RANG MATRICE

2 4 5

1 0 3

1 0 0
.
0 1 0

A
1. Uvjerite se da su ekvivalentne matrice

i B

2. Odrediti rang matrice

3
k
A
1

2
u zavisnosti od vrijednosti parametra k.
Rjeenje:
3 1 1 4 1
k 4 10 1 4

A
1 7 17 3 7

2 2 4 3 2

1
10
17
4

4
1
3
3

1 1 4
4 10 1
7 17 3

2 4 3

3 1 1
4
3 1

k 0 6 15 k 12 0

1 0 10 25 20 0


2 0 2 5
4 0

Dakle, r(A) = 3 ako je k 0, a r(A) = 2 ako je k = 0.

3. Odrediti rang matrica:

1 2 3 4
2 2 1 1

1 4 2 5
a) A =

b)

( Rez. r(A) = 2. r(B) = 2)

4. Odrediti rang matrice

1 1 2
2 1
5

1 10
6 1
za razne vrijednosti parametra .
(Rez. r = 3 za svako )
MATRINO RJEAVANJE SISTEMA JEDNAINA
1. Dat je sistem jednaina

1 0 1

0 2 3

x y 2z 1
2 x y 4z 2
x y 4z 1

1
4
3
2 5 4
0 0
k

0 0
0

a) Pomoi Kramerova pravila ispitati rjeivost sistema zavisno od parametra k.

b) Pomou ranga matrice ispitati rjeivost sitema zavisno od k.
c) U sluaju kada postoji, nai rjeenje sistema.
2. Rijeiti sljedee sisteme jednaina

1 2
3

b) 2 0 1
1 2 1

x x 2z 1
2 x y 2z 4
4 x y 4z 2

x
3
y 2

z
3

a)
Rez. a) x = 1, y = 2, z = -2

b) x = 1, y = 1, z = 0.

3. Matrinom metodom rijeiti sljedee sisteme jednaina:

x y z 1
x 2 y 3z 2
2 x 3y z 9
a)

x1 x 2 x 3 2
2x 1 x 2 x 3 3
x1 x 2 x 3 6

2x y z 4
3x 4 y 2z 3
3x 2 y 4z 11
b)

Rezultat: a) x = 2, y = -1, z = -2
4. Rijeiti sistem jednaina

c)

b) x = 3, y = 1, z = 1

c) x 1 = 1, x2 = 3, x3 = 2

2 x y 3z u 9
x y 2 z 4 u 1
3x 2 y z 3u 0
5x 2 y z 2u 9

Rez. : x = 1, y = -2, z = 2, u = 1.

KRONECKER-CAPELLIJEV STAV - GAUSSOV ALGORITAM

1. Kroneker Kapelijevim stavom odrediti rang sistema jednaina
a)

x 2 y 3z u 2 v 2
3x y 5z 3u v 6
2 x y 2z 2u 3v 8

b) x y 2z 1
x 2y z 2
3x y 5z 3
2 x 2 y 3z 4

c)

xy z t 1
xy z t 0
1
x y 2z 2 t
2

Rezultat zadatka1.
a) r(A) = 2, r(A|B) = 3. Sistem je nesaglasan i nema rjeenja.
x

10
1
2
, y , z .
7
7
7

b) r(A) = r(A|B) = 3. Sistem je saglasan i ima jedinstveno rjeenje

(Rjeavamo sistem prve tri jednaine, to rjeenje zadovoljava i etvrtu jednainu)

c) r(A) = r(A|B) = 2. Sistem je saglasan, a poto je r < n, sistem je neodreen i ima beskonano mnogo
1
1
yx , zt ,
2
2
rjeenja
x je proizvoljno i t je proizvoljno.
2. Zadatak 1.b) rijeiti metodom determinanata.
3.
Rijeiti sistem
ax 4 y z 0 2 y 3z 0 2 x bz 0
u zavisnosti od vrijednosti parametara a i b.

4. Koristei matrini raun, ispitati saglasnost sistema

x 3y 3z 1
x 4 y 3z 0
x 3 y 4z 0
y z k

Zavisno od vrijednosti parametra k.U sluaju saglasnosti sistema, Gausovim algoritmom, nai
njegovo rjeenje.

Rez.: Za k = -5 sistem je saglasan, r (A) = r(A|B) = 3 = n, x = 7, y = - 1, z = - 1.

Za k -5 sistem nije saglasan, r (A) = 3, a r(A|B) = 4.

5. Pomou Gausovog algoritma rijeiti sistem jednaina

x 2y z t 4
2 x 3y 4z t 1
x y zt a
2 x 3y 4z 5
x 2 y 2z t 5

Rez. Za a 3 sistem je saglasan.Tada je x = 5, y = 3, z = 1, t = 4.

6. Dat je sistem

x 2 y 3z 3
2 x y z 1
x 3 y 2z 2

a) Pomou ranga ispitati saglasnost sistema i u sluaju saglasnosti nai rjeenja pomou
Gausovog algoritma.
b) Napisati dati sistem u matrinom obliku i rijeiti ga pomou inverzne matrice.
c) Nai rjeenja sistema primjnom Kramerovog pravila.

7. Dat je sistem

x y z t 1
x 2 y 3z 2 t 3
2 x 3y 2z t k

Odrediti vrijednost parametra k tako da sistem bude saglasan, a zatim nai njegova rjeenja.

8. Gausovim postupkom rijeiti sistem

x y z t 4
x 2 y 3z t 7
y z 2t 4
x y z 2 t 1
2x 2y z t 0

Rez.: x = y = z = t = 1.
9. Rijeiti sistem jednaina

a) x y z 6
2x y z 1
x 2y z 8

b) x y z 1
x y z 1
x y z 1

- Kramerovim formulama
- Matrinom metodom
- Gausovom metodom eliminacije.

10. Rijeiti matrinu jednainu

11. Pokazati da je sistem

A 2E X A,

gdje je E jedinina matrica a

3x 1 2 x 2 x 3 2 x 4 1
5 x 1 x 2 3x 3 x 4 3
2 x 1 x 2 2 x 3 3x 4 4

nesaglasan.
12. Pokazati da je sistem jednaina

x 2 y 3z 1
3x 2 y 4z 2
5 x 2 y 2z 4

saglasan i da ima beskonano mnogo rjeenja. Nai ta rjeenja.

3 1
1 13
x z, y z,
4 4
8 8
Rez.:
z je proizvoljno.

MATRINE JEDNAINE

0 1 2
A 2 3 4 .
1 0 1

A X 2E B E B ,
1. Rijeiti matrinu jednainu:

X 2E A B 1 A

ako je

1 0
.
3 2

B
i

1
2 .

13
0

Rez.:

2. Rijeiti matrinu jednainu:

1 2 1 2

3
0 1 1

X Q Q P 1 P P
Rez.:

ako je

3. Rijeiti matrinu jednainu

1 2
.
0 1

Q
i

1 0 1 0 1 0


.
1 1 1 1 1 3

A AX B E A A
2

1 0

1 1

P X Q P Q Q
1

1 2

3 4

1 1

0 1

gdje je

0 1
.
1 1

1 2
.
1 1

X
Rez.:

P X E Q P P Q,
4. Rijeiti matrinu jednainu

1 0

1 1

gdje je

1 2
.
0 1

Q
i

1 2
.
1 1

X
Rez.:

1 1 1
A 2 1 1
1 1 1

X A 1 B A 1 B
5. Rijeiti matrinu jednainu:

4 0 3
1
X 14 6 7 .
9
7 3 1
Rez.:

ako je

1 1 1
B 1 1 1 .
1 1 2
i