Mikroprocesorski sistemi

Mikroprocesorski sistemi
- Radni materijal

1. Svojstva namjenskih mikroprocesorskih sistema

Mehatroniki sistemi sadre elemente upravljakih i informacijskih procesa koje
izvravaju mikroprocesorski sistemi. Mikroprocesorski sistemi se, osim voenja apstraktnih
procesa kao to su raunanje, konstruisanje i sl., gdje po pravilu rade u off-lineu, sve vie
koriste za voenje fizikalnih procesa rada turbine, alatnih maina, robota i dr.
Mikroprocesori preuzimaju funkciju konvencionalnih regulatora kod procesnih postrojenja.
Implementacija

upravljakih,

odnosno

regulacijskih

algoritama

izvodi

se

preko

mikroprocesora u hardverskoj ili softverskoj formi.

Mikroprocesorsko

upravljanje

(mehanikim,

mehatronikim)

sistemima

ima

niz

prednosti u odnosu na druge naine upravljanja:

Programsko upravljanje pohranjeno je u memoriji,

Mikroprocesor izvrava instrukcije programa pohranjenog u memoriji velikom brzinom.
Programi su logike sekvence operacija koje su odreene i ponovljive i idealne za
implementaciju funkcija upravljanja i obrade signala temeljenih na matematikim ili
logikim algoritmima.

Digitalna obrada,
Informacije kod mikroprocesorskih sistema su prikazane pomou binarnog brojnog
sistema.

Vea brzina rada,

Iako tipini mikroprocesorski sistemi sekvencijalno izvravaju instrukcije, njihova brzina
je takva da mogu izvriti zadatke u kratkom vremenu.

Fleksibilnost pri programiranju,

Mikroprocesorski

sistemi, pruaju programeru mogunost

odabira velikog broja

sistemskih rjeenja kombinacijom komponenti mikroprocesorskog sistema razliitih

sposobnosti, i to je vanije, uvjetnim izvravanjem programa.

Visok stepen integracije,

Kompletan mikroprocesorski sistem, moe biti smjeten na jedan silikonski ip sa
dostignutom visokom razinom integracije, to je jedna od glavnih prednosti primjene
mikroprocesorskih sistema u mehatronikim aplikacijama sa vrlo malim raspoloivim
prostorom.

Cijena i sl.
Ovakvi mikroprocesorski sistemi poznati su kao ugraeni, namjenski mikroprocesorski
sistemi sa radom u realnom vremenu (engl. embedded real time microprocessor
systems). Naziv ugraeni - namjenski oznaava da je takav mikroprocesorski sistem
dio mnogo veeg sistema, koji je kod mehatronikih aplikacija temeljen na mehanikim
produktima ili procesima.
Namjenski mikroprocesorski sistemi jedna su od dvije kategorije mikroprocesorskih

aplikacija.

Druga

kategorija

oznaava

aplikacije

za

obradu

podataka.

Ovdje

su

Mikroprocesorski sistemi

mikroprocesori ugraeni u okruenje dizajnirano za tipine raunalne aplikacije, kao to su

osobno raunalo ili radna stanica.
Tipini zahtjevi kojima ovi sistemi moraju udovoljiti su:

postojanje ROM memorije za pohranjivanje programa, kao i (engl. read / write)

memorije koja doputa itanje i pisanje podataka,

postojanje analognih i digitalnih ulaza i / ili postojanje ulaznih suelja (engl. interface)
za povezivanje sa senzorima i aktuatorima i

postojanje procesora razliitih performansi, brzine odziva, cijene i sl. ovisno o

postavljenim zahtjevima.

Sl. 1. prikazuje blok dijagram tipinog mikroporocesorskog sistema upotrijebljenog za

upravljanje robotskom rukom, pa je mikroprocesorski sistem i njegov kontroler. Osnovna
funkcija kontrolera je upravljanje osama robotske ruke, gdje svaka od osa formira
odvojenu upravljaku petlju, koordinirajui procesima izraunavanja brzina i pozicija radi
pomjeranja

robotske

ruke

po

eljenoj

trajektoriji.

Robotska

ruka

je

spojena

za

mikroprocesorski sistem preko analognih i digitalnih senzora i aktuatora. Robot e vrlo

rijetko funkcionirati kao izolovan sistem. Mnogo ee e biti dio velikog sistema koji e
sadravati druge robote i kontrolere. Kako ovi sistemi i maine mogu biti smjeteni na
razliitim podrujima, komunikacijske mree omoguie komunikaciju jednog s drugim i sa
kompjuterom za globalnu superviziju upravljakog sistema.

komunikacijski kabl
Komunikacija
I/O
Memorija

Digitalni izlaz
Obrada signala

Digitalni
I /O

CPU

Analogni izlaz
Obrada signala

Analogni
aktuatori
(motori)

Mikroprocesorski
sistem

Digitalni ulaz
Obrada signala

Displej
Tastatura
Analogni ulaz
Obrada signala

Digitalni
senzori
(enkoderi)

Maina
(robotska ruka)

Digitalni
aktuatori

Analogni
senzori

Slika 1. Tipini mikroprocesorski sistem

Mikroprocesorski sistemi

2. Komponente mikroprocesorskih sistema

Osnovne
ulazni
ureaji

CPU

izlazni
ureaji

komponente

mikroprocesor-skih

sistema, temeljenih na John Von Neumannovoj

arhitekturi, su:

memorija
(glavna)

centralna procesorska jedinica (engl.

central processing unit CPU),

sekundarna

Slika 2. Organizacija osnovnih komponenti

mikroprocesorskog sistema

memorija (program i podaci) i

ulazno / izlazni ureaji (engl. input /

output devices).

Ove komponente logiki su povezane kao to je prikazano na sl.2.

Sve jedinice povezane su s CPU sistemskom sabirnicom (engl. system bus). Analogni
ulaz na mikroprocesorskom sistemu omoguuje A/D konverziju i moe biti upotrijebljen za
spajanje sa analognim senzorima, dok analogni izlaz omoguuje D/A konverziju i moe biti
upotrijebljen za upravljanje transdjuserom kao to je elektromotor. Paralelni I/O ureaji,
mogu biti programirani za aktiviranje binarnih (on/off) ureaja, kao to su lampe. U
izlaznom modu oni omoguuju mikroprocesoru itanje stanja prekidaa ili drugih binarnih
ureaja. Serijski I/O ureaji se koriste za komunikaciju sa drugim mikroprocesorskim
sistemom.
U nekim sluajevima mikroprocesorski ip sadri samo CPU dok u drugim sluajevima
moe

imati

sve

komponente

potrebne

kompletnom

raunalu

na

jednom

ipu.

Mikroprocesori koji imaju memoriju i razliite I/O ureaje na jednom ipu nazivaju se
mikrokontrolerima.
2.1. Sistemska sabirnica
Sabirnica je skup elektronikih veza koje omoguavaju komunikaciju izmeu dva
ureaja. Procesor komunicira sa memorijom i ulazno-izlaznim (I/O) ureajima preko
sistemske sabirnice.
sabirnica podataka

CPU

memorija

I/O
suelje

I/O
ureaji
I/O
ureaji

adresna sabirnica
upravljaka sabirnica

sistemski
sat

Slika 3.Sabirnice
Mikroprocesorski sistemi imaju najee arhitekturu sa tri sabirnice i to:

adresna sabirnica (engl. address bus),

sabirnica podataka (engl. data bus) i

upravljaka sabirnica (engl. control bus).

Mikroprocesorski sistemi

Sabirnica predstavlja niz fizikih linija iji broj ovisi o funkciji sabirnice, kao i tipu
mikroprocesora. Radi na brzini vanjskog takta procesora. Brzina takta odreuje koliko se
aktivnosti, kao to su itanje i pisanje, u memoriji moe dogoditi u jednoj sekundi. Koncept
adrese i podatka je temeljni za rad mikroprocesorskih sistema. Memorija se sastoji od
velikog broja lokacija (elija) sposobnih da dre podatke. Svaka memorijska lokacija je
jednoznano identifikovana sa adresom.
Kada CPU prihvata instrukcije ili podatke, pridruuje im adresu koju postavlja na
adresnu sabirnicu. Adresna sabirnica predstavlja set linija koje prenose informacije o tome
gdje e u memoriji podaci biti zapisani, odnosno odakle iz memorije biti proitani.
Upravljaka sabirnice slui za prenos signala omoguujui itanje i pisanje podataka u
memorijsku lokaciju. Signali sistemskog sata se prenose upravljakom sabirnicom. Ovi
signali definiraju vremenske intervale tokom kojih sistem funkcionira. Tako CPU alje neke
upravljake signale do drugog elementa da pokae tip operacije koju obavlja, npr. da li je
potrebno itanje primanje (engl. read - receive) ili zapisivanje slanje (engl. write send) podataka.
2.1.1. irina i brzina sabirnice
Kako je sabirnica kanal za prenos informacija, to njena irina utie na koliinu
informacija koju prenosi. irina adresne sabirnice specificira se neovisno o irini sabirnice
podataka i odreuje koliko razliitih memorijskih lokacija moe prenijeti sabirnica.
2.1.2. Nain rada mikroprocesorske sabirnice
Centralno procesorska jedinica je odgovorna za upravljanje adresnom, upravljakom i
sabirnicom podataka, tako da se oznaava kao bus muster komponenta, dok su druge
komponente mikroprocesorskog sistema, npr. memorija i I/O ureaji bus slave. CPU
izvrava program pohranjen u memoriji izvoenjem sekvenci dopremanja i izvravanja
instrukcija.
Kako instrukcija moe biti duine nekoliko byte-ova

za dopremanje instrukcije

potrebno je nekoliko ciklusa itanja iz memorije, dok operaciju izvravanja mogu initi
ciklusi itanja ili zapisivanja ili njihova kombinacija. izvravanje instrukcije moe rezultirati
i operacijama koje se deavaju u CPU kao to je raunanje, pa se u tom sluaju sistemski
sat ne koristi.
2.2. Centralna procesorska jedinica
Temeljna komponenta mikroprocesorskih sistema je centralna procesorska jedinica
(CPU). CPU je dio mikroprocesorskog sistema koji obrauje podatke, doprema instrukcije iz
memorije, dekodira ih i izvrava. Program mikroprocesorskih sistema je skup instrukcija
pohranjenih u memoriji, koje e izvriti CPU. Ciklusom maine smatra se vrijeme potrebno
za izvrenje unutarnjih hardverskih operacija. Karakteristike tipinog programa kojeg
izvodi CPU su:

Mikroprocesorski sistemi

1. Instrukcije se izvode sekvencijalno jedna za drugom, osim kada neka posebna

instrukcija zahtjeva prenos operacija na neku drugu taku u programu (engl. jump).
2. Dijelovi programa koji se koriste na vie mjesta u programu izdvajaju se iz glavnog
programa i ine poseban blok podprogram (engl. soubroutine). Poziv podprograma
znai prelazak iz glavnog programa na poetak podprograma, nakon ijeg izvoenja se
vri ponovno vraanje u glavni program na slijedeu instrukciju iza take na kojoj je
pozvan program.
3. Program moe sadravati instrukcije koje se izvravaju uvjetno ovisno od rezultata
prethodne instrukcije.
4. Program obino sadri bazine aritmetike operacije za manipuliranje podacima.
CPU izvodi sve etape kompletnog ciklusa, odnosno dopremanje instrukcije nizom
operacija itanja, dekodiranje instrukcije i konano njeno izvravanje (engl. fetch-decodeexecute). Njihovo izvoenje sinhronizirano je zajednikim sistemskim satom. Sat generira
Dopremanje

Adresna
sabirnica
Sabirnica
podataka

Izvravanje instrukcije

instrukcije
Programski broja
(Program counter PC)

Address pointer registers

Adresa
Podaci

Upravljaka
sabirnica

Stack pointer (SP)

ALU
Instrukcijski register (IR)

Akumulator

Dekoder i
upravljaki segment

Processor status register

Upravljanje
prekidima

Register banke
Interna CPU sabirnica

Slika 4. Unutranja organizacija CPU

pravilan niz impulsa koji daju vremensku osnovu za dopremanje, dekodiranje i izvravanje
instrukcije.
Nakon dopremanja jedne instrukcije slijedea kodirana se preuzima iz memorije u CPU,
dok dekoder dekodira prethodnu. Nakon dekodiranja vri se izvoenje instrukcije. Osnovni
ciklus dopremanje-dekodiranje-izvravanje instrukcije ponavlja se kontinuirano dok ga
sistemski sat ne zaustavi. Na sl.4 prikazana je uprotena organizacija CPU. Funkcije CPU
se mogu podijeliti na one koje podravaju pristupanje instrukciji, prikazano lijevo od
interne sabirnice upravljaki dio i funkcije koje podravaju izvravanje instrukcije (desno
interne sabirnice).
Faza dopremanja instrukcije
Jedan od osnovnih elemenata CPU, kao i drugih komponenti mikroprocesorskih
sistema, su registri. Registri su slini memorijskoj lokaciji. Koriste se za uitavanje,
odnosno upisivanje podataka omoguujui vrlo brzi pristup CPU podacima pohranjenim u
memorijskoj lokaciji. Registri slue za privremeno pohranjivanje podataka u CPU. Postoji
5

Mikroprocesorski sistemi

veliki broj tipova registara razliitih od jednog do drugog mikroprocesora. Najei,

zajedniki tipovi registara u dijelu CPU za dopremanje instrukcija, njihovo dekodiranje i
upravljanje, su:
1. Programski broja (engl. program counter register PC ili instruction pointer IP) je
register koji omoguuje da CPU zapamti poziciju u programu. Registri sadre adresu
memorijske lokacije slijedee instrukcije programa. Nakon izvoenja instrukcije, stanje
programskog brojaa se aurira, tako da uvijek sadri adresu memorijske lokacije
slijedee instrukcije. Sekvencijalno izvoenje instukcija, osim instrukcija skoka i
grananja ( JUMP i BRANCH), omogueno je stalnim poveavanjem stanja programskog
brojaa, nakon to je zavrena prethodna instrukcija.
Ciklus itanja instrukcije zapoinje prebacivanjem sadraja programskog brojaa u
adresno spremite (engl. buffer) iz kojeg se potom adresa postavlja na adresnu
sabirnicu. Programski broja se potom inkrementira pokazujui slijedeu adresu u
memoriji i na taj nain postaje spreman za slijedei ciklus itanja.
Ako CPU ima mogunost adresiranja maksimalno 64 K byte, potrebno je 16 linija na
adresnoj sabirnici, dok programski broja mora biti 16-to bitni. Instrukcijski register IR
(engl. instruction register) prima instrukciju koja dolazi iz memorije. Dekoder i
upravljaki segment stvaraju seriju upravljakih signala potrebnih za izvravanje
instrukcije sadrane u instrukcijskom registru.
Uz pretpostavku za je je sabirnica osmo-bitna, izmeu CPU i memorije prenosi se po
jedan byte. Meutim, instrukcija moe biti duga vie byte-ova, pa je potrebno vie
uzastopnih itanja. Duina instrukcije je tipino kodirana kao dio prvog byte, tako da
CPU zna koliko je operacija itanja potrebno za dovravanje faze dopremanja
instrukcije.

2. Memorijski adresni register (engl. memory address register MAR) sadri adrese
podataka. Npr. pri sabiranju dva broja u memorijski adresni register se uitava adresa
prvog broja. Podaci sa navedene adrese uitavaju se u akumulator. U memorijski
adresni register uitava se memorijska adresa drugog broja, pa se podaci sa ove
adrese zbrajaju podacima u akumulatoru.
3. Instrukcijski register (engl. instruction register IR) slui za pohranjivanje instrukcija
nakon njihovog dopremanja iz memorije. Instrukcija moe biti potom dekodirana i
izvrena.
4. Pokaziva stacka (engl. stack pointer SP) sadri adresu koja definira vrh stacka u
RAMu. Stack je posebna memorijska zona u kojoj se pohranjuje sadraj programskog
brojaa pri izvravanju podprograma.
Segmenti programskog koda koji se ponavljaju obino se mogu implementirati kao
zaseban blok u vidu podprograma u memoriji.
U tom sluaju potrebno je osigurati prenos kontrole nad izvravanjem programa u
podprogram, te nakon izvravanja instrukcija podprograma vratiti kontrolu u glavni
6

Mikroprocesorski sistemi

program. To je mogue koritenjem instrukcije JSR (engl. jump to subroutine), kojom se

prenosi kontrola nad izvravanjem programa u podprogram i RTS (engl. return from
subroutine), kojom se kontrola izvravanja automatski vraa iz potprograma u program.
Nakon poziva potprograma, sadraj programskog brojaa bie promijenjen, tako da PC
pokazuje adresu prve instrukcije u podprogramu, omoguujui dopremanje instrukcije iz
potprograma. Po zavretku potprograma upravljanje e biti automatski vraeno u glavni
program.
Kako bi se upravljanje moglo vratiti iz podprograma, nakon njegovog njegovog
izvravanja, potrebno je sauvati adresu instrukcije iz glavnog programa, koja slijedi iza
instrukcije skoka - JSR. Po zavretku instrukcije RTS iz potprograma, ova adresa e biti
uitana u PC to e omoguiti nastavak izvravanja programa od mjesta od instrukcija koja
slijedi instrukciju JSR u glavnom programu. U tu svrhu najee se koristi tzv. stack, koji je
dio memorije za privremeno pohranjivanje podataka. (Ovaj dio memorije funkcionira na
principu prvi u, zadnji van engl. first in, last out). Adresa na vrhu stacka se uva u
posebnom registru pokazivau stacka SP (engl. stack pointer).
Funkcioniranje stacka moe biti objanjeno tokom izvravanja instrukcije skoka - JMP.
Za osmo bitni CPU sa 16 to bitnom sabirnicom,

adresa instrukcije koja slijedi iza

instrukcije JMP mora biti napisana i proitana sa stacka kao dva bytea. Uz pretpostavku da
stack raste nagore u memoriji, nakon to je instrukcija JSR izvrena, sadraj programskog
brojaa, a to je adresa slijedee instrukcije, se zapisuje na vrh stacka koristei dva ciklusa
zapisivanja. Nakon svakog ciklusa zapisivanja, stanje stack pointera se aurira (uveava).
Kada se izvri instrukcija RTS na kraju podprograma, tana reverzibilna procedura slijedi
za pohranjivanje adrese koja slijedi instrukciju JSR u glavnom programu u programski
broja (PC). Pri tome su potrebna dva ciklusa itanja i sadraj stack pointera bit e
auriran (umanjen) prije svakog ciklusa itanja.

a)

b)

Slika 5. Struktura programa i potprograma

Mikroprocesorski sistemi

Instrukcije i podaci kod mikroprocesorskih sistema egzistiraju kao skupine bita, tako da
CPU nema naina da, pri itanju bitova, prepozna da li se radi o instrukciji ili podacima.
CPU e prvi proitani blok informacija tokom faze dopremanja, uvijek interpretirati kao
instrukciju. Meutim, to moe dovesti do tzv. padanja mikroprocesorskog sistema kada,
zbog zauzetosti adresnih linija, usljed smetnji, CPU ita podatke umjesto instrukcija
djelujui pri tome nepredvidivo. Kod namjenskih mikroprocesorskih sistema sa radom u
realnom vremenu, mikroprocesorski pad je vrlo nepoeljan. Ne moe se garantovati
potreban slijed rada takvog sistema, posebno ne u okruenju sa jakim elektrinim
smetnjama. Takva rjeenja uobiajeno razvijaju mehanizme za resetovanje CPU u neko
poznato stanje.
Faza izvravanja instrukcije
Glavna funkcija jedinice za dekodiranje instrukcija i upravljanje je dekodiranje
mainskih instrukcija i generiranje upravljakih signala za pomjeranje informacija izmeu
internih registara i eksterne memorije, te za upravljanje funkcijama CPU koje obrauju
podatke.
Najei registri koji se susreu u dijelu CPU namjenjenom izvravanju instrukcija su:
1. Akumulator register (engl. accumulator register A) slui za privremeno pohranjivanje
ulaznih podataka za aritmetiko-logiku jedinicu. Npr. kod sabiranja dva broja, prvo se,
sa odreene memorijske lokacije, postavljanjem adekvatne adrese na adresnu
sabirnicu, uitava prvi broj i smjeta u akumulator register, dok CPU dobrema drugi
broj sa druge memorijske adrese. Ova dva broja obrauje ALU i rezultat vraa ponovo
u akumulator register.
Akumulator register se, dakle koristi za privremeno pohranjivanje podataka s kojima
manipulira ALU kao i dobijenog rezultata.
2. Status register (ili flag register) sadri informacije koje se odnose na rezultat ili zadnji
proces izvren u ALU i slui za definiranje statusa raznih operacija. Npr. kod sabiranja,
prvo se sabiraju najmanje znaajni bitovi, zatim vie znaajni itd. Kod svake od tih
operacija moe se javiti prijenos u vii byte (pamti se 1), to ALU realizira
aktiviranem zatakca (bita) prijenosa u status registru. Slino je kod operacije
oduzimanja (posuuje se 1).
3. Register banke smjetene su u dijelu CPU namjenjenom izvravanju instrukcija. Mnogi
mikroprocesori sadre set openamjenskih registara (engl. general purpose register)
koji se koriste za privremeno pohranjivanje meuvrijednosti generiranih pri dugim
proraunima, zatim za pohranjivanje podataka ili adresa, a mogu biti upotrijebljeni i pri
operacijama prijenosa podataka izmeu razliitih registara. Osnovni razlog postojanja
register banki je mnogo vea brzina pristupa podacima pohranjenim u register
bankama, nego u vanjskoj memoriji. Takoer, mainske instrukcije za pristup register
bankama su tipino single-byte instrukcije dok instrukcije za pristupanje vanjskoj
memoriji moraju biti duge dva ili tri byte, jer sadre adresu podataka.

Mikroprocesorski sistemi

3. Razvojni ciklus
Izbor mikroprocesorskog sistema temelji se na funkcionalnim zahtjevima procesa kojim
se eli upravljati, npr.:

upravljanje robotske ruke,

upravljanje raznim ureajima,

nadzor rada alatnog stroja i sl.

kabl
emulatora

komunikacijski kabl

mikroprocesorski sustav
(host)

Slika 6.

emulator

ciljni hardware

Razvojna oprema za embedded

mikroprocesorske sisteme

Na temelju tih zahtjeva definiraju se potrebne karakteristike:

ulazi i izlazi iz sistema (povezivanje i nadzor senzora i pogona, komunikacija sa

drugim sistemima i sl.),
Broj ulaza i izlaza iz mikroprocesorsrskog sistema odreuje se na temelju potrebnog
broja senzora i aktuatora za praenje i upravljanje procesom.

CPU,
Broj i sloenost operacija koje treba da izvri mikroprocesor, odreuju njegove
performanse, kao i tip mikroprocesora prikladnog za datu primjenu.

memorija,
Veliina i brzina memorije su vrlo vani parametri. Veliina potrebne memorije
mikroprocesorskog sistema zavisi od broja operacija koje se izvravaju programom.
Obino nije mogue precizno odrediti zahtjev za memorijom, prije nego se napravi
program, pa se sistem projektuje sa vie memorije nego to je potrebno. Na taj
nain, mogue je, po potrebi i proirivanje programa bez hardverske intervencije.

Na sl.6. prikazan je set alata pomou kojih projektant moe verificirati potrebni
hardware, napisati i testirati software i konano testirati zajedniko funkcioniranje
hardware i software. Prototip hardware oznaen je kao ciljni hardware. Software za ciljni
hardware je napisan na mikroprocesorskom sistemu, nazvanim hostom. Alati za razvoj
software omoguuju konstruktoru pisanje programa i generiranje ekvivalentnog mainskog
koda, koji e biti uitan i izvren na ciljnom sistemu. Kada se ustanovi korektno
funkcioniranje software, mogue je program zapisati u ROM, to omoguuje stalnu
instalaciju na konanom ciljnom sistemu.

Mikroprocesorski sistemi
Danas

Preliminarni dizajn

su

najee

koriteni

mikroprocesorski

sistemi personalni kompjuteri (PC). Veza izmeu

Implementiranje

hosta
Revizija

Testiranje i usporeivanje
sa zahtjevima
Zadovoljava zahtjeve?

ciljnog

hardware.

hardware

Emulator

je

upravlja

emulator
tokom

za

ciljni

izvoenja

aplikacionog programa na ciljnom hardwaru. Obino je

Ne

emulator samo - stojea jedinica, sl.6, spojena sa

host sistemom preko jednostavnog komunikacijskog

Da

prikljuka, npr. serijskog RS232 prikljuka, preko

Izraditi proizvod

kojeg

Slika 7. Razvojni ciklus

host

moe

prenijeti

aplikacioni

program

(umainskom kdu) na emulator, te upravljati i

nadzirati njegovo izvoenje.

Osnovi koraci koje poduzima konstruktor pri razvoju software i hardware za ciljni sistem
formiraju tipini razvojni ciklus, prikazan na sl.7. Za razvoj specifinog mikroprocesorskog software
cilus moe biti prikazan na sl. 8. On podrazumijeva da je ciljni sistem razvijen i napravljen i da
zajedno sa emulatorom omoguuje testiranje software. Potrebno je voditi rauna o mogunosti
Mikroprocesorski program
Izvorna datoteka

Editor

Listing file
Mikroprocesorski program
Source file

Compiler /
assembler

Apsolutni objektni kod

Relocatable objektni kod

Relocatable object kod

Linker

Apsolutni objektni kod

Objektne biblioteke

Uitavanje na
emulator i izvravanje
Ne
R a d i?
Da

Slika .8 Razvojni ciklus mikroprocesorskog software

testiranja, odravanja i portabilnosti (mogunost rada istog software na razliitim ciljnim
mainama).
Konstruktor pie program na host sistemu koristei editor. Editor je slian tekst procesoru,
razlika je to editor nema mogunost formatiranja teksta.

Program, napisan u editoru, sadri

programske linije i egzistira na host sistemu kao tekstualna datoteka.

Sadraj ove datoteke

oznaava se kao izvorni kd programa, jer predstavlja poetak za formiranje mainskog kda.
Sljedei korak je konverzija izvornog programskog kda u instrukcije mainskog kda, koje su
razumljive od strane ciljnog mikroprocesora. Ovo se izvodi kortenjem kompajlerskog jezika ili
asemblera, ovisno o tome koji je jezik odabran za izvoenje ciljnog programa. Linkovanjem se
povezuju svi potrebni kodovi i generira izvrna verzija korisnikog programa, nakon ega slijedi
njegovo testiranje.
10