[Type the document title]

INDEKS KESUKARAN DAN INDEKS DISKRIMINASI

INDEKS KESUKARAN
Indeks kesukaran ini bertujuan untuk menunjukkan bahawa item ataupun
soalan sama ada soalan tersebut terlalu sukar, pada tahap sederhana dan
terlalu mudah bagi murid. Berikut merupakan cara yang digunakan bagi
mengira indeks kesukaran.

Indeks Kesukaran

B ilangan calon yang menjawab dengan betul( B)

J umlah calon yang mencubaitem (J )

Bagi bilangan calon yang besar pula, cara tersebut digunakan untuk mengira
Indeks Kesukaaran:
BT + B

Indeks Kesukaran

BT

= Bilangan calon kumpulan pada aras tinggi yang

menjawab dengan betul.

BR

= Bilangan calon kumpulan pada aras rendah yang

menjawab dengan betul.

= Jumlah calon dalam kedua-dua kumpulan tinggi dan rendah.

Hasil penganalisisan daripada pengiraan Indeks Kesukaran boleh dilihat pada

jadual berikut,

Indeks kesukaran (I.K)

Pentafsiran Item

Keputusan

I.K. < 0.3

Terlalu Sukar

Ubahsuai item

0.3 < I.K. < 0.8

Sederhana

Item sesuai dan boleh

diterima

I.K. > 0.8

Terlalu Mudah

Ubahsuai item

[Type the document title]

Pentafsiran item/soalan berdasarkan indeks kesukaran yang dikira

INDEKS DISKRIMINASI
Pengiraan Indeks Diskriminasi pula dilakukan bagi membezakan calon-calon
daripada kumpulan pada aras tinggi dan kumpulan pada aras rendah. Rumus
yang digunakan untuk mengira indeks diskriminasi ini adalah seperti berikut:

I.D. =

BT

BT B
1
J
2

= Bilangan calon kumpulan pada aras tinggi yang

menjawab dengan betul.

BR

= Bilangan calon kumpulan pada aras rendah yang

menjawab dengan betul.

= Jumlah calon dalam kedua-dua kumpulan tinggi dan rendah.

Daripada hasil pengiraan yang telah dilakukan untuk mendapatkan nilai

indeks diskriminasi ini, kesesuaian item untuk digunakan dan dapat
dikategorikan kepada item yang amat sesuai diterima, harus diubahsuai
ataupun dibuang terus.

Indeks
diskriminasi (D)

Pentaksiran Item

Keputusan

I.D. > 0.4

Diskriminasi poisitif yang

tinggi

Item amat sesuai diterima

0.2 < I.D. < 0.4

Diskriminasi positif yang

sederhana

Item perlu diubahsuai dan

perlu dicuba sekali lagi

0 < I.D. < 0.2

Diskriminasi positif yang

rendah

Item perlu diubahsuai dan

perlu dicuba sekali lagi

[Type the document title]

I.D. < 0

Diskriminasi negative,
prestasi kumpulan murid
yang berada pada aras
rendah lebih baik daripada
kumpulan pada aras tinggi.

Item perlu dibuang

Pentafsiran item/soalan berdasarkan indeks diskriminasi yang dikira

MENGIRA INDEKS KESUKARAN DAN INDEKS DISKRIMINASI BAGI SETIAP
ITEM UJIAN OBJEKTIF MATEMATIK SERTA PENTAFSIRAN ITEM/SOALAN
BERDASARKAN INDEKS KESUKARAN DAN INDEKS DISKRIMINASI

INDEKS
Item / soalan

KESUKARAN
I.K. =

B
J

18
=0.90
20

15
=0.75
20

15
=0.7 5
20

Pentafsiran
soalan
berdasarkan
Indeks
Kesukaran

DISKRIMINASI
I.D. =

BT BR
1
J
2

Pentafsiran
soalan
berdasarkan
Indeks
Diskriminasi

Terlalu mudah

64
=0.33
1
(12)
2

Diskriminasi positif
yang sederhana

Sederhana

63
=0.50
1
(12)
2

Diskriminasi positif
yang tinggi

Sederhana

62
=0.67
1
(12)
2

Diskriminasi positif
yang tinggi

Sederhana
13
=0.65
20

INDEKS

Diskriminasi positif
yang tinggi

[Type the document title]

62
=0.67
1
(12)
2

17
=0.8 5
20

10
=0.50
20

12
=0.60
20

5
=0.25
20

15
=0.7 5
20

10

17
=0.8 5
20

11

Terlalu mudah

64
=0.33
1
(12)
2

Diskriminasi positif
yang sederhana

Sederhana

42
=0 .33
1
(12)
2

Diskriminasi positif
yang sederhana

Sederhana

52
=0.50
1
(12)
2

Diskriminasi positif
yang tinggi

Terlalu sukar

30
=0.50
1
(12)
2

Diskriminasi positif
yang tinggi

Sederhana

63
=0.50
1
(12)
2

Diskriminasi positif
yang tinggi

Terlalu mudah

65
=0.17
1
(12)
2

Diskriminasi positif
yang rendah

Sederhana
8
=0.40
20

Diskriminasi positif
yang rendah

[Type the document title]

43
=0 .17
1
(12)
2

12

11
=0.5 5
20

13

14
=0.70
20

14

7
=0.35
20

15

15
=0.75
20

16

17

5
=0.25
20

20
=1.00
20

18

Sederhana

43
=0.17
1
(12)
2

Diskriminasi positif
yang rendah

Sederhana

63
=0.50
1
(12)
2

Diskriminasi positif
yang tinggi

Sederhana

50
=0.83
1
(12)
2

Diskriminasi positif
yang tinggi

Sederhana

62
=0.66
1
(12)
2

Diskriminasi positif
yang tinggi

Terlalu sukar

Terlalu mudah

Sederhana
9
=0.45
20

12
=0.16
1
(12)
2

66
=0
1
(12)
2

Diskriminasi positif
yang negatif,
prestasi kumpulan
rendah lebih baik
daripada
kumpulan tinggi

Diskriminasi positif
yang rendah

Diskriminasi positif
yang sederhana

[Type the document title]

42
=0.33
1
(12)
2

19

3
=0.15
20

20

17
=0.85
20

21

13
=0.65
20

22

2
=0.10
20

23

5
=0.25
20

24

5
=0.25
20

Terlalu sukar

01
=0.16
1
(12)
2

Diskriminasi positif
yang negatif,
prestasi kumpulan
rendah lebih baik
daripada
kumpulan tinggi

Terlalu mudah

64
=0.33
1
(12)
2

Diskriminasi positif
yang sederhana

Sederhana

43
=0.16
1
(12)
2

Diskriminasi positif
yang rendah

Terlalu sukar

20
=0.33
1
(12)
2

Terlalu sukar

12
=0.16
1
(12)
2

Terlalu sukar

12
=0.16
1
(12)
2

Sederhana

Diskriminasi positif
yang sederhana

Diskriminasi positif
yang negatif,
prestasi kumpulan
rendah lebih baik
daripada
kumpulan tinggi
Diskriminasi positif
yang negatif,
prestasi kumpulan
rendah lebih baik
daripada
kumpulan tinggi
Diskriminasi positif
yang tinggi

[Type the document title]

25

13
=0.65
20

26

12
=0.60
20

27

9
=0.45
20

28

18
=0.90
20

29

18
=0.90
20

30

18
=0.90
20

31

12
=0.60
20

10
=0.50
20
32

52
=0.50
1
(12)
2

Sederhana

61
=0.83
1
(12)
2

Diskriminasi positif
yang tinggi

Sederhana

41
=0.50
1
(12)
2

Diskriminasi positif
yang tinggi

Terlalu mudah

65
=0.16
1
(12)
2

Diskriminasi positif
yang rendah

Terlalu mudah

65
=0.16
1
(12)
2

Diskriminasi positif
yang rendah

Terlalu mudah

65
=0.16
1
(12)
2

Diskriminasi positif
yang rendah

Sederhana

41
=0.50
1
(12)
2

Diskriminasi positif
yang tinggi

Sederhana

42
=0.33
1
(12)
2

Diskriminasi positif
yang sederhana

[Type the document title]

33

34

12
=0.60
20

12
=0.60
20

35

15
=0.75
20

36

3
=0.15
20

37

10
=0.50
20

38

2
=0.10
20

39

9
=0.45
20

40

Sederhana

Sederhana

43
=0.16
1
(12)
2

62
=0.66
1
(12)
2

Diskriminasi positif
yang rendah

Diskriminasi positif
yang tinggi

Sederhana

63
=0.50
1
(12)
2

Diskriminasi positif
yang tinggi

Terlalu sukar

20
=0.33
1
(12)
2

Diskriminasi positif
yang sederhana

Sederhana

50
=0.83
1
(12)
2

Diskriminasi positif
yang tinggi

Terlalu sukar

20
=0.33
1
(12)
2

Diskriminasi positif
yang sederhana

Sederhana

41
=0.50
1
(12)
2

Diskriminasi positif
yang tinggi

Sederhana

Diskriminasi positif
yang tinggi

[Type the document title]

9
=0.45
20

51
=0.66
1
(12)
2

MENGIRA ANGKA STATISTIK MENGGUNAKAN UKURAN

KECENDERUNGAN MEMUSAT DAN UKURAN KEBOLEHUBAHAN

Penganalisisan dan pentafsiran keputusan ujian merupakan peringkat penting

dalam segala proses penilaian. Setelah ujian ditadbirkan dan kertas jawapan
setiap orang murid diperiksa, kami telah menggunakan keputusan-keputusan
yang diperoleh untuk membuat analisis, kemudian mendapat kesimpulan
tentang prestasi murid-murid dalam ujian.
Penganalisisan dan pentafsiran keputusan ujian bergantung kepada
penggunaan sistem perangkaan yang melibatkan aktiviti memungut,
menyusun, mengira, membuat analisis atas data serta membuat interprestasi
atas hasil penganalisisan datanya. Peringkat-peringkat pentafsiran keputusan
ujian matematik ditunjukkan seperti berikut:

Memungut
dan
menyusun
skor murid

Mengira min,
mod,
median dan
sisihan piawai

Membuat
analisis

Membuat
interprestasi

1. Memungut Dan Menyusun Skor Murid

Untuk membuat interprestasi terhadap pencapaian murid-murid dalam ujian
mereka, peringkat pertama ialah memungut markah-markah yang diperoleh
oleh murid-murid, kemudian menyusunnya daripada skor tertinggi kepada
skor terendah, secara mendatar atau secara menegak. Kami telah menyusun
markah-markah dalam jadual dengan cara terkumpul, maka skor-skor itu
disusun dalam bentuk selang kelas. Saiz selang kelas dapat ditentukan
dengan kaedah yang berikut:

[Type the document title]

Saiz selang kelas=

Skor tertinggiskor terendah

Bilangan selang kelas dicadangkan

Bilangan saiz kelas yang dicadangkan ialah 4, kami dapat mencari saiz
selang kelas dengan menolak skor terendah daripada skor tertinggi,
kemudian dibahagikan dengan bilangan selang kelas. Berdasarkan jadual 3,
maka
Saiz selang kelas=

3411
=5.75
4

Jadi saiz selang kelas yang sesuai digunakan ialah dibundarkan kepada 6.
Dengan selang kelas ini, kami dapat menggunakan markah-markah ujian
matematik untuk membentuk satu jadual taburan kekerapan dengan skor
terkumpul seperti berikut:
Skor X (selang kelas)
11-16
17-22
23-28
29-34

Kekerapan (f)
5
9
1
5

Skor-skor yang disusun dalam jadual kekerapan akan membolehkan guru

mengira nilai angka statistik seperti min, mod, median dan sisihan piawai
dengan lebih mudah lagi. Nilai angka statistik ini akan digunakan untuk
membuat analisis dengan tujuan mendapat kesimpulan tentang pencapaian
murid-murid dalam ujian tersebut.
2. Mengira Angka Statistik
Min, median dan mod ialah ukuran kecenderungan memusat. Ketiga-tiga
nilai angka statistik itu akan dapat memberi gambaran tentang pencapaian
murid-murid atau dapat digunakan sebagai perbandingan pencapaian dengan
murid-murid dalam kelas yang lain.
a) Min
Min biasanya dihitung dengan menggunakan rumus berikut:
x

Skor (selang kelas

4)

fd
N

Nilai tengah, x

sisihan, d= xx a

fd

[Type the document title]

11-16
17-22
23-28
29-34
N= f =

5
9
1
5
20

13.5
19.5
25.5
31.5

-6
0
6
12

Min anggapan

-30
0
6
60
fd

= 19.5

= 36
x

Min anggapan

biasanya terletak di tengah jumlah kekerapan, iaitu di

antara skor tertinggi dan skor terendah. Menurut jadual di atas,

sewajarnya berada di kekerapan f=9, iaitu

fd
N

= 19.5 + 1.8
= 21.3

= 19.5 +

36
20

= 19.5.

[Type the document title]

b) Median
Median ialah nilai terletak di tempat tengah skor-skor yang disusun secara
menaik atau secara menurun. Bagi jadual taburan kekerapan dengan skor
terkumpul, rumusbagi mengira median ialah:

di mana LM ialah sempadan bawah kelas median

n ialah jumlah kekerapan
F ialah jumlah kekerapan di bawah kelas median
fM ialah kekerapan kelas median
c ialah saiz selang kelas
Skor terkumpul (selang kelas)
11-16
17-22
23-28
29-34

Kekerapan f
5
9
1
5
N= f = 20

Oleh kerana jumlah kekerapan ialah 20, maka nilai median harus jatuh pada
skor ke-10. Jadi, kelas median akan berada di dalam skor terkumpul 17-22.
Berdasarkan data dalam jadual, kami dapat memperoleh:
Sempadan bawah dalam kelas median LM = 16.5 (<17)
Jumlah kekerapan n= f = 20
Jumlah kekerapan di bawah kelas median F = 5
Saiz selang kelas c = 6
Kekerapan kelas median fM = 9

20
5
2
Median M = 16.5 + (
)6
9
= 16.5 +
= 16.5 + 4
= 19.83

5
9

x6

[Type the document title]

c) Mod
Mod ialah ukuran yang mempunyai kekerapan tertinggi dalam suatu set skor.
Simbol yang biasa digunakan ialah Mo. Untuk mencari mod daripada taburan
skor terkumpul, kita boleh menggunakan rumus berikut:

Skor terkumpul (selang kelas)

11-16
17-22
23-28
29-34

Kekerapan f
5
9
1
5
N= f = 20

Daripada data di atas, kita mendapat mod di dalam skor terkumpul 17 - 22

yang mempunyai kekerapan tertinggi. Jadi, skor terkumpul 17 - 22 ialah satu
kelas mod, dan
Sempadan bawah dalam kelas mod L = 16.5
Kekerapan kelas mod = 6
Kekerapan kelas mod sebelumnya = 5
Kekerapan kelas mod selepasnya = 1
Saiz selang kelas h = 6

Mod = 16.5 +
= 16.5 +
= 16.5 + 1
= 17.5

1
1+5

(65)
( 65 ) +(61)
x6

x6

[Type the document title]

d) Sisihan piawai
Sisihan piawai merupakan ukuran kebolehubahan yang biasa digunakan
untuk memberi gambaran yang lebih lengkap tentang pencapaian calon-calon
dalam susuatu ujian. Ukuran statistik ini sangat berguna untuk membuat
analisis terhadap taburan = taburan markah yang mempunyai min yang
sama, tetapi sebarannya jauh berbeza.
Ukuran sisihan piawai berkaitan rapat dengan taburan markah yang
berbentuk lengkung taburan normal. Simbol sisihan piawai yang biasa
digunakan ialah . Seperti min, mod dan median, sisihan piawai boleh
dikirakan dengan berbagai-bagai cara.
Bagi skor yang melibatkan beberapa kekerapan, kita biasanya
gunakan rumus berijut untuk mencari sisihan piawai:

Skor selang
kelas

Skor
sempadan
kelas

Nilai
tengah x

Sisihan
d=xx a

f(x)

fd

d2

fd 2

11-16
17-22
23-28
29-34

10.5-16.5
16.5-22.5
22.5-28.5
28.5-34.5

5
9
1
5

13.5
19.5
25.5
31.5

-6
0
6
12

67.5
175.
5
25.5
157.
5

-30
0
6
60

36
0
36
144

180
0
36
720

N = 20

19.5

f d 2

N
f
d 2
N
=

36 2

20
936

20

fd
= 36

f d2
936

[Type the document title]

=

43.56

= 6.6

ANALISIS HASIL PENGIRAAN

1. Analisis Indeks Kesukaran dan Indeks Diskriminasi
Indeks Kesukaran
Berdasarkan

kepada

item-item

yang

telah

dianalisis melalui

indeks

kesukaran, item-item tersebut telah meberikan pentafsiran soalan seserti

yang berikut:
i)
ii)
iii)

Terlalu sukar
Soalan nombor: 8, 9, 12, 16, 19, 22, 23, 24, 36, 38
Sederhana
Soalan nombor: 5, 7, 11, 13, 14, 15, 18, 21, 25, 26, 27, 31, 32, 33,
34, 35, 37, 39,40
Terlalu mudah
Soalan nombor: 1, 2, 3, 4, 6, 10, 17, 20, 28, 29, 30

Jadi berdasarkan indeks kesukaran yang telah dikira, terdapat 21 soalan yang
perlu diubahsuai. Hal ini demikian kerana dari segi kesesuaian soalan ujian
rujukan norma, pembina soalan perlu ingat bahawa soalan yang terlalu
mudah (I.K.>0.85) atau yang terlalu sukar (I.K.<0.15) tidak akan dapat
memberi maklumat psikometrik (ukuran psikologi) yang bermakna.
Hal ini adalah disebabkan soalan yang terlalu mudah akan dapat
dijawab oleh hampir kesemua pelajar, sementara soalan yang terlalu sukar
pula tidak akan dapat dijawab oleh semua pelajar. Justeru, soalansoalan ini
tidak dapat membezakan pelajar yang lebih rendah keupayaannya dengan
pelajar yang tinggi keupayaannya.

[Type the document title]

Selain itu,melalui indeks kesukaran ini kita dapat mengenalpasti
konsep yang perlu diajar semula, iaitu apabila guru mendapati ramai pelajar
yang tidak dapat menjawab soalan tersebut dengan baik maka guru boleh
mengambil langkah yang seterusnya dalam memastikan tumpuan diberikan
kepada soalan jenis yang sedemikian.

Indeks Diskriminasi
Melalui pengiraan daripada indeks diskriminasi pula, apa yang dapat
diperhatikan melalui pentafsiran soalan adalah seperti berikut:
i)
ii)
iii)
iv)

Diskriminasi positif yang tinggi

Soalan nombor: 13, 14, 15, 25, 26, 27, 31, 34, 35, 37, 39, 40
Diskriminasi positif yang sederhana
Soalan nombor: 5, 18, 20, 22, 32, 36, 38
Diskriminasi positif yang rendah
Soalan nombor: 1, 2, 3, 4, 6, 7, 8, 10, 11, 17, 21, 28, 29, 30, 33
Diskriminasi negatif, prestasi kumpulan rendah lebih baik daripada
kumpulan tinggi
Soalan nombor: 9, 12, 16, 19, 23, 24

Jadi berdasarkan hasil daripada pengiraan indeks diskriminasi, keputusan

yang diperolehi ialah hanya 12 soalan sahaja yang amat sesuai diterima, 7
soalan perlu diubahsuai dan cuba sekali, 15 soalan perlu ditulis semula
manakala 6 soalan yang terdapat di dalam kertas peperiksaan tersebut buruk
dan harus dibuang.
Melalui pengiraan yang dijalankan maka terdapat 12 soalan yang
mana indeks diskriminasinya hampir kepada 1.00 bermakna soalan tersebut
adalah baik untuk Penilaian Rujukan Norma (PRN) kerana ia dapat
membezakan pelajar yang berpencapaian tinggi dengan pelajar yang
berpencapaian lemah. Manakala terdapat 22 soalan yang mempunyai indeks
diskriminasi positif menghampiri 0.0 di mana soalansoalan ini adalah tidak
sesuai untuk PRN kerana ia tidak berupaya membezakan pelajar pandai
dengan pelajar lemah.

[Type the document title]

Seterusnya terdapat 6 soalan yang mempunyai indeks diskriminasi
negatif yang menghampiri -1.00, dan soalan tersebut dikatakan tidak baik
untuk PRN kerana ia secara songsang membezakan pelajar pandai daripada
pelajar lemah, iaitu lebih ramai pelajar lemah dapat menjawab soalansoalan
ini dengan betul berbanding pelajar pandai.

Maka melalui indeks diskriminasi ini, kita dapat mengenalpasti konsep

yang perlu diajar semula, mengenalpasti serta melaporkan kekuatan dan
kelemahan

bahagianbahagian

kurikulum

yang

tertentu,

memberi

maklumbalas kepada pelajar pandai tentang kelemahan mereka bagi setiap

tajuk pengajaran yang diuji, mengenalpasti soalan yang biasa kepada
sesuatu kandungan dan mengenalpasti pelajar yang berpencapaian tinggi
untuk melanjutkan pengajian dalam bidangbidang tertentu.

[Type the document title]

2. Analisis

Ukuran

Kecenderungan

Memusat

Dan

Ukuran

Kebolehubahan
Selepas mengira min, mod, median dan sisihan piawai, hasil pengiraan
kami adalah seperti berikut :

Min
Median
Mod
Sisihan piawai

: 22.7
: 22.5
: 21.2
: 4.28
23

22.5

22

Bilangan Murid

21.5

21

20.5

20
min

median
Skor

Oleh itu, kami telah mendapat satu lengkung taburan pencong positif
seperti yang ditunjukkan di dalam jadual yang berikut berikut :

mod

[Type the document title]

Lengkung ini menunjukkan situasi di mana mod < median < min. Dalam
keadaan ini, kita boleh mentafsirkan bahawa ramai murid mendapat markah
lebih rendah daripada markah min. Ini bermakna pencapaian murid-murid
kurang baik atau ujian ini terlalu susah dan harus diperbaiki seperti
menambahkan bilangan soalan yang lebih mudah.