STRUNO USAVRAVANJE

OVLATENIH ARHITEKATA I OVLATENIH INENJERA

XII. teaj 10. i 11. veljae 2012.

TEMA:

"SUSTAVI ZATITE IRENJA POARA KROZ SUSTAVE VENTILACIJE I

KLIMATIZACIJE"

Autori:
mr.sc. IVAN CETINII, dipl.ing.stroj
Arhitektonski fakultet, Zagreb
Prof.dr.sc. PETAR DONJERKOVI, dipl.ing.stroj
DON PROJEKT, Zagreb
ZDENKO VAATKO, dipl.ing.stroj
Trox Austria GmbH, Predstavnitvo u RH, Zagreb

SUSTAVI ZATITE IRENJA POARA U GREVINAMA

Poarno zatitni elementi u sustavima ventilacije i klimatizacije

Sustavi ventilacije i klimatizacije trebaju biti opremljeni elementima

zatite u svrhu sprijeavanja razvoja i irenja poara.
Ti elementi su :
Protupoarne zaklopke
Zaklopke
p za odvod dima
Osjetnici dima i temperature
Sustavi upravljanja protupoarnim zaklopkama i
dimnim zaklopkama

Izradom protupoarnih elaborata odreene su poarne zone koje

definiraju ugradnju protupoarne zatite u sustavima ventilacije i
klimatizacije.

Protupoarna zatita je vremenski odreena F30, F60, i F90 minuta (u

graditeljstvu i F120 min za elemente graevinske fizike).
1

Materijali za izradu elemenata protupoarne zatite se atestiraju odn.

ispituju za odreenu klasu zatite.

Izolacija kanalnih razvoda,

razvoda ovisno o nainu i poloaju voenja treba
biti toplinski i protupoarno tiena.

Kanali trebaju biti toplinski dilatirani, odn. potrebita je ugradnja

kompenzatora irenja kako bi se uslijed toplinske dilatacije kanala
sprijeilo razaranje pregradnih zidova u graevini.

Poloaj
P
l j otvora
t
za ubacivanje
b i
j i odsisavanje
d i
j zraka
k svjeeg
j zraka
k iz
i
graevine treba tako odabrati da se onemogui meusobni utjecaj
(kratki spoj).

Kanale koji prolaze kroz puteve za evakuaciju treba posebno izolirati u

svrhu temperaturne i vatro otpornosti. (Promat Armaflex klasa A1 B2)

Utjecaj pretlaka i podtlaka na irenje vatre i dima graevinom.

Odimljavanje
2

Zatita od irenja poara:

Definiranjem poarnih zona
Automatsko zatvaranje otvora u zidovima i stropovima
Instalacija sustava vatrodojave i gaenja poara
Primjena protupoarnih mjera pri montai industrijskih instalacija
Provoenje
P
j mjera
j
zatite
tit od
d poara

Veliina poarnih zona ovisi od:

namjene graevine
duini evakuacijskih koridora
instaliranog poarnog optereenja
visini pojedinih etaa, broju katova graevine itd....

Otpadni
zrak

Ventilator
odsisa
Odvodni
zrak

Recirkulirajui
zrak

Sustav
nadzora
Vanjski
zrak

Ventilator

Dovoenje
zraka

A B C D = Poarne zone

irenje

prijenosom topline kanalnim razvodom
poara

Utj
Utjecaj
j

poara

na d
deformaciju
f
ij kkanalnog
l
razvoda
d

Utj
Utjecaj
j

toplinske
t li k dilatacije
dil t ij kanala
k
l na stabilost
t bil t graevnog

elementa
l
t

irenje poara izmeu zona uslijed deformacije kanalnog razvoda

i j
irenje

poara

putem
t
kkanalnog
l
razvoda
d

10

Prenoenje
j p

poara

izmeu
zona kananim razvodom

11

Dilatacijske
sile kao funkcija prirasta temperature u

ovisnosti
od dimenzija i debljine kanala
Toplinska dilatacija

500
400
Prira
ast temperrature t u K

300
200
100
0

Sila uslijed toplinske

dilatacije F in kN

10
12

kompenzatora

Ugradnja
i poarnih zaklopki


1

3
A B C = Poarne zone
1 = Protupoarna zaklopka
2 = Kompenzator
p
3 = Sustav ovjesa

13

poarnih zaklopki
Izvedbe

Kvadratna protupoarna
zaklopka

Okrugla protupoarna zaklopka

14

Norma

Ispitivanje
protupoarnih zaklopki razliiti kriteriji


Njemaka

Ugradnja i ispitivanje
DIN 4102, dio 6
Temperature ispitivanja Krivulja zagrijavanja
(ETK)
DIN 4102
D
Dozvoljeni
lj i prirast
i
t
Vidi slide
lid 19
temperature na
hladnoj strani
prilikom ispitivanja
Predtlak (pfurnace) u
(10 2) Pa
pei prilikom ispitivanja
Nije propisano
Podtlak na hladnoj
strani prilikom
ispitivanja
Dozvoljeno proputanje 10 m/h po dunom
pri okolinojj
p
metru opsega
p g najmanjeg
j
j g
temperaturi
istog presjeka pri razlici
od 200 Pa
Dozvoljeno proputanje Nije propisano
tijekom ispitivanja

Francuska

Nizozemska

Europa

NFS 61-937

NEN 6077

EN1366-2

ISO 834

1)

ISO 834

1)

EN1363-1

1)

Vidi slide
lid 20

Vidi slide
lid 20

Vidi slide
lid 20

(10 5) Pa

(15 5) Pa

500 - 1500 Pa

(min. 300 15) Pa

(15 3) Pa
(20 3) Pa
(min. 300 15) Pa

200 m/h po m
unutarnjeg
j gp
presjeka
j
p
pri
tlaku od 500 - 1500 Pa

200 m/h po m
unutarnjeg
j gp
presjeka
j
p
pri
tlaku od 300 Pa

200 m/h po m
unutarnjeg
j gp
presjeka
j
p
pri
tlaku od 300 Pa

Kao gore ali svedeno na

20 C

Kao gore ali svedeno na

20 C

Kao gore ali svedeno na

20 C

1) Identino sa standardnom temperaturnom krivuljom (ETK prema DIN 4102).

4102)

15

Standardna temperaturna krivulja

1000
K

0 = 345 logg (8t

( + 1))

- 0

500

30

60

90

120

min

Temperatura podruja
gorenja K

Temperatura uzorka na
poetku ispitivanja u K

Vrijeme u min

180

Vrijeme t

16

Ispitivanje
protupoarnih zaklopki DIN 4102, dio 6
i bez predtlaka na hladnoj strani)
(Konjeno

Mehanizam za
aktiviranje
j

Protupoarna zaklopka,
najmanje i najvee
izvedbe

90 - koljeno

Pe za
ispitivanje
17

Ispitivanje
protupoarnih zaklopki EN 1366-2

(bez konjena i mjerenje predtlaka na hladnoj strani)

Mehanizam za
aktiviranje
Protupoarna zaklopka
najdue konstrukcije

Prikljuni
kanal

Pe za
ispitivanje
18

Ispitivanje protupoarnih zaklopki poloaj temperaturnih osjetnika

DIN 4102, dio 6

Vanjski poloaj
T1 + Ts max. dozvoljen prirast temperature
180 K

s
T2
T4

T2

Ts

T1

T2

T3
T3

T4
T2

s
T3
T3
T1

Ts

max. dozvoljen prirast temperature

140 K (srednji)
(srednji), lokalno ne > 180 K

Unutarnji poloaj
T3

max. dozvoljen prirast temperature

180 K

T4

j prirast
p
temperature
p
max. dozvoljen
140 K (srednji), lokalno ne > 180 K

T2

s = 50 mm
19

Ispitivanje protupoarnih zaklopki poloaj temperaturnih osjetnika

T1 + Ts max. dozvoljen prirast temperature
180 K
s
T2

T1

T2

T1

T2
Ts

max. dozvoljen prirast temperature

140 K (srednji), lokalno ne > 180 K

s = 20 mm prema NFS 61-937 (Francuska)

s = 25 mm prema NEN 6077 (Nizozemska)
s = 25 mm prema EN 1366-2 (EURO standard)
T2

T1

T2

T1

Ts

20

Mehaniko aktiviranje
Aktiviranje putem
Toplinskog elementa

Ureaj za zatvaranje
Mehaniki

Toplinskog elementa Mehaniki

i magnetsko
t k blokiranje
bl ki j
mehanizma
(napon zatvara)
Toplinskog elementa Mehaniki
i magnetsko
t k blokiranje
bl ki j
mehanizma
(prekid napona
zatvara)

Funkcija

Zatvaranje
runo
toplinski
runo
toplinski
strujni impuls

runo
toplinski
prekid strujnog
kruga

Otvaranje
runo
runo

runo

21

Daljinska kontrola - upravljanje

Aktiviranje putem

Ureaj za zatvaranje

Toplinski element i
Pneumatsko elektro - pneumatski
mehaniki
pogon (prekid napona
zatvara)
Toplinski element I
Elektro - mehaniki
motor sa povratnom
oprugom (prekid
napona zatvara)
t
)

Funkcija
Zatvaranje
Mehaniki
Termoelektrino pneumatski (npr.
S t
Sustavom
upravljanja)
lj j )
Mehaniki
Toplinski prekid
strujnog kruga

Otvaranje
Elektro - pneumatski
(daljinski
upravljano)
elektrino
(daljinski
upravljano)

22



Izvedba

kvadratne/pravokutne
protupoarne zaklopke

Veliine od 0.08 do 1.2 m

23

Izvedba okrugle protupoarne zaklopke

Nominalni promjeri od 100 do 800 mm

24

Protupoarni zrani ventili

Nominalnog promjera od 100 do 200 mm

25


j j j
Primjenjuju

se:

u zranim
kanalima
na kraju
j zranih kanala ((ubacivanje
j i odsis zraka))
unutar zida ili na stropu (prestrujne aluzine)

Protupoarne zaklopke su prikladne za ugradnju u :

nosive zidove

podove / stropove

lake pregradne zidove

direktno u nosive zidove

direktno u podove / stropove

izvan zidova
Zakljuak

Zbog nepanje poari se dogaaju i dogaati e se i u budunosti.Radi predostonosti

potrebno je ugraivati opremu koja je u mogunosti sprijeiti odn. pomoi sprijeavanju
irenja poara. Zbog toga protupoarne zaklopke su vaan imbenik u sustavima
ventilacije i klimatizacije.
26

Koliina
a dima / tem
mperatura

Signalizacija dima i poarni alarm u sluaju poara

Razvoj dima

Prirast temperature

Vrijeme

27

osjetnika za dojavu poara
Karakteristike

Signalizacija dima i poarni alarm u sluaju poara

Vrsta osjetnika

Prigueni
Prig
eni
plamen

Ot oreni plamen
Otvoreni
Sa dimom

Bez dima

Optiki osjetnik
Ionizirajui osjetnik dima
Toplinsko
T
li k diferencijalni
dif
ij l i
osjetnik
Toplinski osjetnik
j
Osjetnik ultraljubiastog
zraenja

28

Poloaj

javljaa

poara
u sustavu ventilacije

Signalizacija dima i poarni alarm u sluaju poara

A
M
B

Mjesta usisa zraka

Povrina prostora

Osjetnik

Kanalski razvod

Signalni vod / Kontrolna linija

Ventilator

29

Princip

rada

Signalizacija
javljaa
poara dima i poarni alarm u sluaju poara

max. 50
0 - 80 m

Membrana

Elektrini kontakt

Cjevica osjetnika

Kuite

Kapilarna cjevica

Signalni vod / Kontrolna linija

30

Signalizacija dima i poarni alarm u sluaju poara

Sustav distribucije zraka i protupoarne zaklopke sa termo elektrinim okidaem

Z=
A=
U=
F=

Ubacivanje zraka
Odsisavanje zraka
Recilkuracija
Otpadni zrak
Protupoarna zaklopka sa termo
elektrinim okidaem

U
A

t<72C

Z
31

Signalizacija dima i poarni alarm u sluaju poara

Sustav distribucije zraka i protupoarne zaklopke sa termo elektrinim okidaem

I osjetnicima dima u kanalima
Z=
A=
U=
F=

Ubacivanje zraka
Odsisavanje zraka
Recilkulacija zraka
Otpadni zrak
Osjetnik dima u prostoru

U
A

Osjetnik dima u kanalu

Protupoarna zaklopka sa
termo elektrinim okidaem
t<72C

Z
32

Ugradnja
kanalnog javljaa poara
Signalizacija dima i poarni alarm u sluaju poara

Otvor za signalizaciju
protoka

Otvor za signalizaciju
dima

Kanal

Osjetnik dima

33

Mogunosti
spajanja
na centralni nadzorni sustav graevina


Signalizacija dima i poarni alarm u sluaju poara

Standardi
Protokoll
Standards
Protocol standards
npr BACnet
npr.

Razina
upravljanja
graevinom

npr. BACnet ili

Profibus

Razina
automatske
regulacije

npr LON ili AS-i

Osjetnik poara
Protupoarne zaklopke

Oprema
u polju

Sustav nadzora evakuacije

34