Finansijska Analiza Preduzeća Fratelo

SADRAJ
UVOD..............................................................................................................................................3
1. PODACI O PREDUZEU FRATELLO TRADE A.D. BANJA LUKA...........................4
1.1. Istorijat preduzea Fratello trade a.d. Banja Luka............................................................4
1.2. Politika kvaliteta...................................................................................................................5
1.3. Strategija i aktivnosti preduzea...........................................................................................6
1.3.1. Strategija preduzea....................................................................................................6
1.3.2. Aktivnosti i djelatnost preduzea.................................................................................8
2. FINANSIJSKI IZVJETAJI....................................................................................................8
2.1. Bilans stanja.........................................................................................................................8
2.2. Bilans uspjeha.....................................................................................................................10
2.3. Izvjetaj o novanim tokovima...........................................................................................11
2.4. Izvjetaj o promjenama na kapitalu....................................................................................12
3. HORIZONTALNA ANALIZA...............................................................................................15
4. VERTIKALNA ANALIZA......................................................................................................17
5. ANALIZA FINANSIJSKIH IZVJETAJA...........................................................................19
5.1. Pokazatelji likvidnosti........................................................................................................20
5.2. Pokazatelji poslovne aktivnosti..........................................................................................22
5.3. Pokazatelji rentabilnosti.....................................................................................................25
5.4. Pokazatelji finansijske strukture.........................................................................................28
5.5. Pokazatelji trine vrijednosti............................................................................................29
6. ANALIZA NOVANIH TOKOVA........................................................................................32
7. ANALIZA NETO OBRTNOG FONDA.................................................................................35
8. ALTMAN Z score MODEL ZA ANALIZU BANKROTSTVA......................................36
ZAKLJUAK..............................................................................................................................37
LITERATURA.............................................................................................................................39
UVOD
Analiza finansijskih izvjetaja na primjeru preduzea Fratello trade a.d. Banja Luka za period
od 2012. do 2014. godine
Za uspjeno poslovanje preduzea, ali i uspjeno obavljanje, kako interne tako i eksterne revizije,
neophodno je poznavati osnovne postavke analize finansijskih izvetaja. Sutina definisanja
pojma analize finansijskih izvetaja nalazi se u shvatanju da analiza treba da povrgne
posmatranju, ispitivanju, ocjeni i formulisanju dijagnoze onih procesa koji su se desili u
kompaniji a koji se kao takvi nalaze saeti i opredmeeni u okviru finansijskih izvjetaja. Analiza
poslovanja preduzea predstavlja, poprilino, irok pojam koji obuhvata analizu kako
finansijskih, tako i (ne)materijalnih pokazatelja, obima i uspjenosti poslovne aktivnosti,
povezujui na taj nain sve funkcije u preduzeu i zahvatajui sve raspoloive resurse.
Finansijski pokazatelji, odnosno finansijski aspekti nekog preduzea, mogu se sagledati putem
paljivog ispitivanja njegovih finansijskih izvetaja najee bilansa stanja i bilansa uspjeha,
ali, nerijetko, i bilansa tokova gotovine, izvjetaja o promjenama na kapitalu i napomenama uz
finansijske izvetaje. Analiza poslovanja tijesno je povezana i u sutini predstavlja nastavak
procesa planiranja, jer se njome utvruje stepen uspjenosti u ostvarivanju planskih zadataka,
kao i faktori koji su uslovili veliinu rezultata i ulaganja.
Za menadment preduzea ove informacije su polazna osnova za izbor i sistematizovanje
upravljakih mjera za poboljanje poslovnog uspjeha, odnosno postizanje predvienog uspjeha.
Iz ovog proizilazi da je osnovni cilj analize poslovanja pripremanje podloge, u vidu
informacione osnove, za donoenje odluke o buduim nainima poslovanja i upravljanja. Broj
metoda i tehnika analize finansijskih izvetaja je poprilino veliki, tako da primijenjena tehnika u
odreenom preduzeu zavisi najee od procjene menadmenta samog preduzea, odnosno
odgovora na pitanja poput, koliko je odreena tehnika, tj. metoda kvalitetna i saglasna sa
potrebama i zahtjevima menadmenta, odnosno samog preduzea. Danas, analiza finansijskih
izvetaja kompanija igra veoma vanu ulogu, jer se upravo zahvaljujui gore pomenutoj analizi,
akcionari, potencijalni kreditori, tj. investitori, zaposleni ali i javnost, upoznaju sa stanjem u
kompaniji.
Predmet ovog rada jeste analiza finansijskih izvjetaja preduzea Fratello trade a.d. Banja
Luka za period od 2012. do 2014. godine. U analizi finansijskih izvetaja koriste se sljedei
instrumenti:
Horizontalna analiza,
Vertikalna analiza,
Analiza osnovnih finansijskih indikatora,
Analiza pomou neto obrtnog fonda i
Analiza leverage-a.
1. PODACI O PREDUZEU FRATELLO TRADE A.D. BANJA LUKA

Ekonomsko finansijska analiza
1.1.
Istorijat preduzea
Fratello Trade a.d. je kao samostalno preduzee poelo sa radom 27.12.2000. godine, s tim da
tradicija trgovinom ribom postoji od 1996 godine, kada je Fratello Trade a.d. egzistirao kao
poslovna jedinica drugog preduzea. Fratello Trade a.d. je postao mjeovito preduzee
20.06.2002.g. kupovinom 30% akcija od strane pravnog lica izvan BiH, Horizonte Enterprise
Development company B.V. Holandija sa sjeditem u Beu.
Prva smo privatna kompanija u BiH koja je kroz postupak inicijalne javne ponude na
Banjalukoj berzi prikupila dodatni kapital za razvoj, tako da akcionarsku strukturu ini vie od
100 akciionara od kojih su najvei Deraji Mario (54%) i Horizonte Enterprise Development
company B.V. Holandija (28%). Roba se nabavlja sa svih kontinenata, a plasira se prvenstveno
na trite Bosne i Hercegovina, Srbije i Crne Gore.
Rukovodstvo Fratello trade a.d. je vrsto opredjeljeno da se uspostavljeni sistemi dobre
proizvoake prakse (GMP) i dobre higijenske prakse, kao preduslov efikasnom sistemu
HACCP, provode u potpunosti. Sistem HACCP je osnova kvalitetnog rada, stoga je obaveza svih
zaposlenih stalno usvajanje novih spoznaja i stalna obuka.
Fratello trade a.d. u vlasnitvu ima 6040 m2 zemlje. Preduzee raspolae sa ukupnim poslovnim
prostorom od 2300 m2 u kome je smjeteno:
5700 m3 hladnjaa, tj. 4 komore za uvanje zamrznute hrane na potrebnom reimu
hlaenja;
carinsko skladite za robe koje zahtjevaju +/- reim hlaenja;
utovarno istovarne rampe za nesmetan i brz utovar/istovar robe sa viljukarima;
pakeraj od 250 m2 za potrebe dorade te konfekcioniranja robe u vakum kesice, kutije,
plastine ili stiroporne kadice;
pogon za ienje lignje i pakovanje u razliita komercijalna pakovanja
tunel za duboko smrzavanje (-40C) svjee ribe i plodova mora;
suho skladite;
skladite ambalae;
kancelarijski prostori 840 m2
pomone prostorije.
Planirani kapaciteti se koriste za vlastite potrebe, ali i za potrebe drugih proizvoaa i
distributera zamrznutom hranom, kojima iznajmljujemo skladini ( hladioniki ) prostor ili
radimo usluge pakovanja zamrznutih i svjeih proizvoda, te ienja i pakovanja lignje. Fratello
trade a.d. svoju prednost vidi u najkompletnijem asortimanu ribljih proizvoda u odnosu na
konkurenciju.
Nai kupci su:

megamarketi,
maloprodaje,
ribarnice,
hoteli i restorani,
veletrgovine i menze (radniki restorani).
Trenutno je u Fratello trade a.d. zaposleno 70 radnika.

Fratello Trade a.d. ima sljedee upraljake i rukovodne organe:
1. skuptina akcionara, kao organ vlasnika;
2. upravni odbor, kao organ upravljanja;
3. odbor za reviziju, kao organ kontrole;
4. direktor, kao organ poslovoenja.
Menadment preduzea ine:
iz Banja Luke:
generalni direktor,
izvrni direktor (zamjenik generalnog direktora),
komercijalni direktor,
rukovodilac finansijske slube i knjigovodstva i
rukovodilac pogona proizvodnje, menader kvaliteta;
direktor Fratello trade d.o.o. Beograd;
direktor poslovnice Tuzla i
direktor poslovnice Sarajevo.
Menadment Fratello trade vodi svakodnevne operativne poslove sa velikom predanou i
viegodinjim iskustvom u poznavanju ribe i plodova mora. Politika preduzea je da se podrava
kreativnost zaposlenih i konkurentnost u poslovanju, uz maksimalnu odgovornost prema drutvu
i okolini.
1.2.
Politika kvaliteta
Nae preduzee Fratello trade a.d. zasniva svoje poslovanje na snabdijevanju potroaa
prehrambenim proizvodima visokog kvaliteta, uvijek sa tenjom da zadovoljimo sve zahtjeve
potroaa u pogledu kvaliteta proizvoda, naina pakovanja i dostave naih proizvoda.
Uvijek i bez kompromisa vodimo rauna o zdravstvenoj ispravnosti naih proizvoda to je i
obaveza svih zaposlenih u naem preduzeu. Trudiemo se da irokim asortimanom proizvoda
koji imaju dodatnu vrijednost u bogatstvu svojih bioloki vrijednih sastojaka obogatimo nau
ponudu i ispunimo elje korisnika naih proizvoda.
Biramo dobavljae koji imaju znaajnu reputaciju u brani u kojoj poslujemo i sa kojima uvijek
izgraujemo partnerske odnose vodei rauna o kvalitetu proizvoda prije svega.
Svim zaposlenim radnicima u naem preduzeu omoguavano struno usavravanje specifino
za vrstu posla koju obavljaju. Bezbjednost na radnom mjestu, potovanje radnih kolega, ugodna
radna atmosfera je uslov za kvalitetno i odgovorno obavljanje radnih zadataka i predstavlja nae
prioritete. Svi zaposleni su obavezni da se pridravaju propisanih procedura poslovanja naeg
preduzea.
Svi nai proizvodi se izrauju u skladu sa zakonskim propisima o bezbjednosti hrane i kvalitetu
proizvoda u Bosni i Hercegovini i svim zemljama u koje izvozimo nae proizvode sa posebnim
aspektom na visok nivo higijene u proizvodnji, prodaji i distribuciji naih proizvoda.
Rukovodstvo naeg preduzea kontinuirano unapreuje uslove za proizvodnju kvalitetnog i
zdravstveno bezbjednog proizvoda, te obezbjeuje profit, neophodan za dalju egzistenciju firme,
investicije i nove razvojne programe.
Primjena usvojenih standarda sistema upravljanja kvalitetom i bezbjednou hrane predstavlja
obavezu za sve zaposlene u naem preduzeu Fratello trade a.d. Svojim postupcima i
tehnologijama koje koristimo vodimo rauna o zatiti ivotne sredine u skladu sa zakonima i
oekivanjima lokalne zajednice u kojoj poslujemo.
1.3.
Strategija i aktivnosti preduzea
1.3.1. Strategija preduzea

Cilj Fratello Trade a.d. je da do kraja 2012. zavri pripreme objekta i dokumetacije za kontrolu
Evropske komisije radi dobijanja EU izvoznog broja kojim bi se omoguio izvoz naih
proizvoda u zemlje evropske unije kao i mogunost uslunog ienja lignje i ribe za dobavljae
iz Evrospke Unije.
Takoe imamo u planu da proirimo kapacitete pogona za pakovanje povra. Planiramo zavriti
realizaciju projekta intaliranja solarne elektrane snage 43 KWp sa fotonaponskim elijama za
proizvodnju elektrine energije na krovu postojeeg poslovnog objekta. Politika kvaliteta je
sastavni i nedjeljiv dio poslovne politike firme, a zasniva se na neprekidnom poboljanju
kvaliteta poslovanja.
Menadment i svi zaposleni su obavezni prema kvalitetu i njegovom stalnom poboljanju u svim
podrujima preduzea. Radei kao tim, osiguravaju se preduslovi za ispunjenje ciljeva kvaliteta,
efektivnosti i zadovoljstvo kupaca.
Fratello trade a.d. Banja Luka svoju poslovnu filozofiju zasniva na obezbjeenju zadovoljstva
kupaca. U proteklom periodu uspjeli smo izgraditi ime, stei ugled i povjerenje kupaca, kojih je
svake godine sve vie.
Zdravstvena ispravnost i sigurnost naih proizvoda kljuna je za povjerenje naih kupaca.
Proizvodni proces u naem preduzeu kontrolisan je u svakoj fazi od odabira dobavljaa, prijema
proizvoda, pakovanja i distribucije naih proizvoda. Svi zaposleni radnici snose odgovornost za
kvalitet naeg poslovanja prema svojim radnim obavezama.
1.3.2. Aktivnosti i djelatnost preduzea
Uvaavanje i zadovoljenje potreba naih kupaca, nae je trajno opredjeljenje. Imamo puno
strpljenje da sasluamo svaku primjedbu kupaca. U proteklom periodu uspjeli smo izgraditi ime,
stei ugled i povjerenje kupaca, kojih je svake godine sve vie. Zdravstvena ispravnost i
sigurnost naih proizvoda kljuna je za povjerenje naih kupaca.
Usluge preduzea su:
Veleprodaja - Nudimo asortiman od preko 200 razliitih ribljih artikala i plodova mora, te
veliki izbor zamrznutog voa, povra i zamrznutog pomfrita i proizvoda od krompira.
Maloprodaja - irok asortiman svjeeg i smrznutog : ribe, gambora, koljki, hobotnica,
lignje...
Carinsko skladite izvoz - Za kupce izvan BiH nudimo iroku paletu proizvoda
neoptereenih carinom i pdv-om.
Pakovanje: Pakujemo za nae potrebe i usluno u kese, kutijice, stiroporne i plastine
kadice ribu, voe i povre..
Radimo usluno ienje i zamrzavanje lignje u razliita komercijana pakovanja.
Usluno skladitenje u komorama -/+ reima: Nudimo skladitenje u paletnim regalima.
Usluno brzo zamrzavanje proizvoda: Brzo zamrzavanje svjee ribe, voa i povra radi
ouvanja najvieg kvaliteta
Distribucija/usluni transport: Radimo uslunu distribuciju unutar Bosne i Hercegovine,
te usluni transport prvenstveno za paniju i Francusku.
2. FINANSIJSKI IZVJETAJI
2.1.
Bilans stanja
AKTIVA
2012
Nekretnine, postrojenja i
oprema
Nematerijalna ulaganja
Dugoroni finansijski
plasmani
Stalna imovina
PDV i Aktivna
vremenska razgranienja
Zalihe
Potraivanja
Potraivanja za vie
plaen porez na
dobitak
Kratkoroni finansijski
plasmani
Gotovina i gotovinski
ekvivalenti
Obrtna imovina
Odloena poreska
sredstva
Ukupna aktiva
Vanbilansna aktiva
2013
2014
2.251.415
60.973
2.101.101
52.213
1.990.568
42.103
2.572.811
4.885.199
2.570.681
4.723.995
2.570.045
4.602.716
1.948
12.609
637.525
1.902
12.609
414.257
1.546
8.547
189.731
530.388
650.134
-
325.256
426.866
-
112.975
198.278
-
5.535.333
-
5.150.861
-
4.800.994
-
PASIVA
Akcijski kapital
Ostali kapital
Rezerve
Revalorizacione rezerve
Nerealizovani dobici po
osnovu HOV
Nerealizovani gubici po
osnovu HOV
Nerasporeena dobit
Kapital
Dugorona rezervisanja
Dugorone obaveze
Obaveze iz poslovanja
Kratkorone finansijske
obaveze
Obaveze po osnovu PDV,
poreza na dobit
Ostale kratkorone
obaveze
Kratkorone obaveze
Dugoro. rezervisanja i
obaveze
Ukupna pasiva
Vanbilansna pasiva
2012
2.501.665
250.167
1.179.802
-
2013
2.501.665
250.167
1.179.802
-
2014
2.501.665
250.167
1.179.802
-
1.420.978
5.352.612
4.067
1.015.516
4.947.150
13.453
724.163
4.655.797
73.267
85.891
74.663
80.832
74.377
50.484
43.936
182.721
203.711
145.197
182.721
5.535.333
-
203.711
5.150.861
-
145.197
4.800.994
-
2.2.
Bilans uspjeha
POSLOVNI PRIHODI
2012
Prihodi od prodaje
Ostali poslovni prihodi
Promena vrednosti zaliha
Ukupno poslovni
prihodi
2013
2014
944
508.090
-
373.290
-
296.046
-
509.034
373.290
296.046
POSLOVNI RASHODI
2012
Nabavna vrednost
prodate robe
Trokovi materijala za
izradu
Zarade zaposlenih/ostali
lini rashodi
Amortizacija
Ostali poslovni rashodi
Ukupno poslovni
rashodi
POSLOVNI DOBITAK
Finansijski, neposlovni i
ostali prihodi
Finansijski, neposlovni i
ostali rashodi
Dobitak pre oporezivanja
Porez na dobitak
DOBITAK, neto
2013
2014
823
6.381
3.799
5.237
77.643
46.243
-
74.622
36.970
-
76.222
34.572
-
189.258
171.147
169.289
2012
319.776
2013
202.143
2014
126.757
1.315.933
956.872
1.294.191
57.385
1.578.324
157.346
1.420.978
31.447
1.127.568
112.052
1.015.516
5.889
1.415.059
141.896
1.273.163
2.3.
Izvjetaj o novanim tokovima
A. NOVNI TOKOVI IZ POSLOVNIH

AKTIVNOSTI
I Prilivi got. iz poslovnih aktivnosti
II Odlivi got. iz poslovnih aktivnosti
III Neto priliv / Odliv gotovine
B. NOVNI TOKOVI IZ AKTIV.
INVESTIRANJA
I Prilivi got. iz aktivnosti investiranja
II Odlivi got. iz aktivnosti investiranja
V. NOVNI TOKOVI IZ AKTIV.
FINANSIRANJA
I Prilivi got. iz aktivnosti finansiranja
II Odlivi got. iz aktivnosti finansiranja
G. SVEGA PRILIVI GOTOVINE
D. SVEGA ODLIVI GOTOVINE
. NETO PRILIV / ODLIV GOTOVINE
E. GOTOVINA NA POETKU
OBRAUNSKOG PERIODA
. POZIT. / NEGAT. KURSNE RAZLIKE
PO OSNOVU PRERAUNA GOTOVINE
Z. GOTOVINA NA KRAJU
OBRAUNSKOG PERIODA
2.4.
10
2012
2013
2014
574.070
534.382
39.688
529.100
462.836
66.264
380.634
500.368
(119.734)
1.718.333
1.718.333
1.044.715
1.044.715
1.316.741
1.316.741
1.741.733
(1.741.733)
2.292.403
2.276.115
16.288
1.316.111
(1.316.111)
1.573.815
1.778.947
(205.132)
1.409.288
(1.409.288)
1.697.375
1.909.656
(212.281)
514.100
530.388
325.256
530.388
325.256
112.975
Izvjetaj o promjenama na kapitalu

IZVJETAJ O PROMJENAMA NA KAPITALU
za period koji se zavrava na dan 31.12.2012. godine
-u konvertibilnim markama-
1.
1
Stanje na dan 01.01.2011.god.
2
901
3
2.501.665
4
1.193.802
904
2.501.665
908
7.
9.
11
.
14
.
15
.
18
.
20
.
22
.
Ponovo iskazano stanje na

dan 01.01.2011. god
(901+902+903)
Neto dobitak/gubitak perioda
iskazan u bilansu uspjeha
Objavljene dividende i drugi
vidovi raspodjele dobitka i
pokrie gubitka
Stanje 31.12.11./ /01.01.2012
(904+905+906+907+908+90
9-910+911)
dan /01.01.2012.god
(912+913+914)
Efekti revalor. materijalnih. i
nematerijalnih. sredstava
Neto dobitak/gubitak iskazan
u bilansu uspjeha
pokrie gubitka
Stanje na dan 31.12.2012 god.
(915+916+917+918+919+92
0-921+922)
UKUPNI KAPITAL
Aop
Ukupno
VRSTA PROMJENE NA
KAPITALU
Akumul. nerasp. dob. nepokriveni gubitak
R.
br
Ost. rez. (emis. prem., zakon. i stat. rezerve
prodajuNerealizovani dobici/gubici po osnovu fin. sred za
Revalor. rezerve
Akcijski.kap. i udjel. u dru. sa ogr. odgovorno.
DIO KAPITALA KOJI PRIPADA VLASNICIMA

MATINOG PRIVREDNOG DRUTVA
6
250.167
7
1.951.236
8
5.896.870
9
5.896.870
1.193.802
250.167
1.951.236
5.896.870
5.896.870
974.431
974.431
974.431
910
1.062.138
1.062.138
1.062.138
912
2.501.665
1.193.802
250.167
1.863.529
5.809.163
5.809.163
915
2.501.665
1.193.802
250.167
1.863.529
5.809.163
5.809.163
916
(14.000)
(14.000)
(14.000)
919
1.420.978
1.420.978
1.420.978
921
1.863.529
1.863.529
1.863.529
923
2.501.665
1.179.802
250.167
1.420.978
5.352.612
5.352.612
11
12
Ukupno
7
1.863.529
8
5.809.1630
10
5.809.163
1.193.802
250.167
1.863.529
5.809.1630
5809.163
(14.000)
(14.000)
(14.000)
908
1.420.978
1.420.978
1.420.978
910
1.863.529
1.863.529
1.863.529
912
2.501.665
1.179.802
250.167
1.420.978
5.352.612
5.352.612
915
2.501.665
1.179.802
250.167
1.420.978
5.352.612
5.352.612
919
1.015.516
1.015.516
1.015.516
921
1.420.978
1.420.978
1.420.978
923
2.501.665
1.179.802
250.167
1..015.516
4.947.150
4.947.150
Revalor. rezerve
VRSTA PROMJENE NA
KAPITALU
Aop
1.
1
2
901
3
2.501.665
4
1.193.802
904
2.501.665
905
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
UKUPNI KAPITAL
Akumul. nerasp. dob. nepokriveni gubitak
6
250.167
Akcijski.kap. i udjel. u dru. sa ogr. odgovorno.
R.
br

dan 01.01.2012. god
(901+902+903)
Efekti revalorizacije
materijalnih i nematerijalnih
sredstava
pokrie gubitka
Stanje 31.12.12./ /01.01.2013
(904+905+906+907+908+90
9-910+911)
dan /01.01.2013.god
(912+913+914)
u bilansu uspjeha
pokrie gubitka
(915+916+917+918+919+92
0-921+922)
Ost. rez. (emis. prem., zakon. i stat. rezerve
prodajuNerealizovani dobici/gubici po osnovu fin. sred za

13

901
3
2.501.665
4
1.179.802
904
2.501.665
908
2.
3.
4.

dan 01.01.2013. god
(901+902+903)
pokrie gubitka
UKUPNI KAPITAL
1
1.
Aop
Ukupno
VRSTA PROMJENE NA
KAPITALU
Akumul. nerasp. dob. nepokriveni

gubitak
R.
br
Ost. rez. (emis. prem., zakon. i stat.

rezerve
Nerealizovani dobici/gubici po osnovu fin.

sred za prodaju
Revalor. rezerve
Akcijski.kap. i udjel. u dru. sa ogr.

odgovorno.

6
250.167
7
1.420.978
8
5.352.612
5.352.612
1.179.802
250.167
1.420.978
5.352.612
5.352.612
1.015.516
1.015.516
1.015.516
910
1.420.978
1.420.978
1.420.978
912
2.501.665
1.179.802
250.167
1.015.516
4.947.150
4.947.150
915
2.501.665
1.179.802
250.167
1.015.516
4.947.1502
4.947.150
919
1.273.163
1.273.163
1.273.163
921
1.564.516
1.564.516
1.564.516
923
2.501.665
1.179.802
250.167
724.163
4.655.797
4.655.797
10
Stanje 31.12.13./ /01.01.2014

5.
6.
7.
8.
9.
(904+905+906+907+908+
909-910+911)
dan /01.01.2014.god
(912+913+914)
u bilansu uspjeha
pokrie gubitka
(915+916+917+918+919+92
0-921+922)
3. HORIZONTALNA ANALIZA
14
Horizontalna analiza predstavlja poreenje bilansnih pozicija tekue i prethodne godine. Rije je
o komparativnoj (uporednoj) analizi. To je analiza finansijskih izvjetaja koja omoguava
uporeivanje podataka u duem vremenskom periodu, da bi se otkrile tendencije i dinamika
promena pojedinih bilansnih pozicija.
Prema drugom shvatanju, horizontalna analiza predstavlja poreenje jednog preduzea sa drugim
preduzeima u istoj djelatnosti ili sa prosjenim vrijednostima u odreenoj djelatnosti.
Promjene izmeu tekue i prethodne godine mogu se izraziti:1
u apsolutnom iznosu (razlika = tekua godina prethodna godina) i
u relativnom iznosu (razlika/prethodna godina)*100.
HORIZONTALNA ANALIZA = (Tekua godina Prethodna godina)/Prethodna godina*100
Horizontalna analiza preduzea Fratello trade a.d. Banja Luka (za period od tri godine) na
osnovu podataka iz bilansa stanja.
2012
Stalna
sredstva
Obrtna
sredstva
Promena
4.885.199 (161.204)
2013
Promena
(3,30) 4.723.995 (121.279)
650.134 (223.268) (34,34)
2014
(2,57)
4.602.716
426.866 (228.588)
(53,55)
198.278
Ukupna
sredstva
5.535.333 (384.472)
(6,95) 5.150.861 (349.867)
(6,79)
4.800.994
Kapital
5.352.612 (405.462)
(7,56) 4.947.150 (291.353)
(5,89)
4.655.797
Dugorone
obaveze
Kratkorone
obaveze
Ukupna
pasiva
182.721
20.990
11,49
203.711
(58.514)
(28,72)
145.197
(6,95) 5.150.861 (349.867)
(6,79)
4.800.994
5.535.333 (384.472)
Posmatranjem rezultata dobijenih vertikalnom analizom, moe se zakljuiti da stalna sredstva

preduzea Fratello trade a.d. Banja Luka u periodu biljee pad u posmatranom periodu.
Obrtna sredstva biljee znaajan pad u posmatranom periodu.
Dr Goranka Kneevi, Analiza finansijskih izvetaja, Beograd, 2012., str. 130
Kapital preduzea Fratello trade a.d. Banja Luka u posmatranom periodu biljei pad, to je
negativno za poslovanje, jer pokazuje da preduzee nije emitovalo svoje akcije i nije prikupljalo
sredstva od vlasnika akcija, to je dovelo do smanjenja kapitala preduzea.
Posmatrano preduzee nema dugorone obaveze u posmatranom periodu, dok kratkorone
obaveze osciliraju, te je najvea vrijednost kratkoronih obaveza zabiljeena 2013. godine.
Horizontalna analiza preduzea Fratello trade a.d. Banja Luka za period od tri godine na
osnovu bilansa stanja preduzea.
2012
Promena
2013
Promena
2014
Poslovni
prihodi
509.034
(135.744)
(26,67)
373.290
(77.244)
(20,69)
296.046
Poslovni
rashodi
189.258
(18.111)
(9,57)
171.147
(1.858)
(1,09)
169.289
Poslovni
dobitak
319.776
(117.633)
(36,79)
202.143
(75.386)
(37,29)
126.757
Na osnovu horizontalne analize bilansa uspjeha preduzea Fratello trade a.d. Banja Luka, vidi
se da preduzee ostvaruje vie poslovnih prihoda, nego poslovnih rashoda, te da ostvaruje
poslovni dobitak. Na osnovu dobijenih podataka moe se zakljuiti da se poslovni prihodi
smanjuju u posmatranom periodu, a, takoe, se i poslovni rashodi smanjuju, pa samim tim se
smanjuje i poslovni dobitak.
Ovakvo stanje pokazuje da preduzee ima zadovoljavajue poslovanje, ali se to poslovanje
pogorava iz godine u godinu, jer se rashodi smanjuju, ali smanjuju se i prihodi, to nije dobro za
poslovanje.
15
4. VERTIKALNA ANALIZA
16
Vertikalna analiza bilansa stanja i bilansa uspjeha je znaajna zato to se u ovoj analizi odreene
bilansne pozicije iskazuju kao 100%, a onda se sve ostale pozicije iskazuju kao procenat od te
osnovne pozicije. Rije je o strukturnoj analizi finansijskih izvetaja.2
Najee se kao osnovne pozicije tretiraju ukupna aktiva i ukupna pasiva u bilansu stanja i
prihodi od realizacije u bilansu uspjeha. Prema drugom shvatanju, vertikalna analiza predstavlja
poreenje monetarnih iznosa za tekuu godinu sa iznosima iz prethodne godine, odnosno
poreenje obraunskih perioda.
Aktiva
Stalna
sredstva
4.885.199
88,25
4.723.995
91,71
4.602.716
95,87
Obrtna
sredstva
650.134
11,75
426.866
8,29
198.278
4,13
Ukupna
sredstva
5.535.333
100
5.150.861
100
4.800.994
100
Pasiva
2012
Kapital
Dugorone
obaveze
Kratkorone
obaveze
Ukupna
pasiva
2012
2013
2013
2014
2014
5.352.612
96,72
4.947.150
96,05
4.655.797
96,98
182.721
3,28
203.711
3,95
145.197
3,02
5.535.333
100
5.150.861
100
4.800.994
100
Na osnovu vertikalne analize aktive bilansa stanja preduzea Fratello trade a.d. Banja Luka za
period od 2011. do 2013. godine, moe se vidjeti znatna razlika uea stalne i obrtne imovine u
aktivi bilansa stanja, i da vee uee zauzimaju osnovna sredstva i to uee raste u
posmatranom periodu.
to se tie pasive bilansa stanja posmatranog preduzea za navedeni period, vertikalna analiza
pokazuje da najvee uee u strukturi pasive bilansa stanja zauzima kapital koji je na priblino
jednakom nivou posmatranom periodu, zatim slijede kratkorone obaveze ije se uee ne
mijenja znaajno godine u godinu, to je veoma povoljno.
2
Dr Goranka Kneevi, Analiza finansijskih izvetaja, Beograd, 2012., str. 155
Iz ovakve finansijske strukture preduzea, zakljuuje se da preduzee svoja sredstva finansira iz

sopstvenog kapitala, a ne iz obaveza, to je pozitivno za poslovanje, jer to utie povoljno na
zaduenost preduzea.
Vertikalna analiza preduzea Fratello trade a.d. Banja Luka za period od tri godine na osnovu
bilansa uspjeha
2012
2013
2014
Poslovni
prihodi
509.034
159,18
373.290
184,67
296.046
233,55
Poslovni
rashodi
189.258
59,18
171.147
84,67
169.289
133,55
Poslovni
dobitak
319.776
100
202.143
100
126.757
100
Kad je u pitanju vertikalna analiza bilansa uspjeha preduzea Fratello trade a.d. Banja Luka za
period od tri uzastopna obraunska perioda, moe se rei da poslovni prihodi zauzimaju vee
uee u poslovnom dobitku, odnosno da su poslovni prihodi vei od poslovnih rashoda, te da se
ostvaruje poslovni dobitak u posmatranom periodu. Uoljivo je da se poslovni dobitak smanjuje,
jer se smanjuju poslovni prihodi.
17
5. ANALIZA FINANSIJSKIH IZVJETAJA

Finansijski izvjetaji predstavljaju skup informacija o finansijskom poloaju, rentabilnosti,
promjenama na kapitalu i novanim tokovima jedne kompanije. To je funkcionalna i vremenski
zaokruena cjelina poslovnih procesa koji su se dogodili u jednoj kompaniji i koja ini podlogu
svake racionalne analize. Analiza treba da podvrgne posmatranju, ispitivanju, ocjeni i
formulisanju dijagnoze tih procesa koji su se desili u kompaniji i koji se sada nalaze u okviru
finansijskih izvjetaja.
Ciljevi analize finansijskih izvetaja mogu se podijeliti na opte i posebne. Opti ciljevi se
odnose
na
sagledavanje
zaraivake
sposobnosti
kompanije
i
finansijskog
poloaja. Posebni ciljevi analize finansijskih izvjetaja odnose se na zadovoljavanje
informacionih potreba stejkholdera. Pri tome, najznaajniji stejkholderi su investitori u akcije i
kreditori, odnosno oni koji obezbjeuju kompaniji kapital.
Analiza omoguava preduzeu poreenje sa lokalnom i globalnom konkurencijom, ali i
poreenje poslovanja samog preduzea kroz godine. Analizom se dobija uvid u mogua podruja
poboljanja i preduzimanje korektivnih mjera, ako je potrebno, kako bi se poslovanje preduza
poboljalo. Analiza pomou finansijskih pokazatelja racio analiza je najei metod analize
finansijskih izvjetaja. Pokazatelji ili racio brojevi predstavljaju odnose izmeu dvije bilansne
pozicije i imaju vrijednost samo kada su pravilno protumaeni. Tumaenje pokazatelja vri se u
odnosu na odreene standarde.
Standardi za poreenje i tumaenje mogu biti:
standardi koje postavlja sam analitiar, a koji su odraz njegovog iskustva;
prosjek grane u kojoj preduzee posluje;
istorijski pokazatelji datog preduzea (iz prethodnih godina);
pokazatelji sadrani u planovima preduzea;
standardi uobiajeni u literaturi itd.
Sa analitike take gledita, klasifikacija pokazatelja obavlja se prema relevantnim aspektima
poslovanja koji interesuju analitiara:3
1. pokazatelji likvidnosti,
2. pokazatelji poslovne aktivnosti,
3. pokazatelji finansijke strukture,
4. pokazatelji rentabilnosti/profitabilnosti i
5. pokazatelji trine vrijednosti.
Dr Goranka Kneevi, Ekonomsko finansijska analiza (teorija i analiza bilansa), Beograd, 2007., str. 12
18
5.1.
Pokazatelji likvidnosti
19
Pokazatelji likvidnosti imaju za cilj da ukau na sposobnost kompanije da servisira dospjele

obaveze plaanja uz odravanje potrebne strukture sredstava i ouvanje dobrog kreditnog
boniteta. Za likvidnost preduzea je primarno zainteresovan menadment, ali i svi povjerioci
(banke, dobavljai), jer od likvidnosti zavisi sposobnost urednog podmirivanja obaveza. U
sluaju nelikvidnosti, moe doi do obustave plaanja obaveza, blokade tekueg rauna, gubitka
dobavljaa i ostalih problema.
Pokazatelj opte (racio) likvidnosti
Opti racio likvidnosti predstavlja odnos obrtnih sredstava i kratkoronih obaveza. Normala ili
standard za ovaj pokazatelj je 2:1. Poeljna je via vrednost ovog pokazatelja, meutim visok
koeficijent moe se javiti usled visokih zaliha i potraivanja ili visokih nivoa gotovine, pa u
tumaenju treba biti oprezan. Ovaj pokazatelj se dobija na sljedei nain:
Pokazatelj opte (racio) likvidnosti = Obrtna sredstva/Kratkorone obaveze
1. 2012. GODINA
Pokazatelj opte likvidnosti = 650.134/182.721
Pokazatelj opte likvidnosti = 3,558
Ovaj rezultat pokazuje da preduzee izmiruje obaveze na kratak rok. Zadovoljeno je pravilo 2:1,
to znai da je svaka KM kratkoronih obaveza pokrivena sa 3,558 KM obrtnih sredstava.
2. 2013. GODINA
Pravilo je zadovoljeno. Dobijeni pokazatelj znai da je svaka KM kratkoronih obaveza
pokrivena sa 2,095 KM obrtnih sredstava.
3. 2014. GODINA
Pravilo nije zadovoljeno. Dobijeni pokazatelj znai da je svaka KM kratkoronih obaveza
pokrivena sa 1,366 KM obrtnih sredstava.
Na osnovu prikazanih podataka za period od 2012. do 2014. godine moe se konstatovati da je
preduzee Fratello trade a.d. Banja Luka u tom periodu ostvarilo tekuu likvidnost i da je
koeficijent tekue likvidnosti iznad referentne vrijednosti, sem 2014. Godine kada nije pravilo
zadovoljeno i nije ostvarena tekua likvidnost. Takoe se zakljuuje da se koeficijent smanjuje,
te da je pad ovog koeficijenta uslovljen je padom tekue imovine i padom kratkoronih obaveza.
Ovo bi moglo da predstavlja problem u budunosti ukoliko preduzee ne uspije na vrijeme da
naplati svoja potraivanja, jer bi se time ugrozila likvidnost preduzea.
Pokazatelj rigorozne likvidnosti
Rigorozni racio likvidnosti predstavlja odnos likvidnih sredstava i kratkoronih obaveza.
Likvidna sredstva moemo dobiti umanjenjem ukupnih obrtnih sredstava za zalihe i AVR ili kao
zbir gotovine, potraivanja i kratkoronih plasmana. Ovaj pokazatelj se zove Acid test. Ako
firma ima odnos 1:1, smatra se da je stanje njegove tekue likvidnosti relativno
zadovoljavajue.4 Rigorozna likvidnost se izraunava pomou sljedeeg obrasca:
Pokazatelji rigorizne likvidnosti = Likvidna sredstva/Kratkorone obaveze
1. 2012. GODINA
Pokazatelj rigorozne likvidnosti = 635.577/182.721
Pokazatelj rigorozne likvidnosti = 3,478
Dobijeni rezultati pokazuju da je pravilo zadovoljeno, to znai da je 1 KM kratkoronih
obaveza pokrivena sa 3,478 KM likvidnih sredstava.
2. 2013. GODINA
Dobijeni rezultati pokazuju da je pravilo zadovoljeno, to znai da je 1 KM kratkoronih
obaveza pokrivena sa 2,024 KM likvidnih sredstava.
3. 2014. GODINA
Dobijeni rezultati pokazuju da je pravilo zadovoljeno, to znai da je dinar kratkoronih obaveza
pokriven sa 1,296 dinara likvidnih sredstava.
Posmatrano preduzee je u periodu od 2012. do 2014. godine ostvarilo i rigoroznu likvidnost, s
obzirom da je vrijednost koeficijenta u sva tri obraunska perioda bila iznad referentne
vrijednosti. Dobijeni pokazatelji govore da je preduzee Fratello trade a.d. Banja Luka u
posmatranom periodu bilo u stanju da svoje kratkorone obaveze pokrije raspoloivom
gotovinom i kratkoronim potraivanjima, odnosno likvidnim sredstvima. Koeficijent ubrzane
likvidnosti biljei pad u posmatranom periodu, a razlog tome je pad kratkoronih potraivanja i
gotovine i gotovinskih ekvivalenata, kao i smanjenje kratkoronih obaveza.
4
20
Pokazatelj neto obrtnih sredstava

Neto obrtna sredstva predstavljaju razliku izmeu obrtnih sredstava i kratkoronih obaveza.
Preduzee koje ima vei iznos NOS-a, automatski obezbjeuje i vei stepen likvidnosti. Ovaj
pokazatelj posebno prate kratkoroni povjerioci. Ovaj pokazatelj se dobija pomou sljedeeg
obrasca:
Neto obrtna sredstva = Obrtna sredstva Kratkorone obaveze
1. 2012. GODINA
Pokazatelj neto obrtnih sredstava = 650.134 182.721
Pokazatelj neto obrtnih sredstava = 467.413
2. 2013. GODINA
3. 2014. GODINA
Ukoliko su vea neto obrtna sredstva preduzea, vei je i stepen likvidnosti tog preduzea.
Dobijeni pokazatelji neto obrtnih sredstava preduzea Fratello trade a.d. Banja Luka u
posmatranom periodu pokazuju da je preduzee posjedovalo sredstva za finansiranje kratoronih
obaveza u onoj mjeri u kojoj bi trebala da budu, te da budua likvidnost preduzea nije ugroena.
5.2.
Pokazatelji poslovne aktivnosti
Preduzee ulae u stalna i obrtna sa namjerom da ih iskoristi efikasno, to znai da sa malim

ulaganjima ostvari to vei obim poslovne aktivnosti.
Pokazatelji aktivnosti povezuju informacije iz bilansa stanja i bilansa uspeha. Pokazatelji
aktivnosti mjere nivo angaovanja imovine i stepen njenog iskorienja. Poznati su pod nazivom
koeficijenti obrta, a raunaju se na osnovu odnosa prometa i prosjenog stanja. Oni upuuju na
brzinu obrta imovine u poslovnom procesu. Najee se koeficijent obrta izraunava za ukupnu
imovinu, obrtnu imovinu i potraivanja.
Koeficijent obrta kupaca
21
Koeficijent obrta kupaca rauna se kao odnos prihoda od realizacije i prosenog salda kupaca,
dok se prosean period naplate potraivanja rauna kao odnos 365 dana i izraunatog
koeficijenta. Koeficijent obrta kupaca treba analizirati u kontekstu kreditnih uslova odobrenih
kupcima. Ako uobiajeni period kreditiranja kupaca iznosi 30 dana, prosean period naplate
treba da bude oko 30 dana.
Pri raunanju ovog koeficijenta koriste se sljedei obrasci:
Koeficijent obrta kupaca = Prihodi od prodaje / Prosean saldo kupaca
Prosean saldo kupaca = (Kupci u tekuem periodu+Kupci u prethodnom periodu)/2
Prosjean saldo naplate potraivanja= 365 / koeficijent obrta kupaca
1. 2012. GODINA
Koeficijent obrta kupaca = 944/104.857
Koeficijent obrta kupaca = 0,009
Prosjean saldo kupaca = (75.129 + 104.857)/2
Prosjean saldo kupaca = 89.993
Prosjean saldo naplate potraivanja = 365/0,009
Prosjean saldo naplate potraivanja = 40.556
Nije bilo mogue izraunati koeficijente obrta kupaca i prosjean saldo naplate potraivanja, jer
posmatrano preduzee 2013. i 2014. godine nije ostvarilo prihode od prodaje, a 2012. godine su
bili na jako niskom nivou to je uzrokovalo veoma visok prosjean saldo naplate potraivanja.
Koeficijent obrta robe

Pored toga imamo i koeficijent obrta dobavljaa koji se rauna kao odnos vrednosti godinjih
nabavki robe i materijala na kredit prema prosenom saldu dobavljaa. Drugaije se ovaj
koeficijent naziva koeficijent obrta robe, a rauna se sljedeim obrascima:
Koeficijent obrta robe = Nabavna vrijednost prodate robe / Prosjean saldo zaliha robe
Prosjean saldo zaliha robe = (Saldo robe na po.god.+Saldo robe na kraju god.)/2
1. 2012. GODINA
Koeficijent obrta kupaca = 823/12.609
22
Koeficijent obrta kupaca = 0,065
23
Prosjean saldo zaliha robe = (12.609 + 12.609)/2

Prosjean saldo zaliha robe = 12.609
Nije bilo mogue izraunati ovaj pokazatelj za 2013. i 2014. godinu jer preduzee Fratello
trade a.d. Banja Luka nije posjedovalo nabavnu vrijednost prodate robe u tim obraunskim
periodima.
Koeficijent obrta stalnih sredstava
Koeficijent obrta stalnih sredstava = Neto prihodi od prodaje/Prosena stalna sredstva
Prosena stalna sredstva = (Stalna sredstva na po.god.+Stalna sredstva na kraju godine)/2
1. 2012. GODINA
Koeficijent obrta stalnih sredstava = 944/4.804.597
Koeficijent obrta stalnih sredstava = 0,0001
Prosjena stalna sredstva = (4.885.199 + 4.723.995)/2
Prosjena stalna sredstva = 4.804.597
Stalna sredstva se godinje obrnu 0,0001 puta.
trade a.d. Banja Luka nije ostvarilo prihode od prodaje u tim obraunskim periodima.
Koeficijent obrta obrtnih sredstava

Koeficijent obrta obrtnih sredstava dobije se tako da se vrijednost realizacije podijeli s prosjeno
korienim obrtnim sredstvima u toku poslovne godine. Osim ovih optih koeficijenata obrta,
koriste se i parcijalni koeficijenti, tj koeficijenti kojima se iskazuje obrtaj za pojedine vrste
obrtnih sredstava. Vei koeficijent obrtaja znai bre obrtanje sredstava u preduzeu (mogue je
isti obim poslovanja finansirati manjim iznosom obrtnih sredstava) te u pravilu utie na
poveanje efikasnosti preduzea. Koeficijent obrta treba ispitivati u svakoj fazi poslovanja.
Dobija se na sljedei nain:
Koeficijent obrta obrnih sredstava = Prihodi od prodaje/Prosjena obrtna sredstva
Prosjena obrtna sredstva = (Obrtna sredstva na poetku+Obrtna sredstva na kraju godine)/2
1. 2012. GODINA
Koeficijent obrta obrtnih sredstava = 944/643.448,5
Koeficijent obrta obrtnih sredstava = 0,001
Prosjena obrtna sredstva = (650.134 + 636.763)/2
Prosjena obrtna sredstva = 643.448,5
Obrtna sredstva se godinje obrnu 0,001 puta.
Koeficijent obrta ukupnih poslovnih sredstava
Koeficijent obrta ukupnih poslovnih sredstava dobije se tako da se isti prihod od realizacije
podijeli sa knjigovodstvenom vrijednou ukupnih poslovnih sredstava (u obraun se uzimaju
prosjeno koriena poslovna sredstva).5
Koeficijent obrta ukupnih poslovnih sredstava = Prihodi od prodaje / Prosjena vrijednost
ukupnih poslovnih sredstava
1. 2012. GODINA
Koeficijent obrta ukupnih poslovnih sredstava = 944/6.414.024
Koeficijent obrta ukupnih poslovnih sredstava = 0,0001
Prosjena ukupna poslovna sredstva = (5.535.333 + 7.292.715)/2
Prosjena ukupna poslovna sredstva = 6.414.024
Ukupna poslovna sredstva se obrnu 0,0001 puta u toku godine.
5.3.
Pokazatelji rentabilnosti
Pokazatelji rentabilnosti govore o tome koliki je povrat u odnosu na ulog, tj. u kojoj se visini
ukamatio uloeni kapital u nekom razdoblju. Prihodi poveavaju aktivu i smanjuju pasivu, dok
rashodi poveavaju pasivu i smanjuju aktivu. Prihodi i rashodi, dakle rezultat, se moraju staviti u
odnos sa sredstvima koja su pomagala njegovom stvaranju.
Stopa prinosa na poslovna sredstva (Return on assest, ROA)

Uopteno govorei, stopa prinosa mjeri prinos (rezultat) koji je firma ostvarila angaovanim
kapitalom ili sredstvima.
5
24
ROA= Neto dobitak / Prosjena poslovna aktiva

Prosjena poslovna aktiva =(Posl.sr. na poetku godine+Posl.sr.na kraju godine)/2
1. 2012. GODINA
ROA = 1.420.978/6.414.024
ROA = 0,222
(%) 0,222*100 = 22,20%
Prosjena poslovna aktiva = (5.535.333 + 7.292.715)/2
Prosjena poslovna aktiva = 6.414.024
Stopa povrata na angaovana sredstva je 22,20%.
2. 2013. GODINA
ROA = 1.015.516/5.343.097
ROA = 0,190
(%) 0,022*100 = 19,00%
Prosjena poslovna aktiva = 5.343.097
3. 2014. GODINA
ROA = 1.273.163/4.975.927,5
ROA = 0,256
(%) 0,008*100 = 25,60%
Prosjena poslovna aktiva = 4.975.927,5
Stopa prinosa na sopstveni kapital (Return on equity, ROE)
Ova mjera iskazuje:
prikazuje poslovnu efikasnost,
odnosi se na kompaniju u cjelini,
efikasnost menadmenta,
profitabilnost i
adekvatna je mjera planiranja i kontrole poslovnih aktivnosti.
Obrazac za izraunavanje je sljedei:
ROE = Neto dobitak/Prosjean sopstveni kapital
25
1. 2012. GODINA
26
ROE = 1.420.978/2.501.665
ROE = 0,568 (%) 0,0334*100=56,80%
Prosjean sopstveni kapital = (2.501.665 + 2.501.665)/2
Prosjean sopstveni kapital = 2.501.665
Stopa prinosa na sopstveni kapital je 56,80%.
2. 2013. GODINA
ROE = 1.015.516/2.501.665
ROE = 0,406 (%) 0,0385*100=40,59%
3. 2014. GODINA
ROE = 1.273.163/2.501.665
ROE = 0,509 (%) 0,0334*100=50,89%
5.4.
Pokazatelji finansijske strukture
Ukupna sredstva u aktivi se finansiraju iz obaveza ili sopstvenog kapitala. Struktura pasive moe
biti komponovana na razliite naine, kako bi odgovarala individualnim potrebama kompanije i
njenoj strukturi aktive. Komponovanje pasive, tj. odnos izmeu sopstvenih i pozajmljenih izvora
finansiranja naziva se finansijskom strukturom.
Racio zaduenosti rauna se kao odnos pozajmljenih izvora i ukupne pasive. Visok pokazatelj
zaduenosti pokazuje da se vei deo poslovanja finansira zajmovima, dok nizak nivo znai da
vei deo dugoronog kapitala predstavlja sopstveni kapital. Preduzee moe imati visok
koeficijent zaduenosti ako ostvaruje relativno stabilnu dobit i ima sredstva koja su pogodna kao
garancija za zajmove.
Obrazac za izraunavanje je sljedei:
Racio zaduenosti = (Pozajmljeni izvori (kratkorone obaveze)/Ukupna pasiva)*100
1. 2012. GODINA
Racio zaduenosti = (182.721/5.535.333)*100
Racio zaduenosti = 3,30%
2. 2013. GODINA
3. 2014. GODINA
Ovaj pokazatelj govori da pozajmljeni izvori, odnosno kratkorone obaveze zauzimaju uee od
3,30% u ukupnoj pasivi 2012. godine, 3,95% 2013. godine i 3,02% 2014. godine. Udio
kratkoronih obaveza oscilira u posmatranom periodu.
Odnos dugoronih obaveza i sopstvenog kapitala (debt/equity ratio)
Odnos dugoronih obaveza i sopstvenog kapitala (debt/equity ratio) rauna se kao odnos
dugoronih obaveza i rezervisanja prema sopstvenom kapitalu. Ovim pokazateljem se izraava
stepen dejstva leverage-a, kojim se pokuavaju izmeriti efekti finansiranja iz pozajmljenih izvora
na rentabilnost ili stopu prinosa sopstvenog kapitala.
27
Obrazac za izraunavanje ovog pokazatelja je sljedei:
Debt/equity ratio = Dugorone obaveze/Sopstveni kapital
Ovaj pokazatelj nije mogue izraunati, jer posmatrano preduzee ne posjeduje dugorone
obaveze u posmatranom obraunskom periodu.
Koeficijent pokria kamate
Koeficijent pokria kamate rauna se kao odnos dobitka prije plaanja kamate i poreza prema
trokovima na ime kamate, tj. isplaenim kamatama. Finansiranje iz dugoronih kredita ili
emisijom obveznica prouzrokuje se da kompanija ima fiksne periodine rashode na ime kamate,
kao fiksnu obavezu, koja pada na teret poslovnog dobitka.
Koeficijent pokria kamate = Poslovni dobitak / Trokovi kamate na kredite
Ovaj pokazatelj se uporeuje sa njegovom vrijednou za tu kompaniju u prethodnim godinama.
Ovaj pokazatelj nije mogue izraunati, jer posmatrano preduzee ne ostvaruje trokove kamata
na kredite, jer nije posezalo za kreditima u posmatranom obraunskom periodu.
5.5.
Pokazatelji trine vrijednosti
Pokazatelji trine vrijednosti su pokazatelji kojima se koriste investitori prilikom ulaganja

ogranienih novanih sredstava.
Neto dobitak po akciji
Neto dobitak po akciji = Neto dobitak / Broj emitovanih akcija
1. 2012. GODINA
Neto dobitak po akciji = 1.420.978/2.501.665
Neto dobitak po akciji = 0,568
2. 2013. GODINA
3. 2014. GODINA
28
Odnos trine cijene i neto dobitka po akciji = Trina cijena / Neto dobitak po akciji
1. 2012. GODINA
Odnos trine cijene i neto dobitka po akciji = 2,00/0,568
Budui ulagai su spremni da plate 3,521 KM da bi ostvarili jednu KM neto dobitka po akciji.
2. 2013. GODINA
3. 2014. GODINA
Knjigovodstvena vrijednost po akciji = Sopstveni kapital / Broj emitovanih obinih akcija
1. 2012. GODINA
Knjigovodstvena vrijednost po akciji = 2.501.665/2.501.665 = 1,00
Ukoliko dodje do likvidacije obini akcioneri dobijaju 1,00 KM po akciji.
2. 2013. GODINA
Knjigovodstvena vrijednost po akciji = 2.501.665/2.501.665 =1,00
3. 2014. GODINA
Knjigovodstvena vrijednost po akciji = 2.501.665/2.501.665 = 1,00
29
Trina vrijednost firme(Trina kapitalizacija) = Broj emitovanih akcija u prometu * Trina
cijena po akciji
1. 2012. GODINA
Trina kapitalizacija = 2.501.665*2,00
Trina kapitalizacija = 5.003.330
2. 2013. GODINA
3. 2014. GODINA
30
6. ANALIZA NOVANIH TOKOVA

Izvetaj o tokovima gotovine regulisan je MRS 7- Izvetaj o novanim tokovima i ini obavezan
finansijski izvetaj. Dve osnovne metode koje se koriste u njegovoj primeni:
direktna metoda i
indirektna metoda
Izvjetaj o novanim tokovima je izvedeni finansijski izvjetaj u kojem su prikazani prilivi i
odlivi gotovine po osnovu poslovne, investicione i finansijske aktivnosti u toku obraunskog
perioda. Analiza novanih tokova obuhvata i analizu specifinih koeficijenata koji se odnose na
pozicije iz izvjetaja o novanim tokovima. U tom smislu se radi o sljedeim finansijskim
koeficijentima:
Neto novanog toka i neto dobitka;
Uee neto novanog toka u prihodima od prodaje;
Odnos neto novanog toka i ukupnih sredstava.
Odnos neto novanog toka i neto dobitka = Novani tok iz poslovne akt. / Neto dobitak
1. 2012. GODINA
Odnos neto novanog toka i neto dobitka = 39.668/1.420.978 = 0,028
Na svaku 1 KM neto dobitka preduzee generie 0,028 KM neto novanog toka iz poslovne
aktivnosti.
2. 2013. GODINA
Odnos neto novanog toka i neto dobitka = 66.264/1.015.516 = 0,065
Na svaku 1 KM neto dobitka preduzee generie 0,065 KM neto novanog toka iz poslovne
aktivnosti.
3. 2014. GODINA
Odnos neto novanog toka i neto dobitka = (119.734)/1.213.163 = (0,094)
Na svaku 1 KM neto dobitka preduzee generie (0,094) KMa neto novanog toka iz poslovne
aktivnosti.
31
Uee novanog toka u prihodima od prodaje = Neto novani tok iz posl.akt. / Prihodi od
prodaje
1. 2012. GODINA
Uee novanog toka u prihodima od prodaje = 39.668/944 = 42,021
Na svaku 1 KM neto prihoda od prodaje, kompanija je ostvarila 42,021 KM novanog toka.
Ovaj pokazatelj nije mogue izraunati za 2013. i 2014. godinu, jer preduzee Fratello trade
a.d. Banja Luka nije ostvarilo prihode prodaje u tom periodu.
Odnos neto novanog toka i ukupnih sredstava = Neto novani tok iz posl.akt / Prosena
ukupna sredstva
1. 2012. GODINA
Odnos neto novanog toka i ukupnih sredstava = 39.668/6.414.024 = 0,006
Na svaku 1 KM prosjeno uloenih sredstava, kompanija je ostvarila 0,006 KM neto novanog
toka.
2. 2013. GODINA
Odnos neto novanog toka i ukupnih sredstava = 66.264/5.343.097= 0,012
toka.
3. 2014. GODINA
Odnos neto novanog toka i ukupnih sredstava = (119.734)/4.975.927,5 = 0,024
toka.
Profil preduzea na osnovu ostvarenih neto novanih tokova

32
33
2012
Neto novani tok iz poslovne
aktivnosti
Neto novani tok iz
investicione aktivnosti
Neto novani tok iz
finansijske aktivnosti
2013
2014
39.688
66.264
(119.734)
1.718.333
1.044.715
1.316.741
(1.741.733)
(1.316.111)
(1.409.288)
U 2012. i 2013. godini kompanija je pripadala etvrtom profilu. Negativni su finansijski novani
tokovi, dok je pozitivan tok iz poslovne aktivnosti i investicione aktivnosti. To znai da
preduzee finansira rast (kupovinu dugoronih sredstava investiciona aktivnost) i finansira
otplate dividendi i glavnice dugova (finansijska aktivnost). Ova kompanija ima stabilnu
proizvodnju i prodaju.
U 2014. godini kompanija je pripadala drugom profilu. Preduzee finansira rast (kupovinu
dugorone imovine) kroz poslovne aktivnosti i kroz emisije akcija, obveznica i uzimanje kredita.
Novani tok iz poslovne i finansijske aktivnosti je ovdje negativan, a tokovi gotovine iz
investicione aktivnosti su pozitivni.
7. ANALIZA NETO OBRTNOG FONDA

Neto obrtni fond se definie kao razlika dugoronih izvora finansiranja (dugorone obaveze i
sopstveni kapital) i stalnih sredstava. Ako je pozitivna veliina, predstavlja dio obrtnih sredstava
koja su finansirana iz dugoronih izvora. Ukoliko je ova razlika negativna to nije pozitivan
signal za investitore i kreditore jer je on izraz dubokih finansijskih poremeaja.
Neto obrtni fond = Dugoroni izvori finansiranja Dugorona sredstva
1. 2012. GODINA
Neto obrtni fond = 2.501.665 4.885.199
Neto obrtni fond = (2.383.534)
2. 2013. GODINA
Neto obrtni fond = 2.501.665 4.723.995
3. 2014. GODINA
Neto obrtni fond = 2.501.665 4.602.716
Neto obrtni fond preduzea istoa a.d. Banja Luka je negativan u posmatranom obraunskom
periodu, to nije povoljno za preduzee, jer negativan neto obrtni fond znai da nije ostvarena
dugorona finansijska ravnotea, odnosno da dugorona sredstva niau pokrivena u potpunosti
dugoronim izvorima finansiranja i to nije pozitivan signal za investitore i kreditore jer je on
izraz dubokih finansijskih poremeaja.
34
8. ALTMAN Z score MODEL ZA ANALIZU BANKROTSTVA

Z skore model je razvio Edvard Altman 1960. godine na bazi 5 razliitih pokazatelja koji su,
po njemu, najbolji za predvianje bankrotstva, odnosno kojima se utvruje mogunost steaja
meu preduzeima. Uopteno govorei, to je nii rezultat vea je vjerovatnoa steaja. Z
skore izraunava se pomou formule koja glasi:
Z= 1,21+ 1,42 + 3,33 + 0,64 + 1,05 gdje je
X1= Kapital / Ukupna aktiva, X2= Zadrani dobitak / Ukupna aktiva, X3= Dobitak pre kamate i
poreza ( EBIT ) / Ukupna aktiva, X4= Sopstveni kapital / Ukupne obaveze
X5= Prihodi od prodaje / Ukupna aktiva
Kada je rezultat Z skore manji od 1,8 znai da preduzee ne posjeduje dobre performanse i to
daje signal investitorima da je maksimalno izraen rizik ulaganja, ako je rezultat Z skore
izmeu 1,81 i 2,99 znai da se preduzee nalazi u sivoj zoni, odnosno da posjeduje prihvatljive
performanse, ali da, i dalje, postoji rizik ulaganja za investitore, a ako je rezultat Z skore vei
od 2,99 znai da preduzee spada u grupu zdravih preduzea, odnosno posjeduje dobre
performanse i postoji minimalan rizik ulaganja za investitore.
2012. GODINA
Z score = 1,2*0,967 + 1,4*0,257 + 3,3*0,285 + 0,6*29,294 + 1,0*0,0002
Z score = 20,04
2013. GODINA
Z score = 1,2*0,960+ 1,4*0,197 + 3,3*0,219 + 0,6*24,285
Z score = 16,72
2014. GODINA
Z score = 1,2*0,970 + 1,4*0,265 + 3,3*0,295 + 0,6*32,065
Z score = 21,75
Na osnovu podataka iz tabele moe se zakljuiti da se kod preduzea Fratello trade a.d. Banja
Luka, u posmatranom periodu od tri godine, vrijednost parametra Z nalazi iznad 2,99, to je na
veoma zadovoljavajuem nivou i znai da preduzee posjeduje dobre performanse i da je rizik
ulaganja za investitore minimalan. Meutim, vrijednost parametra Z oscilira iz godine u
godinu, te je 2014. godine dostigao najveu vrijednost, dok je 2013. godine zabiljeena najmanja
vrijednost, to ukazuje na injenicu da se performanse preduzea poboljavaju iz godine u
godinu. Rast vrijednosti Z parametra 2014. godine ukazuju da su se performase preduzea
poboljale u odnosu na 2013. godinu.
35
ZAKLJUAK
36
Finansijska analiza se bavi analizom finansijskog stanja preduzea i mogunostima promjena u

eljenom pravcu. Znatan dio analize vri se stavljanjem u odnos odreenih vrijednosti iz bilansa
stanja i bilansa uspjeha.
Finansijskom analizom se stavljaju u odnos raspoloivi podaci i informacije u cilju
produbljenijeg saznanja o znaajnim faktorima, a u cilju utvrivanja vjerovatnih greaka i
trendova djelovanja u pravcu njihovog pomijeranja u eljenom pravcu. Na ovaj nain se uveava
korisnost raspoloivih podataka, jer se preko njih dublje spoznaje sadanje stanje preduzea i
procjenjuje budue.
Za obavljanje sloenih finansijskih analiza koriste se sloenije matematike metode. Finansijska
analiza predstavlja nain sakupljanja i korienja informacija finansijskog karaktera sa ciljem da
se:
ocijeni tekue finansijsko stanje preduzea,
ocijeni mogui i svrsishodan tempo razvoja preduzea sa pozicije njegovog finansijskog
obezbjeenja,
prognozira perspektivno finansijsko stanje preduzea,
otkriju dostupni izvori sredstava i ocijeni mogunost i svrsishodnost njihove mobilizacije,
prognozira poloaj preduzea na tritu kapitala i dr.
Predmet ovog seminarskog rada jeste analiza finansijskih izvjetaja preduzea Fratello trade
a.d. Banja Luka za period od 2012. do 2014. godine. Analizom osnovnih finansijskih izvjetaja
(bilansa stanja, bilansa uspjeha, bilansa tokova gotovine i izvjetaja o promjenama na kapitalu)
doli smo do sljedeih zakljuaka.
Kada je u pitanju horizontalna analiza bilansa stanja posmatranog preduzea u datom periodu,
zakljuuje se da stalna sredstva biljee smanjenje, obrtna sredstva preduzea biljee znaajan
pad, dok se kapital preduzea, takoe, smanjuje, a s druge strane, kratkorone obaveze se
smanjuju, dok nisu zabiljeene dugorone obaveze. Horizontalna analiza bilansa uspjeha
posmatranog preduzea u datom periodu pokazuje da preduzee ostvaruje vie poslovnih
prihoda, nego poslovnih rashoda, te da ostvaruje poslovni dobitak.
Na osnovu vertikalne analize aktive bilansa stanja preduzea Fratello trade a.d. Banja Luka za
period od 2012. do 2014. godine, moe se vidjeti da je uee stalnih sredstava znaajno vee od
uea obrtnih sredstava u aktivi bilansa stanja. to se tie pasive bilansa stanja posmatranog
preduzea za navedeni period, vertikalna analiza pokazuje da najvee uee u strukturi pasive
bilansa stanja zauzima kapital, zatim slijede kratkorone obaveze.
Kad je u pitanju vertikalna analiza bilansa uspjeha preduzea Fratello trade a.d. Banja Luka za
period od tri uzastopna obraunska perioda, moe se rei da poslovni prihodi zauzimaju vee
uee u poslovnom dobitku, odnosno da su poslovni prihodi vei od poslovnih rashoda, te da se
ostvaruje poslovni dobitak.
U analizi finansijskih izvjetaja raunati su pokazatelji likvidnosti, poslovne aktivnosti,
finansijske strukture, rentabilnosti/profitabilnosti i pokazatelji trine vrijednosti.
Na osnovu prikazanih podataka za period od 2012. do 2014. godine moe se konstatovati da je
preduzee Fratello trade a.d. Banja Luka u tom periodu ostvarilo tekuu likvidnost i da je
koeficijent tekue likvidnosti visoko iznad referentne vrijednosti, sem u posljednjem
obraunskom periodu kad je koeficijent bio ispod referentne vrijednosti. Posmatrano preduzee
je u periodu od 2012. do 2014. godine ostvarilo i rigoroznu likvidnost, s obzirom da je vrijednost
koeficijenta u sva tri obraunska perioda bila iznad referentne vrijednosti, ali vrijednost
koeficijenta biljei znaajno smanjenje.
Dobijeni pokazatelji govore da je preduzee Fratello trade a.d. Banja Luka u posmatranom
periodu bilo u stanju da svoje kratkorone obaveze pokrije raspoloivom gotovinom i
kratkoronim potraivanjima, odnosno likvidnim sredstvima. Dobijeni pokazatelji neto obrtnih
sredstava preduzea Fratello trade a.d. Banja Luka u posmatranom periodu pokazuju da je
preduzee posjedovalo sredstva za finansiranje kratoronih obaveza u onoj mjeri u kojoj bi
trebala da budu, te da budua likvidnost preduzea nije ugroena.
to se tie pokazatelja profitabilnosti, zakljuuje se da oba pokazatelja (ROA i ROE) osciliraju u
posmatranom periodu sa tendencijom smanjenja u posljednjem obraunskom periodu. Analiza
neto novanih tokova pokazala je da je preduzee Fratello trade a.d. Banja Luka u 2012. i
2013. godini pripadalo etvrtom profilu, dok je 2014. godine pripadalo drugom profilu
kompanija.
Altmanov Z score pokazuje da se vrijednost parametra Z nalazi iznad 2,99, to je na veoma
zadovoljavajuem nivou i znai da preduzee posjeduje dobre performanse i da je rizik ulaganja
za investitore minimalan.
37
LITERATURA
38
1. Dr Goranka Kneevi, Analiza finansijskih izvetaja, Beograd, 2012.

2. Dr Goranka Kneevi, Ekonomsko finansijska analiza (teorija i analiza bilansa),
Beograd, 2007.
3. http://www.fratello-trade.com/

Finansijska Analiza Preduzeća Fratelo

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Finansijska Analiza Preduzeća Fratelo

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

SADRAJ

1. PODACI O PREDUZEU FRATELLO TRADE A.D. BANJA LUKA

Nai kupci su:

Trenutno je u Fratello trade a.d. zaposleno 70 radnika.

Ekonomsko finansijska analiza

Strategija i aktivnosti preduzea

1.3.1. Strategija preduzea

Ekonomsko finansijska analiza

Ekonomsko finansijska analiza

Ekonomsko finansijska analiza

Ekonomsko finansijska analiza

Ekonomsko finansijska analiza

Izvjetaj o novanim tokovima

A. NOVNI TOKOVI IZ POSLOVNIH

Izvjetaj o promjenama na kapitalu

Ponovo iskazano stanje na

Akumul. nerasp. dob. nepokriveni gubitak

Ost. rez. (emis. prem., zakon. i stat. rezerve

prodajuNerealizovani dobici/gubici po osnovu fin. sred za

Akcijski.kap. i udjel. u dru. sa ogr. odgovorno.

DIO KAPITALA KOJI PRIPADA VLASNICIMA

Ekonomsko finansijska analiza

Ekonomsko finansijska analiza

Akumul. nerasp. dob. nepokriveni gubitak

Akcijski.kap. i udjel. u dru. sa ogr. odgovorno.

Ponovo iskazano stanje na

Ost. rez. (emis. prem., zakon. i stat. rezerve

prodajuNerealizovani dobici/gubici po osnovu fin. sred za

DIO KAPITALA KOJI PRIPADA VLASNICIMA

IZVJETAJ O PROMJENAMA NA KAPITALU

Stanje na dan 01.01.2013.god.

Ponovo iskazano stanje na

Akumul. nerasp. dob. nepokriveni

Ost. rez. (emis. prem., zakon. i stat.

Nerealizovani dobici/gubici po osnovu fin.

Akcijski.kap. i udjel. u dru. sa ogr.

DIO KAPITALA KOJI PRIPADA VLASNICIMA

Stanje 31.12.13./ /01.01.2014

Ekonomsko finansijska analiza

(3,30) 4.723.995 (121.279)

650.134 (223.268) (34,34)

(6,95) 5.150.861 (349.867)

(7,56) 4.947.150 (291.353)

(6,95) 5.150.861 (349.867)

Posmatranjem rezultata dobijenih vertikalnom analizom, moe se zakljuiti da stalna sredstva

Dr Goranka Kneevi, Analiza finansijskih izvetaja, Beograd, 2012., str. 130

Ekonomsko finansijska analiza

Ekonomsko finansijska analiza

Dr Goranka Kneevi, Analiza finansijskih izvetaja, Beograd, 2012., str. 155

Ekonomsko finansijska analiza

Iz ovakve finansijske strukture preduzea, zakljuuje se da preduzee svoja sredstva finansira iz

Ekonomsko finansijska analiza

5. ANALIZA FINANSIJSKIH IZVJETAJA

Ekonomsko finansijska analiza

Pokazatelji likvidnosti imaju za cilj da ukau na sposobnost kompanije da servisira dospjele

Ekonomsko finansijska analiza

Pokazatelj neto obrtnih sredstava

Pokazatelji poslovne aktivnosti

Preduzee ulae u stalna i obrtna sa namjerom da ih iskoristi efikasno, to znai da sa malim

Ekonomsko finansijska analiza

Koeficijent obrta robe

Prosjean saldo zaliha robe = (12.609 + 12.609)/2

Koeficijent obrta obrtnih sredstava