Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 34

50 SORUDA FRMANIZIN

REKABET GCN
ARTTIRABLECEK
DESTEKLER
STANBUL AUSTOS 2009

Her hakk ENDEAVOR ETKN GRMC DESTEKLEME DERNENE aittir. Kaynak gsterilmek
suretiyle kullanlabilir.

NSZ

Bu almada siz deerli giriimcilerimizin rekabet gcn arttracana inandmz ve lkemizde faaliyet
gsteren devlet kurulular, zel sektr ve sivil toplum ajanslar tarafndan sunulan destek programlarna
ilikin bilgiler ve aklamalar bulacaksnz.
Bu konuda birok yayn, internet sitesi, cretli danmanlk ve eitim hizmetleri bulunmaktadr.
ncelediiniz bu e-kitab dier almalardan farkl klan temel unsur bulunmaktadr.
lk olarak, bu almann balang noktasn siz giriimcilerimizin karlaabilecei sorunlar
oluturmaktadr. KOSGEB u destekleri veriyor, TUBTAKda unlar da var tarz bir alma yerine, sizin
ne tr sorunlarla karlaabileceinizle balayarak, peki bu sorunlara cevap verecek ne tr programlar
var? sorusunun cevabn aradk.
kinci olarak, bu alma sistemli bir dzeni izlemektedir. Yeni bir fikre sahip olan niversite rencisinin
finansman sorununa ynelik bavurabilecei desteklerden balayp, dnya apnda markalara sahip
lkemiz giriimcilerinin ne tr devlet yardmlarndan yararlanabileceine kadar ilerlemektedir. Ksacas, bu
almada, her kesimden giriimci kendisi iin faydal bir program bulabilecektir.
nc olarak, alma boyunca mmkn mertebe kolay ve anlalr bir dil kullanmay benimsedik. Her
bir blm altnda, sanki karlkl konuuyormu gibi, soru-cevap tarz bir metod uyguladk.
Bu almay inceledikten sonra, mmkn mertebe destek programlarna kendinizin bavurmanz tavsiye
ediyoruz. lkemizde zellikle devlet yardmlarna ilikin bir ok eitim ve danmanlk firmas, gerekli bilgi
birikiminden yoksun olmalarna karn firmalarmzn snrl btelerine talip olmak istemektedirler. Destei
veren kurumlar siz deerli giriimcilerimize hizmet etmekten memnuniyet duymakta ve bunun iin bu
destekleri dzenlemektedirler. Kendiniz bizzat bavurduunuzda, ilk etapta, sonulandrmanz uzun srse
dahi, ksa srede bu konuda tecrbe elde ederek, orta ve uzun vadede daha ksa srelerde sonu almay
baaracanz dnyoruz.
almalarnzda baarlar dileriz.

ENDEAVOR TRKYE OFS

Didem ALTOP

Her hakk ENDEAVOR ETKN GRMC DESTEKLEME DERNENE aittir. Kaynak gsterilmek
suretiyle kullanlabilir.

A) BALANGI DESTEKLER
A.1- BALANGI FNANSMANI ve MENTORLUK
1) Yeni bir r aacak fikrim ve i planm var. Bu fikrimi hayata geirmek ve giriimci olmak
iin finansman ve mentorluk desteine ihtiya duyuyorum. Bu konuda ne tr desteklerden
faydanalabilirim?
Bu konuda bir ok destekten faydalanabilirsiniz. lk olarak, Avea ile Toplum Gnllleri Vakfnn
ortaklaa dzenledii Hayatmn Fikri" Programna bavurabilirsiniz. Hayatmn Fikri Trkiye'de
giriimcilik eitimini, projelerin fonlanmasn ve iini kuran genlerin en kritik dnemi olan ilk yllarnda
iletme gelitirme danmanlnn yansra nderlik program ile desteklenmesini bir arada hayata
geiren ilk projedir. niversite orencilerini hedefleyen projenin ilk iki ylnda, toplam 9 farkl
niversitede, 3900 gence, 1482 saat eitim ve danmanlk hizmeti verildi, 471 i fikri projelendirildi
(finansman saland). Toplam fon miktar ise 713.000 TL'ye ulat. Proje hakknda daha detayl
bilgiye http://www.hayatiminfikri.com/ internet adresinden ulaabilirsiniz.
kinci olarak, zyein niversitesi ve LabX ibirliinde dzenlenen BirFKRNmiVAR? yarmasna
katlabilirsiniz. birFKRNmiVAR? Yarmas genlere giriimcilik ruhu alamay ve onlara kendi
irketlerini kurma olana sunarak i dnyasna yeni fikirler kazandrmay amalamaktadr. Bu
yarmada, zorlu bir jri elemesi sonrasnda finale kalan yarmaclar, ilk aamada zyein
niversitesinde iki gnlk i plan altayna katlarak pazarlama, finansal analiz, i plan hazrlama,
etkili sunum teknikleri gibi eitli konularda eitim almaktadrlar. Giriimcilik fikri sahibi yarmaclar,
ikinci aamada ise konularnda uzman st dzey yneticiler ve giriimcilerin koluunda 2 ay
boyunca bir fikrin irketleme aamasna kadar geirdii tm aamalar renerek i planlarn
oluturmaktadr. Getiimiz yl, yarmann birincisi LabXn destei ile melek yatrmclardan
salanacak 200.000 TLlik yatrm sermayesinin yan sra zyein niversitesinden 40.000 TL
deerinde kurulum sermayesi ve 30.000 TLlik Ynetici Eitim Bursu almaya hak kazand. Birinciye
ayrca Cisco Systemstan altyap destei ve UK Trade and Investmenttan ngilterede kendi alannda
bir irkette ksa dnemli staj imkan sunuldu. lk e giren i fikirlerinin sahiplerine ayrca UK Trade
and Investmentdan bir aylk dil kursu hediye edildi. kinciye ve ncye ise zyein
niversitesinden srasyla 20.000 TL ve 10.000 TLlik Ynetici Eitim Bursu verildi. Yarma hakknda
daha detayl bilgiye http://www.birfikrinmivar.com/ internet adresinden ulaabilirsiniz.
nc olarak, Sanayi Bakanl tarafndan hazrlanan Teknogiriim Sermayesi Desteine
bavurabilirsiniz. Bu destek, yeni ve yeniliki fikirleri olan gen giriimcilere bir defaya mahsus olmak
zere, en fazla 100.000TLye kadar, teminat alnmakszn ve hibe olarak Merkezi Ynetim
kapsamnda bulunan kamu idareleri tarafndan verilecektir. Bu destekten, renim veren
niversitelerin herhangi bir lisans, yksek lisans veya doktora programndan bir yl iinde mezun
olabilecek durumdaki renci ya da lisans, yksek lisans veya doktora derecelerinden birini n
bavuru tarihinden en ok 5 yl nce alm kiiler yararlanabilecektir. Konuya ilikin daha detayl
bilgilere http://www.sanayi.gov.tr/webedit/gozlem.aspx?sayfaNo=4374 internet adresinden
ulaabilirsiniz.
Son olarak, KOSGEBin sunduu imkanlardan da faydalanabilirsiniz. KOSGEB, i fikri gelitirme,
pazar aratrmas, i plan, pazarlama plan, proje ynetimi gibi konularda herkese ak 26 saatlik
Genel Giriimcilik Eitimi ve niversite rencilerine ynelik 66 saatlik Gen Giriimci Yetitirme
Program sunmaktadr. Bunun yansra KOSGEB, Yeni Giriimci Destei kapsamnda, dzenledii
baz etkinliklere katlan giriimcilere ynelik 44.000TLye kadar destek salamaktadr. KOSGEB
tarafndan niversitelerde gerekletirilen Gen Giriimci Gelitirme Programndan mezun olan veya

Her hakk ENDEAVOR ETKN GRMC DESTEKLEME DERNENE aittir. Kaynak gsterilmek
suretiyle kullanlabilir.

KOSGEB tarafndan verilen i kurma danmanl veya uygulamal eitim desteini alan veya
KOSGEBin ibirlii ve denetimi erevesinde Sosyal Yardmlama ve Dayanmay Tevik Fonu,
KUR, zelletirme daresi Bakanl, belediyeler ve ilgili kamu kurum ve kurulular ile meslek
odalar tarafndan ulusal ve uluslararas projeler kapsamnda dzenlenen giriimcilik eitimine
katlanlar veya Gelitirme Merkezlerinde (GEM) yer alan giriimcilerden son bir yl iinde
iletmesini kuranlar bu destekten faydalanabilir.

A.2- YERLEM
2) irketimi Teknoparkta kurmamn ya da Teknoparkda ofis amamn ne tr faydalar var?
Teknoparkta faaliyet gstermenin en byk faydasn vergi avantajlar oluturmaktadr.
Gelir ve Kurumlar Vergisi Muafiyeti :
Teknoparklarda faaliyet gsterecek Gelir ve Kurumlar Vergisi mkellefi giriimcilerin, Teknoparklarda
gelitirecekleri ve retecekleri yazlm ve AR-GE'ye dayal retim faaliyetlerinden elde ettikleri
kazanlar, 31.12.2013 tarihine kadar Gelirler ve Kurumlar Vergisinden muaftr.
cretlerden kesilen Gelir Vergisi (Stopaj) Muafiyeti :
Teknoparkta alacak olan aratrmac, yazlmc ve AR-GE personelinin bu grevleri ile ilgili
cretleri, 31.12.2013 tarihine kadar her trl vergiden muaftr.
Katma Deer Vergisi (KDV) Muafiyeti :
Teknoparklarda faaliyet gsterecek giriimcilerin, kazanlarnn gelir veya kurumlar vergisinden
istisna bulunduu sre ierisinde, mnhasran Teknoparklarda retecekleri sistem ynetimi, veri
ynetimi, i uygulamalar, sektrel, internet, mobil ve askeri komuta kontrol uygulama yazlm
eklindeki teslim ve hizmetleri Katma Deer Vergisinden (KDV) muaftr.
Bunun yansra teknoparklar hem sektrnzde faaliyet gsteren dier yeniliki irketlerle know-how
ve bilgi paylam imkan sunar; hem de niversite-sanayi ibirlii erevesinde, firmanza en son
akademik ve bilimsel calmalar yakndan takip etme ve bu srete yer alma olana salar.
Teknoparklar hakknda daha detayl bilgiye
http://www.sanayi.gov.tr/webedit/gozlem.aspx?sayfaNo=2535 adresinden ulaabilirsiniz.
3) Serbest Blgede ofisi olan bir ok firma var. Serbest Blgeleri ekici klan nedir? Avrupa
Birlii ile uyum yasalar erevesinde Serbest Blgelerdeki tevikler kaldrlmayacak m?
Serbest Blgeler kullanc firmalara halen bir ok avantajlar sunmaktadr. Bunlarn balcalar yledir:

retim konulu Faaliyet Ruhsat kapsamnda faaliyet gsteren serbest blge


kullanclarnn imal ettikleri rnlerin satndan elde ettikleri kazanlar, Avrupa Birlii
yeliinin gerekleecei yln vergileme dnemi sonuna kadar Gelir veya Kurumlar
Vergisinden istisnadr.
Serbest blgelerde retilen rnlerin FOB bedelinin en az % 85'ini yurtdna ihra eden
kullanclarn istihdam ettikleri personele dedikleri cretler gelir vergisinden mstesnadr.
Bu oran Bakanlar Kurulu tarafndan yzde 50"ye kadar indirilebilir.

Her hakk ENDEAVOR ETKN GRMC DESTEKLEME DERNENE aittir. Kaynak gsterilmek
suretiyle kullanlabilir.

retim faaliyetinde bulunan serbest blge kullanclarnn, serbest blgelerde


gerekletirilen faaliyetlerle ilgili olarak yaplan ilemleri ve dzenlenen katlar damga
vergisi ve harlardan mstesnadr.

retim faaliyeti dndaki konularda 06/02/2004 tarihinden nce Ruhsat alm olan kullanclarn Gelir
veya Kurumlar Vergisi muafiyeti, Faaliyet Ruhsat sresi sonuna kadar devam edecektir. 06/02/2004
tarihinden itibaren dier konularda dzenlenen Faaliyet Ruhsatlar kapsamnda vergi muafiyeti
bulunmamaktadr.
Bununla birlikte, serbest blgeler zellikle yurtdndan hammadde ithalat eden giriimcilerimiz iin ok
nemli bir avantaj daha sunmaktadr. Yurtdndan toplu yapacanz almlar Serbest Blgedeki
ofisinizde muhafaza ederek, ara ara (ihtiya duyduka) bu hammaddeyi Trkiyeye ithal edebilirsiniz.
Bylece KDV ve Gmrk Vergisini hemen deil, Trkiyeye ektiiniz hammadde lsnde ksm ksm
dersiniz. Serbest blgeler hakknda daha detayl bilgiye
http://www.dtm.gov.tr/dtmweb/index.cfm?action=detay&dil=TR&yayinid=1131&icerikid=1237&from=home
adresinden ulaabilirsiniz.
4) Organize Sanayi Blgesinde faaliyet gstermek ne avantajlar salyor?
Ilk olarak, irketinizi devlet tarafndan nceliklendirilen 49 ilde yer alan organize sanayi blgelerinden
birinde kurmanz durumunda gelir vergisi stopaj ve sigorta priminin iveren payn demezsiniz.
Ikinci olarak, bedelsiz arsa tahsisinden yararlanabilir ve hi bir cret demeksizin irketinizin
faaliyetleri iin arsa elde edebilirsiniz.
nc olarak, enerji masraflarnz ok ise, organize sanayi blgesi irketinizi kurmanz durumunda
byk avantaj salamaktadr. nk, enerji masraflarnz %50ye varan oranlarda devlet tarafndan
karlanmaktadr.
Drdnc olarak, Organize sanayi blgelerinde kurulan irketler, inaat bitim tarihini takip eden Bte
ylndan itibaren 5 yl sre ile emlak vergisinden, Bina inaat ve yap kullanma izni harlar, Tevhid ve
ifraz ilem harlar ile merkezi atksu artma tesisi ileten blgelerde yer almalar kouluyla atksu
bedelinden muaftr.
Son olarak, Kalknmada ncelikli Yrelerdeki OSB'lerde yeni yatrm yapacak iletmelerin
yaptracaklar binalar iin KOSGEB tarafndan geri demesiz ksmi styap uygulama projesi
destei verilmektedir.Organize sanayi blgelerine ilikin daha detayl bilgiye
http://www.sanayi.gov.tr/webEdit/gozlem.aspx?menuSec=202&sayfaNo=872&navigate=var internet
adresinden ulaabilirsiniz.

A.3 RKET KURULUM GDERLER


5) irketimin kurulu aamasnda ortaya kacak, personel, malzeme, alet/tehizat/yazlm,
seyahat, danmanlk, hizmet alm, ve hepsinden onemlisi ofis kira gideri gzm korkutuyor.
Bu konuda bavurabileceim bir destek var m?
Evet, var. Eer, niversitelerin rgn renim veren, herhangi bir lisans programndan bir yl iinde
mezun olabilecek durumdaki renci, yksek lisans veya doktora rencisi iseniz ya da lisans,
yksek lisans veya doktora derecelerinden birini n bavuru tarihinden en ok 5 yl nce alm bir
kisiyseniz, TUBITAK tarafndan sunulan Teknoloji Ve Yenilik Odakl Giriimleri Destekleme
Program na bavurabilir, bu masraflarnz iin destek alabilirsiniz. TUBITAK, projeniz kabul edilirse,
masraflarnzn youn olduu ilk ylda, 100,000TLye kadar harcamalarnz %75 orannda

Her hakk ENDEAVOR ETKN GRMC DESTEKLEME DERNENE aittir. Kaynak gsterilmek
suretiyle kullanlabilir.

desteklemektedir. Program hakknda daha detayl bilgiye


http://www.tubitak.gov.tr/home.do?sid=697&pid=478 adresinden ulaabilirsiniz.
ayet bu kriterleri karlamyorsanz, yine bavurabileceiniz destek programlar mevcut.lk olarak
yazlm konusunda KOSGEB desteklerine bavurabilirsiniz. KOSGEB tarafndan bilgisayar yazlm
masraflarnz 8,000TLye kadar %50 orannda desteklenmektedir. Desteklenecek spesifik yazlm
trleri ile ilgili olarak KOSGEBe danabilirsiniz.
kinci olarak, yine KOSGEB tarafndan Bilgisayar, yazc, tarayc ve internet balants
donanmlar(modem, Hub) iin, KOSGEB ile Sinerji Odas Kurulu Protokol imzalayan kurulularn
yapaca masraflar, 3,000TLye kadar %100 orannda desteklenmektedir. Bu protokol kapsamnda,
sinerji odalar bnyesinde kurulan biliim altyapsn kullanarak elektronik ilemlerinizi
gerekletirebilirsiniz. KOSGEB tarafndan sunulan Biliim desteklerine ilikin ayrntl bilgilere
http://www.kosgeb.gov.tr/Destekler/default.aspx?cID=1 adresinden ulaabilirsiniz.

A.4 AR-GE FAALYETLER


6) irketimi yeni kurdum. Yenilikilik vizyonu ile hareket edip AR-GE faaliyetlerinde bulunmak
istiyorum. Sektrmde faaliyet gsteren dier kk lekli irketlerle birleerek AR-GE
faaliyetlerine ynelik bir ortak laboratuar kurmay planlyoruz. Bunun iin ne tr desteklerden
faydalanabiliriz?

Bu konuda KOSGEB tarafndan uygulanmakta olan Ortak Kullanm Amal Makine-Tehizat Destei ne
bavurabilirsiniz. Bu destek, ayn i kolunda ve/veya birbirini tamamlayc i kollarnda faaliyet gsteren
sirketlerin mtereken yararlanacaklar ortak kullanm atlyeleri (ORTKA) ve ortak kullanm laboratuarlar
(ORTLAB) iin satn alacaklar makine ve tehizat giderlerine destek vermeyi amalamaktadr. En az 5
giriimcinin bir araya gelmesi ile oluan konsorsiyuma verilen bu destekte oranlar ve st limitler aadaki
gibidir:
a) Finansal kiralama yolu ile alacanz makine-tehizat iin; kiralama sresi en fazla 4 (drt) yl
olacak ekilde, faturada yer alan pein bedeli ve KDV dnda kalan kiralama giderlerine geri
demesiz olarak,
b) Satn alnacak makine-tehizat iin,
Gelimi yre 1. yl demesiz, 2. yl % 40, 3. yl % 60,
Normal yre 1. yl demesiz, 2. yl % 20, 3. yl % 30, 4. yl % 50,
Kalknmada ncelikli yre 1. yl demesiz, 2. yl demesiz, 3. yl % 20, 4. yl % 30, 5. yl % 50
orannda geri tahsil edilecek ekilde, KOSGEB tarafndan faiz uygulamadan teminat karl geri
demeli olarak destek alabilirsiniz. Bu destee ilikin daha detayl bilgilere
http://www.kosgeb.gov.tr/Destekler/destek.aspx?dID=10 adresinden ulaabilirsiniz.
7) AR-GE almalarm yrteceim laboratuar/atlye iin gerekli makina ve tehizat
herhangi bir ortaklk olmakszn bizzat kendim almak istiyorum. Bu konuda ne tr destekler
var?

KOSGEB Kobilerin Aratrma ve Gelitirme faaliyetlerini desteklemek ve rekabet gcn artrmak


amacyla tevik vermektedir. Bu destek iin, TEKMER ve DT Uygulaycs GEM Mdrlklerine
basvurmalsnz. Peki nedir bu destekler ve destek oranlar?

Her hakk ENDEAVOR ETKN GRMC DESTEKLEME DERNENE aittir. Kaynak gsterilmek
suretiyle kullanlabilir.

a) Malzeme, tehizat ve prototip retimi ile ilgili giderler ve deneme amal hammadde temini iin;
1) Tehizat ve demirbalarn teminat karl satn alnmas halinde; verilecek destein st limiti 200.000
(iki yz bin) TL, Destek Oran: %80
2) Tehizat ve demirbalarn finansal kiralama yolu ile alnmas halinde; tehizat ve demirbalarn
faturada yer alan pein bedeli ve KDV dnda kalan finansal kiralama giderlerine verilecek destein st
limiti 50.000 (elli bin) TL. Destek Oran:%50
b) Projesi KOSGEB tarafndan desteklenerek baar ile tamamlanan letmelere verilecek olan kalite
gelitirme ve teknolojik donanm temini iin;
1) Kalite gelitirme ve teknolojik donanm iin gerekli demirbalarn teminat karl satn alnmas
halinde; verilecek destein st limiti 50.000 (elli bin) TL,Destek Oran:%80
2) Kalite gelitirme ve teknolojik donanm iin gerekli demirbalarn finansal kiralama yolu ile alnmas
halinde; tehizat ve demirbalarn faturada yer alan pein bedeli ve KDV dnda kalan finansal kiralama
giderlerine verilecek destein st limiti 15.000 (on be bin) TL. Destek Oran:%50
c) Danmanlk destei; teknoloji aratrma ve gelitirme desteinden yararlanan iletmelerin danmanlk
ihtiyacnn karlanabilmesini teminen; ibirlii yaplm olan niversitelerden salanacak danmanlk
hizmetinden, ilgili niversitelerin belirledii usul ve esaslar erevesinde yararlanlr. letmelerin yurtii ve
yurtdndaki niversitelerden alaca danmanlk hizmeti destei st limiti 20.000 (yirmi bin) TL, Destek
Oran:%80
d) Ar-Ge sonularn yaynlama destei; Ar-Ge almasnn sonularnn tantm ve duyurulmas amac
ile iletme tarafndan kitap, bror, CD ve benzeri dokman yaynlanmas giderleri destei st limiti 3.000
( bin) TL,Destek Oran:%80
e) Teknopark kira destei st limiti 20.000 (yirmi bin) TL, Destek Oran:%80
f) lik tahsisi; iletmelere, Ar-Ge projelerini gerekletirebilmeleri iin KOSGEB TEKMER Mdrl
binalarnda 24 (yirmi drt) aya kadar ilik tahsisi,
g) letmelerin, Ar-Ge konusuna ilikin yurtd kongre, konferans, panel, sempozyum, teknoloji fuarlar ile
teknoloji transfer amal yurtd toplantlara katlm ve ziyaret destei st limiti 5.000 (be bin) TL, Destek
Oran:%80
h) Balang sermayesi destei; Ar-Ge Projesi onaylandktan sonra irketlerini kuran veya Ar-Ge proje
bavurusu tarihi itibariyle son bir yl iinde irketini kurmu olan ve Teknoloji Gelitirme Merkezi
bnyesinde ilik tahsis edilen iletmelere, iliklerde Ar-Ge faaliyetlerine balamalarndan sonra verilecek
geri demesiz destek tutar 10.000 (on bin) TL,

i) gelitirme destei; Teknoloji gelitirme merkezi ve DTlerde yer alan, Teknoloji Ar-Ge Destekleri
kapsamnda desteklenen ve projesini baaryla tamamlayarak mezun olan iletmelerin yararlanabilecei
geri demesiz destek tutar 15.000 (onbe bin) TL,
Bu destekteki (a) ve (b) bentlerinin (1) ve (2) numaral alt bentlerindeki seeneklerden sadece birisi tercih
edilir, (f) bendinde yer alan ilik tahsisi sresi kurul karar ile mevcut iletmeler iin en fazla 12 (on iki) ay,
yeni kurulan iletmeler iin 24 (yirmi drt) ay uzatlabilir."

Her hakk ENDEAVOR ETKN GRMC DESTEKLEME DERNENE aittir. Kaynak gsterilmek
suretiyle kullanlabilir.

KOSGEB tarafndan sunulan Teknoloji Aratrma ve Gelitirme Desteklerine


http://www.kosgeb.gov.tr/Destekler/destek.aspx?dID=17 adresinden ulaabilirsiniz.
8)

KOSGEB desteklerine bavurdum. Bunun dnda AR-GE projelerine destek veren baka
bir kurum yok mu?

Tabi ki var. lkemizde AR-GE faaliyetlerine ynelik, proje baznda, destek veren en nemli kurumlardan
biri TUBITAKtr. TUBITAKa AR-GE faaliyetleriniz iin ilk bavuracanz program KOBI AR-GE
Baslang Destek Program (1507) dir. Bu destek programndan KOBI statsnde olan ve daha nce
TBTAKa proje bavurusunda bulunmam kurulular faydalanabilir. Bu destek program ile btce st
limiti 400.000 TL olan AR-GE proje giderlerinizin %75i TUBITAK tarafndan geri deme olmakszn (hibe)
karlanabilir. Ayrca proje hazrlamak iin alacanz danmanlk hizmetleri ve harcamalarnz
denetleyecek olan YMMnin masraflar da destekten faydalanabilir.
Unutulmamas gereken nokta, youn bavurular nedeniyle, dier TUBITAK desteklerinde olduu gibi,
destek bavrnuzun sonulanmasnn biraz zaman alabilecei ve sabrl olmanz gerektiidir. Yine de bu
destek program hibe eklinde olan nadir desteklerden biridir ve AR-GE projelerinizi desteklemek iin ok
faydaldr.
TUBITAK tarafndan sunulan KOBI AR-GE Baslang Destek Programna ilikin daha detayl bilgilere
http://www.tubitak.gov.tr/home.do?sid=696&pid=478 adresinden ulaabilirsiniz.
Ayrca, TTGV tarafndan sunulan Teknoloji Gelitirme Projeleri Destei ne de bavurabilirsiniz.
Teknolojik rn" ve "Teknolojik Proses novasyonu" kavramlar erevesinde, bilgi birikimi projeyi
gerekletiren firmada kalmak zere, ticari deeri olan rnlerin elde edildii teknoloji gelitirme
dzeyindeki Ar-Ge faaliyetleri TTGV tarafndan desteklenmektedir. Sanayi kurulular ve yazlm
irketlerinin Ar-Ge faaliyetlerini desteklemek amacyla oluturulan bu destein tamam geri demeli olup,
destek miktar en fazla 1.000.000 ABD Dolar olarak belirlenmitir. Destek sresi azami 2 yldr. Bu
destee ilikin daha detayl bilgilere http://www.ttgv.org.tr/page.php?id=102 adresinden ulaabilirsiniz.

9) AR-GE faaliyetinde bulunacam. Ancak Tubitakn KOBI AR-GE Baslang Destek


Program ndan zaten yararlandm. Ayrca, yararlanmam olsam bile, benim projemin st
limiti 400.000 TLnin zerinde. TTGV destekleri ise geri demeli. Bu durumda
bavurabileceim ne tr destekler var?
ayet projenizin st limiti 400.000 TLnin zerinde ise ve/veya KOBI AR-GE Baslang Destek Program
na zaten daha nceden bavurduysanz, yine TUBITAK tarafndan salanan Sanayi Ar-Ge Projeleri
Destekleme Program (1501)na bavurabilirsiniz. Bu destek program sektr ve byklne
baklmakszn firma dzeyinde katma deer yaratan lkemizde yerleik tm kurululara yneliktir. En
byk avantaj ise AR-GE projenizin btesinde bir st snrlama zorunluluu getirmemektedir. Buradaki
destek oran %60 seviyesindedir. Yani 1.000.000 TLlik AR-GE Projenizin 600.000 TLlik harcamasna
ynelik destek alabilirsiniz. 1501 Programnn bir dier avantaj ise harcama yapmadan destek
alabilmenizdir.
TUBITAK tarafndan sunulan 1501 Sanayi AR-GE Projeleri Destekleme Programna ilikin daha detayl
bilgilere http://www.tubitak.gov.tr/home.do?sid=481&pid=478 adresinden ulaabilirsiniz.
Bunun yansra, AB ereve Programlarna da bavurabilirsiniz. Bu programlar, Bilimsel aratrma ve
teknoloji gelitirme kapasitesini arttrmay ve sosyal ve ekonomik kalknmay salamay amalamakta
olup, dier bir ok topluluk program gibi amalar ve btesiyle belli bir dnem iin tasarlanm ok yll
programlardr. 4 temel ereve program arasnda giriimciler iin doru adres saylabilecek 3 temel alan
vardr:

Her hakk ENDEAVOR ETKN GRMC DESTEKLEME DERNENE aittir. Kaynak gsterilmek
suretiyle kullanlabilir.

1) birlii zel Program: Eer AR-GE calmalarnz, Salk, Gda, Tarm ve Biyoteknoloji , Bilgi ve
letiim Teknolojileri , Nanobil., Nanotek., Malz. ve Y. r. Tek., Enerji, evre (klim deiiklii
dahil), Tamaclk (Havaclk dahil), Sosyo Ekonomik ve Beeri Bilimler, Gvenlik ve Uzay
alanlarnda gerekletirecekseniz, bu programa bavurabilirsiniz. Bu program kapsamnda destek
alacak projelerde, en az 3 farkl AB ye veya Aday lkesinden birbirinden bamsz 3 farkl tzel
kiiligin (niversite, aratrma merkezi, byk sanayi, kck sanayi (KOBI), kamu kurumunun)
olmas gerekmektedir. Bir rnek vermek gerekirse, yakin zamanda, Gvenlik alannda,
aralarnda lkemizden ITUnn de bulunduu bir konsorsiyuma, Tankerlerden kaynaklanan evre
kirliliinin azaltlmas na ynelik proje iin AB tarafndan 1.6 Milyon Euro deerinde destek
salanmtr.
2) Kiiyi Destekleme Program: Bu programn balca amalar arasnda, aratrma ve teknoloji
alanndaki insan potansiyelini glendirmek ; Avrupadaki aratrmaclarn Avrupada
almalarn desteklemek; Sanayi Akademi arasndaki (sektrler aras) deiimi desteklemek
yer almaktadr. Peki bu destek giriimcilere ne gibi yararlar salamaktadr ? Bu destek
kapsamnda, ksa-orta sreli olarak, alannzda bir akademisyeni kuruluunuzda istihdam etme
ansna kavuabilirsiniz.
3) Kapasiteler zel Program: Bu programn temel amac ise, KOBIlerin inovasyon yetkinliklerini
gelitirmek ve bu yolla teknolojik yeni rn ve hizmetlerin geliimini salamak yer almaktadr. Bu
programdan destek alabilecek projede, birbirinden bamsz en az 3 farkl KOBI (bu KOBIler 3
farkl AB yesi lke ya da asosye lkede kurulmu olmaldr), en az 2 farkl AR-GE saglaycs
(niversite, AR-GE Merkezi, Byk Sanayi Kuruluu, ya da AR-GE yapabilme yeteneine sahip
KOBIler) yer almaldr. rnein, yakn zamanda, Devre retim Ekipman reten bir KOBI, PCB
Kondansatr reten bir KOBI, Basnl Hava ile Calan Spor Tabancalar yapan bir KOBI ve PCB
reten ve yazlm tasarlayan bir KOBI, 3 aratrmac kurulu ile ibirlii yaparak, PCB bileenlerini
farkl bir yntemle karta gommek suretiyle daha hzl, kk ve gl bilgisayar retim projesi
gelitirmi ve ABden bu proje iin fon almtr.

A.5 TEKNOLOJ TRANSFER VE TEKNOLOJK BRL

10) Sektrmde faaliyet gsteren dier yerli ve yabanc firmalarn aratrmalarn takip
edebilmemi, belirli alanlarda ibirlii, teknoloji transferi ve ortak yatrmlarda bulunmam
salayacak bir mekanizma var m?

Tabi ki var. lk olarak, TTGV tarafndan sunulan Ortak Teknoloji Gelitirme Projeleri Desteine
bavurabilirsiniz. Bu destekten yararlanacak projelerde en az 3 kuruluun ortaklaa Ar-Ge projesi
yrtmek amacyla bir Ortak Giriim oluturmas gerekmektedir. Temel ve uygulamal aratrma
srelerini de kapsayabilecek projeler iin salanacak tamam geri demeli destein st limiti 2.500.000
ABD Dolar'na karlmtr. Destek sresi azami 2 yldr. Ayrca niversite ve aratrma kurumlarndan
alnmas planlanan hizmet almlarn zendirmeye ynelik tevikler salanm, projelerin nakit ak
ynetimlerini kolaylatrc destek artlar gelitirilmitir. Bu destekle ilgili daha detayl bilgilere
http://www.ttgv.org.tr/page.php?id=104 adresinden ulaabilirsiniz.
kinci olarak, Yenilikilik Aktarm Merkezleri (IRC) Projesinde yer alabilirsiniz. Yenilikilik Aktarm
Merkezlerinin (Innovation Relay Centre - IRC) amac, yenilikilii teknoloji ibirlikleri araclyla tevik
etmektir.Birincil olarak teknoloji odakl Kk ve Orta Byklkte letmeler (KOB) hedeflenmi olmasna

Her hakk ENDEAVOR ETKN GRMC DESTEKLEME DERNENE aittir. Kaynak gsterilmek
suretiyle kullanlabilir.

karn, byk firmalar, aratrma kurumlar, niversiteler ve teknoloji merkezleri iin de hizmetler
sunulmaktadr.Yakn zamanda, ODTU Teknokent, Ankara Sanayi Odas ve KOSGEB l konsorsiyumu
ile kurulan IRC Anatolia, aralarnda AB lkeleri, Bulgaristan, Romanya, zlanda, srail, Norve , svire,
Trkiye ve ilinin de bulunduu 33 lkedeki 71 adet IRCden oluan network aina yedir. Blgesel
dzeydeki bu IRCler, hem kendi kaynaklar ve sistemleri, hem de dier blgesel ve Avrupa kaynaklarna
balantlar yoluyla, giriimcilere tek giri noktasndan tm uzmanlk destei yelpazesinin kapsn
amaktadr.
IRC Anatolia ile ilgili daha detayl bilgiye http://www.irc-anatolia.org.tr/ adresinden ulaabilirsiniz.

A.6 - TCARLETRME DESTEKLER


11) AR-GE faaliyetleri sonucunda ortaya kardm rn/hizmet prototipini ticariletirmek
istiyorum. Bu konuda ne tr desteklerden faydalanabilirim?
lk olarak, 2006 ylnda Sabanc niversitesi tarafndan kurulan ve Trkiyenin ilk teknoloji
ticariletirme irketi olan Inoventten de faydalanabilirsiniz. noventin almalar arasnda fikir
eserlerinin kefedilmesi ve deerlendirilmesi, mlkiyet haklarna dair stratejik rehberlik salanmas ve
bunlarn korunmasna yardmc olma, uygun ticariletirme modellerinin seilmesi ve uygulanmas,
yatrm bulma, i plan gelitirme, portfy irketleri iin i gelitirme ilevlerinin yrtlmesi ve
teknolojilerin ticariletirilmesi iin danmanlk hizmetleri vardr. Inovent, start-up technology
firmalarnn fikirlerini ticariletirme srecine destek vermekte ve bu sre genelinde btnlkl bir
yaklam sergilemektedir. Bu sreci, uygun fikri mlkiyet haklar bulmaktan ileri gelitirmeye ve
bunlardan deer salamaya ya da bu ii stlenecek uygun ticari ortaklklar kurmaya kadar takip
etmektedir. Inovent hakknda daha detayl bilgiye http://www.inovent.com.tr/ adresinden
ulaabilirsiniz.
kinci olarak, bilimsel aratrmalar neticesinde ortaya kan bulu ve yeniliki rnlerinizi ticariletirme
srecinde zorluk yayorsanz, bu konuda Teknoloji Transfer Ofislerine bavurabilirsiniz. Teknoloji
Transfer Ofislerinin en ncelikli amalar arasnda, akademik bilginin , sadece bilimsel yayn ile
kstl kalmamas ve ticari deer kazanmas yer almaktadr. niversitelerde Teknoloji Transferi,
bilimsel aratrmalar neticesinde ortaya kan bulu ve yeniliki rnlerin ticarileme srecini batan
sona kapsayan destek hizmetleri btndr.
Bu sre temelde u aamalardan oluur:
1) Buluun/ Yeniliki rnn tespiti ve deerlendirmesi (Diagnostics & Evaluation)
2) Buluun / rnn koruma altna alnmas . ( Protection)
3) Bulu sahibi ile ticarileme plan yaplmas (Commercialization Strategy)
4) Ticarileme : Spin off firma, lisanslama, tmyle devir (Commercialization)
5) Gelir Paylam : niversite, bulu sahibi,arac kurumlar (Revenue Sharing)
Konuya ilikin daha detayl bilgi iin http://metutech-tto.org/ internet adresini ziyaret edebilirsiniz.
nc olarak, TTGV tarafndan sunulan, Ticariletirme Projeleri Desteine bavurabilirsiniz. TTGV'nin
Teknoloji Gelitirme Projeleri desteinden yararlanarak prototip gelitirme aamasn baar ile
tamamlam firmalarn faydalanabilecei Ticariletirme Projeleri Destei, bu projeler sonucunda oluan
ktlarn lek ekonomisine uygun ekilde ticariletirilmesine ynelik gelitirilecek projelere destek
salamay amalamaktadr. st limiti 1.000.000 ABD Dolar olarak belirlenen geri demeli destein
erevesi ticarileme srecinin gereklerine uygun olarak geniletilmi, tamamlanan Ar-Ge projesi
sonrasnda uluslararas pazarlarda rekabet gcne kavumak amacyla yaplmas gerekli retim ve sata

Her hakk ENDEAVOR ETKN GRMC DESTEKLEME DERNENE aittir. Kaynak gsterilmek
suretiyle kullanlabilir.

ynelik hazrlk almalar destek kapsamna dahil edilmitir. Destek sresi azami 1 yldr. Konuya ilikin
daha detayl bilgi almak iin http://www.ttgv.org.tr/page.php?id=103 internet adresini inceleyebilirsiniz.
A.7 - PERSONEL
12) irketimin teknoloji dzeyini ykseltmek, rn kalitesini artrmak ve yeni rn gelitirerek
rekabet gcm artrmak iin nitelikli elemana ihtiyacm var. Bu konuda bir devlet destei
mevcut mu?
Evet, bunun iin KOSGEB tarafndan uygulanan Nitelikli Eleman Desteine bavurabilirsiniz. Bu destekte,
en fazla destek sresi 18 (on sekiz) aydr. Belirtilen limitler dahilinde bu sre ierisinde iin gerei olarak
birden fazla nitelikli eleman altrlabilir, ancak destein st limiti tamamland tarihte bu sreye
baklmakszn KOSGEB destei sona erer. ki yllk meslek yksek okulu mezunlar, normal yre ve
gelimi yrelerde bu destekten yararlanamayacaktr. Bu destek sayesinde firmanzdaki kalifiye eleman
says artacak ve bununla birlikte, pazarlama, satn alma, retim srelerini glendirebileceksiniz.
Bu destek kapsamndaki oranlar ve st limitler aadaki gibidir:
a) letme/iletici kurulu ve KOSGEB ile yrtlen proje bana toplam 18.000 (on sekiz bin) TL,
faklte ve drt yllk yksekokul mezunlar iin tm yrelerde aylk st limit 1.000 (bin) TL,
b) Yalnzca kalknmada ncelikli yrelerde bu destekten yararlanabilecek 2 yllk meslek yksek okulu
mezunlarnda aylk st limit 700 (yedi yz) TL ve KOSGEB toplam destek st limiti 12.600 (on iki bin alt
yz)TLdir.
KOSGEB tarafndan sunulan nitelikli eleman desteine ilikin detayl bilgilere
http://www.kosgeb.gov.tr/Destekler/destek.aspx?dID=36 adresinden ulaabilirsiniz.

A.8 - REKABET
13) Sektre yeni giren kk lekli bir firmaym. Sektrde yerleik orta ve byk lekli
firmalarn pazarda monopol, oligapol kuran faaliyetlerinden ve /veya anlamalarndan zarar
gryorum. Bu konuda ne yapabilirim?
Bu konuda Rekabet Kurumuna bavurabilirsiniz. Sektrnzdeki rakipleriniz mal ve hizmet piyasalarnda
rekabeti engelleyici, bozucu veya kstlayc anlama, karar ve uygulamalarda bulunmakta ve piyasaya
hakim olan rakipleriniz bu hakimiyetlerini ktye kullanmakta ise, Rekabet Kurumu bu konuda
rakiplerinize yaptrmda bulunabilecektir.
Rekabeti engelleyici, bozucu veya kstlayc anlama, karar ve uygulamalar yatay (ayn sektrdeki
firmalar aras anlamalar) ve dikey (hammadde tedarikisi veya distribtr/datclar ieren anlamalar)
olabilir. Bu tr anlamalar genellikle, fiyat tespiti, pazar (mteri ve corafi blge) paylam ile sat veya
retim miktar kontrolne ilikin olabilmektedir.
Bunun yansra, hakim durumdaki rakiplerinizin, sizin sektre girmenize dorudan veya dolayl olarak
engel olmalar ya da piyasadaki faaliyetlerinizi zorlatrmay amalayan eylemleri, ktye kullanma olarak
deerlendirilmekte ve yasaklanmaktadr. Ayrca, pazarn size kapatlmas sonularn douran mteriler
aras ayrmclk, bal rn sat, mal arznn reddi gibi davranlar da yasaklanmtr.
Bununla birlikte, sektrnzde yaanan ve sizin rekabet gcnz olumsuz ynde etkileyen baz birleme
veya devralmalarla ilgili olarak da Rekabet Kurumuna bavurma ve bu ilemleri geciktirme ve/veya

Her hakk ENDEAVOR ETKN GRMC DESTEKLEME DERNENE aittir. Kaynak gsterilmek
suretiyle kullanlabilir.

engelleme imkannz vardr. Devralma ve birleme gerekletiren rakipleriniz, lkenin tamamnda veya bir
blmnde ilgili rn piyasasnda, toplam pazar paylarnn, piyasann % 25ini amas halinde veya bu
oran amasa bile toplam cirolarnn yirmibe milyon TLyi amas halinde Rekabet Kurulundan izin
almalar zorunludur. zin almadan byle bir ilem yapmalar kanuna aykrdr.
Rekabet Kurumu bavuru rehberine http://www.rekabet.gov.tr/index.php?Sayfa=basvururehberi
adresinden ulaabilirsiniz.
14) Yurtdndan gelen ucuz mallar nedeniyle haksz rekabete uruyorum. Bu konuda
devletten ne tr destek alabilirim?
zellikle Uzakdou meneli baz rn ve hizmetler giriimcilerimizin rekabet gcn olumsuz ynde
etkileyebilmektedir. Belirli koullarn karlanmas durumunda, yurtd rakiplerinizin yaratt haksz
rekabeti bertaraf edebilirsiniz. Bu konuda iki yol izleyebilirsiniz.
lk olarak, ayet yabanc rakip firma, kendi lkesindeki sat fiyatndan daha dk fiyatla Trkiyeye
mal/hizmet gnderiyorsa, damping yaptndan bahsedebiliriz. Dampinge kar D Ticaret
Mstearl/thalat Genel Mdrl tarafndan, bu haksz rekabeti ortadan kaldracak nlemler
alnabilmektedir. Bu nlem genellikle yabanc firmann kendi lkesinde veya baka bir lkeye ihracatnda
uygulad fiyatla, Trkiyeye ihracatta uygulad fiyat arasndaki fark kadar ekstra vergi koymak eklinde
olmaktadr.
Ikinci olarak, baz durumlarda, bir rnn hzla artan ithalatn ve bunun sonucunda yerli sanayinin zarar
grmesini engellemek amacyla yine D Ticaret Mstearl/thalat Genel Mdrl tarafndan
Korunma nlemi uygulanabilmektedir. Bunun iin yine bavuruda bulunup, rakip yabanc firmalarn
yaratt haksz rekabeti ortadan kaldrabilirsiniz.
thalatta haksz rekabete ilikin devlet destekleri konusunda ayrntl bilgilere
http://www.dtm.gov.tr/dtmweb/index.cfm?action=detaymvzt&yayinID=584&icerikID=686&dil=TR internet
adresinden ulaabilirsiniz.

15) rettiim rn ve saladm hizmetler iin devletten ok az destek alyorum. Ama rakibim
olan ve Trkiyede faaliyet gsteren yabanc firmalar kendi devletlerinden ok daha
fazlasn alp haksz rekabet yaratyor ve firmama zarar veriyorlar. Bu konuda ne
yapabilirim?
Dier lke devletlerinin kendi firmalarna verdii destekler nedeniyle zarar gryorsanz, D Ticaret
Mstearl/thalat Genel Mdrlgne bavurabilir ve belirli koullarn karlanmas durumunda,bu
desteklere, kar nlem alnmasn isteyebilirsiniz. thalat Genel Mdrl yapaca soruturma
neticesinde, bu desteklerin firma/sektr veya blge zel verildiini tespit eder ve bundan sizin zarar
grdnz ortaya koyarsa, bu yabanc firmalara kar Telafi Edici Vergi uygular. Bu vergi genellikle,
yabanc devlet tarafndan verilen desteklerin etkisini tamamen ortadan kaldracak seviyede gerekleir.
Konuya ilikin daha detayl bilgilere
http://www.dtm.gov.tr/dtmadmin/upload/ITH/DampingSubvansiyonDb/mevzuat/haksiz/2008/Uygulama_Us
ul_Esaslari.pdf internet adresinden ulaabilirsiniz.
A.9 - FYATLANDIRMA
16) rettiim rnlerin ulusal ve uluslararas piyasalardaki ortalama fiyatlarna ilikin bilgilere
cretsiz ulaabileceim bir program var m?

Her hakk ENDEAVOR ETKN GRMC DESTEKLEME DERNENE aittir. Kaynak gsterilmek
suretiyle kullanlabilir.

Evet, var. rettiiniz rnlerin Trkiyedeki aylk bazda ortalama fiyatlarna Trkiye statistik
Kurumunun (TUIK) web sitesinden ulaabilirsiniz. TUIK tarafndan baz rnlerin (zellikle tarmsal
rnlerin) fiyatlar aylk bazda takip edilip yaynlanmaktadr. Bu veritabanna
http://www.tuik.gov.tr/tarimsalfiyatapp/tarimsalfiyat.zul adresinden ulaabilirsiniz.
Ikinci olarak, rettiiniz ve/veya ihra ettiiniz rnlerin ortalama uluslararas fiyatlarna Avrupa Birlii
ve ABDnin hazirlad veritabanlarndan ulaabilirsiniz.
Avrupa Birlii veritaban iin http://mkaccdb.eu.int/mkaccdb2/statistical_form.htm internet adresinden
rettiiniz ve/veya ihra ettiiniz rnn GTIP (Gmrk Tarife statistik Pozisyonunu) girip hem
value (deer) hem de quantity (miktar) iin sorgu yaptktan sonra deeri miktara bldnzde
ortalama ihra/ithal fiyatna ulaabilirsiniz.
ABD tarafndan hazrlanan ve ABDnin ithal ve ihra ettii rnlerin ortalama fiyatlarn ortaya koyan
veritabanna, http://dataweb.usitc.gov/scripts/user_set.asp internet adresinden ulaabilirsiniz. Burada
da yine rettiiniz ve/veya ihra ettiiniz rnn GTIP (Gmrk Tarife statistik Pozisyonunu) girip
hem value (deer) hem de quantity (miktar) iin sorgu yaptktan sonra deeri miktara
bldnzde ortalama ihra/ithal fiyatna ulaabilirsiniz.
Bu verilerin kullanmnda dikkatli olmanz tavsiye ediyoruz. Buradaki veriler ortalama veriler olup,
sadece fikir vermek amacyla kullanlabilir. Satacanz rnn ortalama bir rne kyasla art ve
eksisini gz nnde bulundurup, fiyatlandrmanz bu erevede gerekletirmenizi neriririz.

A.10 - PATENT, MARKA, KALTE BELGELER


17) Firmamn gerekletirdii calmalar neticesinde ortaya kan bulu ve tasarmlar iin
patent belgesi, faydal model belgesi ve dier gerekli belgeleri almak istiyorum. Bunun iin
hangi devlet yardmna bavurabilirim?
Bu konuda KOSGEB tarafndan uygulanmakta olan, Sinai Mlkiyet Haklar Desteine
bavurabilirsiniz. KOSGEB, firmanz tarafndan yaplan almalar neticesinde, patent belgesi,
faydal model belgesi veya endstriyel tasarm tescili ile sonulanan bir bulu veya tasarmn
ortaya kmas durumunda, yurtii ve yurtdndan; patent, faydal model belgesi, endstriyel
tasarm tescili belgesi ve entegre devre topografyalar tescil belgesi alnmas iin yaplan
giderlere destek vermektedir.
Bu destein unsurlar ve st limitleri u ekildedir:
a) Patent belgesi destei; Trk Patent Enstits (TPE)den alnacak olan patent belgesi destei
st limiti 6.000 (alt bin) TL,
b) Faydal model belgesi destei st limiti 6.000 (alt bin) TL,
c) Endstriyel tasarm tescil belgesi destei st limiti 6.000 (alt bin) TL,
d) Entegre devre topografyalar tescil belgesi destei st limiti 6.000 (alt bin) TLdir. Bu belgelerin
yurtdndaki kurululardan alnmas durumunda her bir destein st limiti 10.000 (on bin) TL,
Yukarda saylan destekleri iin destek oran:%70dir.
KOSGEB tarafndan sunulan Sinai Mlkiyet Haklar Destei ne ilikin ayrntl bilgilere
http://www.kosgeb.gov.tr/Destekler/destek.aspx?dID=25 adresinden ulaabilirsiniz.

Her hakk ENDEAVOR ETKN GRMC DESTEKLEME DERNENE aittir. Kaynak gsterilmek
suretiyle kullanlabilir.

18) rnlerimi ve hizmetlerimi yerli ve/veya yabanc pazarlarda satabilmek iin ve rekabet
avantaji elde etmek iin, CE iareti, ISO belgesi ve uluslararas nitelikteki dier kalite ve
evre belgeleri almak istiyorum. Bu belgeleri alabilmem iin yararlanabileeim bir destek
varm?
Evet, bunun iin KOSGEB tarafndan uygulanan Kalite Gelitirme Destekleri ne bavurabilirsiniz.
KOSGEB, firmanizin rn kalitesini artrabilmesi, yeni rn gelitirebilmesi, uluslararas pazarlarda
talep edilen rn belgelerini temin edebilmesi iin bu destegi vermektedir. KOSGEB laboratuarlar
dnda belirlenen kriterler erevesinde KOSGEB tarafndan uygun bulunan yurtii/yurtd kamu
veya zel sektr kurum/kurulu laboratuarlarna yaptracanz test-analiz, kalibrasyon hizmetleri ve
CE iaretlemesi uygunluk deerlendirme faaliyetleri kapsamndaki test-analiz ve denetim giderlerine
ve firmanzn TSE/TURKAK'tan alaca Ynetim Sistem Belgeleri giderlerine nemli lde destek
verilmektedir.
Bu destek iin oranlar ve st limitler aadaki gibidir:
a) Genel test, analiz ve kalibrasyon iin iletme bana salanacak destein st limiti 10.000 TL,
b) CE iaretlemesi test ve analizleri iin iletme bana salanacak destein st limiti 20.000 TL,
Destekleme oranlar:
Gelimi Yrelerde : % 50
Normal Yrelerde : % 60
Kalknmada ncelikli Yrelerde : % 70
c) Sistem Belgelendirme Destei
KOSGEB tarafndan GGPSYH veya SYH Planlar onaylanm yararlanclarn, Genel
Szlemelerinde yer alan Sistem Belgelendirme destei talepleri dorultusunda yapacaklar TS-ISO
9000, TS-ISO 14000, TS-ISO 22000, TS EN ISO/IEC 17020, TS EN ISO/IEC 17025 ve benzeri
sistem belgelendirme almalar neticesinde Trk Standartlar Enstits (TSE) ve Trk Akreditasyon
Kurumundan (TRKAK) alacaklar sistem belgesi/belgeleri karlnda, Uygulama Birimi tarafndan
uygun grlenler iin bu destek verilir.
Her bir belge tr iin 2.500 (ikibin beyz) YTL olmak zere, toplam azami 10.000 (onbin) YTL geri
demesiz destek verilir.
Destekleme oran yre fark gzetilmeksizin:%100'dr.
KOSGEB tarafndan sunulan Kalite Gelistirme Destekleri ne ilikin daha detayl bilgilere
http://www.kosgeb.gov.tr/Destekler/destek.aspx?dID=24 internet adresinden ulaabilirsiniz.
Bunun yansra, Dis Ticaret Mstearlnca da bu konuda destek verilmektedir. Trkiyede ticari ve
sinai faaliyette bulunan irketler ile yazlm irketlerinin;

ISO 9000 Serisi Belgeleri


ISO 14000 Serisi Belgeleri
CE areti
Uluslararas Nitelikteki Dier Kalite ve evre Belgeleri
ISO 22000 Gda Gvenlii Ynetimi Sistemi Belgeleri
Tarm rnlerine likin Belgelendirme lemleri ve Olumlu
Sonulanmak Kaydyla Laboratuar Analiz Raporlarn

Her hakk ENDEAVOR ETKN GRMC DESTEKLEME DERNENE aittir. Kaynak gsterilmek
suretiyle kullanlabilir.

almnda yapacaklar belgelendirme masraflarnn %50si devlet tarafndan desteklenmektedir. Bunun iin
bavuru mercii hracatci Birlikleridir. Konuya ilikin detayl bilgilere
http://www.dtm.gov.tr/dtmweb/index.cfm?action=detay&yayinID=76&icerikID=58&dil=TR adresinde yer
alan evre Maliyetlerinin Desteklenmesi balkl dosyadan ulaabilirsiniz.

19) Yurtiinde tescil ettirdiim markam, yurtdnda da tescil ettirmek ve korunmasn


salamak istiyorum. Bundan doacak masraflar karlayacak bir destek program
varmdr?
Evet, irketinizin yurtii marka tescil belgesine sahip olduu markalarnn yurtdnda tescili ve
korunmasna ilikin giderlerinin % 50si D Ticaret Mstearlnca desteklenmektedir. Bu konuda azami
destek miktar yllk bazda en fazla 20.000 $ dir.
Konuya ilikin detayl bilgilere
http://www.dtm.gov.tr/dtmweb/index.cfm?action=detay&yayinID=76&icerikID=58&dil=TR adresinde yer
alan 2005/4 Sayl Yurt Dnda Ofis-Maaza Ama, letme ve Marka Tantm Faaliyetlerinin
Desteklenmesi hakknda Tebli ve Uygulama Usul ve Esaslar balkl dosyadan ulaabilirsiniz.
A.11 YURT TANITIM VE PAZARLAMA

20) irketimin rn ve hizmetlerini yurt iindeki mterilere tantabilmem iin


yararlanabileceim ne tr frsatlar var?
Bu konuda, KOSGEBin sunduu Yurtii Sanayi Fuarlarna Katlm Destei ve Yurtii Uluslararas
Sanayi htisas Fuarlarna Katlm Desteinden faydalanabilirsiniz.
Yurtii Sanayi Fuarlarna Katlm Destei; 1- Yurtii Sanayi htisas Fuarlar ve 2- Yurtii Genel
Sanayi Fuarlar olmak zere iki ana balktan olumaktadr. Trkiye Odalar ve Borsalar Birlii Web
sayfasnda yaynlanan fuar takviminde yer alan ve fuar dzenleyicileri(Organizatr Kurulular) tarafndan
bavuruda bulunulan fuarlar ierisinden konusu, tr, rn ve rn gruplar baznda KOSGEB hedef
kitlesi olan KOB'lerin faaliyet alanlar ile rten birok fuar KOSGEB tarafndan destek kapsamna
alnmaktadr.

YURT SANAY HTSAS FUARLARI: Gelimi, normal ve kalknmada ncelikli yrelerde


dzenlenen bu fuarlara katlacak olan her iletmeye en az 6 en fazla 40 m2 iin, kapal alan
katlmlarna metrekare creti destek st limiti 60YTL/M2; ak alan katlmlarna metrekare creti
40 YTL/M2 olmak zere, %60 orannda geri demesiz destek salanr.
Bu nitelikteki fuarlar iin fuarn toplam rn sergileme alannn %40 n amamak kayd ile
KOSGEB toplam stand alan 1500m2 yi geemeyecek ekilde destek salanr.

YURT GENEL SANAY FUARLARI: Sadece kalknmada ncelikli yrelerde dzenlenen bu


fuarlara katlacak olan her iletmeye en az 6 m2 en fazla 40 m2 iin, kapal alan katlmlarna
metrekare creti destek st limiti 50YTL/M2; ak alan katlmlarna metrekare creti 35 YTL/M2
olmak zere, %50 orannda geri demesiz destek salanr.
Bu nitelikteki fuarlar iin fuarn toplam rn sergileme alannn %40 n amamak kayd ile
KOSGEB toplam stand alan 1000m2 yi geemeyecek ekilde destek salanr.

Her hakk ENDEAVOR ETKN GRMC DESTEKLEME DERNENE aittir. Kaynak gsterilmek
suretiyle kullanlabilir.

Yurtici Uluslararasi Sanayi Ihtisas Fuarlarina Katilim Destegi


Trkiye Odalar ve Borsalar Birlii Web sayfasnda yaynlanan fuar takviminde yer alan ve fuar
dzenleyicileri(Organizatr Kurulular) tarafndan bavuruda bulunulan fuarlar ierisinden konusu, tr ve
rn ve rn gruplar baznda KOSGEB Hedef kitlesi olan KOB'lerin faaliyet alanlar ile rten bircok
uluslararasi sanayi ihtisas fuari KOSGEB tarafndan destek kapsamna alnmaktadr.
Destek unsurlar ve limitleri u ekildedir:
Her iletmeye kapal alan en az 6m2 en fazla 40 m2 olmak zere,rn sergileme creti olarak KOSGEB
Destek st limiti 110 YTL/m2 olmak zere fuar katlmlarna %70 orannda geri demesiz destek salanr.
Bu nitelikteki fuarlar iin; fuarn toplam rn sergileme alannn %40 n amamak kayd ile ve KOSGEB
toplam stand alan 1500m2 yi gemeyecek ekilde destek salanr.
KOSGEB tarafndan sunulan bu desteklere ilikin daha detayl bilgilere
http://www.kosgeb.gov.tr/Destekler/default.aspx?cID=5 internet adresinden ulaabilirsiniz.
A.12 - YEREL VE ULUSLARARASI iHALELERE KATILMAK VE MTER BULMAK

21) rettigim rn ve hizmete ynelik potansiyel mteriler aryorum. Bu konuda zellikle


takip edebileceim gncel siteler var m?
lk olarak, Trkiye'de Avrupa Birlii tarafndan finanse edilen programlar erevesinde gerekleen
hizmet, mal, i ve hibelere ynelik ihaleler kapsamnda ihtiya duyulan mal/hizmeti tedarik ederek
satlarnz arttrabilirsiniz. Bu konuda alan ihaleleri, Merkezi Finans ve ihale Biriminin www.cfcu.gov.tr
internet adresinden takip edebilirsiniz.
kinci olarak, dier lkelerde alan uluslararas ihaleleri gncel olarak Orta Anadolu hracat Birliklerinin
http://www.oaib.gov.tr/fuarlar/fuarihale.aspx web sitesinden takip edebilirsiniz.
nc olarak, rettiiniz rn/hizmetin uluslararas potansiyel alclarnn iletiim bilgilerine hracat
Gelitirme Etd Merkezinin www.igeme.gov.tr internet adresinden ulaabilirsiniz.

A.13 - DANIMANLIK
22) Firmamn personelinin kalite, verimlilik, ynetim teknikleri, tasarm, uluslararas pazarlama
vb. ile d ticaret ilemleri konusundaki bilgi birikimlerini arttrmak iin bir eitim
programna katlmalarn salamak ve bu konularda danmanlk hizmetleri satn almak
istiyorum. Buna ilikin bir devlet destei varm?
Evet, Trkiyede sanayi ve/veya ticari faaliyette bulunan irketler ile yazlm sektrnde faaliyet gsteren
irketlerin alanlarnn kalite, verimlilik, ynetim teknikleri, tasarm, uluslararas pazarlama vb. ile d
ticaret ilemleri konusundaki eitim giderlerinin %90i ile bu konularda alacaklar danmanlk hizmetlerine
ilikin giderlerin %75i devlet tarafndan karlanabilmektedir. Bunun iin IGEME ve hracatci Birliklerine
bavurabilirsiniz. Konuya ilikin detayl bilgilere
http://www.dtm.gov.tr/dtmweb/index.cfm?action=detay&yayinID=76&icerikID=58&dil=TR adresinde yer
alan 2007/3 sayl Eitim ve Danmanlk Yardm Hakknda Tebli balkl dosyadan ulaabilirsiniz.
KOSGEB tarafndan da eitim ve danmanlk destei verilmektedir.

Her hakk ENDEAVOR ETKN GRMC DESTEKLEME DERNENE aittir. Kaynak gsterilmek
suretiyle kullanlabilir.

lk olarak eitim konusunda KOSGEB tarafndan salanan iki program bulunmaktadr. Bunlardan ilki
KOSGEB Genel Egitim Destegi Programdr. Yurtii yurtd pazarlarda rekabet edebilir dzeye
gelmek, planlama, yatrm, modernizasyon, teknolojik aratrma gelitirme, teknoloji adaptasyonu, retim,
pazarlama, finansman, enformasyon, ynetim, mevzuat, giriimcilik gibi konulardaki firmanzn bilgi ve
becerilerini gelitirmek istiyorsanz, Genel Eitim Destei kapsamnda, Gelimi Yrede %80, Normal
Yrede %90 ve Kalknmada ncelikli Yrede %100 orannda harcamalarnz iin destek alabilirsiniz.
Ayrca, irketiniz normal yrede ve gelimi yrede yer alyorsa; sresi 6 (alt) saate kadar olan genel
eitim programlar %100 destek alabilirsiniz. kinci olarak, yine ayn konularda gerekletirilecek eitim
programlarna ynelik harcamalarnz iin, zel Eitim Destei Programna bavurabilirsiniz. KOSGEB
tarafndan uygun bulunan zel Eitim Destei projelerinde, letme bana salanacak zel Eitim
Destei parasal st limiti 6.000 (altbin) YTL olup,
Destek Oranlar letme bana salayaca st limiti amamak koulu ile, Gelimi Yrede %60, Normal
Yrede %70 ve Kalknmada ncelikli Yrede %80dir.
Danmanlk konusunda ise, eer aadaki konularda danmanlk hizmetine ihtiya duyuyorsanz;
KOSGEB, 15,000YTL st limit ile, Gelimi Yrelerde %60, Normal Yrelerde %70, Kalknmada ncelikli
Yrelerde %80 ve Gruplandrlm Danmanlk Desteinden faydalanacak yeni giriimciler iin %100
orannda olmak zere, masraflarnz karlayabilmektedir.
Destek Kapsamndaki Danmanlk Konular: Yatrm ynlendirme, atl kapasitelerini deerlendirme, kalite
ve verimliliklerini arttrma, idari ve teknik mevzuat uygulamas, rn - yntem gelitirme ve benzeri
hususlarda yapacaklar almalar kapsamnda planlama, yatrm, modernizasyon, teknolojik aratrma gelitirme ve teknoloji adaptasyonu, retim, pazarlama, enformasyon, ynetim ve benzeri konulardaki
bilgi ve becerilerini gelitirmek, yurtii - yurtd pazarlarda rekabet edebilir dzeye gelmelerini temin
etmek, istihdamn ve katma deerin arttrlabilmesi iin yeni iletmelerin kurulmasn salamak.
KOSGEB tarafndan sunulan eitim ve danmanlk konularndaki desteklere
http://www.kosgeb.gov.tr/Destekler/default.aspx?cID=2 internet adresinden ulaabilirsiniz.

B) BYME DESTEKLER
B.1 BYME N FNANSMAN
23) irketimi bytmek iin finansmana ihtiyacm var. zkaynaklarm ve e-dosttan
saladm finasman tkettim. irketimin u anki deeri yksek olmad iin ortak alp
hisse paym dilute etmek istemiyorum. Ama, teminat gsteremediim iin, bankalardan
da kredi temin edemiyorum. Bu durumda ne yapabilirim?
Bu konuda Kredi Garanti Fonu A..ye (KGF) bavurabilirsiniz. TOBB ve KOSGEBin byk hissedar
olduu KGF; Kredi piyasalarnda, KOBlere ihtiya duyduu teminat salamak, yeni KOB kurulularn
cesaretlendirmek ve oaltmak amacyla kurulmustur.
KGF, teminat bulamad iin bankalardan ve dier finans kurumlarndan kredi kullanamayan giriimciler
lehine Mterek Borlu ve Mteelsil Kefil sfatyla kefalet vermektedir.

Bunun iin giriimcilerde aranan kstaslar yledir:

flas ve tasfiye srecinde olmamak,

Yz kzartc sulardan hakknda takibat olmamak,

Her hakk ENDEAVOR ETKN GRMC DESTEKLEME DERNENE aittir. Kaynak gsterilmek
suretiyle kullanlabilir.

Vergi ve SSK borlarndan dolay takibat srecinde olmamak,

Finans Kurumlar tarafndan haklarnda takibat bulunmamak.

KGF, 8 yila kadar vadeli, 750.000 Amerikan Dolar st limitine kadar kefalet verebilmektedir. KGF, bu
teminat karlnda deien oranlarda komisyon almaktadr.
KGF ve sunduu imkanlar hakknda daha detayl bilgilere http://www.kgf.com.tr/ adresinden
ulaabilirsiniz.
24) Devlet Bankalar tarafndan, banka kredilerinde maruz kalacam faiz orann dren bir
uygulama szkonusu mu?
Evet, zellikle baz devlet kurumlar ile uluslararas baz kurulularn destei ile giriimcilere ynelik uygun
faizli kredi imkanlar bulunmaktadr.
Halkbank tarafndan uygulanmakta olan Dnya Bankas KOB Kredisi, 2.5 milyon Euroya kadar uygun
faiz oranlar ile giriimcilere kredi imkan sunmaktadr. Yine Halkbank tarafndan, Avrupa Kalknma
Bankas ile Fransz Kalknma Ajans KOB Kredileri uygun imkanlarla giriimcilere sunulmaktadr.
Halkbank ile Dnya Bankas, Avrupa Kalknma Bankas ve Fransz Kalknma Ajans ibirliinde sunulan
finansman imkanlarna ilikin detayl bilgilere http://www.halkbank.com.tr/channels/1.asp?id=953 internet
adresinden ulaabilirsiniz.
Bunun yansra, projesi iin Hazine Mstearlgndan yatrm tevik belgesi alan giriimcilerimizin, temin
edecekleri banka kredilerinde uygulanacak faiz orannn bir blm devlet tarafndan karlanmaktadr.
Konuyla ilgili ayrntl bilgiye bu linkten ulaabilirsiniz.
http://www.hazine.gov.tr/irj/go/km/docs/documents/Hazine%20Web/Mevzuat/Yat%C4%B1r%C4%B1m%2
0Te%C5%9Fvik%20Mevzuat%C4%B1/Yeni%20Te%C5%9Fvik%20Sistemine%20%C4%B0li%C5%9Fkin
%20Mevzuat/YATIRIMLARDA%20DEVLET%20YARDIMLARI%20HAKKINDA%20KARAR.pdf
25) irketimin daha hzl byyebilmesi iin finansman salayacak ve irketime ortak olacak
kii veya kurulular aryorum. Ancak ynetimin elimde bulunmasn ve bu kiilerin pasif
yatrmc olmasn istiyorum. Bu konuda ne yapabilirim?
Bu konuda KOB A..ye bavurabilirsiniz. Halkbank, KOSGEB ve TOBBun byk hissedar oldugu
KOB A..; yksek byme potansiyeline sahip yeni pazarlar, yeni teknoloji veya rn, yeni bir retim
ekli veya hizmet biimi tasarlayan vizyon sahibi giriimcilere, rn/hizmet asndan rakiplerine gre
avantajl pozisyonda olmalarna ramen, kapasite ve finansman darl eken KOBlere finansman
salamay kendine misyon olarak edinmitir.
KOB A.. aadaki zelliklere sahip irketlere ortak olmay hedeflemektedir:

KOB leinde olan (250 kiiden az personeli olan ve yllk net sat haslat veya mali bilanosu
25 Milyon Yeni Trk Liras'n amayan) firmalar,
u anda ksmi borcu olsa bile, gelecek dnem nakit aknda iyi bir gelir beklentisi olan firmalar,
500 Bin Dolar ila 5 Milyon Dolar arasnda finansman ihtiyac olan firmalar,
Teknolojik farkllklar yaratarak pazarda rekabet avantaj salayan veya gelime potansiyeli olan
rn-hizmet portfy sunabilen firmalar,
Teknik ayrntlara hakim, pazar ve mteriler hakknda bilgi sahibi, iletmecilik bilgisi olan, drst
giriimcilerin sahip olduu firmalar,
Ortaklktan sonraki 5-6 yl ierisinde yatrmdan klabileceine inanlan firmalar.

KOB A.. hakknda detayl bilgilere http://www.kobias.com.tr/ web adresinden ulaabilirsiniz.

Her hakk ENDEAVOR ETKN GRMC DESTEKLEME DERNENE aittir. Kaynak gsterilmek
suretiyle kullanlabilir.

26) irketime ortak olacak ve ynetime katlacak konusunda uzman profesyonel kii veya
kurulular aryorum. lkemizde bu ynde yatrmc varm?
Bu konuda risk sermaye (venture capital) irketlerine veya giriim sermayesi (private equity)
irketlerine bavurabilirsiniz.
Risk sermayesi irketleri genellikle fikir aamasnda olan veya erken aamadaki irketlere yatrm
yaparlar. lkemizde bu kapsamda yatrm yapma potansiyeli olan balca irketleri ve bu irketlerle ilgili
detayl bilgi alabileceginiz web sitelerini aadaki tabloda bulabilirsiniz.
ARAGON CAPITAL
Burhan Karaam
Partnership

www.aragon-group.com/

Crea-World

www.crea-world.com

EMBRIO

http://www.teknoloji.com/english/embrio.htm

Embrynonix

http://embryonix.ieu.edu.tr/

ERICSSON (Projem Var)


(Inovasyon Ortakl)

http://www.ericsson.com/tr/partners/partner_program/inovasyon_is_ortak
ligi.shtml

E-TOHUM

www.etohum.com

FIBA CAPITAL

www.fibacapital.com

Golden Horn

www.goldenhornventures.com

Gulf Finance House

www.gfh.com

s Risk Sermayesi
Istanbul Venture Capital
Initiative (iVCi)

www.isgirisim.com.tr/

LAB X

www.lab-x.org

Siemens Venture Capital

https://finance.siemens.com/financialservices/venturecapital/Pages/Vent
ure_Capital.aspx

Swiss Trk

www.swissturk.com/

Vakif Risk Sermayesi

www.vakifgirisim.com.tr

www.ivci.com.tr

te yandan, giriim sermayesi irketleri genellikle daha ileri aamalardaki irketlere byme stratejisinin
bir paras olarak yatrm yaparlar. Risk sermaye irketlerinin aksine 5-10 yllk iyi bir gemii olan
irketleri hedeflerler. lkemizde giriim sermayesi yatrm yapabilecek potansiyele sahip irketleri ve bu
irketlere ilikin detayl verilere ulaabileceiniz web sitelerini aadaki tabloda grebilirsiniz.
3 Seas Capital
Partners

www.3seas-cp.com

Advent

www.adventinternational.com

AIG Private
Equity
Antika
Partners
(Actera Group)
Bancroft

www.aigprivateequity.com

www.antikapartners.com
www.bancroftgroup.com

Her hakk ENDEAVOR ETKN GRMC DESTEKLEME DERNENE aittir. Kaynak gsterilmek
suretiyle kullanlabilir.

Private Equity
Carlyle
CFK &
PARTNERS
Citigroup
Venture
Capital
CREDIT
SUISSE
DELTA
PARTNERS
EBRD
EFG Hermes
Group
Eurasia Capital
Partners

www.carlyle.com
www.cfkhalkaarz.com

www.citigroupai.com
https://www.credit-suisse.com/us/private_equity/en/
www.deltapartnersgroup.com
www.ebrd.com
http://www.efghermes.com/English/Services.aspx?PageID=234&expandable=3&subexpandable=0&li
=18
www.eurasiacm.com

FMO

www.fmo.nl

GEM
Great Circle
Capital
Gulf Finance
House

www.gems.com.hk

Ilab

http://www.ilab.com.tr/

KPMG

www.kpmg.com.tr

Le Venture
Life Science
Partners (LSP)
MELAK
INVESTMENT
S
Merrill Lynch
Inv.
National Bank
of Kuwait
Capital

www.leventure.com

Ottoman Fund
Pound Capital
Inv.
Probel Capital
Management
Providence
Equity
Partners
REFORM
KURUMSAL

www.theottomanfund.com/

Standard nl

www.standardunlu.com.tr

Teknoloji

www.teknolojiyatirim.com.tr

http://www.greatcirclecapital.com/
www.gfh.com

www.lsp.nl

http://www.melakinvestments.com/
http://www.ml.com/

www.nbkcapital.com/

www.poundcapital.com
http://www.probel.be/home.asp

http://www.provequity.com
www.reformkurumsal.com

Her hakk ENDEAVOR ETKN GRMC DESTEKLEME DERNENE aittir. Kaynak gsterilmek
suretiyle kullanlabilir.

Yatrm
Texas Pacific
Group
The Int.
Investor KCSC
TURKVEN

www.tpg.com
www.tii.com
http://www.turkven.com/

27) Giriim ve Risk Sermayesi konusunda destek alabileceim baka ne tr mekanizmalar


var?
Bu konuda, Avrupa Birligi Rekabet Edebilirlik ve Yenilik ereve Program (Competitiveness and
Innovation Framework Programme)na da bavurabilirsiniz. Bu programn en nemli alt baln,
finansmana eriim problemi yaayan KOBlerimizin Balang Sermayesi Destei ve ekirdek
Sermayesi Desteinden faydalanmasn salayacak olan Giriimcilik ve Yenilik zel Program
oluturmaktadr.
Giriimcilik ve Yenilik zel Programnn koordinasyonunu lkemizde Sanayi ve Ticaret Bakanl
gerekletirmektedir. Bu konuda daha detayl bilgi almak iin
http://www.sanayi.gov.tr/webedit/gozlem.aspx?sayfaNo=3782 internet adresini inceleyebilirsiniz.
Konuya ilikin sorularnz iin letiim Noktas detaylarn asada bulabilirsiniz.
Derya KEKE
Sanayi ve Ticaret Bakanl
AB Koordinasyon Genel Mdrl
Tel: (312) 219 65 00/ 3009
Faks: (312) 219 68 64
E-mail: derya.kekec@sanayi.gov.tr
B.2 AVRUPA BRLGNE AILMA
28) Avrupa Birliinin KOBlere ynelik finansal destekleri hakknda bilgi almak, Avrupa
Birliginde yerleik bir ortak bulmak, Avrupa Birlii yesi baz lkelere ynelik ihracat iin
d pazar bilgisi toplamak istiyorum. Bu konuda hangi kurulusa bavurabilirim?
Bu konuda bavurabileceiniz ilk adres Avrupa Bilgi Merkezleridir (ABM). lkemizde; Ankara,
stanbul-Avrupa, stanbul-Asya, Konya, Samsun, Adana, Gaziantep, Bursa, Denizli olmak zere,
9 adet ABM bulunmaktadr. ABMler zellikle Trkiyede faaliyet gsteren giriimcilerin ihtiya
duyduu AB Fonlar, ABde faaliyet gsteren firmalarla ortaklk ve ibirlii imkanlar, Avrupa Birlii
lkelerine dnk d pazar bilgisi ve AB Mevzuat hakknda eitim ve danmanlk hizmetleri
sunmaktadr.
Avrupa Bilgi Merkezlerine ilikin daha detayl bilgilere http://www.abm.gov.tr/ adresinden
ulaabilirsiniz.
B.3 NAKT YNETM N ALTERNATF STRATEJLER
29) Ekonomik krizden oturu mterilerimden zamannda tahsilat yapamyorum.
Tedarikilerime de nakit sknts nedeniyle deme gerekletiremiyorum. Dardan (bir

Her hakk ENDEAVOR ETKN GRMC DESTEKLEME DERNENE aittir. Kaynak gsterilmek
suretiyle kullanlabilir.

bankadan veya bir ortaklk ilikisine girerek) finansman dnda bavurabileceim ne tr


mekanizmalar var?
Bu konuda barter ilemlerini de bir seenek olarak deerlendirebilirsiniz. Barter sistemi zellikle nakit
sorunu yaanan dnemlerde bymeyi srdrmek isteyen firmalar iin bir ck yolu sunmaktadr.
Bunun iin Trk Bartera bavurabilirsiniz. Trk Barter, Austos 2001 tarihinde barter sisteminin
Trkiyede uygulanmasna nclk etmek amacyla, deneyimlerini birletiren bir grup giriimci
profesyonel i adam tarafndan kurulmutur. Trk Barter, aralarnda ABD, Kanada, ngiltere,
Avustralya, Malezya, Hindistan, Tayland, Kuzey Kore, Japonya, in, Meksika, Brezilya, Arjantin, ili,
Yeni Zelanda, Kolombiya, Trkiye, talya, Fransa, Belika, Hollanda, Almanya, Rusya, Macaristan,
Avusturyanin da bulundugu 30 lkenin temsil edildii bir Ortak Pazar hviyetinde olan Dnya Barter
Birliine (IRTA) yedir. Bu sistemde yer alan giriimciler, nakit sorunu olmakszn aralarnda ticaret
yapma ve organik byme imkanna kavumaktadr. Daha detayl bilgi iin www.turkbarter.com
internet adresine bakabilirsiniz.
B.4 - KAPASTE ARTTIRIMI

30) rnlerime ynelik hzla artan talebe yetiebilmek iin yeni makina ve techizat almay
planlyorum. Bu konuda herhangi bir destek var m?
Evet, var. Bu konuda, Hazine Mstearlnn yatrm desteklerine bavurabilirsiniz. Hazine
Mstearl, Yatrmlarda Devlet Yardmlar Hakknda Karar erevesinde, yatrmn yapld
sektr, corafi blge ve yatrm tutar gibi kriterler temelinde

Gmrk vergisi demeksizin yurtdndan makina ve techizat almanza,


Bu makina ve techizat yerli veya yurtdndan getirilmi olsun olmasn, herhangi bir KDV
dememenize,
Yapacanz bu yatrm iin kullandnz kredilerde % 5e varan oranlarda faiz destei
almanza,
Yeni makina, ekipman kullanmak, iletmek vb. nedenlerle istihdam edeceiniz personel iin
maruz kalacanz sigorta primi iveren hissesinin asgari crete tekabul eden ksmna kadar
destek almanza,
deyeceiniz kurumlar veya gelir vergisinde %90a varan oranlarda indirimden
yararlanmanza,
Yeni yatrmlarnz iin cretsiz yatrm yeri temin etmenize imkan saglamaktadir.

Konuya ilikin detayl bilgilere


http://www.hazine.gov.tr/irj/portal/anonymous?NavigationTarget=navurl://6b1178a28774a9e25c2d5512cb
e23c41 internet adresinden ulaabilirsiniz.
Ayrica, Yatrmlarda Devlet Yardmlar Hakknda Karar a,
http://www.hazine.gov.tr/irj/go/km/docs/documents/Hazine%20Web/Mevzuat/Yat%C4%B1r%C4%B1m%2
0Te%C5%9Fvik%20Mevzuat%C4%B1/Yeni%20Te%C5%9Fvik%20Sistemine%20%C4%B0li%C5%9Fkin
%20Mevzuat/YATIRIMLARDA%20DEVLET%20YARDIMLARI%20HAKKINDA%20KARAR.pdf internet
adresinden ulaabilirsiniz.
31) retimimi arttrmak iin yeni bir tesis kurmak istiyorum. Hazine Mstearl Tevikleri
dnda baka tevik var m?
Evet, KOSGEB tarafndan uygulanan Altyap ve styap Uygulama Projesi desteinden
faydalanabilirsiniz. Bu destek, retimin ve istihdamn artrlmas ve teknolojilerin gelitirmesi amac ile

Her hakk ENDEAVOR ETKN GRMC DESTEKLEME DERNENE aittir. Kaynak gsterilmek
suretiyle kullanlabilir.

yeni yatrmlara altyap ve styap proje giderlerine destek verilmesini ierir. Kalknmada ncelikli
yreler kapsamnda yer alan illerde KOSGEB tarafndan belirlenen esaslar dahilinde; a) Kurulacak
olan kk sanayi siteleri (KSS) iin, altyap ve styap uygulama projelerine, b) Organize sanayi
blgeleri (OSB) iinde veya dnda, bu illerdeki mlki/yerel ynetimlerce belirlenmi olan sanayi
alanlarnda bedelli veya bedelsiz arsa tahsisi alarak yeni yatrm yapacak olan iletmeler iin, styap
uygulama projelerine, verilecek destei kapsar.
Bu destein unsurlar ve st limitleri u ekildedir:
a) KSS styap Uygulama Projelerinde projenin onaylanmasndan sonra, brt kapal kullanm
alannn bir metrekaresi iin 3 () YTL,
b) KSS altyap uygulama projelerinde; projenin onaylanmasndan sonra KSS iindeki bir iyeri iin,
150 (yz elli) YTL,
c) Organize sanayi blgeleri (OSB) iinde veya dnda bu illerdeki mlki/yerel ynetimlerce
belirlenmi olan sanayi alanlarnda, iletmeler tarafndan yaptrlacak olan binalarn styap
uygulama projeleri iin; projenin onaylanmas ve bina subasman seviyesinin en az %50sinin
tamamlanmasndan sonra, brt kapal kullanm alannn bir metrekaresi iin 3 () YTL, olmak
zere, destein toplam st limiti 10.000 (on bin) YTL olup, ekteki KOSGEB destekleri tablosunda
belirtilen oranda destek verilir.
st limit dahilinde, KSS kooperatif ynetimleri, bu fkrann (a) ve (b)de belirtilen seeneklerin her
birisinden veya her ikisinden, iletmeler ise; yalnzca styap uygulama proje desteinden
yararlanabilir.
Bu destege ilikin daha detayl bilgilere http://www.kosgeb.gov.tr/Destekler/destek.aspx?dID=38
internet adresinden ulaabilirsiniz.
32) Organize sanayi blgesi dnda yeni bir tesis kurmak istiyorum. KOSGEBin bununla ilgili
verdii herhangi bir destek var m?
KOSGEBin yeni bir lokasyonda yapacanz yatrmlara ynelik bir baka destei de Yerel Ekonomik
Aratrma Desteidir. Yatrm yapacanz yerdeki ekonomik durumu, doal kaynaklar, mevcut
altyap ve styapy sanayi envanteri benzeri almalarla, analizlerle tetkik ederek uygun yatrm
alanlarnn tespit edebilmeniz iin KOSGEB destek vermektedir.
Bu destek kapsamnda yaplacak olan aratrmalar iin verilecek destein st limiti 15.000 YTL'dir.
Yerel Ekonomik Aratirma Destei ne ilikin detayl bilgilere
http://www.kosgeb.gov.tr/Destekler/destek.aspx?dID=38 internet adresinden ulaabilirsiniz.

C) YURTDIINA AILMAK VE HRACAT:


C.1 - BLG TOPLAMA
33) hracat yapmak tabi ki arzuladmz birey. Ancak rettiimiz rnn, saladmz
hizmetin hangi lkelerde satldn bilmiyoruz. Bununla ilgili verilere nasl ulaabilirim?
lk olarak baz lkelerin D Ticaret statistik Birimlerinin web sitelerinden cretsiz olarak, rn
baznda, en gncel, ithalat/ihracat rakamlarnn yer ald databaselere ulamak mmkndr.
rnein ABDnin rn baznda gncel ithalat verilerine aadaki linkten ulalmas mmkndr.
http://dataweb.usitc.gov/scripts/user_set.asp adresinden cretsiz bir hesap atktan sonra,

Her hakk ENDEAVOR ETKN GRMC DESTEKLEME DERNENE aittir. Kaynak gsterilmek
suretiyle kullanlabilir.

incelemek istediiniz rnn Gmrk Tarife statistik Pozisyonunu ve ihracat/ithalat konulu lkeyi
seerek bilgi toplayabilirsiniz.
Ayn ekilde, Avrupa Birligi yesi herhangi bir lkenin, rn baznda, en gncel ithalat
rakamlarna aadaki adresten ulalabilir. http://mkaccdb.eu.int/mkaccdb2/statistical_form.htm.
Bu databasein nasl kullanlcana ilikin hazrlanan klavuza ise
http://www.dtm.gov.tr/dtmadmin/upload/EAD/DisTicaretGelistirmeDb/metin.htm adresinden
ulaabilirsiniz. Gelen pencerede statistik Veri Taban blmnde kullanm bilgilerini
bulacaksnz.
ayet rnnz ABD veya Avrupa Birlii dndaki bir lkeye satmak istiyorsanz ya da, hangi
lkeye satmak isterseniz isteyin, bu konuda profesyonel bir aratrma firmasndan destek almak
istiyorsanz, bu masraflarnza ynelik devlet destekleri de mevcuttur.
D Ticaret Mstearl tarafndan uygulanan Pazar Aratrmas ve Pazarlama Destei
Hakkndaki tebli uyarnca, yurt dna ynelik pazarlama stratejileri ve eylem planlarnn
oluturulabilmesi amacyla, uygun grlen pazar aratrmas hizmeti veren kurum ve/veya
kurululardan satn alacanz pazar aratrmas raporlar ve istatistikler vb.ne ilikin giderler ile
bu kurum ve/veya kurululara yelik giderleriniz, %50 (yllk en fazla 30.000 ABD Dolar olmak
kaydyla) orannda desteklenmektedir.
Bu destek iin IGEME ya da hracat Birliklerine bavurabilirsiniz. Bu destee ilikin detayl bilgilere
http://www.dtm.gov.tr/dtmweb/index.cfm?action=detay&yayinID=76&icerikID=58&dil=TR adresinde yer
alan Pazar Aratrmas ve Pazarlama Destei Hakknda Tebli balkl dosyadan ulaabilirsiniz.
C.2 PAZAR ARATIRMASI
34) Profesyonel bir aratrma firmasndan rapor/istatistik satn almak yerine yurtdnda bizzat
kendi firmamn pazar aratrmas gerekletirmesini planlyorum. Bunun iin ne tr
desteklerden yararlanabilirim?
rnleriniz ve/veya sektrlerinizle ilgili olarak gerekletireceginiz pazar aratrmas projelerine ilikin
giderlerinizin %70i (proje bana en fazla 10.000 ABD Dolar) devlet tarafndan desteklenebilir.
Bunun iin, IGEME ya da ihracatci Birliklerine bavurabilirsiniz.
Bu destege ilikin detayl bilgilere
http://www.dtm.gov.tr/dtmweb/index.cfm?action=detay&yayinID=76&icerikID=58&dil=TR adresinde yer
alan Pazar Aratrmas ve Pazarlama Destei Hakknda Tebli balkl dosyadan ulaabilirsiniz.

C.3 - ELEKTRONK TANITIM - PAZARLAMA


35) u an iin yurtdna ofis amay ya da yabanc medya zerinden tantm yapmay
planlamyorum. lk etapta, e-ticaret sitelerine ye olmak istiyorum. Bu konuda herhangi bir
destek var m?
Evet, D Ticaret Mstearlnca, rnlerinizin yurt dna ynelik olarak elektronik ortamda
pazarlanabilmesi amacyla, uygun grlen, ve nihai tketiciye ynelik olmayan e-ticaret sitelerine yelik
giderleri, %50 orannda (yllk en fazla 20.000 ABD Dolar) desteklenmektedir.

Her hakk ENDEAVOR ETKN GRMC DESTEKLEME DERNENE aittir. Kaynak gsterilmek
suretiyle kullanlabilir.

Bu destee ilikin detayl bilgilere


http://www.dtm.gov.tr/dtmweb/index.cfm?action=detay&yayinID=76&icerikID=58&dil=TR adresinde yer
alan Pazar Aratrmas ve Pazarlama Destei Hakknda Tebli balkl dosyadan ulaabilirsiniz.

C.4 - YABANCI ALICILARLA (THALATCILARLA) TANIMA


36) retmis olduum rn veya hizmetin belirli bir lkedeki alclarnn (ithalatclarnn) iletiim
bilgilerini nereden temin edebilirim?
hracat yapmay amaladnz veya i orta aradnz yabanc firmalarn iletiim bilgilerini, i
yapacanz lkedeki Ticaret Mavirlikleri (Ataelikleri) ile temasa geerek elde edebilirsiniz. Ticaret
Mavirliklerimiz firmalarmzn rnlerini pazarlamalar ve i orta bulmalar iin yurtdnda devlet
tarafndan grevlendirilmi olup, birok sektrdeki nemli alclara ilikin verilere sahiptirler. Seeceiniz
lkede faaliyet gsteren Ticaret Mavirliinin iletiim bilgilerine aadaki linkten ulaabilirsiniz:
http://www.musavirlikler.gov.tr/
37) Yurtdndaki kk ve orta lekli firmalarla ibirlii imkanlarm geniletmek istiyorum.
Bununla ilgili yapacam grmeleri karlayan ne tr mekanizmalar var?
Bu konuda, ktisadi Kalknma Vakf tarafndan uygulanmakta olan KOB'ler arasnda uluslararas
ibirlii faaliyetlerinin desteklenmesi ne ynelik programa bavurabilirsiniz.
ktisadi Kalknma Vakf tarafndan yrtlen bu program, Avrupa Birlii tarafndan uluslararas dzeyde
gerekletiren KOB'ler aras ibirlii projelerine Trk irketlerinin katlmn amalyor.
Proje kapsamnda, KV organizasyonuyla gerekletirilen Europartenariat, Medpartenariat vb. projelere
katlm salyor.

38) rettigim rn ve/veya hizmetin yurtdndaki alicilari ile yuzyuze gorusmek, ihracat,
teknik/teknolojik, ortak yatrm, mali ve benzeri ibirlii imkanlar iin aratrma yapmak
istiyorum.. Bu konuda IKV destekleri disinda basvurabilecegim baska ne mekanizmalar
var?
Bu konuda, KOSGEB tarafndan uygulanan hracat Amal Yurtd Gezisi programna
bavurabilirsiniz.
Bu destek irketiniz iin ihracat, teknik/teknolojik, ortak yatrm, mali ve benzeri ibirlii imkanlar iin
aratrma, potansiyel ithalat iletme temsilcileri ile dorudan ikili i grmeleri yapma, tketici tercih ve
rn fiyat dzeyi hakknda yerinde tespit, ekonomik yap ve sanayi durumu ile ilgili bilgi edinme imkan
sunar.
Bu destek iin oranlar ve st limitler aadaki gibidir:
a) Ulam destei: Her iletmeden bir yetkili temsilcinin, programn dzenlendii yere ekonomik tarife
zerinden havayolu / karayolu / demiryolu / denizyolu ile gidi-dn ulam bileti cretine verilecek

Her hakk ENDEAVOR ETKN GRMC DESTEKLEME DERNENE aittir. Kaynak gsterilmek
suretiyle kullanlabilir.

destein st limiti;500 (Beyz)YTL olup, geri demesiz ve %50 orannda desteklenir,


b) Konaklama destei: Her letmeden bir yetkili temsilcinin programn dzenlendii lkedeki program
sresini kapsayan en fazla 4 (drt) gece olmak zere, bir gecelik konaklama cretine verilecek destein
st limiti ; 70 (Yetmi) YTL olup geri demesiz ve %50 orannda desteklenir.
Bu destee ilikin daha detayl bilgilere aadaki internet adresinden ulaabilirsiniz:
http://www.kosgeb.gov.tr/Destekler/destek.aspx?dID=30
Ayrca, ihracatnz arttrmak amacyla yurtdnda katlacanz fuarlarn masraflar iin de KOSGEBden
destek alabilirsiniz. KOSGEB tarafndan bu konuda iki farkl destek uygulanmaktadr.
lk olarak, hedef olarak setiiniz lkede dzenlenecek ve lkemiz milli katlmnn gerekletirilecei
yurtd fuarlar arasndan, KOSGEB tarafndan uygun grlen fuarlar iin destek alabilirsiniz:
Bu destein unsurlar ve limitleri u ekildedir:
Her giriimciye rn sergileme destei olarak en az 9 (dokuz) m2 ve en fazla 50 (elli) m2 iin destek
verilir. KOSGEB tarafndan destek salanacak metrekare bana fuar katlm cretine verilecek destein
st limiti 400 (drtyz) YTLdir. Bu fuar katlm cretine; bo kapal alan (yer) kiras, standart stand
konstrksiyonu, standart stand dekorasyonu, fuar alannn genel dzenlemesi ile ilgili genel gvenlik,
genel temizlik hizmetleri, fuarn yurtd tantm giderleri, rnlerin organizatr kuruluun bildirecei
yurtiindeki depo ile fuar stand alan aras gidi-dn nakliyesi, rnlerin yurtd indirme-depolamaykleme giderleri, rnlerin gmrk ilem giderleri ile yurtd nakliye sigortas giderleri dahildir. Destek
st limiti en fazla 16.000 YTLdir.
b) Giriimciler; bu destekten ayn takvim yl ierisinde, ayn lkeye bir defa olmak zere en fazla iki defa
yararlanabilir. Ancak, ayn yurtd fuara katlm iin baka bir kamu kuruluu tarafndan destek almas
halinde KOSGEBin bu desteinden faydalanamayacaktr.
Bu destee ilikin daha detayl bilgilere aadaki internet adresinden ulaabilirsiniz:
http://www.kosgeb.gov.tr/Destekler/destek.aspx?dID=11

Milli katlm dnda kalan yurtd fuarlara destek iin ise, yine KOSGEB tarafndan sunulan, Milli Katlm
Dndaki Yurtd Fuarlara Katlm Destei ne bavurabilirsiniz. Buradaki destek unsurlar ve st limitleri
yledir:

Her iletmeye rn sergileme destei olarak en az 9 (dokuz) m2 ve en fazla 50 (elli) m2 iin


destek verilir. Metrekare bana verilecek destein st limiti 400 (drtyz) YTL olmak zere
KOSGEB tarafndan destek salanacak fuar katlm cretine; bo kapal alan (yer ) kiras,
standart stand konstrksiyonu, standart stand dekorasyonu, rnlerin yurtiindeki depo ile fuar
stand alan aras gidi-dn nakliyesi, rnlerin yurtd indirme-depolama-ykleme giderleri,
rnlerin gmrk ilem giderleri ile yurtd nakliye sigortas giderleri dahildir.

Destek st limiti en fazla 16.000 YTLdir.

39) gezileri ve fuarlar iin KOSGEB tarafndan ngrlen destek oranlar ve limitler, benim
harcama planlarmn altnda. Bu konuda baka destek alabileceim bir mekanizma var m?

Her hakk ENDEAVOR ETKN GRMC DESTEKLEME DERNENE aittir. Kaynak gsterilmek
suretiyle kullanlabilir.

Bunun iin D Ticaret Mstearl tarafndan uygulanan destek programlarna da bavurabilirsiniz. D


Ticaret Mstearl tarafndan, milli dzeyde veya bireysel olarak yurtdnda katlacanz fuarlar iin,
fuar organizatrne deyeceiniz katlm bedelinin %50si desteklenmektedir. Bu destein st limitleri;

Yurt d fuarn genel nitelikli Milli Katlm veya Trk hra rnleri Fuar olmas halinde 10.000
ABD Dolar,
Sektrel nitelikli Milli Katlm veya Sektrel Trk hra rnleri Fuar olmas halinde ise 15.000
ABD Dolardr.

Ayrca, belirli aralklarla, baz sektrlerde nitelikli ticaret heyetleri ve alm heyetleri dzenlenmektedir. Bu
heyetlere katlarak yurtdnda faaliyet gsteren alclarla (ithalatclarla) biraraya gelebilirsiniz. Alm ve
ticaret heyetlerine katlm giderleriniz belirli llerde devlet tarafndan desteklenmektedir.
Yakn zamanda dzenlenecek yurtd fuarlar, alm ve ticaret heyetlerine ilikin bilgiler ile bu alandaki
devlet destekleri hakknda ayrntl bilgilere
http://www.dtm.gov.tr/dtmweb/index.cfm?action=detay&yayinID=1341&icerikID=1455&dil=TR adresinden
ulaabilirsiniz.
C. 5 - YURTDII TANITIM PAZARLAMA
40) Yurtdnda firmamn tannrln arttrmak iin pazarlama ve tantm faaliyetleri
gerekletirmek istiyorum. Bunun iin herhangi bir devlet destei var m?
Firmanzn yurtdnda gerekletirecei reklam, tantm ve pazarlama giderlerinin %50si devlet
tarafndan desteklenmektedir. rnein, yurtdna gndereceiniz bror, yabanc bir dergide ya da
televizyon programnda yaynlanacak reklamnz iin devletten destek alabilirsiniz. Azami destek miktar,
rnlerinizin yurtii marka tescil belgesine sahip olup olmadna bal olarak, 75.000 $ ila 150.000 $
arasnda deimektedir.
Konuya ilikin detayl bilgilere
http://www.dtm.gov.tr/dtmweb/index.cfm?action=detay&yayinID=76&icerikID=58&dil=TR adresinde yer
alan 2005/4 Sayl Yurt Dnda Ofis-Maaza Ama, letme ve Marka Tantm Faaliyetlerinin
Desteklenmesi Hakknda Tebli ve Uygulama Usul ve Esaslar balkl dosyadan ulaabilirsiniz.
Ayrca, bu konuda, KOSGEB tarafndan sunulan Tantm Desteine de bavurabilirsiniz. Bu destek,
firmanzn tantm konusunda, hazrlayacanz bror, katalog ve etiket baskl bandroll CDlerin
masraflarna ynelik dzenlenmitir. Bu destekten faydalanmak iin hazrlayacanz bror, katalog ve
CDlerin aadaki kriterleri karlamas gerekmektedir:
Bror: En az 2 sayfa, istee bal krml, renkli baskl; ieriinde destekten yararlanacak giriimcinin
nvan, logosu, adresi, telefon ve faks numaralarnn varsa internet ve e-posta adresinin, giriimcinin
itigal konusu hakknda zet bilginin olmas, basm tarihi ve tedarikinin adnn bulunmas gerekmektedir.
Katalog: En az 8 sayfa, 4 renk baskl ieriinde destekten yararlanacak giriimcinin tantm bilgileri,
detayl rn bilgileri, logosu, adresi, telefon ve faks numaralarnn varsa internet ve e-posta adresinin
olmas, basm tarihi ve tedarikinin adnn bulunmas gerekmektedir.
Etiket Baskl Bandroll CD: Etiket Baskl Bandroll CDde; destekten yararlanacak giriimcinin tantm
bilgileri, detayl rn bilgileri ve tantm filmi, ekimli, mzikli ve seslendirilmi, en az 90 snlik film,

Her hakk ENDEAVOR ETKN GRMC DESTEKLEME DERNENE aittir. Kaynak gsterilmek
suretiyle kullanlabilir.

giriimcinin logosu, adresi, telefon ve faks numaralarnn e-posta adresinin, varsa internet adresinin
olmas, ana sayfalarnda hazrlan tarihi bulunan, etiket baskl ve interaktif olmas gerekmektedir.
Bu destek iin st limitler ve destek unsurlar aadaki gibidir:
a) Trke/yabanc dilde iletme ve rn tantm amal; bror, rn katalogu giderleri iin st limit 3.000
( bin) YTL,
b) Trke/yabanc dilde iletme ve rn tantm amal, etiket baskl bandroll CD giderleri iin st limit
4.000 (drt bin) YTL,
c) Trke/yabanc dilde iletme ve rn tantm amal, web sayfas hazrlama KOSGEB tarafndan
iletilen ve www.kobinet.org.tr. adresinde yaynlanan KOBNET e-ticaret portalnda cretsiz
olarak verilir.
KOSGEB Tantm Destei iin ayrntl bilgilere http://www.kosgeb.gov.tr/destekler/destek.aspx?dID=15
adresinden ulaabilirsiniz.
Bunun yansra, yine KOSGEB tarafndan sunulan baka bir tantm/pazarlama destei ise Markaya
Ynlendirme Desteidir. Bu destein unsurlar ve st limitleri u ekildedir:

a) Yurtd Marka Tescil Belgesi iin ilgili kuruma yaplan demeler,


b) Yurtdndaki retim ikolu ile ilgili periyodik dergilere reklam verme giderleri,
c) Uluslararas Havayollarna ait periyodik dergilere reklam verme giderleri,
d) Yurtii ve yurtdndaki hava limanlarndaki Bilboardlarn kira bedeli giderleri
iin verilecek destein toplam 20.000 (yirmi bin) YTLdir. Her bir destek unsuru iin verilecek destein st
limiti 10.000 (on bin) YTL yi gemeyecektir.
Markaya Ynlendirme Destei iin daha ayrntl bilgilere, aadaki internet adresinden ulaabilirsiniz.
http://www.kosgeb.gov.tr/destekler/destek.aspx?did=16
C. 6 - KK LEKL HRACAT N FNANSMAN
41) Yurtdnda mteri buldum. hra edeceim mal/hizmetin retimi ve sevkiyati iin
finansmana ihtiyacm var. Ancak, bu ilk ve kk sevkiyatta ihracat iin dviz kredisi temin
etmekte zorlanyorum. zellikle teminat konusunda skntm var. Bu konuda ne
yapabilirim?
KOSGEB tarafndan uygulanmakta olan hracat Kredisi Destek programna bavurabilirsiniz. Bu destek,
dviz bazl kredi faizlerinin %10lar at bir dnemde 6 ay iin %1.1813 gibi ok dk bir faiz oranyla
uygulanacaktr. hracat KOB'lerimize salanacak olan bu can suyu kredisinin toplam st limiti 200.000
$dir. Aadaki kriterleri karliyorsaniz, bu krediden faydalanabilirsiniz.

malat sanayinde faaliyet gstermek (yazilim da imalat sanayi taniminda yer almaktadir.),
250den az alana ve 25 milyon TLden az yllk net sat haslatna ya da mali bilanoya sahip
olmak,
hracat taahht etmek veya ihra kaytl sat yapmak(ihracat yapacak olan baska bir firmaya
satmak),
KOSGEB Veri Tabanna kaytl olmak,
KOSGEBe verilecek gncel ve onaylanmis KOB Beyannamesi ve YDTFye (Yararlanc Durum
Tespit Formuna) sahip olmak

Her hakk ENDEAVOR ETKN GRMC DESTEKLEME DERNENE aittir. Kaynak gsterilmek
suretiyle kullanlabilir.

Teminat sknts yaayabilecek KOBlerimiz Kredi Garanti Fonundan % 1 komisyon karl


yaralanabilecektir. Vergi ve SGK borcu olan KOBlerimiz, borlar kredi desteinden mahsup edilmek
suretiyle kredi kullanabileceklerdir.
Bu destee ilikin ayrntl bilgilere http://ihracat2009.kosgeb.gov.tr/ web sitesinden ulaabilirsiniz.

C. 7 - HRACAT VE GMRKLEME LEMLER N DI TCARET PERSONEL


42) D Ticaret ve gmrk prosedrleri konusunda ok fazla tecrubem yok. Bu konuda
tecrubeli d ticaret yneticisi ve d ticaret eleman istihdam etmek istiyorum. Bununla
ilgili bir devlet destei var m?
Evet var. Bunun iin D Ticaret Mstearl'nca yrtlen stihdam Desteine bavurabilirsiniz. Bu
destek, Sektrel D Ticaret irketleri'nin (SD), mnhasran d ticarete ilikin ilemlerini yrtmek
zere, konusunda tecrbeli ve yksek renimli ynetici ve eleman istihdamn destekliyor.
SDS kurmann beraberinde getiridii personel ve dier avantajlar hakknda bilgi almak iin tklaynz.
http://www.dtm.gov.tr/dtmweb/index.cfm?action=detay&yayinID=165&icerikID=85&dil=TR

Program kapsamnda, SDlerin ilk defa istihdam edecekleri, konusunda tecrbeli ve yksek
renimli:
Ynetiinin toplam azami 18 bin ABD Dolar karl Trk Lirasn amamak zere yllk brt
maalarnn yzde 75i,
Elemanlarn toplam azami 9 bin ABD Dolar karl Trk Lirasn amamak zere yllk brt
maalarnn yzde 75i, Destekleme Fiyat stikrar Fonundan azami bir sreyle karlanyor.
Bir SDye, istihdam edecei en fazla bir ynetici ile iki elemann cretleri iin ve bir defa destek
salanyor.

C.8 YURTDII OFS - MAAZA

43) Yurtdndaki ilerim oldukca iyi gidiyor. imdi yurtdna bir ofis amak istiyorum. Ancak
ofis amak, bu ofisin demirbalarn almak ok masrafl. Bunun iin ne tr desteklerden
faydalanabilirim?
D Ticaret Mstearl, Trkiyede yerleik, snai/ticari veya ticari faaliyette bulunan firmalar ve
yazlm sektrnde itigal eden irketlerin yurtdnda aacaklar ofis, maaza ve depolarn kiralarn
ve alacaklar demirbalarn masraflarn karlamaktadr. irketinizin trne gre, yurtdnda
aacanz ofisinizin kira giderleri %50ye (yllk en fazla 50.000 $) varan oranlarda ve alacanz
demirba ile ofinizin dekorasyon giderleri %50 ye (en fazla 25.000$) varan oranlarda D Ticaret
Mstearlnca desteklenmektedir. Bunun iin hracat Birliklerine bavurabilirsiniz.
Konuya ilikin detayl bilgilere

http://www.dtm.gov.tr/dtmweb/index.cfm?action=detay&yayinID=76&icerikID=58&dil=TR adresinde
yer alan 2005/4 Sayl Yurt Dnda Ofis-Maaza Ama, letme ve Marka Tantm Faaliyetlerinin
Desteklenmesi Hakknda Tebli ve Uygulama Usul ve Esaslar balkl dosyadan ulaabilirsiniz.

Her hakk ENDEAVOR ETKN GRMC DESTEKLEME DERNENE aittir. Kaynak gsterilmek
suretiyle kullanlabilir.

D) BYK RKET OLMANIN GETRD AVANTAJLARDAN YARARLANMA VE HAKM


DURUMU KORUMA
D.1 - REKABET
44) Kk ve orta lekli firmalara ynelik pozitif ayrmclk uygulayan birok destek program
var. Byk firmalara mnhasr uygulanan ve avantaj elde edebileceim ne tr destekler
var?
D Ticaret Mstearlndan "D Ticaret Sermaye irketi" statusunu alarak birok avantaj elde
edebilirsiniz. denmi sermayeleri en az 2 milyon TL olan ve bir nceki takvim ylnda gmrk
beyannamesi baznda en az 100 milyon ABD dolar veya e deerdeki fiili ihracati gerekletiren anonim
irketlere verilen bir statdr. Bu statye sahip olmann beraberinde getirdii 4 temel avantaj
bulunmaktadr:
1) KDV adesinde Salanan Kolaylklar
ade talebinde bulunulan son be vergilendirme dnemi itibariyle bu iadeleri iin olumlu rapor
yazlanlar (tam tasdik szlemesi bulunan mkellefler iin YMM tarafndan dzenlenen olumlu
raporlar da geerlidir), 4,000 YTLyi aan iade taleplerinde aan ksmn %4u kadar teminat
vermek suretiyle, iadenin tamamnn yaplmasn salayabileceklerdir.
Katma Deer Vergisi iade alacann hak sahibi mkellefin kendisinin, ortaklarnn veya mal ya da
hizmet satn ald kiilerin vergi borlarna, ithalat srasnda uygulanan vergilere; Sosyal
Sigortalar Kurumu (SSK) prim borlarna mahsubu taleplerinin, miktarna baklmakszn, inceleme
raporu ve teminat aranlmadan yerine getirilebilmektedir.
Ayrca, d ticaret sermaye irketlerinin ihracat istisnasndan doan Katma Deger Vergisi iade
taleplerinin % 4 teminat karlnda yerine getirilmesine imkan tannmtr.
2) Dahilde leme Rejiminde Teminat Kolayl
D Ticaret Sermaye irketi statsne haiz olan firmalar, dahilde ileme belge/izin mracaat
tarihinden nceki takvim yl ierisinde gerekletirdikleri ihracat kadar dahilde ileme izin
belgesi/dahilde ileme izni kapsamnda yapacaklar ithalatta, bu ithalattan doan verginin sadece
%10u orannda teminat vermektedirler.
3) Eximbank TL ve dviz kredilerinde indirimli faiz uygulamas, kredi temininde indirimli teminat
kolayl
D Ticaret Sermaye irketi statsne sahip olan irketler, Eximbankin sadece D Ticaret irketi
stats olan firmalara zel sunduu indirimli dviz ve TL kredi imkanlarndan faydalanabilmektedir.
Ayrca, bu statdeki firmalara kredi temininde indirimli teminat kolayl salanmaktadr.
4) hracatta Devlet Yardmlarnda Artan Oranlarda Yararlanma
Bu statye sahip firmalar, D Ticaret Mstearl tarafndan uygulanmakta olan ihracatta devlet
yardmlarndan daha yksek oranlarda/miktarlarda yararlanma imkani elde etmektedirler. rnein
Ofis-Maaza yardm kapsamnda herhangi bir firma azami 75.000$ tantm destei alabilirken, bu
statye sahip firmalar 300.000$ seviyesinde tantm faaliyeti destei alabilmektedirler.

Her hakk ENDEAVOR ETKN GRMC DESTEKLEME DERNENE aittir. Kaynak gsterilmek
suretiyle kullanlabilir.

5) Onaylanm Kii Stats Edinmek Yoluyla, Gmrk lemlerinde Srat Ve Kolaylk


D Ticaret Sermaye irketi statsne sahip olan firmalar, baka herhangi bir koul aranmakszn
Onaylanmis Kisi Stats edinerek gmrk ilemlerini hzl ve rahat bir ekilde sonulandrma imkani
elde etmektedirler.
D Ticaret Sermaye irketi statsne haiz olmak iin gerekli kriterler ve bavuru srecine ilikin detayl
bilgilere http://www.dtm.gov.tr/dtmweb/index.cfm?action=detay&yayinID=169&icerikID=88&dil=TR
internet adresinden ulaabilirsiniz.
D.2 - BYK LEKL YABANCI FRMALARLA TCARET VE BRL
45) retimimde scale of economy yi yakalayabilmem iin byk parti mal retmek ve
satmak zorundaym. Yksek miktarl mal ve hizmet alm kabiliyeti olan yabanc firmalara
ulamm kolaylatran bir devlet destek mekanizmas var mdr?
Evet, var. Bu konuda D Ticaret Mstearl ve Savunma Sanayii Mstearl tarafndan yrtlen
offset projelerinden yararlanabilirsiniz. Bu projelerde, Boeing, Sikorsky, General Electric gibi yuksek
miktarl alm kabiliyeti olan yabanc firmalara ve/veya bu firmalarn tedarikcilerine sat yapma imkani elde
edebilirsiniz.
Offset, kamu kurulular tarafndan alan uluslararas ihaleler neticesinde, ihalelerin ald lkelerin
ihracat potansiyelini arttrmak amacyla, ihaleyi kazanan yabanc firma tarafndan ana ihale anlamasna
ek olarak verilen taahhtlerdir. Bu taahhtler, ihaleyi aan lkeden yaplacak ihracat, ihaleyi aan lkeye
ynelik yabanc sermaye yatrmlar, ortak yatrmlar, teknoloji transferi, lisans ve know-how transferleri,
kalifiye igc yaratmak amacyla, masraf ihaleyi kazanan yabanc firmaya ait olmak zere salanan
yurtii ve yurt d eitim imkanlar, AR-GE almalar ve yatrmlar ile dier dviz kazandrc hizmet ve
ilemleri ierebilir.
Offset uygulamalar, offsete konu olan kamu ihalesinin niteliine gre askeri ve sivil offset olmak
zere ikiye ayrlmaktadr:
Sivil Offset Uygulamalar: Sivil kamu almlar erevesindeki offset uygulamalardr. Dnyada offset
uygulamalar daha ok askeri offset eklinde balam ve gelimi olmasna karlk, gnmzde zellikle
gelimekte olan lkeler sivil offsetin yaygnlatrlmas ynnde almalarda bulunmaktadrlar. lkemizde
sivil offset uygulamalar D Ticaret Mstearl tarafndan yrtlmektedir.
Savunma Sanayii Offset Uygulamalar: Askeri almlar erevesindeki offset uygulamalardr. Savunma
sanayi ile ilgili olabilecei gibi ihale konusunun niteliine gre sivil sektrlerle de ilgili olabilir. Halihazrda,
lkemizdeki savunma sanayii offset uygulamalar Savunma Sanayii Mstearl (SSM) tarafndan
yrtlmektedir.
lkemizde D Ticaret Mstearl tarafndan yrtlmekte olan AWACS projesi kapsamnda, Boeing ve
General Electric firmalar tarafndan taahhut edilen (proje kapsamnda Trkiyeden mal/hizmet almay
taahhut ettikleri) toplam 150 milyon dolarlk offset taahhudu bulunmaktadr. Projeye ilikin detayl bilgilere
aadaki linkten ulaabilirsiniz:
http://www.dtm.gov.tr/dtmweb/index.cfm?action=detay&yayinID=1770&icerikID=1913&dil=TR
Ayrca, Savunma Sanayii Mstearl tarafndan yrtlen ve aralarnda Boeing, Sikorsky, Lockheed
Martin gibi firmalarn da yer ald yaklak 30 offset taahht bulunan firmaya ilikin listeye ve detayl
bilgilere aadaki internet adresinden ulamanz mmkndr.
http://www.ssm.gov.tr/TR/kurumsal/organizasyon/mstydsanayihizmetleri/dbsksanayilesmeitep/sbmdoffset
yerlikatki/Pages/Kaynaklar.aspx

Her hakk ENDEAVOR ETKN GRMC DESTEKLEME DERNENE aittir. Kaynak gsterilmek
suretiyle kullanlabilir.

D.3 - FNANSMAN
46) Finansman maliyetlerimi ve banka kredisi faiz oranlarm azaltacak ne tr uygulamalar
var?
Evet, bu konuda Eximbank kredilerine bavurabilirsiniz. Eximbank tarafndan piyasada maruz kalacanz
faiz orannn oldukca altnda bir faiz deyerek, Eximbank kredilerinden yararlanabilirsiniz. Eximbank
kredileri genellikle gereklestirdiiniz ihracat lsnde verilmektedir. Bu nedenle, yksek miktarda
ihracat gerekletiren byk firmalar, Eximbank kaynaklarndan daha fazla faydalanma imkanna sahiptir.
Eximbank tarafndan sunulan balca kredi programlar; Sevk ncesi hracat Kredileri, D Ticaret
irketleri Ksa Vadeli hracat Kredileri; hracata Hazrlk Kredileri; Sevk ncesi Reeskont Kredisi ve Ksa
Vadeli hracat Alacaklar skonto Programdr.
Bunun yansra Eximbank tarafndan ihracat sigorta program uygulanmakta olup, bu program ile yurtd
mterilerinizden olan pheli alacaklarnz, denmemesi durumunda, %90a varan oranlarda tahsil etme
imkanna sahip olursunuz.
Eximbank tarafndan uygulana kredi ve sigorta programlarna ilikin ayrntl bilgilere ve uygulanan faiz
oranlar ile firma baznda maksimum kredi limitlerine www.eximbank.gov.tr adresinden ulaabilirsiniz.
D.4 - VERG
47) Yksek miktarda ihracat gerekletirmeme ve lkeye dviz kazandrmama karn, yksek
oranlarda vergi yk ile karlayorum. Vergi maliyetimi azaltacak ne tr uygulamalar var?
Bu konuda Maliye Bakanligi/Gelir daresi Bakanl tarafndan uygulanmakta olan hracatta Gtr Gider
Uygulamasna bavurabilirsiniz.
Gelir Vergisi Kanununun 40/1 nci maddesinde; ticari kazancn elde edilmesi ve idame ettirilmesi iin
yaplan giderler in indirilecek giderler olduu dzenlenmitir. Bu tr giderlerin VUKnun 227 ve mteakip
maddeler gerei tevsiki (faturalandirilabilmesi) zorunludur. Tevsik edilemeyen (faturalandrlamayan)
giderlerin indirim konusu yaplmas kabul edilmemektedir.
Ancak, 4108 Sayl Kanunla GVKnun 40/1n ci maddesine eklenen yeni bir hkmle baz giderlerin
faturalandrlamad hallerde dahi indirimi kabul edilmitir. Bu hkm gtr ihracat gideri olarak kabul
grm ve madde metnine ihracat, yurt dnda inaat, onarma, montaj ve tamaclk faaliyetlerinde
bulunan mkellefler, bu bentte yazl giderlere ilaveten bu faaliyetlerden dviz olarak elde ettikleri
haslatn binde beini amamak artyla yurt dndaki bu ilerle ilgili giderlerine karlk olmak zere
gtr olarak hesapladklar giderleri de indirebilirler. eklinde dahil edilmitir.
Bir baka ifadeyle, 1 milyon YTL ihracat gerekletiren bir ihracatcinin, 5,000 YTLlik bir mebla vergi
matrahndan indirmesi ve daha az gelir/kurumlar vergisine muhatap olmas mmkndr.
D.5 YURTDIINDAKI GMRK PROSEDRLERNE YNELK MEVZUAT LE TEKNK
DZENLEMELER TAKP VE TCAR ENGELLERN BERTARAFI
48) Birok lkeye ihracat gerekletiriyorum. Her birinin ayr ayr gmrk vergisi oranlarn,
rnlerimin gmrkten geiinde istedikleri belgeleri, teknik dzenlemelerini takip etmem ok zor.
Bu konuda bavurabileceim bir mekanizma var m?

Her hakk ENDEAVOR ETKN GRMC DESTEKLEME DERNENE aittir. Kaynak gsterilmek
suretiyle kullanlabilir.

Evet var. hracat gereklestireceiniz lkenin gmrk vergisi oranlarna ve gmrk ilemlerinde aranan
belgelere aadaki linkten ulaabilirsiniz.
http://www.dtm.gov.tr/dtmpazaragiris/index.cfm?action=detay&yayinID=1892&icerikID=2033&dil=TR

49) Dier lkelere ynelik ihracatta karlasabileceim anti-damping, telafi edici vergi ve korunma
nlemleri ile teknik engelleri takip edebilmemde ve bu engelleri ortadan kaldrmamda yardmc
olacak bir destek var m?
Evet, var. lk olarak, lkemiz ihra rnlerine kar uygulanan anti-damping, telafi edici vergi ve korunma
nlemlerini http://www.dtm.gov.tr/dtmweb/index.cfm?action=detay&yayinID=1542&icerikID=1661&dil=TR
internet adresinden takip edebilirsiniz. hra edeceiniz rnlerde dier lkeler tarafndan anti-damping
veya telafi edici vergi veya korunma nlemi uygulanmakta ise ve bu vergi ve nlemlere tabi rnlerde son
iki ylda gerekletirdiiniz ihracat toplam 1 milyon ABD Dolar ve zeri ise, bu vergi ve nlemlerin ortadan
kaldrlmas iin alacanz avukatlk/danmanlk hizmetlerinin %50si devlet tarafndan
desteklenmektedir. Burada azami limit 40,000 ABD Dolardr. Ayrntl bilgi iin aadaki ynergeye
tklayabilirsiniz. http://www.dtm.gov.tr/dtmadmin/upload/IHR/PazaraGirisDb/ad_YONERGE.pdf
kinci olarak, dier lkelerin koyduu yeni teknik dzenlemeleri takip etmek ve rekabet gcnz olumsuz
ynde etkileyerek haksz rekabet yarattn dndnz teknik dzenleme ve prosedrler (yerli ve
yabanc rnler iin ayrmc teknik dzenleme, haksz gmrk prosedrleri vb.) iin Ticarette Teknik
Engeller Trkiye Bildirim Merkezinin web sitesine bavurabilirsiniz. (www.teknikengel.gov.tr) Bu sitedeki
hizmetler, D Ticaret Mstearlna bal D Ticarette Standardizasyon Genel Mdrl tarafndan
sunulmakta olup, Genel Mdrln balca grevleri arasnda ihracatlarmza kar uygulanan
engellerin bertaraf edilmesi yer almaktadr.
D.6 MARKALAMA
50) Urettigim rn/hizmetlerin markalasma potansiyeli olduguna inaniyor ve dunya capinda
bilinir bir marka sahibi olmak istiyorum. Bu konuda ne tur devlet desteklerine basvurabilirim?
Bu konuda Turquality Destek Programna bavurabilirsiniz. Turquality program, lkemizin rekabet
avantajn elinde bulundurduu, markalama potansiyeli olan rn gruplarnn retiminden
pazarlamasna, satndan sat sonras hizmetlere kadar btn sreleri kapsayan bir akreditasyon
sistemidir. Turquality Destek Programi kapsaminda, rnlerinin markalamas amacyla
gerekletirecekleri faaliyetlere ilikin giderler ile hracat Birliklerinin TURQUALITY Program
kapsamnda firmalara yurt iinde ve yurt dnda markalama srecinde verecei desteklere ilikin
harcamalar, Trk markalarnn pazara giri ve tutunmalarna ynelik gerekletirecei her trl faaliyet ve
organizasyonlara ilikin giderler ile olumlu Trk mal imajnn oluturulmas ve yerletirilmesi iin yurt
iinde ve yurt dnda gerekletirecei her trl harcamalarn uluslararas kurallara gre Destekleme ve
Fiyat stikrar Fonundan karlanmas amalanmaktadr. Spesifik olarak, Turquality Destek Programnda
yer alan unsurlar aadaki gibidir:
Patent, faydal model ve endstriyel tasarm tesciline ilikin harcamalar ile
TURQUALITY Sertifikasn haiz markalarnn yurtdnda tescili ve korunmasna ilikin
giderleri, (ST LMT YOK)
rnleri ile ilgili kalite belgeleri ile insan can, mal emniyeti ve gvenliini gsterir
iaretlere ilikin harcamalar, (ST LMT YOK)
TURQUALITY Sertifikasn haiz markal rnleriyle ilgili olarak istihdam edilen
moda/endstriyel rn tasarmcs giderleri (ayn anda en fazla 3 tasarmc), (ST LMT
YOK)
Her hakk ENDEAVOR ETKN GRMC DESTEKLEME DERNENE aittir. Kaynak gsterilmek
suretiyle kullanlabilir.

Reklam, tantm ve pazarlama faaliyetleri, (ST LMT YOK)


Maazalara ilikin uygun mahal aratrmasna ynelik danmanlk, konsept mimari
almalar, dekorasyon, demirba, kira harcamalar ile maazann kiralanmasyla ilgili
hukuki danmanlk ve belediye giderleri (1 yl iinde en fazla 10 olmak zere 5 ylda 50
maaza); demirba-dekorasyon giderleri en fazla 100.000 $,
Ofis, depo, showroom, sat sonras servis vb. yurtd birimlerine ilikin kira, dekorasyon,
demirba, komisyon giderleri, (ST LMT YOK)
Farkl markalarn satld showroom/byk maaza (department store), hipermarketlerde
kiraladklar reyon/showroom/gondol/sat alanlarna (floor display) ilikin kira, dekorasyon,
hizmet ve/veya komisyon harcamalar, (ST LMT YOK)
Franchise vermesi halinde, franchising sistemi ile yurt dnda alacak ve faaliyete
geirilecek maazalara ilikin dekorasyon harcamalar maaza bana en fazla 50.000 $
olmak zere 1 ylda 10 maazaya, 5 ylda toplam 50 maazaya kadar,
ynetimi kapsamnda satn alacaklar her trl danmanlk giderleri, (ST LMT YOK)
Yurtdnda dzenlenen uluslararas nitelikteki sektrel fuarlara katlm halinde, stand
dekorasyonu ile fuar katlm bedeline ilikin harcamalar ylda bir defaya ve tek bir fuar
katlmna mahsus olmak zere
D Ticaret Mstearlnca desteklenmektedir.
Ayrntl bilgi iin www.turquality.com web sayfasna bakabilirsiniz.

Her hakk ENDEAVOR ETKN GRMC DESTEKLEME DERNENE aittir. Kaynak gsterilmek
suretiyle kullanlabilir.

You might also like