VERLERN GRAFKLERLE

GSTERLMES
Do. Dr. Turan SET
Karadeniz Teknik niversitesi Tp
Fakltesi Aile Hekimlii Anabilim Dal

Verilerimizi bilgisayara girdikten sonra

ncelikli olarak yapmak isteyeceimiz ey

onlar zetlemek ve bir ekilde
hissedilebilir hale getirmektir.
Bunun en gzel yolu da tablolar ve grafikler
hazrlayarak zet istatistikler oluturmaktr.
Grafiklere bakarak daha hipotez testlerini
uygulamadan ve nemlilik durumuna
bakmadan durum hakknda bir fikir
edinebiliriz.

Frekans dalm
Frekans dalm, her bir deikenle ilgili

gzlemlerin, bunlarn snflarnn, veya

kategorilerinin gzlem frekans (skl)
asndan gsterilmesidir.

Frekans dalmlarnn gsterilmesi

Frekans dalmlar kategorik veriler veya

baz tam sayl numerik veriler iin kullanlr

Verilerin grsel olarak sunulmasn salar.

Bar veya stun grafikleri

Her bir kategori iin ayr bir yatay veya

dikey stun izilir.

Stunun boyu deikenin ilgili kategorideki
skl (frekans) ile orantldr.
Stunlar arasndaki boluklar deikenlerin
kategorik veya tam sayl olduunu gsterir.

rnek
SPSS dosyasn anz. fiziksel aktivite

deikeninin frekans dalmna bakalm.

stun grafiini karalm.
Analyze>Descriptive
Statistics>Frequencies>[fiziksel aktivite
deikenini Variable(s) alanna
geirelim]>ok

Ayn frekans dalmnn stun

grafii
Graphs>Legacy Dialogs>Bar [X eksenine

fiziksel aktivite deikenini

koyalm]>Sipmle ve Summaries for groups
of cases seerek Define>OK

Ayn frekans dalmnn stun grafii

apraz tablolar

Pasta grafii
Daire eklindeki bir pasta her bir dilimi

deikenin ilgili kategorisinin frekansn

temsil edecek ekilde dilimlere ayrlr.

rnek
fiziksel aktivite deikeninin pasta grafiini

yapalm.
Graphs>Legacy Dialogs>Pie> Summaries
for groups of cases seerek Define>[Define
Slices by eksenine fiziksel aktivite
deikenini koyalm]>OK

rnek

rnek

Histogram
Bu grafik de stun grafiine benzer. Ancak,

stunlar arasnda boluk yoktur.

Stunlar bir deeri deil, belli aralktaki
deerleri temsil eder.
Bu grafik daha ok numerik deikenlerde
verilerin dalm eklini incelemek iin
kullanlr.

rnek
Kilo deikeninin histogram grafiini

izelim
Graphs>Legacy
Dialogs>Histogram>[Variable eksenine
fiziksel aktivite deikenini koyalm]>
Display normal curve kutucuunu
iaretleyelim>OK

Frekans dalmnn ekli

Simetrik dalm: bir orta deer

etrafnda eit olarak dalr. Histogram

grafiinde an erisinin iki taraf da
simetriktir.
Saa eimli (pozitif eimli): histogram

grafiinde an erisinin kuyruu saa

dorudur.
Sola eimli (negatif eimli): histogram

grafiinde an erisinin kuyruu sola

dorudur.

Dot plot
Sk kullanmadmz bir grafik eklidir.
Her bir gzlem yatay veya dikey eksende

bir nokta olarak gsterilir.

Byk veri setlerinde bu grafikleri
yorumlamak zor olabilir (noktalar st ste
binecektir).

Dot plot
rnek
Kilo deikenlerinin dotplot grafiini

izelim.
Graphs>Legacy Dialogs>Scatter/dot [Simple

Dot seip Define butonuna tklaynz]>[X

eksenine Kilo deikenini koyalm]>OK

Dot plot

Boxplot (sapl kutu grafii)

Asansr grafii, kutu ve sakal grafii (box

and whisker plot) de denir.

Hata ayklama, u deerleri ve ar
deerleri saptamak iin de kullanlr.
SPSSde sapl kutu grafikleri izildiinde
kutunun sap ksmnn dnda u deerler
ve ar deerler de gsterilir.
Veri kutudan uzaklna gre u deer
(outlier), veya ar deer (extreme)
olarak tanmlanr.
SPSS ktsnda u deerler daire ile,

ar deerler ise yldzla grlmektedir

rnek
Graphs>Legacy Dialogs>Boxplot [Simple,

Summaries for groups of cases seip Define

butonuna tklaynz]>[Y eksenine Boy, X
eksenine Cinsiyet deikenlerini
koyalm]>OK
Sapl kutu grafiklerinde sap ksmnn dnda

iaretlenen bireyler u deerleri temsil etmektedir.

Boxplot

Boxplot
SPSSde birden fazla deiken iin ayn

anda sapl kutu grafikleri izdirip u

deerlere bakmak mmkndr
Graphs>Legacy Dialogues>Boxplot [Simple,

Summaries of seperate variables seip Define

butonuna tklaynz]>[ya, boy, kilo
deikenlerini Boxes represent: alanna
geiriniz]>OK.

Boxplot
Grld zere
Ya deikeninde
3. bireyin ya (23
yanda)
u deer olarak, 1.
bireyin ya (39
yanda) ar deer
olarak belirtilmitir.
Boy deikeninde
de
hem u, hem de ar
deerler
vardr. Kilo
deikeninde u
deer vardr ama
ar deer
saptanmamtr.

Boxplot
Bu grafikte
age deikeninde
112. bireyin ya (90
yanda)
u deer olarak
belirtilmitir.
Weight
deikeninde ise
hem u, hem de ar
deerler
vardr. Height
deikeninde
ar ve u deer
saptanmamtr.

Scatter diagram (salma grafii, nokta grafikler)

ki ayr numerik veya ordinal deikeni

grafikle gstermenin bir yolu nokta

grafikleridir.

rnek
Boy ve Kilo deikenlerinin scatter

grafiini izelim.
Graphs>Legacy Dialogs>Scatter/dot [Simple

Scatter seip Define butonuna tklaynz]>[Y

eksenine Boy, X eksenine Kilo
deikenlerini koyalm]>OK

rnek

rnek

Kaynak
1.

Aktrk Z, Acemolu H. Salk alanlar in Aratrma

ve Pratik statistik. Anadolu Ofset: stanbul, 2011.