CT simulator

Amela Kondo
Armin Zuki
Belmin Dinar
Demail Jusupovi
uzela Jele
Maida Hamidovi
Nermina Salihovi

Historijat
Do 60-tih godina prolog vijeka planiranje zraenja
izvoeno je na osnovu prikaza anatomskih struktura
na transverzalnom presjeku. Ovakav nain
planiranja je nazvan 1D planiranje radioterapije.
80-tih godina 20. vijeka prve generacije CT aparata
imali su ograniene hardverske i softverske
kapacitete. Dimenzije i oblik zranog polja definisani
su na klasinom simulatoru, dok je geometrija
zranih snopova u odnosu na poloaj tumora i
rizinih organa odreivana pomou sistema za
planiranje radioterapije, na osnovu jednog
referentnog CT presjeka, napravljenog u nivou
tumora. Ovaj nivo planiranja naziva se 2D planiranje
radioterapije.

Historijat
Brzi napredak kompjuterske tehnologije omoguio je
konstrukciju novih generacija kompjuterskih sistema za
planiranje radioterapije, to je uz primjenu novih generacija,
spiralnih CT ureaja, omoguilo kvalitetnije ali i kompleksnije
planiranje radioterapije, te uvoenje koncepta CT simulacije,
3D planiranja i konformalne radioterapije.

2D planiranje zraenja tumora: presjeci na klasinom

simulatoru i referentni CT presjek

Graa CT simulatora
CT simulator objedinjuje
osobine kako CT skennera
tako i klasinog
simulatora. to se tie
same aparature sadri
sve dijelove kao i klasini
CT skener:
1. gentrij u kojem je
smjetena rtg cijev sa
detektorima
2. stol za pacijenta
3. kontrolna i komandna
konzola

Graa CT simulatora

Sto za pacijenta mora

bti u potpunosti ravan,
a razlog tome je to
on mora odgovarati
stolu na kojem e se
tretman obaviti.
CT simulator sadri
optiki sistem od tri
lasera za
pozicioniranje
pacijenta.

3D simulacija
Umjesto da se anatomske strukture
prikau na jednom CT presjeku i
simulatoru skopiji/grafiji, 3D
planiranje se izvodi na osnovu serije
CT presjeka, na kojima je mogue
precizno definisanje kontura tumora i
rizinih organa i ijom se
rekonstrukcijom u sistemu za
planiranje dobija 3D anatmoski model
tzv. virtuelni pacijent.

3D simulacija
Ovako dobijen 3D model pacijenta, sa prikazom realnih
geometrijskih odnosa izmeu tumora i organa, slui kao
osnova za precizno planiranje zraenja, to omoguava
podeavanje geometrije zranog polja a time i distribuciju
doze zraenja prema nepravilnom obliku ciljanog volumena.

Kontrola kvaliteta aparata i

slike
Ono to je obaveza svakog IMRT, odnosno ono to svaki IMRT
uradi po dolasku na posao je prije svega paljenje aparature tj.
CT simulatora. CT simulator se pali na standardni nain kao to
se to radi i kod standardnog CT aparata. Podizanje sistema i
njegova kontrola su od velike vanosti upravo zbog kvaliteta
slike.
Kalibracija aparata je od esencijalne vanosti. Kalibracija
predstvalja zapravo skeniranje na prazno tj. bez pacijenta ili
upotrebom tzv. fantoma koji ima zadatak da imitira pacijenta.
Kalibracija se izvodi zbog kruznih artefakata koji se javljaju
ukoliko se kalibracija ne obavlja redovno. Dalje se dobivena
slika fantoma, analizira na CT ekranu tj provjeravaju se
odstupanja u denzitetu pojedinih dijelova koji ne smiju suvie
odstupati. Daljne provjere ukljuuju provjeru laserskog sistema.

Priprema pacijenta
Ininjer proziva pacijenta i vri
njegovu identifikaciju. Zatim mu
objasni da ue u kabinu i raspremi
odgovarajui dio tijela. Vrlo je
vano da mu se skrene panja na
to da polje od interesa oslobodi od
metala koji e u suprotnom ostaviti
artefakte koje bi samo ometale
proces planiranja.
Kada je IMRT uveo pacijenta u
prostoriju za snimanje, jo jednom
mu objasni postupak u svrhu bolje
saradnje.
Nakon to je IMRT pacijentu
objasnio postupak slijedi njegovo
postavljanje na aparaturu i
pristupa se izvoenju simulacije.

Izvoenje CT simulacije
Izvoenje ove konformalne tehnike zraenja iziskuje
provoenje vie pripremnih procedura u cilju izrade
terapijskog plana kojim su definisati brojni terapijski
parametri neophodni za precizno provoenje zraenja.
Tek kada se softverskim metodama analizira i potvrdi
valjanost terapijskog plana, svi parametri se iz sistema za
3D planiranje radioterapije, kao radne komande, prenose na
terapijski aparat, koji na osnovu toga emituje zraenje, ije
su geometrijske i dozimetrijske karakteristike precizno
definisane.
U toku terapije neophodno je da se periodino sprovode
kontrole kvaliteta i preciznosti izvoenja zraenja, kako bi
bili sigurni da nema odstupanja izmeu planirane i
terapijske geometrije zraenja.

Izvoenje CT simulacije
Standardne procedure za izvoenje konformalne terapije se dijele na
pripremne i terapijske. U obje, glavnu ulogu igra ininjer medicinske
radiologije.
Od pripremnih procedura tu su sljedee:
pozicioniranje i imobilizacija pacijenta
imiding za planiranje radioterapije
planiranje radioterapije (odrevanje geometrije zranih snopova i polja,
preskripcija doze zraenja, analiza distribucije doze u odnosu na ciljni
volumen i rizine organe, dokumentovanje radioterapijskog plana, i
transfer parametara plana na radioterapijski aparata)
Terapijske procedure obuhvataju sljedee:
verifikacija ( provjera) preciznosti zraenja izvodi se prije prve frakcije
tretmana
sprovoenje frakcionisanog zraenja uz periodinu provjeru preciznosti
zraenja

Pozicioniranje i imobilizacija
pacijenta
Zavisno od lokalizacije tumora
koji se zrai, za pozicioniranje
i imobilizaciju pacijenta koji se
zrai, koriste se razni
imobilizacioni sistemi.
Danas na tritu postoji veliki
broj razliitih imobilizacionih
sredstava koji se primjenjuju u
radioterapiji gotovo sih
tumorskih lokalizacija.
U tu skupinu spadaju razne
fiksacione maske, drai,
fiksatori, anatomski
modelirani podmetai za
razliite dijelove tijela.
Neki od poloaja i sredstava
za imobilizaciju su :

Pozicioniranje i imobilizacija
pacijenta
- Sistem za imobilizaciju glave u supinacionom
poloaju

- Sistem za imobilizaciju glave, vrata i ramena

Pozicioniranje i imobilizacija
pacijenta
- Sistem za imobilizaciju dojke u ravnom i inklinalnom poloaju

- Imobilizacija donjih ekstremiteta u supinacionom i pronacionom poloaju

Prednosti
1.VISOKI NIVO PRECIZNOSTI
2. MOGUNOST MANIPULACIJE
3.KONTROLA PARAMETARA

Prednosti
4. INTEGRACIJA SISTEMA ZA
RASPOREIVANJE DOZE U
SVAKOM POJEDINANOM
TRANSVERZALNOM PRESJEKU
5. DIGITALNA
REKONSTRUKCIJA ZA
PRIKAZ RASPOREDA
DOZE U CIJELOM TIJELU
6. SOFTVERSKE I
HARDVERSKE
OPCIJEKOJE OBJEDINJUJU
SVE PROCEDURE
PLANIRANJA I IZVOENJA

Prednosti
7. PODACI O DENZITETU TKIVA

8. NEMA DISTORZIJE
SLIKE

9. NAKNADNA OBRADA I
ARHIVIRANJE DOBIVENIH PODATAKA

Nedostaci
1. VEA DOZA
ZRAENJA
2. DUE VRIJEME
SKENIRANJA
3. KOMPLEKSNIJA
IZRADA PLANA
ZRAENJA

Zakljuak
Sa napretkom kompjuterske tehnologije razvijaju se nove
generacije kompjuterskih sitema za planiranje radioterapije
kao i novih generacija CT ureaja, to je omoguilo
kvalitetnije i preciznije planiranje radioterapije, a samim tim
i stvaranje koncepta CT simulacije i 3D planiranja.
IMRT ima posebno mjesto u planiranju zraenja. Odgovoran
je za administraciju oko pacijenta, njegovu pripremu,
pozicioniranje i vrlo esto je i jedina osoba koja je u
direktnoj komunikaciji sa pacijentom. Nerijetko, ima i
psiholoku ulogu u smislu uzimanja straha od procedure te
davanje uputa kako da se ponaa tokom terapije.
CT simulacija danas predstavlja zlatni standard u planiranju
radioterapijskih tretmana.

Hvala na panji!