Professional Documents
Culture Documents
Bosna Gezi Rehberi
Bosna Gezi Rehberi
Bosna Gezi Rehberi
2014
DEMIRYREK
AILESI
Inhaltsverzeichnis
Bosna Tarihi ............................................................................................................................................. 1
Bosnann Fethi ve Fatih Ahidnamesi .................................................................................................. 1
Bosna Sava nasl balad? ................................................................................................................... 2
Saraybosna Gezi Rehberi ......................................................................................................................... 4
Aliyann Mezar ................................................................................................................................... 4
Saraybosna Gezilecek Yerler Listesi..................................................................................................... 5
Halil Birzina ve Tekkesi ............................................................................................................................ 9
Dcane Dndiolu Yazs ..................................................................................................................... 9
Saray Bosna Yemek Rehberi .................................................................................................................. 12
Mostar ................................................................................................................................................... 13
Mostar Gezilecek Yerler Listesi.......................................................................................................... 13
Bosnann gerek Osmanllar: Blagay ve Poitelj .............................................................................. 15
Blagayda Bektai trbesi .............................................................................................................. 16
Tatan bir kent: Poitel .................................................................................................................. 16
Travnik ................................................................................................................................................... 18
Travnikin kahraman Defterdar Abdullah Paa................................................................................. 19
Zenica .................................................................................................................................................... 19
Sultan Ahmet III camii ....................................................................................................................... 19
Kahraman ky Orahovica ................................................................................................................ 21
Turlarda gezilen ehirlerin Genel bir Resmi .......................................................................................... 22
Ekler ....................................................................................................................................................... 31
Bosna Tarihi
Bosnann Fethi ve Fatih Ahidnamesi
Fatih Ahidnamesi, Fatih Sultan Mehmedin Bosna-Herseki fethinden sonra, 28 Mays 1463
tarihinde Milodrazda yazlmtr. Asl Bosna-Hersekin Fojnica ehrindeki Fransisken Katolik Kilisesinde
olan bu ferman, Bosnal Fransiskenlere geni apl bir koruma salamaktadr.
Fatih Sultan Mehmet Hann Fransisken rahiplerine verdii Ahidname olarak adlandrlan zgrlk
ferman, ilk insan haklar belgesi olarak kabul edilen 4 Temmuz 1776 ylndaki ABD Anayasasndan 324
yl nce yazld.
Aada, Fatih Ahidnamesinin Latin harfleriyle transkripsiyonu ve gnmz Trkesine evirisini
bulacaksnz. Bu zgn bir eviridir; internette kopyalana kopyalana yaylm olan, eksik ve yanllar
bulunan metinden farkldr.
Fermann Latin haflerine transkripsiyonu
Nian- hmayun u ki:
Ben ki Sultn Mehmet Hanm. Cmle avm ve havssa malm ola ki, ibu drendegn- fermn-
hmyn Bosna ruhbnlarna mezd-i inyetim zuhra gelip buyurdum ki, mezbrlara ve kiliselerine
kimse mni ve mzhim olmayp ihtiytsz memleketimde duralar. Ve kaup gidenler dahi emn
emnda olalar.
Gelp bizim hssa memleketimizde havfsiz skin olup kiliselerine mtemekkin olalar. Ve yce
hazretimden ve vezrlerimden ve kullarmdan ve reyalarmdan ve cem-i memleketim halkndan kimse
mezbrelere dahl ve taarruz edip incitmeyeler, kendlere ve cnlarna ve mllarna ve kiliselerine ve
dahi yabandan hssa memleketimize dem gelirler ise yemn-i mugallaza ederim ki yeri, g yaratan
Perverdigr hakkn ve Mushaf hakkn ve ulu Peygamberimiz hakkn ve yz yirmi drt bin
peygamberler hakkn ve kuandm kl hakkn bu yazlanlara hibir ferd muhlefet etmeye.
Mdm ki bunlar benim emrime mut ve mnkd olalar.
yle bilesiz.
Fermann Gnmz Trkesiyle tercmesi
Bu padiah ferman yledir:
Ben ki Sultan Mehmet Hanm; sradan ve sekin
btn insanlar tarafndan bilinsin ki, bu padiah
buyruunu
ellerinde
bulunduran
Bosnal
[Fransisken] ruhbanlara byk bir ltufta
bulunarak unlar buyurdum:
Ad geenlere ve kiliselerine hi kimse engel
olmayacak ve sknt vermeyecektir ve onlar
saknmakszn lkemde yaayacaklardr. Ve kap
gidenler bile gven iinde olacaklardr.
Gelip lkemizde korkusuzca oturacaklar ve kiliselerine yerleeceklerdir. Ne ben, ne vezirlerim, ne
kullarm, ne uyruklarm, ne de lkemin btn halkndan hi kimse ad geenlere kendilerine ve
canlarna ve mallarna ve kiliselerine ve dardan lkemize gelenlerine dokunmayacak, saldrp
incitmeyecektir. Yeri, g yaratan Rzklandrc adna ve Kuran adna ve ulu Peygamberimiz adna ve
yz yirmi drt bin peygamber adna ve kuandm kl adna yemin ederim ki, bu kiiler emrime itaat
ettikleri srece, bu yazlanlara hi kimse uymazlk etmeyecektir.
Byle biline.
Yugoslavya iin her ey iyi giderken, nce Tito ld (1980), sonra da Sovyetler Birlii dald (1991).
Dou Bloku lkeleri sosyalist rejimleri terk etti. Yugoslavyada ise lkeyi oluturan cumhuriyetler
bamszln ilan etmeye balad. lk ayaklanma Slovenya Sosyalist Cumhuriyetinden geldi.
ounluu Srplardan oluan Yugoslavya Ordusu ile ksa bir atma yaad. Ama bu sava Bat
basksyla ksa srede bitti ve bamsz Slovenya kuruldu. Ardndan Hrvatlar da bamszlklarn ilan
etti. ok kanl savalardan sonra Hrvatlar da bamszlklarn kazand. Savamadan bamszln
elde eden tek lke ise Makedonya oldu (1991).
Ve ardndan Bosna sava Aslnda Bosna Parlamentosunda Mslman Bonaklar, Katolik
Hrvatlar ve Ortodoks Srplar eit dalmt. Oysa halkn yarsndan ou Bonakt Ancak Srp
Bosnallar, Avrupann en byk 3. ordusu olan, Yugoslavya Ordusunun imknlarn kullanan,
Srbistana gvenerek imtiyazlar istiyordu. Mecliste byk tartmalar yaand. Sonunda Srplar meclisi
boykota balad. Bonak ve Hrvatlarn katld oturumda kararlatrlan referandumda, bamszlk
iin % 99.7 oy kt. Ve 1 Mart 1992de Bosna Hersek bamszln ilan etti. Bunu kabul etmeyen
Srplar ise baka bir devlet kurdular. te 250 bin insann hayatna mal olan kyamet de bundan sonra
koptu
BM VE NATO: Savan banda olaylar uzaktan izleyen BM ve NATO, Bosnaya geldikten sonra da
yakndan izledi! Szde bar salamakla grevli bu kuvvetlerin kaytszl tarihe kara leke olarak
geti. zellikle neredeyse tamam Bonak olan Srebrenicada yaplanlar artk soykrm olarak kabul
ediliyor. Sava zaman byk direni gsteren Srebrenica, nce NATO tarafndan gvenli blge ilan
edildi ve direnen tm Bonaklarn silahlar elinden alnd. Blgenin kontrol de Hollandal BM
askerlerine verildi. u anda Laheyde yarglanan Srp General Mladi komutasndaki Srp milisler
kente hibir direnile karlamadan girdiler ve BM gzetiminde, Bonak erkeklerini tek tek alarak, en
az 8 bin kiiyi (10 binin zerinde olduu syleniyor) birka gnde katlettiler. Kadnlara tecavz ettiler.
Bu kadnlarn ou intihar etti. u anda Srebrenicada neredeyse hi Bonak yaamyor!
SARAYBOSNA MLL KTPHANES YANGINI: Savan en ac anlarndan biri de Saraybosna Halk
Ktphanesinin yangn bombalaryla yaklmasyd.
Bu, savan sadece insanlar deil, topyekn hafzay
da silmek istediinin en byk kantyd. Sava
kazanldnda Saraybosnann Osmanl ve Bonak
gemiine dair izler tek tek silinmeliydi. 25 Austos
1992de 2 milyondan fazla kitap binayla birlikte yand.
ehir gnlerce yanm kt kokusuyla doldu. Herkes
Barok-slam karm mimariye sahip muhteem
binaya ve iinde yanan ou elyazmas milyonlarca
kitaba alad. nk bu ktphane tm rencilerin
gemite aratrma yapt bir yerdi. Yani tm
Saraybosnallarn burada bir ans vard. Ktphanenin restorasyonu yllardr devam ediyor. 2014
ylnda tekrar almas planlanan ktphane yeniden kentin en gzel binas oluyor.
TNEL: 3 yl sren savata, ehir tamamen Yugoslav Ordusu tarafndan evrili olmasyd. ehre giri
k neredeyse imknszd. Bu zor koullarda Saraybosna halk areyi, 800 metre uzunluunda bir
tnel kazmakla buldu. Tnel havaalannn altndan dier taraftaki Bonak kyndeki evlerden biri
tnele ev sahiplii yapyordu. Bu tnel sayesinde 300 binden fazla kii kente giri k yapt. Yiyecek,
ila, silah ve yarallar tand
SAVA MEDYASI: Savan bir dier kahraman Saraybosnal basn mensuplaryd. Bitip tkenmeyen
Srp saldrsn tm dnyaya aktaran zellikle Oslobodjenje
(Kurtulu) gazetesine bir paragraf amak gerekir. Tm sava boyunca
sadece 2 gn kamam olan (bombaland iin) gazete, tm
Saraybosna halknn direniinin adeta sembolyd. Bosna halkna
moral vermekle kalmad, yabanc gazetecilerin de en nemli haber
kaynayd.
ALYA ZETBEGOV: Tm bu direniin ete kemie brnm hali
ise Bonaklarn lideri Bilge Kral lakapl Aliya zzetbegovi idi.
Savan ilk gnnden itibaren bamszlk iin direnen Bilge Kral,
cephelerde boy gstererek onlara byk bir manevi destek veriyordu.
Bosna Hersek Cumhuriyetinin ilk cumhurbakan da olan Aliya
zzetbegovi, 2003te hayatn kaybetti. Kovai ehitliinde bulunan
mezar hl ziyareti aknna uruyor.
BUGN SARAYBOSNA: 3 yl sren savan izleri hl canl. ehrin
her taraf ehitliklerin bembeyaz mezar talaryla dolu. Ancak artk kurun izleri svanyor ve st
boyanyor. Yksek modern binalar yaplyor. Saraybosna tm dinleri kucaklad refahn ve huzurun
ehri olduu gnleri zlyor. Halk savaa dair hibir eyi hatrlamak bile istemiyor. Sava gnlerinin
sessiz, sokaklarnn bombo olduu gnlere inat caddeler artk cvl cvl.
Aliya zzetbegoviin kabrinden bir nokta olarak balayan, ardndan Saraybosnay, sonra BosnaHerseki ve daha sonra tm Balkan corafyasn kaplayan zihninizde bir k parlayacak. Dnya tarihi
son yzylda nasl ekillenirse ekillensin, haritalarda krmz izgileri kimler keyiflerine gre nasl izerse
izsin bu ktan izginin varln silemediler.
Baar (ng: Baarija): Saraybosna merkezinde bulunan tarihi ve kltr merkezi olan bir
ardr. 15. yzylda ina edilen bu ar 19. yzylda geirdii yangn nedeniyle ina edildii
boyutun yars kadar kalmtr. Tarih ierisinde eitli saldrlara maruz kalsa da gnmze
kadar gelmitir. Gazi Hsrev Bey Cami ve Saat Kulesi, Baarda grlebilecek nemli
yaplardandr.
Sebil (ng: Sebilj): Saraybosna gezilecek yerler listemizdeki simge yaplardan biridir. Sebil ve
emeler yapldklar dnemde yerli halk ve yolculara su imkan salamak iin kullanlmtr.
Sebil, 1891 ylnda yaplmtr. Fakat zaman ierisinde zarar grd iin son zamanlarda
batan yaplmtr. 1984 Olimpiyatlar ncesi yenilenen sebil, 2006 ylnda tamamen eski
grnmne kavuturulmutur.
Gazi Hsrev Bey Cami (ng: Gazi Husrev Beys Mosque): 1530 ylnda ina edilmi bir
bayapttr. Adn ina eden kiiden almaktadr. 26 metre yksekliindeki kubbesi camiyi
zellikle i ksmdan daha grkemli hale getirmektedir. Cami minaresi ise 47 metre
yksekliindedir. Kubbe ve dier ksmlarda yer alan ileme, ssleme ve hal gibi detaylar
grlmeye deerdir.
Saat Kulesi (ng: Clock Tower, Bo: Sahat Kula): Saraybosna gezilecek yerler listemizdeki en
yksek ve en gzel yaplardan biridir. 17. yzylda ina edilen saat kulesi ayn dnemde bir
yangn sonucunda zarar grm ve 18. yzylda yenilenmitir. Avusturya Macaristan
igalinden sonra kulenin tepesi eklenmitir ve sonrasnda saat tamamen deitirilmitir. Bu
saat kulesi Saraybosnada tam olarak gn batmn iaret etmektedir.
Gazi Hsrev Bey Bezisten (ng: Gazi Husrev-Beys Bezistan): Saraybosnada en iyi korunmu
durumda olan bezistandr. Gnmzde de ticaret amacyla hala kullanlmaktadr. 16. yzylda
ekilde gnmze kadar gelmitir. arda gezinirken hem ileme yapan ustalar izleyebilir
hem de rnleri satn alabilirsiniz.
Bosna Hersek Ktphanesi (ng: National and University Library of Bosnia and
Herzegovina, Bo: Vijenica Library): ncelikle idari bir bina olarak ina edilen sonrasnda
ktphaneye dntrlen bir yapdr. 19. yzyln sonlarnda ina edilen bina ncelikle
belediye binas olarak kullanlmtr. 1949 ylnda ise Bosna Hersek Ulusal ve niversite
Ktphanesi haline dntrlmtr. 1992 ylnda meydana gelen bir saldrdan hem bina
hem de kitaplarn byk bir ounluu etkilenmitir. Yenileme almalar 1996 1999 ve
2000 2004 yllar arasnda gerekletirilmitir.
Gazi Hsrev Bey Hamam (ng: Gazi Husrev Beys Bath, Hammam): 16. yzylda ina
edilen hamam Saraybosna gezilecek yerler listemizdeki bir dier nemli tarihi yapdr. ki
ksmdan oluan hamamn bir ksm erkekler bir ksm kadnlara aittir. Saraybosnada Osmanl
mimarisini en iyi yanstan yaplardandr. Hamamn sadece 45 metre yaknnda bir cami olmas
da hamamn ardndan camiye gidildii dncesini glendirmektedir.
Gazi Hsrev Bey Ktphanesi (ng: Gazi Husrev Beys Library): 1537 ylnda kurulmu bir
ktphanedir. 1863 ylna kadar Kurunlu Medresesinin bir paras olsa da sonrasnda
tanmtr. Ktphanede bulunan kitaplar gvenlik nedeniyle 1990larda farkl yerlere
gtrlmtr. Ktphane koleksiyonunda Arapa, Perse, Trke ve Bosna dillerinde 10000
kadar eser bulunmaktadr.
Gazi Hsrev Bey Trbesi (ng: Gazi Husrev Beys Tomb): 16. yzylda Gazi Hsrev Bey
tarafndan yaplan iki trbeden biridir. Trbe kimin iin yapldysa onun anna yarar ekilde
tasarlanmaktayd. Bahsedilen iki trbe 1895 ylnda restore edilmitir. 2002 ylnda yaplan
yenileme almasnda ise i ksm yenilenmitir.
Tarih Mzesi (ng: The Historical Museum of Bosnia and Herzegovina): 1945 ylnda kurulan
bir mzedir. Koleksiyonunda Saraybosna tarihine ait 300.000 kadar para bulunmaktadr.
Skntl dnemlerde bile eserlerin korunabildii bir yer olmutur. Mzede Saraybosnaya ait
yzyllar yanstan birok eser grlebilir. Bayrak, poster, yazl kaynak, ev eyas gibi eyler
burada grebileceiniz paralardandr.
Saraybosna Mzesi 1878 1918 (ng: Museum Sarajevo 1878 1918): 1878 1918 ehrin
Avusturya Macaristan ynetimi altndayken yaadklarn gsteren, Saraybosna gezilecek
yerler listemizdeki nemli mzelerden biridir. Mze ierisinde belli temalar kullanlmtr.
galle mcadele, adaptasyon, yeni yaam ekli, kltr, din, eitim ve yayn, Bosna
konferans, Franz Ferdinand ve einin suikast ile ldrlmesi ve I. Dnya Sava gibi temalar
mzede grebilirsiniz.
Magribija Cami (ng: Magribija Mosque): Eski Saraybosnann bat ynn yanstan bir
camidir. Caminin 15. yzyldan nce yapld dnlmektedir. Camide 17 tane pencere
bulunmaktadr. Zaman ierisinde saldr ve yangn nedeniyle zarar grse de gnmzde hala
iyi durumdadr.
Gazi Hsrev Bey Tekkesi (ng: Gazi Husrev beys Khanqah): 1531 ylnda ina edilmi bir
tekkedir. Sufi eitiminin yan sra dervi eitiminin de verildii bir yerdi. Saraybosnada dini
eitim asndan nemli bir yerdir. Birka olay nedeniyle zarar grse de 1998 ylnda
yenilenmitir.
Gazi Hsrev Bey Muvakkithanesi (ng: Gazi Husrev beys Muwaqqithana): Gkyz
incelemeleri yapmak iin kurulmu bir yerdir. Yap ierisinde gkyz incelemeleri yapmak ve
Gne saatini belirlemek iin kullanlan birok alet bulunmaktadr. Saatin hesaplanmas
zellikle namaz saatleri nedeniyle nemliydi. Saraybosnada teknik ierikli yaplar arasnda
mutlaka grlmesi gereken yerlerden biridir.
Avaz Twist Tower: Saraybosna gezilecek yerler listemizdeki en yeni yaplardan biridir. Avaz
Twist Tower Saraybosnada bulunan 176 metrelik bir gkdelendir. ehrin i merkezi saylan
Marijin Dvorda bulunmaktadr. 2008 ylnda bitirilen bina Alman irket Schbo tarafndan
dnyann en gzel 10 yapsndan biri olarak seilmitir.
Saraybosna Gl (ng: Sarajevo Rose): Bir patlama sonucu oluan yarn krmz reine ile
dolmas sonucu oluan bir yapdr. Saraybosnann birok patlama ve saldrya maruz kald
dnlnce olduka anlaml bir ekildir.
Miljacka Nehri (ng: Miljacka, Bo: Miljacka): Tamam Saraybosna ierisinde bulunan bir
nehirdir. ehrin zerine kurulu olduu bu nehirde yzmek mmkn olmasa da botlar ile
gezinmek mmkndr.
Kei Kpr (ng: Goats Bridge, Bo: Kozija uprija): Paljanska ve Mokranjska Miljacka
arasnda bulunan kprdr. 16. yzylda yaplmtr. Balant iin de kullanlan kpr yapld
dnemde vezir ve sultanlarn buluma noktas olarak da kullanlmtr.
Roma Kprs (ng: Roman Bridge): Bosna Nehri zerinde kurulu olan kprdr. ehirde
eskiden gnmze gelen drt ta kprden biridir. 16. yzylda yaplmtr.
BBI Center : Saraybosna gezilecek yerler listemizdeki en gncel yaplardan olan BBI Center
Saraybosnada bulunan bir alveri merkezidir. 43.000 metre karelik bir alan zerine kurulu
olan BBI Center Bosna Hersekteki en byk alveri merkezlerinden biridir. Bu alveri
merkezinde giyim, dekorasyon, ev eyas gibi rnleri satn alp bir eyler yiyip iebilirsiniz.
Yukardakiler dnda Saraybosna gezilecek yerler listesine; Sar Kale, Beyaz Kale, Byk
Safarad Tapna(Great Sephardic Temple, Il Kal grandi), Eski Tapnak (Il Kal Vjeu, The Old
Temple), Yeni Tapnak (Novi Hram, The New Temple), Yahudi Mzesi, Yahudi
Mezarl ve Saraybosna Sinagogunu da (Ashkenazi Synagogue) dahil edebiliriz.
- "u grdnz genler birer kadeh, bu abd- fakir ise en nihayet bir ski. Bizim
yaptmz bu kadehlere biraz ak aktmaktan ibaret evldm!"
dcundioglu@yenisafak.com.tr
Tarhana: Kurutulmu tarhana ile hazrlanan bir orbadr. Bizim mutfamzda tarhana tadna
benzer bir lezzettir. Fark ierisinde kullanlan baharat eitleridir.
kembe orbas: Trk mutfa ile ortak bir nokta daha ikembe orbasdr.
Duvec: Sebze yahnisidir. Gvece benzer bir yemek eididir.
Kacamak: Msr ve patates ile hazrlanan bir sebze yemeidir.
Livno Peyniri: Livno kasabasnda yaplan sar bir peynir eididir.
Pavlaka: Creme Fraicheye benzer eki kremams bir peynir trdr.
Baklava: Bildiimiz baklavay bir de Saraybosnada denemek de fayda vardr.
Breskvica: eftali benzeri bir kurabiyedir.
Hurmasica: Tatl bir urup ile hazrlanan hurma tatlsdr.
Sampita: Marshmallow benzeri, dolgulu bir hamur ii tatlsdr.
Mostar
Mostar gezilecek yerler listesi bir ok tarihi yapdan meydana geliyor. Neretva Nehrinin
ikiye bld ehir Hersek Blgesinin bakenti. 105.000 nfusa sahip Mostar maalesef
zellikle yakn tarihte yaad zc olaylar ile ne kyor. Bosna Sava srasnda zc
olaylara sahne olan ehirde halen savan izlerini grmek mmkn. 2005 ylnda UNESCO
Dnya Miras Listesine alnan Mostarda bir ok Osmanl eseri yer alyor. ehirdeki kprleri,
camileri ve arlar gezerken kendinizi lkemizde geziyor gibi hissedeceksiniz.
Mostar gezilecek yerler listesinde yer alan tm yaplarn fotoraflarn stteki grselde sral
bir ekilde bulabilirsiniz.
kadar az kalmtr. Mslm Bey Kona ayakta kalmay baarmtr. nk inasndan beri
ekonominin ferah gnlerinde de savan karanlk gnlerinde de tek bir ailenin elindedir.
Koski Mehmet Paa Cami (ng: Koski Mehmed Pasha Mosque): Mostardaki en byk ikinci
cami olan Koski Mehmet Paa Cami 1618 ylnda tamamlanmtr. Karagz Bey Camine
benzer fakat ondan biraz kktr. Cami, 12,4 x 12,4 metre lsndedir. Nehir kysnda Eski
Kprnn 150 metre kuzeyindedir. Buradan ve minaresinden eski yerleim yeri esiz bir
manzaraya sahiptir. Bu cami de savata zarar grml fakat imdi tekrar ina edilmitir.
Biscevica Evi (ng: Biscevica House, Bos: Biscevica Kuca): Trk evi ya da Biscevica kesi,
Trk dneminden kalma en gzel korunmu yaptlardandr. 1635 ylnda yaplmtr. Kajtaz
(Trk Evi) 18. yz yln sonlarna doru ina edilmitir. Ev, kadnlar merakl erkeklerin
baklarndan korumak iin yaplan yksek duvarlarla evrilidir. inde erkekleri kadnlardan
ayran zel bir ksm vardr.
Eski Kpr Mzesi (ng: Museum of the Old Bridge): Mostar gezilecek yerler listesindeki
nemli mzelerden biridir. Mze, Mostar, Bosna Hersekde eski ehir merkezinde yer alr.
Stari Most diye bilinen Eski Kprnn yeniden yapmnn 2. yln kutlamak iin 2006 ylnda
yapld. Mzenin temel ierii Tara Kulesindedir ve farkl blmden oluur. Tara Kulesinin
kendisini barndran ilk blmde 2002 ylnda yaplan restorasyon srasnda bulunan
arkeolojik objeler bulunur. Sergiler, kpr ile ilgili temel tarihi olaylar aklayan bilgilendirici
izimler ile dzenlenir. Bu blmdeki be kattan en stteki Mostar panoramik manzaral bir
teras barndrr. kinci ksm, kulenin altnda bulunan arkeolojik kalntlar ierir. Bu, ta
kprnn inas ve Eski Kprnn temelinden nceki iki tahta kprnn kalntlardr. Son
ksm olan nc ksm Labirent olarak adlandrlr ve burada Eski Kprye, zarar grm
kulelere ve restorasyon almalarna ithaf edilmi fotoraflar vardr. Grsel iitsel
materyaller ve multi medya izimler, kprnn ina tarihini gzler nne serer.
Tara Kulesi (ng: Tara Tower): Neretvann sol kysnda dou ksmnda yer alan kuledir.
Tarih boyunca kulenin kullanm amac ayn kalmtr. Barut ve cephanelik deposu olarak
kullanlmtr. Bu nedenle kulenin duvarlar 3 metre kalnlndadr. 1878 ylnda Tara Kulesi,
Avusturya Macaristan igali ile ilevini yitirmitir.
Saat Kulesi (ng: Clock Tower, Bos: Sahat Kula): na tarihi bilinmemektedir. Fakat 1636
tarihli bir belgede ok daha ncesinde yapldna deinilmitir. Temeli 3.5 metre kare,
ykseklii 15 metredir. Fatima Kaduna Sar tarafndan ina edildiine dair bir efsane vardr.
250 kiloluk an, 1838 ylnda Zadar, Hrvatistandan Hersek veziri Ali Paa Rizvanbegovi
tarafndan istenmitir. Avusturya Macaristan tarafndan ele geirildiinde askeri amalar
iin kullanlmtr. 1981 ylnda esas kullanm amacna dndrlmtr.
Partizan Abidesi (ng: Partisan Memorial Cemetery, Bos: Partizansko groblje u
Mostaru): Mostar gezilecek yerler listemizdeki nemli antlardan biridir. Bu ant mezarlk
kinci Dnya Savanda Mostar savunurken lenler iin yaplmtr. Beyaz ta setler stne
imle kapl ekilde yaplmtr. Bu bayapt mimar Bogdan Bogdanovic yaratmtr ve Partizan
Abidesi en byk baars olarak kabul edilir. Sava srasnda bu gzel yer viraneye dnmt.
Bir zamanlar kahramanlara adanan yer, savatan sonra tm saygnln kaybetmiti. Geen
yl lmler yapld ve bu ant temizlendi. u anda almalar devam etmesine ramen
ziyaretilere aktr.
Poitelj
Hersek blgesinin hayat kayna olan Neretvann hemen yannda bulunan ve UNESCO Kltr Miras
Listesinde de yer alan Poitel, aslnda Osmanllarn snr kasabasyd. Bonaka Balang Noktas
demek olan Poitel, Osmanlnn batdaki en byk rakiplerinden olan Venediklilere bal Dubrovnik ile
snr komusu. Tamamen tatan ina edilmi bu snr kenti, Osmanlnn askeri mimari dehasnn en iyi
rnei. Nehir kenarndan balayan ve olduka dik bir yama ile ykselen kent, en tepede bulunan
kalesiyle aslnda tam bir geilmez kent hviyetinde Kabul etmek gerekir ki Osmanllar Poiteli, ayn
Mostar gibi, Avrupa lkelerine gcn gstermek iin olduka grkemli inaa etmi. Byk, gl ve
iinde her trl yaam alanlarnn bulunmas sebebiyle Poitel, benzersiz bir snr karakolu kenti.
Aslnda kalenin 4. yyda yapld kabul ediliyor. lk zamanlar kk bir kale olan Poitel Kalesi,
byyen Osmanl tehlikesine kar Macar Kral Korvin tarafndan glendirilmi. Osmanllar kaleyi ele
geirdikten sonra, ayn Travnik Kalesi gibi, bytm ve kalenin altna bir ehir ina etmi. Blgede bol
bulunan dayankl sert talarla ina edilmi Poitel. Bu yzden ta ehir diyebiliriz. Dar ta sokaklar,
hamam, medresesi, kervansaray, evleri, camii ve namaz saatini gsteren saat kulesi ile tam bir
Osmanl kenti.
350 yldr ayn
Rumeli topraklarna yapt gezilerde ehirleri, yaamlar ve kltrleri detayl olarak anlatan Evliya
elebi 1664te Poitele gelmi: Poitel Kalesi kk ama salam bir yap. Kalede surlarn, kulelerin
ve komutan konutunun yan sra ambar ve kk bir cami de yer almakta. Kale dnda 150 hane var.
Evler ta tula ve kiremitten yaplma. 1562de yaplm bir de ky camii var. Daha sonradan yaplan
kervansaray ve saat kulesi dnda Poitel tam da Evliya elebinin
grd ehrin ayns.
Bosna Sava srasnda Hrvatlar tarafndan youn bombardmana
tutulmu olan Poitelde tm Osmanl izleri silinmeye allm. Ancak
sava sonras zellikle Dnya Bankas ve Trkiyenin de desteiyle
yaralar ksa srede sarlm ve Poitel eski grkemli grnmne tekrar
kavumu. Artk ok az kiinin yaad Poitel, gemiin askeri
gcnden uzak, adeta bir huzur kenti grnmnde. Neretva Nehrinin
grl grl akan suyunun sesi dnda sadece ku cvltlarnn
duyulduu kenti mutlaka grmelisiniz.
Bu kk oryantal ehir Mostar, Hutovo Blato ve Adriyatik Deniz
arasnda bulunmaktadr. Unesco listesine giren Poitelj, ksa zaman
nce yaplan adilat sayesinde ehrin eski orijinal ekli yine kazanlmtr.
Osmanl mimarisi dnda bu ehir Gneydou Avrupadaki ressam
kolonilerin arasnda geleneklerini en uzun sredir koruyan ressamlar ile ilgi eken ve nl olan bir
ehirdir. Dnyann drt bir tarafndan gelen sanatlar burada resim izmek ve yeni bir ey oluturmak
iin geliyorlar.
Hac Aliya camisi, iman brahim Paa Medresesi ve Gavrankapetanovic evi ksa zaman ncasi
tadilat yaplp turistlere yeniden almt. Saat kalesi (Sahat kula) ve Visoka kalesi ehirlerin en ilgin
yaplardr. Poitelj, Orta a Bosna Devleti, Osmanl mparatorluu ve Avusturya-Macaristan
mparatorluu zamanlarnda zengin tarihi ile bu devletler iin nemli bir ehirdi.
Blagay Tekkesi ve Poitel Ky Rumelinin nasl ksa bir srede Osmanllatn belki de en iyi
anlatan iki rnei Biri Osmanlnn hogrl din anlaynn rnei, dieri ise askeri gcnn
gstergesi 500 yl Osmanl hkimiyetinde bulunan Bosna ve Hersek, barndrd tarihi eserleri ve
muhteem doasyla daha fazla ilgiyi hak ediyor
Travnik
ki ayr gn gittiimiz Vezirler ehri Travnikte Bosnann mehur deiken havasn tandk. Gnlk
gnelik Travnik 2 gn sonra karlar altndayd.
Geen haftaki yazmda Bosna Hersekin Viegrad kentinde bulunan nl Drina Kprsn
yazmtm. Bu kpr etrafnda gelien olaylar kaleme ald roman ile 1961de Nobel Edebiyat
dln alan byk Yugoslav yazar vo Andriten de ksaca bahsetmitim.
Yugoslavyann en nl sanatlarndan olan Srp yazar, Yugoslav birliine inanyordu. Gittii her
yerde yzlerce kii tarafndan karlanyor ve birliin neminden bahsediyordu. Romanlarnda
ounlukla bu birliin nasl olutuunu anlatan konulara yer veriyordu. Drina Kprs; Sokullu Mehmet
Paann (Bosnada Sokolovi Mehmet Paa diye tannyor) hayat hikyesinden balayan ve tm
lkenin tarihini anlatan bir eser. Yazarn bir dier nemli eseri de Bosnann sancak kenti (bakenti
diyebiliriz) Travniki anlatt Travnik Gnl. Bu eserde de yazar, Travniki yneten Osmanl
paalar ile Avusturya-Macaristan ve Fransz
sefirleri arasndaki ekimeyi anlatr. Bu ekime
aslnda o dnemki byk devletlerin Bosnay
paylama abasyd. Ama vo Andriin Travnik
Gnlnde beni en ok etkileyen taraf, yaln
ve samimi bir dille 19. yzyl Travnik
yaamndan kesitler sunmasyd.
Osmanl mparatorluunun gzbebei her
zaman Bosna olmutu. mparatorluun batya en
yakn sanca (eyaleti) olan Bosna, bir anlamda
Osmanlnn batya gsterdii yz olmutu. Bu
sebeple stanbul haricinde en byk yatrmlar
her zaman Bosnaya yapld. Kprler, camiler,
kaleler Hepsi birbirinden gsterili ve ihtiaml eserlerdi. Bu sebeple Bosnada birok ehir hl
Osmanl ehirleri olarak yaarlar. Bunlardan biri de Vezirler ehri Travnik
Travnik, Osmanlnn batya en yakn byk ehriydi. Saraybosna, Avusturyallarn saldrsyla yerle bir
olunca, 1686 ile 1851 yllar arasnda tam 165 yl Bosna eyaletinin Sancak Merkezi yani bakenti
Travnik oldu. Osmanlnn en nem verdii eyaleti ise ok st dzeydeki vezirler ynetiyordu.
Gelecekte devletin en st ynetici basamaklarna trmanacak vezirler sayesinde, Travnik vezirler
kenti olarak anld. ehirde tam 77 vezir grev yapt.
Travnik, u anda da Avrupada yaayan en Osmanl kenti. 60 bin kiilik ehirde tam 17 cami var.
Osmanl Kalesi, medreseleri, emeleri, saat kulesi, kprleri, kahvehaneleri, kftecileri, brekileriyle
sanki zamann 19. yy. Osmanl mparatorluu dneminde durduu bir yer.
ehre girer girmez gznze ilk arpan ey; dik bir yamata, ehre kubak bakan Travnik Kalesi,
14. yzyl sonunda Bosna Kral II. Tvrtko tarafndan yaptrlm. 1463te Fatih Sultan Mehmet
tarafndan alnan Travnik Kalesinin tek bir girii var. O da kalenin etrafn saran hendein zerinden
geen dar ve uzun bir kpr. Sadece kprnn banda durarak bile zapt edilmesinin ne kadar zor
olduunu hayal edebilirsiniz. Kale ylesine sarp bir kaya zerine yaplm ki ancak daclardan oluan
bir birlik ele geirebilir. Ya da Fatih Sultan Mehmet korkusu! Elbette ikincisi olmu. Kale Osmanllarn
eline getikten sonra komple yenilenmi ve tam bir Osmanl kalesi hviyetine kavumu.
Begen yapl kalede bugn artk Travnik Mzesi olarak kullanlan yksek bir kule ve bir cami
bulunuyor. Daha dorusu cami kalnts! nk 20. yyn hemen banda geirdii byk yangnda,
cami hasar grm ve gnmzde yalnzca minaresi ve kalntlar kalm. Kale iinde dolaarak tm
Travniki kubak izlemeniz ve saatlerce vakit geirmeniz mmkn. zellikle fotoraf ekmeyi
sevenler iin muhteem bir kale. Aman dikkatli olun! Gvenlik
nlemleri ok fazla deil, kale dik ve yksek merdivenlerle
evrili
Zenica
Sultan Ahmet III camii
Sultan Ahmet III camii ve kliyesi, halk arasnda ar camii olarak da bilinen, Zenica
ehrinin Osmanl imparatorluu dneminde inaa edilen en nemli tarihi eseridir. Elimizdeki
mevcut belge ve bilgilere gre Sultan Suleyman Kanuninin yapm olduu camiinin temeller
zerinde Sultan Ahmet III 1720 tarihinde yeniden camiiyi inaa etmitir.
Eski camiiyi Sultan Suleyman Kanuni 1506/1507 miladi / 912 hicri ylnda inaa edip, 1697
ylndaki hal seferler srasnda Eugen Savoyski ve hallar ordusu tarafndan yklmtr.
Sultan Ahmet III camii ve kliyesi 1869 ylndaki sel basksnda olduka zarar grm ve
Sultan Abdlazizin emri ile 1871/1872 miladi / 1288 hicri ylnda restorasyon olmutur.
Zenica slam Diyanet Birlii yerel halkn yardmlar ile bu camiinin son restorasyonunu 1987
ylnda yapmtr.
Sultan Ahmet III camii ve kliyesi Zenica ehrinde nemli dini ve kltr rln oynamtr ve
bu nedenle camii bakm ve onarm faaliyetlerine her zaman scak ve detayl olarak halk
tarafndan yaklamtr.
Bosna-Hersek devleti tarafndan 2007 ylnda koruma altnda alnmtr.
lk olarak camiinin yannda medrese, misafirhane ve harem ierisinde bir adrvan
bulunmaktayd. Bugn ise camii, adrvan, hann ve medresenin bir ksm ulamtr.
Avusturya-Macaristan imparatorluunun igali srasnda medrese kapanm ve askeri kla
olarak kullanlm. Eski Yugoslavya dneminde ise medrese tamamen ortadan kalkm ve
yakndaki Poyske kyne tanmtr. Sultan Ahmet III camii ve kliyesi ilk yaplndan
itibaren 1918 ylna kadar Serdarevi ailesinden gelen alimler tarafndan ynetilmitir. Son
mderrisi ve alimi Muhammed ef. Seid Serdarevi Bosna-Hersekin en tannm alimlerden
idi. Muhammed ef. Seid Serdarevi Bonak mslmanlar iin latince alfabesinde lmihal
kitabn yazmtr, slamiyet temellerini, namaz klma ekli ve uygulama kitabdr. Ayrca
Birinci Dnya sava srasnda Saraybosna Behar ve Gayret islami gazetelerinin ilk
kuruculardan ve yazarlardan birisidir. Kendisi bu dnya ile erkenden veda etmitir, vefat
etiinde 36 yanda idi ama arkasnda ok sayda kitap ve makale brakmtr.
Zenica slam Diyanet Birlii yeniden camii
restorasyonu ve kliye yapma abasndadr
ve toplam 3500 m2 alannda hem dini hemde
dier ihtiyalar karlamak iin bir proje icra
etmeye alyor. Yeni kleyinin ierisinde:
Mft ve Zenica slam Diyanet Birlii
bakan ofisi, 150-200 kii kapasite kapal
amfi salonu, ktphane ve kitap okuma
salonu, ok maksatl odalar, rithalmeftunlarn tutma, ykama ve teslim yeri,
geleneksel yemekleri ile lokanta, abdestlik ve
temizleme tesisleri, adrvan ve saat kulesi
yaplmay planlanyor.
Kuran ve hadis iyilik ve hayrat yapmamz bize emrediyorlar. zellikle Yce Rabbimiz
Allahu teala diyorki; dll, en sevdiiniz parlarnzdan vermeden kazanmayacaksnz,
siz ne balarsanza, Allah onu kesinlikle bilecektir.(Ali-mran,92)
Allah yolunda ahsi mal varln harcayanlar buday tanesinden kan yedi baaa
benzerler ve her baanda yzer buday tanesidir. Allah istedii kiiye daha fazlasn bile
verecek, Allah sonsuza ve snrszca iyidir, hereyden haberdardr. (El-Bekare,261)
Muhammed a.s. hadisinde diyorki;nsan lnce onun hayrl ve sevabl ileri durur, ancak
durumda hayrl ve sevabl ileri devam eder: snrsz sadaka etmise, arkasnda faydal ilim
bilgisini brakmsa ve arkasnda onun iin dua edecek iyi ocuk yetitirdiiyse!
Kahraman ky Orahovica
Zenica ehrin kuzeyinde, yaklak 23 km uzaklkta Orahovica (Tr. Ceviz ky) bulunmaktadr.
Orahovica ky Orahovica dere etrafnda kurulmutur ve bu dere Nemila kasabasnda Bosna nehri ile
balanmaktadr.
Orahovica ky Zenica belediye blgesindeki en byk kydr, ierisinde : Rayevii, Babii, Gornya
Mahala, Hasanovii, Mala Riyeka, Spahii, mamovii ve en byk yerleimi Kovaevii bulunmaktadr.
1991 ylnda yaplan nfs saym sonularna gre Orahovica kynde toplam 2.535 kii yaamaktadr.
sonabaharn, kn veya ilkbaharn, her mevsimde gzel olan Orahovica kyn Vranduk kale
gezisinden sonra temiz hava almak, alabalk yiyecek ve Bonak kahvesi iecek kanlmaz bir yerdir.
JABLANICA
2.Dunya savasinin kaderinin degistigi yer
TITO Maresal unvanini buradaki askeri dehasi ve stratejisi sayesinde aldi
Kuzu Cevirmelerin done done sizi kendisine cekisine karsi duramayacaksiniz
STOLAC
Osmanlya pek ok bey yetitiren Stolac ehrini ziyaret
Kanuninin babas Yavuz S. Selim adna yaptrd Camide Cuma Namaz
Tarihi beyler evini ziyaret
Eski Bogomil Mezarln ziyaret
GORAZDE
Kk bir yerlerim yeriydi . imdi ehir modern yaam ve gelitirilmeye devam eden endistriye sahip . Doal
kaynaklar da kefedilen ehir Drina nehri kysnda yer almaktadr.
Gorajde , Bosna-Hersek'in dousunda Drina Irma evresine kurulmu kenttir. ki federe alandan birisi olan
Bosna-Hersek Federasyonu'nun iindedir.
SREBRENICA
Srebrenica , Bosna-Hersek'in dousunda, Srp Cumhuriyeti'nin iinde bulunan, Bosna-Hersek ile Srbistan'n
snrndaki kenttir. Ayrca burada, Bosna Sava srasnda bir ok Bosnal Mslman, Srplarca kymdan
geirildiinden, Srebrenitsa Katliam adn bu yerleim biriminden almtr.
1990l yllarda, kentin ezici ounluu Bosnal Mslmanken, bgn yardan fazlas Srplardan olumaktadr.
LIVNO
Livno (eski ad: Hlivno , Hlijevno ) ehirde yaklak 10.000 nfusu ile Bosna-Hersek gneybat kesiminde bir
ehridir.Belediye alan 994 km2 dir.
Canton Livno en nemli ehri kltrel ve ekonomik merkezidir.Kent deniz seviyesinden 730 m ve Baajkovac
eteklerinin yamacnda bulunan kayalk nehir Bistrica. Livno'da kuvvetli rzgar, souk k, kararsz yalar, scak
yazlar ve yal sonbahar ile istikrarl, lml karasal bir iklime sahiptir. Ylda 2250 saat gneli hava ve nispeten
yksek (lkede gneli gn saysnn en fazla) yaam iin zellikle olumludur. Livno byk kenti Livno ovasnda,
Bosna-Hersek'in bu blmnde byk karstik bir alan vardr.
TUZLA
Tuzun karld yataklar, sakinlerinin ehrin tarihinden bu yana tuz madeniyle uratn hatrlatr. Begn tuz
modern endstri yoluyla retilir ve birok kimyasal maddeler iin hammadde grevi grr. Tuzla Bosna-Hersek'in
Bosna-Hersek Federasyonu'ndaki Tuzla Kantonu'nun merkezi olan ehir. 1991 verilerine gre 131,000 nfusu
vardr. Saraybosna ve Banyaluka'dan sonra Bosna-Hersek'in nc byk ehridir. smi Trke olan Balkan
ehirlerindendir.
TESANJ
Otelde Kahvalt
Teani ehrine hareket
ehir turu
Teani kalesini ziyaret
Ferhat paa Camisinde Cuma namaz
Kanuni Sultan Sleymann Yeeni Ferhat Paann trbesini ziyaret
le yemei
ehitlik ve kale ziyareti
Saraybosnaya dn Otele ntikal,
JAJCE
Pliva elalerinin incisi eski ehir , Ortaa Bosna krallarnn baehri olan Jajce , hareketli bir tarihe sahip. Tarihi
ve kltrel dnm noktalaryla , zellikle eski mimarisiyle , geleneksel kostmleriyle , eski ehriyle , St. Luka
Kilisesi , camileri ve roma dnemi kalntlaryla nl olan bir ehir.
Jajce Bosna-Hersek'in merkezinde Vrbas nehrinin kenarnda; Banja Luka, Mrkonji Grad ve Donji Vakuf yollarnn
kesiim noktasnda yer alr. smini etrafnda bulunan ve yumurtaya (jaja) benzeyen irili ufakl tepelerden almtr.
Travnik'in 45 km kuzeyindedir. Dik atl tipik evleri ile dikkat eker. Kalesi adeta zamana meydan okumaktadr.
1991 nfus saymnda merkezinde 11.000 olmak zere toplam 44.903 nfusu vard. Bunun %38'ini Bonaklar,
%35'ini Hrvatlar, %19'unu Srplar oluturmaktayd.
BANJA LUKA
DUBROVNIK
KOTOR
Kotor Krfezinde yolculuk. Balkanlar'n en nl tatil
merkezlerinden Budvada Stari Grad (eski ehir
merkezi) ve kale gezisi.
Karada'da son duramz nemli tarih ve doa
cenneti ve turistik cazibe merkezi durumunda
bulunan Kotor'u gezme.
Ekler