Professional Documents
Culture Documents
FM Theoria
FM Theoria
FM Theoria
1
...................................................... 1
1.1 ................................................................................................... 1
1.1.1. ........................................................................................... 1
1.1.2. .................................................................................... 2
1.1. 3. ............................................. 3
1.1.4. ............................................................................. 4
1.2 ................................................. 5
1.2.1. (heat conduction) ................................................................. 5
1.2.2. (mass diffusion) ................................. 7
1.2.3. (momentum diffusion momentum
transport by viscous forces) ...................................................................................... 8
1.2.4. ............................................................ 10
1.2.5. ........................... 11
1.2.6. ....................... 12
2
....................................................................................................................... 14
2.1 ................................................................................................................. 14
2.1.1. ................................................................................................ 14
ii
2.1.2. ................................................................................................. 14
2.1.3 ................................................................. 15
2.1.4 ......... 19
2.2 ...................................................................... 20
2.2.1 ................................................................ 20
2.2.2 ........................................................... 21
2.2.3 ........................................................... 22
2.3 (CONVECTION) ............................. 25
2.4 ............... 26
2.4.1 (Continuity equation)............................................................. 26
2.4.2
. ................................................................................................... 29
2.5 ............................................................. 30
2.5 ................ 33
2.5.1 ................................................................................... 33
2.5.2 .................................................................................... 34
2.5.3 Fick ...................................................................................................... 35
2.5.4 ............................ 36
2.5.5 ......................................................................................... 37
3
....................................................................................................................... 40
3.1 ................................................................................... 40
iii
3.1.1 ................................................................................. 40
3.1.2 ......................................................................... 42
3.1.3 ............................. 42
3.2 ........................................................................ 45
3.2.1 ............................................... 45
3.2.2 .............................................................. 47
3.2.3 ............................................................... 49
3.3 .................................................................... 50
3.3.1 ............................................................. 50
3.3.2 ....................................................... 52
3.3.3 Navier-Stokes .................. 54
3.3.4 [ u ( u )T ] ........................................................... 55
3.3.5 Navier-Stokes ............................. 57
4
..................................................................................... 62
4.1 .................................................................................. 62
4.2 ................................................................................. 64
4.2.1 ........................................................................................................... 64
4.2.2 ........................................................................... 65
4.2.3 .................................................................................. 67
4.2.4 ................................................................................ 68
iv
5
Navier-Stokes ........................................................................ 71
5.1 ........................................................................................ 71
5.1 .................................................................... 82
5.3 NAVIER-STOKES ....................... 84
6
................................. 87
6.1 - .
. .................................................. 87
6.2 .
. ........................................................................ 89
6.3 ............................. 92
7
.......................................................................................................... 97
7.1 ................................................................................................................. 97
7.1.1 .................................................................................... 97
7.1.2 ..................................... 98
7.2
REYNOLDS .......................................................................................................... 100
7.2.1 ........................................................................ 100
7.2.2 Navier-Stokes ............................................................ 101
v
8
.................................................. 114
8.1 .......................................................................... 114
8.2 .................................................................... 117
8.3 .................. 122
8.3.1 ....................................................................... 123
8.3.2 ...................................... 124
8.3.3 .................................... 127
8.4 ................................... 133
9
................................................................................... 137
9.1 ............................................................................................................... 137
9.2 .............................................................................. 139
9.2.1 ............................................................................... 139
vi
vii
1
1.1
1.1.1.
,
,
.
, ,
.
.
,
.
, , .
, ( )
. , ,
( ), .
,
:
, ,
,
,
.
,
.
.
,
.
1.1.2.
, .
,
.
,
, , .. ,
.
,
,
. ,
,
.
.
, .
, .
. 1.1.
.
.
.
,
.
.
V
( )
1.1 .
, , , c,
, , T, , P, ,
e, , h, . .
, ,
V V 0.
. ,
, .
1.1. 3.
, ,
,
.
,
.
,
.
,
:
dU TdS PdV ,
(1.1)
, , .,
de Tds Pd ( 1 / ) ,
(1.2)
, P, , , , e, s
.
,
:
F = C-P+2,
(1.3)
F , C P
. , (..
P) .
,
, : = P MB/RT.
.
1.1.4.
, , , .
,
.
,
. ,
, ,
,
. ,
.
,
. ,
,
.
~500 m/s
~1000 m/s
~10-7 m
~10-12 m
~10-10 s
~10-15 s
,
. ,
, ,
. ,
, ,
.
,
.
, , ,
,
, .. , .
1.2
1.2.1. (heat conduction)
, , L,
. 1.2(), , 0.
t = 0 , 1,
, 0, .
,
,
.
.
y
T1: .
L
t
L
t =
T0: .
()
T1
T0
()
1.2
.
, ,
. 1.2().
. ,
( )
.
. q ,
, =
1 - 0, ,
q ~ /L. , k,
:
( q / A ) k
T
L
(1.4)
y,
. q/A
. , k,
. k . (1.4). ..
SI : k [=] J/(s m K) W/m K.
,
y y. . (1.4), :
( q / A ) k
T ( y y ) T ( y )
.
y
(1.5)
y 0,
:
( q / A ) k lim [
y 0
( q / A ) k
T ( y y ) T ( y )
]
y
dT
.
dy
(1.6)
(1.6) Fourier ,
:
YNTEETH IAOPIKH
POH
X
.
KIH
EPMOTHTA EPMIKH
AIMOTHTA EPMOKPA IA
,
. , ,
, , .
1.2.2. (mass diffusion)
, , L,
. 1.3(),
. c0 .
t = 0 , c1,
,
, c0,
. ,
6
,
.
.
y
y
c1: .
L
t
L
t =
c0: .
()
c1
c0
()
1.3
.
, ,
. 1.3().
.
,
.
. J
,
:
( J / A ) D
dc
.
dy
(1.7)
. J/A
.
, D, . ,
D . (1.7). SI : D [=] m2/s.
(1.7) Fick , :
IAOPIKH
POH
YNTEETH
.
KIH
MAZA IAXYH X
YKENTPH
, ,
. ,
, , .
1.2.3. (momentum diffusion
momentum transport by viscous forces)
L,
. 1.4. , t = 0
U1 x-.
.
. x- y ,
.
x- y-.
y
U1 : .
L
t
yx
L
t =
y
x
U1
U0
U0 = 0
()
()
1.4
.
, ,
. 1.4().
.
,
.
F .
, A, , U = U1 - U0,
8
, L, F ~UA/L.
, , :
( F / A)
U
L
(1.8)
F/A , ,
,
. , ,
. , .
(1.8). SI : [=] / m2 s) Pa s kg/m s. CGS
g/cm s poise. : 1 poise = 0.1 Pa s.
, y,
. x- y-
:
yx
dU
.
dy
(1.9)
, (1.9)
Newton, :
POH
IAOPIKH
YNTEETH
.
X KIH
. (1.19) , y,
, , x,
.
, yx .
y-
.
x. :
[ ]
N
kg( m / s 2 ) ( kgm / s ) / s OPMH /
.
m2
m2
m2
, ,
, , .
1.2.4.
1.5-1.7
,
.
,
9
.
.
.
1.5 - .
1.6 .
1.7 , .
10
. ,
,
,
.
: Bird, Stewart, and Lightfoot, Transport Phenomena, Prausnitz,
Sherwood, and Reid, The properties of gases and liquids, Perry and Green Chemical
Engineers Handbook, CRC Handbook of Physical and Chemical data.
1.2.5.
, , , cP.
:
:
( J / A ) D
: ( q / A ) k
:
dc
,
dy
(1.10)
d ( c PT )
dT
k d ( c PT )
(
)
,
dy
c P
dy
dy
dU
d ( U )
d ( U )
.
( )
dy
dy
dy
(1.10)
(1.10)
, ,
. c, cPT, U, ,
. (D,
, ) ,
(s SI m2/s).
. , (1.10)
:
IAOPIKH
POH
YNTEETH
IIOTHTA
d
,
dy
(1.11)
(
), .
11
1.2.6. .
.
,
z (x3)
, y. ,
Fourier Fick,
y (x2)
. ,
k (e3)
j (e2)
.
i (e1)
,
x (x1)
. ,
.
(x, y, z) (x1, x2, x3)
(i, j, k) (e1, e2, e3),
:
(q/A) ( q / A )x i ( q / A )y j ( q / A )z k ,
(1.12)
(q/A) ( q / A )1 e 1 ( q / A )2 e 2 ( q / A )3 e 3 ( q / A )i e i .
i 1
, ,
Fourier :
( q / A )x k
T
T
T
;( q / A )y k
;( q / A )z k
.
x
y
z
, (1.12) :
(q/A) k (
3
T
T
T
T
i
j
k ) k e i ,
x
y
z
i 1 xi
:
(q/A) kT ,
(1.13)
Fourier .
.
:
i
j k ei .
x
y
z
i 1 xi
(1.14)
,
12
( )
. Fourier
,
.
.
Fourier
Fick :
(J/A) Dc .
(1.15)
, ,
.
, .
.
y x yx.
3.
, i j
, :
ij (
u j
xi
u i
).
x j
(1.16)
3x3.
(1.16) :
[ u ( u )T ] .
(1.17)
(1.16),
, .
13
2
2.1
2.1.1.
.
,
,
,
, .. , , , ,
.
.
2.1.2.
,
.
.
. 2.1. ()
,
,
.
, ,
.
,
. ()
,
.
. ()
.
(material
volume).
.
14
()
()
()
2.1 .
. 2.2 .
() dV = dxdydz.
()
dr, dz dV=2rdrdz.
,
() dr dV=4r2dr.
.
()
()
()
z
dz
y
dz dy
dr
r
dr
dx
x
2.2 .
2.1.3
.
z (x3)
.
u
, .. =
(x,y,z,t).
y (x2)
k (e3)
()
j (e2)
. ,
, ..
i (e1)
,
x (x1)
15
. u
:
u ux i u y j uz k ,
(2.1)
u u1e 1 u 2 e 2 u 3 e 3 u i e i .
(2.2)
u 1
.
.
.
y
y'
u
uy
x'
uy
u'x
ux
,
.
x, y
x, y ,
,
u
:
u 'x cos
'
u y sin
sin u x
.
cos u y
u, v
:
u.v u v cos ,
(2.3)
u v .
.
,
. :
0 i j
ei .e j ij
1 i = j
16
ij , Kronecker.
:
3
i 1
j 1
i 1
u.v ui e i . v j e j
j 1
i 1
ui v j e i .e j
j 1
i 1
ui v j ij ui vi ,
u.v u1v1 u 2 v2 u3 v3 .
(2.4)
.
.
:
3
i
j k ei .
x
y
z
i 1 xi
(2.5)
, ..
T
T
T
T
i
j
k,
x
y
z
.
:
3
.u
i 1
3
3
e i . u j e j
xi j 1
i 1
u j
x
j 1
e i .e j
i 1
u j
x
j 1
ij
i 1
ui
,
xi
.u
u x u y u z
.
x
y
z
(2.6)
.
:
ab ab ba ,
(2.7)
.
:
.u .u u. .
(2.8)
,
.
17
.
i 1
2
2
2
2
.
xi2 x 2 y 2 z 2
Laplace.
.
Green .
n
, V, ,
dS S.
dS
n,
, .
Green
S
V
.
:
b
df
dx dx f ( b ) f ( a ) .
(2.9)
,
. ,
Green P :
PdV PndS .
(2.10)
. (2.9)
,
.
,
, n. (2.10)
.
, Green.
.udV u.ndS .
V
(2.11)
. (2.11) ,
.
18
2.1.4
z
.
z
n
y
y
.
k
j
,
i
x
.
x
,
. x, y, z.
,
n.
x ( y,z), y,
z. i, j, k, .
x ,
(q/A)x x.
(q/A)y y (q/A)z z. ,
(q/A)n .
:
( q / A )x Ax ( q / A )y Ay ( q / A )z Az ( q / A )n A . (2.12)
, :
mc T Vc T xyz c T .
P
P
P
t
t
6
t
(2.13)
x, y, z
. l, .
(2.12) l2,
l2. ,
(2.13) l3.
(2.12)
l
.
19
x, y, z 0 :
( q / A )x dAx ( q / A )y dAy ( q / A )z dAz ( q / A )n dA 0 .
(2.14)
. , z
, .
dAz = cos dA. ,
n k, n.k = cos = nx, nx z- n.
:
(2.15)
. (2.15) (2.14) :
( q / A )x n x ( q / A )y n y ( q / A )z nz ( q / A )n 0 .
n
(q/A) n.
( q / A )n (q/A).n .
(2.16)
, n
dA
:
n ( .n )dA .
(2.17)
.u
(2.11) Green. u ,
.
.u
.
Laplace. -kT
. , .(kT) = -k2T
( k). ,
Laplace .
2.2
2.2.1
,
:
20
, . ,
,
.
.
.
t, t, t 0.
:
'
. (2.18)
.
.
2.2.2
, (.
cA ).
,
. , G
.
n
, V,
dS , S.
dS
n,
.
V
d
dt dV .
(2.19)
21
.ndS .
S
(2.19)
G dV .
(2.19)
,
:
d
dV
dV .
dt V
t
V
Green
(2.11)
:
.ndS .dV .
S
. (2.18)
:
. G )dV 0 .
t
(2.20)
, V
, (2.20)
.
:
. G 0 .
t
(2.21)
2.2.3
(2.21)
, ,
, cP. ,
= cP(-0), 0 . ,
d =
cPdT. , : = kT. , ,
, .
q G .
22
(2.21)
:
c P
T
.( kT ) q G 0 .
t
(2.22)
, , .
c P
T
k 2T q G .
t
(2.23)
,
, Laplace, .
(2.18) . O
o Green,
,
.
, , , cP,
x, y, z,
.
y
z y
. x, x+x
x
x (
x
). , y,
y+y, z, z+z ,
. , :
z
: mcP
T
T
T
Vc P
( xyz )c P
t
t
t
( q / A )x A x ( q / A )y A y ( q / A )z A z
( q / A )x yz ( q / A )y xz ( q / A )z xy
( q / A )x x A x x ( q / A )y y A y y ( q / A )z z A z z
( q / A )x x yz ( q / A )y y xz ( q / A )z z xy
: Vq G ( xyz )q G
23
. (2.18) xyz :
c P
T ( q / A )x ( q / A )x x ( q / A )y ( q / A )y y ( q / A )z ( q / A )z z
q G .
t
x
y
z
x, y, z 0,
:
c P
( q / A )x ( q / A )y ( q / A )z
T
q G
t
x
y
z
c P
T
.(q/A) q G
t
(2.24)
c P
(2.25)
(2.23).
Laplace,2.
(2.23)
.
,
.
Laplace.
(x, y, z).
z
y
x
2T 2T 2T
T 2 2 2 .
x
y
z
2
(2.26)
24
(r, , z).
2T
1
T
1 2T 2T
.
(r
) 2
r r r
r 2 z 2
(2.27)
(r, , ).
r
2T
1 2 T
1
T
1
2T
(
r
)
(sin
.
r
r 2 r
r 2 sin
r 2 sin 2 2
(2.28)
2.3 (CONVECTION)
,
,
.
u
,
.
, , .
t
l = u t,
V = l
= ut
25
. , ,
V = ut. ,
u.
u,
:
: C u
(2.29)
,
.
cA
cA u
cPT
cPT u
,
. ,
,
(2.21) :
C D ,
(2.30)
(2.29)
, (1.11) , :
D .
(2.31)
2.4
2.4.1 (Continuity equation)
(2.21)
. ,
.
-- , ,
.
= = u.
.
26
, .
, , :
.u 0 .
t
(2.32)
.
2.1.3 . (2.8),
:
u. .u 0 .
t
(2.33)
, .. ,
, . (2.33) . ,
:
.u 0 .
(2.34)
. (2.34)
.
,
.
.
.
.
( )
(2.32).
, .. . ,
, (2.34)
, .
.
27
.u
(x, y, z).
z
uz
uy
ux
.u
u x u y u z
.
x
y
z
(2.35)
(r, , z).
z
uz
.u
ur
1
1 u u z
.
( rur )
r r
r
z
(2.36)
(r, , ).
u
ur
u
.u
1 2
1 ( u sin )
1 u
(
r
u
)
.
r
r sin
r sin
r 2 r
28
(2.37)
2.4.2
.
.
= (x,y,z,t), (x,y,z) .
,
:
d
dt
dx
dy
dz .
t
x
y
z
(2.38)
dx, dy, dz
. , . (2.38),
:
d dx dy dz
.
dt
t x dt y dt z dt
(2.39)
w,
:
wx
dx
dy
dz
;w y
;wz .
dt
dt
dt
(2.40)
, , (2.39) :
d
wx
wy
wz
w. .
dt
t x
y
z
t
(2.41)
. (2.41)
w, :
)w
w. .
dt
t
(2.42)
,
.
,
. ,
,
.
.
,
29
,
w = u. :
u. ,
Dt
t
(2.43)
D , .
, (
). ,
, ..
.
, (2.33),
:
D
u. .u 0
.u
t
Dt
1 D
.u .
Dt
(2.44)
.
2.5
,
, ..
.
= e ,
,
, e, :
e e
(
, 1/2u2,
).
, C = eu,
D = -kT. = eu - kT . ,
q G .
(2.21)
:
e
.( eu ) .kT q G .
t
(2.45)
30
e
e
,
e
t
t
t
, (2.8),
.( eu ) u.e e.( u ) ,
e
e
.( eu ) ( u.e ) e(
.u ) .
t
t
t
(2.46)
e
u.e ) .kT q G ,
t
, , :
De
.kT q G .
Dt
(2.47)
, ,
,
, .
Laplace.
. ,
,
.
(. ),
U = U(T,P) U = U(T,V).
, : e = e(T,P) e =
e(T,). , ,
, , . e
= e(T).
,
:
de c P dT .
(2.48)
. (2.47) :
c P
DT
.kT q G
Dt
31
c P (
T
u.T ) .kT q G
t
(2.49)
, , :
c P (
T
u.T ) k 2T q G .
t
(2.50)
. , . (2.23),
, .
Laplace .
(2.50)
, .
.
(x, y, z).
T
T
T
T
ex
ey
ez .
x
y
z
(2.51)
u uxe x u y e y uz ez ,
(2.52)
u.T :
u.T u x
T
T
T
.
uy
uz
x
y
z
(2.53
(r, , z).
T
1 T
T
er
e
ez .
r
r
z
(2.54)
u u r e r u e u z e z ,
(2.55)
u.T :
u.T u r
T u T
T
uz
.
r
r
z
(2.56)
32
(r, , ).
T
T
1 T
1 T
er
e
e .
r
r
r sin
(2.57)
u u r e r u e u e ,
(2.58)
u.T :
u.T u r
u T
T u T
.
r
r r sin
(2.59)
2.5
2.5.1
.
. ,
. cA
(kmol/m3 SI) (kg/m3 SI). :
A cAM A ,
(2.60)
.
,
, (/)
(kmol/ m2 s SI), (n/)
(kg/ m2 s SI). , :
( n A /A ) ( N A /A )M A .
(2.61)
, R A rA , ,
,
..
, (2.21)
:
c A
.( N A /A ) R A ,
t
(2.62)
:
A
.( n A /A ) rA .
t
(2.63)
33
2.5.2
c
:
c c A cB ,
(2.64)
A B .
(2.65)
x A c A / c;x B c B / c ,
(2.66)
A A / ; B B / .
(2.67)
x A xB 1,
(2.68)
A B 1 .
, uA, uB,
.
( N A /A ) c A u A ( n A /A ) A u A ,
(2.69)
( N B /A ) c B uB ( nB /A ) B uB ,
(2.70)
:
u( M ) x A u A x B uB ,
(2.71)
u A u A B uB .
x
x
uB
u(M)
u
,
,
.
,
x-
,
34
,
(JA/A). :
( N A /A ) c A u A c A [ u( M ) ( u A u( M ) )] c A u( M ) ( J A /A ) .
(2.73)
,
(jA/A). :
( n A /A ) A u A A [ u ( u A u )] A u ( j A /A ) .
(2.74)
, :
( N B /A ) c B u( M ) ( J B /A ) ,
(2.75)
( nB /A ) B u ( j B /A ) .
(2.76)
. :
( N A /A ) ( N B /A ) c A u A c B uB c( x A u A x B uB ) cu( M ) ,
( N A /A ) ( N B /A ) c A u( M ) ( J A /A ) c B u( M ) ( J B /A ) cu( M ) ( J A /A ) ( J B /A ) ,
( J A /A ) ( J B /A ) 0 .
(2.77)
( j A /A ) ( j B /A ) 0 .
(2.78)
2.5.3 Fick
Fick, ,
:
:
( J A /A ) cD AB x A ,
(2.79)
( j A /A ) DAB A .
(2.80)
DAB .
35
. ,
.
, , :
( J B /A ) cDBA x B ,
(2.81)
( j B /A ) DBA B .
(2.82)
D .
Fick
D D . .
(2.77) :
( J A /A ) ( J B /A ) 0 cD AB x A cDBA xB 0 .
(2.68) xB = 1-xA, :
cD AB x A cD BA ( 1 x A ) 0 cD AB x A cD BA x A 0
cx A ( D AB DBA ) 0
DAB DBA .
(2.83)
, .
,
(2.79-2.82).
2.5.4
(2.63), :
A
.( n A /A ) rA ,
t
(2.63)
(2.74) :
( n A /A ) A u ( j A /A ) .
(2.74)
Fick (2.80) :
( j A /A ) DAB A .
(2.80)
, :
A
.( A u ) .D A rA
t
A
u. A A ( .u ) .D A rA .
t
, :
36
A
u. A .D A rA
t
(2.81)
c A
u.c A .Dc A R A .
t
(2.82)
(2.82) (2.49)
, (2.50) :
Dc A c A
u.c A D 2 c A R A .
Dt
t
(2.83)
,
(2.26-2.28) (2.51-2.59).
,
. Fick
,
. (2.83)
, .. , .
, .. .
2.5.5
.
,
.
. ,
, :
( N A /A ) c A u( M ) ( J A /A ) c A ( x A u A x B u B ) cDx A
,
cA
( c A u A c B u B ) cDx A
c
,
( N A /A ) x A ( N A /A N B /A ) cDx A .
(2.84)
(2.62)
.
, ,
, , .
, , ..
z-:
37
.( N A /A )
d ( N A /A )z
0 N A /A . ,
dz
(2.85)
, , :
.( N /A ) 0 N /A .
(2.86)
(equimolar counterdiffusion)
, ,
.
,
. , ( N A /A N B /A ) 0 ,
, (2.84) :
( N A /A ) ( J A /A ) cD
dx A
. ,
dz
.
.
38
( N A /A ) x A ( N A /A ) cD
( 1 x A )( N A /A ) cD
dx A
dz
dx A
dz
1 dx A
( N A /A ) / cD .
1 x A dz
,
. , ,
.
, .
- (non-equimolar counterdiffusion)
,
, .
, .
.
, 1,
,
,
.
(2.85-2.86) ,
, ( N B /A ) ( N A /A ) . (2.84)
:
dx A
dz
dx
( N A /A ) x A [( N A /A ) ( N A /A )] cD A
dz
dx
[ 1 ( 1 )x A ]( N A /A ) cD A
dz
dx A
1
( N A /A ) / cD .
[ 1 ( 1 )x A ] dz
( N A /A ) x A [( N A /A ) ( N B /A )] cD
, , 1 .
.
39
3
,
, ,
.
,
.
3.1
. ,
,
.
, ,
. , , .
.
,
, .
3.1.1
,
.
x, y, z,
z
i, j, k,
z
,
n
y
y
n.
k
j
,
i
x
x
.
40
x ( ) Px,
:
FAx Px Ax i ,
, , Py Pz ,
:
FAy Py Ay j FAz Pz Az k .
, , :
FA PAn .
,
:
Fs Px Ax i Py Ay j Pz Az k PAn .
Fg mg Vg
xyz
6
g.
.
x, y, z, l
, ,
l3,
, l2. l 0
. :
Px dAx i Py dAy j Pz dAz k PdAn 0 .
(3.1)
, , :
dAx ( dA )n x ; dAy ( dA )n y ; dAz ( dA )n z ,
(3.2)
.
(3.1) :
Px n x i Py n y j Pz n z k Pn 0
Px n x i Py n y j Pz n z k P( n x i n y j n z k ) 0
(3.3)
, :
Px P;Py P;Pz P .
(3.4)
.
, ,
, .
41
3.1.2
, ,
, V, , S.
dS
n,
n
. ,
dS
S ,
. :
PndS ,
Green (2.10)
:
PndS PdV .
S
(3.5)
, :
gdV .
(3.6)
,
, :
( P g )dV 0 .
(3.7)
, ,
.
, :
P g 0 .
(3.8)
3.1.3
)
z
P =P
, ,
, ..
z-
. : g = gez, P =(dP/dz)ez,
(3.8):
dP
g 0 P P gz .
dz
42
(3.9)
( = 1000 kg/m3)
10.3 m .
)
.
z
,
P =P
. .
(3.9), H
: P gH .
H
.
)
z
h
PA
A
U
.
,
.
.
. (3.9),
A z = -h
:
PA P gh .
, .
)
:
dP
g 0 .
dz
(3.10)
43
PMB
RT
.
P
RT
MB
,
,
dP d RT
.
dz dz MB
(3.10)
:
d
MBg
dz .
RT
0 exp(
MBg
z ),
RT
(3.11)
0 . ,
.
(3.11) 100 m 0.990, 1000
m 0.890, 10000 m 0.310.
)
n
dS
Y, ,
(3.8).
:
FA PndS PdV ,
S
Green.
, . (3.8)
FA Y gdV Y Vg .
(3.12)
, . (3.12)
, ,
.
44
.
.
.
(
).
:
B 0V0 g 1V1 g ,
:
V0
1 V0
.
0 V1 V0 Sh
S h
. V0 , h
S
.
3.2
3.2.1
. ,
, .
, ,
:
. .
u, v.
:
3
i 1
j 1
i 1
uv u i e i v j e j
u v e e
j 1
j i
(3.13)
, uivj, ei
ej.
. :
45
u1v1
uv u 2 v1
u 3 v1
u1v 2
u 2 v2
u3v2
u1v3
u 2 v3 .
u 3 v3
(3.14)
, ,
.
.
.
-yy
,
-yx
,
y
-xy
.
x
-xx ,
x, y, -ij
j
i.
j i.
:
xx xy xz
3 3
yx yy yz i j e i e j .
zx zy zz i 1 j 1
(3.15)
:
3
.u ij e i e j . u k e k ij u k e i ( e j .e k ) ij u k e i jk ij u j e i
i 1 j 1
k 1
i 1 j 1 k 1
i 1 j 1 k 1
i 1 j 1
(3.16)
.u ( 11u1 12u 2 13u3 )e1 ( 21u1 22u 2 23u3 )e 2 ( 31u1 32u 2 33u3 )e3 .
, .
,
.
3
: ij ji .
(3.17)
i 1 j 1
46
,
:
3
u
i 1
3
3
3 u
j
ei u j e j
ei e j .
xi j 1
i 1 j 1 xi
(3.18)
.
3
3
3
3
3
3
3
3
kj
kj
.
ei . ikj e k e j
( ei .e k )e j
ik e j
i 1 xi
k 1 j 1
i 1 j 1 k 1 xi
i 1 j 1 k 1 xi
3
.
i 1 j 1
ij
xi
ej,
(3.19)
. (
11 21 31
)e1 ( 12 22 32 )e 2 ( 13 23 33 )e3 .
x1
x2
x3
x1
x2
x3
x1
x2
x3
:
.ab ( .a )b a.b .
(3.20)
Green
(2.1.3)
.dV .ndS
V
(3.21)
.
,
.
3.2.2
()
()
n
-(n)
(n)
.
.
,
.
() (),
() ()
47
() (). .
:
(n) : () (), :
(-n) = - (n): () ().
.
, (n)
z
.
(n)
z
n
y
n. y ( ),
y
j,
k
j
(-y) = - (y). ,
x, z - (x) - (z).
i
x
-(y)
x
:
FS (x) Ax ( y ) Ay ( z ) Az ( n ) A .
(3.22)
, :
Fg mg Vg
xyz
6
g.
(3.23)
, u ,
:
du
du
xyz du
.
V
dt
dt
6
dt
(3.24)
,
,
.
, .
x, y, z 0
. . (3.22)
:
(x) dAx ( y ) dAy ( z ) dAz ( n ) dA 0 ,
, ,
48
( n ) (x) n x ( y ) n y ( y ) n y .
(3.25)
,
. (3.25)
:
x-: ( n ) x (x)x n x ( y ) x n y ( z ) x n z ,
y-: ( n ) y (x) y n x ( y ) y n y ( z ) y n z ,
z-: ( n ) z (x)z n x ( y ) z n y ( z ) z n z ,
, ,
( n ) n. ,
(3.26)
, :
xx
yx
zx
xy xz
yy yz .
zy zz
(3.27)
3.2.3
(3.27)
, .
, 3
. .
,
z
x = y =
z = a.
yy
yx
2
y
xy
z. , ,
-xx 3
x
xx
.
1
a 0
-xy
-yx 4
.,
-yy
.
z,
. 1
xx , xy
: 1 = (xy )x/2 = xy yzx/2. , 3, -xy
: 3 = (xy )x/2 = xy yzx/2. , 2 yy
, yx : 2 = -(yx
49
(3.28)
,
:
T I
d z
,
dt
, , I m
(3.29)
a2
a2
a5
a 3
.
6
6
6
a 0 a
, a
. a 0 (xy - yx) = 0,
.
, :
xy yx
(3.30)
yz = zy , xz = zx,
.
3.3
3.3.1
:
(3.31)
50
,
= u. ,
= uu.
.
n
dS
d udV u dV
t
dt
V
V
uu.ndS .( uu )dV ,
S
Green (3.21) .
,
:
n.dS .dV .
.
.
:
gdV .
V
(3.31) ,
:
u
.( uu ) . g ]dV 0 ,
t
, ,
:
u
.( uu ) . g .
t
(3.32)
51
, ,
:
u
u
u
t
t
t
(3.20)
.( uu ) u.u .( u )u .
(3.32)
u
u
.( uu ) (
u.u ) u[
.( u )] ,
t
t
. , :
u
u.u ) . g .
t
(3.33)
Du
. g .
Dt
. .
,
,
( ).
,
.
3.3.2
, . , xy
= yz = zx , xx = yy = zz = -P. :
0
P 0
0 P 0 PI ,
0
0 P
(3.34)
.
xx, yy, zz
52
. P
:
P
xx yy zz
3
(3.35)
. , :
0 xx P
xy
xz
P 0
0 P 0 yx
yy P
yz ,
0
0 P zx
zy
zz P
(3.36)
.
(3.36)
PI .
(3.37)
.
.
, ,
, ...
.
,
, , ,
.
.
:
ij (
u j
xi
u i
).
x j
(3.38)
[ u ( u )T ] .
(3.39)
.
u ( u )T .
:
[ u ( u )T ] (
2
)( .u )I ,
3
53
(3.40)
3.3.3 Navier-Stokes
:
PI [ u ( u )T ] ,
(3.41)
(3.33)
Navier Stokes,
1822 1845 . . :
. P [ .u .( u )T ] .
(3.42)
:
3
.u
i 1
3
3
3
3
3
3
3
u
2uk
2u
e i . k e j e k
ij e k 2k e k
xi j 1 k 1 x j
i 1 j 1 k 1 xi x j
i 1 k 1 xi
.u (
k 1
)e k 2 u .
2
2
2
x1
x2
x3
(3.43)
3
3 u
3
3
3
3
3
2u j
2 ui
j
.( u ) e i .
e j e k
ij e k
ek
i 1 xi
j 1 k 1 x k
i 1 j 1 k 1 xi x k
i 1 k 1 xi x k
3
3 u i
(
)e k ( .u ) 0 ,
k 1 x k
i 1 xi
3
.( u )T
(3.44)
.
(3.43-3.44) (3.42) :
. P 2 u ,
, NavierStokes:
u
u.u ) P 2 u g ,
t
(3.45)
. (3.45)
.
, ,
.u 0 .
. . (3.37) :
54
u
u.u ) P . g .
t
(3.46)
3.3.4 [ u ( u )T ]
u(x,y,t) ,
. Taylor
:
u( x , y ) u( 0,0 )
u
u
x
y ..
x
y
v( x , y ) v( 0 ,0 )
v
v
x
y ..
x
y
(0,0):
v x
y ux
v
x ,
v
u x.u .
(3.47)
, (3.47) :
1
2
1
2
u x . [ u ( u )T ] x. [ u ( u )T ] ,
u x.D x.
(3.48)
D .
.
(0,0), .
:
(3.48)
55
,
.
D .
:
(3.49)
-
. u = dx/dt = x, v
= dy/dt = -y. (0,0)
. y
u =0
. x v = 0
y
.
x
x
.
.
u = dx/dt = x, v = dy/dt = -y.
:
dx/dy = -x/y dlnx+dlny=0 ln(xy) = . xy = .
.
.
, y ( y0)
y-. t
y- y0t. ,
56
x , x
.
y
A
x-
x0t.
. ,
t
, .
y x,
.
D
. 2D
, .
3.3.5 Navier-Stokes
(x, y, z).
u x
u x
u x
u x
2u x 2u x 2u x
P
ux
uy
uz
)
( 2
) g x .
x-: (
t
x
y
z
x
x
y 2
z 2
u y
u y
u y
u y
2u y 2u y 2u y
P
ux
uy
uz
)
(
) g y .
y-: (
t
x
y
z
y
x 2
y 2
z 2
u z
u z
u z
u z
2u z 2u z 2u z
P
ux
uy
uz
)
( 2
) g z .
z-: (
t
x
y
z
z
x
y 2
z 2
(3.50)
x-: (
y-: (
z-: (
yx zx
u x
u
u
u
P
ux x u y x uz x )
( xx
) g x .
t
x
y
z
x
x
y
z
u y
t
ux
u y
x
uy
u y
y
uz
u y
z
xy yy zy
P
(
) g y .
y
x
y
z
yz zz
u z
u
u
u
P
ux z u y z uz z )
( xz
) g z .
t
x
y
z
z
x
y
z
(3.51)
57
-
u y
u
u
xx 2 x ; yy 2
; zz 2 z .
x
y
z
xy yx (
u x u y
).
y
x
u x u z
).
z
x
u y u z
(
).
z
y
xz zx (
yz zy
(3.52)
(r, , z).
r-:
u r
u r u u r u2
u
(
ur
uz r )
t
r
r
r
z
2
P
1 ( rur )
1 ur
2 u 2 u r
[ (
) 2
] g r
r
r r r
r 2 r 2
z 2
-:
u
u u u u u
u
ur r u z )
t
r
r
r
z
2
1 P
1 ( ru )
1 u 2 ur 2u
[ (
) 2
2 ] g
r
r r r
r 2 r 2
z
z-:
u u z
u z
u
ur z
uz
t
r
r
( u z )
P
1
1
[
(r
) 2
z
r r
r
r
u z
)
z
2u z 2u z
] g z
2
z 2
(3.53)
58
r-:
ur
u u u u 2
u
ur r r u z r )
t
r
r
r
z
P
1 ( r rr ) 1 r rz
] gr
r
r r
r
r
z
-:
u
u u u u u
u
ur r u z )
t
r
r
r
z
2
1 P
1 ( r r ) 1 z
[ 2
] g
r
r
r
r
z
z-:
u z
u u u
u
ur z z u z z )
t
r
r
z
P
1 ( r rz ) 1 z zz
] gz
z
r r
r
z
(3.54)
-
rr 2
u r
u
1 u u r
; 2(
); zz 2 z .
r
r
r
z
u
1 u r
r r [r ( )
].
r r
r
u
1 u z
z z (
).
z r
u
u
rz zr ( r z ) .
z
r
(3.55)
59
(r, , ).
r-:
u u r u2 u2
u r
u r u u r
(
ur
)
t
r
r r sin
r
u
P
2
2 u
2
2
[ 2 u r 2 u r 2 2 u cot 2
] g r
r
r
r r
r sin
-:
2
u u u r u
u
u
u u
2 u cot
ur
2
)
t
r
r r sin
r
r
r
u
1 P
2 u
2 cos u
[ 2 u 2 2 2 2
] g
r
r r sin r sin 2
-:
u
u u u r u u u
u u
cot )
t
r
r r sin
r
r
u
u r
1 P
2
2 cos u
[ 2 u 2
2
2
] g
2
r sin
r sin r sin r sin 2
ur
(3.56)
Laplace . (2.28)
1 2
1
1
2
(
r
)
(sin
.
r
r 2 r
r 2 sin
r 2 sin 2 2
60
r-:
u ur u2 u2
ur
ur u ur
(
ur
)
t
r
r r sin
r
P
1 ( r 2 rr )
1 ( r sin )
1 r
[ 2
] gr
r
r
r
r sin
r sin
r
-:
u
u u u u u
u
( ur r u z )
t
r
r
r
z
2
1 P
1 ( r r )
1 ( sin )
1 r cot
[ 2
] g
r
r
r
r sin
r sin
r
r
-:
u
u
u
u ur u u u
u u
( ur
cot )
t
r
r r sin
r
r
2
1 P
1 ( r r ) 1
1 r 2 cot
[ 2
] g
r sin
r
r
r
r sin
r
r
(3.57)
rr
-
u
1 u u r
1 u u r u cot
2 r ; 2(
); 2(
).
r
r
r
r sin
r
r
u
1 u r
( )
)] .
r r
r
sin ( u / sin )
1 u
[
].
r
r sin
r r [ r
r r [
( u / r )
1 u r
r
].
r sin
r
(3.58)
61
4
4.1
,
Fick, Fourier Newton ,
, , ..
(, k, D), :
c P (
T
u.T ) k 2T q G ,
t
(4.1)
,
c A
u.c A D 2 c A R A ,
t
(4.2)
u
u.u ) P 2 u g ,
t
(4.3)
. :
.u 0
(4.4)
.
.
:
c P
DT Dc A
Du
;
;
Dt Dt
Dt
,
. ,
Laplace, .
.
, -. ,
.
.
62
,
, .
.
. ,
(.. , )
, (4.1) (4.2) :
0 k 2T q G ,
(4.5)
0 D 2 c A R A ,
(4.6)
Laplace, 2 0 ,
.
:
2 ,
t
:
ux
2 .
x
, , .. .
. ..
, :
d 2
1 d
d
0
0 2 0
(r
)0
2
r dr
dr
dx
2
(.. , , ..).
:
0 P 2 u g ,
(4.7)
.
.
,
.
, .
(creeping flows).
Laplace. ,
. (4.7) Laplace.
63
,
(..
, ).
(ideal potential flows).
Laplace .
,
,
.
.
.
4.2
4.2.1
, ,
. ,
, ,
: ()
, . = .
Dirichlet. ()
, . .n = .
Neumann. (). , ,
, . .n = .
Robin.
. ,
, -.
.
.
.
.
,
. ,
, , , .
, .
64
. ,
.
.
, .
4.2.2
, S, I
,
n, .
:
II
n
S
T I T II
S.
(4.8)
, 0, ,
Dirichlet : = 0 S.
.
, :
( q/A ) I .n ( q/A ) II .n .
(4.9)
, , :
k I T I .n k II T II .n .
x,
,
:
S
I
II
x
x0
(4.10)
kI
T I
T I
k II
, x = x0.
x
x
, q,
, Neumann:
kI
T I
q.
x
(4.11)
65
.
, q (4.11)
.
.
, ..
,
(/)
II
n
.
.
S
:
I
k I T I .n k II T II .n ( H )( N/A ).n ,
.
,
, .
0 r .
(4.11)
.
r = 0
r = 0
. ,
.
:
1 d
dT
dT
dT c1
(r
)0r
c1
.
r dr dr
dr
dr
r
c1 = 0.
66
4.2.3
c AI c AII . ,
:
c AII
Pvap
RT
Pvap .
Raoult:
PAII Pvap x A ,
PAII , xA
.
Henry:
PAII Hx A ,
Henry.
.
,
(.. ).
(4.9),
:
( N/A ) I .n ( N/A ) II .n .
(4.12)
.. :
D I c AI .n D II c AII .n .
(4.13)
DII ~ 0 .
-.
.
:
DI
dc AI
kcAII ,
dx
Robin.
,
.
67
4.2.4
-
, ,
n t
. ,
, :
u.n 0
(4.14)
-.
, :
u.t 0 .
(4.15)
-.
, .
, ,
.
.
,
, :
ux = 0 uy = 0 y = 0.
,
r0 : ur = 0 , u = 0 uz = 0
r = r0. -
-.
, , :
u = u
(4.16)
, :
u = u.
(4.17)
68
.
, ,
.
,
,
:
II
y
S
yxI yxI I
u xI
u II
II x
y
y
(4.18)
:
PI = PII,
(4.19)
<< ,
:
u xI
0.
y
.
,
II
.
,
R
PII
R, ..
.
.
PII
PI
,
I
PI
. ,
, .
.
:
P I ( R 2 ) P II ( R 2 ) ( 2R ) ,
P I P II
2R
(4.20)
69
, , R1
R2.
, , :
[ II .n I .n ] n(
1
1
).
R1 R2
(4.21)
PI .
70
5
NavierStokes
5.1
,
.
, .
U0
,
yx
,
+
.
h
y
.
x
( u/ t 0 ),
(uy = uz = 0),
( u/ z 0 ) W z-
(W >> H).
.
:
.u 0
u x u y u z
0,
x
y
z
:
u x
0,
x
(5.1)
y. :
ux = ux(y).
(5.2)
A x- (
).
A x- :
71
u x
u x
u x
u x
2u x 2u x 2u x
P
(
ux
uy
uz
)
( 2
).
t
x
y
z
x
x
y 2
z 2
. ,
,
.
, (5.2),
y. :
d 2u x
.
dy 2
(5.3)
O (5.3) :
du x
c1
dy
ux
c1 y
(5.4)
c2 .
(5.5)
,
- .
y = 0, ux = 0 c2 0
y = h, ux = U0
c1h
U 0 c1
U 0
h
, , :
ux
U0 y
h
(5.6)
(5.4) :
yx
du x
U 0
dy
h
(5.7)
. yx
y (
) , ( -),
, ( +).
, . .
,
.
72
,
S :
h
U0 y
U h
dy 0 ,
h
2
0
Q uds udy
S
(5.8)
:
u
Q Q U0
.
S h
2
(5.9)
,
.
.
x = 0 P0 x = L
PL.
y=h
y
P0
PL
y = -h
, ( u/ t 0 ),
(uy = uz = 0),
( u/ z 0 ) W z-
(W >> H).
:
u x
0,
x
(5.10)
y. :
ux = ux(y).
(5.11)
y- y-
. :
u y
t
ux
u y
x
uy
u y
y
uz
u y
z
2u y 2u y 2u y
P
(
) g .
y
x 2
y 2
z 2
uy = 0, :
P
g 0 ,
y
(5.12)
73
P gy P m ( x ) .
(5.13)
. Pm,
,
(dynamic modified pressure).
.
x-:
u x
u
u
u
2u
2u x 2u x
P
ux x u y x uz x )
( 2x
).
t
x
y
z
x
x
y 2
z 2
,
.
y. :
2u x
P
.
x
y 2
(5.14)
x,
(5.11), :
dPm
d 2u x
.
dx
dy 2
(5.15)
x
y.
, c. (5.15)
:
dPm
c,
dx
(5.16)
d 2u x
c.
dy 2
(5.17).
(5.16)
c.
Pm cx c1 .
.
:
x = 0, P = P0 c1 = P0.
x = L, P = PL PL = cL + c1 ,
c = (PL-P0)/L = -P/L.
O (5.17) :
74
du x
cy
dy
u x
(5.18)
cy 2
c 2 y c3 .
2
(5.19)
,
- .
y = -h, ux = 0 0
ch 2
c 2 h c3
2
ch 2
y = h, ux = 0 0
c 2 h c3 ,
2
c2 0 c3
ch 2
2
:
ux
c
P 2
( y 2 h2 )
( h y2 )
2
2L
(5.20)
u max
P 2
h .
2L
(5.21)
(5.18) y:
yx
du x P
y
dy
L
(5.22)
, :
P h 2
P 2
y3 h
2Ph 3
2
Q uds udy
( h y )dy
[h y
] h
,
2L h
2L
3
3L
S
h
h
(5.23)
:
Q Q Ph 2
.
S 2h
3L
(5.24)
2/3 .
75
.
.
y
x
h
g
,
( u/ t 0 ),
(uy = uz = 0),
( u/ z 0 ).
:
u x
0,
x
(5.25)
y. :
ux = ux(y).
(5.26)
y- y-
. uy = 0,
:
P
g cos 0 ,
y
(5.27)
P gy cos P m ( x ) .
(5.28)
, y = h, .
Pm x.
x-.
.
. y
.
. :
d 2u x
g sin .
dy 2
(5.29)
. :
du x
g sin y c1
dy
(5.30)
76
u x g sin
y2
c1 y c2 .
2
(5.31)
.
- :
y = 0, ux = 0 c2 0 .
, ,
. :
y = h, yx = 0
du x
0 c1 gh sin ,
dy
ux
g sin
y2
( hy
)
(5.32)
u max
gh 2 sin
.
(5.33)
(5.31) y:
yx
du x
g sin ( y h )
dy
(5.34)
:
h
Q udy
0
g sin h
y2
g sin
y 2 y 3 h gh 3 sin
(
hy
)
dy
[
h
]0
,
0
2
2
6
3
Q gh 2 sin
.
h
3
(5.35)
, 2/3 .
77
P0 hII
PL
.
y
x
, (.
hI
),
L
.
hI hI, , .
,
.
. y-
Pm x. , x-
.
.
, :
dPm
d 2u I
,
I
dx
dy 2
(5.36)
dPm
d 2 u II
II
dx
dy 2
(5.37)
x y
, :
dPm
c P / L .
dx
du I
cy c1 ,
dy
(5.38)
du II
II
cy c3 .
dy
(5.39)
I u I c
y2
c1 y c2 ,
2
(5.40)
78
II u II c
y2
c3 y c 4 .
2
(5.41)
.
.
y = -hI, uI = 0 c
hI2
c1 hI c2 0 .
2
hII2
y = hII, uII = 0 c
c3 hII c4 0 .
2
(5.42)
(5.43)
. :
y = 0, uI = uI c2/ = c4/,
(5.44)
:
y = 0, yxI yxII I
du I
du II
II
c1 c3 .
dy
dy
(5.45)
(5.42-5.45).
:
( I hII2 II hI2 )
,
c1 c3 c
2( I hII II hI )
c2 c I hI hII
hI hII
,
2( I hII II hI )
c4 c II hI hII
hI hII
.
2( I hII II hI )
. ,
, (5.45).
r
P0
r0
z
PL
L
r0,
.
.
z = 0 P0 z = L PL.
( u/ t 0 ), (ur = u = 0) , ,
( u/ 0 ).
:
79
.u 0
u
1
1 u u z
( rur )
0 z 0.
r r
r
z
z
(5.46)
r: (uz = uz(r). A z-
.
z- , ,
r- -
. :
u u
u2
u r
u
u
P
ur r r u z r )
t
r
r r
z
r
r
u r
ur
1
1 2ur
2 u 2 u r
[
(r
) 2 2
] g sin
r r
r
r
r 2 r 2
z 2
u
u
u u
uu
u
ur r u z )
t
r
r
r
z
2
1 P
1 ( ru )
1 u
2 u r 2 u
[ (
) 2
] g cos
r
r r r
r 2 r 2
z 2
, :
P
g sin 0 ,
r
(5.47a)
1 P
g cos 0 ,
r
(5.47b)
P rg sin Pm ( z )
(5.48)
z-,
:
u
u z
u
ur z
t
r
r
u
1
1
[
(r z ) 2
r r
r
r
u z
uz
P
uz
)
z
z
2u z 2u z
]
2
z 2
, ,
r.
0
dP
u
du
P
1
1 d
[
( r z )] m [
( r z )] .
z
r r
r
dz
r dr
dr
80
(5.49)
, z
r. :
dPm
c
dz
,
(5.50)
du
1 d
( r z )] c .
r dr
dr
(5.51)
A (5.50) :
P cz c1 ,
c c1:
z = 0, P = P0 c1 = P0.
z = L, P = PL PL = cL + P0 ,
, c =- (P0-PL)/L = -P/L
(5.52)
(5.51) :
du z
du z
du
1 d
r2
r c
(r
) c r
c c2 z c 2 ,
r dr
dr
dr
2
dr
2 r
(5.53)
u z c
r2
c2 ln r c3 .
4
(5.54)
- :
r = R, uz = 0 0 c
r02
c 2 ln r0 c3 .
4
, r = 0,
. .
c2 = 0.
uz
c
P 2
( r 2 r02 )
( r0 r 2 ) .
4
4L
(5.55)
:
u max
P 2
r0 .
4L
(5.56)
(5.53):
81
rz
du z P r
,
dr
L 2
(5.57)
r.
.
:
r0
Q udS u 2rdr
S
P 4
r0 .
8L
(5.58)
. Hagen-Poiseuille,
19 .
, :
u
P 2
r0 .
8L
(5.59)
, .
5.2 E .
ur
r
u
a.
U0.
( )
.
Navier-Stokes ,
(
, ),
.
U0
,
. 0 P 2 u
, , .u 0 .
. ,
r .
:
P P0
3U 0 a
cos ,
2r 2
(5.60)
82
ur U 0 (1
3a a 3
) cos ,
2r 2r 3
(5.61)
3a a 3
u U 0 ( 1
) sin ,
4 r 4r 3
(5.62)
u 0 .
(5.63)
. , (n) =n.,
n = -PI .
n = er :
n. Pe r rr e r r e r e .
(5.64)
(3.58)
, :
rr 2
u r
r
r [ r
r [
0,
r a
3U 0
u
1 u r
( )
)]
sin ,
r r
r
2a
r a
( u / r )
1 u r
r
] 0.
r sin
r
(drag force)
:
FD n.dS Pe r dS r e dS .
S
, ,
(form drag) ,
, (friction drag).
, ,
, ez eR, er
e :
e r e z cos e R sin ,
e e z sin e R cos .
:
FForm Pe r dS ( P0
S
3U 0
3U 0
cos )e r dS
cos e r dS ,
2a
2a S
. :
83
FForm
3U 0
2a
cos ( e
0 0
eR
. .
:
FForm 2U 0 ae z
(5.65)
, :
FFriction
3U 0
r e dS
2a
S
sin ( e
0 0
3U 0 a sin 2 ( sin e z )d
0
FFriction 4U 0 ae z
(5.66)
:
FD 6U 0 a .
(5.67)
(5.67) Stokes.
- , . .
5.3 NAVIER-STOKES
.
.
,
U0
.
L
.
y
,
x
.
.
Navier-Stokes:
84
u
(5.68)
u.u ) P 2 u ,
t
: U0, L,
, . ,
.
Navier-Stokes, x, y, t, u, P.
, .
L
( x , y ) ( x / L, y / L )
U0
u / U0
u
t0 = L/ U0
t t / t 0
P0 = U02
P/ P
P
0
, (5.68) :
( u U 0 )
1
1
1 2
U 0 ).
[
(u
( u U 0 )]
( PP0 ) 2
( u U 0 )
( t t 0 )
L
L
L
[(
U 0 u
U2
u ] ( P0 )
P ( U 0 )
2 u
) ( 0 )u .
2
t 0 t
L
L
L
U 02
U 02
U 2
u
(
)(
u.u ) (
)P ( 2 0 )
u
L
t
L
L
(5.69)
U0 /L
(5.68) , U0L/.
u
u
P
( )
2u
.
)
.
(
u
t
U 0 L
2
, ,
Reynolds:
Re
U 0 L
(5.70)
, , :
u
u
P
1
2u
.
)
.
(
u
(5.71)
t
Re
.
Reynolds. ,
85
,
. ,
, ,
Reynolds.
,
Reynolds .
U02/L . (5.69)
. U0/L 2
. ,
Reynolds, :
REYNOLDS
Reynolds
.
,
.
, : Re <<
1. Reynolds .
, Re >> 1 ,
.
86
4
,
,
. , ,
.
.
,
.
.
.
- .
,
, .
6.1 - .
.
y = 0.
- y 0,
. 0, t
= 0
1,
y
. ,
t
.
y-,
T0
T1
:
87
c P
T
2T
k 2 ,
t
y
T
2T
2 ,
t
y
(6.1)
.
. ,
y. ,
1% = 1 0 y1% = (t).
.
y/(t)
y/(t),
,
.
= y/ (t),
0.3
0
68
100
.
(6.2)
= y/ ta,
a ..
(6.1) a 1/2.
.
. y t
. :
T dT
dT
1 y
dT
,
(
)
( 3/ 2 )
t d t
d 2 t
2t d
T dT
dT 1
(
)
(
),
y d y
d t 1 / 2
2T
dT 1
d dT 1
d 2T 1
(
)
(
)
( ).
d d y t 1 / 2 d 2 t
y 2 y d t 1 / 2
(6.1) :
88
dT a d 2T
2t d t d 2
d 2T dT
a 2
0
2 d
d
(6.3)
, .
.
(6.3).
:
dT
exp( 2 / 4a ) ,
d
:
n
T T1 exp( 2 / 4a )d .
0
0.
:
T T0 ( T1 T0 )[ 1
x y /
4 at
2
exp( x )d x ] ,
x 0
T T0
y
y
[ 1 erf (
)] erfc(
),
T1 T0
4at
4at
(6.4)
2H y
(x)
x
T0
x=0 T1
.
0,
, x = 0,
1,
.
89
ux U 0 [ 2
y
y
( )2 ] .
H
H
(6.5)
U0 .
x = 0 o
. (x).
,
. << .
, . y
(x), .
,
.
:
c P u x
T
2T 2T
k( 2 2 ) .
x
x
y
(6.6)
(x),
.
, U0(y/H)2
2U0y/H y << . :
u x 2U 0
y
y ,
H
(6.7)
.
y, x.
1 0 , x L.
. :
T T
T T
.
x
L
:
T
T
T
T
O(
)
O(
).
y
x
L
(6.8)
(order of magnitude).
:
90
T
T
.
x
y
2T
T
2T
T
O
(
)
O( 2 ) .
2
2
2
y
x
L
(6.9)
2T
2T
,
x 2
y 2
y-
x-.
(6.6)
. (6.6) :
T
2T
y
a 2 .
x
y
(6.10)
x- y.
(6.10):
T
T
O(
),
x
L
(6.11)
2T
T
a 2 O( a 2 )
y
(6.12)
. (6.11-6.12) :
3 O( aL / )
O( aL / )1 / 3 ,
.
L ,
, :
( x ) O( ax / )1 / 3 .
(6.13)
91
, . x
y/(x).
, x y, :
y / x1 / 3 .
.
. :
T
y dT 2T
1 d 2T
.
4/ 3
; 2 2/ 3
x
d y
3x
x
d 2
(6.12) :
d 2T 2 dT
0,
d
d 2 3
(6.14)
.
:
T T0 ( T1 T0 )
( 1 / 3,
y 3
)
9ax ,
(1 / 3 )
(6.15)
() (,) .
. (
: (1+n) = n!, .)
,
.
:
T
3L2 1 / 3
1
Q k dx kT (
)
,
y
2 ( 1 / 3 )
0
L
(6.16)
(1/3) = 2.679. ,
,
.
6.3
, U0,
,
, .
-
.
.
92
,
.
y
(x)
x
L
,
.
.
.
,
x- :
ux
u x
u
2u
2u x
u y x ( 2x
),
x
y
x
y 2
(6.17)
u x u y
0.
x
y
(6.18)
(x) << L,
y x. E
:
u x
U
2u
U
O( 0 ); 2x O( 20 );
y
(6.19)
u x
U 0 2u x
U
O(
); 2 O( 20 )
x
L
x
L
, :
2u x
2u x
,
x 2
y 2
(6.20)
x-
. , x- :
ux
u x
u
2u x
uy x
,
x
y
y 2
(6.21)
93
y-.
V uy.
, :
u y
u x
U
V
) O(
) O( 0 ) O( )
x
y
L
.
U 0
V O(
)
L
O(
(6.22)
, ,
. (6.21)
.
u x
U2
O( 0 );
x
L
.
u x
U 0V
U 02
uy
O(
) O(
)
y
ux
(6.23)
.
,
y-. :
U 02
U
) O( 20 )
L
.
L 1 / 2
O(
)
U0
O(
, x, , :
( x ) O(
x
U0
)1 / 2 .
(6.24)
,
.
, . ,
y/(x). Blasius :
y
x
1/ 2
U0
)1 / 2
(6.25)
u x U 0 f ' ( ) ,
(6.26)
94
.
uy :
1 U
u y ( 0 )1 / 2 ( f ' f ) .
2 x
(6.27)
(6.26-6.27) x- Blasius
f:
f '''
1 ''
ff 0 ,
2
(6.28)
:
f f ' 0 0
f ' 1
(6.28) Blasius. -
.
(.. Schlichting, Boundary layer theory).
f ,
ux , f f, uy.
. 6.1 =4.9, f = 0.99.
:
( x ) 5(
x
U0
)1 / 2 .
6.1
.
uy . 6.2.
95
6.2
, ,
. .
:
u x
du
U
( x )(
)
U 0 f '' ( 0 )( 0 )1 / 2 .
y
d y y 0
x
f(0) 0.332, :
0 0.332U 0 (
U 0 1/ 2
)
x
(6.29)
. :
L
FD 0 dx 0.332U 0 (
0
U0
1/ 2
1
1/ 2
dx ,
:
FD 0.664U 0 (
U0L
)1 / 2 .
(6.30)
.
3/2. ,
,
.
96
7
7.1
7.1.1
,
5, , 6.
.
,
.
laminar flows. ,
. ,
.
, , .
, .
. 7.1
.
()
()
()
()
()
7.1 . () , ()
, () , () , () .
97
Reynolds.
Reynolds
. Reynolds
, ,
.
, Reynolds,
. ,
,
.
.
,
, . 7.2.
Osborne Reynolds 1883.
,
,
.
,
,
.
Reynolds
2100.
7.2 Reynolds. ,
7.1.2
,
. 7.3.
.
98
7.3 .
, ..
.
,
. ,
, .. , ,
, .
. ,
, ,
.
. O
:
1
u( t )
T
t T / 2
udt ,
(7.1)
t T / 2
.
, . 7.3,
. ,
(7.1) .
, .. P , T ,
c A .
. , :
99
u u u' ,
(7.2)
P P P' ,
(7.2)
T T T' ,
(7.2)
c A c A c A' .
(7.2)
' '
' 0.
(7.3)
7.2
REYNOLDS
,
.
,
,
.
Navier-Stokes ,
2
(2.50) (2.83).
.
7.2.1
.u 0 (7.2) :
.( u u' ) 0 .u .u' 0 .
(7.4)
(7.1), ..
( .u )
1
T
t T / 2
( .u )dt .
t T / 2
, :
1
( .u ) .(
T
t T / 2
u dt ) .u .u .
t T / 2
100
(7.5)
.u' .(
1
T
t T / 2
u' dt ) .u' 0 .
(7.6)
t T / 2
(7.5-7.6) (7.4) :
.u 0 .
(7.7)
, .
. NavierStokes -
, .
7.2.2 Navier-Stokes
:
u
u.u ) P 2 u g
t
( u u' )
( u u' ).( u u' )] ( P P' ) 2 ( u u' ) g ,
t
.
:
g g ,
u .u u .u ,
u .u' u .u' 0 ,
u'.u u'.u 0 ,
u'.u' .u' u' u' ( .u' ) .u' u'
.
:
( u u' ) ( u u' ) u
.
t
t
t
101
,
. , Navier-Stokes
:
u
u .u ) P 2 u .u' u' g
t
(7.8)
u' u' ,
(t) ,
. , -(t)
Reynolds (Reynolds stress tensor). (7.8)
:
u
u .u ) P . g ,
t
(7.9)
:
(m) (t ) .
(7.10)
. ,
,
. ,
,
.
7.2.3 Reynolds
,
:
c P (
T
u .T ) k 2T c P .u' T' q G .
t
102
(7.11)
c P u' T' ,
:
(q/A)(t) = c P u' T' .
, :
(
c A
u .c A ) D 2 c A .u' c A ' R A ,
t
(7.12)
:
(J/A)(t) = u' c A ' .
7.2.4 Boussinesq
Reynolds ,
, .
,
.
closure problem.
, ,
Boussinesq, :
(yxt ) ( t )
du x
du
( t ) x ,
dy
dy
(7.13)
(t) . , (t)
.
, :
( q / A )(y t ) c P a ( t )
dT
,
dy
(7.14)
( J / A )(y t ) D ( t )
dc A
.
dy
(7.15)
a(t) D(t)
H(t) (t).
:
(t) = a(t) = D(t) ,
(7.16)
Reynolds.
103
Boussinesq Reynolds.
.
Prandtl.
Reynolds
, .
, Reynolds
.
(closure problem).
1
k = u'.u' ,
2
( ), u' : u' ,
.
k.
7.3
7.3.1
5,
. , . 7.4,
.
7.4 .
104
, y = 1 - r/R,
:
u u max y 1 / n ,
(7.17)
n 7 Reynolds,
. 7.5.
.
7.5
Reynolds (7.17).
7.3.2 Reynolds
Reynolds ,
.
z u / z 0
. ,
, u / u 0 . ,
r. Reynolds.
A :
1 ru r 1 u u z
0
r r
r
z
,
ru r
0
r
u r 0 , :
ur 0 ,
(7.18)
r.
,
Reynolds r- :
105
P
1 ( r rr )
[
]
r
r r
r
, , ,
. Reynolds
r. :
P
1 ( r rr )
[
]
r
r r
r
r
P [
R
1 ( r rr )
]dr Pw ( z ) ,
r r
r
(7.19)
Pw ( z ) ,
.
z-. , .
:
P
1 ( r rz )
[
]
z
r r
dPw
1 ( r rz )
[
].
dz
r r
(7.20)
, z r.
:
dPw
c,
dz
1 d( r rz )
[
] c
r dr
(7.21)
:
Pw cz c1 ,
(7.22)
:
c1 = P0 c =- P/L.
, (2) (5) :
P
P
L
z P0 [
R
1 ( r rr )
]dr .
r r
r
(7.23)
z r Reynolds, .
(7.21) ,
, :
106
1 d
r rz c r rz cr 2 / 2 c2 rz cr / 2 c2 / r ,
r dr
r = 0 c2 = 0.
:
rz
P r
L 2
(7.24)
, ,
r. 0 :
P R
L 2
(7.25)
, (7.25) :
rz rz( m ) rz( t ) 0
r
R
(7.26).
. 7.6,
. ,
- , ,
.
Reynolds.
7.6 .
107
, , . 7.7.
(viscous sublayer),
. ,
(turbulent core) ,
. ,
(buffer layer).
r=R
7.7
.
7.3.3 Prandtl
u
+
.
y
l
Prandtl,
y0
.
l
, ,
y
y0,
.
l. ,
y+ x- y0 , ,
y- .
du
, l
dy
x- y0.
108
y+ y- y- y Prandtl y- ,
du
l
. :
dy
u 'x u 'y l 2 (
du 2
) .
dy
,
,
, :
y+
y0
y-
(7.27)
l
l
u 'x u 'y l 2 (
du 2
) .
dy
(7.28)
, , (7.27-7.28) :
u 'x u 'y l 2
du du
(
).
dy dy
(7.29)
yx u 'x u 'y l 2
du du
du
(
) ( t ) (
),
dy dy
dy
(t ) l2
du
.
dy
(7.30)
, Prandtl
.
.
, l,
, .
, , Prandtl
l
y
, :
l = y,
(7.31)
Prandtl.
109
, :
(t ) 2 y2
du
.
dy
(7.32)
7.3.4 Prandtl
(7.26) ,
:
rz 0
r
du
,
( ( t ) )
R
dr
(7.33)
0 . y = R r,
(7.32)
Prandtl , :
0 (1
y
du du
) ( 2 y 2
)
R
dy dy
du
(1 y / R )
( 0 )
.
dy
2 2 du
y
dy
(7.34)
.
.
, y/R << 1,
. (7.34)
:
1
y
du
( 0 ) u ( 0 ) .
dy
(7.35)
.
,
. , y
. , (7.34) :
110
du
( 0 )
dy
1
du
2 y2
dy
1
du 2
1
du
.
) ( 0 ) 2 2
0
dy
y
dy
y
:
u
0 1
ln y B' ,
(7.36)
.
.
0 / ,
u*.
0 (7.25) .
u*
:
u (
0 y
y
u*
u
y
.
) u*2 u* (
)y
u* / u*
/ u * l*.
:
u y ,
,
(7.37)
u u / u * y y / l * .
,
:
ln y B .
(7.38)
= 0.4 = 5.5.
y .
,
,
111
, ,
, .. , (7.37-7.38)
(universal velocity profile)
.
:
u y
y 5
( )
u 5 ln y 3.05
5 y 30
( )
u 2.5 ln y 5.5
30 y
( )
(7.39)
. 7.7.
7.7
.
,
,
. .
, .
, Prandtl
,
.
112
, k-,
k1/2 /k.
: (t) = ck3/, c .
k
.
113
8
8.1
. ,
,
.
, , , ...
, ..
.
race car aerodynamics
sports aerodynamics
.
, .. , ,
(.. , ).
(..
).
.
.
,
.
.
.
, - ,
.
,
, .. , , ,
(, , , .).
114
, ,
, .
F ~ PA .
(8.1)
,
.
.
1
U 2 ,
2
(8.2)
U .
.
.
. 5. U
L (..
) (U2/L).
(/L).
Reynolds
, .
,
. (8.2).
1/2U2
. 8.1
.
, ,
1/2U2 P0
. ,
,
1/2U2 P0.
.
,
Reynolds
1/2U2.
.
( )
. DAlembert.
115
8.1
U2/2 (8.1).
,
cD. :
FD c D
1
U 2 A ,
2
(8.3)
D drag
cD .
. ,
, ,
5 .
, .
,
:
FL c L
1
U 2 A .
2
(8.4)
(lift)
.
.
(.. ).
116
,
.
F f
1
U 2 A ,
2
(8.5)
f .
8.2
.
. 5
(5.67):
FD 6U 0 a 3U 0 D .
(5.67)
(8.3), D2/4,
cD
24
24
,
UD Re
(8.6)
, , Re <<1.
. (8.6)
Reynolds (perturbation analysis).
Oseen (. Van Dyke, Perturbation Methods in
Fluid Mechanics)
cD
24
3
( 1 Re) .
Re
16
(8.7)
Reynolds , (. Clift, Grace
and Weber,Bubbles, Drops and Particles). Reynolds
. Re 20
,
Re = 130 .
8.2
117
8.2
Reynolds () 37.7, () 73.6, () 118 () 550, .
Reynolds, 550
.
,
.
Reynolds 8.3.
Reynolds (500<Re<2x105)
0.44
13%.
0.07 Re = 4x105 (. Clift, et. al). drag crisis.
118
8.3 ,
Reynolds.
.
:
cD
24
4
1 / 2 0.40 ,
Re Re
(8.8)
cD
24
( 1 0.15 Re 0.687 ) 0.42( 1 4.25x10 4 Re 1.16 )1
Re
(8.9)
6% Re < 3x105.
Reynolds
(Van Dyke,
Perturbation Methods in Fluid Mechanics)
cD
8
7.406 1
[log(
)] .
Re
Re
(8.10)
Reynolds
.
Re > 5.
Re > 30 Re ~ 40
119
8.4
Reynolds () 26, () 140 () 2000, .
(Jeju
Island) . (1900 .)
Reynolds
8.5.
Reynolds (. Clift et al.)
(8.11)
(8.11)
(8.11)
120
8.5 ,
Reynolds.
121
8.6
Reynolds.
8.3
,
.
,
. Boundary-Layer theory H.
Schlichting.
r
D
z 0
P0
.
PL
L
D, .
L
P0 , PL,
, 0.
-rz.
,
.
.
.
122
P0 S PL S 0 A 0 P0
D 2
4
PL
D 2
4
0DL 0 ,
(8.12)
P0 PL P
4 0 .
L
L
D
(8.13)
(. 8.5)
:
F 0DL f F
1
U 2DL ,
2
(8.14)
U .
0 fF
1
U 2
2
(8.15)
P
L
4 fF
1
U 2 / D .
2
(8.16)
fF Fanning.
,
4, :
P
L
fD
1
U 2 / D .
2
(8.17)
fD Darcy
1
f D 4 f F 0 f D U 2 .
8
(8.18)
8.3.1
Reynolds ~2100 ,
, ,
. .
5.1. :
u
P 2 2
( r0 r ) ,
4L
(5.55)
P 2
D ,
32L
(5.59)
123
P D
L 4
(5.57)
(8.13)
(8.12). (5.59)
(8.17) :
P
L
32
U
D
64
1
UD 2
U 2 / D
64 1
U 2 / D .
Re 2
(8.19)
, Darcy:
fD
64
.
Re
(8.20)
, ,
,
Reynolds.
8.3.2
. 7,
.
Blasius 1911.
f D 0.3164 Re 1 / 4 ,
(8.21)
. 2 . 8.7
4000 < Re < 105, .
Reynolds .
124
8.7
. 1 , 2 Blasius 3
Prandtl.
(8.17)
7/4.
, .
.
-, -
Prandtl 1935. ,
. 6
,
u* 0 / .
(8.22)
,
Reynolds.
Prandtl Reynolds
,
.
(7.38).
.
125
u
0
2rdr
,
R 2
(8.23)
U
Ru *
[ 2.5 ln(
) 1.75 ] .
u*
(8.24)
u* 0 /
fD
U 2
8
u*
8
.
fD
(8.25)
ln
Ru *
ln
DU f D
2 8
ln(
DU f D
) ln
1
2 8
ln Re
f D 1.732 .
(8.24)
1
2.03 log Re
fD
f D 0.91 ,
(8.26)
Prandtl
.
Reynolds
. 8.7 ( 3)
Reynolds 3.4x106.
1
2 log Re f D 0.8 .
fD
(8.27)
126
1
1.93 log Re
fD
f D 0.537 .
(8.28)
8.3.3
.
,
.
,
.
.
.
.
.
.
,
.
Nikuradse
,
.
Nikuradse 1933
,
.
ks/R 1/500
1/15, ks R .
Reynolds
ks/R.
Nikuradse . 8.8, /d = ks/R
.
127
8.8 Nikuradse
.
Reynolds
(I, II, III)
(IV)
Reynolds (V).
Reynolds
.
Reynolds
,
.
Nikuradse
l*
, l* =/u*,
(. 7). ks/l* = ks+ < 5,
. 5 < ks+,
(5 <
y+ < 30). , ks+ > 70,
.
.
128
Reynolds,
.
Nikuradse
u
yu *
2.5 ln
B,
u*
(8.29)
ks+.
B 8.5 2.5 ln
ksu *
(8..30)
,
u
u
y
2.5 ln 8.5 ,
u*
ks
(8.31)
Reynolds
.
,
Prandtl .
Reynolds
.
(8.23)
:
U u * ( 2.5 ln
R
4.75 ) ,
ks
(8.32)
(8.26)
1
fD
2.03 log
R
1.68 .
ks
(8.33)
Nikuradse:
1
fD
2 log
R
1.74 .
ks
(8.34)
(, , , )
129
Nikuradse.
Reynolds .
Nikuradse . Moody 1944
, /D,
Nikuradse
.
. 8.9 .
8.9 A Moody .
130
Moody
. 8.10.
8.28
8.34.
Colebrook 1938 . 8.28
8.34.
1
fD
( 2 log Re
f D 0.8 ) ( 2 log
D/ 2
1.74 ) ,
(8.35)
Reynolds
. Colebrook
1
/D
2.51
2 log(
).
3.7
fD
Re f D
(8.36)
Moody
.
10%.
131
8.10 Moody
Reynolds .
132
8.4
.
,
. o
(deep-bed filtration),
.
, ..
.
(, ),
. ,
,
.
,
.
,
. ,
,
,
,
.
.
, ..
.
.
.
.
,
,
,
133
.
D L
d, .
d
.
Uo
(superficial velocity). Uo
L
,
.
D
. Ue
Uo/.
De
,
.
L
.
.
D
,
. ,
n De.
- .
n De
, :
:
V
D 2
4
L,
(8.37)
Ve V
D 2
4
L.
(8.38)
134
, Vp = V - Ve ,
:
np
3
D2
(
1
)
L.
d 3 / 6 2
d3
Vp
(8.39)
-:
3
D2
Ap n p d 2 ( 1 )
L .
2
d
(8.40)
Vm n
De2
4
L,
(8.41)
Am nDe L .
(8.42)
2
De (
)d ,
3 1
(8.43)
9 D 2 ( 1 )2
.
4 d2
(8.44)
. :
Q U0
D 2
4
(8.45)
Q nU e
De2
4
(8.46)
Ue U0 / .
(8.47)
Reynolds :
Re
U e De
U 0 d
( 1 )
(8.48)
135
Reynolds
Re, (. 8.20).
:
P
L
1
1 1
U e2 / De ~
U e2 / De
2
Re 2
(8.49)
P
L
1 ( 1 )2
U0 .
d2
3
(8.50)
.
.
.
:
P
L
150 ( 1 )2
U0 ,
d2
3
(8.51)
P
L
1
1
U e2 / De ~ U e2 / De
2
2
(8.52)
P
L
U 02 ( 1 )
.
d
3
(8.53)
. Re >
1000
P
L
1.75
U 02 ( 1 )
.
d
3
(8.54)
Burke-Plummer.
Ergun,
Colebrook
Moody.
Blake-Cozeny Burke-Plummer.
136
. Ergun :
P
L
U 02 ( 1 )
150 ( 1 )2
.
U
1
.
75
0
d
d2
3
3
(8.55)
8.11 Ergun
.
8.11
Ergun.
137
9
9.1.
,
, u, e, h, u, 1/2u2, , , ,
, .
, .. u, u, uu, eu, 1/2u2u, ,
, , .
, ,
.
. ,
, .. ,
.
,
,
, , .
. ,
,
.
, ,
,
,
.
.
(.. ,
) . ,
/
, ,
.
.
138
9.2.
9.2.1
S1
u1
S2
u2
, ,
.
.
, ,
:
.
:
dm dV
1 u1 S1 2 u 2 S 2 ,
dt
dt
(9.1)
V , , 1 2
, <u> S .
9.1: ,
S n,
, u.ndS , u.ndS
u.ndS .
S
9.1. .
: Va = 971 km/h,
: S1 = 0.8 m2,
mf
: : S2 = 0.558 m2,
u1
: V = 1050 km/h,
u2
: a =
0.736 kg/m3, :
= 0.515 kg/m3.
.
S2
,
S1
139
. <u1> = 0 +
Va = 971 km/h <u2> = V + Va = 2021 km/h.
:
f 2 u2 S 2 ,
0 1 u1 S1 m
m f , . ,
:
m f = 0.515x2021000x0.558-0.736x971000x0.8 = 9050 kg/h
9.2.2
, , :
N OKO
.
, , :
M =
d
udV .
dt V
S1
u1
x,
,
:
-x =( 1<u1>)(<u1>S1) = 1<u1>2S1,
.
140
S1
n1,
<u> = -<u1>n1. :
S1
n1
u1
S2
n2
u2
uu.ndS .
S
u = un,
:
ndS u 2 Sn .
. ,
, . ,
u = umax(y/R)1/7,
. : <u2> = 1.02<u>2.
,
, , .
:
FP1 P1 S1n1 .
,
FP 2 P2 S 2 n2 .
.
Fs
.
141
, . :
Fg mg .
,
:
0 ( 1 u1 2 P1 )S1n1 ( 2 u 2 2 P2 )S 2 n2 Fs mg
(9.2)
9.3: dS n
dF .ndS , PI .
Fs PndS .ndS .
, Fs
.
, ..
S2
. ,
P0
,
,
.
:
S1
Fa P0 ndS .
S
S
,
:
Fa P0 n1dS P0 n2 dS .
S1
S2
, F = -Fs
+ Fa, :
Fo [ 1 u1 2 ( P1 P0 )] S1n1 [ 2 u 2 2 ( P2 P0 )] S 2 n2 mg (9.3)
,
.
142
9.2
.
u1
0.6 L/s,
k
464 kPa
S1
.
16 mm
5 mm.
.
S2
1 2,
.
:
Q = <u1>S1 =<u2>S2 ,
:
u2
u1
Q
0.6 x10 3 m 3 / s
2.98m / s
D12 / 4 x( 0.016 )2 / 4
u 2
Q
0.6 x10 3 m 3 / s
30.56m / s
D22 / 4 x( 0.0056 )2 / 4
,
. (9.3) :
Fo [ 1 u1 2 ( P1 P0 )] S1n1 [ 2 u 2 2 ( P2 P0 )] S 2 n2 mg ,
n1 = k n2 = -k. :
F=-[1000x2.982+464000]x(0.016)2/4k - [1000x30.562+0]x(0.005)2/4(-k)
F = -76.7k N.
, 8 .
.
143
9.2.3
, e, , u2,
.
:
YPEYH
ENEEIA
ENEEIA ENEEIA
( ET . KIN . YN .)
.
EPO
EMOTHTA
OY POEPETAI
N OKO
N OKO
, ,
:
. =
d
1
( e u 2 gz )dV
dt V
2
. = [ 1 ( e1
1
u1 2 gz1 )]( u1 S1 ) ,
2
. :
. = [ 2 ( e2
1
u 2 2 gz 2 )]( u 2 S 2 ) ,
2
9.4:
S
( e 2 u
gz )u.ndS .
, u = un, :
( e 2 u
S
1
1
gz )u.ndS ( e u 2 gz )udS [ e u u 3 gz u ] S .
2
2
S
.
u = umax(y/R)1/7 : <u3> = 1.06<u>3.
.
144
Q
.
.
:
)
. :
= ,
/. = x .
, ,
, :
W1 P1 S1 u1 ,
W 2 P2 S 2 u 2 .
)
(.. , , , ),
W s .
.
9.5: dS n
dF .ndS , PI . ,
dW dF.u Pu.ndS ( .u ).ndS
S Ws Pu.ndS ( .u ).ndS .
S
0 [ 1 ( e1
P
1
u1 2 gz1 1 )]( u1 S1 )
2
1
P
1
[ 2 ( e2 u 2 2 gz1 1 )]( u 2 S 2 ) Q W s
2
2
(9.4)
, e + P/ , h,
<u>S , m , .
, :
145
0 m [( h1
1
1
u1 2 gz1 ) ( h2 u 2 2 gz 2 )] Q W s .
2
2
(9.5)
.
:
h Q .
0m
(9.6)
9.3.
, ,
15 , 1 . 50 L
,
;
,
.
.
.
.
100%
. Q W s
.
:
dVe
Q Ws ,
dt
:
Vc p
Q W s
dT
Q W s T
t o
dt
Vc p
2 x750W
x900( s ) 6.4 o C
50( kg )x 4200( J / kg / K )
146
9.2.4
,
.
,
.
m
, :
du
mg ,
dt
dz
.
dt
u :
mu
du
mgu ,
dt
du
dz
mg
dt
dt
2
1 du
dz
m
mg .
2
dt
dt
d 1
( mu 2 mgz ) 0
dt 2
mu
. ,
,
.
, F, :
d 1
( mu 2 mgz ) Fu ,
dt 2
,
Fu < 0, .
- ( ).
,
.
, :
147
u.
Du
P .u ( . ).u g.u .
Dt
D 1 u2
Du
2 .
u.
Dt
Dt
z-
g gk gz ,
= gz .
(. /t = 0) :
u. u.
t
Dt
D( 1 u 2 )
2
P .u ( . ).u ,
Dt
(9.7)
.
:
P .u .( Pu ) P.u .
.
, .. .
.
.
( . ).u .( .u ) : u .
.
.
, :
( 1 u 2 )
2
.[ ( 1 u 2 )u ] .( Pu ) P.u .( .u ) : u .
2
t
148
(9.8)
- : u
.
9.6:
.
U0 , u =
U0y/h,
0 = U0/h,
U
0
0
yx = -du/dy
= -0. U00
h y
,
x
.
x- :
d yx
dy
0,
d yx
dy
du yx
dy
yx
du yx
du
du du
0
(
)
dy
dy
dy dy
y- :
h
( u yx ) (
h
U 0 0 (
0
du 2
) dy
dy
du 2
) dy
dy
.
.
.
(9.8).
Green.
- .
.
,
149
-
, Ws 9.5. ,
Ec , .
:
0(
P
P
1
1
u1 2 gz1 1 )1 u1 S1 ( u 2 2 gz 2 2 ) 2 u 2 S 2
2
1
2
2
(9.9)
E c Ws
1 u1 S1 2 u 2 S 2 m ,
:
0(
P
P
1
1
u1 2 gz1 1 ) ( u 2 2 gz 2 2 ) E' c W ' s ' ,
2
1
2
2
(9.10)
.
Bernoulli.
. . (9.9) ,
Q u1 S1 u 2 S 2 , Bernoulli :
1
1
0 ( u1 2 gz1 P1 ) ( u 2 2 gz 2 P2 ) W
s
2
2
(9.11)
.
Bernoulli :
2
0(
1
1
dP
u 2 2 gz 2 ) ( u1 2 gz1 )
W ' s ' ,
2
2
(9.12)
,
.
:
PMB
~P
RT
:
P
. ~ P1 / .
cP/cV.
(9.12)
150
1
dP
d u 2 gdz
dWs d .
2
(9.13)
9.7: (9.12) :
. s
dV =
S2
S(s)ds, .
S(s)
S1
d
.[ ( 1 u 2 )u ] [ ( 1 u 2 )u ]
2
2
ds
.[ ( 12 u
dV
)u ] Sds d [ ( 1 u 2 gz )uS ]
2
.( Pu )Sds d ( PuS ) .
(9.14)
dV
.u
.u (
).u ,
P.uSds PuSd ( ) m Pd ( )
dV
1 2 ,
. (9.8) .
:
2
d ( PuS ) P2 u 2 S 2 P1u1 S1 m (
1
P2
P2
P1
).
P1
) m
:
2
m Pd (
1
) m d (
1
) m
1
dP
) m (
dP
(9.15)
(9.15), (9.12).
151
152
9.2.5
( Torricelli)
.
S1
. :
h
S2
z
u1 S1 u 2 S 2 ,
S1 >> S2 u1 << u2.
:
1
1
2
2
.
( u 2 gz 2 P2 ) ( u1 gz1 P1 ) W
s
2
2
,
, , .
u 2 2 gh ,
(9.16)
Torricelli. ,
.
:
Q uS ,
S .
. , ,
S = S2 , S < S2.
153
) Borda
(contraction coefficient)
:
Q Cc uS 2 ,
(9.17)
n1
,
, :
n2
Fs
z
u2
S1
u1 u 2
S2
:
( u12 P1 )S1n1 ( u 22 P2 )S 2 n2 Fs mg 0 ,
n1 = -ez n2 = ez Fs = -Fez
. :
F ( P1 P2 )S ( P1 P2 )
D 2
4
, :
F fF
f 1
1 2
u ( DL ) D u 2 ( DL ) ,
2
4 2
P1 P2 f D
1 2 L
u
.
2
D
154
1
1
2
2
,
( u 2 gz 2 P2 ) ( u1 gz1 P1 ) W
s
2
2
:
1
L
P1 P2 f D u 2 .
2
D
.
,
:
f Di
i
L
1
u i 2 i .
2
Di
, , , , ,
, ,
k.
:
1
2
k u 2 .
:
1
2
( u 2 gz P ) W s f Di
i
L
1
1
u i 2 i k j u j 2 ,
2
Di
2
j
(9.18)
.
.
:
2 ft .
, 100 psi.
70 F
40 ft/s
10 (16 km).
.
:
4.51 kg/m3.
RT
0.082 x 294.1
155
:
u1 = 40x.3048 = 12.19 m/s
:
S = (2x0.3048)2/4 = 0.292 m2.
:
uS = 16.05 kg/s.
m
dL
:
1 2 dP
du
d ' ,
2
d ' f D
1 2 dL
.
u
2
D
O Reynolds , ,
, .
. ,
Reynolds . :
Re
uD uS D m D
.
S S
= 1.09 kg/m/s
Re = 3x106.
, Moody :
fD = 0.01.
:
1 2 dP
1 dL
du
fD u2
0,
2
2
D
,
L.
uS .
m
2
(S) :
156
1 2 2 2
1
dL
S du S 2 dP f D ( uS ) 2
0
2
2
D
1 m 2 2
PMB
1
dL
du S 2
dP f D m 2
0
2
2u
RT
2
D
m 2
S 2 MB
m 2
du (
)PdP ( f D
)dL 0
u
RT
2D
, u = .
du + ud = 0
du
d
dP
:
m 2
dP
S 2 MB
m 2
(
)PdP ( f D
)dL 0 ,
P
RT
2D
.
:
m 2 ln
P2
S 2 MB
m 2
2
2
(
)( P2 P1 ) ( f D
)L 0 ,
P1
2 RT
2D
o , P2, . -
.
P2 2
P
2 RTm 2
L
) 1 2 2
[ fD
ln 2 ]
P1
2D
P1
S P1 MB
P2 2
P
) 1 0.002( 131.23 ln 2 ) .
P1
P1
. ,
P2/P1 = 0.86 P2 = 86 psi.
(0)
S1
S1
u1
u2
z
n1
n2
157
. ,
. ,
, .
:
u1 S1 u 2 S 2 u1
D12
4
u2
D22
4
u 2 u1 (
D1 2
) .
D2
.
. , 0,
. , P0 ,
:
( D22 D12 )
Fs ( P0 )nS ( P0 )( e x )S P0
ex
4
,
0, P0 = P1. n1 = -ez n2 = ez
:
( u12 P1 )
D12
4
( u 22 P2 )
D22
4
P1
( D22 D12 )
4
0 ,
P2 P1 u12 (
D1 2
D
) [ 1 ( 1 )2 ]
D2
D2
. ,
:
1
1
( u 22 P2 ) ( u12 P1 ) ,
2
2
:
D
1 2
u1 [ 1 ( 1 )2 ] 2 .
2
D2
, , k, :
k [1 (
D1 2 2
) ] .
D2
(9.19)
158
.
) Venturi
S1
S2
, .
P2
P1
.
.
. :
u1 S1 u 2 S 2 u1 u 2 (
S2
)
S1
,
, :
1
1
( u12 P1 ) ( u 22 P2 )
2
2
S
1 2
P P1 P2 u 2 [ 1 ( 2 )2 ]
2
S1
:
Q u2 S 2 S 2
2P
.
S
2
2
[1 ( S ) ]
1
, CD (discharge coefficient),
. :
Q CD S2
2P
.
S
2
2
[1 ( S ) ]
1
(9.20)
. 9.1 Reynolds
Venturi.
159
)
S1
S2
P1
,
.
Venturi
:
P2
Q CD S2
2P
,
S
2
2
[1 ( S ) ]
1
(9.21)
. . 9.2
Reynolds .
160
9.2.
Reynolds.
) .
.
(vena contracta)
.
.
, CC ,
(9.21) :
S1
S2
P1
P2
Q CD S2
[1 (
2P
Cc S 2
S1
)2 ]
(9.22)
Q CD S2
2P
,
[ 1 ( S 2 S )2 ]
1
(9.23)
. . 9.3
Reynolds
.
161
9.3.
Reynolds.
:
A
,
. , ,
(
),
. ,
,
1 2 :
u1 A u 2 a ,
.
, ,
.
, , :
1
1
u1 2 gz1 P1 u 2 2 gz 2 P2
2
2
A , , 1 2
, , :
162
( u12 P1 ) A P2 A u 22 a mY g m g 0 ,
mY = VY, VY
, (z2-z1), V = m/.
2 2,
.
. ,
u2 , :
u12
A
A( 1 )2 m g( 1 / ) .
2
a
(9.24)
u1,
.
<< << , :
Q u1 A a
2 m g
.
A
(9.25)
, , ,
.
.
9.2.6. , =- : u ,
.
(x, y, z).
2[(
ux 2 u y 2 uz 2
u u y 2 uz u y 2 ux u z 2
) (
) (
) ] ( x
) (
) (
)
x
y
z
y
x
y
z
z
x
(r, , z).
ur 2 1 u ur 2
u
) (
) ( z )2 ]
r
r
r
z
u u
u
1 ur 2 1 u z u 2
[r ( )
] (
) ( r z )2
r r
r
r
z
z
r
2[(
163
(r, , ).
ur 2 1 u ur 2
1 u ur u cot 2
) (
) (
) ]
r
r
r
r sin
r
r
u
u
1 ur 2
sin
1 u 2
[r ( )
] [
( )
]
r r
r
r sin
r sin
1 ur
u
[
r ( )] 2
r sin
r r
2[(
164