt
khu, trn mn hnh s khng hin th bt c k t no.
Ubuntu c mt ti khon c bit c tn l root. y l ti khon
qun tr, c quyn hn cao nht, dng thit lp v thay i thng s ca
ton b h thng Ubuntu (cu hnh mng, ci t...).
Mi ngi dng trn Ubuntu c cp mt th mc ring (gi l
home directory), thc cht l mt th mc con ca /usr. C dng
/usr/username; ngha l nu username bn l nbthanh th home directory
ca bn l /usr/nbthanh. Ring i vi accout root th home directory l
/root. Cc user c th cng thuc mt nhm (group) hoc l khc nhm;
cc user trong cng mt nhm th c quyn hn nh nhau. Thng th tt
c cc user u thuc vo nhm User (tr root v cc account dnh ring
cho h thng).
Mi ngi dng ch c quyn thao tc trong th mc ring ca mnh
(v nhng th mc khc c php ca h thng) m thi. Ngi dng
32

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu


ny khng th truy cp vo th mc ring ca user khc (tr trng hp
c chnh ngi dng hoc root cho php). Mi tp tin (file) v th
mc trn Ubuntu u c "ng k ch quyn", ngha l thuc v mt
ngi dng v nhm no . Thng th tp tin v th mc c to bi
ngi dng no th s thuc v ngi dng . VD: username ca bn l
nbthanh, bn thuc nhm User v bn to ra mt tp tin c tn l
myfile.txt th tp tin myfile.txt s c nh du l "ngi s hu:
nbthanh; thuc v nhm: user". Nhng ngi dng khc khng th truy
cp c myfile.txt nu khng c php ca bn. Bn hon ton c th
thay i "ch s hu" ca tp tin/th mc bng cc lnh ca Ubuntu. Bn
hon ton c th t myfile.txt thuc v user nbthanh nhng li thuc v
nhm guests (mc d user nbthanh khng nm trong nhm guests).
3. Mn hnh lm vic Desktop
y l khng gian lm vic chnh sau khi bn ng nhp. T mn
hnh ny bn s dng lm vic vi cc phn mm, ng dng cng nh
theo di cc trng thi lm vic ca h thng thng qua cc Windows
(ca s). B cc ca mn hnh Desktop kh gn gng v thun tin vi 2
bng iu khin nm gc trn v gc di mn hnh. Bn c th thay
i v tr ca cc bng iu khin ny bng cch nhn nt bng iu
khin ri ko ra cc gc mn hnh.

33

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu

Hnh 3.1: Mn hnh lm vic Desktop

Bng iu khin pha trn c mc c phn chia r rng tin cho


vic qun l v truy cp.
Gc tri c cc mc chc nng cha cc lin kt n cc ng
dng, cc a ch truy cp, cc chc nng ty chnh v thit
lp h thng v mt s ng dng lin kt nhanh.

Gc phi thanh iu khin l cc biu tng ca mt s phn


mm chy ch nn(1), ng h v cc thng bo ca h
thng. Ngoi cng l biu tng shutdown mu .

Bng iu khin di c cc th tiu ca cc ng dng,


bn nhn nt cc th chuyn qua li gia cc ng dng.

Gc tri ngoi cng ca bng iu khin di c mt nt


thu nh cc phn mm li, hin ra th mc v tp tin trn nn
ca Desktop

Gc phi ca bng iu khin ny l cc vng lm vic


(Workspace) v st rc (Trash). Cc bn c th ty bin bng
iu khin theo thch ca mnh.
(1) Ch nn l ch cc phn mm vn hot ng nhng khng hin ra ca
s mn hnh, bn c th thy trnh lm vic (process) cc phn mm ny khi

34

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu


nh lnh ps trong ca s dng lnh hoc trong trnh theo di h thng
(System monitor), cc dch v ca Ubuntu thng chy ch ny..

Phn khng gian gia ca Desktop chnh l th mc \desktop trong


th mc chnh ca bn. Tt c cc th mc con v tp tin nm trong th
mc \desktop s hin ra trn khng gian gia mn hnh.
4. Ca s dng lnh (Terminal)
y thc cht l mn hnh x l cc lnh ca Ubuntu, khi chy ch
Text. Trong ch ha, n l trnh Ca s dng lnh, nm menu
Application (ng dng) trong mc Accessories (B tr). i khi c
nhng lnh phi thc hin qua thao tc dng lnh. V sau c nhng ch
no cn nhp cc lnh th bn ch nhng lnh ny phi nhp trong ca
s dng lnh, v c chng ti bi mu xm nht.
Cc lu khi nhp lnh:
Cc lnh, tn th mc v tn tp tin phi c g chnh xc tng ch
ci (trong Ubuntu phn bit ch hoa v ch thng). Sau khi g xong
mt lnh bn ng qun nhn phm Enter Ubuntu bt u thc hin
lnh .
- Trong ca s dng lnh c mt s t hp phm hay s dng, bn
hy nh k t hp phm ny
+ Ctrl-C: Trong trng hp bn cm thy "c ci g bt n" xy
ra, hay l phn mm bn chy khng chu dng th bn hy th nhn t
hp phm ny. 99% phn mm ca Ubuntu chy trn ch text u c
th c/b kt thc bng t hp phm ny.
+ Ctrl-Alt-Del: tng t nh trong DOS. T hp phm ny s khi
ng li my tnh.
+ Ctrl-D: khi mt phn mm yu cu bn nhp d liu t bn phm,
bn c th nhn t hp phn ny bo cho phn mm bit l qu trnh
nhp d liu kt thc. T hp phm ny s gi tn hiu EOF (End Of
File) n phn mm.. Nu nhn Ctrl-D m khng thy "xi nh", bn th
g vo EOF (ba ch ci E, O v F) ri nhn phm Enter.
35

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu


+ ESC: y l phm Esc gc tri, pha trn ca bn phm, trc khi
nhn Ctrl-C kt thc phn mm, bn hy th nhn ESC trc xem
sao.
+ ENTER: y l phm Enter trn bn phm, chc l ti khi phi
gii thiu v chc nng ca phm ny na ch nh?
Sau y l mt s lnh thng dng trong ca s dng lnh:
#sudo: chuyn t ti khon hin ti sang ti khon khc
#sudo i: chuyn sang ti khon quyn qun tr
#ten_ung_dung: khi ng ng dng t ca s dng lnh
#wget <a ch download file>: download file t Internet v th mc
hin thi trn Ubuntu.
#man <lnh cn tham kho>: Hin thng tin tham kho v lnh.
VD: man wget
#ls: hin danh sch cc file v th mc trong th mc hin hnh
#ps: hin danh sch cc phn mm ang chy
#cd: chuyn th mc
#cd / : chuyn ra th mc gc
*Lu : ng dn s dng trong cc lnh phn bit ch hoa ch
thng.

36

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu

CHNG 04: QUN L UBUNTU


Sau khi hon thnh chng ny, bn c th nm c:
Ci t v g b phn mm
Qun l tp tin v th mc
B sung phng ch Unicode
G ting Vit trong Ubuntu
1. Ci t v g b phn mm
Ci t phn mm trn Ubuntu l rt d dng. Hng dn ny s
hng dn bn cch thc hin n.
Mc nh, rt nhiu phn mm c ch c ci khi bn ci t
Ubuntu. Tuy vy c th bn cn mt b phn ca phn mm phc v
cho mt mc ch ring, hoc cng c th bn mun ci t mt phn
mm tng ng vi phn mm c. Tm li l bn cn mt phn mm
mi.
1.1. Gi l g?
Phn mm l mt t rt rng, thng thng chng c ngha l cc
phn mm bn c th chy trn my tnh ca mnh. Tuy vy nhng phn
mm cn nhng ti nguyn khc nhau hot ng. Khi bn ci t
mt phn mm, phn mm chy c th c th cn ti hng nghn
tp. N tht s phc tp khi bn ngh rng, cc tp ny phi c t
chnh xc vo v tr ca n, v mt s tp s c thay i cho ph hp
vi cu trc my tnh m bn c. Tht may mn Ubuntu s thc hin
ton b nhng vic phc tp ny.
Ubuntu s dng nhng gi cha mi th m mt phn mm c
th cn chy. Mt "gi" v bn cht l tp hp cc tp c gi li
trong mt tp n, tp ny c th c qun l d dng hn rt nhiu.
37

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu


Nhng tp cn thit phn mm c th ci t l nhng tp c bit,
c gi l nhng "script ci t", nhng tp ny s chp cc tp ti ni
m chng cn n.
1.2. Ngun hay nh phn?
Thng thng, khi mt ai to ra mt gi cho mt phn mm, h
s t tt c m ngun ca phn mm vo gi . M ngun c vit
bi cc lp trnh vin, v c bn, n l nhng ch th m con ngi c th
c v vit c my tnh thc hin. My tnh ch c th hiu c
nhng on m ny nu chng c thng dch thnh nhng dng m
my tnh c th s dng trc tip. Mt trong nhng cch thng dch m
ngun nh vy l dch hoc bin dch thnh nh phn, ci m my tnh c
th hiu.
Vy ti sao mi ngi khng lm thnh cc gi nh phn ngay t ban
u? V mi loi my tnh khc nhau s dng cc kiu nh phn khc
nhau, iu c ngha l mt gi nh phn chy c trn mt my tnh
Intel th s khng chy c trn my tnh loi khc, v d nh Apple
Macintosh.
Nhng gi ngun, l nhng gi ch cha m ngun, c th c
dng chung cho tt c cc kiu my nu chng c bin dch ng
cch.
Nhng gi nh phn, l nhng gi c to ra cho mt kiu hoc
kin trc my tnh xc nh. Ubuntu h tr cc kiu kin trc x86 (i386
hoc i686), AMD64 hoc PPC. xem bn ang dng kiu no, c th
vo Terminal, ri dng lnh:
uname -m
1.3. Cc gi ph thuc
Cc phn mm thng s dng cng mt s tp vi nhng phn
mm khc. Tt hn l t nhng tp vo mi gi, mt gi ring ny
c th ci t cung cp cho nhng phn mm no cn chng. V vy,
38

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu


ci t mt phn mm, cn mt trong nhng tp ny, gi cha nhng
tp cn thit ny cn phi c ci t khi ci t phn mm. Khi mt
gi ph thuc vo gi khc, trong trng hp ny c gi l mt gi
ph thuc. Bng vic xc nh s ph thuc, cc gi lm ra s nh hn
v n gin hn, hu ht cc tp trng nhau s c g b.
Khi bn ci t mt phn mm, nhng ph thuc ca n phi c
ci t cng lc . Thng thng, hu ht cc gi ph thuc c
ci t, cng khng ngoi tr mt s gi m rng vn cn ci thm rt
nhiu gi phc thuc. V vy, bn ng ngc nhin khi ci t mt gi
m c hng t gi khc c ci cng, n n gin ch l nhng gi cn
thit cho phn mm bn nh ci.
1.4. Qun l gi
Mt qun l gi l mt ng dng x l vic ti v v ci t gi,
Ubuntu i cng mt vi phn mm qun l gi mc nh, v s dng
phn mm no l ty vo bn cn nhng chc nng x l gi no. Hu
ht mi ngi u s dng nhng phn mm qun l gi n gin, trc
quan v d nh trnh qun l ci t Add/Remove... hay nng cao hn
mt cht l trnh qun l gi ci t Synaptic.
1.5. Knh/Kho phn mm
Bn c th ti cc gi u?
Ubuntu cha tt c cc gi ca n ni gi l Knh phn mm hay
Kho. Mt knh phn mm n gin l mt ni cha cc gi cng kiu,
nhng gi ny c th d dng ti v v ci t nh cc phn mm qun l
gi. Mt qun l gi s cha tt c cc ch mc ca cc gi trn knh
phn mm. Thnh thong n s nh ch mc li cc gi, chc chn
cc gi u c cp nht, nh vy n c th bit gi no c nng
cp hoc thm mi t ln kim tra trc. Ubuntu c 4 knh phn mm
cho mi cu trc - Main, Restricted, Universe v Multiverse. Mi knh
c nhng mc ch ring. Mc nh ch c cc gi cc knh Main v
39

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu


Restricted l c th ci t. Nu bn mun ci t cc phn mm
Universe v Multiverse, hy xem trang Qun l kho phn mm bit
cch lm.
Ngoi cc kho chnh thc ca Ubuntu, cn c cc kho phn mm ca
bn th ba. Hy cn thn khi ci t nhng gi t cc kho ny, n c th
khng tng thch vi Ubuntu, lm cho phn mm ca bn ngng hot
ng, hoc c th dn ti cc vn v bo mt. Cch ci t cc gi t
kho ny xem trong trang Qun l kho phn mm.
1.6. Ci t mt gi
Phn ny s gii thiu cch ci t cc gi s dng hng lot cng c
c sn ca Ubuntu v KUbuntu.
Cch ci t c bn - Add/Remove
Cch d dng nht ci t mt phn mm l vo Applications
Add/Remove....Sau tm gi hoc nhng gi bn mun ci t. Bn c
th tm kim vi mt t kha lin quan ti phn mm trong mc Search,
sau tm trong cc mc bn tri ca s. Nu gp vn trong ln tm
kim u tin, bn c th thay i mc Show bn cnh tm kim
tm kim cc v tr khc. Khi tm thy gi cn ci t, bn nh du
vo bn cnh biu tng ca phn mm .

40

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu

Hnh 4.1: Ci t bng Add/Remove

Cc ng dng c Ubuntu phn loi ra thnh nhiu mc khc


nhau, cc bn c th nhn nt cc mc xem cc ng dng c
phn loi. thay i cch hin th, trong phn Show, bn chn:
All available applications: Tt c cc loi ng dng
All Open Source applications: tt c cc ng dng m ngun m
(c c m ngun nhng ngi bit v lp trnh thay i theo mun
ca h)
Canonical-maintained Applications: cc ng dng c h tr
trong Ubuntu
Third party applications: cc ng dng khng c h tr ca
Ubuntu m t mt hng khc
Installed applications only: cc ng dng ci t
Sau khi la chn tt c nhng gi mun ci, bn nhp vo
<<Apply>> Changes. Mt ca s khc s hin ra thng bo cc gi s
c ci t, sau bn nhp <<Apply>> ci t chng. Mt ca s
hin ln, bn in vo mt khu ngi dng ca bn, sau phn mm

41

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu


s hin ln qu trnh ci t phn mm. Khi n kt thc, phn mm ca
bn sn sng chy.
S dng GDebi ci t gi
GDebi l mt ng dng ha ci t cc tp .deb. N t ng
xc nh nhng gi ph thuc v ti chng t cc kho phn mm ca
Ubuntu nu c. Bn ch vic bm p vo cc tp .deb. GDebi s hin
th thng tin v gi v cc gi ph thuc, sau bn nhn nt <<Install
package>> ci t gi.
Ci t nng cao - Synaptic
Phn mm qun l gi Synaptic cung cp cc chc nng nng cao
ci t cc gi. Nu bn khng tm thy cc gi trong Add/Remove... bn
c th tm trong Synaptic. Khng nh Add/Remove... Synaptic ch a ra
cc gi, khng a ra phn mm.

Hnh 4.2: Trnh qun l gi Synaptic

Mc bn tri l phn loi gi theo cc mc bn di: tin vic


qun l cc gi ci t, ta chn mc Status:
- Installed: ci t c sn cng Ubuntu
42

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu


-

Installed (local or obsolete): cc gi c ci t bng dng lnh


hoc GDebi
- Installed (upgradable): cc gi c phin bn nng cp
- Not installed: cha ci t
- Not installed (residual config): cc gi cu hnh phn mm cn st
li sau khi g b 1 phn mm nhng cha g b ht hon ton
Pha bn phi l danh sch cc gi phn mm. Mi dng l thng tin
v gi ci t:
Ct S: tnh trng gi ci t (sm mu: ci t, trng: cha ci
t)
Ct bn cnh: l do cng ng Ubuntu chng nhn h tr
Ct Package: tn gi ci t
Installed Version: phin bn ci t (nu ci t)
Latest Version: phin bn cp nht mi nht t Internet (cha ci t)
Description: m t v gi ci t
Khi bm chut phi vo gi ci t c cc mc chn tng ng:
Unmark: B chn gi ci t
Mark for Installation: nh du ci t
Mark for Reinstallation: nh du ci t li
Mark for Upgrade: nh du nng cp phin bn
Mark for Removal: nh du g b khi h thng
Mark for Complete Removal: nh du g b khi h thng cng
c b ci
Properties: Thng tin chi tit v gi ci t
Mark Recommended for Installation: nh du cc gi khuyn co
nn ci t
Mark Suggested for Installation: nh du cc gi gi ci t
Khi bn nh du, i khi c cnh bo v vic c cc gi ci t ph
thuc cn phi ci t/g b vi gi bn va nh du, nhn nt
<<Mark>>.

43

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu


Sau khi nh du ci t/g b gi ci t, bn nhn nt
<<Apply>> tin hnh vic ci t/g b. Mt hp thoi xc nhn
vic ci t/g b, nhn nt <<Apply>>.
Kt thc vic ci t/g b, nhn nt <<Close>>, ng trnh qun l
gi Synaptic.
Ci t s dng dng lnh
Gii thiu v APT
L phn mm qun l gi chy ch dng lnh. Bn c th dng
n nu gp vn khi s dng cc phn mm Add/Remove..., Synaptic.
N l phn mm qun l gi c s ca Ubuntu, nhng ngi quen thuc
vi Ubuntu thy rng n ci t, tm kim tt hn nhng phn mm c
giao din ha trn.
Lc bt u c .tar.gz. Ngi dng phi bin dch mi phn mm h
mun s dng trn h thng GNU/Linux. Khi Debian c to ra, n
cho thy cn phi c mt h thng bao gm mt phng thc qun l cc
gi c ci t trn my tnh. V h thng c t tn l dpkg. Nh
vy, 'package' ni ting u tin xut hin trong GNU/Linux, mt thi
gian trc khi Red Hat quyt nh to ra h thng 'rpm' ca chnh h.
Mt tnh hung mi nhanh chng ny sinh trong suy ngh ca nhng
ngi lm ra GNU/Linux. H cn mt cch nhanh, thc t, v hu ch
ci cc gi, ci m s qun l t ng cc ph thuc v lu gi nhng tp
cu hnh khi nng cp. Mt ln na, Debian li i u v cho ra i APT,
vit tt ca Advanced Packageing Tool.
Cc lnh
Tt c cc lnh c ni n u phi chy vi ti khon root hoc
vi quyn siu ngi dng, xem sudo bit thm thng tin. Thay tngi trong cc lnh bng tn ca gi bn mun ci t.
Lnh ci t:
sudo apt-get install tn-gi
Lnh ny s ci t mt gi mi:
44

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu


sudo apt-get build-dep tn-gi
Lnh ny s tm kim trn kho v ci t nhng gi ph thuc cn
thit c th ci t gi t m ngun. Nu gi khng c trong kho, lnh
s tr v mt li.
apt-get chp nhn mt danh sch cc gi lm tham s ci t, v d:
sudo apt-get install tn-gi-1 tn-gi-2 tn-gi-3 ...
Dng ty chn -s gi lp mt hnh ng. "sudo apt-get -s install
tn-gi" s gi lp vic ci t mt gi, cho bn bit ni gi s c ci
t v cu hnh ca n.
Lnh tm gi
Lnh ny s gip chng ta tm mt gi, hoc mt phn mm no
trong Ubuntu. V d ti khng nh chnh xc tn gi ci t ca phn
mm amarok lm sao ci t bng lnh, vic ny thc hin rt n
gin
sudo apt-cache search tham s
Tham s c th l tn phn mm hay l ghi ch .... n s tr v tn
gi + ghi ch k bn sau bn ch cn s dng lnh apt-get install
ci t
Lnh nng cp, cp nht gi
sudo apt-get update
Chy lnh ny sau khi thay i /etc/apt/sources.list hoc
/etc/apt/preferences. lnh ny thng xuyn gip danh sch ngun ca
bn c cp nht. N tng ng vi "Reload" trong Synaptic hoc
"Fetch updates" trong Adept.
sudo apt-get upgrade
Lnh ny nng cp tt c cc gi ci t. N tng ng vi
"Mark all upgrades" trong Synaptic.
sudo apt-get dist-upgrade
Lnh ny nng cp ton h thng ti mt phin bn mi hn. N
tng t nh trn, ngoi tr thm nh du thm "smart upgrade". N
bo APT s dng h thng gii quyt xung t thng minh, v n s th
45

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu


nng cp nhng gi quan trng nht. Khuyn co: khng nn s dng
nng cp bn phn phi.
sudo apt-get check
Lnh ny l mt cng c chn on. N khng cp nht danh sch
ngun, m ch kim tra li ph thuc ca cc gi.
sudo apt-get -f install
Lnh ny tng t nh Edit -> Fix Broken Packages trong Synaptic.
Chy n nu bn nu bn gp phi li ph thuc ca cc gi.
sudo apt-get autoclean
Lnh ny g b cc tp ci t .deb c trong h thng ca bn.
Ph thuc vo thi quen ci t ca bn, xa b cc tp trong
/var/cache/apt/archives c th thu hi mt lng khng gian a ng k.
sudo apt-get clean
Lnh ny tng t nh trn nhng n s xa b tt c cc gi trong
ni lu tr. N khng tt lm nu bn ang s hu mt ng truyn
Internet chm, v khi ci t s phi ti li cc gi (ng ra c sn ti ni
lu tr).
Ni lu tr cc gi c ci t vo /var/cache/apt/archives.
Lnh:
du -sh /var/cache/apt/archives
S dng dpkg
dpkg l mt cng c chy trn dng lnh dng ci t cc gi
.deb. ci t cc gi t ch dng lnh, bn s dng lnh:
sudo dpkg -i tn-gi.deb
1.7. T ng cp nht: Update Manager
Mi khi c mt phin bn cp nht cho mt gi phn mm trong
Ubuntu, mt thng bo t ng hin ra cnh gc mn hnh thng bo
v vic cp nht phn mm. Ubuntu Update Manager l mt phn mm
rt d s dng gip cho h thng ca bn lun lun c cp nht.
46

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu


n gin ch vic nhp vo biu tng cp nht (Hin vng thng bo
trn thanh cng c) hnh mi tn xung.
Windows, mi khi c mt phin bn mi ra, bn phi b tin ra
mua bn quyn cho phin bn mi, sau s c cp giy php v mt
a CD hoc DVD bn tin hnh nng cp h iu hnh. Nhng
Ubuntu, bn c th d dng nng cp h iu hnh ln phin bn mi hn
rt n gin.
1. Nhn nt <<Check>> kim tra phin bn mi
2. Nu nh c cc phn mm mi, nhn nt <<Install Update>>
ci t.
3. Nu c phin bn nng cp cho h iu hnh, mt thng bo nh
pha trn cng thng bo v vic c mt phin bn mi sn
sng cp nht.

Hnh 4.3: Nng cp phin bn h iu hnh

4. Nhn nt <<Upgrade>> nng cp h iu hnh ln phin bn


mi.

47

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu


5. Mn hnh tip theo thng bo v cc nng cp trong phin bn
ny, cc li c th pht sinh.

Hnh 4.4: Xc nhn nng cp h iu hnh

6. Nhp mt khu qun tr vo v qu trnh nng cp h iu hnh


bt u. (Trong qu trnh ti v cc gi ci t, yu cu ng
truyn Internet phi lin tc, khng b ngt qung)

7. Kt thc qu trnh nng cp h iu hnh, bn khi ng li my.


2. Qun l tp tin v th mc
2.1. Trnh qun l tp tin Nautilus File Browser
Vic qun l trong Ubuntu tng t nh trn Windows, phn mm
duyt c tn l Nautilus (tng t trn Microsoft Windows l Explorer).
B cc trong Nautilus cng kh n gin v thun tin
48

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu

Hnh 4.5: Trnh qun l File Browser

* Pha trn cng l trnh n vi cc nhm chc nng c sp xp


trong cc trnh n nh.
* Pha di l cc nt cng c thun tin cho vic qun l.
* Pha bn tri l mc nh hng (Navigate).
* Khong khng gian bn phi l phn lit k danh sch cc th mc
v tp tin.
Mt s thao tc s dng trong Nautilus nh sau:
* m mt th mc, bn kch p vo th mc hoc bm chut
phi vo th mc tin ri chn <<Open>>. Cc th mc con v tp tin s
c lit k trong cng ca s .
* m mt tp tin, bn cng kch p vo tp tin . Nu tp tin
c nh dng m ng dng trong my bn ci t c th x l,
phn mm ng dng tng ng s c khi ng v m tp tin
x l.
* chn nhiu th mc hoc tp tin cng mt lc, bn gi phm
Ctrl chn th mc/tp tin khng lin mch, gi phm Shift chn
th mc/tp tin lin mch.
49

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu


Trn thanh trnh n l cc chc nng c phn loi theo nhm
chc nng. Mt s trnh n chnh thng dng l:
- File (Tp tin) l mt s chc nng thng dng lin quan n th
mc/tp tin, km theo cc phm tt bn c th bm trc tip trn bn
phm thay v chn trn trnh n:

Hnh 4.6: Trnh qun l File Browser

50

New Window: m th mc trn mt ca s mi


Create folder: to thm th mc con
Create document: to thm tp tin mi
Open: m th mc/tp tin
Open in New Window: m th mc/tp tin trong ca s mi
Connect to serve: kt ni n my ch dch v (VD: FTP, Samba,
Webdav...)
Properties: xem thuc tnh ca th mc/tp tin ang chn
Empty trash: xa tt c cc th mc/tp tin trong Trash (thng rc)
Close all Windows: ng tt c cc ca s ca ng dng Nautilus
ang m
Close: ng ca s hin hnh

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu


- Edit (Sa i): l cc chc nng sa i th mc/tp tin:

Hnh 4.7: Trnh qun l File Browser

Cut: Di chuyn th mc/tp tin sang v tr khc


Copy: Sao chp th mc/tp tin n v tr khc
Paste: Dn th mc/tp tin vo th mc hin hnh m bn thc
hin ct/sao chp t v tr khc
Select all: Chn tt c cc th mc/tp tin trong th mc hin hnh
Select pattern: Chn cc th mc/tp c iu kin
Duplicate: To bn sao ca th mc/tp v thm ch copy
Invert: o cc th mc/tp tin c chn vi cc th mc/tp tin
cha chn
Make link: To mt lin kt nhanh n v tr ca th muc/tp tin ny,
bn c th mang tp tin lin kt ny n v tr khc, mi khi kch p
vo tp tin ny bn s c tr v ng th mc/tp tin bn to ra lin
kt.
Rename: i tn th mc/tp tin (Lu : i vi tp tin, khng thay
i phn ui ca tp tin v y l nhn dng kiu tp tin)

51

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu


Move to trash: Xa th mc/tp tin nhng khng xa hn m a vo
th mc gi l Trash (St rc) phng trng hp bn cha mun xa
hn c th phc hi li c.
Stretch icon: Thay i kch c ca biu tng
Restore Icons Original Size: Hi phc li kch c ban u ca biu
tng
Send to: Gi th mc/tp tin bng cch thc no (th)
Sharing options: Chia s th mc
Create Achive: To tp tin nn t tp tin ang chn
Encrypt: M ha th mc/tp tin ngi khc khng th c c
th mc/tp tin ny m ch c bn c th m c (Ch : cn thn
khi s dng chc nng ny, nu bn b mt ti khon, th mc/tp tin
ny s khng th gii m)
Backgroundand Emblems: Thay i mu nn ca th mc
Preferences: Ty chnh qun l tp tin
- View c mt s la chn thay i cch th hin th mc v tp
tin trong ca s (VD: phng to, thu nh, hin cc th mc/tp tin n,
cch sp xp...)

52

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu

Hnh 4.8: Trnh qun l File Browser

Stop: Ngng vic c danh sch th mc (trong trng hp c qu


nhiu th mc con/tp tin th vic ln danh sch rt lu hin ra)
Reload: Np li danh sch cc th mc con/tp tin
Main Toolbar: Thanh cng c chnh
Side Pane: Thanh qun l bn cnh
Location Bar: Thanh nh v v tr th mc hin hnh
Status bar: Thanh trng thi pha di cng
Reset View to Default : Hi phc li mc nh ch hin th
Arrange items: Cch sp xp th mc/tp tin
Zoom in: Phng to biu tng
Zoom out: Thu nh biu tng
Normal size: Hi phc li kch c bnh thng
View as Icons: Th hin th mc con /tp tin dng cc biu tng
View as List: Th hin th mc con/tp tin dng danh sch

53

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu


- Go: thc hin vic thay i cp th mc hoc dng di chuyn
nhanh n cc v tr thng truy cp (VD: th mc chnh, CD, thng
rc...)

Hnh 4.9: Trnh qun l File Browser

Open Parent: Ln 1 cp th mc
Back: Quay v th mc trc
Forward: Tin ti th mc trc khi bm Back
Home folder: Th mc chnh ca ngi dung
Computer: Th mc cp cao nht
Templates: Th mc cha cc mu ti liu
Trash: Thng rc cha cc th mc/tp tin khi thc hin thao tc xa
CD/DVD Creator: Ghi a CD/DVD
Network: Cc h thng kt ni mng ni b
Location: Ni nhp a ch chnh xc truy cp
Search for file: Tm kim th mc/tp tin
Clear History: Xa lch s cc ni bn n
Ngay pha di History l cc th mc bn tng n.
54

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu


- Bookmark (lin kt lu): Ni lu tr cc lin kt n v tr ca a
ch bn thm vo trong trnh n.

Hnh 4.10: Trnh qun l File Browser

Add bookmark: Thm vo danh sch lin kt lu tr


Edit bookmark: Sa cc lin kt lu tr
Trn thanh cng c c cc nt vi chc nng thng s dng nh:
Back: Quay tr v v tr bn va di chuyn
Forward: Tin ti v tr trc khi bn nhn nt nt Back
Up: Ln mt cp th mc (th mc cp trn) ca th mc hin hnh.
Stop: Dng thao tc bn va thc hin
Reload: Thc hin vic np li danh sch th mc/tp tin khi c s
thay i v cu trc th mc/tp tin.
Home: Di chuyn n th mc chnh ca ngi dng
Computer: Danh sch cc thit b lu tr trong my tnh (tng t
My computer trong Microsoft Windows)
Search: S dng chc nng tm kim hoc bn c th nh vo thanh
a ch ngy pha di thanh cng c.

55

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu


C 2 nt phng to, thu nh bn phi thanh a ch tng gim kch
c hin th th mc/tp tin
Pha ngoi cng l nt kiu th hin danh sch th mc v tp tin
trong ca s
- Help: Hng dn s dng
* Pha di cng ca ca s Nautilus l thanh trng thi. Thanh trng
thi c cc thng tin nh: cng dng ca chc nng trong trnh n,
thng tin ca th mc hoc tp tin.
* m nhanh mt th mc thng dng, bn nhn nt <<Places>>
ri chn mt th mc trong trnh n Places.
Cn c nhiu tnh nng khc cc bn c th t khm ph thm.
Ngoi ra trong Ubuntu c rt nhiu trnh qun l th mc v tp tin
vi giao din thn thin, tin li v n gin m bn c th ci t thm
trong trnh qun l ci t ng dng. Trong mc Search, t kha tm
kim l File management hoc File commander. Mi phn mm
u c u v nhc im ring ty vo nh gi ca bn. Mt s ng
dng qun l th mc v tp tin ph bin l: Dolphin, Thunar File
Manager, GNOME Commander (tng t Total Commander, NC)
3. B sung phng ch Unicode
Khi bn vo cc trang web hoc mt phn mm ting Vit, bn c
th nhn thy l phng ch th hin khng c gn gng, khng chun
nh trn Windows. khc phc vic ny, cn phi b sung thm phng
ch Unicode hin th ting Vit trong Ubuntu. B ci phng ch
Unicode c th c ci trong trnh qun l ci t ng dng, t kha
ca gi ng dng c tn l: Microsoft Core Fonts. Sau khi bn ci t
xong b phng ch Unicode, cn phi kch hot th b phng ch mi c
hiu lc, bn cn phi khi ng li Session. H thng sau khi ci t s
hi bn v vic c khi ng li phin lm vic khng, chn <<Restart
session>>.
56

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu


4. G ting Vit trong Ubuntu
Trong Microsoft Windows, nh c ting Vit, bn thng hay
s dng mt s tin ch h tr nh ting Vit nh: Unikey, Vietkey.
Trong Ubuntu cng c mt s tin ch nh ting Vit c dng ph
bin hin nay l cc b g ting Vit nh: scim, scim-unikey, x-unikey,
xvnkb. Mi b g u c u nhc im, nhng y chng ti chn b
g Scim-unikey, v b g ny c nh gi l tt nht, c vit tch
hp vi b g a ng trong Ubuntu nn khi s dng s t li hn.
4.1. Gii thiu Scim
Scim l mt b g a ngn ng, c ci t mc nh trong Ubuntu.
Scim bn thn t n khng th gip ta g c ting Vit (cng nh
nhng ngn ng khc), m x l ting Vit thng qua cc module gi l
IME. IME ny s dng Unikey engine x l ting Vit v th c kh
nng g rt thng minh (tng t nh Unikey for Windows). Ngoi ra n
cn c u im l nh v ci t d dng.
y l d n c pht trin v h tr bi thnh vin Ubuntu-VN.
Bn c th tm hiu thm ti trang ch d n ti http://scimunikey.googlecode.com/
4.2. Kch hot b g scim
Mc nh th trong Ubuntu b g scim c ci t sn, nhng
khng c kch hot sn v vy bn vn cha th s dng n g ting
Vit m cn phi kch hot ri mi s dng c.
Cch kch hot:
C 2 cch, bn c th dng dng lnh kch hot hoc kch hot
trong phn thit lp h tr ngn ng.
Kch hot bng dng lnh: g lnh sau vo ca s dng lnh
(terminal): im-switch -s scim-bridge
Kch hot bng giao din ha: trong phn System ->
Administration -> Language support, nh du vo phn Enable
57

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu


support to enter complex characters", sau khi ng li my l
c th s dng c Scim

Hnh 4.11: Kch hot b g Scim

u im ca SCIM l h tr g a ng. Nhng chnh v qu nhiu


ngn ng s khin cho bn ri mt. V vy bn c th Disable cc ngn
ng v cc kiu g mnh khng s dng:
1. Nhn phi vo biu tng SCIM chn SCIM Setup.
2. khung bn phi chn vo IMEngine -> Global Setup.
3. Nhn vo <<Disable All>> b ht tt c cc kiu g. Sau ch
nh du Enable vo nhng kiu g bn mun.
4. Khi ng li SCIM bng cch ng xut v ng nhp li.
5. chn mt kiu g cho tt c cc ng dng m khng cn chn li
ta vo SCIM Input Method Setup -> FrontEnd -> Global Setup
chn vo Share the same input method among all application.
6. Bn c th thay i cc phm tt (hotkey) d dng s dng hn:
vo SCIM Setup -> FrontEnd -> Global Setup

58

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu

Hnh 4.12: Thit lp b g Scim

4.3. Ci t Scim-unikey
1. Ti phin bn scim-unikey mi nht ti y:
http://code.google.com/p/scim-unikey/
2. Vo phn Download
3. Nhn nt scim-unikey_0.2.0-1ppa0~intrepid_i386.deb dnh cho
Ubuntu 8.04 32bit ti tp ci t v.

59

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu

Hnh 4.13: Ti file ci

4. Lu tp ny vo mt th mc no (VD: Download). y l mt
tp tin c ui .DEB nn c th ci trc tip. Bm p vo tp tin va
ti v, nhn nt <<Install Package>> ci t gi Scim-Unikey.

Hnh 4.14: Ci t Scim-Unikey

60

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu


5. H thng s yu cu nhp mt khu ti khon qun tr. Bn nhp mt
khu qun tr (root) vo. Sau khi qua trnh ci t hon tt, nhn nt
<<Close>>.

Hnh 4.15: Kt thc vic ci t

6. Sau bn hy Logout khi phin lm vic v ng nhp li c


th s dng.
Ch : Nu bn khng thy biu tng ca scim th xem li phn
Kch hot b g scim.
4.4. Hng dn s dng
Sau khi ci t scim c chn l b g mc nh th bn c th nhn
thy biu tng bn phm scim gc phi trn ca mn hnh (hnh bn
phm). Nhn chut tri chn phng thc nhp liu, chut phi ci
t cu hnh scim.
Nu khng tm thy biu tng scim trn mn hnh, bn c th vo
phn: H thng (System) -> Ty thch -> SCIM Input method setup
m phn cu hnh Scim-Unikey
scim-unikey c 2 kiu lm vic:
61

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu


+ Preedit (mc nh): y l c ch hot ng tt nht v khuyn
dng. Nhng nu bn quen vi cc b g khc th bn s cm thy hi
kh chu, v khi g n s hin th mt ng gch di ch ang g.
+ Trc tip: c ch ny hot ng ging nh cc b g quen thuc
khc (Unikey trn Windows). Mc nh khi ci s l preedit. sa mc
nh bn b chn mc Preedit is default.

Hnh 4.16: Thit lp Scim-Unikey

- Cc ty chn ca scim-unikey: ( thc hin c cc tc v sau,


bn vo Scim Setup -> IMEngine -> Unikey Setup)
Khi ang g mun chuyn nhanh gia 2 ch c th s dng phm
tt sau (mc nh): Control+Alt+backslash (\). Bn c th t phm khc.
Do scim-unikey s dng unikey engine nn n c hu ht cc chc nng
ca unikey:
+ Enable spell check: chc nng kim tra li chnh t:
+ Auto restore keys with invalid word: t ng tr v phm gc khi
gp t sai
+ Use o, u (instead of a, y): b du kiu mi
62

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu


+ Allow type with more freedom: cho php b du t do
+ Enable Macro: cho php s dng macro. Dng nt Macro Table
nh ngha macro
Ngoi ra cn 2 ty chn khc vi kiu g telex:
+ Process W at word begin: b chn cho phm w u t khng
bin thnh
+ Not use [,],{,} on telex: khng s dng cc phm [,],{,} khi g vi
kiu telex
- g trong mt vng son tho: nhn Ctr +Space. Thao tc nhn t
hp phm ny mt ln na b dng.
- Khi ang g bn c th s dng t hp phm tt Ctrl + Shift chuyn
ti kiu g tip theo.

63

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu

CHNG 05: THIT LP V TY BIN UBUNTU


Sau khi hon thnh chng ny, bn c th nm c:
Ty bin Ubuntu
Thit lp Ubuntu
Ci t my in
Thit b lu tr d liu lu ng
1. Ty bin Ubuntu
ty bin Ubuntu hot ng ty theo thch ca mnh, bn s
dng cc chc nng trong Preferences menu System.
1.1. Ty chnh Introduction (T gii thiu)
Mc ny bn nhp cc thng tin chi tit v bn s dng khi bn
trao i thng tin.

Hnh 5.1: Cp nht thng tin c nhn

65

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu


1.2. Appearance
Trong mc ny, bn c th ty chnh cc thng s v mn hnh lm
vic. Trong th Background (Hnh nn) c cc file nh thay i hnh
nn Desktop, bn c th chn mt hnh nn ty thch, nu mun c th
thm cc tp nh nn khc bng cch nhn nt Add (Thm) ri chn n
tp nh ri bm Open (M). Sau khi hon thnh bm Close (ng).

Hnh 5.2: Thay i sc thi

Trong th Theme (Sc thi), bn c th chn thay i cc sc thi


theo thch ca bn. Nu mun, bn c th b sung thm cc sc thi
khc ti v t Internet.
Trong th Fonts (Kiu ch) l cc thit lp v phng ch. Bn c
th thay i cc kiu ch ty cho tng phn trong giao din ca Ubuntu.
Trong Microsoft Windows, cc bn c th nhn thy trong qu trnh
s dng c cc hiu ng rt p mt th trong Ubuntu cng c rt nhiu
hiu ng tng t nh vy v c th cn nhiu hiu ng cn vt tri
hn th. Trong Ubuntu ci sn nhng ngm nh cha c kch hot,
bn c th thay i cch hin th v hiu ng trong trong th
Interface (Giao din) v th Visual Effects (Hiu ng th gic). Ngoi
66

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu


ra c th b sung thm cc hiu ng khc bng cc gi hiu ng trong
kho phn mm.

Hnh 5.3: Ty chnh hiu ng

1.3. Assistive Technologies


Mc ny ty chnh cc tnh nng h tr cho ngi khim th.

67

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu

Hnh 5.4: Ty chnh tnh nng h tr cho ngi khim th

1.4. Bluetooth
Nu my tnh ca bn c thit b Bluetooth, bn c th vo phn ny
ty chnh dch v Bluetooth.

Hnh 5.5: Ty chnh dch v Bluetooth

68

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu


1.5. Default printer
Trong my bn c ci nhiu my in, bn c th ty chnh my in
no c u tin in.

Hnh 5.6: Ty chnh my in mc nh

1.6. Encryption and Keyrings


Phn ny ty chnh cch thit lp mt khu khi truy cp Internet
v trao i thng tin (Mail, message...)

69

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu

Hnh 5.7: Ty chnh mt khu

1.7. Keyboard
Trong mc ny, bn c th thit lp cc thng s ca bn phm ph
hp theo thch ca bn (tc phm, tc nhy)

Hnh 5.8: Ty chnh bn phm

70

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu


1.8. Keyboard shotcuts
Bn c th thay i cch s dng cc phm tt thng dng trong
Ubuntu thng qua mc ny.

Hnh 5.9: Ty chnh phm tt

1.9. Main menu


Nhiu khi cc bn cm thy cc danh mc trn trnh n chnh
khng c nh , bn hon ton c th thay i cch sp xp danh mc
trnh n chnh trong mc ny.

71

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu

Hnh 5.10: Ty chn trnh n chnh (Main Menu)

thm hoc b cc ng dng c trong trnh n chnh, cc bn ch


cn nh du thm hoc b du i, sp xp th t cc trnh n bng
cch nhn nt mc ri nhn nt <<Move up>> hoc <<Move
down>>. Nu bn mun b sung trnh n mi, bn nhn nt <<New
Menu>> v nhp cc thng s Name, Description hoc b sung trnh
n mi, bn nhn nt <<New item>> v nhp cc thng s Name,
Command, Comment, phn command bn nhn nt <<Browser>> n
ng dng ri nhn nt <<Accept>>. Kt thc vic ty chnh, bn
nhn nt <<Close>>.
1.10. Mouse
Trong mc ny l cc mc tinh chnh cch s dng chut cho ph
hp vi thi quen ca bn.

72

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu

Hnh 5.11: Ty chnh chut

1.11. Network Proxy


Trong h thng mng ni b ca cng ty bn, mun kt ni Internet
bt buc phi kt ni thng qua my ch y nhim hoc bn mun kt
ni qua mt my ch y nhim no trn Internet, bn c th nhp cc
thng s v my ch y nhim trong mc ny cc ng dng trong
Ubuntu kt ni thng qua my ch y nhim ra ngoi Internet.

73

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu

Hnh 5.12: Ty chnh y nhim mng

1.12. Ty chnh PalmOS device (thit b PalmOS)


Bn c thit b cm tay, bn mun ng b ha d liu gia Ubuntu
v thit b cm tay ca bn, trong mc ny c cc ty chnh ng b gia
Ubuntu v thit b cm tay.
1.13. Ty chnh Power Management (Qun l in nng)
Vic my tnh ca bn c tit kim in hay khng ty thuc vo
vic bn ty chnh cc thng s trong mc ny (thi gian tt mn hnh,
ng ng khi my tnh khng s dng...).

74

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu

Hnh 5.13: Ty chnh qun l in nng

1.14. Preferred Applications


Bn c ci t nhiu ng dng x l mt dng tp tin, nhng bn
thng hay s dng mt ng dng lm vic vi dng tp tin . Trong
mc ny, bn c th ty chnh u tin ng dng c khi ng
x l dng tp tin khi bn m tp tin .

75

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu

Hnh 5.14: ty chnh ng dng a thch

1.15. Remote Screen


Bn c th ty chnh my tnh ca bn c th iu khin c t
my tnh khc trong mc ny. C rt nhiu tinh chnh nng cao ch
bo mt khi truy cp t xa.

76

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu

Hnh 5.15: Ty chnh ch lm vic t xa

1.16. Removable Drives and Media


Ty chnh cc ng dng x l cc kt ni khi c thit b a
phng tin (Camera, my in, my qut...) hoc thit b lu tr di ng.

Hnh 5.16: Ty chnh cc ng dng

77

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu


1.17. Ty chnh SCIM Input method (cch thc nhp liu)
Nu bn kch hot ch nhp liu a ng, mc ny s xut hin
bn c th ty chnh cch s dng nhp liu a ng, trong c ting
Vit.

Hnh 5.17: Ty chnh ch nhp a ng

1.18. Screen Resolution


Trong mc ny, bn c th iu chnh ch mn hnh cho ph hp
vi yu cu ca bn. Bn c th thay i phn gii mn hnh to ra
hoc nh li mc chn Resolution ( phn gii), tng gim Refresh
rate (Tc lm ti), hoc xoay mn hnh (Rotation). s thay i c
tc dng, nhn nt <<Apply>>, mt cnh bo hin ra, nhn nt <<Keep
settings>>, ri nhn nt <<Close>> ng.

78

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu

Hnh 5.18: Thit lp ch phn gii mn hnh

1.19. Screensaver
B bo v mn hnh ca Ubuntu kh a dng v c phn thnh
nhiu loi khc nhau. Cc bn c th chn Screensaver m bn mun
hoc chn Random, thay i thi gian Screensaver s c kch hot.
Sau nhn nt <<Close>>.

79

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu

Hnh 5.19: Ty chnh Screensaver

1.20. Search and Index


Bn c th ty chnh cch Ubuntu tm kim tp tin v lp ch mc
trong mc ny.

Hnh 5.20: Ty chnh ch tm kim v lp ch mc

80

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu


1.21. Session
Mi khi bn ng nhp vo Ubuntu, mt phin lm vic s c to
ra, nhiu ngi ng nhp s c nhiu phin, mi phin s c thit lp
khc nhau, chy cc phn mm khc nhau, phin lm vic ca ngi ny
khng nh hng n phin lm vic ca ngi kia (tr ngi qun tr c
quyn tt bt cc phin lm vic). Khi mi phin lm vic to ra s c
cc phn mm c khi ng ln, bn c th qun l vic chy cc
phn mm ny trong mc Qun l phin lm vic.

Hnh 5.21: Qun l phin lm vic

1.22. Sound
Thay i ch pht m thanh, bn c th thit lp cch Ubuntu
pht nhc, ty chnh cc m thanh cho cc s kin.

81

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu

Hnh 5.22: Ty chnh m thnh

1.23. Windows
Trong mc ny, bn c th ty chnh cc thng s v ca s lm
vic.

Hnh 5.23: Ty chnh ca s

82

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu


2. Thit lp Ubuntu
Trong phn ny l cc thit lp v h thng, bn c th thay i cc
thit lp sau khi ci t ca Ubuntu. Hu ht s thay i trong phn ny
u i hi phi c quyn qun tr v n nh hng n ton b h thng
Ubuntu nn bn khng nn ty chnh sa cc thit lp trong phn ny.
y chng ti ch gii thiu s lc qua cc mc trong .
a) Authorizations
Bn c th s dng chc nng ny qun tr y quyn cho mt ti
khon thp hn c quyn thay i vi mt thit lp h thng no .
b) Hardware drivers
Chc nng ny dng qun l cc trnh qun l thit b kt ni vi
my tnh.
c) Hardware testing
S dng chc nng ny kim tra cc thit b ca my tnh.
d) Language support
Trong mc ny l cc thit lp v vic h tr a ng ca Ubuntu.
Bn c th b sung cc ngn ng c th hin trong h thng ca
Ubuntu.
e) Login Window
Trong mc ny c cc thit lp v ca s ng nhp trc khi tin
hnh ng nhp vo h thng Ubuntu.
f) Network
Trong phn ny l cc thit lp kt ni vi h thng mng ni b,
Internet. thay i cc thit lp, nhn nt <<Unlock>> m kha.

83

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu

Hnh 5.24: Thit lp mng

cu hnh cho mng c dy, bn bm vo Wired Connection ->


Properties.

Hnh 5.25: Thit lp mng Wired

84

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu


-

B du check Enable roaming mode nu bn nh thit lp IP


tnh. Trong mc Configuration, bm v gi chn Static IP
Address.
Nhp cc thng tin thit lp vo cc mc tng ng: IP Address,
Subnet mask, Gateway address ri nhn nt <<OK>>

Hnh 5.26: Thit lp DNS

Bm vo th DNS thit lp DNS Server


Ngoi ra bn c th thit lp a ch host bng tay trong th Hosts
(tng t nh tp hosts ca Microsoft Windows)
- Kt thc vic thit lp thng tin mng, nhn nt <<Close>>.
i vi mng khng dy, cu hnh my ca bn phi c thit b kt
ni khng dy (Wireless LAN Adaptor) c th kt ni theo cc chun
nh A/B/G/N. Nu khi my bn di vng ph sng Wifi, bn ch cn
bm vo biu tng kt ni mng, danh sch cc mng Wifi m my bn
bt sng c s hin ra, bm vo mng Wifi kt ni. Nu mng
yu cu kha mng, bn phi nhp m mng c th kt ni.

85

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu

Hnh 5.27: Kt ni Wifi

Sau khi kt ni c thit lp, biu tng mng s bin thnh biu
tng ct sng bo hiu mc mnh yu ca ngun pht.
g) Network tools
Trong mc ny c cc cng c tr gip ngi qun tr thc hin vic
kim tra v d li trong h thng mng.
h) Printing
Ci t v thit lp my in (Tham kho mc 3 bn di)
i) Services
Thit lp cc dch v c khi ng cng vi Ubuntu.
j) Software source
Qun l cc ngun ti nguyn v gi ci t ng dng c s dng
trong trnh qun l ci t.
k) Synaptic Package Manager
Trnh qun l gi Synaptic tng t trnh qun l ci t ng dng
nhng dng m rng, nu bn khng tm thy phn mm cn ci t
trong trnh qun l ci t, bn c th vo y tm thm. Trong ny c
c nhng phin bn th nghim cha c chnh thc pht hnh.
l) System log
86

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu


S dng chc nng ny, bn c th c tt c mi s thay i i
vi h thng. Ngoi ra cn lu tr cc thng tin hot ng ca cc phn
mm.
m) System monitor
Chc nng ny dng theo di ti nguyn h thng (VD: RAM,
CPU..)
n) Time and Date
Trong mc ny l cc thit lp v ngy gi s dng trong h thng
Ubuntu.
o) Update Manager
Trnh ny qun l cc gi dng nng cp cho h thng Ubuntu
tng t nh Microsoft Update trong Windows.
p) User and group
Dng chc nng ny qun l ngi dng v nhm ngi dng.
C th thm bt ngi dng, thay i quyn hn ca ti khon . (Phi
unlock (g kha) mi c th thay i cc thit lp).
3. Ci t my in
Cc tc v lin quan n my in trn Ubuntu nh ci t, thit lp,
chia s cng kh n gin. C hai hnh thc s dng my in ph bin
hin nay l: ci my in cc b (cm trc tip vo my tnh Ubuntu) v
ci my in mng (s dng nguyn tc chia s ti nguyn in n ca mt
my in qua giao thc chia s my in ca my ch hoc my trm ngang
hng c my in...)
Ci t my in cc b
1. Bn cm my in vo my tnh thng qua cng LPT hoc USB. Vo
mc System -> Administration -> Printing. Ca s Printer
Configuration hin ra.

87

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu

Hnh 5.28: Ci t my in

2. Nhn nt <<New Printer>>, nu my in ca bn kt ni qua cng


LPT, bn chn vo LPT, cn nu cng USB th chn thit b c tn
tng t vi my in ca bn, ri nhn nt <<Forward>>

Hnh 5.29: Chn my in ci t

88

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu


3. Chn kiu loi tng ng trong c s d liu ca Ubuntu, ri chn
tip Model ca my in ri nhn nt <<Forward>>.

Hnh 5.30: Chn kiu loi my in

4. t tn cho my in ri nhn nt <<Apply>>.

Hnh 5.31: t tn my in

89

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu


Sau khi ci t my in xong, bn c th bm vo my in mi ci t
ri nhn nt <<Print Test Page>> in th mt trang in kim tra.
S dng my in trong mng
Nu c quan bn chia s my in qua h thng mng, my tnh cm
my in chia s my in dng chung, m bn mun ci t my in
th lm nh sau:
1. Vo li ca s Printer Configuration, nhn chut vo biu tng
New. H thng s t ng d tm my in c chia s trong h thng
mng v hin ln danh sch.
2. Bn chn my in chia s ri nhn nt Forward

Hnh 5.32: Tm my in chia s trong mng ni b

3. Chn hng sn xut ri nhn nt <<Forward>>


4. H thng s t ng tm kim Driver iu khin cho my in trong
Printer model ri nhn nt <<Forward>>.
5. Trong mn hnh Installed Options, bn nh du cc tnh nng b
sung ca my in, ri nhn nt <<Forward>>.
6. Trong mn hnh tip theo, bn nhp tn my in, thng tin m t v v
tr t my in. Sau khi nhp xong, nhn nt <<Apply>>.
90

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu


4. Thit b lu tr d liu lu ng
Thit b lu tr di ng c coi l mt i tng, l kho cha ti
nguyn thng tin c gii hn. N m t bt k mt phn cng cng ngh
k thut s no kt ni vi my tnh trao i, chia s cc d liu.
Cc loi thit b lu tr ph bin:
Th nh (SD, MiniSD,MMC, xD Card...)
Cc cng m rng hay cc trnh iu khin cho CD/DVD
ROM
My nh, my quay k thut s, khung nh s
Cc thit b a phng tin nh thit b nghe nhc MP3, MP4,
in thoi, v mt s thit b khc
Hu ht tt c cc thit b lu tr di ng u c Ubuntu h tr
nn vic kt ni ht sc gin d. Bn ch vic cm thit b lu tr di ng
vo my tnh thng qua cng kt ni (USB, miniUSB, IEEE 1394...),
mt tp tin trnh duyt ca s s hin ln t ng trnh din ni dung chi
tit ca thit b lu tr, v mt biu tng s hin ln trn nn mn hnh
Desktop.

Hnh 5.33: S dng thit b lu tr

91

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu


Lu : C mt vn thc s quan trng l trc khi bn ngt kt
ni thit b lu tr ra khi my tnh, bn phi g lin kt gia thit b ny
v my tnh trnh cho vic mt d liu khi h thng cha ghi ht ton
b d liu vo thit b lu tr v ngng cung cp ngun cho thit b.
iu ny c th d dng thc hin bng cch nhn vo biu tng y
thit b ra <<EJECT>>, biu tng bin mt tc l bn c th rt
thit b lu tr ra khi my tnh.

92

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu

CHNG 06: CC NG DNG TRONG UBUNTU


Sau khi hon thnh chng ny, bn c th nm c:
Gii thiu cc ng dng trong Ubuntu
ng dng m thanh v video
ng dng b tr
ng dng ha
ng dng mng
Tr chi
B ng dng vn phng OpenOffice.org
1. Gii thiu cc ng dng trong Ubuntu
ng dng s dng trn Ubuntu rt nhiu, do cng ng lp trnh
vin trn ton th gii pht trin v ng k trong kho phn mm ca
Ubuntu. Cc bn c th tm trong kho phn mm hoc ti v t Internet
s dng hon ton min ph. Mt s sn phm m cc hng phn mm
pht hnh thng mi th bn phi mua mi c s dng nhng hu
nh cc phn mm m ngun m u c ht cc ng dng c tnh nng
tng t. Mt s ng dng cn thit cho ngi dng bnh thng c
tch hp sn trong a ci Ubuntu v c ci t trong qu trnh ci t
Ubuntu. phn ny, chng ti s gii thiu s qua v cc ng dng ny.
Cc bn c th truy cp vo cc ng dng ny trong trnh n
Application (ng dng), cc ng dng c phn chia thnh cc
nhm khc nhau tin cho vic qun l v truy cp cc ng dng.

93

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu


2. ng dng m thanh v video
Tuy khng a dng v cc ng dng ca cc hng th ba, nhng
Ubuntu cng bao gm kh nhiu cc trnh a phng tin hay, b ch
cho lnh vc gii tr trn PC.
2.1. Rhythmbox Music Player
Rhythmbox Music Player l ng dng nghe nhc, h tr hu ht cc
loi tp a phng tin thng qua cc b gii m a phng tin. Giao
din ca Rhythmbox kh n gin, d iu khin, ngoi ra cn c tnh
nng t ng tm kim v xy dng th vin nhc s da trn cc tp a
phng tin sn c trn my ca bn.
2.2. Ci t trnh Rhythmbox Music Player
Trc tin, nhn chut phi ln tp tin nhc (c ui dng: MP3, MP4,
WMA..) v chn Open with Rhythmbox Music Player

Hnh 6.1: Trnh nghe nhc Rhythmbox Music Player

i vi cc tp nhc cha c b gii m, Rhythmbox Music Player


s hin ra mt cnh bo ngh ci t thm b gii m. Trong hp thoi
Search for suitable codec, bn nhn nt <<Search>> tm kim cc
94

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu


b gii m (codec) tng ng (codec l cc b gii m nh dng tp tin
m thanh v hnh nh).

Hnh 6.2: Yu cu ci b gii m

Khi hp thoi Install multimedia codecs xut hin, bn chn hai


mc Gstreamer extra plugins v Gstreamer ffmpeg video plugin.
Khi bn chn, h thng s xut hin thng tin cnh bo, bn nhn nt
<<Confirm>>.

Hnh 6.3: Ci t b gii m

95

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu


Sau khi nh du, bn nhn nt <<Install>>, nhp tip mt khu
qun tr, mt cnh bo hin ra v vic ci thm phn mm, bn nhn nt
<<Apply>>, qu trnh ci t din ra ging nh ci t gi phn .S
dng
m tp tin nhc, bn bm vo trnh n Music, chn Import
File, chn tp tin nhc bn mun nghe ri nhn nt <<Open>>.
Nu mun m nhiu tp tin trong mt th mc, trong trnh n
Music, bn chn Import Folder v tr n th mc cha cc tp tin
nhc ri nhn nt <<Open>>.
Bn c th thm tp tin nhc vo trong th vin nhc tin cho vic
qun l cc tp tin nhc. Trong hp thoi Import File into Library, bn
chn tp tin hay th mc cn thit. Sau , nhn nt <<Open>>.
Trn ca s chnh, nghe nhc, bn bm p chut ln tp tin hay
nhn nt <<Play>> trn thanh cng c.
Ngoi ra, cn c cc nt chc nng khc:
Previous: chy v tp trc n
Next : chy v tp sau n
Repeat: lp li nhc phm hin ti
Shuffle: nghe nhc theo th t ngu nhin.
Chc nng Visualization gip bn chim ngng nhng hnh nh
ha trc quan v nhp nhng theo giai iu bn nhc. Ngoi ra, nu mn
thay i cc thng s cu hnh trn Rhythmbox Music Player nh: cho
php n /hin cc ct thng tin, thay i th mc mc nh
Rhythmbox Music Player t ng cp nht cc tp tin nhc mi bn
vo trnh n Edit -> Preferences.

96

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu


2.3. Xem phim vi Totem Movie Player

Hnh 6.4: Trnh xem phim Totem

Totem l mt trong cc trnh xem phim rt c a chung, h tr


tt c cc nh dng phim thng qua cc b gii m. xem phim, bn
vo trnh n Applications -> Sound & Video-> Movie Player.
m phim, bn vo trnh n Movie -> Open, chn tp tin phim
v nhn nt Add m phim ra xem. Nu c a VCD hoc DVD, bn
cho a vo a CD/DVD ri vo trnh n Movie -> Play disc.
pha di l cc phm iu khin nh: dng pht, tua tin ln, tua
li li, iu chnh m thanh.
Trong trnh n Edit c mt s tnh nng nh:
- Take Screenshot... Chp hnh ang pht
- Repeat mode: Ch pht li
- Shuffle mode: Ch pht bt k trong danh sch
- Clear Playlist: xa danh sch ang pht
- Plugins: Qun l cc b ci b sung
- Preferences: Ty chnh cc thng s
Ngoi ra, nu bn m mt nh dng tp tin m Totem khng h tr,
trnh ny s hin th mt thng bo li, thng l cc li v cc b gii
97

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu


m (codec) cha c b sung vo h thng trnh xem phim ca ta, bn
cn phi lm theo mc b sung b gii m xem tp tin .
Trong trnh n View c cc ch hin th pht phim.
Trnh n Go tin cho vic chuyn v tr khi xem a VCD hoc
DVD.
Trnh n Sound ty chnh m lng v chn ngun ting khi
bn ang xem a c nhiu ngun ting.
2.4. Ghi a CD/DVD vi Brasero Disc Burning
s dng tin ch ny, bn cn phi c a ghi CD hoc DVD.
Tin ch ghi a CD/DVD Brasero trn Ubuntu gm c nm chc nng
chnh:
Audio project : to mt a CD Audio.
Data project: to mt a CD/DVD cha bt k loi d liu no m
my tnh c th c c.
Video Project: to mt a phim hay on phim ra a CD/DVD .
Disc copy: sao chp mt a CD/DVD no vo a cng hay vo
mt a CD/DVD khc ca bn
Burn image: ghi mt CD/DVD nh sn c ra a CD/DVD
s dng mt trong nm chc nng va nu, bn nhn chn ty
chn tng xng.

98

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu

Hnh 6.5: Trnh ghi a CD/DVD Brasero

V d, bn nh chn ty chn l ghi mt nh ln a CD, bn chn


Burn Image trn mn hnh Brasero.
Trong hp thoi Image burning setup, hiu chnh mt s ty chn
theo ca mnh
Select a drive to write : La chn a CD/DVD dng ghi a
CD/DVD.
Number of copies: la chn s lng a s ghi, mc nh l 1.
Path: y l ch ng dn n tp tin nh.
Image type: ch nh th loi tp tin hnh nh.
Tip theo, nhn nt <<Burn>> bt u ghi a
Sau khi tin trnh ghi a kt thc, trnh Brasero s t ng y a
ra khi khay a v hon thnh cng vic ghi a t tp tin hnh nh
2.5. Sao chp nhc t a CD/DVD vi Audia CD Extractor
chuyn cc tp tin nhc thnh cc nh dng MP3, OGG t a
CD, bn c th s dng trnh Audio CD Extractor.
u tin, bn a a CD nhc vo a CD, sau vo thc n
Applications -> Sound & Video -> Audio CD Extractor.
99

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu


Trong ca s chnh ca Sound Juicer, bn nhp cc thng s lin
quan n a nhc nh Title, Artist, Genre

Hnh 6.6: Trnh chp nhc t a CD Audio

Sau chn cc tp tin nhc mun chuyn. Cui cng, bn nhn nt


<<Extract>>. Ngay sau , qu trnh chuyn i s din ra trn cc tp
tin m bn chn cho n khi hon thnh.

100

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu


2.6. Thu m vi Sound Recorder

Hnh 6.7: Thu m bng Sound Recorder

bt u thu m, bn lm theo cc bc sau y:


-

T mn hnh chnh ca trnh Sound recoder, bn vo trnh n File > New hay nhn nt <<New>> trn thanh cng c.

La chn ngun thu l Phone, Microphone mc Record from


input

Chn la nh dng tp tin a phng tin lu cc tp tin m thanh


mc Record as.

bt u thu m, nhn nt <<Record>>.

dng thu, nhn nt <<Stop>>.

Khi mun nghe li tp tin mi ghi m, nhn nt <<Play>>.

lu cc tp tin mi ghi m, bn nhn nt <<Save>>, sau nhp


tn cho tp tin v nhn nt Save.

Nu mun nghe li bt k tp tin no ghi m, bn vo File chn


Open. Sau , chn mt tp tin no trong hp thoi Open a file v
nhn nt <<OK>>.
101

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu


3. ng dng b tr
3.1. Calculator
Cng c tnh ton k thut c y cc tnh nng tnh ton cc
cng thc ton hc t n gin n phc tp.
3.2. Character map
Trnh bn k t xem thng tin v tt c cc k t c h tr
trong cc b phng ch.
3.3. Dictionary
T in ting Anh trc tuyn tra cu t vi nhiu b t in (Anh
Nga, Anh - c,...). Nhng v khng c b t in Anh Vit hay
Vit Anh nn chng ti khng cp n nhiu, bn c th tm hiu
thm ti a ch web: http://dict.org/.
3.4. Disc Usage Analyzer
Phn mm phn tch dung lng khng gian lu tr cn trng bao
nhiu, s dng bao nhiu, dung lng ca tng th mc...
3.5. Manager print jobs
Qun l cc tc v in n
3.6. Password and Encryption Keys
Qun l mt khu v cc kha m ha d liu.
3.7. Take Screenshot
i khi bn mun lu li ton b hnh nh ca mn hnh ang lm
vic ra thnh mt tp tin hnh nh bn c th s dng ng dng ny
lu li, rt nh gn v tin li.
102

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu


3.8. Ca s dng lnh (Terminal)
Trnh ng dng thc hin cc lnh thi hnh trn giao din dng
lnh. Tham kho trong chng 3 mc 4 .
3.9. Text Editor
Bn cn mt trnh son tho vn bn n gin, khng cn thm cc
tnh nng cao cp th y chnh l ng dng bn cn. Cch s dng cng
tng t nh Notepad.
3.10. Ghi ch Tomboy
Bn cn mt ni lu tr thng tin, ghi ch, nhc nh th Tomboy
p ng c yu cu ca bn.
3.11. Tracker tools search
Cng c tm kim ti liu
4. ng dng ha
4.1. B qun l nh chp F-spot
Dng cng c ny qun l, sa i cc tp tin hnh nh trong h
thng ca bn.
4.2. GIMP Image Editor
Cng c chnh sa hnh nh vi rt nhiu tnh nng cao cp.
4.3. Xsane Image Scanner
ng dng nhp thng tin t my qut.

103

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu


5. ng dng mng
5.1. Lt web vi Firefox
Firefox l mt phn mm duyt web min ph v chy a nn, h tr
tt c cc tnh nng tng t nh Internet Explorer ca Windows nhng
li c tc x l nhanh hn, mnh hn v an ton hn rt nhiu.

Hnh 6.8: Lt web vi Firefox

Bn c th truy cp Internet bng cch nhp a ch Internet vo


thanh Address.
m nhiu th, cc bn c th chn File -> New tab, hoc bm t
hp phm Ctrl + T. Mi th l mt ca s lm vic (mt website), bm
chut vo cc th chuyn qua li gia cc trang web. Bm chut phi
vo th ri chn Close ng th, tng t nh tt trang web i.
Thanh cng c di trnh n h tr vic bn lt cc trang web
-

Back: Li li trang web trc

Forward: Tin ti trang web m bn vo trc khi li li

104

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu


-

Mi tn xung bn cnh nt Forward: danh sch cc trang web bn


va vo

Reload: ti li trang web hin thi

Stop: dng vic ti trang web

Home: tr v trang web mc nh

Mc Search: thay v bn truy cp vo cc trang web tm kim, bn c th


nh trc tip t kha cn tm trong mc Search s dng cc phng tin
tm kim nh Google, Yahoo...
nh du mt trang web yu thch ca bn m bn thng xuyn
vo m khng mun phi g li nhiu ln th bn lm nh sau: truy cp
vo trang yu thch , Bookmarks -> Bookmark this page hoc nhn
Ctrl+D, nguyn tiu trang hoc nhp mt ci tn khc d nh vo
ri nhn nt <<Done>>.

Hnh 6.9: nh du trang vi Bookmark

Tt c cc trang yu thch bn t bookmark s c thm vo


trong menu Bookmarks.
105

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu

Hnh 6.10: Trnh n lit k cc Bookmark

Ngoi ra nu bn mun cu hnh thm mt s cu hnh mc nh ca


Firefox, bn c th vo trnh n Edit -> Preferences thay i cc
thit lp ny.
5.2. Nhn gi th bng Thunderbird
Cng vi cc phn mm gi v nhn email khc, Thunderbird ang
c ngi dng trn ton th gii a chung vi giao din n gin, a
nn, d ci t, thn thin. Thunderbird c th chy trn a nn Windows
v Linux. Bn c th ci t Thunderbird thng qua trnh ci t ng
dng Add/Remove.
1. Cu hnh Thunderbird
Khi bn khi ng Thunderbird ln u tin, Thunderbird s yu cu
thit ti khon nhn gi mail. Cc bc s thc hin nh sau:
Trong mn hnh New Account Wizard -> Email Account nhn nt
<Next>>
106

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu

Hnh 6.11: Thit lp ti khon email

Trong mn hnh Identify, nhp h tn v a ch email ca bn vo


mc Your name v Email Address, ri nhn nt <<Next>>,

Hnh 6.12: Nhp thng tin ti khon mail

107

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu


Trong mn hnh Server Information, bn chn kiu giao thc kt
ni: POP, tip n nhp a ch my ch mail server nhn vo mc
Incoming server, nhp a ch my ch gi mail vo mc Outgoing
Server (thng l c 2 u ging nhau), ri nhn nt <<Next>>

Hnh 6.13: Thit lp mail server

Trong mn hnh Username, cc bn gi tr mc nh hoc l nhp


li cho ng (thng l a ch email y ) ri nhn nt <<Next>>

108

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu

Hnh 6.14: Nhp tn xc thc ti khon

Trong mc Account name, bn nhp mt tn tng ng phn bit


ti khon ny vi cc ti khon khc khi bn thm vo Thunderbird, ri
nhn nt <<Next>>.

Hnh 6.15: t tn ti khon

109

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu


Mn hnh cui cng l Congratulation, nhn nt <<Finish>> kt
thc qu trnh thit lp ti khon email.

Hnh 6.16: Kt thc qu trnh thit lp

2. S dng Thunderbird
Vic s dng Thunderbird cng kh n gin. Nu bn tng dng
Thunderbird trn Windows th trn Ubuntu n cng nh vy.
Mn hnh bn tri l cy th mc cha th, khong gia l danh
sch cc th cha trong cc th mc, khong di l ni dung th khi
bn bm vo cc bc th.
Pha trn l cc nt bm chc nng thng dng:
<<Get mail>>: nhn th v
<<Write>>: vit th mi
<<Address book>>: danh sch cc a ch
<<Reply>>: tr li th
<<Reply all>>: tr li cho tt c nhng ngi c tn trong bc th
<<Forward>>: chuyn tip bc th cho ngi
<<Tag>>: nh du th
110

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu


<<Delete>>: Xa th
<<Junk>>: nh du th rc
<<Print>>: In th
cu hnh lc th, phn b vo cc th mc th cc bn vo menu
Tools -> Message filters....

Hnh 6.17: Cu hnh Message filter

Trong hp thoi Message Filters, ri nhn nt <<New>>

111

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu

Hnh 6.18: Thit lp Rule

Mc Filter name, nhp tn ca lut


Mc For incoming message that, bn nhp cc iu kin tng ng
Mc Perform these actions, bn chn phng thc thc hin, ri
bm OK
Bn c th to nhiu Rule khc nhau, cc rule s c thc hin theo
th t u tin t trn xung di.
Kt thc vic to Rule, cc bn nhn nt <<Run now>> p dng
cc Rule i vi cc th nhn v hoc ng li p dng cho cc th
s nhn v sau.
thay i cc thit lp cho Thunderbird, bn vo Edit ->
Preferences
5.3. Gi nhn th bng Evolution
Evolution l trnh ng dng gi nhn email c tch hp sn cng
vi Ubuntu. Giao din s dng ca Evolution cng kh n gin, thn
thin, d s dng. Trong Evolution c cc mc tng t nh Microsoft

112

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu


Outlook nh Mail, Contact, Calendar, Task, Note. Nu bn dng quen
th khi chuyn sang dng Evolution s khng c g b ng c.
Khi khi ng Evolution ln u tin, Evolution s yu cu bn thit
lp ti khon gi nhn th. Bn nhp cc thng tin cn thit trong
phn ny: Tn h y , a ch email, a ch my ch nhn th, giao
thc kt ni, a ch gi th, tn ti khon nhn gi th. Evolution h tr
rt nhiu giao thc: POP, IMAP, Microsoft Exchange,... bn ch vic
nhp cc thng tin cn thit l c th s dng c.
5.4. Chat qua Pidgin
Pidgin l mt tin ch ni ting c dng trao i thng tin qua
Internet c pht trin trn Linux. Tin ch ny h tr hu ht cc giao
thc truyn tin ph bin nh: Yahoo, MSN, Jabber, IRC, AIM... c
ci t sn trong Ubuntu, Pidgin c giao din kh n gin v d s
dng.
bt u s dng Pidgin, bn vo Applications -> Internet ->
Pidgin Instant Messenger

Hnh 6.19: Thit lp ti khon trong Pidgin

113

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu


Trong ca s Welcome to Pidgin, bn bm Add (Thm)

Hnh 6.20: Thit lp thng s ti khon

Bn chn giao thc kt ni mc Protocol VD: Google Talk, nhp


tn ngi dng vo Username v mt khu vo Password. nh du
vo Remember password lu li mt khu ri chn Save. Ngay
sau khi bn lu thit lp vo, Pidgin s kt ni Internet. Khi cc ti khon
xut hin l kt ni thnh cng. Bn hon ton c th s dng ging nh
Yahoo Messenger...

114

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu

Hnh 6.21: S dng Pidgin

Trong trng hp bn khng kt ni c mc d nhp ng cc


thng s, bn cn phi nng cp phn mm Pidgin cp nht cch thc
kt ni.
Cch s dng gi nhn thng tin t cc ti khon khc tng t
nh cc chng trnh cht khc.
5.5. Terminal Server Client
Mt trnh ng dng tng t nh Remote Desktop trong Microsoft
Windows, dng iu khin my tnh t xa. Trong ny cng c y
cc thng s thit lp kt ni vi my tnh t xa.
5.6. Transmission Bittorrent Client
Phn phm min ph dng chia s d liu thng qua giao thc
peer to peer, hon ton tng thch vi BitTorrent, v hin l mt trong
nhng cng truyn ti d liu ph bin nht c thit k dnh cho vic
phn phi cc file c kch thc ln.

115

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu


5.7. Gi in thoi vi Ekiga Softphone
y l mt ng dng nhn gi in thoi qua giao thc VoIP
hon ton min ph. C th s dng nhn gi vi my tnh khc trc
tip hoc kt ni qua h thng server VoIP min ph ca Ekiga.
6. Tr chi
Trong qu trnh ci Ubuntu c mt s phn mm tr chi c ci
t sn cng Ubuntu. Mt s tr chi tng t cc tr chi c sn trong
Windows. Phn khm ph cc tr chi hon ton bn c th t tm hiu
v cc tr chi u kh n gin. Ngoi ra, c rt nhiu tr chi khc
c cng ng Ubuntu pht trin, bn c th b sung thng qua trnh
qun l ci t Add/Remove.
7. B ng dng vn phng OpenOffice.org
Trn Windows, cc bn vn thng dng b ng dng vn phng l:
Microsoft Office, cn trn Ubuntu cng c b ng dng vn phng
tng t nh vy c tch hp sn khi ci Ubuntu, chnh l
OpenOffice.org 2.4. Phin bn ny bao gm: trnh son tho vn bn
OpenOffice.org Writer, bng tnh in t OpenOffice.org Calc, trnh din
hi tho OpenOffice.org Impress.

116

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu

Hnh 6.22: OpenOffice.org Writer

OpenOffice.org Writer: y l trnh son tho vn bn. Phn ln


chc nng trn Writer u ging cc thao tc trn b son tho
vn bn ca Microsoft Word, ch c vi chc nng hi khc nh
trn th, iu chnh trang... bn c th lm quen vi Writer vi
thi gian ngn. Writer h tr hu ht cc dng tp tin vn bn c
nh dng ph bin nh DOC, RTF...
OpenOffice.org Calc : y l trnh xy dng bng tnh ging
nh trnh Microsoft Excel. Calc c th m v lu c cc tp tin
c nh dng bng tnh tng t khc...(xls, .xlt,...), ai quen s
dng Excel cng rt d lm quen vi Calc v giao din, cng thc,
cch dng cng tng t nh vy. Cc thao tc v v hiu chnh
biu biu din s liu cng kh n gin, d dng

117

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu

Hnh 6.23: OpenOffice.org Calc

OpenOffice.org Impress : y l trnh to trang trnh chiu


ging nh trnh Microsoft PowerPoint. S dng Impress cng kh
d dng vi giao din n gin, d s dng.

Hnh 6.24: OpenOffice.org Impress

118

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu


Nng cp OpenOffice.org
Bn hy m trnh duyt Firefox, truy cp vo a ch sau:
http://download.openoffice.org/
Bm tip vo mc Download OpenOffice.org
Trong ny c cc phin bn mi nht dnh cho cc h iu hnh, vi
nhiu ngn ng. y c 2 phin bn ta cn quan tm l phin bn ting
Anh (English) v phin bn ting Vit (Vietnamese). download bn
nhn nt ch Download ct Linux DEB dnh cho Ubuntu tng ng
vi phin bn .
Lu : m bo cho vic nng cp OpenOffice.org khng b li,
bn nn g b phin bn OpenOffice.org c ( y l phin bn 2.4 c
ci t km theo Ubuntu) bng trnh qun l gi Synaptic Package
Manager. Trong Synaptic, bn nhn nt <<Search>> trong phn
Installed cc gi c t kha OpenOffice.org, bm chut phi vo gi
openoffice.org-core chn Mark for Removal, mt cnh bo v vic s
g b cc gi ph thuc, nhn nt <<Mark>>, sau nhn nt
<<Apply>>. Mt thng bo xc nhn hin ra v vic g b, bn nhn nt
<<Apply>> thc hin vic g b. Kt thc qu trnh g b, nhn nt
<<Close>>.
Sau dng trnh qun l ci t Add/Remove b sung thm
phn mm Sun Java Runtime.
Tin hnh ci t:
Tp tin bn ti v l tp tin c nn li dng .tar.gz. Bm chut
phi vo tp chn Extract here. Qu trnh gii nn kt thc, bn m
ca s dng lnh Terminal, nhp lnh sau:
Sudo i
Nhp mt khu qun tr ri Enter.
S dng lnh cd chuyn n th mc DEBS bn trong th mc
bn va gii nn, sau dng lnh sau ci t cc gi ci t cn thit
ca OpenOffice.org 3.0:
dpkg -i --force-overwrite *.deb
119

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu


Dng tip lnh ci t ci t trnh n:
dpkg -i --force-overwrite ./desktop-integration/*.deb
Sau khi ci t xong OpenOffice.org, bn khi ng mt ng dng
bt k trong gi OpenOffice.org th nhn c mt hp thoi Welcome to
OpenOffice.org khai bo thng tin ban u khi khi ng
OpenOffice.org ln u tin

Hnh 6.25: Hp thoi cho mng ca OpenOffice.org

Nhn nt <<Next>>, ri nhp tn ca bn vo ri nhn nt


<<Next>>, phn tip theo l mc t ng kim tra phin bn mi ca
OpenOffice.org, bn c th b du check nu khng mun ri nhn nt
<<Next>>. Trong mc tip theo, chn I do not want to register ri
nhn nt <<Finish>>.

120

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu

CHNG 07: CHIA S TI NGUYN


Sau khi hon thnh chng ny, bn c th nm c:
Chia s ti nguyn vi cc my Linux khc
Chia s ti nguyn vi cc my Windows
1. Chia s ti nguyn vi cc my Linux
Vic chia s cc ti nguyn gia cc my cng h iu hnh Linux
u rt n gin, c khi cn n gin hn c dng trn Windows.
1.1. Truy xut ti nguyn
kt ni vi my tnh khc, bn lm nh sau:
1. Nhn nt phn Place, bm tip vo phn Mng (Network)
2. H thng s t ng tm kim cc mng trong cng h thng. Bn
nhn nt mt mng tng ng.
3. Mt danh sch cc my tnh trong mng s hin ra, bn c th truy
cp vo cc th mc chia s trn cc my tnh khc hoc nh
trc tip ti nguyn chia s ca my trn thanh a ch. Nu cn
thit, bn phi nhp Username/Password truy cp.
1.2. Chia s ti nguyn
chia s mt th mc trn Ubuntu, cc bn thc hin nh sau:
1. Kch chut phi ln th mc bn nh chia s, chn Sharing
Options. Trong hp thoi Forder Sharing (Chia s th mc), bn
nh du vo mc Share this forder, mt cnh bo s xut hin v
vic dch v chia s ti nguyn cha c ci t. Bn nhn nt
Install ci t dch v ny. Qu trnh ci t s din ra ging nh
bn ci mt ng dng thng qua trnh qun l ci t

121

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu

Hnh 7.1: Chia s th mc

2. Ti mc Sharing name (Tn chia s), bn c th thay i tn ca th


mc chia s hoc nguyn.
3. Nu bn mun cho th mc ny c th ngi dng t cc my khc
c quyn ghi, hiu chnh cc file trong th mc ny, bn nh du
vo Allow other people to write in this folder.
4. nh du vo mc Guest access cc my khc khi truy cp vo
khng c ti khon trn h thng Ubuntu cng c th vo c.
5. Nhn nt Create Share (To chia s) thc hin chia s th mc
ny.
6. Mt thng bo yu cu v vic phi cp quyn chia s, bn chn
Add the permission automatically (Cp quyn t ng)
2. Chia s ti nguyn vi cc my Windows
y l dch v chia s ti nguyn ph bin c s dng trong th
gii Linux vi cc h iu hnh khc nhau (Windows, MAC OS...). Dch
v ny mc nh cha c ci t, s dng bn cn phi ci t ng
122

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu


dng Samba thng qua trnh qun l ci t ng dng. Sau khi ci t,
trong trnh n Administration (Qun l) s xut hin thm mc
Samba.
Vic truy xut ti nguyn cng tng t nh truy xut ti nguyn vi
cc my Linux.

Hnh 7.2: Chia s ti nguyn bng Samba

chia s, bn nhn nt nt Add Share, chn th mc bn nh


chia s, nu mun cho ngi khc c th thay i ni dung trong th
mc chia s th nh du vo Writable, nu bn khng mun ngi khc
nhn th mc chia s ny, m ch c bn bit th nh du vo Visible.
Ngoi ra, bn c th t quyn hn cho cc ti khon trong th Access
(Truy cp) ri bm Accept (ng ) thc hin vic chia s th mc.
truy cp vo ti nguyn c chia s bng dch v SMB t my
Ubuntu khc, bn nh a ch nh sau:
smb://tn-my-chia-s/tn-chia-s

123

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu

CHNG 08: CC PHN MM B TR


Sau khi hon thnh chng ny, bn c th nm c:
T in StarDict
Phn mm dit virus
Chy cc phn mm Windows trn Ubuntu
1. T in StarDict
T in StarDict l mt cng c gip bn tra cu t, h tr nhiu
ngn ng, c th ci t a nn, ci t n gin v d s dng. Bn c
th b sung nhiu loi t in vo StarDict tra cu c d dng.
1.1. Ci t StarDict
-

Bn c th ci t StarDict thng qua trnh qun l ng dng.

1.2. B sung t in vo StarDict


Sau khi qu trnh ci t hon tt, s dng, t menu Application
(ng dng), vo mc Accessories (B tr), chn StarDict. Lc ny
StarDict mi ch ci t s dng, ta phi b sung thm d liu vo
trong StarDict. Ta lm nh sau:
-

M
trnh
duyt
Firefox,
vo
a
http://stardict.sourceforge.net/Dictionaries_misc.php

ch

sau:

Nhn nt mc tarball tng ng ca t in download file t


in v.

125

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu

Hnh 8.1: Ti b ci b sung t in

Sau khi Download v, cc bn lm nh sau ci t

M Terminal (Ca s dng lnh)

Nhp vo: sudo nautilus

Nhp mt khu qun tr vo

B duyt tp tin Nautilus hin ra, di chuyn n th mc bn va


download file t in xung (thng nm \home\tn ngi
dng\Download

Bm chut phi vo file t in chn Extract here (Gii nn ti y)

Bm chut phi vo th mc va c gii nn ra, chn Copy (Sao


chp)

Di chuyn n th mc \usr\sahre\stardict\dic, bm chut chn Paste


(Dn). Vic thm t in cho StarDict xong, bn c th s dng
StarDict tra cu (theo t in bn va thm vo).

126

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu


Cc t in cho ngn ng khc bn c th download ti y:
http://stardict.sourceforge.net/Dictionaries_misc.php
Hin nay StarDict rt nhiu b t in, cc bn mun dng b t
in no th thc hin download v ri ci t nh trn l c th s dng
c: Anh/Vit, Vit/Anh, Php/Vit, Vit/Php, Nga/Vit, Vit/Vit,
Anh Anh, c/Vit, Vit/c, Nauy/Vit...
1.3. S dng t in StarDict
M StarDict t menu Application (ng dng), vo Accessories
(B tr)
Trong t in c mt nh cc t cn tra cu vo, ri bm
Enter, thng tin tra cu s hin ra bn phi bn di.
Ngoi ra, t in c mt s ty chn nh:
- Scan (Qut): t ng tra cu khi chn mt t bt k trn mn hnh
- Exit (Thot): thot khi StarDict
- Text translate (Dch ton vn bn): dch mt on vn bn ra ngn
ng khc
- Manager dictionaries (Qun l t in): qun l cc t in b sung
- Pronounce the word (Pht m): pht m t tra cu
2. Phn mm dit virus
Nhiu ngi ni rng khng cn thit phi ci phn mm chng virus
trong h iu hnh Ubuntu v h cho rng Ubuntu hu nh khng b
nhim virus. Nhng iu l khng ng, virus khng b qua cho bt
c h iu hnh no, ch c khc chng l s lng virus nhim vo h
iu hnh Linux c mc t hn nhiu so vi h iu hnh Windows.
Chnh v vy, tt nht ta cng nn ci t mt phn mm chng virus.
Hin nay cc hng bo mt cng quan tm n vic chng virus trn
h iu hnh Linux nn cc phn mm chng virus ca h c vit trn
Linux (tc l Ubuntu) nn cc sn phm chng virus cng rt a dng.
Nhng tit kim, ta c mt la chn tt nht t th gii m ngun m:
127

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu


chnh l trnh chng virus c tn ClamAV. Phn mm ny kh mnh
v an ton cho h iu hnh Ubuntu, n c thit k xy dng dnh cho
ngi dng my trm (my phc v). C s d liu ca n cng c
cp nht thng xuyn i ph vi cc chng virus mi nn cc bn
c th hon ton yn tm khng b nhim virus na. Vi giao din
ha nh gn v thn thin ngi dng, phn mm ny rt d s dng.
2.1. Ci t ClamAV
ci t ClamAV, cc bn cng ci thng qua trnh qun l ci t.
2.2. S dng ClamAV
khi ng ClamAV, bn vo trnh n Application (ng dng)
vo tip System tools (Cng c h thng), chn Virus Scanner.
Sau khi ci t, ClamAV cn cp nht c s d liu v virus t
Internet. Cc bn lm nh sau cp nht c s d liu. Tt ClamAV
Khi ng ClamAV bng ti khon qun tr.
M Terminal, nh vo:
$ sudo clamtk
Trnh dit virus hin ra, bn vo mc Help chn Update Signature
cp nht c s d liu.
Ngoi ra c mt s nt bm qut virus mt tp tin, hoc mt th
mc hoc c h thng. Thng tin v qu trnh qut s hin ra phn
gia.

128

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu

Hnh 8.2: Trnh dit virus ClamAV

3. Chy cc phn mm Windows trn Ubuntu


Trn Ubuntu mc d c rt nhiu phn mm c vit cho h iu
hnh ny nhng c rt nhiu phn mm m ch c trn Windows, vy
lm th no s dng c nhng phn mm ny trn Ubuntu. C mt
s cch lm c iu nh chy trc tip trn Ubuntu (Wine), ci
trn my o (VMWare)....
3.1. Gii thiu v Wine
Wine l mt phn mm chy trn h iu hnh Linux ni chung.
Mc ch l s dng n ci cc chung trnh chy trn Windows. C
mt s phn mm c pht trin thm da trn Wine nh CrossOver
Linux, CEDERA.
Wine l d n u tin thc hin vic ny. Wine c nhiu bn
ang c pht trin, kim tra v d dng nhn ra. Mc d ch l phin
bn ang pht trin di dng beta nhng c hng ngn ngui s dng

129

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu


v v thu ht mt s lng ln ngi s dng chy cc phn mm
Windows.
CrossOver Linux l mt sn phm ca CodeWeavers m nn tng
t Wine. Khng ging nh Wine ra hng tun, CrossOver c kim tra
mt cch k lng t CodeWeavers. CodeWeavers thu lng ln nh
pht trin ca Wine v c nhng ch d n bn Wine l nhn vin cao
cp trong CodeWeavers. Tt c nhng tin b ca Wine thc t cui
cng c tch hp vo CrossOver.
Cedega l sn phm ca TransGaming. TransGaming c tch ra
khi Wine vo nm 2002 khi Wine c s khc nhau v quan nim bn
quyn, ng cc loi m v cui cng l phng hng pht trin c
bit l game.
VMWare Server l mt phn mm gi lp mt mi trng my tnh
o s dng nh mt my tnh thc c y cu hnh. Bn c th ci
t t VMWare server ci nhiu my tnh o trn mt my tnh thc
v s dng nh mt my tnh tch bit. Mi my tnh o khi hot ng
u i hi ti nguyn (ch yu l RAM v khng gian cng) nh mt
my tnh tht nn nu bn to ra nhiu my o th cu hnh my thc ca
bn phi p ng cu hnh. Cch ci t VMWare kh phc tp nn
ch gii thiu y. Cc bn c th tm hiu su hn y:
http://www.vmware.com/products/server/
3.2. Ci t Wine trong Ubuntu
Bn c th ci Wine thng qua trnh qun l ci t Add/Remove
hoc Synaptic.
3.3. S dng Wine
M Terminal, nh dng lnh tng t nh sau:
$ wine "appname.exe"
Trong appname.exe l a ch n tp tin phn mm Windows.
l mt phn mm ci t th n t chy v hin ra file setup. C
130

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu


khng t trng hp file l ui .msi th bn vn c th chy c bng
lnh sau (ch : phi c file msiexec.exe sn trong h thng)
wine msiexec /i whatever.msi
Mt s phn mm khng chy vi Wine th gii quyt th no?
Thng th chuyn ny khng xy ra bi Wine c thit k chy mt
s lng ln phn mm ph bin nhng cng c lc khng chy c.
u tin bn xem phn mm ca mnh chy tt trn mi trng no.
Wine c thit k chy phn mm Windows 2000 nhng cng c
khi phn mm bn chy tt trong Windows 98.
T Ubuntu 7.10 tr v sau, phn mm Windows sau khi ci t s t
ng to ra shortcut bn chy.
Ngoi ra, bn c th tham kho thm danh sch nhng phn mm
c kim th thnh cng ti: http://appdb.winehq.org/

131

Hng dn s dng h iu hnh Ubuntu

THNG TIN THAM KHO


Di y l cc a ch bn c th tm hiu thm thng tin v
Ubuntu v cc phn mm b sung cho Ubuntu. Nu c thc mc, cc bn
c th tham gia ng k thnh vin trong din n ri gi thc mc ca
mnh ln. S c nhiu ngi c kinh nghim s dng Ubuntu v Linux
tr li vn ca bn. Chc cc bn s dng Ubuntu thnh tho.
http://www.ubuntu.com/

Trang ch chnh ca cng ng Ubuntu


quc t
http://www.ubuntu-vn.org/
Trang ch ca cng ng Ubuntu Vit
Nam
http://www.openoffice.org/
Trang ch chnh ca OpenOffice.org
http://forum.ubuntu-vn.org/ Din n ca cng ng Ubuntu Vit
Nam
http://www.vnlinux.org/
Din n ca cng ng Linux Vit Nam
http://www.diendanlinux.org/ Din n v Linux

133

You might also like