UNAM, T.C.

Kalknma Bakanl tarafndan kurulmutur ve desteklenmektedir

NDEKLER
Rektrn Mesaj

02

Direktrn Mesaj

03

Saylarla UNAM

04

Eitim

06

UNAM Mezunlar

08

Altyap

12

Endstri ile birlikleri

18

UNAM Spin-offs

22

UNAMdan Hizmet Alan Kurumlar

24

Kullanc Grleri

26

ne kan Aratrmalar

30

Aratrma Gruplar

34

Yaynlar

86

dller

92

Bilimsel ve Sosyal Faaliyetler

94

Patentler

96

REKTRN MESAJI

1984 ylnda Trkiyenin ilk vakf niversitesi

olarak kurulan Bilkent niversitesi, kuruluundan
itibaren dnya apnda bir aratrma niversitesi
olmay hedeflemitir. Son yllarda farkl uluslararas
derecelendirme kurumlar tarafndan yaplan
sralamalarda, niversitemiz mhendislik ve
teknoloji alanlarnda ilk 100de yer almtr.
Aratrma niversitesinin temel dinamiklerinden
birisi hi kukusuz farkl alanlarda uzmanlam
aratrma merkezlerine sahip olmasdr. 2006 ylnda
Kalknma Bakanl destei ve Prof. Salim racnn
nderliinde lkemizin ilk ulusal merkezi olarak
kurulan UNAM-Ulusal Nanoteknoloji Aratrma
Merkezi, ksa sre ierisinde blgenin en nemli
nanoteknoloji merkezi haline gelmitir. UNAM,
bnyesinde barndrd dnya apnda baarl
olan aratrmaclar, bilimin snrlarnda yapt
aratrmalar, yetitirdii ok baarl lisansst
rencileri ile temayz etmitir. UNAM, sahip
olduu ok gelimi makine tehizat altyapsyla
lkemizden ve evre lkelerden 800n zerindeki
aratrmacya hizmet vermektedir. Sanayi ile
olan etkilemeye byk nem veren UNAM,
sanayicilerimizle birlikte ok sayda ortak proje
yrtmektedir. UNAM aratrmaclar ve lisansst
rencileri elde ettikleri nemli bilimsel almalar
ekonomiye aktarabilmek iin 13 irket kurmulardr.
Kurulum srecini tamamlam olan UNAM,
nmzdeki yllarda salkl bir ekilde byyerek
nanoteknoloji ve malzeme biliminde dnya apnda
baarlaryla tannan ulusal bir merkez olmay
hedeflemektedir.

Prof. Dr. Abdullah Atalar

DREKTRN MESAJI

Prof. Dr. Mehmet Bayndr

UNAMn misyonu bilimin ve teknolojinin snrlarnda aratrmalar yapmak, gelitirdii
ileri teknolojilerle sanayi rnlerimizin uluslararas pazarlarda rekabet gcn artrmak,
lkemizin ihtiyac olan nanoteknoloji alannda uzmanlam insangcn yetitirmek, sahip
olduu cihaz donanmn gnn her saatinde alr vaziyette aratrmaclarn hizmetine
sunmaktr.
Ulusal Aratrma Merkezleri: UNAM Modeli
- 21. Yzyln bilimi olarak grlen nanoteknoloji alanna odaklanm aratrmalar
- Dnya ile rekabet edebilen ekin aratrmaclar
Kaliteli niversitelerden mezun yetenekli retim yeleri
Azaltlm ders yk
Performansa dayal gelir sistemi
- Kaliteli lisansst renciler
Farkl disiplinlerden, parlak, alkan ve tamam burslu renciler
Yurtdndan ok baarl renciler
- Dnyadaki en gelimi cihaz altyaps
Her daim alr vaziyette tutulan cihazlar
Bilimsel lmlerin alnmasnda ve yorumlanmasnda uzman destei
- Proje tabanl aratrmalar
Tamam d destekli fonlarla yrtlen aratrmalar
rencilerin ve aratrma personelinin projelerden desteklenmesi
- Saygn uluslararas dergilerde yayn
- Temel bilim aratrmalarnn ekonomiye kazandrlmas
nemli almalarn tescillenmesi
Spin-off irketlerin kurulmas
- Bilim, teknoloji ve eitim odakl bir ekosistem
birliini tevik, pozitif rekabet, disiplin, verimlilik
3

SAYILARLA UNAM

9000 m kapal alan

80 Milyon TL yatrm
2

50 Milyon TLyi
aan
aratrma btesi

62

laboratuvar

48

aktif proje

Trkiyenin ilk ulusal nanoteknoloji merkezi

olan UNAM, dnya apnda ses getiren
aratrmalar yrtmekte ve ok sayda
bilim insan yetitirmektedir. Ayrca,
gelimi donanm altyaps ve bilgi birikimi
ile Trkiye apnda birok aratrmacya
hizmet vermektedir. Bunun yannda,
UNAM aratrmaclar, sanayi ile ortak
projeler yrtmekte ve sahip olduklar
birikimi altay ve seminerler araclyla
ok geni bir kitleyle paylamaktadr.

13

altay

256 aratrmac

800 kullanc

- 25 retim yesi
- 16 uzman aratrmac
- 25 doktora sonras aratrmac
- 161 lisansst renci
- 25 mhendis
- 4 idari personel

13

spin-off irket

- niversitelerden 550
- irketlerden 250

son 5 ylda

450den
fazla

SCI indeksli hakemli

yayn

24

patent

52
dl

68

mezun

ETM
leri seviye aratrmalar yrtmenin yannda, UNAMn bir dier
misyonu da lkemizin ihtiya duyduu donanml igcnn
yetitirilmesine katkda bulunmaktr. Bu kapsamda UNAM bnyesinde
Malzeme Bilimi ve Nanoteknoloji (MSN) program almtr. Birok
farkl disiplinden renciler, bu programda yksek lisans ve doktora
derecesi almalarn devam ettirmektedir. Bu programn en nemli
ynlerinden biri farkl blmlerden rencileri UNAM ats altnda
buluturmas ve ok disiplinli aratrmalarn nn amasdr. Bu
program kapsamnda eitimlerine devam eden renciler UNAM
altyapsn da kullanarak teorik ynden olduu kadar deneysel ynden
de kendilerini gelitirmektedir. Malzeme Bilimi ve Nanoteknoloji
program kapsamnda fizik, kimya, biyoloji ve mhendislik dallarndan
lisansst dersler verilmektedir. ok geni bir ders yelpazesi olan
programda, renciler nanoteknolojinin temellerini ve farkl
disiplinlerdeki uygulamalarn renme frsat bulmaktadr.

MSN programndaki lisansst rencilerin ve

doktora sonras aratrmaclarn dalm

2013 yl itibariyle, Malzeme Bilimi ve Nanoteknoloji programnda 49

doktora rencisi, 41 yksek lisans rencisi ve 25 doktora sonras
aratrmac bulunmaktadr. Bu rencilerden %34 mhendislik,
%66si ise temel bilim kkenlidir. renci says ve ders kapsam
giderek genileyen MSN program, ok disiplinli bir alanda eitim
almak isteyen rencilerin buluma noktas olmutur.

MSN programna kaytl renciler ok farkl

disiplinlerden gelmektedir
6

Ders Kodu

Ders smi

MSN 500

Concepts in Materials Science

MSN 501

Atomic Structure, Mechanical and Thermal Properties of Materials

MSN 502

Nanoscale Materials and Nanotechnology

MSN 503

Quantum Mechanics for Materials Science I

MSN 504

Phase Transformations and Diffusion in Materials

MSN 505

Fundamentals of Thin Film Materials

MSN 506

Experimental Methods in Applied Physics

MSN 507

Electrical, Optical and Magnetic Properties of Materials

MSN 508

Quantum Mechanics for Materials Science II

MSN 509

Statistical Thermodynamics

MSN 510

Imaging Techniques in Materials Science and Nanotechnology

MSN 511

Surface Science and Spectroscopy

MSN 512

Biomedical Materials

MSN 513

Micro and Nanostructured Sensors

MSN 515

Nanotechnology in Agriculture and Food

MSN 517

Fundamentals of Nanoscience

MSN 518

Fundamentals of Nanotechnology

MSN 521

Biotechnology

MSN 532

Selected Topics in Materials Science and Nanotechnology

MSN 534

Characterization of Polymeric Materials

MSN 535

Textile Materials

MSN 541

Nanobiotechnology

MSN 543

Protein and Gene Engineering

MSN 551

Introduction to Micro and Nanofabrication

MSN 555

Nanomaterials Processing by Intense Laser Beam

MSN 590

Seminars in Materials Sci. & Nanotechnology: Technology Development

MSN 591

Nanotechnology and Its Impacts on Socio-Economic Structures

MSN 598

Seminar I

MSN 599

Master's Thesis

MSN 601

Advanced Computational Nanoscience

MSN 698

Seminar II

MSN 699

Ph.D. Thesis

UNAM MEZUNLARI
UNAMda verilen eitim sayesinde, mezunlarmz kariyerlerini dnya apnda
niversitelerde ve irketlerde srdrmektedir. altklar tm kurumlarda UNAM ve
lkemizi baaryla temsil eden mezunlarmz en byk gurur kaynamzdr. Aada baz
UNAM mezunlar ve u an grev yaptklar kurumlar listelenmitir.

sim Soyisim

Grev Yapt Kurum

Unvan

Yusuf akmak

Manchester niversitesi

Doktora Sonras Aratrmac

Snds Erba akmak

Manchester niversitesi

Doktora Sonras Aratrmac

Hasan ahin

Antwerp niversitesi

Doktora Sonras Aratrmac

Hlya Budunolu

Aselsan A..

Proje Mhendisi

Oya Ustahseyin

Max Planck Enstits

Doktora rencisi

Pnar Angn

Eti irketler Grubu

Proje Mhendisi

Sla Toksz

Biyonesil

Kurucu-Ortak

Tural Khudiyev

Bilkent niversitesi

Doktora Sonras Aratrmac

Onur Bykakr

KAIST

Doktora Sonras Aratrmac

Blent ktem

Aselsan A..

Proje Mhendisi

Shabab Akhavan

Northwestern niversitesi

Doktora rencisi

Murat Kln

Rockefeller niversitesi

Aratrma Stajyeri

Gke Kkayan Dou

Bilkent niversitesi

Doktora Sonras Aratrmac

Ruslan Guliyev

Bilkent niversitesi

Doktora Sonras Aratrmac

Yasemin Cokun

Arelik A..

Proje Mhendisi

Kvan zgren

Start-up

Giriimci

Mecit Yaman

Trk Hava Kurumu

niversitesi

Doent Doktor

Seymur Cahangirov

Avrupa Teorik
Spektroskopisi Kuruluu

Doktora Sonras Aratrmac

Mehmet Topsakal

Minnesota niversitesi

Doktora Sonras Aratrmac

Hseyin Duman

Roketsan

Proje Mhendisi

Muhammet elebi

TBTAK Uzay Enstits

Proje Mhendisi

Mert Vural

Carnegie Mellon
niversitesi

Doktora rencisi

Handan Acar

Iowa niversitesi

Doktora Sonras Aratrmac

MEZUN GRLER
UNAMa bal malzeme bilimi ve nanoteknoloji (MSN) yksek lisans ve doktora
programndan mezun olduum iin kendimi ok ansl hissediyorum. Burada teorik
ve hesaplamal kat hal fizii alannda yaptmz almalarn dnyadaki aratrmalara
yn verdiini dnyorum. UNAMn baarsndaki temel unsurun farkl altyaplara
sahip insanlar bir araya getirerek disiplinler st aratrmaya yneltmesi olduunu
syleyebilirim. Program sresince kat hal fizii, kuantum mekanii, istatistik fizik, grup
teorisi, nanofotonik, dorusal olmayan dinamik ve kaos teorisi ve buna benzer ufkumu
genileten dersler aldm. Buna paralel olarak yaptm aratrmalar bu derslerden
rendiim bilgileri hemen uygulama imkan salad. UNAMn, salad olanaklarla,
yetitirdii insanlarla ve yapt yaynlarla dnyann nde gelen enstitleriyle yartna
inanyorum.
Dr. Seymur Cahangirov
2007-2012 yllar arasnda UNAMda doktora eitimimi tamamladktan sonra doktora
sonras aratrmac olarak Minnesota niversitesi Kimya Mhendislii ve Malzeme Bilimi
blmnde almaya baladm. Bulunduum blm Amerikada Kimya Mhendislii
alannda en iyi 3. blm olarak bilinmekte ve olduka iyi imkanlara sahiptir. Amerikadaki
olanaklar da tecrbe etmi biri olarak UNAMdaki birok almann Amerikada
tandm yerlerde retilen bilimsel almalarla yarr nitelikte olduunu dnyorum.
Burada tantm Trk bilim insanlar iin de UNAMn ayr bir yeri var, birou UNAM
dan vgyle sz etmekteler. Amerikadan Trkiyeye dnmeyi planlayan baarl bilim
insanlarnn almak istedikleri yerlerin banda UNAM geliyor.
Dr. Mehmet Topsakal
2007-2013 yllar arasnda yksek lisans ve doktora almalarm UNAM bnyesinde
yapm bulunmaktaym. UNAM teknik donanmnn yeterlilii yannda birok farkl bilim
alanndan akademisyen ve renciyi buluturarak disiplinler aras bir diyalog imkan da
salad iin Trkiyedeki nemli bilimsel kurumlardan biridir. UNAMn mhendislik ve
pragmatik aratrma alanlar dnda da saf bilimsel gelimelerin dou yuvas olmasn
ve imkanlarnn yeterlilii ve gen-dinamik kadrosu sayesinde corafyamzda da bir bilim
ekolunun olumasna yardmc olmasn ummaktaym.
Dr. Snds Erba akmak
9

Doktoram Bilkent niversitesi Malzeme Bilimi ve Nanoteknoloji (MSN) program kapsamnda tamamladm.
Doktora konum olan fiber lazerler zerinde yaptm almalar srasnda fiber lazer teorisi ve tasarm, ultra
hzl ve nonlineer optik, yksek gl fiber lazer sistemleri ve lazerlerin malzeme ileme, tp, metroloji, savunma
alanlarndaki uygulamalar zerinde uzmanlatm. Ultrahzl Optik Laboratuvarnda (UFOLAB) bulunan lazer
altyapsnn yannda Ulusal Nanoteknoloji Aratrma Merkezinin (UNAM) salam olduu ok disiplinli ortam ve
buna bal olarak geni laboratuvar altyaps bu almalarn yrtlmesinde byk kolaylk salad.
Dr. Kvan zgren

UNAMda dier niversitelerdeki arkadalarma kyasla bir hayli zorlu bir doktora dnemi geirdim. Ancak,
Amerikaya gelince anladm ki, dnyayla yaracak ekilde eitilmiiz. Kullanacamz cihazlarn eitimini almamz,
cihazlara eriimimizin 7/24 olmas, analizlerimizi daha hzl ve zamannda yapabilmemizi salyordu. Bu imkanlar
dnya apnda ok az yerde var. Bu nemli ayrcaln sonucunda da, dier meslektalarnza gre daha baarl bir
akademik gemiiniz oluyor ve nnze daha ok kap alyor.
Ayrca, UNAMda nadir rastlanr derecede kaliteli bilim insanlar tarafndan verilen seminerlerin skl da olduka
nemli. Seminer veren baz bilim insanlaryla dnyann farkl yerlerinde tekrar grme ve konuma frsat
bulduumda UNAM ziyaretleri srasnda ne kadar etkilendiklerini memnuniyetle tekrar dile getirdiler. UNAM
ismi; birok yerde nemli mevkilerde insanlarla tanmam salad. UNAM, akademik dnyada olduka prestijli bir
isim olarak anlyor ve mezunu olarak bu ismi tamak bana her zaman gurur veriyor.
Dr. Handan Acar

Bilkent niversitesine katldm 2007 ylnda henz inaat devam eden UNAM ngrlen vizyon ve misyonu
ile akademiye gnl veren benim gibi her rencide byk heyecan uyandrd. DPT`nin maddi destei ve Bilkent
niversitesinin baarl retim yelerinin azmi ile hzla birok merkezde bulunmayan cihaz altyapsn bir at
altnda kurmu oldu.
UNAMda 8 aylk doktora sonras almam srasnda aktif olarak alma frsat buldum. Cihaz altyaps ve gelimi
cihaz ynetimi ile ksa bir srede projemi tamamlama frsat buldum. Bu almalarmzda elde ettiimiz bulgular
alannda ok sekin bir dergide basld. Gelimi cihaz altyapsn yeni rencilerin almalarnda aktif olarak
kullanmas UNAM iin harcanan emeklerin boa olmadnn gstergesidir. UNAMn kurulumunda emei geen
tm hocalarma ve idari alanlara teekkr ederim.
Dr. Gke Kkayan Dou

10

11

ALTYAPI
UNAM, ekipman altyapsnn gelitirilmesine ve srekli en st verimde kullanlabilmesine byk nem vermektedir. Kurulduu gnden
beri srekli gelien altyaps ile UNAM, her geen sene daha ok sayda aratrmacya hizmet vermektedir. Bir merkezi laboratuvar
olarak UNAMn kullanclara salad bir dier frsat da, ok deneyimli teknik personel ile alma yapma imkandr. UNAM altyapsn
kullanmak isteyen aratrmaclar/uzmanlar, UNAM internet sayfas aracl ile projelerini tanmlamakta ve ihtiya duyduklar cihazlara
kayt yaptrmaktadrlar. Cihazn kullanm esnasnda da o cihazn kullanm konusunda uzmanlam UNAM teknik personelinden destek
alabilmektedirler. Online rezervasyon sistemi sayesinde tm cihazlarn en st dzeyde kullanlabilmesi salanmaktadr.
Bu tip yksek teknoloji cihazlar ile hizmet veren kurumlar iin en nemli grevlerden biri cihazlarn her daim hazr durumda tutulmasdr.
Bunun iin UNAM personeli cihazlarn rutin bakmlar konusunda ok titiz davranmaktadr. Teknik ekibimizin donanm ve hassasiyeti
sayesinde 2013 yl boyunca cihazlarn kullanlabilirlii %95in zerinde tutulmutur.

12

Grntleme
Atomik Kuvvet Mikroskobu (AFM, Asylum)

Floresan ve DIC Inverted Mikroskop

Atomik Kuvvet Mikroskobu (AFM, PSIA)

Geirgen Elektron Mikroskobu (TEM)

evresel Taramal Elektron Mikroskobu (ESEM)

Konfokal Mikroskop

Dual Beam

Malzeme Mikroskoplar

Elektron Demeti Litografi (E-BEAM)

SNOM ve Raman Mikroskop

Floresan ve DIC Mikroskop

Stereo Mikroskop

Spektroskopi / Kromatografi
Boyut Eleme Kromatografisi (SEC)

Mikroskoplu FTIR Spektrometre (Nicolet 6700)

CD (Circular Dichroism) Sistemi

Mikroskoplu FTIR Spektrometre (Vertex 70)

CHNS/O Element Analizr

Nkleer Manyetik Rezonans Spektrometre (NMR)

Endktif Elemi Plazma Ktle Spektrometre (ICP-MS)

Quadrupole Uu Zamanl Ktle Spektrometresi (Q-TOF) LC/MS

Floresan Spektrofotometre

UV-VIS Spektrofotometre

Florospektrometre

UV-VIS-NIR Spektrofotometre

FTIR Spektrometre (Tensor 37)

X-Ray Floresan Spektrometre (XRF)

FT-Raman Spektrometre

X-Ray Fotoelektron Spektrometre (XPS)

Gaz Kromatografisi Ktle Spektroskopisi (GC/MS)

Yksek znrlkl Uu Zamanl Ktle Spektrometresi (TOF) LC/MS

Jel Geirgenlik Kromatografisi (GPC)

Yksek Performansl Sv Kromatografi (HPLC)

Microplate Okuyucu

Zaman Tanml Floresans Spektrometre

Optik / Lazerler
Ayarlanabilir Diyot Lazer (Toptica)

Karbondioksit Lazerler (Coherent, Lumenis)

Ayarlanabilir Telekomnikasyon Lazeri (Newport)

Kzltesi Kamera

Ayarlanabilir Yar-iletken Lazer (Santec)

Lock-In Ykselteleri

Elipsometre (IR-VASE)

Monokromatrler

Elipsometre (V-VASE)

Optik Spektrum Analizrleri

Femto-saniye Lazer Sistemi

Solar Simlatr

Fiber Lazer (Toptica)

Supercontinuum Lazer Kayna

Fiber Parlatma Makinesi

UV Lazerler

FSP Spektrm Analizr

Xe, Halogen, Deuterium Ik Kaynaklar

He-Cd Lazer (Kimmon)

Yksek Gl Lazerler (zel yapm)

He-Ne Lazerler

Yksek Hassasiyet Hizalama Sistemi

13

Malzeme sentezi / Karakterizasyonu

BET Yzey Alan ve Porozite Analiz Cihaz

Kontak A lm Sistemi

ok Amal X-n Difraktometre

Materials Research Difraktometre (MRD)

Diferansiyel Taramal Kalorimetre (DSC, Netszch)

Mikromekanik Test Cihaz

Diferansiyel Taramal Kalorimetre (DSC, TA)

Piknometre

Dinamik Mekanik Analizr

Porozimetre

Dondurarak Kurutma Sistemi

Reometre

Fiziksel zellik lm Sistemi (PPMS)

Tek Kristal X-Ray Difraksiyonu

Glovebox

Termogravimetrik Analizr (TGA)

zotermal Titrasyon Kalorimetre (ITC)

Zeta Potansiyeli lm Cihaz (Zeta Sizer)

Temiz oda

14

Alak Basn Kimyasal Buhar Biriktirme (LPCVD)

Organik nce Film Buharlatrc

Atomik Katman Kaplama Sistemi (ALD, Fiji)

Otoklav

Atomik Katman Kaplama Sistemi (ALD, Savannah)

Plazma Andrc

Elektrokaplama stasyonu

Plazma Destekli Kimyasal Buhar Biriktirme (PECVD, Plasma-Therm)

Elektron Demeti Buharlatrma Sistemi

Plazma Destekli Kimyasal Buhar Biriktirme (PECVD, Vaksis)

Endktif Elemi Plazma Andrc (GaN, GaAs)

Prob stasyonu

Endktif Elemi Plazma Andrc (Si)

Satrma Kaplama Sistemleri

Hzl Termal Annealing (RTA)

Scak Tablalar

Islak Tezgahlar

Stylus Profilometre

Kaplayclar (Spinners)

Taramal Elektron Mikroskobu (NanoSEM)

Kritik Nokta Kurutucu

Tel ekme Cihaz (Wire Bonder)

Maske Hizalayc

Termal Buharlatrma Sistemleri

Maske Hizalayc - Nanoimprint Litografili

XeF2 Andrc

Maske Yazc

Yar letken Parametre Analizr

Optik Profilometre

Yonga Kesme Cihaz

Biyoteknoloji
-80 Dondurucular

Krayostat

Biyoreaktrler (2 lt / 5 lt / 30 lt)

Microplate Okuyucu

alkalamal nkbatr

Microtomlar

eker ocaklar

Osmometre

Elektroporatr

Santrifj / Mikrofj / Ultra Santrifj

Gradyan PCR Cihaz

Souk Oda

Gradyan Gerek Zamanl PCR Cihaz

Steril Kabinler

Jel Grntleme Sistemi

Vibratom

Fiber retimi / Karakterizasyonu

Atk Gaz Ykama Kulesi (Scrubber)

Preform Birletirici

alkalamal Frn

Preform Dilim lme Sistemi

Cam retim Sistemi

Preform Polariskop

Fiber ekme Kulesi

Preform Ykayc

Fiber ekme Kulesi (2300 oC'ye kadar kabilen)

Termal Buharlatrma Sistemi

Kzltesi Kamera

Blgeli Frn (1200 oC)

Kuvartz Kesme Cihaz

Ultrasonik Matkap

Modifiye Kimyasal Buhar Biriktirme Sistemi (MCVD)

Vakum Frnlar

Preform Analizr

rnek hazrlanmas
Cam Bak Hazrlama Sistemi

Kesme ve tme Cihaz

Dimple tme

Mounting Pres

Disk tme

tme ve Cilalama Makineleri

Disk Delme Sistemi

Ultramikrotom

Elektrolitik nceltici

Ultrasonik Kesici

Hassas Andrma Kaplama Sistemi (PECS)

Vakum mpregnasyon

Hassas yon Cilalama Sistemi (PIPS)

15

AKADEMK VE ENDSTRYEL
BAARILAR

16

17

ENDSTR LE BRLKLER
UNAM, bnyesinde bulunan 10, 100 ve 1000
snflar barndran 400 mlik UNAM temiz oda
laboratuvar son teknoloji cihazlaryla 2009dan
beri faaliyet vermektedir. Buna ek olarak, birok
karakterizasyon ve lm laboratuvarmz aktif
olarak kullanclara hizmet vermektedir. Ksa
gemiine ramen, UNAM u anda yaklak
250 aratrmacya ve ok sayda d kullancya
hizmet vermektedir. UNAMn alt yapsndan
faydalanan aratrmaclarn says, 250si
sanayiden ve 550si akademiden olmak zere
800n zerindedir.
Tm cihazlarn kullanm online rezervasyon
sistemi ile dzenlenmektedir.
Bu sistem
sayesinde, yetkili kullanclar cihazlara 7/24
eriebilmektedir. Ayrca her laboratuvarda,
cihazlarn kullanm konusunda teknik adan
yardmc olan mhendisler ve teknisyenler
mevcuttur. Bylelikle, kullanclar, uygulamal
bir eitim ve ok kapsaml rehberlik
alabilmektedir.

18

UNAM altyapsnndan faydalanan irketler

Akzo Nobel Boya

Korozo Ambalaj

Arteks Boyaclk

Maden Tetkik ve Arama Enstits

As naat

MAN Trkiye

Aselsan

Meteksan Savunma

Bayrak ARGE

Mikron Makine

Biyotez Makine Kimya

Mono Kristal Teknolojileri

Bilkent Cyberpark

Nanodev

Deltamed Yaam Bilimleri

Norm Tbbi rnler

Dizayn Teknik Boru ve Elemanlar

Nurol Teknoloji

Drogsanlalar

Paabahe Cam

DYO Boya Fabrikalar

Plant Tbbi Malzemeleri

E-A Teknoloji Biyomedikal Cihazlar

PMS Medikal

Eczacba Holding

Roketsan

Embil la

Sanko Holding

Ermaksan Makine

iecam

Eti Maden letmeleri

Gapso Soutma

Genamer Teknoloji

Teksel ARGE

KSA Mhendislik

TepeBetopan

Kordsa Global Endstriyel plik

TBTAK Marmara Aratrma Merkezi

Kordsa

Virosens Medikal

19

ATEL Teknoloji ve Savunma Sanayi A..

ATEL ve UNAM birlikte yksek gl fiber lazer teknolojisi kullanarak uzak
mesafeden bir optik sensr tahribat sistemi gelitirmek iin almaktadr.
Optik sistem sensrleri hedefin yerini, hzn ve muhtemel rotasn izlemek
veya belirlemek iin kullanlr. Gl fiber lazer sisteminin grevi optik sensr
sistemleri zerinde geici veya kalc tahribat yaratmaktr. Fiber lazer sistemi
kullanc dostu olacak ekilde tasarlanmtr ve askeri uygulamalar iin
yksek kalitede dk maliyetle retir. UNAM-Lazer Laboratuvarnda
gelitirilmesi planlanan terbiyum-katkl fiber lazer sistemi srekli dalga
modunda alacaktr. Yabanc lkelerde birok sektrde kullanlan bu nemli ve kritik teknoloji lkemize bilimsel olanaklar, deneyimli personel ve
endstriyel uygulamalar salamaktadr. Resimde artan lazer gcn ile sensrn yar iletken aktif alanna verilen hasar grlmektedir.

Hemosoft Biliim
Hemosoft ve UNAM yakn zamanda baladklar ortak almalar ile tanabilir tan sistemleri zerine almaktalar. Hemosoft, lkemizde tbbi
uygulamalar iin gelitirilen yazlmlar konusunda nc firmalardan biridir. Hemosoft tarafndan gelitirilmi kan bankas yazlm bugn hem Trkiyede
hem de evre lkelerde kullanlmaktadr. Bunun yannda Hemosoft birok yeniliki biyomedikal rnnn gelitirmesi zerine de almalarn
srdrmektedir. Hemosoft piyasada edindii birikimi UNAMda gelitirilen teknolojiler ile birletirerek yeniliki kardiyovaskler lm sistemlerinin
gelitirilmesini hedeflemektedir.
Salk teknolojileri tm dnyada ciddi bir dnme tank olmaktadr. Son yllarda nemi giderek artan kiisellemi tp uygulamalar ile hastalarn
evlerinde kullanabilecei teknolojiler giderek yaygnlamaktadr. Birok hastalk iin erken tehis hayati nem arz etmektedir. Bu sebeple, Hemosoft
ve UNAMdan aratrmaclar bir araya gelerek tanabilir bir tan sisteminin almalarna balamlardr. Bu sistem sayesinde sadece bir damla
kan kullanarak ve birka dakika iinde kalp krizi tans koymak mmkn olabilecektir. Bu ve benzeri sistemler ile lkemiz yeniliki salk sektr
uygulamalarnda n sralarda yer alabilecektir.

20

BSH Ev Aletleri Sanayi ve Ticaret A..

BSH, niversiteler ve aratrma merkezlerindeki bilgi birikimi ve teknolojinin rne ya da srece dntrlebilir, sanayide uygulanabilir hale
gelmesi iin kurulan farkl ibirlii modellerine nem vermekte ve bu dorultuda alannda nc kurumlar ile almaktadr. UNAM ile kurulan ibirlii
erevesinde gerekletirilen aratrma nitelii yksek almalarn, rnek bir niversite sanayi ibirlii modeli olarak nmzdeki yllarda da katma
deeri yksek projelere dneceine inanmaktayz.
rnek verecek olursak, UNAM ile yaptmz fonksiyonel yzey kaplamalar gelitirme projesi ile rnlerimize deer katacana inandmz fikirlerimizi
UNAMn bilimsel deneyimi ile birletirerek bu tr almalarn rnlerimiz zerindeki pozitif etkisini kantlam olduk. Bu proje dahilinde, beyaz
eyalarda kullanlan malzemelere eitli zellikler (kolay temizlenebilirlik, su tutmama vb) kazandrmak adna yeni kaplamalar gelitirildi. Yaplan
ilk almalarda gzel sonular elde edilmesi ve uygulanabilirliklerinin gzlemlenmesi bilimsel almalara verdiimiz nemin deeri bir kere daha
vurgulam oldu.
Murat Ycel

Merkez Bankas ile Nanobanknot Projesi

Nanoteknolojinin bir ok alanda olduu gibi deerli kat retiminde de kritik almlar getirecei beklenmektedir. Merkez Bankas ile birlikte balatlan
nanopara projesi kapsamnda nanoteknolojinin, banknot ve kymetli evrak retiminde, gvenliinde ve kullanmnda getirecei yenilikler aratrlm
ve detayl bir yol haritas karlmtr. Balayacak yeni projelerle, nanokaplamalarla banknotlarn ypranmasn azaltma ve canl grnm uzun sre
muhafaza etme, belirli kokuya sahip olma, gvenlik iin renk deitirme, esnek elektronik devrelerle gvenlik, mrekkep teknolojileri, femtosaniye
lazer sistemleriyle kat ileme ve benzer konularda almalar yaplacaktr.
UNAMda yaplan almalarda grme konusunda sorun yaayan vatandalarmzn banknotlar daha
rahat alglayabilmeleri iin retilmi gl kokulu para gelitirilmitir. Gl kokusu yayan molekller
nanofiberlerin ierisine hapsedilip kontroll salnm yapmas salanarak, kokunun yllarca kalc olmas
salanmtr.
Dr. Mehmet Bayndr / Proje Yrtcs

21

UNAM SPIN-OFFs
Yksek katma deerli rnlerin gelitirilmesinde yenilikiliin nemi gz ard edilemez bir gerektir. Trkiyenin ilk nanoteknoloji aratrma merkezi
olarak UNAM, yeniliki rnler gelitirerek sektr geliimine katkda bulunmay amalamaktadr. UNAMn birok disiplini bnyesinde barndran
ortam, teknolojik ilerlemeler iin ok uygun bir ortam oluturmaktadr. Ayrca, UNAM altyapsn kullanan irketler iin Bilkent Cyberpark, ODT
ve Hacettepe Teknokent gibi kuluka merkezlerine yakn olmak birok ibirliine imkan salamaktadr. UNAM birok firma ile ortak almalar
yrtmenin yannda bnyesinde gelitirdii teknolojileri spin-off irketler araclyla da lkemize kazandrmaktadr. UNAM aratrmaclar tarafndan
kurulmu olan spin-off irketler aada verilmitir.

irket ad
Yeni Bilge Nanoteknoloji
IPS Ankara Tekno Biliim Ar-Ge
Auron Teknoloji
Niser
Nanosens leri Teknoloji
Deber
E-A Nanoteknoloji
Nanobiyoteknoloji
SY Nanoboya Teknoloji
EA Teknoloji
Nanodev
Okyay Enerji
Biyonesil

22

Nanodev Bilimsel
Nanodev Bilimsel firmas UNAM spin-off irketi olarak dom, ileri karakterizasyon ve optik konusunda uzman bir firmadr.
Nanodev, Yzey Plazmon Rezonans sistemi bata olmak zere Biyomedikal Deteksiyon ve Gelimi Mikroskop sistemleri
retmektedir. Nanodev Bilimselin rnleri Trkiye ve dnyada birok aratrma merkezi ve enstitde kullanlmaktadr.
Nanodev, rnleri ve yeniliki projeleri ile birok yarmadan ve kurulutan dller kazanmtr. Nanodev Bilimselin
temel hedefi gelimi teknolojileri gnlk hayatta uygulanabilir hale getirmektir. Nanodevin en nemli projelerinden
biri; tanabilir, kullanm kolay ve evde kullanlabilecek bir biyomedikal tan cihazdr. Bu cihaz ile tbbi eitimi olmayan
kullanclar bile kalp krizi veya enfeksiyonel rahatszlklar gibi ciddi hastalklarn tesbitini yapabilecekler.
SEIS V. Ulusal Medikal Cihazlar Yarmas
Birincisi
En ok gelecek vaad
eden irket
Bilim ve Sanayi
Bakanl
2012

Okan ner Ekiz

Nanodev Bilimsel, CEO

EA Teknoloji
EA Teknolojinin ana aratrma alanlar nanoteknoloji ve biyoteknolojidir. EA Teknoloji Sanayi Bakanl destei ile kurulmutur ve teknolojik sorunlara
hzl, ekonomik ve profesyonel zmler ile bilimsel yaklam kulland ileri teknoloji projeler zerinde uzmanlamitir. EA Teknoloji aadaki
konularda retim ve Ar-Ge almalar zerine odaklanmaktadr:
Mikro ve nanofabrikasyon zel imalatlarn tasarm ve uygulamalar
Yksek gte ve znrlkte endstriyel lazer uygulamalar (mikro ve
...nano seviyede malzeme ileme, mikro etiketleme)
nce film optik yaltm ve filtreleme sistemlerinin tasarm ve retimi
Aktivite ilikili proje sahalar (nanoteknoloji, optik sistemler, biyoteknoloji), bilimsel ve teknik danmanlk servisi

23

UNAMDAN HZMET ALAN KURUMLAR

UNAM, tm Trkiyeden ve evre lkelerden
kullanclara hizmet veren bir merkez olarak
grev yapmaktadr. Kuruluundan itibaren,
aratrmaclara ok gl bir cihaz altyaps
ve teknik destek salamaktadr. Birok farkl
projede grev alan aratrmaclarn UNAM
da bulumas ile st dzey bir bilgi paylam
gereklemektedir. Ayrca disiplinler aras
bir alma ortam sunan UNAM, birok
disiplinden aratrmacy bir araya getirerek
daha kapsaml ve yeniliki projelerin domasna

24

imkan salamaktadr. UNAM olarak altyapmz

srekli gelitirmek ve tm aratrmaclarn
kullanmna hazr halde bulundurmak en byk
nceliklerimizdendir.
2013 yl itibari ile UNAMn kullanc says
800 gemi bulunmaktadr. Kullanclarmz
UNAMn
aratrmalarna
katklarndan
minnetle sz etmektedirler. Tm kullanclarn
zerinde uzlat bir dier gr de,
UNAMdaki
cihaz
altyapsnn
yannda
verilen teknik destein de ok st dzeyde

olduudur. Tecrbeli teknik personelimizin

ynlendirmeleri
sayesinde
kullanclar
ihtiya duyduklar deneysel almalar ksa
srede
baaryla
tamamlayabilmektedir.
Kullanclarmzdan aldmz olumlu grler
bizleri altyapmz daha da gelitirerek daha ok
sayda aratrmacya hizmet vermek konusunda
yreklendirmektedir.

UNAM altyapsndan faydalanan niversiteler

Abant zzet Baysal niversitesi

Eskiehir Osmangazi niversitesi

Mustafa Kemal niversitesi

Adnan Menderes niversitesi

Fatih niversitesi

Musul niversitesi

Afyon Kocatepe niversitesi

Frat niversitesi

Namk Kemal niversitesi

Akdeniz niversitesi

Gazi niversitesi

Nide niversitesi

Aksaray niversitesi

Gaziosmanpaa niversitesi

Ondokuz Mays niversitesi

Amasya niversitesi

Gebze niversitesi

Ordu niversitesi

Anadolu niversitesi

Gebze Yksek Teknoloji Enstits

Orta Dou Teknik niversitesi

Ankara niversitesi

Glhane Askeri Tp Akademisi

zyein niversitesi

Atatrk niversitesi

Hacettepe niversitesi

Pamukkale niversitesi

Badat Teknoloji niversitesi

Hitit niversitesi

Sabanc niversitesi

Balkesir niversitesi

nn niversitesi

Sakarya niversitesi

Bakent niversitesi

stanbul niversitesi

Seluk niversitesi

Beykent niversitesi

stanbul Teknik niversitesi

Tahran niversitesi

Bilecik eyh Edebali niversitesi

zmir Katip elebi niversitesi

TED niversitesi

Bilkent niversitesi

zmir Yksek Teknoloji Enstits

TOBB Ekonomi ve Teknoloji niversitesi

Boazii niversitesi

Kafkas niversitesi

Trakya niversitesi

Bozok niversitesi

Kahramanmara St mam niversitesi

Turgut zal niversitesi

Blent Ecevit niversitesi

Karabk niversitesi

Trk Hava Kurumu niversitesi

Celal Bayar niversitesi

Karadeniz Teknik niversitesi

Yazd niversitesi

Cumhuriyet niversitesi

Krkkale niversitesi

Yeditepe niversitesi

anakkale Onsekiz Mart niversitesi

Kocaeli niversitesi

Yldrm Beyazt niversitesi

Dicle niversitesi

Ko niversitesi

Yldz Teknik niversitesi

Dokuz Eyll niversitesi

Marmara niversitesi

Ege niversitesi

Masdar Enstits

Erciyes niversitesi

Melikah niversitesi

Erzincan niversitesi

Mula Stk Koman niversitesi

TOPLAM: 74 niversite

25

KULLANICI GRLER
niversitenizde kurulu olan Ulusal Nanoteknoloji Aratrma Merkezi bnyesinde bulunan
cihazlardan yllardr hizmet almaktayz. zellikle Yksek Ayrml Ktle Spektrometre (HRMS)
cihazn rencilerim srekli olarak kullanmaktadr. Cihazdan alm olduumuz sonular, bizleri
mutlu etmekte ve yapm olduumuz aratrmalarn kalitesinin ykselmesine de nemli derecede
katk salamaktadr.
lmler esnasnda yaanan sorunlar karsnda grevli personeliniz her zaman yardmc olmaktadr.
Bu da bizim ilerimizi olduka kolaylatrmaktadr. Sizlerden hizmet aldmz iin mutluyuz.
Uygulam olduunuz kurallarn dier niversitelerin merkezi laboratuvarlarna da rnek olmasn
umut eder, sayglar sunarm.
Prof. Dr. Metin Balc
Orta Dou Teknik niversitesi

Gerekletirmi olduumuz nanopartikl boy ve boy dalm lm deneylerinde kurumunuz Zetasizer cihaz tarafmzdan
kullanlmtr. lmler srasnda, rnek hazrlanmas ve cihazn ayarlarnn yaplmas dahil olmak zere her konuda profesyonel
yaklamnz ve yardmlarnz deneylerimizi hzl ve baarl gerekletirmemizi salamtr. Sorumluluunuzda olan cihaz gvenle
kullanabileceimizi bilmek almalarmzda nemli bir yer tutmaktadr. Yardmlarnz ve desteiniz iin memnuniyetimizi bildirir,
almalarnzda baarlar dileriz.
Dr. . Tolga aml
Ar&Ge Direktr
BYOTEZ
Makine Kimya Ar&Ge Danmanlk
San. ve Tic. Ltd. ti.

26

UNAM kuruluundan itibaren takip etmekle birlikte yakndan

tanmama 2008-2009lu yllarda yrttm bir TBTAK projesi
vesile oldu. Proje kapsamnda baz lmleri gerekletirmek iin
UNAMdaki imkanlardan istifade etmitim. Ayrca rencilerim
UNAMda bulunan Temiz Oda laboratuvarnda lazer retim
almalarn yrttler.
unu ak yreklilikle ifade etmek isterim ki, UNAM gibi bir merkezin
lkemizde kurulmu olmas ve sadece kurulduu niversitede deil
lkemizdeki tm aratrmaclarn kullanmna ak olmas ziyadesiyle
memnuniyet verici bir husustur. Erzurum Teknik niversitesi olarak
kuracamz leri Teknoloji Aratrma Merkezinde UNAM modelini
rnek alyoruz ve sadece niversitemizdeki deil ilimizdeki,
blgemizdeki ve hatta komu lkelerimizdeki aratrmaclar da bu
merkezden yararlandrmay hedefliyoruz.

Prof. Dr. Blent akmak

Rektr Yardmcs
Erzurum Teknik niversitesi

27

Sentezlediimiz maddelerin ktle analizlerini yapmak iin numunelerimizin yksek znrlkl

ktle spektrometresiyle (HRMS) analizlerini yapmak iin UNAM kullanmaktayz. Gerek numunelerin
hazrlanmasnda gerekse cihazn kullanm esnasnda verilen teknik ve idari hizmetten son derece
memnun kaldmz belirtmek isterim.
Prof. Dr. Metin Zora
Orta Dou Teknik niversitesi

UNAMdan yrtcs olduum Kanser Antijen 125 (CA 125) Tayini iin Metal Nanoparack eren
Optik Nanosensr Gelitirilmesi isimli TBTAK projem iin hizmet alm yapmaktaym. Birok cihazn
ayn mekanda yer almas sebebiyle, hi vakit kaybetmeden hazrladm numunelerin lmlerini
alabilmekteyim. Proje kapsamnda en ok kullandm cihazlar X Inlar Fotoelektron Spektroskopisi
(XPS), Fourier Transform IR Spektrofotometre (FT-IRS), Ultraviole-Grnr (UV-Vis) Spektrofotometre,
Raman Spektrofotometre, Taramal Elektron Mikroskobu (SEM) cihazlardr. Cihazlar tamamyla
beklentilerimi karlayabilecek zellikte ve hassasiyettedir. UNAM sadece cihazlaryla deil bnyesinde
bulunan mhendisleri ve idari personeliyle de bizlere ihtiya duyduumuz anda gerekli tm destei
salamaktadr.
Yrd. Do. Dr. lknur Tun
Trk Hava Kurumu niversitesi

Drt yl akn bir sredir merkeziniz ile aktif ibirlikleri yrtmekteyiz. Bunun yansra, stanbul
Teknik niversitesinde yrttmz aratrma faaliyetlerinde de sklkla ihtiya duyduumuz kritik
nemdeki altyap ve cihazlar iin de kurumunuzdan faydalanmaktayz. Merkeziniz ile yrttmz
tm bu almalarda, kurmu olduumuz insan ve tehizat altyaps, kullanm sistemi ve eriim
kolayl bizler iin her zaman takdire ayan olmutur. Bu zellikleri bu seviyede tayan baka bir
merkez Trkiye de henz mevcut deildir. Ayrca, merkeziniz bnyesinde faaliyet gsteren aratrmac
ve aratrma gruplarnn mkemmellii ve uluslararas lekte baarlar gsmz kabartmaktadr.
Bu vesileyle, bu gne kadar ahsm ve aratrma grubum mensuplarna salam olduunuz tm
destekleriniz iin teekkr bor biliriz.
Do. Dr. Seluk Aktrk
stanbul Teknik niversitesi
28

2011 yl ubat ayndan bu yana dzenli olarak UNAMn altyapsndan hizmet alm eklinde yararlanmaktaym.
Bu zaman zarfnda PPMS (Physical Property Measurement System), Geirimli Elektron Mikroskobu, Taramal
Elektron Mikroskobu, Raman Spektroskopisi, Fourier Transform IR Spektrofotometresi (FT-IRS), X-n Fotoelektron
Spektroskopisi (XPS), X-n Difraksiyon Spektroskopisi (XRD), Diferansiyel Tarama Kalorimetresi ve Termogravimetri
cihazlarn arlkl olarak kullandm. Cihazlarn kalitesi ve teknik personelin ynlendirmesi sayesinde ok gzel sonular
aldk. Bu baarl test sonular, aratrmalarmzn sonularn yksek-etki deerine sahip dergilerde yaynlamamzda
ve uluslararas konferanslarda sonularmz gnl rahatl ile sunmamzda etkili oldu. Online randevu sistemi ile
de deneylerimizi ok nceden planlayarak zamanmz daha etkin kullanabiliyoruz. Trkiyede Avrupa standartlarnda
-hatta daha da ileri- bir altyapya sahip kaliteli ve hzl hizmet veren, bilimsel vizyonu geni byle bir aratrma
merkezinin bulunmasndan ok mutlu ve gururluyum.
Yrd. Do. Dr. Hatice Duran
TOBB ET niversitesi

Gerekletirmi olduumuz Temiz oda, Fotolithografi ve Geirimli Elektron Mikroskobu (TEM) analizi almalarnda kurumunuzda
bulunan EVG620, Heidelberg Instruments (DWL-66), Tecnai G2 F30 cihazlar tarafmzdan kullanlmtr. lmler srasnda,
rnek hazrlanmas ve cihazn ayarlarnn yaplmas dahil olmak zere her konuda profesyonel yaklamnz ve yardmlarnz
almalarmz hzl ve baarl gerekletirmemizi salamtr. Sorumluluunuzda olan cihazlar gvenle kullanabileceimizi
bilmek almalarmzda nemli bir yer tutmaktadr. Yardmlarnz ve desteiniz iin memnuniyetimizi bildirir, almalarnzda
baarlar dileriz.
Yrd. Do. Dr. Harun Kaya
nn niversitesi

UNAMda lm yapmaktaki amacm, Massachusetts Institute of Technologyde (MIT) yeterli olmayan

elipsometre cihaznn UNAMda kurulu ve alyor olmas, cihaz kullanmnda yardmc olabilen personel
ve rencilerin mevcut olmasyd. MITde hazrladm malzemelerin krma indislerini ve sourma
katsaylarn UNAMda ltm. UNAMda proje bavurum hzla onayland, ekipman sistemine kaydm yapld ve
personelin ilgi ve destei sayesinde lmlerimi yaptm. UNAMda bilimsel almalarn ivedilikle yrtlebilmesi
Trkiye asndan byk bir frsattr. UNAMn bu kadar etkili ynetilebilmesi en iyi alan niversiteler dahil
btn dnyaya rnek olmaktadr.
Mehmet Cengiz Onbal
Doktora rencisi, MIT

29

NE IKAN ARATIRMALAR
UNAM henz ok ksa bir gemie sahip
olmasna ramen, kazand bilimsel baarlar
ile hem yurtiinde hem de yurtdnda adndan
sz ettirmektedir. UNAM aratrmaclar
tarafndan yaplan aratrmalar alanlarnda
en prestijli dergilerde yaynlanmtr. Bu
dergilerden bazlar Nature Materials, Nature
Photonics, Nano Lettters, Angewante Chemie,
Advanced Materials, ACS Nano, Lab on a Chip,
Nanoscaledir.
Hakemli dergilerdeki yaynlarn yannda,
UNAMdaki birok alma patentlenebilir
teknolojilerin domasn salamtr. Bu da
UNAMin lkemize hem bilimsel anlamda hem
de endstriyel geliimimiz anlamnda yapt

30

katklar gstermektedir. 2013 ylnda UNAM,

Cyberpark En ok patent alan firma dln
almtr.
UNAM aratrmaclar bugne kadar 47 proje
tamamlamlardr. Bu aratrmalarn toplam
btesi 75 milyon TLnin zerindedir. 2013 yl
Aralk ay itibari ile UNAMda yrtlmekte
olan 48 projenin toplam btesi ise yaklak
50 milyon TLdir. Bu projeler sayesinde UNAM,
altyapsn srekli glendirmekte ve tm
Trkiyeden kullanclara hizmet verecek ekilde
srekli hazr bulundurmaktadr. Bu altyap
online rezervasyon sistemi ile 7/24 ok verimli
bir ekilde kullanlmaktadr.

Spramolekler polimerler
Spramolekler hidrojeller, dk molekler arlkl yap ta molekllerin nonkovalent balarla bir
araya gelmesiyle olumaktadr. Yap ta molekller arasndaki zayf etkileimler pH, k, metal iyonlar
gibi uyaranlara kar adaptif tepkilerin gelitirilmesi ve mekanik hasarlarn malzemenin kendisi tarafndan
iyiletirilebilmesi iin gereklidir. Midyelerin yapkan proteinlerinden esinlenerek Dr. Gler ve ekibi
tarafndan gelitirilen spramolekler polimerler metal iyonlarn nanofiber alarna koordine kovalent
balarla entegre etmektedir. Bu sayede hem mekanik zellikleri yksek hidrojeller gelitirilebilmekte
hem de yapnn orijinal zellikleri korunmaktadr.
Dr. Gler ve ekibi tarafndan biyomimetik bir yaklamla gelitirilen sentetik peptitler pH ve demir
iyonu deriimine bal olarak bir araya gelerek nonkovalent nanofiber alar oluturmaktadr. Bylece
hidrojellerin mekanik zellikleri kovalent apraz bal alarla karlatrlabilir seviyede glendirilmektedir.
Ancak kovalent apraz bal hidrojellerde, polimerin monomerlerine ayrmas (toplanmann tersinirlii)
ya da mekanik deformasyon sonunda as yapnn yeniden toplanmas mmkn olamamaktadr. Metal
balanmasnn tersinir olmas, metal iyonlarnn mekanik deformasyon srasnda a ierisinde yaylarak
balant noktalarn yeniden oluturmas sebepleriyle hidrojellerin kendi kendine iyileebilme zellikleri
tamamen nonkovalent alardaki gibi olmaktadr. Midye yapkanlarnn molekler mekanizmalarndan
esinlenerek gelitirilen bu stratejinin dier birok spramolekler sisteme de entegre edilmesi
mmkndr.

Vol. 23 No. 16 April 25 2013

www.afm-journal.dee

ADFM-23-16-Cover.indd 4

04/04/13 7:55 PM

Plazmonik etkilerle glendirilmi yar iletken nanokristal tabanl fotodetektrler

Dr. Okyayn aratrma gurubu nanoparack tabanl, ok dk maliyetli optoelektronik aygtlar
konusunda aratrmalar yapmaktadr. Bu aratrma gurubu lazer ablasyon yoluyla sentezlenmi
silisyum nanokristal tabanl fotodetektrler gelitirmitir. Dk maliyetli ve yksek verimli bu
sentez yntemiyle 20-150 nm aralnda silisyum nanokristal eldesi mmkn olabilmektedir (S.
Alkis, F.B. Oru, B. Orta, A.C. Koger ve A.K. Okyay, Plasmonic Enhanced Photodetectors Based
on Silicon Nanocrystals Obtained Through Laser Ablation. J Optics, 14, 125001 (2012)). Yaplan
bu alma Nature Photonics dergisi tarafndan research highlight olarak seilmitir. Lazer
ablasyon yoluyla silisyum nanoparack sentez ynteminin esnek ve tek kullanmlk sensrler ve
dk maliyetli gne pilleri gibi birtakm aygt uygulamalarnda faydal olacana inanlmaktadr.
ok dk maliyetli fotodetektrlerin yaplmasna olanak veren bu alma Nature Photonics
dergisi tarafndan research highlight olarak seilmitir (Nature Photonics, 7,2, 2013) doi
10.1038/nphoton.2012.348).

31

Nanokristal kuantum noktacklar ile aydnlatma ve ekran uygulamalar

Fotonik endstrisinde kullanlan optoelektronik malzemeler ierisinde koloidal nanokristaller son
zamanlarda gittike ne kmaktadr. Bu malzemelerin saladklar yksek verimlilik, renk safl getiren
ve spektrumun ayarlanabilmesine imkn veren dar ma bantlar, kuantum noktacklarn bata yapay
aydnlatma ve ekran uygulamalarnda ne karmtr. Kuantum noktacklarnn renk dntrc LEDlerde
kullanlmasyla akkor ve floresan lamba gibi geleneksel k kaynaklarnn ya da fosfor tabanl beyaz LEDlerin
tersine ayn anda baarl renk dnm performansnn elde edilmesi, gzn hassasiyetiyle uyumluluun
salanmas scak beyaz renkte k elde edilmesi mmkndr. Bu almamzda, kuantum noktacklarnn
aydnlatma ve ekran uygulamalar konusundaki son gelimeleri zetledik. Renk bilimi, fotometri ve
radyometriye genel bir giri blmnn ardndan, kuantum noktackl LEDlerin verimli i ve d mekn
aydnlatma uygulamalar konusunda yrtlen almalar sunulmutur. Son olarak da bu malzemelerin
kullanld LEDlerle ekran uygulamalar alannda yrtlen almalar hakknda bilgi verilmitir.

UNAM ileri seviye spektroskopiyi cebinize getiriyor

Spektroskopik analiz metotlar malzeme zellikleri hakknda geni bilgi edinmeye olanak salamaktadr. Genelde spektroskopik sistemler pahal aletler
ve karmak optik dzenekler ierir. UNAMda yakn zamanda gerekletirilen almalarda cep telefonu kameralar ve plazmonik sinyal ykseltme
ile bu tr analizlerin ucuz ve tanabilir sistemlerle yaplabilecei gsterilmitir. Sz konusu alma Dr.
Aykutlu Dna grubu tarafndan ACS Photonics dergisinde yaynlanmtr. almada sradan bir cep telefonu
kameras ile Raman sinyallerinin llmesi ve daha zellemi detektrler ile hassasiyetin kyaslanmas
verilmektedir. Cep telefonu kameras, fotooklayc tp veya soutmal CCD kameralara gre daha kt
bir baarm gstermesine ramen, ok zayf olan Raman sinyallerini lebilmektedir. almada silisyum
kristali ve etanol gibi farkl maddelerin Raman imzalar llerek, farkl malzemeleri ayrt edebilme kabiliyeti
gsterilmitir. Cep telefonu kameras nne odaklayc bir mercek ve krnm a konularak, telefon bir
Raman spektrometresine dntrlm ve alglama saniyede 30 kare hznda gerekletirilmitir. Raman
sinyalleri, plazmonik bir yzey aracl ile 108 kat kuvvetlendirildiinde, yzeyde hareket halinde olan
molekllerin oluturduu zamana bal sinyaller cep telefonunda gzlemlenebilmekte, ve tek molekl
olaylar saylabilmektedir. Raman sinyallerinden kimyasal parmak izlerinin kartlabilmesi sayesinde,
havadan molekllerin tannmas mmkn olabilir. Nature Photonics dergisinde haber olarak sunulan bu
alma, tanabilir cihazlardaki teknolojik gelimeye tanklk etmenin yannda, dk maliyetli kimyasal
analiz iin gelitirilecek sistemlere nclk etmektedir.
(Nature Photonics 8, 168, 2014) doi:10.1038/nphoton.2014.30

32

Optoelektronik burun: Sahte ikilerin tespiti

Endstriyel lekte sahte iki imalat ciddi salk problemlerine ve birok olayda
lmlere sebep olan, dnya apnda bymekte olan bir problemdir. Sahte ikilerde
doal olarak fermente olmu etanol yerine sentetik ve ok zehirli olan metanol
kullanlmaktadr. Sahte ikilerin tespiti standart yapay burun teknolojileri iin iki
sebepten dolay olduka zordur; alkoll iecekler lme engel olan birok uucu
bileik iermekte, ve etanol ve metanoln fiziksel ve kimyasal zellikleri birbirlerine
ok benzemektedir (fonksiyonel gruplar, buhar basnlar, molekl boyutlar vb.).
Bayndr aratrma grubu tarafndan Analytical Chemistry dergisinde yaynlanan
almada nerilen optoelektronik burun yardmyla, kimyasal olarak karmak
ortamlarda etanol ve metanol birbirinden baaryla ayrd gsterilmitir. Gelitirilen
bu yeni burun teknolojisi sahip olduu stn sensr zelliklerinden dolay nefesten
hastalk tahlili ve hzl gda kalitesi kontrol gibi alanlarda kullanlmas planlanmaktadr.

AlN, GaN ve AlxGa1-xN kristal ince filmlerin oyuk katod plazma-destekli atomik katman biriktirme yntemi ile dk scaklklarda bytlmesi
III-nitrr bileik yar iletkenler ve alamlar geni bir elektronik ve optoelektronik cihaz uygulama
yelpazesi iin ok ynl ve yksek performansl malzemeler olarak ortaya kmtr. Yksek kaliteli IIInitrr ince filmler yksek scaklklarda (>1000 C) kayda deer hzlar ile bytlebiliyor olsada, bu filmlerin
scakla duyarl cihaz katmanlar ve alttalar zerine biriktirilmesi atomik katman biriktirme (AKB) gibi
dk scaklklarda gerekleen yntemlerin adaptasyonunu gerektirmektedir. Dier dk scaklk ince
film biriktirme teknikleriyle karlatrldnda, AKB, son derece muntazam ve konformal ince filmlerin
angstrom-alt kalnlk kontrol ile biriktirilmesini salayan, kendi kendini snrlayan bytme mekanizmas
ile dikkat eker. Bu zellikler AKByi nanoyapl ablonlarn kaplanmas ve iyi tanmlanm kompozisyonlara
sahip alam ince filmlerin hazrlanmas iin gl bir method yapmaktadr. Bu makalede, dk safszlk
konsantrasyonlarna sahip AlN, GaN ve AlxGa1- xN kristal ince filmlerin dk scaklklarda plazma-destekli
AKB yntemi ile bytlmesi iin oyuk katod plazma (OKP) kaynann kullanmn gsterilmitir. Bildiimiz
kadaryla, bu almada OKP ve AKB ilk kez birarada kullanlm, bylece kristal AlxGa1- xN ince filmlerin
dk scaklklarda kendi kendini snrlayan ekilde bytlmesi ilk defa rapor edilmitir.
33

34

ARATIRMA GRUPLARI

35

Spramolekler Kimya ve Kimyasal Nanoteknoloji

eitli uygulamalarda kullanlmak zere
molekler veya spramolekler sistemlerin rasyonel tasarm, aratrmalarmzn
ncelikli hedefleri arasnda yer almaktadr.
Bu amala, molekler mantk kaplar iin
pratik uygulamalar bulmak, biyolojik aktivitesi olan organik molekller iin kendiliinden aktivasyonu olabilecek protokoller
gelitirmek ve molekler sistemlerin fiziksel ve kimyasal zelliklerinin fotokimyasal
olarak deitirilmesi ilgilendiimiz konular
olarak ne kmaktadr.
Grubumuz, yllar ierisinde molekler mantk
kaplarnn gelitirilmesine olduka katkda bulunmutur. Fakat, son yllarda, molekler mantk
konseptini, dnsel egzersiz alanndan pratiklie tamak acil bir ihtiya olmutur. Bu kaynama fikrinden yararlanacak aratrma konusundan biri, fotodinamik terapidir. Fotodinamik
terapi (FDT) kt huylu tmrlerin ve yaa bal
makler dejenerasyonun tedavisinde kullanlan
noninvazif bir yntemdir ve birden fazla ilaca
diren gsteren (multi-drug resistant) tmrlerin tedavisinde zellikle mit vericidir. FDT stratejisi, tmr dokularnda fotouyarclarn tercih
edilen belirli lokalizasyonuna dayanan sistemik
bir yntemdir. Daha sonra bu duyarlatrc krmz k veya yakn kzl tesi k ile uyarlmasyla singlet oksijen oluturarak tmr hcrelerini yok etmektedir. Sitotoksik singlet oksijenin
salnmnn kontroll bir ekilde gerekletirilmesi, nemli bir adm olarak dnlmektedir.
Daha nceki tasarmmzda, VE mantk kaps
ile alan bir fotoduyarlatrc gelitirmitik.
Fotoduyarlatrcnn uyarlm singlet halinde
iken izleyebilecei birok de-ekzitasyon yollar
bulunmaktadr. Bu yollar ierisinde fotoindklemeli elektron transferi (PeT), sistemler aras
gei (ic), floresans (fl), masz de-ekzitasyon
36

(nr) en ok ne kanlar arasndadr. Floresans

ve masz proseslerin oranlar, Na+ ve H+ gibi
modlatrlerden etkilenmemektedir. Fakat,
Na+ iyonun ta etere balanmas ile birlikte PeT
mekanizmas bloklanm, sistemler aras gei
prosesi, de-ekzitasyon iin ana gei olmutur.
Bu gei, singlet oksijen retilmesi iin gereklidir. H+ iyonu da yine ayn mekanizmay farkl bir
yolla etkilemektedir. Asit eklenmesi ile birlikte
absorpsiyon spektrumunda krmz blgeye
doru bir kayma olmaktadr. Absorpsiyon pikindeki bu kayma ile birlikte emisyon pikinin dalga
boyundaki LED ler ekzitasyon iin kullanlabilir
hale gelmektedir. Bu yzden, bahsedilen fotoduyarlatrc, ortam asidik olduu zaman etkili
bir ekilde uyarlabilir duruma gelmektedirler.
Bu alma, kavram kantlama almas olmasna ramen, molekler mantk konusunun daha
nce farkedilmeyen ok nemli bir potansiyele
sahip olduunu gstermitir.

Ancak, molekler mantk kaplarnn ikna edici

uygulamas maalesef bulunmamaktadr. Birok rnekte mantk kaplarnn tasarm geriye
dnk spektral deiimlere dayanan uygun
dijital tasarmlarn bulunmasna dayanmaktadr. Bu almamzda, birbirinden bamsz
fonksiyonel mantk kaplarnn tasarlanmas ve
bunlarn singlet oksijen sinyaliyle birletirilmesi
gsterilmitir. Ayrca, elde edilen birletirilmi
mantk kaps nanodzeyde (misel ierisinde)
singlet oksijen retilmesi, ayn zamanda, singlet
oksijen retimini rapor edebilmesi salanmtr.
Bu sonu ile birlikte, fotodinamik terapi konsepti erevesinde ok nemli terapatik etkileri
olmas beklenmektedir. Molekler mantk kaplar alannda alan birok aratrmac, nceki
muhtemel pratik uygulamalarn tp alannda
olacan ve bizim almamzn (ACIE, 2013, 53,
11364) bilgiyi ileyebilen terapatik olarak aktif
molekller iin mjdeleyici olduunu dnmektedir.

Dr. Engin Umut Akkaya

Bu almamzda, birbirinden bamsz

fonksiyonel mantk kaplarnn tasarlanmas
ve bunlarn singlet oksijen sinyaliyle
birletirilmesi gsterilmitir.

37

Geni kullanm
potansiyellerine ramen,
taramal u mikroskopisi
deneyleri vastasyla elde edilen
sonular, kullanlan ucun yapsal
ve kimyasal zelliklerine sk bir
ballk gstermektedir.

38

Nano Boyutta Yzey Bilimi

Srtnme, korozyon ve heterojen kataliz gibi bilimsel ve teknolojik nem
arz eden birok fenomen malzeme
yzeylerinde gereklemektedir. Bahsi
gecen sreleri yneten temel prensiplerin anlalmas ise ilgili malzeme
yzeylerinin nano boyutta sergiledikleri yapsal, mekanik, fiziksel ve kimyasal zelliklerin detayl bir ekilde
incelenmesiyle mmkn olmaktadr.
Bu balamda, aratrma grubumuzda
eitli malzeme yzeylerini ve ilgili
fenomenleri nano boyutta inceleme
amacyla taramal u mikroskopisi teknikleri gelitirmekte ve uygulamaktayz.
Nanotriboloji
Gnlk yaammzda sklkla karslatmz
bir fenomen olmasna ramen, srtnmeyi
yneten temel fiziksel kanunlar halen tam
olarak anlalamamtr. Makro boyutta
gereklesen srtnme olaylarn tahmin
ve kontrol edebilme kabiliyetinin nano boyutta ortaya kan srelerin anlalmasna

bal olduu dnlerek, nanotriboloji (nano

boyutta srtnme, anma ve kayganlatrma)
adl bilimsel aratrma alan ortaya karlmtr.
Aratrma grubumuzda atomik kuvvet mikroskopisine dayanan nano-maniplasyon teknikleri kullanarak metalik nanoparacklarn eitli alttalar zerinde sergiledikleri srtnme
zelliklerini incelemekteyiz. Srtnmeyi ara
yz yaps ve kimyasnn bir fonksiyonu olarak
inceleyerek, nano boyutta nem kazanan srtnme kanunlarnn tespit edilmesine katkda
bulunmay amalamaktayz.
Atomik Kuvvet Spektroskopisinde Ucun nemi
Atomik znrlkl kuvvet spektroskopisi,
malzeme yzeylerinin fiziksel ve kimyasal zelliklerinin atomik boyutta incelenmesine yarayan yakn zamanda gelitirilmi bir lm tekniidir. Tekniin ok geni kullanm potansiyeline
ramen, deneylerde kullanlan ularn yapsal
asimetri ve elastiklik gibi zellikleri sonularn
doru yorumlanmas konusunda ciddi sorunlara yol amaktadr. Aratrma grubumuzda saysal benzetim almalar vastasyla u yaps
ve elastikliinin atomik znrlkl kuvvet
spektroskopisi lmlerine olan etkisini incelemekteyiz.

Dr. Mehmet Z. Baykara

39

Nanomalzeme ve Nanofotonik Laboratuvar

Bayndr Aratrma Grubunda, molekler biyoloji, kimya, fizik, malzeme bilimi
ve elektronik gibi farkl alanlardan gelen
aratrmaclar, uygulamal bilimlerin snrlarnda yeni kavramlar gelitirme amacyla bir arada almaktadr. Aratrma grubumuzun zellikle zerinde younlat
alanlar ok uzun ve dzenli nanotellerin
retimi ve cihaz entegrasyonu, kimyasal
ve biyolojik sensrler iin optik yntemler
gelitirilmesi, ve ok fonksiyonlu nanoyapl yzeylerdir.
Yeni bir nanoretim teknii
Nanoteller, oluturulduklar malzemede grnmeyen yeni zellikleri nedeniyle nanoteknolojideki en heyecan verici aratrma alanlarndan bir tanesidir. Nanotellerin retim ve
karakterizasyonu konularnda nemli seviyeler
kat edilmi olsa da, nanotellerin byk lekte
cihazlara entegrasyonunda hala ciddi problemler bulunmaktadr, bu da nanotellerin yaygn
kullanmn engellemektedir. Aratrma grubumuz tarafndan tekrarl sl boyut kltme yolu
ile retilen nanoteller ise, kendiliinden sahip
olduklar dzen ve olaand uzunluklar sayesinde bu konuda belirgin bir stnle sahiptir.
Kimyasal ve Biyolojik Sensrler
UNAMdaki disiplinleraras aratrma ortam
sayesinde tek molekl seviyesinde lm yapabilen yeni sensr sistemleri ve yapay koku
alglama teknolojileri gelitirilmektedir. Mikrooptik alt grubumuzda, yksek kalite faktrl
mikrokaviteleri kullanarak ve onlarn rezonans
dalgaboyundaki kaymalar lerek ortamdaki
analit miktarlar tayin edilmektedir. Bu yaklam, mikrotoroidlerin yzey kimyas kullanlarak
modifiye edilmesi ile birlikte, tek molekl hassasiyetinde yksek seicilikte lm yaplma40

sna olanak salamaktadr. Fotonik burun alt

grubumuzda ise, laboratuvarmzda gelitirdiimiz optoelektronik burun kavram zerinde almalar yrtlmektedir. Bu kapsamda, ii bo
kzltesi fiberler, uucu maddelerin kzltesindeki sourmasnn tayininde kullanlmaktadr.
Fonksiyonel Nanoyapl Yzeyler
Yzeyler zerindeki nanomhendislik almalar, gne pilleri, kendini temizleyen pencereler ve kimyasal ve biyolojik sensrler gibi ileri

teknoloji uygulamalarnda nemli bir potansiyel barndrmaktadr. Grubumuz, fonksiyonel

nanoyapl yzeyleri gne pillerinin verimliliini arttrmak, ok hzl patlayc sensrleri
retmek ve tekrarlanabilir SERS yzeyleri hazrlamak gibi pek ok farkl amala retmektedir.
Ayrca, su youmas ve buzlanma engelleyen
yzey retimi konusunda sanayi ibirliklerimiz
bulunmaktadr.

Dr. Mehmet Bayndr

Fiber ekme ynteminin nanoteknoloji

anda yeniden kefi: Nanotel temelli geni
alan esnek sensr platformlar, faz deiimi
hafzas, nanoyaplarla glendirilmi
fotovoltaik, yariletken nanofotonik,
dielektrik metamalzemeler, dorusal ve
dorusal olmayan fotonik ve nanotel temelli
yksek performansl kompozit malzemeler
gibi yepyeni uygulamalarn nn aan,
olaand uzunlukta nanoyaplarn retimi.

41

eitli yar-iletken temelli

aygt uygulamalarna
ynelik fonksiyonel IIInitrr ve metal-oksit ince
film ve nanoyaplarn
sentezi iin atomik katman
kaplama (ALD) teknii
kullanlmaktadr.

42

Fonksiyonel Yar-iletken Malzeme ve Aygtlar

Grubumuzun aratrma oda, III-nitrr ve
metal-oksit alamlar da ieren mikro ve
nano-yapl fonksiyonel bileik yar-iletken
malzemelerin sentez ve karakterizasyonu
ile bu malzemelerin eitli kritik
teknolojilere ynelik, katma deeri yksek
aygt uygulamalarn (sensr teknolojileri,
esnek ve effaf elektronik, yenilenebilir
enerji, kablosuz haberleme, ulusal
gvenlik, vb.) kapsamaktadr.
Grubumuzdaki malzeme aratrmalarnda fonksiyonel yar-iletken ince film veya nanoyapl
malzemelerin sentezi iin balca iki malzeme
sentezi teknii kullanlmaktadr: kimyasal buhar

kaplama (termal ve plazma-katkl ALD) ve fiziksel buhar kaplama (DC/RF satrma). III-nitrr
ve metal-oksit alamlar da ieren eitli bileik
yar-iletken malzemeler iin sentez reeteleri
kapsaml ve detayl malzeme karakterizasyon
almalar (yapsal, kimyasal, optik, elektriksel,
mekanik ve yzey morfolojisi lmleri) ile gelitirilmektedir. Elde edilen optimal sentez reeteleri kullanlarak eitli kritik uygulamalara
ynelik aygt (kimyasal ve biyolojik sensrler,
mikro/nano-elektromekanik hareketlendiriciler, elektronik ve opto-elektronik pasif ve aktif
komponentler, katalitik/kendini temizleyen yzeyler, gne pilleri, yeniden yaplandrlabilen
RF bileenler, vs.) prototipleri gelitirilmektedir.
Aratrma grubu olarak temel amacmz yar-i-

letken aratrmalarna hem malzeme hem de

aygt uygulamas alannda aada zetlenen
erevede katkda bulunmaktr:
1) Yar-iletken ince film ve nano-yapl malzemelerin alternatif sentez teknikleri ile kaplama
reetelerinin aratrlmas ve gelitirilmesi ve
disiplinleraras metot ve malzemelerle birletirilerek yeniliki mikro ve nano-boyutlu fonksiyonel yar-iletken malzemelerin retimi
2) Gelitirilen ince film ve nano-yapl yar-iletken malzemeleri ve sahip olduumuz standart
temiz oda mikro ve nano-fabrikasyon teknolojisini kullanarak eitli kritik uygulamalara ynelik alternatif, yksek performansl ve katma
deeri yksek aygtlarn retimi

Dr. Necmi Bykl

43

Plazmonik Alglayclar ve Grntleme

Plazmonik alan, metal nanoyaplar
ve n etkileimlerini kullanarak
metalik nanoyaplarn elektromanyetik
zelliklerinden faydalanmay hedefler.
Plazmonik sayesinde yzeylerin optik
zelliklerini kontrol etmek mmkndr ve
bu sayede yonga zeri k ynlendirimi,
biyomolekler alglayclar, gne enerjisi
dnmnde verim art, kzltesi ve
Raman spektroskopisinde sinyal art gibi
uygulamalar gerekletirilebilmektedir.
Yaptmz
almalarda,
plazmonik
tasarmlarla tek molekl seviyesinde
spektroskopi
ve
grntleme
gerekletirilmitir.
Laboratuvardan avucunuza
Mikroelektronik alanndaki srekli gelime,
artk herkesin bir tablet veya akll cep telefonu
eklinde gl bir bilgisayar tar olduu gnlere
bizi getirmitir. Grubumuzda, elektromanyetik
tasarm ve nanoyaplandrma yardm ile bu
tanabilir platformlarda plazmonik tabanl
yksek hassasiyetli alglama ve spektroskopi

44

yaplabilmesi zerinde allmaktadr. Yzey

destekli Raman spektroskopisi (SERS), tek
molekl seviyesinde molekllerin kimyasal
parmak
izlerini
kartmakta
kullanlr.
Gelitirdiimiz yzeyler, ucuz ve kolay
retilebilen ve ok yksek nitelikli SERS
yzeyleri sayesinde, bu kimyasal parmak
izlerinin cep telefonu ile llebilmesine
olanak salamaktadr. Havadan yakalanan
molekllerin SERS yolu ile gzlemlenebildiini
ve potansiyel olarak spektroskopik parmak
izinden tannabildiini gsterdik.
Krnm bariyerini iaretlemesiz olarak krmak
Optik
mikroskopi,
zellikle
biyolojide
yzyl akn bir sredir birok nemli
gelimeye
yardmc
olmasna
ramen,
n dalga boyundan ok kk yaplarn
gzlemlenebilmesine izin vermemektedir.
Krnm bariyeri denilen bu snrlama, canllar
doal ortamlarnda gzlemlemeye yarayan
mikroskoplarn, hcre alt bileenleri ve
molekler
makinalar
grntlemesinde
bir engel olmutur. Getiimiz yllarda optik
mikroskopi, sperznrlk denilen yeni
gelien tekniklerle krnm bariyerini aarak

nemli
gelimelere
sahne
olmaktadr.
Yaptmz almalarda, yksek younluklu
ve yksek performansl plazmonik yzeyler
kullanarak SERS etkisine dayal bir stokastik
sperznrlkl
grntleme
teknii
gelitirdik. Floresan boyalarla iaretlemeye
gerek duymayan teknik ile 20 nm znrlkle
grntleme yaplmtr. Teknik, grntlenen
yaplarn Raman etkisine dayal spektroskopik
grntlenmesine olanak tanyabilecektir.
Tek kullanmlk yzeylerle mobil plazmon
rezonans grntlemesi
Birok tbbi test, kanda farkl molekllerin
konsantrasyonlarn lmektedir. Plazmon
rezonans grntlemesi, otuz yl akn bir
sredir biyokimyasal etkileimlerin alglanmas
ve analizinde vazgeilmez bir ara olmutur.
Yaptmz
almalarda,
nanobasklama
teknii ile retilebilen ucuz yzeyler
kullanarak, dizin plazmon rezonans alglamas
gerekletirebilmekteyiz.
Okuyucu
optik
sistem minyatrletirilerek bir cep telefonu
ile birletirilmitir. Bu yolla ucuz bir platform
ile hassas bir ekilde oklu biyoalglama
gerekletirilebilecektir.

Dr. Aykutlu Dna

Elektromanyetik tasarmlar ve nano

boyutlu yaplar kullanarak plazmon rezonans
grntleme ve spektroskopi iin yzeyler ve
sistemler gelitirmekteyiz.

45

Aygtlar ve Sensrler Aratrma Grubu

Aygtlar ve Sensrler Aratrma Grubu,
Do. Dr. Hilmi Volkan Demir liderliinde,
yeniliki, ip boyutunda, nano ve mikro lekli ilevsel yaplarn gml olduu nanofotonik ve optoelektronik platformlar;
yksek kalite ve yksek verimlilie sahip
yariletken LED aydnlatma aygtlar; FRET
tabanl k retimi ve k hasad; enerji
transferi olgusu ve yariletken nanokristal,
metal nanoparacklar, nanoteller gibi ilevsel nano yaplar konular zerinde almalarn srdrmektedir.

Bilkent niversitesi bnyesinde 2005 ylndan

beri almalarn srdren ve ok disiplinli bir
yaplanmaya sahip olan Aygtlar ve Sensrler
Grubunun almalar, nano ve mikro boyutta ilevsel yaplar ihtiva eden, yeniliki aygt
ve sensrler iin malzemelerin ve sistemlerin
tasarlanmas, gelitirilmesi, retilmesi ve bunlarn aydnlatma, enerji, salk ve savunma
uygulamalarnda kullanlmas zerine younlamtr. Grubumuz tarafndan retilen nanokristaller, boyutlar deitirilerek kazandklar
ayarlanabilir bant genilii zellii sayesinde,
birok faydal elektronik ve optik uygulamada
kullanlmaktadr. Nanokristallerin oklu kombinasyonlarndan istifade edilerek, fotometrik
zellikleri ayarlanabilir ve yksek kaliteye sahip
beyaz k retimi grubumuz tarafndan gsterilmitir (Nanotechnology ve Nano Letters).
Aygtlar ve Sensrler Aratrma Grubunun gelitirdii, beyaz LEDlere ait fotometrik performans, hala en iyi olma zelliini korumaktadr
(Optics Letters ve Applied Physics Letters).
Bu almalara paralel olarak, dnyadaki ilk na46

Dr. Hilmi Volkan Demir

nokristal tabanl UV sintilatr grubumuz tarafndan gerekletirilmitir. Bu sintilatr, amorf

silikon fotovoltaik platform kullanarak, UVdeki
gne dnm verimliliini iki katna karmtr (Optics Express). Ayrca iyiletirilmi
fotovoltaik verimlilii iin nanostun yaplar
kullanlarak, umut vaat eden sonular elde
edilmitir. Ayn ekilde, baka bir nano parack almasnda, evresel temizlik iin byk
lde iyiletirilmi fotokatalitik etki elde edilmitir(Applied Catalysis B: Environmental).
Yakn gemite, koloidal kuantum nokatacklarnn oluturduu geni alanl (50 cm 50
cmnin zerinde) serbest tabaklar oluturulmu
(Nano Letters) ve plazmonik oyuklar ierisinde izotropik kuantum noktacklar kullanlarak
elde edilen polarize ma elde edilmitir(ACS
Nano). Grubumuzun yapmakta olduu bilimsel
almalar, Avrupa Bilim Kurumu (ESF), Avrupa Komisyonu (EC), Amerikan Salk Enstits
(US NIH), TBTAK, Trkiye Bilimler Akademisi
(TBA) ve lkenin nde gelen zel ve kamu sanayi kurulularnca desteklenmektedir.

Bu grselde, esnek ve serbest

duran InP/ZnS kuantum noktack
tabakasnn, gn altnda (sol)
ve UV aydnlatma altndaki (sa)
grnts grlmektedir. Bu esnek
ve serbest tabaka, 0.5 m 0.5 mden
daha geni boyutlara sahip olacak
ekilde retilmitir. Bu retilen
yap, geni alanlara uygulanabilecek
optoelektronik uygulamalara
olanak salamakatadr. Bu yaplarn
beyaz LED uygulamalar iin uzak
renk dntrc nanofosforlar
olarak kullanlabilecei de ayrca
gsterilmitir.

GN III

UV AYDINLATMA

47

Gnmzde, bilgisayar
simlasyonlar ile atom
ve molekllerin kuantum
dnyasndaki davranlarn
incelemek ve anlamak
mmkndr.

48

Hesaplamal Nanobilim
Grubumuzda fizik, kimya ve malzeme bilimi alanlarn bir araya getiren ok disiplinli hesaplama bilimi zerinde almalar
yapmaktayz. Dnya apnda nem arz
eden kritik problemleri zmek iin en
st seviyede modelleme ve simlasyon
uygulamalarn kullanmakta, stn zelliklere sahip yeni malzemeleri ngrme
ve tasarlama almalar yapmaktayz.
Aratrmalarmz genel olarak iki-boyutlu
nano-yaplar, solar-termal yakt sistemleri
ve yksek performansl imento zerinde
younlamaktadr.
ki-Boyutlu ultra ince sistemler
Tek atomik katmanl grafen sentezi ve grafen
tabanl cihazlarnn retilebileceinin gsterilmesinin ardndan iki-boyutlu ultra ince malzemeler hem deneysel hem de teorik almalarn
odak noktas olmutur. 3-boyutta bilinen malzemelerin 2-boyuta indirgenmesiyle ortaya kan
kuantum etkiler, hali hazrda var olan teknolojiye yeni ilhamlar verip almlar sunmaktadr.
Bu erevede amacmz, bu zgn sistemleri
tasarlayp ilerlik kazandrmak gelecekteki olas
uygulamalara yn vermektir.

evre dostu ve yksek performansl imento

Yap sektrnde youn ekilde kullanlan imentonun retimi aamalar toplam CO2 salnmnn %8den fazlasna sebep olmaktadr.
imentonun stn zelliklerini kaybettirmeden
evresel etkilerini azaltmak ve retim maliyetlerini drmek uzun zamandr amalanan ama
henz baarlamayan bir hedeftir. Bu konudaki
endstriyel almalar daha ok deneme yanlma yntemine dayanmakta, sorunun nedenleri tam anlalamadndan gelimeler yava
ve snrl kalmaktadr. Bu nedenle imentonun
elektronik yapsal analizinden balayan temel
aratrmalar yapmakta ve aadan-yukarya
olarak adlandrlan bu yntemle yeni nesil imento iin, nano boyuttan balayarak gereken
zelliklerini ekillendirmekteyiz.

Solar-termal yakt sistemleri

Yenilenebilir ve temiz bir enerji kayna olarak
gnein etkin kullanm, gnmzn en byk
hedeflerinden biridir. Gne enerjisini l-izomerize olabilen molekl sistemlerinin kimyasal balarnda depolamak ve kullanlabilir hale
getirmek yeni ve alternatif ve bir strateji olarak
dnlmektedir. Bu kapsamda solar yakt sistemi olarak alabilecek yeni molekler tasarmlar zerinde almakta ve enerji depolama
kapasitesini artrma yntemleri zerine aratrma yapmaktayz.

Dr. Engin Durgun

49

Mikroakkan ve Nanoakkan Sistemler

Grubumuzdaki almalar akkan sistemlerin mikro ve nano dzeyde sergiledikleri temel davranlar ve bunlarn uygulamalar zerine younlamtr. zellikle
biyolojik uygulamalar iin nanolitre boyuttaki sv damlacklarn mikro kanallar
iinde oluturulmas ve kontrol zerine
almaktayz.
Mikrodamlack bazl sistemler
Grubumuzda iki fazl ak kullanarak mikrodamlack oluturan sistemler baaryla gelitirilmektedir. Bu sistemleri elektriksel alglayclar
ile birletirerek farkl uygulamalar iin cihazlar
gelitirmekteyiz. Nanolitre boyutundaki svlarn ok yksek hassasiyette oluturulabilmesi
ve kanallardaki hareketinin alglanmas sayesinde birok biyolojik ve kimyasal uygulama
mmkn olmaktadr. Ayrca bu sistemlerin
dk maliyetli ve tanabilir elektriksel lm
metotlar ile birletirilmesi ile damlacklarnn
ieriinin llmesi salanmaktadr.
Grubumuzda gelitirdiimiz bu sistemleri yksek sayda tekrar gerektiren canllk veya toksikoloji almalar iin kullanmaktayz. Bu almalar ile tek hcre boyutunda gzlem
yapma imkanna kavumaktayz. Hcreleri
damlacklarn iine hapsederek, ve dakikada onlarca damlack oluturarak tek hcre
boyutunda istatistiksel analiz yapan sistemler gelitirmekteyiz.
Tanabilir tan ve tedavi sistemleri
Grubumuzda tanabilir tan ve tedavi sistemleri zerine de almalarmz devam
ettirmekteyiz. Mikroakkan sistemler ile
ok yaknda ilgili olan tanabilir tbbi sistemler son yllarda hayatmza daha ok
50

girmektedir. Grubumuzda gelitirdiimiz

temel mikroakkan mekanizmalar mhendislik deneyimimiz ile birletirerek,
ok az miktarda numune kullanan, hassas
ve hzl lm yapabilen sistemler gelitirmekteyiz. Su andaki almalarmz kalp
krizi alglamas iin kullanlan troponin-I
moleklnn tespitine ynelik bir cihaz
gelitirilmesi zerine younlamtr.

Dr. alar Elbken

Mikrodamlack bazl akkan sistemleri

elektriksel lm mekanizmalar ile
birletirerek birok biyolojik ve kimyasal
uygulama gerekletirmekteyiz.

51

Obezite, diyabet ve ateroskleroz gibi

insanlarda grlen kompleks ve genetik
kkenli metabolik hastalklar yeni tedavi
ve tanya ynelik molekler hedefler
ve yaklamlarn tanmlanabilmesi iin
transgenik farelerde modellenmektedir.

52

Kardiyometabolik Sendrom iin zgn Tedavi ve Tan Yntemleri

Grubumuzun balca aratrma oda inflamatuvar, stres ve besine duyarl sinyal
yolaklarnn karlkl etkileiminin obezite, diyabet ve ateroskleroz gibi kronik
metabolik hastalklara nasl sebebiyet
verdiidir. Bu hastalk grubu iin zgn,
tedaviye ynelik molekler hedefler ve
biyolojik belirteler bulmak aratrmalarmzn asl amacdr. Bu amaca ulamak iin
kullandmz interdisipliner yaklamlar
molekler biyoloji, kimyasal-genetik, RNA
sekanslamas, proteomik, metabolomik,
transgenik fareler, gelimi grntleme
ve nanobiyoteknoloji yntemlerini kapsamaktadr.

Dr. Ebru Erbay

Ar besin almnn hcrelerdeki inflamatuvar

ve stres yolaklar ile etkileimi kronik metabolik
ve inflamatuvar hastalklara nasl yol aar? Bu
sorunun cevaplanmasnda nemli bir ipucu anabolik ve katabolik hcre ii organellerin besinler
tarafndan ar yklenmesinin metabolik strese
sebebiyet vermesidir. Metabolik ar yklenme
endoplasmik retikulum (ER) stresine ve ERden
mene alan zgn bir sinyal yola olan Katlanmams Protein Yantna (KPY) neden olmaktadr.
ERnin yalar alglamasndaki allagelmedik
mekanizmalar ve ERnin hcre ii besin dzeylerini baklk hcrelerinin inflamatuar tepkilere balamaktaki rol anlalmamaktadr. Hedefimiz kronik metabolik hastalklarn geliiminde
metabolik kkenli (yalarn sebep olduu) ER
stresinin ve KPYnin organizmadaki zararl sonularn ortadan kaldrabilecek, tedavi amal
molekler hedefler bulmaktr. KPY sinyal yola
ayr koldan olumaktadr. Ancak bu kollarn

hangisinin metabolik hastalklara katkda bulunduu net olarak bilinmemektedir ve bunlar

spesifik olarak kontrol edebilecek bir yntem
henz bulunmamaktadr. Kimyasal-genetik ad
verilen zel bir yaklamla ER stresini kontrol
ettii bilinen balca kinazlarn aktivitelerini dzenleyerek bu sorunu amaya almaktayz. Bu
teknik, sadece genetik olarak modifiye edilmi
kinazlarn mono-spesifik olarak kk kimyasal moleklerle kontrol edilebilmesine imkan
verdiinden, hcre iinde bulunan 500den
fazla kinazn arasndan ER stresi kontrol eden
kinaza kar spesifisite salamaktadr. zetle,
kimyasal-genetik metod kullanlarak ER stresini
kontrol eden balca kinazlarn yeni substratlarnn bulunmas ve bu kinazlarn transgenik fare
modellerinin oluturulmas KPYnin her bir kolunun metabolik hastala direk katksnn incelenebilmesi planlanmaktadr.

53

Mikro-Nano Akkanlar Laboratuvar (MiNI Lab)

MiNI Lab nanomalzeme teknolojisi ile mikroakkan sistemleri bir araya getiren bir
aratrma grubudur. Grubumuzun temel
oda nanomalzeme sentezi, manipulasyonu ve mikroakkanlar kullanlarak bu
malzemelerin yzeye entegrasyonudur.
Gnmzde nanomalzeme sentez teknikleri byk apl sistemler kullanld iin
reaksiyon koullarn istenen hassasiyette kontrol edememektedir ve bu sebeple
retilen nanomalzemeler boyut ve ekil
olarak bir rnek olmamaktadr. Mikroakkan sistemler ise nanoparack retimine
alternatif tekil ederek sadece sentez ilemlerine deil, nanoparack kaplanmas
ve fonksiyonelletirilmesi gibi ilemlere
de kontroll bir ortam salayarak retimin
bir rnek olmasn salamaktadr.

Nanoparack, nanoubuk gibi nanomalzemelerin boyutlarna ve ekillerine gre deien

ve byk lekli malzemelerde grlemeyen
zgn zellikleri bulunmaktadr. Bu sebeple
herhangi bir uygulamada kullanlmak istendiklerinde boyut ve ekil bakmndan bir rnek olmalar ok nemlidir. Bunu salayabilmek iin
reaksiyon koullarnn reaktr ierisinde her
yerde ayn olmas gerekmektedir. MiNI Lab nanomalzemeleri mikroakkan sistemler kullanarak reterek nanomalzemelerin bir rnek olmas konusunda almalar yrtmektedir. Birinci
yaklam mikrokanallarn ierisinde kimyasallarn kartrlp stlmasna dayal bir yntemdir.
kinci yaklam ise bir yzeyin zerinde damlacklar kullanarak bu ilemleri gerekletirmeyi
amalamaktadr. kinci yaklamda yzey zerinde oluturulan enerji gradyanlar sayesinde
yzeyde suyu seven ve suyu sevmeyen alanlar
oluturulmakta ve bu alanlar kullanlarak bir
enerji gradyan yaplmaktadr. Bu gradyan sayesinde de mikro damlacklar istenilen yne
doru ilerleyebilmektedirler. Bylece herhangi

bir kanala hapsedilmeden nanoparacklarn

sentezi gerekleebilmektedir.
MiNI lab nanomalzeme retmenin yan sra,
onlar bir yzeye yerletirerek sensrler ve akll
yzeyler elde etmek zerine de almalar yrtmektedir. Nanomalzemeler mikroakkan
sistemler kullanarak belirli bir konuma getirilebilmekte ve daha sonra ilerinde bulunduklar
tayc akkan buharlatrlarak yzeye entegre
edilebilmektedir. Bu metotla farkl nanoparacklar ayn yzeye yerletirilebilecektir. Bu metot ayn zamanda sadece mekanik bir metottur,
yani yzeyde herhangi bir kimyasal modifikasyon yaplmadan gerekletirilecektir bu da allabilecek malzeme eidini artrmaktadr.
Akll yzeylerin pek ok uygulama alan bulunmaktadr. MiNI lab ise biyosensrler ve yenilenebilir enerji olmak zere iki uygulama alan
zerinde younlamtr. Biyosensrler fonksiyonelletirilmi nanoparacklarn farkl biyomoleklleri alglamalarna dayal bir yntemdir.
Enerji konusunda ise akll yzeyler rastgele mekanik titreimleri elektrik enerjisine evirebilme
kapasitesine sahip olacaklardr.

Dr. Yegn Erdem

54

MiNI Lab nanomalzeme

teknolojileri iin
mikroakkan zmler
gelitirmektedir.

55

Programlanabilir dzenlenme
ile kk molekllerin bir araya
gelmesi ile oluan nanoyaplar.

56

Biyomimetik Malzemeler Laboratuvar

Biyomimetik Malzemeler Laboratuvar
(BML) disiplinler aras eitim anlay ierisinde, kimya, biyoloji ve malzeme bilimi
alanlarnda aratrmalar yapmaktadr. Grubumuzda srdrlen almalar, doadaki
biyolojik malzemelerde grlen programl
dzenleme yaplarn ve ilevlerini taklit
eden yeni malzemelerin sentezi ve kullanm zerine younlamaktadr. Gelitirilen
yaplarn; malzeme bilimi, salk ve enerji alanlarnda uygulanabilirlii ve entegrasyonu, almalarmzn temel amalar
arasndadr. Grubumuz, farkl akademik ve

endstriyel gruplarla, ve UNAMdaki dier

gruplarla ortak almalaryla dikkat ekmektedir.
eitli fonksiyonel gruplar ieren nanoyaplar;
biyomalzemelerde, rejeneratif tp alannda, ila
salm sistemlerinde, biyogrntleme sistemlerinde, katalitik sistemlerde ve yenilenebilir enerji gibi alanlarda nemli rollere sahiptirler. BML
grubu, bu aratrma alanlarna ynelik; doadan
esinlenmi ve doay taklit eden malzemeler,
yzey modifikasyonu iin akll kaplamalar, rejeneratif tbba ynelik biyomalzemeler, katalitik nanoyaplar, biyolojik grntleme ajanlar,

biyofizik, biyomekanik ve yenilenebilir enerji

iin yeni malzemeler gelitirerek almalarna devam etmektedir. almalarnda temel
olarak, supramolekler kimyada programl dzenlenme olarak bilinen mekanizmay
kullanmaktadr. Bu mekanizmann iledii
sistemler, molekler birimlerin hidrojen balar, van der Waals balar, pi-pi etkileimleri,
elektrostatik ve hidrofobik etkileimler gibi
kovalent olmayan balar araclyla tersinir
olarak biraraya gelmesine olanak salamaktadr.
Canl organizmalar oluturan peptit, protein
ya da dier yaamsal bileenlerin, supramolekler dzenlenilerini incelemek ve anlamak;
temel bilimler iin gerekli olmakla birlikte,
biyolojik sistemlerdeki yap-grev ilikilerinin
ortaya karlmasn kolaylatrabilir. Grubumuzda, doada bulunan yap-grev ilikilerinden ilham alarak; glikozaminoglikan benzeri
peptit nanolifleri, hybrid peptit/polimer yaplar, sfr ve bir boyutlu katalizler, metal balanma ve grntleme amal nano-yaplar,
amiloyid yaplar ilham alnarak oluturulan
hidrojeller, biyomimetik yzeyler, gen ve ila
tanmas iin lipozomlar ve peptit nanoyaplar gelitirilmektedir.

Dr. Mustafa zgr Gler

57

Nanoelektromekanik Sistemler (NEMS)

Aratrma grubumuz, biyolojik ve evresel
problemlerin zmne ynelik, yksek
hassasiyetli alglayclar gelitirmeye almaktadr. Bu alglayclarn temel teknolojisi ok kk boyutlu makinalardr. Kk
boyutlar sayesinde, bu alglayclar fiziksel
deiikliklere kar son derece hassastr.
Aratrmalarmzda, bu kk makinalar yani Nano-Elektromekanik Sistemleri
(NEMS) kullanarak molekler dzeyde
ktle lm gerekletirmekteyiz. Bylelikle molekln kimyasal yapsyla ilgili
bilgi elde edilebilir. Bu hassas alglayclar,
gelecekte tanabilir biyokimyasal analiz
uygulamalar iin dntrc bir nitelie
sahiptir.

Nano-elektromekanik sistemler (NEMS), elektronik yntemlerle kontrol edilebilen ve mikrometre boyutundan kk olan mekanik
yaplardr: bu yaplar son on ylda hem temel
aratrmalarda, hem de uygulamaya ynelik
aratrmalarda kullanlmtr. Bu alan 1990l yllarn bandan beri aktif bir aratrma alandr.
Son yllarda artk NEMS teknolojisi, aratrma
laboratuvarlarndan kp mikroip retim laboratuvarlarnda endstriyel lekte retilmeye balanmtr (Nanosystems Alliance). Artk
gnmzde, bu hassas mekanik devrelerinden
binlercesini, ayn fabrikasyon sreciyle oluturmak ve bu devreleri hassas lmlerde kullanmak mmkndr.
NEMS tabanl Ktle lm ve Ktle Spektrometri

NEMS alannn bir uygulamas, ok kk ktlelerin llmesidir. u anda zeptogram (10-21 g)

Dr. Selim Hanay

58

mertebesinde ktle lm yapmak NEMS cihazlaryla mmkndr. Bu hassasiyet seviyesi,

tek molekllerin lm iin yeterlidir ve bu
lmler 2012 ylnda gerekletirilmilerdir.
Bir molekln ktlesini lmek sayesinde, molekln ne olduunu belirlemek ve dolaysyla verilen bir numune zerinde biyokimyasal
analiz gerekletirmek mmkndr.
NEMS yaplarnn ktle spektrometresi olarak
kullanlmas iin, bu yaplarn mekanik salnm
(rezonans) frekanslarnn ok hassas bir ekilde llmesi gerekir. Bir mekanik yapnn her
bir rezonans frekans, o yapnn efektif ktlesi
ve yay sabitine baldr. Deneylerimiz srasnda, mekanik yapnn seilen birka titreim
frekansn ayn anda takip etmekteyiz. Bir
molekl yap tarafndan sourulduu zaman,
bu rezonans frekanslarnda ok ani kaymalar, frekans atlamalar olur. Elektronik lm
sistemimiz tarafndan alglanan bu kaymalar
kullanarak, yap zerine konan molekln ktlesi hesaplanabilir. Bu ekilde bir numuneyi
oluturan molekllerin ktlelerini lmek, o
numunenin ieriinin bulunmasn salar.

Kk boyutlar ve yksek
rezonans frekanslar sayesinde,
NEMS yaplar ok hassas bir
alglayc olarak fiziksel deimeleri
lebilir. Dk-grltl elektronik
lm tekniklerini gelitirmek
ve kullanmak, gelitirdiimiz
teknolojinin ana elerinden
biridir.

59

Kendiliinden Organize Nanoyaplarn Lazer-gdml Fabrikasyonu

Maddenin k ile kontrol fikri insanl her zaman cezbetmitir; doal olarak,
malzemelerin lazer ile yaplandrlmasnn
gemii lazerin tarihi kadar eskidir. Yaknlarda, Dorusal Olmayan Lazer Litografisi
ismini verdiimiz yeni bir teknik gelitirdik. Bu teknik ile limitsiz derecede geni
alanlarda nanometrik seviyede tekdzelii
sahip nanoyaplar yzeyin zerini lazer ile
tarayarak kontroll olarak elde edebiliyoruz. imdilerde, bu kapasiteleri ok byk
oranda geniletmek iin alyoruz. Lazer
demetinin ileri seviyeli kontrol ve plazma
jetlerini kullanarak blgesel olarak reaktif
kimyasallarn kullanmay planlyoruz.

na sahip, ok eitli yzey yaplar oluturmaya

ve katman katman yaplar araclyla boyutlu yaplara ulamaya odaklanm durumdayz.
Bu almann temel motivasyonu lazer-malzeme etkileimlerinde ortaya kan kendiliinden
organizasyon srelerini nasl daha etkin olarak kontrol edebileceimizi anlama arzusudur.
Daha genel erevede ise, biz inanyoruz ki, pek
ok fiziksel sistemde bulunan dorusal olmayan mekanizmalardan faydalanarak dorusal
sistemlerden elde edilmesi mmkn olmayan,
mthi teknolojik faydalar elde etmek mmkndr. Bu temel motivasyonun yansra, zellikle bu tekniin esnek, dz olmayan, hatta p-

rzl yzeylere, dolaysyla standart endstriyel

malzemelere uygulanabilir olmas sayesinde
pek ok pratik uygulama sonucunun elde edilmesi beklenmektedir. Bu almalar, Nonlinear Laser Lithography isimli ERC Consolidator
Grant ile desteklenmektedir.
Ultrahzl Optik ve Lazerler Laboratuvarnda
(UFOLAB) yrtlen dier aratrmalar yeniliki
kip-kilitli lazer salngalarn, yksek gl ultrahzl fiber lazerleri ve kendi gelitirdiimiz lazerlerin biyomedikal ve ileri lazer malzeme ileme
alanlarna uygulamalarn kapsamaktadr.

Doada olan herey kendiliinden organizedir.

Doadaki sistemler yap ve fonksiyonaliteyi
eforsuz bir ekilde stokastik sreler sonucu,
ou kez dorusal olmayan geribesleme mekanizmalar araclyla, ortaya koymaktadrlar.
Bizim yaklammz doada her kede grlen,
ancak insan yaps sistemlerde ender deerlendirilen bu tip srelerden esinlenmektedir.
Kontrol iin lazerlerden elde edilen iddetli
ve evre-uyumlu elektromanyetik dalgalar ok
elverilidir. Plazma jetleri ise malzeme yzeylerine hassas kontroll ve konuma zel olarak
reaktif kimyasallarn ynlendirilmesine olanak
vermektedir. Bu iki kuvvetli teknii bir arada
kullanarak retebildiimiz kendiliinden organize yaplarn zerindeki kontrol kapasitemizi gelitirerek ok eitli malzeme kompozisyonlar-

Dr. F. mer lday

60

Yap ve fonksiyonalitenin
tetiklemesiz, kendiliinden
ortaya knn yaygn olduu
doadan esinlenerek, karmak
dinamiklerin lazer nlaryla
bilinli olarak ynlendirilip,
kullanlmasna dayanan,
nonlinearity engineering
ismini verdiimiz farkl
bir mhendislik yaklam
gelitirmeyi hedefliyoruz.
61

Metal-yaltkan faz geii esnasnda

vanadyum dioksit nano-kristalleri. Koyu
renkli ksmlar metalik iken ak renkli
ksmlar yaltkan. Bu malzeme elektronik
ve optik anahtar uygulamalar iin nemli
zellikler sergilemektedir.

62

Gl Etkileimli Malzemeler
Yariletken endstrisinde kullanlan standart malzemelerde bulunmayan, gl
elektronik etkileimli malzemelerdeki
serbestlik dereceleri, elektronik ve optoelektronik teknolojilerinde nemli gelimelere yol aacak potansiyele sahiptir. Aratrma motivasyonumuz bu gl
elektronik etkileimlerden ortaya kan
olgularn nano-boyutlarda incelenmesi
ve bu olgularn zgn uygulamalar iin
kullanlmas ynndedir.
Gl etkileimli malzemelerin nano-boyutlarda allmas
Bir malzemede elektronlar aras ve elektron-fonon etkileim enerjileri, elektronlarn
kinetik enerjisiyle kyaslanabilir byklklere geldiinde bilinen tek-elektron kuramlar
gzlemlenen olgular aklamakta yetersiz
kalmaktadr. Metal-yaltkan geii, yksek
scaklk speriletkenlii ve muazzam manyeto-diren bu olgulardan sadece birkadr.
Aratrmalarmz ksmen, gl elektronik etkileim gsteren malzemelerden gzlemlenen
olgularn deneysel yntemlerle incelenmesi ve
bu patik anlayn uygulamalarda kullanlmasn
hedeflemektedir. Aratrmalarmz zellikle vanadyum dioksitteki metal-yaltkan faz geiinin
nano-kristallerle elektronik ve optik olarak allarak, bu malzemenin elektronik ve hidrojen
balantl uygulamalarnn gerekletirilmesini
hedeflemektedir.

yrngesel ve vadi etkileimlerinin yeniliki aygt yaplarna olanak salamasdr. Bu sistemlerde mekanik stres malzemelerin elektronik
iletkenlik, mobilite, bant yaplar, manyetizasyon, spin-vadi etkileimi gibi zellikleri zerinde
byk bir rol oynamaktadr. Optik ve elektronik
yntemler kullanlarak bu malzemeler ve bu
malzemelerden retilen aygtlar zerinde mekanik stresin etkilerini almaktayz.

2B Malzemeler
Grafende gzlemlenen zgn olgular dnya
apnda 2 boyutlu sitemlere olan bir ilgi akn
oluturdu. Bunun temel nedenlerinden birisi 2
boyutlu malzemelerde grlen elektronik, spin,

Dr. Serkan Kasrga

63

mplant Yaplabilen Elektronik ve BiyoMEMS

Aratrmalarmz biyomedikal elektronii alannda, daha zel olarak da implant yaplabilen elektronik alanndadr.
Biz gnlk hayatta klinik uygulamalarda
kullanlabilecek olan sensr ve cihazlarn, teorisini ve retimini almaktayz.
rettiimiz implantlar ortopedide erken
tehis iin ve sinirsel hastalklarn tedavisi iin kullanlmaktadr. Kemik krklarnn
iyileme srelerini takip edebilmek iin
canlda (in-vivo), metatarsal kemiinde,
kablosuz alan implantlar grubumuzca
retildi. Ayrca, sinirsel bozukluu olan
hastalarn fonksiyonel motor aktivitelerini
yerine getirmek iin, siyatik siniri uyaran
ve bloklayan implant yaplabilen elektrotlar da retildi.

Gnmzde kemik krklarnn iyileme sreleri

takip edilemediinden her 10 hastadan birinde
iyileme gerekleememektedir. Standart radyografi kullanldnda kemiin kaynamasnn
dzgn olup olmad anlalamamaktadr. Bu
problemi zmek iin canlya (in-vivo) implant
yaplan plakann zerindeki mekanik gerinimi
vcut dndan kablosuz olarak gerek zamanl
lmeye imkn veren vcut ierisine yerletirilen (metatarsal kemii) sensrler rettik. Sensrlerimiz kemik krklarnn iyileme srelerini
takip etti, doktorlara krn iyilemesini deerlendirmesini salayacak gl bir yeti sundu ve
erken tehis yaplmasn salad.
Gnmzde yaplan aratrmalara gre; Avrupada yaklak 14 milyon insan (nfusun %1,7si)
fellidir ve bunlarn 2,5 milyon kadar (nfusun
%0,3) omurilik zedelenmesinden dolay fel-

lidir. Klasik fonksiyonel elektriksel uyar (FEU);

ayakta durma, dolama, elle kavrama ve brakma gibi fonksiyonel motor aktivitelerini ve
sinirsel fonksiyonlar yerine getirmeyi amalar.
Fakat klasik FEU, yksek akm gerektirdiinden
dolay, yksek enerji kullanm problemine neden olmaktadr. Bununla birlikte, klasik FEUda
verilen akm gerekli yerde lokalize edilemedii
iin verilen akmn vcuttaki baka sinirleri de
uyarmas ve acya neden olmas sorunlar ortaya kmaktadr. Bu problemlere kar, zgn
elektrokimyasal metodumuzu kullanarak uyar
akmn drmek ve enerji ihtiyacn azaltmak
mmkndr. Bu projede, bu yaklam kullanarak, dnyada ilk kez esnek ve kablosuz alabilen, vcuda implant yerletirilebilen yeniliki
nroprostatik cihazlar gelitirmeyi hedeflemekteyiz. Ayrca, bu implantlar ile bloklama akmn
da azaltarak uyary
lokalize etmek amacndayz.

Dr. Rohat Melik

64

rettiimiz elektrotlar,
kurbaann siyatik sinirinin
altnda olacak ve zerlerindeki
iyon-seici zarlar vastasyla sinir
etrafndaki Ca2+ iyon miktarn
deitirip ayarlayacaktr.
Bu sayede sinir uyar eii
drlecek ve bloklama
akm azaltlarak uyar lokalize
edilecektir.

65

Fonksiyonel ve Akll Sistemler iin Entegre Aygt ve Sensrler

ok ynl ve disiplinler aras bir ekip ve
uluslararas ibirlikleri: Okyay Group 25in
zerinde lisansst renci, mhendis ve
doktora sonras aratrmaclardan oluan
ok uluslu bir ekiptir. Yariletken aygt ve
sensrler ile ilgili almalar tm dnyada
yank uyandrmtr. Okyay Group ulusal
ve uluslararas aratrma gruplar ile ibirliklerini ortak projeler, bilimsel yaynlar ve
renci deiimi ile srdrmektedir.
leri aratrma
Aratrma konular arasnda akll malzemelere dayal yeniliki nanofotonik aygtlarn gelitirilmesi, nanokristal, metal nanoparack ve
nanotel gml nanoaygtlar, yeni nesil sa
aygtlar, yksek performans RF ve optoelektronik sensrler, atomik katman kaplama yntemi
ile III-nitrr yariletken filmlerin gelitirilmesi
ve bunlara dayal optoelektronik aygtlar ve
nanomalzemeler ile yksek performans gne
gzelerinin gelitirilmesi saylabilir. Bilkent niversitesinde Okyay Group tarafndan bugne
kadar baarlm gelimeler arasnda diren
anahtarlamal aktif ayarlanabilir fotonik yaplar,
optik zellikleri elektronik yntemler ile dinamik olarak ayarlanabilir akll yariletken malzemeler, plazma destekli atomik katman kaplama yntemi ile kristal yapl GaN yariletken
filmlerin kaplama teknolojisi, plazmon destekli
scak elektron toplamaya dayal yariletkensiz
fotovoltaik aygtlar, tamam ALD ile retilmi
yeni nesil sa aygtlar, rekor seviyede yksek
TCR katsaysna sahip kzltesi uygulamalar iin
malzemeler ve peptit alar kullanlarak yksek
verim artl boya uyarml gne gzeleri saylabilir. Dr. Okyayn doktora tez konusu yksek younlukta ip ii optik iletiim iin yeni nesil ok
kk optoelektronik anahtarlama aygtlarnn
66

gelitirilmesi zerinedir. Doktora almalar

sonucu dnyada ilk kez k sinyalini elektronik
ortama dntrebilen aygt ip leinde gsterilebilmitir. Ayrca, dnyann en kk CMOS
uyumlu fotodedektr baar ile gsterilmitir.
Baar hikayeleri ve ticarileme
Ekip yelerimiz bilim ve teknoloji camiasna
yaptklar nemli katklardan tr aralarnda
IEEE ve SPIE gibi kurulularn da olduu ok
sayda prestijli dller almaya hak kazanmaktadr. Okyay Group bilimsel aratrmalar 10un
zerinde ulusal ve uluslararas proje ile destek-

lenmektedir. Aralarnda Nature Photonicsin de

bulunduu prestijli dergiler Okyay Groupun
almalarna sklkla vurgu yapmakta ve RSC
Journal of Materials Chemistry gibi prestijli dergiler de bu almalar kapaktan duyurmaktadr.
Bilimsel ve teknolojik yenilik almalarmzn
yan sra ekip olarak aratrma sonularmzn
ticariletirilmesi de bizim iin ok nemlidir. almalardan ilham alarak grubumuz ierisinden
kan bir firma yeni nesil sensrler zerine, bir
dieri ise atomik katman kaplama ekipman gelitirilmesi zerine almaktadr.

Dr. Ali Kemal Okyay

Bilimsel ve teknolojik yenilik

almalarmzn yan sra ekip
olarak aratrma sonularmzn
ticariletirmesi de bizim iin ok
nemli.

67

Bilimsel ve endstriyel uygulamalar iin

ok ynl aralar olarak, kompaktlk, dk
grlt, enerji ve g bakmndan benzersiz
performans salayan, yeni tasarlanan
darbeli ve srekli dalga lazer kaynaklarnn
gelitirilmesi zerine almaktayz.

68

Lazer Bilimi ve Teknolojisi

Aratrmalarmz lazer bilimi ve teknolojisine odaklanmtr. Gl, geni aralkl,
fiber tabanl lazer sistemlerini tasarlyor
ve gelitiriyoruz. Bilimsel ve endstriyel
uygulamalar iin ok ynl aralar olarak, kompaktlk, dk grlt, enerji ve
g bakmndan benzersiz performans
salayan, yeni tasarlanan darbeli ve srekli dalga lazer kaynaklarnn gelitirilmesi zerine almaktayz. Devam eden
aratrma faaliyetlerimiz lazer ile ok eitli kat ve biyolojik materyallerin etkileimlerinin incelenmesini iermektedir.
Endstriyel, savunma ve salk alanlarndaki
yksek gl lazer kaynaklar birok uygulama
iin ok nemli bir hale gelmitir. Fiber lazer
sistemlerinde, yeni nesil fiber optik kablolar
kullanlmaktadr. Saha tarafndan salanan
kullanm kolayl ile fiber lazer sistemleri, ok
az snma sorunu, pompalanan n yksek
oranda emiliminden dolay yksek retkenlik
seviyesi, sistemin kullanm ve optimizasyonu srasnda retilen yksek kaliteli ve dk
maliyetli lazer rettii iin zellikle yksek
gl lazer sistemleri iin tercih edilmektedir.
Fiber lazer aratrmalarmz asndan, temel

olarak farkl bilimsel ve endstriyel uygulamalar iin gl darbeli ve srekli atml lazer
kaynaklarnn tasarlanmas ve gelitirilmesi
zerine almaktayz. Ayn zamanda, sistem
parametrelerinin daha iyi anlalmas ve kontrol iin lazer sistemlerimiz zerine teorik
aratrmalar da yrtmekteyiz. Bu gl lazer
sistemleri savunma sanayi de dahil olmak zere farkl endstriyel alanlarda kullanlabilir.
Bu gl fiber lazer sistemlerinin yan sra,
ayn zamanda farkl uygulamalar iin modle
edilebilir, medikal lazerler ve medikal optik
fiberlerin tasarm ve gelitirilmesi zerine almaktayz. Endovenz lazer ablasyonu uygulamalar iin tarafmzca bir lazer sistemi
gelitirildi. u anda retinal bir lazer sistemi
zerinde almaktayz.
Ayrca, sv iinde lazer ablasyonu ile saf ve
kararl nanoparacklarn retimi ve istenen
kullanm alanna gre bu nanoparacklarn
uyarlanmas zerine de almalarmz bulunmaktadr. Nanoparack almalarmz farkl
gruplarla yaplan ortak almalar ve sensr
gelitirilmesinden biyolojik etkileimlere kadar geni bir alanda devam etmektedir.

Dr. Blend Orta

69

nsan genomunun srlarnn

zmnde hastalklardan etkilenen
aileler byk nem tayor.

70

nsan Genetii ve Genomik

Aratrma grubumuzun almalar insanlarda kaltsal hastalklara neden olan
mutasyonlarn tanmlanmas ve hcresel mekanizmalarnn zlmesi zerine
odaklanmtr. Genom yolculuumuz yaklak 25 yl nce klonlanm genlerin kromozomal lokalizasyonlarnn insanlarda
ve bir model organizma olan farede haritalanmas ile balad. Bylece kaltsal hastalklarn molekler temellerini anlayabildik. Ayn zamanda, geni ve pek ok neslin
bir arada olduu ailelerde klasik balant

incelemesi yaptk. Bunlarn sonucunda

Prader Will Sendromu, Charchot-Marie-Tooth hastal tip 1A, kaltsal MLH1
eksiklii ve genetik heterojenitenin n
planda olduu ner Tan Sendromu (CAMRQ) ile ilgili genleri tanmladk.
Halen insanlarda kompleks kaltm gsteren
hastalklar zerinde aratrmalarmz srdryoruz. Bu kapsamda obezite, ar zayflk,
polikistik over sendromu ve esansiyel tremor
hastalklarnn genlerini hedefliyoruz. nsan genomunun zm iin yeni nesil dizileme ve

biyoinformatik yaklamlara bavuruyoruz.

Bilkent niversitesinde bulunan nrobilim
aratrmaclar ve bunun yannda lkemizden
Hacettepe, Ankara, stanbul niversiteleri,
yurt dnda Rockefeller, Yale ve Washington
niversiteleri ile ibirlii yapyoruz. Bu aratrmalar genlerin anlatm profilleri, denetimleri ve
ilevleri konularnda bilgi elde etmemizi salyor. Aratrmalarmzn nihayi hedefi insanlarda
hastalkla sonulanan potofizyolojik srelerin
tanmlanmas, etkin tan ve tedavi stratejilerinin gelitirilmesidir.

Dr. Tayfun zelik

71

Sentetik Biyosistemler ve Biyomhendislik

Sentetik biyoloji, elektrik ve bilgisayar
mhendisliinin prensiplerine dayanarak
biyolojik temelli sistemlerin ve cihazlarn
retilerek uygulamaya konulmasna odaklanan bir mhendislik daldr. Grubumuzda, tm hcre biyosensrleri ina etmek,
orijinal biyokataliz sistemleri oluturmak
ve fonksiyonel nano/biyomateryal retmek iin genetik devrelerin uygulanmaya
konulmas ve tasarlanmas ile ilgilenmektedir. Ayn zamanda sentetik genetik reglasyon sistemleri ve elementleri kullanma
ve tasarlama ile ilgilenilmektedir.

rerek genetik mantk devreleri, biyolojik hafza

birimleri, biyolojik ifade deitiriciler (devirmeli
gen anahtarlar), biyolojik osilatrler ve dier
biyolojik cihazlar retmek mmkndr. Bu imkanlar sayesinde, sentetik biyoloji ile genetiin
programlama dilini renmek olaan hale gelebilir. Bu devreler sayesinde hcre ierisinde
kompleks grevleri yerine getirmek veya kontroln salamak mmkn olabilir.
u anda grubumuzda; nanoteknolojik, biyomedikal ve biyoteknolojik uygulamalar iin genetik
devreler tasarlanmaktadr. eitli organizmalarn biyomateryal senteziyle ilgili genlerini, hedef bir canlya transfer ederek, sentetik devre
oluturmak suretiyle fonksiyonel nano-biyoma-

teryal sentezi iin kullanmaktayz. Grubumuzda, biyomedikal, gda ve evre izleme konularnda sentetik tm hcre sensrlerini ile zm
retme almalar da yaplmaktadr. Biyolojik
yaplardan kaynaklanan elektrik iletkenliini
taklit etmek iin tasarlanm iletken biyofilmler zerinden, elektronik arayzler ile iletiim
kuran hcre iinde lab (lab-in-a-cell) sistemleri (Birden fazla sensr gen devreleri ieren
btnlemi hcresel platformlar) birletirmek
iin gen devreleri ina etmekteyiz. Ayrca, biyoteknolojik/biyomedikal uygulamalarna ynelik
elektro-genetik ve opto-genetik sistemleri ina
etmek iin sentetik biyoloji aralar kefi ile ilgilenmekteyiz.

Sentetik biyoloji, sentetik gen ile deitirilen

gen ifadeleri ve sentetik reglasyon sistemleri
ile zgn fonksiyonlarn eklenebilmesini salamaktadr. Bu sayede, zgn canllarn tasarmn
kolaylatrabilmek mmkndr. Sentetik biyoloji teknikleri, hem mevcut metabolik yolaklar hedef alabilir, hem de yeni yolaklarn kefini
kolaylatrr. Son yllarda ykselen holistik bir
bilim dal olan sistem biyolojisi ile sk bir birliktelik iinde olan sentetik biyoloji; bu bilim
dalnn snflandrd genetik bir anlam ifade
eden paralar, metabolik alar ve dzenleyici
mekanizmalar kullanarak canllara yeni zellikler kazandrmay amalar. Bir sentetik biyoloji
uygulamasnda her bir genetik para, bir genetik devreyi tamamlayan devre eleman grevi grr. Bu elemanlar, genler ve proteinler
olabilecei gibi genetik dzenleyici elemanlar
da olabilir. Bir genetik devre kurabilmek iin,
zellikleri iyice bilinen genetik elemanlarn kullanm nem arz etmektedir. Bu paralarn bir
ksm nkleik asit, genetik dzenleyici elemanlar ve proteinler olabilir. Bu paralar birleti72

Dr. Urartu eker

Nanoteknoloji ve malzeme
bilimleri gibi yeniliki
bilim dallar ile beraber
dnldnde sentetik
biyoloji, yaamn srlarn
ve nano boyuttaki biyolojik
etkileimleri anlama
konusunda bize olduka
parlak bir gelecek vaat
ediyor.
73

Hcreleraras matrisin
mekanik zellikleri
hcrelerin transkripsiyon
mekanizmasn ve hcreii
iskeletin zelliklerini
belirler.

74

Nanobiyoteknoloji
Dr. Tekinayn grubu, molekler biyoloji
ve nanoteknolojiden yararlanarak hcre
ve hcre d matrisin etkileiminin anlalmas zerine almalar yapmaktadr.
Bu etkileimler sadece byme ve geliim
srasnda deil ayrca doku yenilenmesi ve
yara iyilemesi srecinde de hcreler zerinde son derece nemli rol oynamaktadr.
Bu etkileimlerin geni kapsaml bir ekilde anlalmas, bilginin yenilenebilir tp ve
ila tanm uygulamalarnda kullanlmasna olanak salayacaktr.
Hcre-Hcreleraras matris etkileimi
Hcre d matrisin biyokimyasal bileenleri ve
mekanik zellikleri son derece kompleks olduundan ve sk bir ekilde dzenlendiinden, biz

hcre davranlarn almak iin nanoboyutta

elerin kontrol edilebilir platformlar oluturduu daha basit sistemler kullanmaktayz. Nanofiber yapl ve kresel proteinler ile glikanlar
balca hcre d matris elemanlardr ve bu
evrenin karmakl her bir enin de fonksiyonunun analiz edilmesini zorlatrmaktadr. Bu
elerin fonksiyonlarn taklit eden basit sentetik sistemler, bu yaplarn detayl molekler
karakterizasyonunun yaplmasna olanak salamaktadr.
Rejeneratif Tp ve la Tanm iin Sentetik
Platformlar
Toplumlarn ya ortalamasnn artmasyla birlikte art gsteren dejeneratif hastalklarn yaygnl, rejeneratif tedavilerin nemini ortaya
koymaktadr. Nanobiyoteknoloji grubu olarak,

hcre ve hcre d matris arasndaki molekler etkileimlerin analizleri yoluyla, hastalklar

ve kazalar sebebiyle hasar gren dokularn
yenilenmesine imkan salayacak yeni sentetik platformlar gelitirmekteyiz. Bu sistemler
kk hcrelerin akbetini etkilemekle beraber,
hasarl yerlere hcre almn kolaylatrarak ve
hzlandrarak, doal iyileme srecine yardmc
olurlar. Ayrca, hcre d matris bileenleri ve
belirli hcre tipleri arasndaki doal etkileimleri kullanarak, tedavi amal nano lekli ila
tama sistemleri gelitirmekteyiz. Bu sayede,
ilalar seili hedeflerine daha etkin bir biimde
tanmakta ve toksik etkileri de en aza indirilebilmektedir. Grubumuz nanofiberler, nanokreler, lipozomlar ve SPIONlar (Sperparamagnetik demir oksit nanoparacklar) dahil eitli
ila vektrleriyle almalar yapmaktadr.

Dr. Aye Begm Tekinay

75

leri Uygulamalara Yenlik levesel Organik Malzemeler

Aratrma gurubumuzda organik, supramolekler ve polimer kimyasndan
faydalanarak optoelektronik (LED, kat hal aydnlatma ve gne pilleri, vs.)
ve biyosensr/kemosensr alanlarnda uygulama bulabilecek ok fonksiyonlu yeni malzemelerin gelitirilmesi ve kullanmlarnn gsterilmesi konusunda almalar yrtmekteyiz.
Iyan polimerlere dayanan ok fonksiyonlu foto ve kimyasal kararl artrlm nanoparacklar ve nanokapsllerin gelitirilmesi konusu da ilgi alanlarmzdan birisidir.
Iyan polimer bazl nanoparacklar yeni gelimekte olan bir alan olup, ok farkl ve
ilgin uygulamalarda kullanlma potansiyeline sahiptir. Grubumuzda, farkl byklklerde ve farkl renklerde yan nanoparacklar tasarlayp, sentezleyip bunlarn organik fotonik ve biyomedikal uygulamalarn gstermekteyiz. Farkl zelliklerde tasarlanm olan nanoparacklar, ila tama ve kontroll ila salnmnda kullanmaktayz.
Bu nanoparacklar kendiliinden d iin grntleme ve ila tama ilemini ayn
zamanda yapabilme yetisine sahiptir ve tad fonksiyonel gruplar sayesinde pH, s,
redoks gibi etkilere tepki vererek ila salnmn kontroll bir ekilde gerekletirebilmektedir. Ayrca, kat hal aydnlatmada uygulama bulacak foto/kimyasal olarak kararl
ve farkl zclerde eklini koruyabilecek beyaz yan nanoparacklar da sentezleyip uygulamalarn gstermekteyiz.
Ik saan polimerler
eitli fonksiyonel gruplara sahip mavi, yeil ve krmz gibi renklerde k
saan yeni konjuge polimerler sentezlenip, bunlarn optoelektronik, biyo
ve kemosensr alanlarndaki uygulamalar gsterilmektedir.

76

apraz balanm yamal k saan nanoparacklarn t-t

(klik) tepkimesi ile sentezlenmesi
Suda disperse olup eklini koruyan kararl nanoparacklar
nanofotonik ve biyomedikal uygulamalarda kullanm bulacaktr.
ok ilevli konjuge polimer nanoparacklarn kanser ilac
ve hcre grntlemede floresan iaretleyici olarak kullanmnn gsterilmesi

Dr. Dn Tuncel

ok ilevli konjuge polymer

nanoparacklarn kanser ilac ve
hcre grntlemede floresan
iaretleyicisi olarak kullanlmaktadr.

77

Elektrospin yntemi ile elde

edilen nanolifler/nanoalar
yksek yzey alanna,
nanoboyutta gzenekli
yapya, esiz fiziksel ve
mekanik zelliklere ve bunun
yan sra kimyasal/fiziksel
olarak fonksiyonlatrlabilme
esnekliine sahiptirler.

78

Elektrospin Yntemi ile retilen Fonksiyonel Nanolifler

Elektrospin, eitli polimer ve karmlarndan, kompozitlerden, sol-jellerden, seramiklerden fonksiyonel nanoliflerin retilmesi iin kullanlan kolay ve ekonomik
bir tekniktir. Elektrospin yntemi ile elde
edilen nanolifler/nanoalar yksek yzey
alanna, nanoboyutta gzenekli yapya,
esiz fiziksel ve mekanik zelliklere ve bunun yan sra kimyasal/fiziksel olarak fonksiyonlatrlabilme esnekliine sahiptirler.
Bu sekin zellikler ve ok fonksiyonluluk, nanoliflerin/nanoalarn, salk, filtrasyon, tekstil, enerji, sensr, elektronik,
evre, gda, paketleme, tarm gibi pek ok
alanda kullanlabilecek uygun malzemeler
olmalarn salamaktadr.

devaml/kontroll salm sistemlerinde ve tekstilde kullanlmaktadrlar; yle ki, CD ve CD-IC

ieren nanoliflerin retilmesi ile CDlerin biyoteknoloji, gda, filtrasyon, tekstil gibi alanlarda
kullanmlarnn artmas beklenmektedir. Polimer kullanmakszn CD ve CD-IC nanoliflerinin
ve CD ve CD-ICler ieren eitli polimerik nanoliflerin retilmesi, Uyar Aratrma Grubunun
zel ilgi alann oluturmaktadr. Ayrca atomik
kaplama teknii kullanarak nanoliflerin yzeyinin fonksiyonlatrlmas, nanoparacklar/
nanoyaplar ieren nanolifler elde edilmesi ve
elektrospin prosesinin temel yapsnn ve nanoliflerin yap-zellik ilikisinin anlalmas, ilgilendiimiz dier alma alanlardr.

Elektrospin Yntemi ile retilen Nanolifler

Filtrasyon (molekler filtrasyon, su artm, atk
temizlenmesi), biyoteknoloji (yara bakm rts, kontroll/devaml salm sistemleri), gda ve
aktif gda paketlemesi (gda katk maddelerinin,
esanslarn, antioksidanlarn ve antibakteriyellerin stabilizasyonu), enerji (gne pilleri, lazer
uyarlm krlm spektroskopisi), sensr (gaz
sensr, biyosensr, ar metal ve patlayc tespit edilmesi, uucu organik molekller), tekstil
(tekstil katk maddelerinin stabilizasyonu, koruyucu giysiler) ve yksek performansl kompozitler gibi potansiyel alanlar iin orjinal fonksiyonellikleri olan nanoliflerin elektrospin yntemi
ile retilmesi, almalarmzn esas odak noktasn oluturmaktadr.
Siklodekstrinler (CDler) toroid eklinde molekler yaps olan siklik oligosakkaritlerdir ve
eitli molekllerle kovalent olmayan inklzyon
kompleksler (IC) oluturabilirler. CD ve ICler
ilalarda, fonksiyonel gdalarda, filtrasyonda,

Dr. Tamer Uyar

79

Yumuak Madde, Optik Cmbzlar ve Karmak Sistemler

Aratrma konularmz istatistiksel fizii,
yumuak madde, optik maniplasyon ve
stokastik mekanizmalar zerine younlamtr. Bu konularda hem deneysel hem
de teorik almalarmz devam ettirmekteyiz. Bunlardan baka plazmonik, Raman
spektroskopisi, biyofotonik, silindirik vektr nlar ve fiber optik konularnda da
almaktayz.
Nanoteknoloji ve nanobilimin gelimesi ile hayatmzn her alannda r aacak teknolojik
deiimlerin olmas beklenmektedir. Yeniliki
ve daha gelimi zelliklere sahip malzemeler
yakn gelecekte gnlk yaantmzn birok aamasnda yer alacaktr. Nanoteknolojinin giderek
daha ok nem kazand bu dnemde, grubumuzun amac da nanoskopik seviyede kuvvetler
hakkndaki temel bilgi seviyemizi arttrmak ve
bu kuvvetlerin yeniliki uygulamalarn gelitirmektir.

saba katlmadan yaplan lmlerde ciddi hata

oranlar olumaktadr. Bu almalarmz uzun
sredir aratrmaclar megul eden stokastik
diferansiyel denklemlerdeki katlanan grlt
almalarna da temel oluturacak seviyededir.
Aktif madde
Pasif Brownian paracklarndan farkl olarak
aktif Brownian paracklar, dier adyla mikroyzcler, evrelerinden elde ettikleri enerjiyi
harekete evirebilmekte ve denge durumundan
kabilmektedir. Bu sebeple bu tip hareketleri
inceleyerek bakterilerde ve mikroyzclerde
grlen denge-d mekanizmalar hakknda bilgi edinmek mmkn olmaktadr. Bu almalar
kapsamnda birok yeniliki mikroyzc gelitirerek, bu yzclerin farkl uygulamalarn
gelitirmekteyiz. Bu yzcleri kullanarak biyomedikal uygulamalar iin mikroskobik paracklarn tanmasn hedeflemekteyiz.

Optik cmbzlar
Optik cmbz ok yksek seviyede odaklanm
bir lazer n ile elde edilmektedir. Bu odaklanm kullanarak hcrelerin, organellerin
veya molekllerin hapsedilmesini veya hareket
ettirilmesini gerekletirebilmekteyiz. Optik
cmbzlar alanndaki almalarmz ile bu sistemlerin nanoboyuttaki yeni uygulamalar zerine younlamaktayz.
Nanoskopik kuvvetlerin lm
Termal grltden kaynakl kuvvetler mikro ve
nano boyutta yaplan almalarda llen kuvvetlere direk olarak etki etmektedir. almalarmzda gsterdiimiz gibi termal kuvvetler he-

80

Dr. Giovanni Volpe

Optik cmbz deney dzenei.

Mikroskobik paracklar
odaklanm lazer nna
hapsedilerek mikroskop altnda
hassas bir ekilde hareket
ettirilmektedir.

81

Elektrokimyasal Enerji Depolama Sistemleri

Enerji depolama sistemleri gnmzn
en nemli aratrma konularndan biridir.
Aratrma grubumuzda kullanc elektronikleri, elektrikli arabalar ve ebeke enerji
depolama gibi eitli uygulamalara ynelik, dayankl ve yksek enerji depolama
kapasitesine sahip daha iyi piller gelitirmeyi amalamaktayz. Bunun iin ileri
karakterizasyon metotlarn ve nano-yap
temelli sentez yntemlerini kullanarak
yeni malzemeler gelitirmekteyiz.
Lityum-Oksijen Piller
Lityum-iyon piller 90l yllarn banda piyasaya
ilk srldklerinde tanabilir elektronik kavramn tamamen deitirmilerdir. Lityum-iyon
piller sunduklar yksek enerji kapasitesi ve
dayankllk sayesinde daha kk ve arj edilebilen tanabilir elektronik sistemleri mmkn klmlardr. Yeni nesil teknolojilerin enerji
ihtiyalar hi durmadan artmaya devam etse
de, lityum-iyon piller artk enerji depolama
kapasitelerinin snrna ulamlardr. Bu bakmdan daha fazla enerji depolayabilen piller
retilebilmesi iin yeni pil sistemlerine ihtiya
vardr. Lityum-oksijen (veya lityum-hava) pil-

ler lityum-iyon pillere kyasla 10 kat daha fazla

enerji depolama kapasitesine sahip yeni nesil
pil sistemleridir. Lityum-oksijen piller sayesinde daha uzun kullanm sresine sahip kullanc
elektronikleri veya daha uzun sr mesafesine
sahip elektrikli arabalar yaplabilir.
Lityum-oksijen piller, lityum iyonlar ve oksijen
molekllerinin katotta reaksiyona girmesi ile
dearj olur. Bu reaksiyonun rn olarak kat
haldeki lityum peroksit retilir. arj srasnda lityum peroksit katotta paralanarak lityum iyonlarnn ve oksijen molekllerinin geri salnmasn salar ve dngy tamamlar. Dearj ve arj
reaksiyonlarna ev sahiplii yapmas iin kullanlan gzenekli yapya sahip katot malzemeleri bu

82

pil sisteminin en nemli bileenlerinden biridir.

Aratrma grubumuz lityum-oksijen pillerin ihtiyalarna ve zelliklerine gre zel olarak dizayn
edilmi nano-yapl katotlar gelitirmeyi amalamaktadr. Bunun yan sra ilgi alanlarmz arasnda katot katalizrlerinin, lityum anodunun
yzeyinin yan reaksiyonlardan korunmasna ynelik ince film kaplamalarn ve dayankl elektrolit solsyonlarnn gelitirilmesi de bulunmaktadr. Tm bu almalar sonucunda dayankl ve
yksek enerji kapasiteli lityum-oksijen pillerin
gelitirilmesi iin ok ynl bir yaklam kullanarak enerji depolama sorununa uygulanabilir
zmler getirmeyi amalamaktayz.

Dr. Eda Ylmaz

Lityum-oksijen pilin dearj sonras katotta

oluan kresel lityum peroksit rnleri
taramal elektron mikroskopu kullanlarak
incelenebilir. leri karakterizasyon yntemleri
bu pilin alma prensiplerinin aydnlatlmas
ve grlen problemlerin almas asndan ok
nemlidir.

83

84

YAYINLAR & DLLER

85

YAYINLAR
Aydin, M; Tasdelen, MA; Uyar, T; Yagci, Y. In Situ Synthesis of A(3)-Type Star
Polymer/Clay Nanocomposites by Atom Transfer Radical Polymerization. J.
Polym. Sci. Pol. Chem. 51 (24) p.5257 Dec 2013
Ozcelik, VO; Ciraci, S. Local Reconstructions of Silicene Induced by Adatoms.
J. Phys. Chem. C 117 (49) p.26305 Dec 2013
Yeltik, A; Kucukayan-Dogu, G; Guzelturk, B; Fardindoost, S; Kelestemur, Y;
Demir, HV. Evidence for Nonradiative Energy Transfer in Graphene-OxideBased Hybrid Structures. J. Phys. Chem. C 117 (48) p.25298 Dec 2013

Cihan, AF; Kelestemur, Y; Guzelturk, B; Yerli, O; Kurum, U; Yaglioglu, HG; Elmali, A; Demir, HV. Attractive versus Repulsive Excitonic Interactions of Colloidal Quantum Dots Control Blue- to Red-Shifting (and Non-shifting) Amplified
Spontaneous Emission. J. Phys. Chem. Lett. 4 (23) p.4146 Dec 2013
Kilic, VT; Erturk, VB; Demir, HV. Optical antenna of comb-shaped split ring
architecture for increased field localization in NIR and MIR. Opt. Express 21
(24) p.29455 Dec 2013
Garifullin, R; Ustahuseyin, O; Celebioglu, A; Cinar, G;Uyar, T; Guler, MO. Noncovalent functionalization of nanofibrous network with bio-inspired heavy
metal binding peptide. RSC Adv. 3 (46) p.24215 Dec 2013

UNAM aratrma gruplar bilimsel

almalarn alanlarnda nde gelen
uluslararas hakemli dergilerde
yaynlamaktadrlar. 2013 senesinde
UNAM aratrmaclarnn yaynlad 90
makaleden 51 tanesi etki faktr 3 ve
zerinde olan dergilerde yaynlanmtr.
Bu yaynlardan bazlarnn kapak
makalesi olarak yaynlanmas UNAMn
bilimin snrlarn genilettiinin bir
gstergesidir.

86

Yeltik, A; Guzelturk, B; Hernandez-Martinez, PL; Govorov, AO; Demir, HV.

Phonon-Assisted Exciton Transfer into Silicon Using Nanoemitters: The Role
of Phonons and Temperature Effects in Forster Resonance Energy Transfer.
ACS Nano 7 (12) p.10492 Dec 2013

Kocabey, S; Ceylan, H; Tekinay, AB; Guler, MO. Glycosaminoglycan mimetic

peptide nanofibers promote mineralization by osteogenic cells. Acta Biomater. 9 (11) p.9075 Nov 2013

Burzhuev, S; Dana, A; Ortac, B. Laser synthesized gold nanoparticles for high

sensitive strain gauges. Sens. Actuator A-Phys. 203 p.131 Dec 2013

Gumuscu, B; Tekinay, T. Effective biodegradation of 2,4,6-trinitrotoluene using a novel bacterial strain isolated from TNT-contaminated soil. Int. Biodeterior. Biodegrad. 85 p.35 Nov 2013

Ozkan, AD; Han, DR; Umu, OCO; Angun, P; Senturk, B; Yasa, O; Tekinay, T.
Screening and selection of novel animal probiotics isolated from bovine
chyme. Ann. Microbiol. 63 (4) p.1291 Dec 2013

Oktem, B; Pavlov, I; Ilday, S; Kalaycioglu, H; Rybak, A; Yavas, S; Erdogan, M;

Ilday, FO. Nonlinear laser lithography for indefinitely large-area nanostructuring with femtosecond pulses. Nat. Photonics 7 (11) p.897 Nov 2013

Zhao, YB; Chen, R; Gao, Y; Leck, KS; Yang, XY; Liu, SW; Abiyasa, AP; Divayana,
Y; Mutlugun, E; Tan, ST; Sun, HD; Demir, HV; Sun, XW. AC-driven, color-and
brightness-tunable organic light-emitting diodes constructed from an electron only device. Org. Electron. 14 (12) p.3195 Dec 2013

Ucuncu, E; Tunca, E; Fikirdesici, S; Ozkan, AD; Altindag, A. Phytoremediation

of Cu, Cr and Pb Mixtures by Lemna minor. Bull. Environ. Contam. Toxicol. 91
(5) p.600 Nov 2013

Albayrak, O; Sen, S; Cayli, G; Ortac, B. Bio-based polymer nanocomposites

based on layered silicates having a reactive and renewable intercalant. J.
Appl. Polym. Sci. 130 (3) p.2031 Nov 2013
Kyaw, Z; Wang, JX; Dev, K; Tan, ST; Ju, ZG; Zhang, ZH; Ji, Y; Hasanov, N; Liu, W;
Sun, XW; Demir, HV. Room-temperature larger-scale highly ordered nanorod
imprints of ZnO film. Opt. Express 21 (22) p.26846 Nov 2013
Monig, H; Todorovic, M; Baykara, MZ; Schwendemann, TC; Rodrigo, L; Altman, EI; Perez, R; Schwarz, UD. Understanding Scanning Tunneling Microscopy Contrast Mechanisms on Metal Oxides: A Case Study. ACS Nano 7 (11)
p.10233 Nov 2013
El-Atab, N; Rizk, A; Okyay, AK; Nayfeh, A. Zinc-oxide charge trapping memory
cell with ultra-thin chromium-oxide trapping layer. AIP Adv. 3 (11) p.112116
Nov 2013

Tunca, E; Ucuncu, E; Kurtulus, B; Ozkan, AD; Atasagun, S. Accumulation

trends of metals and a metalloid in the freshwater crayfish Astacus leptodactylus from Lake Yenicaga (Turkey). Chem. Ecol. 29 (8) p.754 Nov 2013
Gurel, HH; Ciraci, S. Enhanced reduction of graphene oxide by means of
charging and electric fields applied to hydroxyl groups. J. Phys.-Condes. Matter 25 (43) p.435304 Oct 2013
Vempati, S; Ertas, Y; Uyar, T. Sensitive Surface States and their Passivation
Mechanism in CdS Quantum Dots. J. Phys. Chem. C 117 (41) p.21609 Oct
2013
Kayaci, F; Aytac, Z; Uyar, T. Surface modification of electrospun polyester
nanofibers with cyclodextrin polymer for the removal of phenanthrene from
aqueous solution. J. Hazard. Mater. 261 p.286 Oct 2013
Gungor, K; Unal, E; Demir, HV. Nanoplasmonic surfaces enabling strong surface-normal electric field enhancement. Opt. Express 21 (20) p.23097 Oct
2013

87

El-Atab, N; Alqatari, S; Oruc, FB; Souier, T; Chiesa, M; Okyay, AK; Nayfeh, A.

Diode behavior in ultra-thin low temperature ALD grown zinc-oxide on silicon. AIP Adv. 3 (10) p.102119 Oct 2013

Kayaci, F; Ertas, Y; Uyar, T. Enhanced Thermal Stability of Eugenol by Cyclodextrin Inclusion Complex Encapsulated in Electrospun Polymeric Nanofibers. J. Agric. Food Chem. 61 (34) p.8156 Aug 2013

Amini, R; Shamsipoor, A; Ghaffari, M; Alizadeh, M; Okyay, AK. Phase transformation during mechano-synthesis of nanocrystalline/amorphous Fe-32Mn6Si alloys. Mater. Charact. 84 p.169 Oct 2013

Yang, XY; Tang, YX; Tan, ST; Bosman, M; Dong, ZL; Leck, KS; Ji, Y; Demir, HV;
Sun, XW. Facile Synthesis of Luminescent AgInS2-ZnS Solid Solution Nanorods. Small 9 (16) p.2689 Aug 2013

Dizman, C; Uyar, T; Tasdelen, MA; Yagci, Y. Synthesis and Characterization of

Polysulfone/POSS Hybrid Networks by Photoinduced Crosslinking Polymerization. Macromol. Mater. Eng. 298 (10) p.1117 Oct 2013

Celebioglu, A; Uyar, T. Electrospinning of nanofibers from non-polymeric systems: Electrospun nanofibers from native cyclodextrins. J. Colloid Interface
Sci. 404 p.1 Aug 2013

Alkis, S; Tekcan, B; Nayfeh, A; Okyay, AK. UV/vis range photodetectors

based on thin film ALD grown ZnO/Si heterojunction diodes. J. Opt. 15 (10)
p.105002 Oct 2013

Karaagac, H; Parlak, M; Aygun, LE; Ghaffari, M; Biyikli, N; Okyay, AK. A baseball-bat-like CdTe/TiO2 nanorods-based heterojunction core-shell solar cell.
Scr. Mater. 69 (4) p.323 Aug 2013

Erbas-Cakmak, S; Akkaya, EU. Cascading of Molecular Logic Gates for Advanced Functions: A Self-Reporting, Activatable Photosensitizer. Angew.
Chem. Int. Ed. 52 (43) p.11364 Oct 2013

Gurel, HH; Ozcelik, VO; Ciraci, S. Effects of charging and perpendicular electric field on the properties of silicene and germanene. J. Phys.-Condes. Matter 25 (30) p.305007 July 2013

Sen, S; Gundem, HB; Ortac, B. Property enhancement in unsaturated polyester nanocomposites by using a reactive intercalant for clay modification. J.
Appl. Polym. Sci. 129 (6) p.3247 Sep 2013

Ji, Y; Zhang, ZH; Kyaw, Z; Tan, ST; Ju, ZG; Zhang, XL; Liu, W; Sun, XW; Demir, HV.
Influence of n-type versus p-type AlGaN electron-blocking layer on InGaN/
GaN multiple quantum wells light-emitting diodes. Appl. Phys. Lett. 103 (5)
p.53512 July 2013

Ayas, S; Cinar, G; Ozkan, AD; Soran, Z; Ekiz, O; Kocaay, D; Tomak, A; Toren,

P; Kaya, Y; Tunc, I; Zareie, H; Tekinay, T; Tekinay, AB; Guler, MO; Dana, A. Label-Free Nanometer-Resolution Imaging of Biological Architectures through
Surface Enhanced Raman Scattering. Sci Rep 3 p.2624 Sep 2013
Ortac, B; Kayaci, F; Vural, HA; Deniz, AE; Uyar, T. Photoluminescent electrospun polymeric nanofibers incorporating germanium nanocrystals. React.
Funct. Polym. 73 (9) p.1262 Sep 2013

88

Ozcelik, VO; Gurel, HH; Ciraci, S. Self-healing of vacancy defects in single-layer graphene and silicene. Phys. Rev. B 88 (4) p.45440 July 2013
Ceylan, H; Ozgit-Akgun, C; Erkal, TS; Donmez, I; Garifullin, R; Tekinay, AB;
Usta, H; Biyikli, N; Guler, MO. Size-controlled conformal nanofabrication of
biotemplated three-dimensional TiO2 and ZnO nanonetworks. Sci Rep 3
p.2306 July 2013

Ozcelik, VO; Ciraci, S. Nanoscale Dielectric Capacitors Composed of Graphene

and Boron Nitride Layers: A First-Principles Study of High Capacitance at Nanoscale. J. Phys. Chem. C 117 (29) p.15327 July 2013
Bayansal, F; Sahin, B; Yuksel, M; Biyikli, N; Cetinkara, HA; Guder, HS. Influence
of coumarin as an additive on CuO nanostructures prepared by successive
ionic layer adsorption and reaction (SILAR) method. J. Alloy. Compd. 566
p.78 July 2013
Leck, KS; Divayana, Y; Zhao, DW; Yang, XY; Abiyasa, AP; Mutlugun, E; Gao, Y;
Liu, SW; Tan, ST; Sun, XW; Demir, HV. Quantum Dot Light-Emitting Diode with
Quantum Dots Inside the Hole Transporting Layers. ACS Appl. Mater. Interfaces 5 (14) p.6535 July 2013
Ritter, C; Baykara, MZ; Stegemann, B; Heyde, M; Rademann, K; Schroers, J;
Schwarz, UD. Nonuniform friction-area dependency for antimony oxide surfaces sliding on graphite. Phys. Rev. B 88 (4) p.45422 July 2013
Gurel, HH; Ciraci, S. Effects of charging and electric field on graphene functionalized with titanium. J. Phys.-Condes. Matter 25 (27) p.275302 July 2013
Yildirim, A; Ozturk, FE; Bayindir, M. Smelling in Chemically Complex Environments: An Optofluidic Bragg Fiber Array for Differentiation of Methanol Adulterated Beverages. Anal. Chem. 85 (13) p.6384 July 2013
Uluutku, B; Baykara, MZ. Effect of lateral tip stiffness on atomic-resolution
force field spectroscopy. J. Vac. Sci. Technol. B 31 (4) p.41801 July 2013
Ozel, T; Hernandez-Martinez, PL; Mutlugun, E; Akin, O; Nizamoglu, S; Ozel,
IO; Zhang, Q; Xiong, QH; Demir, HV. Observation of Selective Plasmon-Exciton Coupling in Nonradiative Energy Transfer: Donor-Selective versus Acceptor-Selective Plexcitons. Nano Lett. 13 (7) p.3065 July 2013
Zhang, ZH; Tan, ST; Ji, Y; Liu, W; Ju, Z; Kyaw, Z; Sun, XW; Demir, HV. A PN-type
quantum barrier for InGaN/GaN light emitting diodes. Opt. Express 21 (13)
p.15676 July 2013
Kayaoglu, BK; Ozturk, E; Guner, FS; Uyar, T. Improving hydrophobicity on polyurethane-based synthetic leather through plasma polymerization for easy
care effect. J. Coat. Technol. Res. 10 (4) p.549 July 2013
Ju, ZG; Liu, W; Zhang, ZH; Tan, ST; Ji, Y; Kyaw, ZB; Zhang, XL; Lu, SP; Zhang,
YP; Zhu, BB; Hasanov, N; Sun, XW; Demir, HV. Improved hole distribution in
InGaN/GaN light-emitting diodes with graded thickness quantum barriers.
Appl. Phys. Lett. 102 (24) p.243504 June 2013
Battal, E; Yogurt, TA; Okyay, AK. Ultrahigh Contrast One-Way Optical Transmission Through a Subwavelength Slit. Plasmonics 8 (2) p.509 June 2013

Cahangirov, S; Ciraci, S; Ozcelik, VO. Superlubricity through graphene multilayers between Ni(111) surfaces. Phys. Rev. B 87 (20) p.205428 May 2013
Hernandez-Martinez, PL; Govorov, AO; Demir, HV. Generalized Theory of Forster-Type Nonradiative Energy Transfer in Nanostructures with Mixed Dimensionality. J. Phys. Chem. C 117 (19) p.10203 May 2013
Donmez, I; Kayaci, F; Ozgit-Akgun, C; Uyar, T; Biyikli, N. Fabrication of hafnia
hollow nanofibers by atomic layer deposition using electrospun nanofiber
templates. J. Alloy. Compd. 559 p.146 May 2013
Zhang, ZH; Tan, ST; Kyaw, Z; Ji, Y; Liu, W; Ju, ZG; Hasanov, N; Sun, XW; Demir,
HV. InGaN/GaN light-emitting diode with a polarization tunnel junction. Appl.
Phys. Lett. 102 (19) p.193508 May 2013
Salahinejad, E; Hadianfard, MJ; Ghaffari, M; Amini, R; Mashhadi, SB; Okyay,
AK. Microstructural characterization of medical-grade stainless steel powders prepared by mechanical alloying and subsequent annealing. Adv. Powder Technol. 24 (3) p.605 May 2013
Tunca, E; Ucuncu, E; Ozkan, AD; Ulger, ZE; Tekinay, T. Tissue Distribution and
Correlation Profiles of Heavy-Metal Accumulation in the Freshwater Crayfish
Astacus leptodactylus. Arch. Environ. Contam. Toxicol. 64 (4) p.676 May 2013
Tunca, E; Ucuncu, E; Ozkan, AD; Ulger, ZE; Cansizoglu, AE; Tekinay, T. Differences in the Accumulation and Distribution Profile of Heavy Metals and
Metalloid between Male and Female Crayfish (Astacus leptodactylus). Bull.
Environ. Contam. Toxicol. 90 (5) p.570 May 2013
Kayaci, F; Umu, OCO; Tekinay, T; Uyar, T. Antibacterial Electrospun Poly(lactic
acid) (PLA) Nanofibrous Webs Incorporating Triclosan/Cyclodextrin Inclusion
Complexes. J. Agric. Food Chem. 61 (16) p.3901 Apr 2013
Baykara, MZ; Todorovic, M; Monig, H; Schwendemann, TC; Unverdi, O; Rodrigo, L; Altman, EI; Perez, R; Schwarz, UD. Atom-specific forces and defect
identification on surface-oxidized Cu(100) with combined 3D-AFM and STM
measurements. Phys. Rev. B 87 (15) p.155414 Apr 2013
Aygun, LE; Oruc, FB; Atar, FB; Okyay, AK. Dynamic Control of Photoresponse
in ZnO-Based Thin-Film Transistors in the Visible Spectrum. IEEE Photonics J.
5 (2) p.2200707 Apr 2013
Atar, FB; Battal, E; Aygun, LE; Daglar, B; Bayindir, M; Okyay, AK. Plasmonically
enhanced hot electron based photovoltaic device. Opt. Express 21 (6) p.7196
Mar 2013
Topsakal, M; Gurel, HH; Ciraci, S. Effects of Charging and Electric Field on
Graphene Oxide. J. Phys. Chem. C 117 (11) p.5943 Mar 2013

89

Durgun, E; Grossman, JC. Photoswitchable Molecular Rings for Solar-Thermal

Energy Storage. J. Phys. Chem. Lett. 4 (6) p.854 Mar 2013
Battal, E; Okyay, AK. Metal-dielectric-metal plasmonic resonators for active
beam steering in the infrared. Opt. Lett. 38 (6) p.983 Mar 2013
Ozgit-Akgun, C; Kayaci, F; Donmez, I; Uyar, T; Biyikli, N. Template-Based Synthesis of Aluminum Nitride Hollow Nanofibers Via Plasma-Enhanced Atomic
Layer Deposition. J. Am. Ceram. Soc. 96 (3) p.916 Mar 2013
Onat, OE; Gulsuner, S; Bilguvar, K; Basak, AN; Topaloglu, H; Tan, M; Tan, U;
Gunel, M; Ozcelik, T. Missense mutation in the ATPase, aminophospholipid
transporter protein ATP8A2 is associated with cerebellar atrophy and quadrupedal locomotion. Eur. J. Hum. Genet. 21 (3) p.281 Mar 2013
Buyukcakir, O; Yasar, FT; Bozdemir, OA; Icli, B; Akkaya, EU. Autonomous Shuttling Driven by an Oscillating Reaction: Proof of Principle in a Cucurbit[7]urilBodipy Pseudorotaxane. Org. Lett. 15 (5) p.1012 Mar 2013
Aydin, M; Tasdelen, MA; Uyar, T; Jockusch, S; Turro, NJ; Yagci, Y. Polystyrene/
clay nanocomposites by atom transfer radical nitroxide coupling chemistry. J.
Polym. Sci. Pol. Chem. 51 (5) p.1024 Mar 2013
Zhang, ZH; Tan, ST; Liu, W; Ju, ZG; Zheng, K; Kyaw, Z; Ji, Y; Hasanov, N; Sun,
XW; Demir, HV. Improved InGaN/GaN light-emitting diodes with a p-GaN/nGaN/p-GaN/n-GaN/p-GaN current-spreading layer. Opt. Express 21 (4)
p.4958 Feb 2013

90

Yildirim, A; Khudiyev, T; Daglar, B; Budunoglu, H; Okyay, AK; Bayindir, M.

Superhydrophobic and Omnidirectional Antireflective Surfaces from Nanostructured Ormosil Colloids. ACS Appl. Mater. Interfaces 5 (3) p.853 Feb 2013
Ozcelik, VO; Ciraci, S. Size Dependence in the Stabilities and Electronic Properties of alpha-Graphyne and Its Boron Nitride Analogue. J. Phys. Chem. C
117 (5) p.2175 Feb 2013
Liu, SW; Wang, JX; Divayana, Y; Dev, K; Tan, ST; Demir, HV; Sun, XW. An efficient non-Lambertian organic light-emitting diode using imprinted submicron-size zinc oxide pillar arrays. Appl. Phys. Lett. 102 (5) p.53305 Feb 2013
Isik, M; Ozdemir, T; Turan, IS; Kolemen, S; Akkaya, EU. Chromogenic and
Fluorogenic Sensing of Biological Thiols in Aqueous Solutions Using BODIPYBased Reagents. Org. Lett. 15 (1) p.216 Jan 2013
Daglar, B; Khudiyev, T; Demirel, GB; Buyukserin, F; Bayindir, M. Soft biomimetic tapered nanostructures for large-area antireflective surfaces and SERS
sensing. J. Mater. Chem. C 1 (47) p.7842 Jan 2013
Celebioglu, A; Uyar, T. Electrospun gamma-cyclodextrin (gamma-CD) nanofibers for the entrapment of volatile organic compounds. RSC Adv. 3 (45)
p.22891 Jan 2013
Yildirim, A; Demirel, GB; Erdem, R; Senturk, B; Tekinay, T; Bayindir, M. Pluronic polymer capped biocompatible mesoporous silica nanocarriers. Chem.
Commun. 49 (84) p.9782 Jan 2013

Ibrahimova, V; Kocak, ME; Onal, AM; Tuncel, D. Optical and Electronic Properties of Fluorene-Based Copolymers and Their Sensory Applications. J.
Polym. Sci. Pol. Chem. 51 (4) p.815 Feb 2013

Acar, H; Garifullin, R; Aygun, LE; Okyay, AK; Guler, MO. Amyloid-like peptide
nanofiber templated titania nanostructures as dye sensitized solar cell anodic materials. J. Mater. Chem. A 1 (36) p.10979 Jan 2013

Uyar, T; Hacaloglu, J; Ishida, H. Synthesis, Characterization, and Thermal

Properties of Alkyl-Functional Naphthoxazines. J. Appl. Polym. Sci. 127 (4)
p.3114 Feb 2013

Erdogan, M; Sahin, E. beta-Tubulin mRNA Expression Profiles During LongTerm Memory Formation in Classically Conditioned C. Elegans. J. Neurol. Sci.Turk. 30 (2) p.296 Jan 2013

Sarioglu, OF; Yasa, O; Celebioglu, A; Uyar, T; Tekinay, T. Efficient ammonium

removal from aquatic environments by Acinetobacter calcoaceticus STB1
immobilized on an electrospun cellulose acetate nanofibrous web. Green
Chem. 15 (9) p.2566 Jan 2013
Seker, UOS; Mutlugun, E; Hernandez-Martinez, PL; Sharma, VK; Lesnyak, V;
Gaponik, N; Eychmuller, A; Demir, HV. Bio-nanohybrids of quantum dots and
photoproteins facilitating strong nonradiative energy transfer. Nanoscale 5
(15) p.7034 Jan 2013
Celebioglu, A; Uyar, T. Green and one-step synthesis of gold nanoparticles incorporated into electrospun cyclodextrin nanofibers. RSC Adv. 3 (26) p.10197
Jan 2013
Demirel, GB; Daglar, B; Bayindir, M. Extremely fast and highly selective detection of nitroaromatic explosive vapours using fluorescent polymer thin films.
Chem. Commun. 49 (55) p.6140 Jan 2013

Chen, ML; Nielsen, SR; Uyar, T; Zhang, S; Zafar, A; Dong, MD; Besenbacher,
F. Electrospun UV-responsive supramolecular nanofibers from a cyclodextrin-azobenzene inclusion complex. J. Mater. Chem. C 1 (4) p.850 Jan 2013
Donmez, I; Ozgit-Akgun, C; Biyikli, N. Low temperature deposition of Ga2O3
thin films using trimethylgallium and oxygen plasma. J. Vac. Sci. Technol. A 31
(1) p.01A110 Jan 2013
Ustun, S; Tombuloglu, A; Kilinc, M; Guler, MO; Tekinay, AB. Growth and Differentiation of Prechondrogenic Cells on Bioactive Self-Assembled Peptide
Nanofibers. Biomacromolecules 14 (1) p.17 Jan 2013
Erbas-Cakmak, S; Bozdemir, OA; Cakmak, Y; Akkaya, EU. Proof of principle
for a molecular 1:2 demultiplexer to function as an autonomously switching
theranostic device. Chem. Sci. 4 (2) p.858 Jan 2013

Kayaci, F; Ozgit-Akgun, C; Biyikli, N; Uyar, T. Surface-decorated ZnO nanoparticles and ZnO nanocoating on electrospun polymeric nanofibers by atomic layer deposition for flexible photocatalytic nanofibrous membranes. RSC
Adv. 3 (19) p.6817 Jan 2013

91

DLLER
Dr. Mustafa zgr Gler 2013 TBTAK Tevik dln ald
UNAM Aratrmacs Yrd. Do. Dr. Mustafa zgr Gler, Trkiye Bilimsel ve
Teknik Aratrma Kurumu (TBTAK) tarafndan verilen 2013 Tevik dln
ald. TBTAK Tevik dl, 40 yan altnda olan ve uluslararas dzeyde bilime
nemli katk salamak iin gerekli niteliklere sahip olduunu kantlayan bilim
insanlarna verilmektedir.

Dr. Engin Durgun 2013 Bilim Akademisi-BAGEP dln ald

UNAM aratrmacs Yrd. Do. Dr. Engin Durgun, Malzeme Bilimi ve Nanoteknoloji alannda
2013 sekin gen bilim adam (BAGEP) dln ald. Bu dl, Bilim Akademisi Dernei
tarafndan Trkiyede alan sekin gen bilim insanlarn tevik etmek ve desteklemek
amacyla ilk kez verilmitir.

Dr. Necmi Bykl ve Dr. Mehmet Baykara 2013 Mustafa Parlar Aratrma Tevik
dln ald
UNAM aratrmaclarndan Yrd. Do. Dr. Necmi Bykl ve Yrd. Do. Dr. Mehmet
Baykara 2013 Mustafa Parlar Aratrma Tevik dlne layk grld. Bu dl,
Mustafa Parlar onuruna, gen bilim adamlarna baarlarnn takdir edilmesi
amacyla verilmektedir.

92

Dr. mer lday Avrupa Aratrma Konseyi (ERC) Consolidator Grant desteini ald
Do. Dr. F. mer lday, Dorusal Olmayan Lazer Litografisi (NLL) isimli ERC projesinde
ultrahzl lazer atmlar ve mikroplazma jetleri kullanarak malzemelerin nce 2 boyutta,
ardndan 3 boyutta kendiliinden oluum mekanizmalaryla nanoyaplandrlmalarn
hedefliyor. NLL projesi sayesinde nanoelektronikte potansiyel olarak byk getirileri
olabilecek bir teknik Trkiyede gelitirilecek ve bu teknik nanoelektronik, yksek
teknoloji camlar gibi alanlarda uygulamaya aktarlabilecek. Ayrca devrimsel olabilecek
3 boyutlu yazc teknolojilerine bir aday olarak ultrahzl lazer ile nanometrik boyuttan
balayarak 3 boyutlu yaplarn sentezlenmesi ve ultrahzl lazer teknolojisinin Trkiyedeki
geliimi desteklenmi olacak.
2 milyon Avroluk proje 1 Haziran 2014te balayacak ve Mays 2019da tamamlanacaktr.

Dr. Ebru Erbay Avrupa Aratrma Konseyi (ERC) Starting Grant desteini ald
Yrd. Do. Dr. Ebru Erbayn METARNAFLAMMATION isimli ERC projesi Trkiyeden
Yaam Bilimleri alannda kabul alan ilk proje oldu. Erbay, damar sertlii ve
kalp krizinin tedavisi iin molekler biyolojiye dayal yeni ila hedeflerinin
gelitirilmesini amalyor. METARNAFLAMMATION Projesi metabolizma ile
baklk sisteminin kesitii molekler nodlarn tanmlanmasnda nem
tayacak. Diyabet, kanser, damar sertlii gibi birok kompleks hastaln
molekler patolojisinin aydnlatlmasnda faydal olacak. 5 yl boyunca Bilkent
niversitesinde yrtlecek olan bu ERC projesi sayesinde Erbay, Trkiyenin
birincil derecede lmlere ve hastala bal ekonomik g kayb sebeplerinden
olan kalp ve damar hastalklar iin ila gelitirilmesine nclk edecek.
1,5 milyon Avroluk bteyle desteklenecek proje 1 Ocak 2014te balad ve Aralk
2018de tamamlanacak.

93

BLMSEL VE SOSYAL FAALYETLER

ALITAYLAR
3. Uluslararas Temiz Oda ve Kritik / Srdrlebilir Teknolojiler altay - Yenilenebilir Enerji
24 Haziran - 6 Temmuz 2013
Bu altay UNAM, Birlemi Milletler Endstriyel Geliim
Organizasyonu (UNIDO), T.C. Bilim Sanayi ve Teknoloji
Bakanl, Trk birlii ve Kalknma daresi Bakanl (TKA),
ve T.C. Kalknma Bakanl tarafndan organize edilmitir.
Bu yl 3.s yaplan seminer UNAMn ev sahipliinde
gerekletirilmitir.

altay 19 lkeden 50 aratrmacnn katlm ile gerekletirildi

altayn ilk haftasnda katlmclara yenilenebilir enerji

konusunda seminerler ve dersler verilmitir. Ayrca
katlmclara UNAM Temiz Oda Laboratuvarnda retim
yemiz Dr. Necmi Bykl tarafndan deneysel eitim
verilmitir. altaya katlan aratrmaclarn birou ilk defa
temiz odada alma frsat bulmutur.
altayn ikinci haftasnda ise sosyal faaliyetlere de yer
verilmitir. Seminere katlmak amacyla UNAMda buluan
farkl lkelerden birok aratrmac Kapadokya gezisine
katlmtr. altay kapan seremonisi ve kapan yemei ile
son bulmutur. Baarl katlmclara sertifika verilmitir.

Nkleer Manyetik Rezonans altay

10-11 Ekim 2013
Bu altay Bruker Biospin, Anatek, Bilkent niversitesi, UNAM, UMRAM ve FMP Berlinin katklaryla Bilkent niversitesinde dzenlenmitir.
altay kapsamnda NMR alannda uzman aratrmaclarn konumalarna yer verilmitir. Toplamda 65 katlmcnn olduu altayda seminerler,
dersler ve NMR kullanm eitimi verilmitir.

94

MSN seminer serisi

UNAM, 2013 ylnda 35 seminer dzenlemitir. Bu
seminerlere lkemizden ve yurtdndan baarl
aratrmaclar davet edilmi ve birikimlerini paylamlardr. Ayrca seminer sonrasndaki ikramlar
ve tartma ortam ile, UNAM apnda tm aratrmaclarn bir araya gelmektedir. Bu da aratrmaclarn bilimsel ynden olduu kadar sosyal
olarak da etkileimini salamaktadr.

Do. Dr. F. . lday tarafndan verilen Dorusal Olmayan Lazer Litografisi semineri

Trkiyedeki nanoteknoloji aratrmalar zerine

Balant Noktas dergisi UNAM direktr Dr. Mehmet Bayndr ile yaplan bir rportaj yaynlad.
Derginin ubat 2013 saysnda 5 sayfa yer bulan rportajda gelecein teknolojilerini gelitirmek iin
nanoteknoloji aratrmalarnn nemine dikkat ekildi.
Dr. Bayndrn da vurgulad gibi gelecein bilimi olan nanoteknoloji alannda dnya apnda devam
eden yarta ilk sralarda yer alabilmemiz bugnden yaptmz yatrmlara baldr. Trkiyenin 2023
yl iin hedefledii kii bana 25,000 dolar gelir iin yksek katma deerli rnler pazarnda sz
sahibi olmas gerekmektedir. Bu da ancak nanoteknoloji gibi yeniliki ve yksek teknoloji gerektiren
alanlarda yapacamz hamlelerle mmkndr.

TRT Radyo-1 Bilim ve Teknoloji Dnyas programnda

UNAMdan retim yesini arlad
Dr. Ali Kemal Okyay - Nanoteknolojinin optoelektronik uygulamalar
Dr. Blend Orta - Lazerler ve uygulamalar
Dr. Engin Durgun - Nanoteknoloji iin bilgisayar destekli almalar

95

PATENTLER

25 Aralk 2013 tarihinde UNAM, Cyberpark En ok patent alan firma dln kazand.

96

Patent no.

Yazar(lar)

Balk

Yer

Tarih

Stat

TR 2013/01349

H. V. Demir et. al.

Enhancement of magnetic
resonance image resolution by
using bio-compatible, passive
resonator hardware

Republic of Turkey
Patent Institute

2013

patent pending

TR 2012/02559

H. V. Demir et. al.

Large and photosensitive

nanocrystal skin and
manufacturing method

Republic of Turkey
Patent Institute

2012

patent pending

G-104575

M. O. Guler, A.
B.Tekinay

Dopa Conjugated Peptide

Nanofibers for Bioactivation of
Metal Implant Surfaces

Republic of Turkey
Patent Institute

2011

issued

G-16885

M. O. Guler, A.
B. Tekinay, R.
Mammadov, B.
Mammadov

Heparin Mimetic Peptide

Nanofibers for Growth Factor
Binding

Republic of Turkey
Patent Institute

2011

issued

G-149978

A. Dana

Plasmon Integrated Sensing

Mechanism

Republic of Turkey
Patent Institute

2011

issued &
commercialized

US 2012122668
EP 2294014
JP 2011519720
CN 102164860

H. V. Demir et. al.

A photocatalytic nanocomposite
material

USA, EU, Japan, China 2011, 2012

issued

97

unam
98

Ulusal Nanoteknoloji Aratrma Merkezi

Malzeme Bilimi ve Nanoteknoloji Enstits
Bilkent niversitesi
Ankara, 06800, Trkiye
Tel: +90-312-290 2513
Fax: +90-312-266 4365
http://www.nano.org.tr

UNAM, T.C. Kalknma Bakanl tarafndan kurulmutur ve desteklenmektedir