Nghin cu khoa hc (NCKH) l mt trong nhng nhim v quan trng ca cc nh khoa hc ni chung v cc nh gio dc ni ring. Hng nm, mi cn b gio vin u phi thc hin nhim v nghin cu khoa hc c rt nhng kinh nghim, tm ra nhng tri thc mi, nhng kinh nghim, nhng gii php mi ti u gp phn nng cao cht lng gio dc, o to. Nghin cu khoa hc l mt loi hot ng c bit ca con ngi, l mt hot ng c mc ch, c k hoch, c t chc cht ch ca mt i ng cc nh khoa hc vi nhng phm cht c bit, c o to vi trnh cao. NCKH l hot ng nhn thc th gii khch quan, l qu trnh pht hin chn l v vn dng chng vo cuc sng. Mc ch ca nghin cu khoa hc l pht hin, khm ph th gii, to ra chn l mi vn dng nhng hiu bit y vo ci to th gii. NCKH l mt hot ng tm kim, xem xt, iu tra, hoc th nghim. Da trn nhng s liu, ti liu, kin thc, t c t cc th nghim pht hin ra nhng ci mi v bn cht s vt, v th gii t nhin v x hi v sng to phng php v phng tin k thut mi cao hn, gi tr hn.. Nhim v nghin cu khoa hc hng nm ca mi cn b, gio vin thng c thc hin di hai dng: Hoc Sng kin kinh nghim hoc ti nghin cu khoa hc. thc hin tt nhim v nghin cu khoa hc th trc ht chng ta phi hiu r sng kin kinh nghim l g? ti nghin cu khoa hc l g? Phn bit c Sng kin kinh nghim vi ti nghin cu khoa hc v mc gi tr khoa hc ca chng. 1. Sng kin kinh nghim (SKKN): 1.1. Sng kin kinh nghim l nhng tri thc, k nng, k xo c tc gi tch ly trong thc tin cng tc ging dy v gio dc, bng nhng hat ng c th khc phc c nhng kh khn m vi nhng bin php thng thng khng th gii quyt c, gp phn nng cao hiu qu r rt trong cng tc ca ngi gio vin. 1.2. Yu cu khi vit mt SKKN: Tc gi cn lm r tnh mc ch, tnh thc tin, tnh sng to khoa hc v kh nng vn dng, m rng SKKN nh th no? + Tnh mc ch: ti gii quyt c nhng mu thun, nhng kh khn g c tnh cht thi s trong cng tc ging dy, gio dc hc sinh; nhm nng cao nghip v cng tc ca bn thn; trao i kinh nghim vi ng nghip + Tnh thc tin: Tc gi trnh by c nhng s kin din ra trong thc tin cng tc ging dy, gio dc ca mnh ni mnh cng tc. Nhng kt 1
lun c rt ra trong ti phi l s khi qut ha t nhng s thc phong
ph, nhng hat ng c th tin hnh. + Tnh sng to khoa hc: Trnh by c c s l lun, c s thc tin lm ch da cho vic gii quyt vn nu ra trong ti. Trnh by mt cch r rng, mch lc cc bc tin hnh trong SKKN. Cc phng php tin hnh mi m, c o. Dn chng cc t liu, s liu v kt qu chnh xc lm ni bt tc dng, hiu qu ca SKKN p dng. + Kh nng vn dng v m rng SKKN: Trnh by, lm r hiu qu khi p dng SKKN (c dn chng cc kt qu,cc s liu so snh hiu qu ca cch lm mi so vi cch lm c). Ch ra c nhng iu kin cn bn, nhng bi hc kinh nghim p dng c hiu qu SKKN, ng thi phn tch cho thy trin vng trong vic vn dng v pht trin SKKN trnh by. 1.3. SKKN c th chia thnh 2 mc : + Tng thut kinh nghim: tc gi k li nhng suy ngh, nhng vic lm, nhng cch lm mang li nhng kt qu nh th no? mc tng thut, tc gi cn lm ni bt cc bin php c tnh cht sng to, c tc dng tt gip tc gi khc phc kh khn, mang li kt qu trong cng tc ging dy, gio dc c s (m t cng vic tin hnh theo trnh t logic). M t cc kt qu t c t vic p dng cc bin php tin hnh. Ch ra nhng bi hc kinh nghim cn thit. + Phn tch kinh nghim: mc ny, tc gi cn thc hin c cc yu cu nh mc tng thut kinh nghim. Ngoi ra cn nhn xt, nh gi nhng u im, tc ng v nhng mt cn hn ch ca SKKN thc hin, hng pht trin nng cao ca ti. Trong vic phn tch, tc gi cn phi: M t cc bin php tin hnh trong ti v gii thch ngha, l do la chn nhng bin php v tc dng ca chng. Nu c mi quan h gia cc bin php vi c im i tng, vi nhng iu kin iu kin khch quan. Rt ra nhng kt lun khi qut hng dn cho vic p dng c hiu qu SKKN (nhng iu kin cn bo m, nhng bi hc kinh nghim) v m rng, pht trin SKKN. 1.4. Cc bc tin hnh vit mt SKKN: + Chn ti (t tn ti): Cc vn c th chn vit SKKN rt phong ph, a dng, bao gm nhiu lnh vc nh: Kinh nghim trong vic ging dy mt chng, mt bi, mt ni dung kin thc c th; Kinh nghim trong vic gio dc hc sinh; Kinh nghim trong vic bi dng, ph o hc sinh; Kinh nghim trong vic t chc mt hat ng gio dc c th cho hc sinh... Khi vit SKKN, cng vic u tin ca tc gi l cn suy ngh la chn mt tn ti ph hp. Trong nghin cu khoa hc (vit SKKN) vic xc nh tn ti c ngha quan trng s mt, i khi n cn quan trng hn c vic gii quyt ti. Vic xc nh tn ti chnh xc c tc dng nh hng gii quyt vn cho tc gi,gip cho tc gi bit tp trung s nghin cu vo vn cn gii quyt, trnh c s lan man, lc . 2
Tn ti chnh l mt mu thun, mt vn trong thc tin ging dy,
gio dc m tc gi cn ang phn vn, trn tr, tm cch gii quyt, lm sng t. + Vit cng chi tit: y l mt cng vic rt cn thit trong vic vit SKKN. Nu b qua vic ny, tc gi s khng nh hng c mnh cn phi vit ci g, cn thu thp nhng t liu g v l thuyt v thc tin, cn trnh by nhng s liu ra sao? Vic chun b cng cng chi tit bao nhiu th cng vic vit SKKN cng thun li by nhiu. + Tin hnh thc hin ti: -Tc gi tm c cc ti liu lin quan n ti, ghi nhn nhng cng vic thc hin trong thc tin ( bin php, cc bc tin hnh, kt qu c th), thu thp cc s liu dn chng. Tc gi nn lu tr cc t liu thu thp c theo tng lai. Nn s dng cc ti h s ring cho tng vn thun tin cho vic tm kim, tng hp thng tin. - Trong qu trnh thu thp ti liu cn tip tc xem xt chnh sa cng chi tit cho ph hp vi tnh hnh thc t. + Vit bn tho SKKN theo cng chun b. Khi vit SKKN tc gi cn ch y l lai vn bn bo co khoa hc cho nn ngn ng vit cn ngn gn, xc tch, chnh xc. Cn trnh s dng ngn ng ni hoc k l di dng nhng khng din t c thng tin cn thit. + Hon chnh bn SKKN, nh my, in n. 1.5. Kt cu ca mt sng kin kinh nghim: 1. t vn ( L do chn ti ) 2. Gii quyt vn ( Ni dung sng kin kinh nghim ) 2.1 C s l lun ca vn 2.2 Thc trng ca vn 2.3 Cc bin php tin hnh gii quyt vn 2.4 Hiu qu ca SKKN 3. Kt lun + t vn : (L do chn ti ) Phn ny tc gi ch yu trnh by l do chn ti. C th tc gi cn trnh by c cc chnh sau y: * Nu r hin tng (vn ) trong thc tin ging dy, gio dc... m tc gi chn vit SKKN. * ngha v tc dng (v mt l lun) ca hin tng (vn ) trong cng tc ging dy, gio dc... * Nhng mu thun gia thc trng (c nhng bt hp l, c nhng iu cn ci tin sa i ) vi yu cu mi i hi phi c gii quyt. T nhng , tc gi khng nh l do mnh chn vn vit SKKN. + Gii quyt vn : (Ni dung SKKN) y l phn quan trng, ct li nht ca mt SKKN, theo chng ti tc gi nn trnh by theo 4 mc chnh sau y: 3
* C s l lun ca vn : Trong mc ny tc gi cn trnh by tm
tt nhng l lun, l thuyt c tng kt, bao gm nhng khi nim, nhng kin thc c bn v vn c chn vit SKKN. chnh l nhng c s l lun c tc dng nh hng cho vic nghin cu, tm kim nhng gii php, bin php nhm khc phc nhng mu thun, kh khn tc gi trnh by trong phn t vn . * Thc trng ca vn : Tc gi trnh by nhng thun li, kh khn m tc gi gp phi trong vn m tc gi chn vit SKKN. iu quan trng trong phn ny l m t, lm ni bt nhng kh khn, nhng mu thun m tc gi ang tm cch gii quyt, ci tin. * Cc bin php tin hnh gii quyt vn : Trnh by trnh t nhng bin php, cc bc c th tin hnh gii quyt vn , trong c nhn xt v vai tr, tc dng, hiu qu ca tng bin php hoc tng bc . * Hiu qu ca SKKN: Trong mc ny cn trnh by c cc : - p dng SKKN lp no, khi no, cho i tng c th no? - Trnh by r kt qu c th khi p dng SKKN (c i chiu so snh vi kt qu khi tin hnh cng vic theo cch c) + Kt lun: Cn trnh by c ngha ca SKKN i vi cng vic ging dy, gio dc... ca ngi gio vin. Nhng nhn nh chung ca tc gi v vic p dng v kh nng pht trin ca SKKN. Nhng bi hc kinh nghim c rt ra t qu trnh p dng SKKN ca bn thn. Nhng kin xut (vi B GD-T, S GD-T, Phng GD-T, Lnh o trng ty theo tng ti) p dng SKKN c hiu qu. Tm li, cng vic vit SKKN thc s l nt cng vic khoa hc, nghim tc i hi ngi vit phi kin nhn, phi c s u t tr tu, cng sc v thi gian. khng phi l mt vic d dng. Hy vng rng vi mt s gi trn y c th gip cc bn ng nghip mt s tng chnh trong cng vic vit SKKN, gp phn nng cao cht lng ging dy v gio dc 2. Nghin cu khoa hc (NCKH): 2.1. NCKH l mt hat ng tm kim, xem xt, iu tra, hoc th nghim. Da trn nhng s liu, ti liu, kin thc, t c t cc th nghim NCKH pht hin ra nhng ci mi v bn cht s vt, v th gii t nhin v x hi, v sng to phng php v phng tin k thut mi cao hn, gi tr hn. 2.2. Cu trc mt ti khoa hc gm ba phn: * Phn m u: Bao gm 1. Tnh cp thit - L do chn ti. S qua v lch s vn nghin cu. Tr li cu hi: v sao li nghin cu vn ny. Nu ngha l lun v ngha thc tin ca ti. 2. Mc ch nghin cu: Nghin cu lm g?, l ci ch m cuc nghin cu hng n, l vn trung tm xuyn sut ti. 3. Nhim v nghin cu: xy dng trn c s mc ch xc nh. Hng n gii quyt nhng cng vic c th v l thnh phn ca mc ch nghin cu. Vic gii quyt nhng nhim v nghin cu gip cho vic gii quyt mc ch nghin cu. - Lm r c s l lun. 4
- Nghin cu thc tin: ph hp vi ni dung nghin cu thc tin ca ti.
- Kt lun, khuyn ngh, gii php thc hin. 4. i tng nghin cu: nghin cu ci g? 5. Khch th nghin cu: nghin cu ai? 6. Phm vi nghin cu: Xc nh mt cch r rng hn v i tng, khch th, a bn, thi gian nghin cu (gii hn li). Cn m bo tnh i din xem xt vn nghin cu. 7. Gi thuyt nghin cu: - Gi thuyt c th coi l nhng d on c cn c khoa hc v nhng c im, bn cht, mi lin h ca cc s vt, hin tng c nghin cu hay d on v kt qu nghin cu. 8. Phng php nghin cu: Trnh by cc phng php nghin cu m ti s dng. 9. Cu trc ni dung ti nghin cu: (C th khng cn) * Phn ni dung nghin cu I. C s L lun. II. Thc trng ca vn nghin cu. III. Qu trnh v kt qu nghin cu IV. Kin ngh, xut * Phn kt lun. Nhng ng gp ca ti. Nhng vn c gii quyt. Nhng vn cha c gii quyt. V sao? Hng tip cn ca ti. Ti liu tham kho. Ph lc. 2.3. Cc bc thc hin mt ti nghin cu khoa hc - Xc nh vn nghin cu ( la chn ti ) - Lp k hoch thc hin - t vn , xy dng gi thuyt - Thu thp s liu, x l thng tin - Vit bo co kt qu nghin cu 3. S khc bit gia mt SKKN vi mt nghin cu khoa hc: Vit sng kin kinh nghim (SKKN) l vit li mt cch r rng, h thng nhng kinh nghim ca bn thn i vi cng vic mnh m trch mang li hiu qu thit thc, m nu ngi khc khng c kinh nghim th khng th t c kt qu, hiu qu cng vic nh mong mun. Cho nn, khi vit SKKN, ngi vit cn nu, gii quyt tng vn bng phng php, bin php thc hin c th, bit cch i chiu so snh thng qua cc s liu nu bt tc dng ca cch lm do kinh nghim ca bn thn ngi thc hin em li. Sau khi t vn , gii quyt vn mt cch r rng, ngi vit phi bit kt lun vn t nu kin ngh, xut kin nhm tha mn nhng tng, cch tip cn, pht trin v kt lun ca SKKN. Tuy nhin, i vi SKKN, khng nht thit phi c mt s mc nh: Lch s vn , c s khoa hc (c s l lun v c s thc t), ti liu tham kho, ph lc.
Khc vi vit SKKN, lm NCKH l thc hin mt ti khng cn n
thun mang tnh ch quan, c nhn na, mc d c th ch mt ngi thc hin. V vy, gi l ti NCKH, ngoi nhng tiu ch mang tnh ni dung v hnh thc, bao gi cng phi c c s khoa hc - mt trong nhng ni dung cn thit to nn s khc bit c bn gia cng trnh NCKH v SKKN. iu cn thit v quan trng l ngi lm NCKH phi tun th nhng ni dung, quy nh, yu cu v quy trnh mt cch nghim tc (nhng yu cu phi c ca cu trc mt ti khoa hc). Nh vy, SKKN v NCKH c nhng im tng ng v u mang tnh cu trc v ni dung c th hin bng vn phong ngh lun nn phi cht ch, l gc, mch lc, h thng cho d mc cao, thp c th khc nhau..Tuy nhin gia SKKN v NCKH c mt s im khc nhau c bn nh sau: SKKN: Thin v miu t ni dung cng vic da theo kinh nghim c nhn, theo cch nhn ch quan ca ngi th hin nhiu hn. NCKH Nghin cu vn khng nhng ch da vo kinh nghim ca bn thn m cn phi da vo thc t khch quan iu chnh cho ph hp. V vy, NCKH phi mang tnh khch quan, khng ph thuc vo bn thn ngi nghin cu. SKKN: Khng nht thit phi c nhng mc nh lch s vn , c s khoa hc, ti liu tham kho, ph lc. NCKH nht thit phi c nhng mc nh lch s vn , c s khoa hc, ti liu tham kho, ph lc. SKKN: Qua thc tin, bng tri nghim bn thn, ngi vit c kt kinh nghim nhm gip mi ngi p dng d dng mang li hiu qu tt hn. NCKH: Bng nhn thc ca bn thn, tc gi c th lm mi mt vn da trn nhng c s khoa hc (l lun v thc tin) v c thc hin bng (nhng) phng php khoa hc. NCKH l mt loi hot ng cha ng nhiu mo him, nghin cu c th thnh cng, cng c th phi nm tri nhng tht bi. S thnh cng cho ta nhng gi tr mi, s tht bi khng phi l s tn tht m l s tr gi ca khoa hc. NCKH cn cha ng nhng yu t mo him v mt kinh t. NCKH kh c th hoch nh l li theo n gi, c nhng thnh cng tht l v gi, nhng cng c nhng tht bi tht kh lng. Gi tr ca sn phm khoa hc c quyt nh bi tnh thng tin, tnh trin vng, tnh ng dng v nhu cu s dng ca x hi cng nh tnh thc t ca n. Con ngi mun lm NCKH phi c kin thc nht nh v lnh vc nghin cu v ci chnh l phi rn luyn cch lm vic t lc, c phng php khoa hc v tnh sng to cao. Hng Li Trng CVHNT. Ti liu tham kho 1. Phng php nghin cu khoa hc gio dc. NXB Gio dc nm 2000 2. www.tgu.edu.vn/home/hd_skkn_07.pdf 3. related:www.tgu.edu.vn/home/hd_skkn_07.pdf sng kin kinh nghim 6