Zaawansowane Materiay i ich zastosowania

1.

Biomateriay
Biomateria - substancja inna ni lek, uzupenia lub zastpuje dziaanie tkanki
Inynieria tkankowa - komrki macierzyste/somatyczne osadzone na skafoldach pozaustrojowo
Inynieria tkankowa in situ - biomateria jako proszek/roztwr/mikro-,nano-czstki --> stymulacja tkanki lokalnie

1.1

Generacja I
Bioinertno - nie jest obojtny dla organizmu

1.2

Generacja II
Bioaktywno - wizanie z tkank yw

1.3

Generacja III
Bioaktywno i regeneracja tkanek - wizanie z tkank yw i stymulacja gojenia

2.

Tkanka czna
Peni funkcj odywcz, wypeniajc, transportow, mechaniczn, obronn, spaja rne typy innych
tkanek, zapewnia podpor narzdom i ochrania wraliwe czci organizmu
Komrki s luno zanurzone w istocie midzykomrkowej, w ktrej wystpuj wkna biakowe:
kolagenowe, spryste, retikulinowe

2.1

Tkanka chrzstna

2.1.1

Tkanka szklista

Powierzchnie stawowe, przegroda nosa, przymostkowe czci eber, chrzstki tchawicy, oskrzeli i
niektre chrzstki krtani.
2.1.2

Tkanka sprysta

Maowina uszna, trbka suchowa, krta, nagonia.

Nie ulega mineralizacji.
2.1.3

Tkanka wknista

W postaci pytek midzy krgami, w spojeniu onowym

ZaawansowaneMaterialy.nb

2.2

Tkanka kostna
Zoona z komrek - osteocytw, osteoblastw, osteoklastw oraz substancji zewntrzkomrkowej
(organicznej - kolagenu i innych biaek, mineralnej - zwizki wapnia, magnezu, fosforu; hydroksyapatyt)
Osteoblasty - kociotwrcze, osteocyty - dojrzae kom. kostne, ostoklasty - kociogubne Osteon jednostka budulcowa
Chemicznie tkanka kostna zbudowana z materiaw kompozytowych, czyli ze skadnikw organicznych tworzcych ossein, dziki ktrej ko jest sprysta, oraz skadnikw nieorganicznych,
czyli soli wapnia i fosforu (dwuhydroksyapatytw), dziki ktrym ko jest twarda.

2.2.1

Ko

gbczasta
zbita

kana Haversa - nerwy i krew

hierarchiczna budowa koci
remodeling koci

2.3

Tkanka waciwa

2.4

Tkanka galaretowawa

2.5

Tkanka oporowa

3.

Biomateriay w ortopedii

3.1

Implanty
proteza wewntrzna (endoproteza) - zastpuje tkank/organ

Cakowicie lub czeciowo umieszczone pod powierzchni nabonk.

Igy nie s implantami.
Osteosynteza - redukcja i zespolenie zamania koci przy uyciu elementw implantacyjnych
(implant ortopedyczny)

ZaawansowaneMaterialy.nb

Zespolenia wykonuje si ze stali chirurgicznej, bo jest tania i kowalna.

3.1.1

Ortopedyczne

Endoprotezy biodra - cakowite i czciowe, cementowe lub bezcementowe i hybrydowe

3.1.2

Twarzowo-czaszkowe

3.1.3

Dentystyczne

3.2

Metale
Na wiczeniach - rozwa rne

3.2.1

Nitinol

stop metali (49% niklu, 51% tytanu)

3.3

Polimery
polilaktyd + bioresorbowalny
- niska wytrzymao mechaniczna

ZaawansowaneMaterialy.nb

3.4

Ceramika

3.5

Kompozyty

4.

Zastosowania biomateriaw

4.1

Materiay zastpujce tkanki twarde

4.2

Materiay zastpujce tkanki mikkie

4.3

Instrumenty medyczne
Twardo koci w skali Mossa - 5.

5.

Implanty w chirurgi kostnej

5.1

Endoproteza stawu biodrowego

5.1.1

Trzpie

stopy tytanu lepiej ni stop kobalt-chrom-molibden

5.1.2

Gwka i panewka

stopy kobalt-chromu-molibdenu lepiej ni polimery

5.1.3

Pokrycia

fosforany wapnia
5.1.4

Kleje (cementy kostne)

5.2

Definicje
biozgodno - zdolno prawidowego zachowania materiau w kontakcie z tkank w okrelonym
zastosowaniu
biofunkcyjno - zdolno do przyjmowania funkcji tkanek/narzdw
bioinertno - brak reakcji organizmu, otaczenie implantu tkank wknist
Materiay bioresorbowalne - degraduj w organizmie do nieszkodliwych produktw ubocznych, takich
jak produkty przemiany materii (np. kwas mlekowy) lub skadniki tkanek (np. fosforany wapnia)
biodegradowalno - degradacja do produktw, ktre s nieszkodliwe, ale nie wystpuj naturalnie w
organimie
osteon - jednostka strukturalna
osteoblasty - wzrost koci
osteocyty - dojrzae zmineralizowane
osteoklasty - rozpuszczanie i resorpcja tkanki kostnej

ZaawansowaneMaterialy.nb

osteokonduktywno - zdolno materiau do przerastania tkank kostn, materia posiada powierzchni,

na ktrej nastpuje wzrost koci
osteoindukcja - polega na pobudzaniu komrek mezenchymalnych do rnicowania si w komrki
kostne - osteoblasty.
osteointegracja - bezporednie strukturalne i czynnociowe poczenie pomidzy uporzdkowan, yw
koci i powierzchni obcionego implantu
osteoliza - Rozpuszczanie i resorpcja koci; niszczenie koci spowodowane jest najczciej przez proces
nowotworowy lub zapalny
osteopenia - stan, w ktrym mineralna gsto koci jest nisza ni normalnie. Charakteryzuje si
zmniejszaniem masy tkanek kostnych przy zachowaniu zdolnoci do waciwej mineralizacji. Pocztek
osteoporozy.
osteosynteza - Zestawienie koci za pomoc pytek, bolcw, gwodzi lub rub w prawidowym ustawieniu

6.

Biomateriay w tkankach mikkich

polilaktyd - bioresorbowalny, maa wytrzymao mechaniczna
kompozyty polimerowo-ceramiczne - brak korozji, nie trzeba usuwa, wytrzymae
cementry kostne - PMMA
Wizada - LARS
alloplastyka - operacja wszczepiania do tkanki elementu z metalu, porcelany lub tworzywa sztucznego,
majca na celu usprawnienie dziaania chorego narzdu

6.1

Stenty - protezy naczyniowe

Leczenie schorze powodujcych zwanie narzdw o ksztacie rurowym. Wok niego tworz
si neointimy (przerost bony wewntrznej) - w skutek dranienia ciany naczynia przez ciao obce.
Narastajca tkanka stopniowo zawa wiato naczynia (tak zwana restenoza) a wreszcie
doprowadza do cakowitego jego zamknicia. Aby temu zapobiec wprowadzono do leczenia
stenty uwalniajce substancje antyproliferacyjne, ktre zmniejszay ryzyko ponownego zamknicia
naczynia (DES). Obecno substancji antyproliferacyjnej ma jednak rwnie niekorzystne dziaania, gdy utrudnia epitelializacj, przez co sprzyja pnej zakrzepicy w stencie.

6.1.1

Cechy porzdane

gitko, wytrzymao
maa powierzchnia metalu - siateczkowe, rurka z naciciami, zwojowe, piercieniowe
atrombogenno - nie powoduje zakrzepw
hemokompatybilne - biozgodne z krwi

ZaawansowaneMaterialy.nb

nie mog oddziaywa z tkankami, wydziela szkodliwych substancji, tworzy skrzepw

6.1.2

Materiay

Nitinal - pami ksztatu, druty ukowe na zby, prty (leczenie skoliozy)

platyna
polilaktyd
stal Cr-Ni-Mo

6.2

Bypassy - (nie biomateriay) omijanie niedronych naczy poprzez wszczepienie yy z

podudzia

6.3

Grafty wewntrznaczyniowe
Poliestrowe powlekane kolagenem, ePTFE z wewntrzn powierzchni przeciwzakrzepow
(heparyna)

6.4

Zastawki
Wgiel pirolityczny, kauczuk silikonowy, poliacetol PTFE

6.5

Sztuczne serce
Poliuretany

7.

Perfuzja
Kardiomiopatia - grupa chorb minia sercowego.
Przepyw pynw ustrojowych przez tkanki lub narzdy.
W kardiochirurgi - zastosowanie sztucznego systemu krenia w celu umoliwienia zatrzymania
akcji serca
W jaki sposb modykowane s powierzchni dla lepszego przepywu krwi? Albumina zaabsorbowana, heparyna
Do sterylizacji poliuretanu uywa si tlenku etylenu.

7.1

Oksygenator
Pokrywany powokami ochronnymi naladujcymi tkank, zawierajcymi albumin i heperyn w
celu redukcji skrzepw i zmniejszenia adhezji leukocytw
kaniula - odsysanie pynw ustrojowych, wykonane z poliuretanu

ZaawansowaneMaterialy.nb

obudowa - poliwglan
wkna - mikroporowaty propylen
wymiennik ciepa - stal nierdzewna
ltr na linii ttniczej - poliuretan, pokrycie z fosforylocholiny
odpieniacz - pianka poliuretanowa

z poliuretanu (dobry materia do kontaktu z krwi) + fosforylocholina

7.2

Komory serca
Poliuretany + gratowy proszek ograniczajcy tarcie
Pokrycie heparynowe (przeciw zakrzepom)

7.3

Przeszczepy
Autograft - do samego siebie
Ksenograft - przeszczep do osobnika innego gatunku
Allograft - przeszczep do osobnika tego samego gatunku
Homograft - przeszczep do brata bliniaka

7.4

Materiay
Homeostatyk - rodek zatrzymujcy krwawienie
Porczno chirurgiczna - atwo aplikacji przez lekarza

Spongostan - z elatyny wieprzowej, nierozpuszczalny w wodzie

Surgicel - utleniona regenerowana celuloza, homeostatyk, wchanialny, bakteriobjczy
CorMatrix ECM - implant osierdzia, arterii szyjnej

8.

Stenty

8.1

przeyku
Stenty metalowe - wytwarzane ze stali Cr-Ni-Mo lub stopw z pamici ksztatu
Stenty konwencjonalne (polimerowe) - wymagane wczeniejsze poszerzenie przeyku

8.2

urologiczne
poliuretan - stostowanie krtkoterminowe
silikon - najbardziej biokompatybilny
dodatkowo heperyna zapobiega inkrustacji

8.3

ZaawansowaneMaterialy.nb

protezy gosowe
przeciwgrzybiczne - z silikonu, tytanu, teonu, srebra

9.

Implanty suchawkowe
Implant Baha - na przewodnictwo kostne
Implnant pniowy - elektryczna stymulacja jdra limakowego brzusznego w pniu mzgue

10. Oko
10.1 Soczewki kontaktowe
Dobra przepuszczalno dla tlenu, dobra zwilalno, odporno na odkadanie si na
powierzchni biaek.
Mikkie soczewki - hydroele, hydroelowo-silikonowe, polimetakrylan 2-hydroksyetylu
(PHEMA) - m. w stanie suchym ma cechy twardego szka organicznego, po uwodnieniu - mikki i
elastyczny
Twarde soczewki - PMMA, dugoterminowe

10.2 Implanty oka

nieintegrujce (kulki silikonowe, PMMA)
mechaniczne integrujce (za pomoc kokw)
biointegrujce porowate - wrstanie tkanki (Hap, Al2 O3 , PE)
10.2.1 wewntrzgakowego

Do korekcji krtkowzrocznoci powyej 6 dioptrii, leczenie astygmatyzmu, zamy

ZaawansowaneMaterialy.nb

Fakijne soczewki wewntrzgakowe - materiay hydrofobowe ( PMMA, kolagen, hialuronian

(elastyczno skry) , PP, silikony, e-PTFE)
10.2.2 siatkwki

Implanty elektroniczne - jako zamienniki obumarych komrek w siatkwce (zwyrodnienia barwnikowego siatkwki),
super cienki chip krzemowy, wszczepiany pod komrki siatkwki

11. Materiay szewne

Ni jest nawlekana na ucho igy lub w ni wtapiana.
Sterylizacja - promieniowaniem (izotop Co60 ) - metoda stosowana do materiaw termolabilnych lub tlenkiem etylenu - alkilacja biaek funkcyjnych

11.1 Porczno chirurgiczna

atwo przechodzenia przez tkank
Brak zawijania luniego odcinka nici
atwo zawizywania wzw
Pewno wza

11.2 Resorbowalne
POLIMERY
Polligrlactin 910 - kopolimer, ok. 12 dni, kwas poliglikolowy - 90%, kwas mlekowy 10%

Apirogenne - nie powodujce wzrostu temperatury

11.3 Nieresorbowalne
naturalne (jedwab, len)
syntetyczne (poliestry PET, poliamidy nylon, PP)

cigna, ttnice, przecitego mostka, przecitej skry

struna chirurgiczna - wkno wytwarzane z baranich lub kozich jelit

11.4 Igy
Wymagania: biozgodno, nietoksyczno, niekarcenogenno, niekapilarno (nie nasikaj),
gadko, elastyczno, atwo sterylizacji

10

ZaawansowaneMaterialy.nb

skra - przekrj trjktny

narzdw wewntrznych - kolisty

12. Opatrunki
12.1 Generacje
I generacji - nieprzepuszczalne dla wilgoci np. polietylen, polipropylen, poliestry
II generacji - poliuretan, hydrokoloidy
III generacji - hydrolowe lmy poliuretanowe i hydroele

12.2 Cechy
Zapewni temperatur, wilgotno, wymian gazow, pH
Nieprzepuszczalno dla bakterii
Usuwa nadmiar wysiku i toksycznych czstek
Nie hamowa rozwoju ziarniny
By nietoksyczny i hipoalergiczny
Nie przywiera do rany
Nie uszkadza nowopowstaych tkanek

12.3 Opatrunki aktywne - wspomagaj i stymuluj proces gojenia si rany

bony i opatrunki poliuretanowe
hydroele, hydrokoloidy
biomateriay pochodzenia naturalnego-alginianowe, kolagenowe, chitozanowe, fukoidyna
srebro
dekstranomery i pochaniajce zapach

CombiDerm - hydrokolaidowo-hydropolimerowy opatrunek, absorbuje wysik z rany

Fibracol - hipoalergiczny, zawiera alginian, do ran szarpanych i odleyn
Inadine - z elem jodoforowym
Tender wet - dua absorpcja wysik, pobudza autoliz
Promogram - bioresorbowalny, kolagenowo-celulozowy

12.4 Tkaniny biostatyczne

12.4.1 Tkaniny impregnowane nanoczsteczkami srebra

hamuj rozwj bakterii, w tym gronkowca zocistego

ZaawansowaneMaterialy.nb

oddzie i pociel z tkanin biostatycznych dla chorych na Atopowe Zapalenie Skry

ograniczaj kolonizacj skry
zapobiegaj kontaminacji bakteryjnej

11