Bab 2:

Perkhidmatan
Bimbingan dan
Kaunseling
Nama ahli kumpulan:
Choy Mae Yeng
Lim Pei Luan
Yii Chai
Ling

JENIS PERKHIDMATAN
BIMBINGAN

Penilaia
n

Konsultas
i dan
Rujukan

Inventori,
Taksiran
dan Rekod

Jenis
Bimbin
gan
Penempata
n dan
Tindakan
Susulan

Bimbing
an

Kaunseli
ng

1. Inventori, Taksiran
dan Rekod

Inventori pengumpulan maklumat

mengenai kanak-kanak secara
keseluruhan, dan klien secara spesifik.
2 teknik yang biasa digunakan untuk
mengumpul maklumat murid:
Teknik ujian. Ujian psikometrik dan
ujian psikologi sedia ada.
Contoh: Senarai semak Masalah Mooney,
Ujian Personaliti, Skala konsep Kendiri,
Ujian Minat Kerjaya dan sebagainya.

1. Inventori, Taksiran
dan Rekod

Teknik bukan ujian.

Contoh: Senarai semak, pemerhatian, soal selidik,
temubual, rekod prestasi, dan sebagainya.

Taksiran usaha guru bimbingan dan

kaunseling untuk menganalisis dan
menggunakan pelbagai jenis data murid
termasuk peribadi, psikologikal dan sosial
yang diperoleh daripada pelbagai jenis
inventori di atas.
Taksiran dibuat bertujuan membantu individu
memahami dirinya.

 Pengurusan Rekod
Terbahagi kepada 3 jenis rekod
1. Buku rekod perkhidmatan bimbingan
dan kaunseling
2. Rekod sesi bimbingan dan
kaunseling
3. Rekod program bimbingan dan
kaunseling

Jenis
Rekod

Kandungan

Buku rekod Rancangan Tahunan Aktiviti

perkhidmata Bimbingan dan Kaunseling yang
n bimbingan
terdiri daripada lapan bidang
Jadual Perkhidmatan Bimbingan dan
dan
kaunseling
Kaunseling
Laporan aktiviti harian
Analisis Rekod Mingguan Sesi
Bimbingan atau Kaunseling Individu,
Sesi Bimbingan atau Kaunseling
Kelompok
Analisis Rekod Bulanan Sesi
Bimbingan atau Kaunseling Individu
atau Kaunseling Kelompok
Analisis Rekod Tahunan Sesi
Bimbingan atau Kaunseling Individu,
Sesi Bimbingan atau Kaunseling

Jenis
Rekod
Rekod sesi
bimbingan
dan
kaunselin
g
Rekod
program
bimbingan
dan
kaunselin
g

Kandungan
Masa Perkhidmatan diberikan
Nombor rujukan klien
Jantina dan angsa klien
Jenis kes bimbingan atau
kaunseling
Masa aktiviti
Bidang aktiviti
Objektif aktiviti
Jenis aktiviti
Kumpulan sasaran

2. Bimbingan
Merangkumi tiga domain umum
Perkembangan peribadi dan sosial
Perkembangan akademik
Perkembangan kerjaya

Pelbagai aktiviti boleh dirancang bagi

setiap domain di atas sehingga terbentuk
satu kurikulum bimbingan.
Kurikulum bimbingan mempunyai
matlamat bagi domain yang ditetapkan
dan kompetensi bagi setiap tahap
persekolahan.

3. Kaunseling
Perkhidmatan kaunseling yang dijalankan
secara individu atau kelompok.
Klien untuk kaunseling individu atau ahli
kaunseling kelompok terdiri daripada tiga
kategori:
1. Sukarela
2. Dijemput
3. Dirujuk

Semua kategori klien ini perlu mengisi

borang memohon kebenaran
meninggalkan kelas untuk menghadiri sesi
kaunseling.

 Klien yang datang secara sukarela

Klien hendaklah mengisi borang temujanji,
iaitu Permohonan Mendapatkan Khidmat
Kaunseling, kemudian serahkan kepada guru
bimbingan dan kaunseling, atau masukkan ke
dalam peti kaunseling di luar bilik bimbingan
dan kaunseling.
Klien seterusnya hendaklah mendapatkan
Surat Kebenaran Meninggalkan Kelas daripada
guru bimbingan dan kaunseling untuk diisi
maklumat yang diperlukan sebelum menjalani
sesi kaunseling pada hari berkenaan.

 Klien yang dirujuk atau dijemput

Guru kaunseling hendaklah mengisi
Borang Rujukan Khidmat Kaunseling
manakala bagi klien yang dijemput Borang
Khidmat Kaunseling Individu pula diisikan.
Klien juga perlu membawa bersama Surat
Kebenaran Menghadiri Khidmat Kaunseling
Individu yang telah ditandatangani oleh
guru matapelajaran yang masuk ke kelas
semasa mereka menjalani sesi kaunseling
nanti.

 Ahli kelompok yang datang secara

sukarela
Ahli kelompok ini akan mengisi borang
temujanji, kemudian serahkan kepada guru
bimbingan dan kaunseling, atau masukkan ke
dalam peti kaunseling di luar bilik bimbingan
dan kaunseling.
Klien seterusnya hendaklah mendapatkan
Surat Kebenaran Meninggalkan Kelas daripada
guru bimbingan dan kaunseling untuk diisi
maklumat yang diperlukan sebelum menjalani
sesi kaunseling pada hari berkenaan.

 Ahli kelompok yang dirujuk

Guru kelas/guru matapelajaran/guru disiplin yang
ingin merujuk kanak-kanak untuk menjalani
kaunseling kelompok hendaklah mengisi Borang
Rujukan Khidmat Kaunseling Kelompok.
Kemudian berjumpa dan serahkan kepada guru
bimbingan dan kaunseling untuk menguruskan
sesi kaunseling kelompok pada tarikh dan masa
yang sesuai.
Mereka perlu dapatkan Surat Kebenaran
Menghadiri Khidmat Kaunseling Kelompok yang
ditandatangani oleh guru kelas/guru
matapelajaran pada tarikh dan masa sesi
kaunseling kelompok diadakan.

 Ahli kelompok yang dijemput

Guru bimbingan dan kaunseling
perlu isi Borang Khidmat Kaunseling
Kelompok serta Surat Kebenaran
menghadiri Khidmat Kaunseling
Kelompok. Kemudian berjumpa dan
serahkan kepada guru
matapelajaran yang masuk ke kelas
semasa sesi kaunseling
dikendalikan.

4. Penempatan dan Tindakan Susulan

Guru bimbingan dan kaunseling akan
membantu kanak-kanak untuk
membuat keputusan mengenai aliran
persekolahan yang akan diikuti
sambil mereka melalui transisi
daripada satu peringkat
persekolahan ke peringkat yang lain.
Contoh: menguruskan permohonan
kanak-kanak tahun enam ke sekolah
menengah berasrama penuh.

 Melibatkan taksiran kanak-kanak

perkhidmatan maklumat, dan
bantuan kaunseling yang relevan
perancangan yang sistematik bagi
mengekalkan hubungan dengan
bekas murid.
Tindakan susulan melibatkan
perancangan yang sistematik bagi
mengekalkan hubungan dengan
bekas murid.

5. Konsultasi dan
Rujukan
Guru bimbingan perlu peruntukkan masa
untuk berjumpa dengan ibu bapa,
mengadakan sesi rundingcara dengan
guru-guru lain, dan sebagainya.
Contoh: bagi mengurangkan tingkahlaku
mengganggu dalam kalangan kanakkanak, adalah lebih berkesan sekiranya
melibatkan kerjasama dan usahasama
kedua-dua pihak ibubapa dan guru.

5. Konsultasi dan
Rujukan
Kolaborasi bestari yang
terbina antara guru bimbingan
dan kaunseling, ibu bapa dan
guru akan memudahkan
langkah membuat rujukan
serta mengambil tindakan
susulan, sekiranya perlu.

6. Penilaian
Guru bimbingan dan kaunseling
dikehendaki membuktikan sejauh mana
perkhidmatan dan aktiviti-aktiviti yang
dijalankan menyumbang kepada
kejayaan kanak-kanak seperti prestasi
akademik dan perkembangan
psikososial mereka.
3 jenis penilaian:
1. Penilaian Personalia
2. Penilaian Program
3. Penilaian Hasil

 Penilaian Personalia
Menggambarkan penilaian terhadap guru
bimbingan dan kaunseling melalui data
proses yang dikumpulkan.
Ia merangkumi semakan fail dan rekod
yang disimpan.
Juga dikenali sebagai penilaian umum.
Ia dapat memberi maklumat mengenai
skop dan liputan program kaunseling
yang diberikan

 Penilaian Program
Menggambarkan status program bimbingan
dan kaunseling sekolah berbanding dengan
piawaian program yang telah ditetapkan.
Tujuan pengumpulan data persepsi, beberapa
teknik boleh digunakan.
Contoh: skala pemeringkatan diedarkan atau
tinjauan pendek dilaksanakan ke atas guru
dan/atau kanak-kanak; temubual dijalankan
secara rawak dengan guru-guru atau kanakkanak tentang keberkesanan satu-satu aktiviti
yang telah dikendalikan dna sebagainya.

 Penilaian Hasil
Jenis penilaian ini menjawab soalan:
sejauh manakah impak program
bimbingan kaunseling terhadap kejayaan
kanak-kanak, khususnya pencapainan
akademik mereka?
Data hasil yang dikutip termasuk kadar
penambahbaikan dari segi kehadiran
murid, markah dan gred, skor pencapaian,
dan tingkah laku dalam bilik darjah; kadar
penurunan kes disiplin, dan sebagainya.

JENIS KAUNSELING

Krisis
Perkembang
an

Jenis
Kaunseli
ng
Pencegah
an

Pemulih
an

1. Kaunseling Krisis
Digunakan bagi kes yang
memerlukan perhatian atau tindakan
segera guru bimbingan dan
kaunseling.
Contoh: Pergaduhan dalam kelas
atau sekolah; percubaan membunuh
diri; Penggunaan dadah; Kehilangan
ahli keluarga akibat kemalangan,
kematian dan sebagainya.

2. Kaunseling
Pemulihan

Dijalankan ke atas kanak-kanak yang

berisiko seperti ponteng sekolah,
merokok, vandalisme, melawan guru
dan masalah disiplin lain.
Mereka dikumpulkan untuk menjalani
kaunseling individu atau kelompok
bertujuan mengubah perlakuan
masing-masing dan mengelakkan
berlakunya krisis.

3. Kaunseling
Pencegahan

Jenis kaunseling ini berpegang kepada

prinsip bahawa mencegah adalah lebih
berfaedah daripada merawat.
Pelbagai usaha perlu diambil oleh guru
bimbingan dan kaunseling untuk
menghalang timbulnya satu-satu masalah
melalui pelaksanaan kempen, taklimat,
bengkel dan ceramah.
Contoh: kempen anti-merokok, kempen
pendidikan pencegahan penggunaan dadah,
taklimat menghadapi peperiksaan, ceramah
motivasi dan sebagainya.

4. Kaunseling
Perkembangan

Satu usaha ke arah melengkapkan kanakkanak dengan pengetahuan dan kemahiran

serta memupuk sikap positif berasaskan
keperluan mereka.
Oleh itu, guru bimbingan dan kaunseling perlu
membantu kanak-kanak untuk memahami
serta menerima dirinya serta situasi hidup
mereka.
Dengan itu, mereka akan lebih berupaya untuk
menangani atau menyelesaikan masalah yang
dihadapi, serta membuat keputusan demi
masa depan mereka.

Etika Kaunseling

Prinsip-prinsip Etika Profesion

Kaunseling
Prinsip Etika
Autonomi

Perjelasan
Menghormati hak klien untuk
membuat keputusan atau
bertindak sendiri tanpa
sebarang pergantungan atau
gangguan daripada guru
bimbingan dan kaunseling.

Kemurahan hati Berbuat baik kepada klien

Membantu klien mencapai
hasil positif
Tidak berniat
jahat

Tidak melakukan sesuatu

yang mencederakan atau
memudaratkan klien

Prinsip Etika
Keadilan

Kejujuran

Perjelasan
Membekalkan akses dan
layanan yang sama dan adil
kepada semua kanak-kanak
Bersifat jujur dan ikhlas
Elakkan sebarang penipuan
atau eksploitasi terhadap
klien
Kotai perjanjian atau
komitmen yang dibuat

KPBK (Kod Etika Perkhidmatan Bimbingan dan

Kaunseling) adalah satu garis panduan dan asas
bagi guru bimbingan dan kaunseling
menyelesaikan isu etika yang timbul dan
dianggap menyeleweng daripada piawaian
perlakuan guru bimbingan dan kaunseling.

Kod Tatalaku Guru Bimbingan

dan Kaunseling Sepenuh Masa
Tanggungjaw
ab terhadap
klien
Tanggungjaw
ab terhadap
masyarakat

KOD
TATALA
KU
Tanggungjaw
ab terhadap
rakan
profesional

Tanggungjaw
ab terhadap
organisasi
dan majikan

TANGGUNGJAWAB TERHADAP
KLIEN
Mengutamakan kepentingan klien
Menghormati privasi klien
Merahsiakan segala maklumat yang
diperoleh kecuali yang akan
membahayakan klien atau orang
persekitarannya
Memahami dan menghormati latar
belakang sosio-budaya klien

TANGGUNGJAWAB TERHADAP
KLIEN
Berkhidmat dengan penuh dedikasi
dan membuktikan kemahiran
profesionalisme
Membimbing klien ke arah
pembentukan sikap bertanggungjawab
terhadap tingkah lakunya
Tidak boleh mengamalkan atau
menggalakkan diskriminasi berasaskan
ras, jantina, ideologi dan sebagainya

TANGGUNGJAWAB TERHADAP
KLIEN
Mencapai persetujuan klien mengenai
batasan unsur kerahsiaan
Sedia mempertahankan, membantu
dan membela rakan profesional yang
teraniaya akibat tuduhan dan
tohmahan perlakuan yang tidak
beretika

Tanggungjawab terhadap Rakan

Profesional
Saling berusaha untuk meningkatkan
tahap kecekapan profesionalisme
mereka
Menghormati, bersikap adil dan
terbuka terhadap rakan profesional.
Bertanggungjawab untuk mencegah,
mendedah dan memperbetulkan
perlakuan rakan profesional yang tidak
beretika.

Tanggungjawab terhadap
Masyarakat
Memahami dan menghormati
unsur sosio-budaya masyarakat di
mana beliau berkhidmat
Mematuhi undang-undang negara
dan melaksanakan tugasnya
berlandaskan undang-undang
tersebut.

Tanggungjawab terhadap
Organisasi dan Majikan
Menjelaskan bidang kepakaran dan
tahap kecekapan profesionalnya
Tidak menyalahgunakan kemudahan
dan sumber organisasi
Mencegah berlakunya diskriminasi
dalam organisasi dan dalam
pelaksanaan polisi amalan pekerjaan

Tanggungjawab terhadap
Organisasi dan Majikan
Memaklumkan kepada majikan tentang
keadaan yang boleh menyebabkan
konflik yang akan merosakkan atau
menyekat keberkesanan
perkhidmatannya
Membenarkan dirinya dinilai secara
profesional dari masa ke semasa

Guru bimbingan dan kaunseling sepenuh

masa hendaklah sentiasa menjaga
tatalaku untuk memelihara piawaian dan
imej sebagai seorang ahli profesional.

BIMBINGAN DAN KAUNSELING

SEKOLAH : ISU DAN CABARAN

Senario di Malaysia
Pemilihan
calon kursus
dalam
perkhidmatan
bimbingan
dan
kaunseling

Peruntukan
Bilik Khas
dan
Kemudahan
Asas

Pemilihan calon kursus

dalam perkhidmatan
bimbingan dan kaunseling
i.

Nisbah guru benar-benar mencukupi dan

tiada guru yang berlebihan
ii. Guru yang mempunyai anak-anak kecil
agak keberatan untuk meninggalkan
keluarga walaupun mereka akan
menjalani Kursus Dalam Perkhidmatan 14
Minggu Bimbingan dan Kaunseling di
institut perguruan yang berhampiran

Pemilihan calon kursus

dalam perkhidmatan
bimbingan dan kaunseling
iii. Pihak pentadbiran menghadapi
masalah untuk mencari calon yang
benar-benar berminat.
iv. Bukan semua orang mempunyai ciri
personaliti ingin, rela dan sanggup
membantu orang lain

Peruntukan Bilik Khas dan

Kemudahan Asas
i.

Di kebanyakan sekolah rendah yang

sudah lama ditubuhkan, agak sukar
mengenal pasti bilik khas untuk
dijadikan bilik bimbingan dan
kaunseling.
ii. Sesetengah sekolah mempunyai bilik
bimbingan dan kaunseling, namun
tiada peruntukan untuk kelengkapan
asas seperti kipas, set sofa, kabinet,
rak buku, almari dan sebagainya.

Spesifikasi bilik bimbingan dan

kaunseling

Mudah
dikunjungi
dan
mempunyai
peredaran
udara yang
baik

Dibekalkan
dengan
perabot asas
seperti almari,
kabinet besi
rak, papan
kenyataan,
meja dan
kerusi

Spesifikasi bilik bimbingan dan

kaunseling

Hiasan dalam
bilik
mewujudkan
suasana yang
menenteramka
n dan
digantung
gambar-gambar
atau kata-kata
hikmah yang

Cat dinding
dan langsir
tingkap
berwarna
lembut
seperti putih
atau merah
jambu

Ruang-ruang khas dalam bilik

bimbingan dan kaunseling

Kaunter
Pendaftar
an

Tempat bertanya
Membuat temu janji

Ruang
menungg
u

Mempamerkan bahan
bacaan bagi kanak-kanak
yang menunggu giliran
untuk berjumpa dengan
guru kaunseling

Ruang-ruang khas dalam bilik

bimbingan dan kaunseling

Bilik resos

Menayang video, slaid,

lut sinar, TV

Pejabat
guru
bimbingan
dan
kaunseling

Menjalankan sesi
kaunseling
Tempat simpanan rekod
klien
Rekod-rekod sesi
kaunseling