PENGARUH GAYA KEPIMPINAN PENGETUA TERHADAP TAHAP

MOTIVASI KERJA GURU SEKOLAH MENENGAH DI ZON BANDAR

SEGAMAT

NURUL JALILAH BINTI ABDUL RAHMAN

UNIVERSITI TEKNOLOGI MALAYSIA

PSZ 19 : 6 (Pind.1/97)

UNIVERSITI TEKNOLOGI MALAYSIA

BORANG PENGESAHAN STATUS THESIS
TAJUK : PENGARUH GAYA KEPIMPINAN TERHADAP TAHAP MOTIVASI
KERJA GURU SEKOLAH MENENGAH DI ZON BANDAR
SEGAMAT
SESI PENGAJIAN : 2011/2013
Saya

NURUL JALILAH BINTI ABDUL RAHMAN

Mengaku membenarkan tesis (PSM/Sarjana /Doktor Falsafah) ini disimpan di Perpustakaan Universiti
Teknologi Malaysia dengan syarat-syarat kegunaan seperti berikut :
1.
2.
3.
4.

Tesis adalah hakmilik Universiti Teknologi Malaysia.

Perpustakaan Universiti Teknologi Malaysia dibenarkan membuat salinan untuk tujuan
pengajian sahaja.
Perpustakaan dibenarkan membuat salinan tesis ini sebagai bahan pertukaran antara institusi
pengajian tinggi.
**Sila tandakan (4)
SULIT

TERHAD

(Mengandungi maklumat yang berdarjah keselamatan atau

kepentingan Malaysia seperti yang termaktub di dalam AKTA
RAHSIA RASMI 1972)
(Mengandungi maklumat TERHAD yang telah ditentukan oleh
organisasi/ badan di mana penyelidikan dijalankan)

TIDAK TERHAD

_________________________
(TANDATANGAN PENULIS)
Alamat Tetap :
LOT 32, LORONG 4,
PERKAMPUNGAN BATU SAWAR,
26170 KUANTAN,
PAHANG.

Tarikh : ____________________
CATATAN:

____________________________
(TANDATANGAN PENYELIA)

TN. HJ. HASSAN BIN HUSIN

Tarikh : ________________________

* Potong yang tidak berkenaan.

** Jika tesis ini SULIT atau TERHAD, sila lampirkan surat daripada pihak
berkuasa.organisasi berkenaan dengan menyatakan sekali sebab dan tempoh
tesis ini perlu dikelaskan sebagai SULIT atau TERHAD.
i Tesis dimaksudkan sebagai tesis bagi Ijazah Daktor Falsafah dan Sarjana secara
penyelidikan, atau disertasi bagi pengajian secara kerja kursus dan penyelidikan,
atau Laporan Projek Sarjana Muda (PSM).

PENGARUH GAYA KEPIMPINAN PENGETUA TERHADAP TAHAP

MOTIVASI KERJA GURU SEKOLAH MENENGAH DI ZON BANDAR
SEGAMAT

NURUL JALILAH BINTI ABDUL RAHMAN

Kajian ini dikemukakan sebagai memenuhi sebahagian daripada syarat

penganugerahan ijazah Sarjana Pendidikan (Pengurusan dan Pentadbiran)

Fakulti Pendidikan
Universiti Teknologi Malaysia

MEI 2013

 Saya akui bahawa saya telah membaca karya ini dan pada pandangan saya karya ini
adalah memadai dari segi skop dan kualiti untuk tujuan penganugerahan Ijazah
Sarjana Pendidikan (Pengurusan dan Pentadbiran)

Tandatangan

.............................................................................

Nama Penyelia

TN. HJ. HASSAN BIN HUSIN

Tarikh

Mei 2013

Fakulti Pendidikan
Universiti Teknologi Malaysia

PENGAKUAN

Saya akui karya ini adalah hasil kerja saya sendiri, kecuali nukilan dan ringkasan
yang tiap-tiap satunya telah saya jelaskan sumbernya

Tandatangan :

................................................................

Nama Penuh :

NURUL JALILAH BINTI ABDUL RAHMAN

Tarikh

MEI 2013

ii

DEDIKASI

Ditujukan khas dan teristimewa kepada :

Ayahanda, bonda serta keluarga tercinta yang banyak memberi sokongan

dan sentiasa mendoakan kejayaan anakanda.
Ayahanda Abdul Rahman Bin Tahar
dan
Bonda Masamah Binti Zulkifli

Semoga kita sentiasa diberkati Allah S.W.T di dunia dan akhirat

iii

PENGHARGAAN

Alhamdulillah bersyukur ke hadrat Allah S.W.T atas limpah kurniaNya

kajian ini dapat disempurnakan mengikut jadual yang telah ditetapkan.

Sekalung penghargaan dan ucapan jutaan terima kasih yang tidak terhingga
kepada penyelia saya Tuan Haji Hassan bin Husin yang sudi membantu, memberikan
tunjuk ajar dan tidak jemu membimbing sepanjang proses menyiapkan kajian ini.
Tanpa tunjuk ajar, bantuan dan bimbingan yang diberikan adalah mustahil bagi
kajian ini dapat disempurnakan.

Setinggi penghargaan dan terima kasih kepada keluarga terutama sekali

ayahanda dan bonda yang tercinta atas segala sokongan, pengorbanan dan dorongan
yang diberikan sepanjang mengikut pengajian program sarjana dan dalam proses
menyiapkan kajian ini.

Ucapan terima kasih juga dirakamkan kepada semua pensyarah yang telah
mencurahkan ilmu di sepanjang tempoh pengajian ini, serta rakan-rakan yang telah
memberikan kerjasama dan perkongsian ilmu berguna sepanjang kita bersama-sama
berjuang di lapangan ini.

Setinggi ucapan terima kasih juga kepada Kementerian Pelajaran Malaysia,

Jabatan Pelajaran Negeri Johor, Pejabat Pelajaran Daerah Segamat serta pengetuapengetua di sekolah yang terlibat kerana memberikan kebenaran kepada saya untuk
menjalankan kajian ini. Penghargaan dan ucapan terima kasih kepada semua guru
yang terlibat sebagai responden dan atas komitmen masa yang diberikan semasa
menjawab soal selidik kajian yang dikemukakan.

Semoga segala kerjasama serta bakti yang diberikan akan mendapat ganjaran
daripadaNya. Amin. Sekian, terima kasih.

Yang benar,
NURUL JALILAH BINTI ABDUL RAHMAN

iv

ABSTRAK

Kajian ini bertujuan untuk melihat pengaruh gaya kepimpinan pengetua

terhadap tahap motivasi kerja guru sekolah menengah di zon bandar Segamat, Johor.
Kajian ini khusus untuk mengenalpasti sama ada terdapat hubungan yang signifikan
antara gaya kepimpinan pengetua dengan motivasi kerja dalam kalangan guru.
Kajian ini menggunakan kaedah tinjauan dan pensampelan rawak mudah. Alat ukur
Leader Behavior Description Questionnaire (LBDQ) digunakan untuk mengukur
gaya kepimpinan pengetua berdasarkan dimensi berstruktur dan dimensi bertimbang
rasa. Alat ukur Questionnaire Measure of Individual Difference in Achieving
Tendency (QMAT) pula digunakan untuk mengukur tahap motivasi kerja dalam
kalangan guru. Data diperolehi daripada kaedah soal selidik ini menggunakan skala
Likert Lima Mata. Sampel kajian terdiri daripada 140 orang guru dari enam buah
sekolah menengah harian biasa di zon bandar Segamat. Data diproses melibatkan
statistik deskriptif iaitu pengukuran frekuensi, nilai min, sisihan piawai dan
peratusan. Data juga diproses menggunakan statistik inferensi iaitu Ujian-T,
ANOVA dan pekali kolerasi Pearson. Hasil kajian mendapati gaya kepimpinan
pengetua pada persepsi guru adalah tinggi bagi dimensi berstruktur dan sederhana
bagi dimensi bertimbang rasa. Manakala bagi tahap motivasi kerja dalam kalangan
guru pula menunjukkan berada pada tahap tinggi bagi motivasi positif. Berdasarkan
kajian yang telah dijalankan mendapati tidak terdapat perbezaan yang signifikan
antara gaya kepimpinan pengetua dengan jantina,kaum dan status perkahwinan guru,
namun terdapat perbezaan yang signifikan antara gaya kepimpinan pengetua dengan
tempoh perkhidmatan guru. Hasil kajian juga menunjukkan tidak terdapat perbezaan
yang signifikan antara motivasi kerja dalam kalangan guru dengan jantina, tempoh
perkhidmatan dan status perkahwinan, namun begitu terdapat perbezaan signifikan
antara motivasi kerja dalam kalangan guru dengan kaum. Analisis hubungan pula
menunjukkan terdapat hubungan signifikan yang lemah antara gaya kepimpinan
pengetua dengan motivasi kerja dalam kalangan guru. Beberapa cadangan kajian
lanjutan turut dikemukan bagi penyelidikan pada masa hadapan.

ABSTRACT

The purpose of research is to determine the influence of leadership style on

work motivation of secondary school teachers in the urban zones of Segamat, Johor.
This study specifically to determine whether there is a significant relationship
between the leadership style of the principal with the level of work motivation
among the teachers. This research

used a survey method and simple random

sampling. The measuring tool "Leader Behavior Description Questionnaire"

(LBDQ) is used to measure the dimensions of leadership style based on structured
and consideration dimension. The measuring tool "Questionnaire Measure of
Individual Difference in Achieving Tendency" (QMAT) was used to measure the
level of job motivation among the teachers. Data obtained from the questionnaire
method by using the five point Likert scale. The sample consists of 140 teachers
from six secondary schools in the zone Segamat town common. Data processing
involves the measurement of the frequency of descriptive statistics, the mean,
standard deviation and percentage. Data were also analyzed using inferential
statistical of the t-test, ANOVA and Pearson correlation coefficient. The study found
that leadership style is high on the teachers' perception of the structural dimension
and in medium level for the consideration dimension. While the level of motivation
among teachers work shows the high level of positive motivation. Based on a study
conducted found no significant difference between leadership style and gender, race
and marital status of teachers, but there are significant differences between the
leadership style of teacher tenure. The results also showed no significant difference
between work motivation among teachers with gender, length of service and marital
status, however there are significant differences between work motivation among
teachers and communities. Correlation analysis showed a weak significant
relationship between the leadership style of work motivation among teachers. Some
suggestions for future research are also presented for future research.

vi

KANDUNGAN

BAB

BAB 1

PERKARA

MUKA SURAT

PENGAKUAN

DEDIKASI

ii

PENGHARGAAN

iii

ABSTRAK

iv

ABSTRACT

KANDUNGAN

vi

SENARAI JADUAL

SENARAI RAJAH

xii

SENARAI LAMPIRAN

xiii

PENGENALAN
1.1 Pendahuluan

1.2 Latar Belakang Masalah

1.3 Pernyataan Masalah

1.4 Objektif Kajian

1.5 Persoalan Kajian

1.6 Hipotesis Kajian

1.7 Kepentingan Kajian

1.8 Batasan Kajian

1.9 Definisi Istilah

1.9.1 Gaya

10

1.9.2 Kepimpinan

10

1.9.3 Pengetua

12

1.9.4 Motivasi

13

1.9.5 Kerja

14

vii

1.9.6 Guru

BAB 2

15

1.10 Kerangka Konsep

16

1.11 Prosedur Kajian

17

1.12 Kesimpulan

18

SOROTAN PENULISAN
2.1 Pengenalan

19

2.2 Teori Berkaitan Gaya Kepimpinan

19

2.2.1 Gaya Kepimpinan Demokratik,

Autokratif dan Lepas Bebas
(Laizssez-Faire)
2.2.2 Gaya Kepimpinan McGregor

22

2.2.3 Teori Laluan Matlamat

23

2.2.4 Gaya Kepimpinan Dua Faktor

25

2.3 Teori Berkaitan Dengan Motivasi

28

2.3.1 Teori Keperluan Maslow

30

2.3.2 Teori Keperluan ERG

32

2.4 Kajian Lepas

33

2.4.1 Kajian Dalam Negara

34

2.4.2 Kajian Luar Negara

35

2.5 Kesimpulan

BAB 3

20

36

METODOLOGI KAJIAN
3.1 Pengenalan

38

3.2 Reka Bentuk Kajian

39

3.3 Lokasi Kajian

40

3.4 Populasi dan Sampel Kajian

41

3.5 Instrumentasi Kajian

43

3.5.1 Taburan Item-item Soal Selidik Kajian

43

3.5.2 Bahagian A : Demografi Responden

44

3.5.3 Bahagian B : Soal Selidik Gaya Kepimpinan

Pengetua

44

viii

3.5.4 Bahagian C : Soal Selidik Tahap

BAB 4

Motivasi Kerja Guru

46

3.6 Kesahan dan Kebolehpercayaan Instrumen

47

3.7 Analisis Data

49

3.8 Kajian Rintis

51

3.9 Kesimpulan

52

ANALISIS DATA
4.1 Pengenalan

53

4.2 Huraian Latar Belakang Responden

54

4.2.1 Jantina

55

4.2.2 Umur

55

4.2.3 Status

56

4.2.4 Kaum

56

4.2.5 Tempoh Perkhidmatan Di Sekolah Terkini

57

4.2.6 Sesi Persekolahan

57

4.3 Analisis Dapatan Kajian

58

4.3.1 Dapatan Soalan Kajian 1

58

4.3.2 Dapatan Soalan Kajian 2

62

4.4 Pengujian Hipotesis

66

4.4.1 Hipotesis Pertama

68

4.4.2 Hipotesis Kedua

68

4.4.3 Hipotesis Ketiga

69

4.4.4 Hipotesis Keempat

69

4.4.5 Hipotesis Kelima

70

4.4.6 Hipotesis Keenam

70

4.4.7 Hipotesis Ketujuh

71

4.4.8 Hipotesis Kelapan

71

4.4.9 Hipotesis Kesembilan

72

4.5 Kesimpulan

73

ix

BAB 5

RUMUSAN, PERBINCANGAN DAN CADANGAN

5.1 Pengenalan

75

5.2 Rumusan

75

5.3 Perbincangan Dapatan Kajian

78

5.3.1 Gaya Kepimpinan Dalam Kalangan

Pengetua Sekolah Menengah Harian Biasa

78

5.3.2 Tahap Motivasi Kerja Dalam Kalangan

Guru Sekolah Menengah Harian Biasa

81

5.3.3 Perbincangan Berdasarkan Hipotesis

Kajian

83

5.4 Implikasi Dapatan Kajian

86

5.5 Cadangan Kajian Lanjutan

90

5.6 Penutup

91

RUJUKAN

92

LAMPIRAN A

94

SENARAI JADUAL

NO. JADUAL

TAJUK

MUKA SURAT

1.1

Prosedur Kajian

17

3.1

Taburan Bilangan Guru-guru Sekolah Menengah

Di Zon Bandar Segamat

40

3.2

Jadual Krejcie, R.V. dan Morgan D.W

42

3.3

Jadual Taburan Item Dalam Soal Selidik

44

3.4

Skala Jawapan Untuk Soal Selidik Bahagian B (LBDQ)

45

3.5

Cara Pemarkahan Gaya Kepimpinan Pengetua

45

3.6

Jumlah Skor Untuk Penentuan Tahap Dimensi Gaya

Kepimpinan

46

3.7

Pengelasan Skala Lima Mata

47

3.8

Nilai Kebolehpercayaan Instrumen Oleh Kajian Lepas

49

3.9

Jadual Ringkasan Pengujian Statistik Bagi Objektif Kajian 50

3.10

Nilai Kebolehpercayaan Instrumen Dapatan Kajian Rintis 52

4.1

Huraian Latar Belakang Responden Keseluruhan

54

4.2

Taburan Responden Mengikut Jantina

55

4.3

Taburan Responden Mengikut Umur

55

4.4

Taburan Responden Mengikut Status

56

4.5

Taburan Responden Mengikut Kaum

56

4.6

Taburan Responden Mengikut Tempoh Berkhidmat

Di Sekolah Terkini

57

4.7

Taburan Responden Mengikut Sesi Persekolahan

57

4.8

Analisis Gaya Kepimpinan Pengetua Berdasarkan

Pandangan Guru (Dimensi Berstruktur)

58

xi

4.9

Analisis Gaya Kepimpinan Pengetua Berdasarkan

Pandangan Guru (Dimensi Bertimbang Rasa)

61

Perbezaan Nilai Min Bagi Gaya Kepimpinan Pengetua

Mengikut Dimensi Berstruktur dan Bertimbang Rasa

62

Analisis Tahap Motivasi Kerja Guru Bagi Motivasi

Positif

63

Analisis Tahap Motivasi Kerja Guru Bagi Motivasi

Negatif

66

Perbezaan Nilai Min Bagi Tahap Motivasi Kerja Guru

Untuk Motivasi Positif Dengan Motivasi Negatif

68

4.14

Garis Panduan Guilford

69

4.15

Perbezaan Gaya Kepimpinan Pengetua Dengan Jantina

70

4.16

Perbezaan Gaya Kepimpinan Pengetua Dengan Kaum

70

4.17

Perbezaan Gaya Kepimpinan Pengetua Dengan Tempoh

Perkhidmatan

71

Perbezaan Gaya Kepimpinan Pengetua Dengan Status

Perkahwinan

71

4.19

Perbezaan Motivasi Kerja Guru Dengan Jantina

72

4.20

Perbezaan Motivasi Kerja Guru Dengan Kaum

72

4.21

Perbezaan Motivasi Kerja Guru Dengan Tempoh

Perkhidmatan

73

Perbezaan Motivasi Kerja Guru Dengan Status

Perkahwinan

73

Analisis Korelasi Antara Gaya Kepimpinan Pengetua

Dengan Motivasi Kerja Guru

74

4.10

4.11

4.12

4.13

4.18

4.22

4.23

xii

SENARAI RAJAH

NO. RAJAH

TAJUK

MUKA SURAT

1.1

Kerangka Konsep

17

2.1

Dua Dimensi Gaya Pemimpin Ohio State

Yang Menghasilkan Sukuan Gaya Kepimpinan

27

Piramid Keperluan Maslow

31

2.2

xiii

SENARAI LAMPIRAN

LAMPIRAN

TAJUK

MUKA SURAT

Soal Selidik Kajian

Analisa Kajian

Surat Pengesahan Status Pelajar

134

Surat Kebenaran Melaksanakan Kajian

135

BAB 1

PENGENALAN

1.1

Pendahuluan

Setiap organisasi mempunyai visi dan misi tersendiri dan setiap organisasi
mempunyai ketua yang bertindak selaku pentadbir dalam memacu dan memangkin
pasukannya untuk mencapai visi dan misi organisasi yang disasarkan. Seorang
pentadbir di sekolah seharusnya mempunyai halatuju dalam mencapai visi dan misi
yang telah ditetapkan melalui sebarang cara ataupun usaha yang dilakukan. Cabaran
utama sektor awam dan swasta ke arah pengisian dan pencapaian yang disasarkan
dalam visi dan misi organisasi ialah untuk memastikan segala perancangan jangka
pendek dan jangka panjang dapat dilaksanakan serta mencapai matlamatnya. Ini amat
bergantung kepada keupayaan para pengurus untuk mengurus dan memimpin sumber
manusia yang terlibat sepanjang proses ini berlangsung.

Ini

kerana kejayaan

sesebuah organisasi pendidikan adalah bergantung kepada keupayaan dan kepintaran

seseorang pengurus mengendalikan pasukannya, serta kualiti sumber manusia yang
terdapat dalam organisasi tersebut dalam memastikan keberkesanan pelaksanaan
segala perancangan yang dibuat.

Pada masa kini, sesebuah organisasi amat mementingkan kualiti kepimpinan

pengurusnya kerana kualiti kepimpinan pengurus menentukan kejayaan atau
kegagalan sesebuah organisasi itu. Pengurus yang mempunyai gaya kepimpinan
yang efektif dan efisien mampu memacu organisasi di bawah pimpinannya mencapai
matlamat yang dikehendaki. Sebaliknya sesebuah organisasi itu akan gagal sekiranya
kepimpinan pengurusnya lemah. Oleh yang demikian, pada masa kini organisasi
meletakkan kebolehan kepimpinan adalah salah satu kriteria penting dalam proses
pemilihan pengurus dan eksekutifnya.

Sesetengah organisasi juga menyediakan

program latihan kepimipinan yang bertujuan mengembang dan meningkatkan

kebolehan memimpin dalam kalangan pengurusnya.

Dalam konteks dunia

pendidikan terutama di sekolah rendah dan menengah, kepimpinan pengurus yang

dimaksudkan ialah kepimpinan guru besar atau pengetua.

1.2

Latar Belakang Masalah

Kepemimpinan sekolah hari ini telah menjadi suatu profesion yang amat
mencabar bagi warga pendidik.

Sebagai pemimpin yang dilantik secara formal

dalam organisasi di sekolah, pengetua seharusnya memainkan peranan selaku

pemimpin dan pengurus di sekolah. Ini bermaksud peranan pengetua bukan sahaja
setakat memastikan kesinambungan struktur dan sistem yang sedia ada malahan
sebagai seorang ketua, pengetua juga mampu menggerakkan orang bawahannya
untuk berubah supaya organisasi berkenaan akan lebih sensitif dan bergandingan
bagi menangani arus perubahan yang melanda sistem pendidikan.

Dalam konteks pendidikan di Malaysia, Wan Zahid (1994) telah

menekankan untuk merealisasikan Wawasan Pendidikan Negara sejajar dengan
Wawasan 2020, pemimpin pendidikan perlu mempunyai ilmu pengetahuan yang
luas, sahsiah dan akhlak yang baik, serta keberanian mencuba dan mengambil risiko.
Ini bermakna kejayaan sesebuah sekolah berkait rapat dengan tingkah laku

kepimpinan pengetua. Kerjasama daripada kakitangan yang bertanggungjawab amat

bergantung kepada interaksi positif antara pengetua dengan kakitangan sekolah. Ini
bertepatan dengan pendapat Aminudin (1990) yang mendapati bahawa hubungan
positif antara pengetua dengan guru-guru telah memberi impak yang besar kepada
prestasi, kepuasan kerja dan komitmen guru di sesebuah sekolah.

Sesetengah pengetua menjadi lebih kreatif, inovatif dan efektif dalam

mencapai matlamat yang disasarkan namun begitu ada juga sesetengahnya pula
terpaksa menempuh pelbagai kesusahan dan kesukaran sebelum mencapai matlamat
tersebut.

Mengapa situasi sebegini boleh berlaku? Antara kunci utama kepada

persoalan ini ialah motivasi.

Faktor motivasi mampu mendorong seseorang itu

bertingkah laku tertentu untuk mencapai matlamatnya. Secara umumnya dapat kita
lihat bahawa motivasi sering kali dihubung kaitkan dengan kecemerlangan prestasi
sama ada prestasi individu mahupun organisasi. Individu yang bermotivasi tinggi
mementingkan kecemerlangan prestasi sebaliknya individu yang bermotivasi rendah
kurang mementingkan kecemerlangan prestasi. Penetapan matlamat sekolah dan
gandingan motivasi yang mantap membolehkan sesebuah sekolah itu mencapai apa
sahaja matlamat yang disasarkan. Oleh yang demikian, pengetua selaku pengurus
dan pemimpin sekolah perlu memberikan perhatian kepada aspek motivasi dalam
kalangan guru kerana guru merupakan antara penggerak utama kepada kejayaan
sesebuah sekolah dan pelajarnya. Pengetua juga perlu memainkan peranan
memotivasikan guru atau membantu dan mengajar mereka untuk memotivasikan diri
sendiri.

Kepentingan motivasi boleh dilihat melalui tiga aspek iaitu pekerja,

kepimpinan dan persekitaran kerja dalam memotivasikan para pekerja. Kepentingan
motivasi kepada pekerja boleh dilihat pada minat, sikap, keinginan, emosi dan
tingkah laku guru terhadap kepimpinan pengetua. Pekerja yang bermotivasi akan
berasa seronok dan puas terhadap kepimpinan pemimpinnya. Menurut Beck (1983),
mereka iaitu pekerja mempunyai semangat yang tinggi, mempamerkan kerjasama
yang erat dan ketaatan yang tinggi kepada organisasi. Jelas di sini membuktikan
apabila seseorang pengetua itu meningkatkan motivasi kerja dalam kalangan

gurunya, bukan hanya meningkatkan prestasi sekolah malahan turut mendapat

kerjasama yang baik, ketaatan serta mewujudkan perhubungan yang erat antara
pengetua dengan guru serta dalam kalangan guru dengan guru itu sendiri.

Tumpuan kajian ini ialah untuk melihat sejauhmana pengaruh gaya

kepimpinan seseorang pengetua terhadap tahap motivasi kerja dalam kalangan guru
di sekolah menengah dan zon kajian ini adalah tertumpu pada sekolah-sekolah
menengah harian biasa di zon Bandar Segamat, Johor Darul Takzim.

Ini adalah

susulan dari beberapa kajian yang telah dijalankan berkaitan kepuasan kerja dan
motivasi guru di daerah Segamat. Antaranya ialah kajian oleh Tey Shing Yee (2012)
yang bertajuk Kepimpinan Instruksional Pengetua Mempengaruhi Motivasi Guru di
Sekolah Menengah Daerah Segamat dan kajian oleh Julina bt Kamaludin (2012)
bertajuk

Kepimpinan Transformasional Pengetua Dan Hubungannya Dengan

Motivasi Guru Di Tiga Buah Sekolah Zon Labis Daerah Segamat begitu menarik
minat saya untuk menjalankan kajian berkenaan jenis kepimpinan pengetua yang
bagaimanakah mempengaruhi tahap motivasi kerja guru dan fokus responden saya
adalah guru-guru di sekolah menengah harian biasa di zon Bandar Segamat.

1.3

Pernyataan Masalah

Berdasarkan latar belakang masalah di atas dan menyedari bahawa

persoalan kepimpinan dan motivasi kerja merupakan persoalan penting dan
berhubung kait rapat antara satu sama lain serta isu ini perlu dilihat dari segi konsep
tanggungjawab bersama yang mempunyai implikasi besar kepada kejayaan sesebuah
organisasi pendidikan. Justeru itu kajian ini dibuat untuk melihat tahap motivasi
kerja dalam kalangan guru di sekolah menengah yang berkait rapat dengan gaya
kepimpinan pengetua di zon bandar Segamat, Johor Darul Takzim. Walaupun
terdapat banyak faktor yang menentukan tahap motivasi kerja guru di sekolah,
namun kajian ini hanya menfokuskan kepada salah satu faktor yang penting iaitu

gaya kepimpinan pengetua. Kajian ini dibuat bagi melihat tahap motivasi kerja guru
adakah mempunyai perkaitan yang kuat dengan faktor gaya kepimpinan pengetua di
sekolah dan gaya kepimpinan bagaimanakah yang disukai oleh guru-guru bagi
mewujudkan serta meningkatkan motivasi kerja mereka di sekolah.

1.4

Objektif Kajian

Secara umumnya kajian ini bertujuan melihat pengaruh gaya kepimpinan

pengetua terhadap tahap motivasi kerja guru sekolah menengah di zon bandar
Segamat. Secara khususnya, objektif kajian adalah untuk:

i.

Mengenalpasti gaya kepimpinan (dimensi berstruktur atau bertimbang rasa)

yang diamalkan oleh pengetua sekolah menengah harian biasa di zon bandar
Segamat.

ii.

Mengenalpasti tahap motivasi kerja dalam kalangan guru sekolah menengah

harian biasa di zon bandar Segamat.

iii.

Mengenalpasti perbezaan antara gaya kepimpinan pengetua dengan demografi

guru (jantina, kaum, tempoh perkhidmatan dan status perkahwinan).

iv.

Mengenalpasti perbezaan antara motivasi kerja dengan demografi guru

(jantina, kaum, tempoh perkhidmatan dan status perkahwinan).

v.

Mengenalpasti hubungan antara gaya kepimpinan pengetua dengan motivasi

kerja dalam kalangan guru sekolah menengah harian biasa di zon bandar
Segamat.

1.5

Persoalan Kajian

Persoalan kajian yang dikemukan bagi kajian ini ialah:

i.

Apakah

gaya kepimpinan (dimensi berstruktur atau bertimbang rasa)

pengetua sekolah menengah harian biasa di zon bandar Segamat?

ii.

Apakah tahap motivasi kerja dalam kalangan guru sekolah menengah harian
biasa di zon bandar Segamat?

iii.

Adakah terdapat perbezaan antara gaya kepimpinan pengetua sekolah

menengah harian biasa di zon bandar Segamat dengan demografi guru
(jantina, kaum, tempoh perkhidmatan dan status perkahwinan)?

iv.

Adakah terdapat perbezaan motivasi kerja dalam kalangan guru sekolah

menengah harian biasa di zon bandar Segamat dengan demografi guru
(jantina, kaum, tempoh perkhidmatan dan status perkahwinan)?

v.

Adakah terdapat hubungan antara gaya kepimpinan pengetua dengan

motivasi kerja dalam kalangan guru sekolah menengah harian biasa di zon
bandar Segamat?

1.6

Hipotesis Kajian

Hipotesis nol bagi kajian yang dijalankan adalah seperti berikut:

Ho 1 :

Tidak terdapat perbezaan yang signifikan antara gaya kepimpinan

pengetua sekolah menengah harian biasa di zon bandar Segamat
dengan jantina.

Ho 2 :

Tidak terdapat perbezaan yang signifikan antara gaya kepimpinan

pengetua sekolah menengah harian biasa di zon bandar Segamat
dengan kaum.

Ho 3 :

Tidak terdapat perbezaan yang signifikan antara gaya kepimpinan

pengetua sekolah menengah harian biasa di zon bandar Segamat
dengan tempoh perkhidmatan.

Ho 4 :

Tidak terdapat perbezaan yang signifikan antara gaya kepimpinan

pengetua sekolah menengah harian biasa di zon bandar Segamat
dengan status perkahwinan.

Ho 5 :

Tidak terdapat perbezaan yang signifikan antara motivasi kerja

dalam kalangan guru sekolah menengah harian biasa di zon bandar
Segamat dengan jantina.

Ho 6 : Tidak terdapat perbezaan yang signifikan antara motivasi kerja

dalam kalangan guru sekolah menengah harian biasa di zon bandar
Segamat dengan kaum.

Ho 7 :

Tidak terdapat perbezaan yang signifikan antara motivasi kerja

dalam kalangan guru sekolah menengah harian biasa di zon bandar
Segamat dengan tempoh perkhidmatan.

Ho 8 :

Tidak terdapat perbezaan yang signifikan antara motivasi kerja

dalam kalangan guru sekolah menengah harian biasa di zon bandar
Segamat dengan status perkahwinan.

Ho 9 :

Tidak terdapat hubungan yang signifikan antara gaya kepimpinan

pengetua dengan motivasi kerja dalam kalangan guru sekolah
menengah harian biasa di zon bandar Segamat.

1.7

Kepentingan Kajian

Kajian ini dilakukan sebagai usaha untuk menambah dan mengembangkan

lagi pengetahuan tentang gaya kepimpinan iaitu dimensi berstruktuk atau bertimbang
rasa yang sering diamalkan dalam kalangan pengetua dan hubung kait serta kesan
gaya kepimpinan tersebut terhadap tahap motivasi kerja guru yang terlibat di bawah
kepimpinan pengetua itu. Berdasarkan objektif kajian, adalah diharapkan kajian ini
dapat memberi maklumat kepada bakal guru serta guru-guru di sekolah untuk
melihat gaya kepimpinan yang diamalkan oleh pengetua di sekolah masing-masing.
Ini kerana, setiap pengetua di sekolah mengamalkan gaya kepimpinan yang berbeza
antara satu dengan yang lain. Gaya kepimpinan seseorang pengetua itu selalunya
dipengaruhi oleh beberapa faktor seperti keadaan sekolah itu sendiri,

faktor

persekitaran, faktor guru, faktor pelajar dan faktor ibu bapa. Diharapkan juga
kajian ini dapat memberikan gambaran sebenar tentang gaya kepimpinan yang
diamalkan oleh pengetua di Zon Bandar Segamat yang ditunjukkan dalam proses
kepimpinan di sekolah mereka.

Di samping itu juga,

kajian yang dilaksanakan ini diharapkan

dapat

dijadikan sebagai rujukan oleh pihak yang terlibat seperti Jabatan Pelajaran Negeri
(JPN) dan Pejabat Pelajaran Daerah (PPD) dalam usaha meningkatkan kualiti kursuskursus kepimpinan yang disampaikan kepada pengetua sekolah selain membantu
melihat sejauhmanakah gaya kepimpinan profesional yang diamalkan dalam
kalangan pengetua sekolah di daerah atau negeri tersebut. Para pensyarah Fakulti
Pendidikan di institut pengajian tinggi mahupun di institut perguruan juga boleh
menggunakan hasil kajian ini untuk meningkatkan kualiti sahsiah bakal guru-guru
terutama dari segi gaya kepimpinan yang akan diamalkan oleh bakal guru jika
mereka telah berada di sekolah kelak. Sebagaimana yang kita ketahui, pengetua
merupakan nadi penggerak yang utama dalam proses perkembangan sesuatu progam
atau aktiviti yang dijalankan di sekolah.

Melalui kajian ini diharapkan dapat

menjadi panduan kepada pengetua itu sendiri dalam mengatur strategi yang berkesan
sebelum menjalankan sesuatu program atau aktiviti yang dapat meningkatkan lagi

mutu

kerja

yang

cemerlang

dalam kalangan warga

sekolah di

bawah

tanggungjawabnya.

Akhir sekali, kajian ini diharapkan dapat membantu penyelidik dalam

mengenal pasti gaya kepimpinan yang sesuai digunakan oleh pengetua di sekolah
bagi menguruskan hal ehwal sekolah dengan lebih berkesan, selain dapat
meningkatkan hubungan dan interaksi sosial antara pengetua dengan guru-guru, staf
sekolah serta hubungan yang baik antara pengetua dengan pelajar.

1.8

Batasan Kajian

Kajian ini dijalankan di zon bandar Segamat, Johor dan melibatkan sekolah
menengah harian biasa sahaja iaitu sebanyak enam buah sekolah. Skop kajian hanya
meninjau gaya kepimpinan iaitu dimensi berstruktur atau bertimbang sara yang
diamalkan oleh pengetua di enam sekolah tersebut dan pengaruhnya terhadap tahap
motivasi kerja guru di sekolah berkenaan. Sampel kajian ialah guru-guru di enam
buah sekolah menengah harian biasa seramai

orang dan dipilih secara rawak.

Kaedah yang digunakan ke atas responden ialah kaedah soal selidik.

1.9

Definisi Istilah

Definisi istilah menerangkan berkaitan perkataan-perkataan dan istilah

tertentu yang digunakan sepanjang kajian ini. Istilah penting yang akan digunakan
dalam kajian ini ialah gaya, kepimpinan, pengetua, motivasi, kerja dan guru.

10

1.9.1 Gaya

Menurut Kamus Dewan Edisi Keempat (2005), gaya ialah sikap, kesukaan,
ketaksukaan dan cara berkelakuan yang menjadi ciri seseorang. Gaya juga merujuk
kepada cara menulis atau bertutur, cara membuat sesuatu terutamanya yang menjadi
ciri sesuatu zaman atau seseorang. Ainon (2005), menyatakan gaya kepimpinan
merupakan cara seseorang itu berfikir, sikapnya dan tingkah lakunya.

Dalam kajian ini, gaya dilihat sebagai perlakuan, stail, cara atau orientasi
kepimpinan pengetua dalam mengurus, memimpin dan mentadbir sekolah ke arah
mencapai matlamat, visi dan misi sekolah.

1.9.2 Kepimpinan

Kepimpinan didefinisikan sebagai keupayaan memimpin (Kamus Dewan

Edisi Keempat, 2005). Manakala menurut Ainon (2003), kepimpinan ialah sejenis
tingkah laku yang bertujuan mempengaruhi individu-individu lain supaya mereka
sanggup dan secara sukarela melakukan apa yang dikehendaki oleh individu yang
memimpin. Hollander (1978), menyatakan bahawa kepimpinan adalah satu proses
menanamkan pengaruh antara pemimpin dengan pengikut. Walaupun pemimpin
mempunyai kuasa tetapi kekuatan pengaruh lebih bergantung kepada pujukan
daripada paksaan. Proses kepimpinan selalunya melibatkan pertalian pengaruh yang
bersifat dua arah dantujuan utama adalah untuk mencapai matlamat bersama. Oleh
itu, kepimpinan bukan hanya tanggungjawab pemimpin sahaja tetapi juga
memerlukan kerjasama daripada pengikut. Menurut Gordon (1955), kepimpinan
secara amnya ialah proses interaksi antara individu dengan kumpulan atau antara
individu dengan keseluruhan ahli yang menganggotai kumpulan. Setiap orang yang
terlibat dalam proses interaksi itu memegang watak yang berbeza antara satu dengan

11

yang lain. Asas yang membezakannya ialah pengaruh. Pemimpin mempengaruhi

pengikutnya, manakala pengikut menuruti pengaruh pemimpin.

Hisham al-Talib (1992), mentakrifkan kepemimpinan sebagai satu proses

yang menggerakkan sekumpulan manusia menuju ke suatu jalan yang telah
ditentukan melalui dorongan yang tidak bermaksa. Hussein (1997), menyatakan
kepimpinan pengetua di sekolah merangkumi kepimpinan pengajaran dan
kepimpinan pendidikan.

Koontz dan Wichrich (1991) dalam Mohamad Najib

(2004), mentakrifkan kepimpinan sebagai pengaruh, seni atau proses mempengaruhi

orang supaya mereka berjuang dengan rela hati dan penuh semangat ke arah
pencapaian matlamat kumpulan.

Aizzat, Intan dan Zainal Ariffin (2006),

menyatakan kepimpinan merupakan proses membentuk wawasan, menimbulkan

inspirasi ke arah komitmen yang lebih tinggi dan mengarah usaha sumber manusia
ke arah pencapaian matlamat organisasi.

Menurut Jamaliah dan Norashimah (2005), kepimpinan adalah daya

mempengaruhi tingkah laku seseorang itu sehingga menyebabkan ia sanggup
memberi kerjasama untuk mencapai sesuatu matlamat yang dipersetujui. Dalam
konteks kepimpinan sesebuah komuniti, kepimpinan ditakrifkan sebagai daya
pengaruh ke atas tingkah laku seseorang untuk mencapai matlamat bersama dengan
menggunakan sistem dan sumber yang diiktiraf oleh komuniti tersebut. Apabila
seseorang pemimpin memilih menggunakan sistem atau sumber lain daripada apa
yang telah diiktirafkan, maka pemimpin tersebut boleh dikatakan berisiko dalam
pengaruhnya terhadap pengikutnya.

Hasil daripada penelitian terhadap kebanyakan definisi konsep kepimpinan

terdapat beberapa perkara sepunya yang terkandung dalam definisi kepimpinan
tersebut (Razali, 1991). Antaranya ialah :
i.

Satu fenomena yang berlaku dalam kumpulan yang melibatkan dua atau lebih
individu.

ii.

Wujud dalam semua aktiviti yang tersusun dan sistematik.

12

iii.

Secara langsung atau tidak langsung berkaitan dengan keseluruahn aktiviti

dalam organisasi.

iv.

Mempunyai pertalian rapat dengan kuasa.

v.

Mengandungi tugas-tugas menetapkan matlamat, menyusun, mengarah, dan

menyelaraskan usaha pengikut untuk mencapai matlamat yang ditetapkan.

vi.

Satu proses mempengaruhi yang berlaku secara berterusan dan bukan hanya
dilaksanakan atau diamalkan apabila keadaan terdesak atau krisis.

vii.

Gaya atau tingkah laku kepimpinan tertentu perlu sesuai dengan keadaan
tertentu.

viii.

Keupayaan memujuk untuk mendorong pengikut berusaha mencapai

matlamat tertentu.

ix.

Memberikan kepuasan kepada pengikut dan seterusnya menghasilkan prestasi

kerja yang cemerlang.

Sebagai seorang ketua dalam sebuah organisasi, pengetua perlu mempunyai

gaya kepimpinan yang mampu membawa warga sekolahnya ke arah mencapai
matlamat yang telah dibina. Kepimpinan pengetua yang berpengaruh akan
menjadikan warga sekolah melaksanakan bidang tugas masing-masing dengan penuh
berdedikasi.

Dalam kajian ini, kepimpinan pengetua yang dinilai ialah dari dimensi
berstruktur atau bertimbang rasa terhadap guru-guru dan staf yang berada di
bawahnya.

1.9.3 Pengetua

Kamus Dewan (2005), menyatakan pengetua bermaksud sebagai orang yang

mengetuai kepada satu jawatan dalam struktur organisasi sekolah menengah yang

13

merupakan ketua eksekutif dan pemimpin sekolah bagi menjalankan tugas mengurus,
memimpin dan mentadbir sekolah menengah.

Pengetua sekolah adalah merupakan kakitangan yang terpenting di peringkat

sekolah kerana peranannya sebagai pemimpin, pentadbir dan pengurus sekolah.
Pengetua merupakan jawatan yang tertinggi di peringkat sekolah menengah, dilantik
oleh Kementerian Pendidikan, bertanggungjawab atas apa yang berlaku di sekolah
dan persekitarannya (Jemaah Nazir Sekolah-Sekolah Perseketuan, Kementerian
Pendidikan, 1993).

Dalam kajian ini, pengetua dirujuk sebagai ketua dalam pengurusan dan
pentadbiran di sekolah-sekolah menengah Zon Bandar Segamat. Setiap pengetua
mempunyai cara yang tersendiri untuk menentukan hala tuju dan matlamat
sekolahnya. Cara dan gaya seseorang pengetua dalam mentadbir dan mengurus
sekolah berhubung secara terus dengan semua guru. Guru mempunyai pandangan
yang tersendiri tentang gaya kepimpinan yang ditunjukkan oleh pengetua di sekolah
masing-masing.

1.9.4 Motivasi

Motivasi menurut Ishak (2006) didefinisikan sebagai dorongan dalaman diri

seseorang untuk menggerakkan, menghidupkan dan mengekalkan tingkah lakunya ke
arah matlamat yang disasarkan. Jerald Greenberg dan Robert A. Baron (1995),
menyatakan motivasi adalah satu yang menghasilkan mengarah dan mengekalkan
tingkah laku individu bagi mencapai sesuatu matlamat. Menurut Andrzej Hucynski
dan David Buchanan (1991), motivasi merupakan satu proses pembuatan keputusan
bagi membolehkan seseorang individu memilih hasil yang dikehendaki dan
menentukan set tingkah laku yang bersesuaian untuk mencapainya.

14

Berdasarkan definisi yang diberikan oleh tokoh-tokoh ilmuwan terdahulu,

konsep definisi ini dapat diterangkan sebagai :
i.

Terbit dari dalam diri seseorang sama ada dalam bentuk dorongan atau naluri.

ii.

Berasakan kepada kehendak atau keperluan.

iii.

Satu proses yang berlaku secara berterusan.

iv.

Menyebabkan seseorang itu mengambil sesuatu tindakan.

v.

Memberikan kekuatan atau tenaga untuk bertingkah laku tertentu bagi

menyempurnakan keperluan yang dikehendaki dalam jangka masa yang
panjang.

Dalam kajian ini, motivasi dilihat sebagai satu ransangan yang mendorong
dan mengekalkan minat guru di sekolah menengah Zon Bandar Segamat ke arah
mencapai matlamat yang ditetapkan oleh dirinya sendiri dalam kerjayanya serta
dalam masa yang sama memenuhi matlamat yang disasarkan oleh pihak sekolah.

1.9.5 Kerja

Menurut Kamus Dewan Edisi Keempat (2005), kerja bermaksud usaha

(kegiatan, urusan) yang bertujuan menghasilkan (menyelesaikan, menyediakan dan
sebagainya) sesuatu. Dalam konteks kajian ini, kerja yang dimaksudkan oleh
pengkaji ialah skop bidang kegiatan guru dalam urusan pengajaran dan pembelajaran
serta urusan-urusan lain yang melibatkan guru selaku ahli penggerak dalam sesebuah
sekolah.

Ia juga merangkumi penglibatan guru dalam aktiviti bukan akademik,

pengurusan pentadbiran dan pencapaian semasa sekolah.

15

1.9.6 Guru

Guru pula didefinisikan sebagai orang yang mengajar, pendidik, pengajar dan
pengasuh (Kamus Dewan, 2005). Guru bertanggungjawab sebagai kaunselor,
pengadil, polis, hakim, pelakon, kerani, jururawat, pensyarah, penulis, setiausaha,
pekerja sosial dan lain-lain. Guru perlu cekap memberikan kebebasan kepada pelajar
dalam menggunakan kebolehan mereka dan meneroka potensi diri pelajar.
Kecekapan guru juga merangkumi kebolehan berkomunikasi dengan orang lain,
membawa idea-idea baru, membuat keputusan, sentiasa membuat kajian dan
berupaya mewujudkan iklim pembelajaran yang kondusif. Guru adalah model yang
menjadi contoh kepada para pelajar.

Menurut Yahya Don (2005), guru atau pendidik adalah golongan yang
banyak memainkan peranan penting dalam melaksanakan kurikulum dan mendidik
sahsiah diri pelajar. Guru mesti memiliki kemahiran yang tinggi dalam kaedah
pengajaran, menguasai kandungan ilmu dalam mata pelajaran yang diajar, mahir
mengaplikasikan teori pertumbuhan dan perkembangan manusia dan berupaya
menjadi kaunselor yang baik kepada para pelajar.

Guru yang berkesan perlu

menyempurnakan tanggungjawab dan akauntabiliti sebagai insan guru yang sentiasa

mencari ilmu serta mengamalkannya bagi memenuhi keperluan pendidikan dan masa
depan.

Dalam konteks kajian ini, guru ialah guru-guru yang mengajar dan terlibat
secara langsung dengan proses pengajaran dan pembelajaran serta aktiviti di sekolah
menengah Zon Bandar Segamat.

16

1.10

Kerangka Konsep

Kerangka konsep yang dibina ini adalah berdasarkan kepada objektif dan
persoalan kajian yang telah dinyatakan dalam kajian ini. Jika dilihat pada kerangka
konsep ini, jelas menunjukkan bahawa pemboleh ubah tidak bersandar bagi kajian
ini ialah gaya kepimpinan yang diamalkan oleh pengetua di sekolah menengah Zon
Bandar Segamat. Setiap pengetua akan dinilai gaya kepimpinannya oleh guru yang
bertindak selaku responden kajian, dan melalui gaya kepimpinan tersebut pengkaji
akan melihat adakah ia mempengaruhi tahap motivasi kerja dalam kalangan guru di
sekolah itu. Tahap motivasi kerja pula dikelaskan sebagai pemboleh ubah
bersandar. Terdapat juga pemboleh ubah kawalan yang ditetapkan dalam kajian ini
iaitu demografi yang merangkumi aspek kaum, jantina, tempoh perkhidmatan dan
status responden. Rajah 1.1 di bawah adalah kerangka konsep yang dicadangkan
oleh pengkaji.

Pembolehubah tidak bersandar

GAYA KEPIMPINAN
PENGETUA

MOTIVASI
KERJA GURU
(Pembolehubah
bersandar)

DEMOGRAFI :
1. KAUM
2. JANTINA
3. TEMPOH
PERKHIDMATAN
4. STATUS
Pembolehubah kawalan

Rajah 1.1 : Kerangka Konsep

17

1.11

Prosedur Kajian

Prosedur kajian diwujudkan adalah sebagai garis panduan masa bagi pengkaji
bagi memastikan kajian yang dijalankan berjalan lancar. Berikut adalah prosedur
kajian yang dilakukan bagi mendapatkan data dan maklumat kajian.

Jadual 1.1 : Prosedur Kajian

Bil

Prosedur Kerja

Tarikh

1.

Membina cadangan dan sorotan penulisan

2.

Memohon kebenaran daripada pihak-pihak

September hingga Oktober

Oktober

tertentu untuk menjalankan kajian

3.

Memohon

kebenaran

daripada

Pejabat

November

Pelajaran Daerah Segamat untuk menggunakan

responden (guru-guru) di sekolah menengah
harian biasa di Zon Bandar Segamat.
4.

Mengubahsuai soal selidik untuk kajian rintis

Disember

5.

Mengedarkan soal selidik untuk kajian rintis

Januari

6.

Mengedarkan soal selidik kepada responden

Januari hingga Februari

iaitu guru-guru di sekolah menengah harian

biasa di Zon Bandar Segamat
7.

Mengumpul data

Mac

8.

Menganalisis data

April

9.

Membuat kesimpulan dan rumusan hasil kajian

Mei

18

1.12

Kesimpulan

Kepimpinan dalam pendidikan merupakan komponen yang penting dalam

mencapai matlamat kecemerlangan pendidikan. Kepentingan kepimpinan menjadi
keutamaan terutama dalam usaha Kementerian Pendidikan Malaysia mengangkatkan
martabat pendidikan ke peringkat dunia selaras dengan matlamat Pelan Induk
Pembangunan Pendidikan (PIPP) untuk menjadikan sistem pendidikan Malaysia
yang lebih cekap, berkesan dan bertaraf dunia bagi menyedikan Malaysia sebagai
pusat kecemerlangan pendidikan dan meningkatkan martabat pendidikan Malaysia
pada peringkat antarabangsa.

Kajian tentang gaya kepimpinan pengetua dan motivasi kerja dalam kalangan
guru merupakan langkah untuk memahami peranan gaya kepimpinan terhadap
motivasi kerja agar dapat memberikan maklumbalas demi kepentingan pengurusan
terutama di peringkat sekolah.