NGLZCEDE TEMEL KAVRAMLAR

Gramer konu anlatmna gemeden nce Temel Kavramlar bal altnda, genel olarak bilmeniz gereken ve
gramer konu anlatmmz daha kolay anlamanz salayacak yaplar aklayacaz.

*NGLZCE CMLENN TEMEL UNSURLARI

Cmlenin temel unsurlarn Verb (fiil), ve Noun (isim) olarak ikiye ayrabiliriz, nk bir cmle temel olarak
bir zne ve bir fiilden oluur. Cmlenin znesi isim ya da isim gibi ilev gren herhangi bir yap (zamir, isim
bei, isim cmlecii, vb.) olabilir. Ancak, ngilizcede Noun Phrase (isim bei) ad verilen ve sadece bir
isimden deil ismin nne gelerek onu niteleyen kelimeler dizisinden oluan bir yap bulunmaktadr. Ayrca,
Verb (fiil) ve Noun Phrase (isim bei) yaplarn birbirine balamak iin kullandmz Prepositions
(Edatlar) yaplarn da bu balk altnda ileyeceiz.

1. Verb (Fiil):
ngilizcede, fiilleri nesne alp almadklarna ya da ka nesne aldklarna gre 3 balk altnda toplayabiliriz. Bu
gruplandrmay yapmamzn amac, daha sonra ileyeceimiz Passive Voice (Edilgen at) konusunda
edilgenlii anlatrken fiillerin nesne alp almadklarna gre bir yaklam kullanacak olmamzdr. Buna gre
ngilizcede fiilleri,
a)

V Intransitive Verbs (Nesne almayan fiiller):

(neyi/kimi/neye/kime sorularna cevap vermeyen fiiller)

b)

V + O Transitive Verbs (Tek nesne alan fiiller)

(neyi/kimi/neye/kime sorularndan sadece birine cevap veren fiiller)

c)

V + O + O Ditransitive Verbs (ift nesne alan fiiller)

(neyi/kimi/neye/kime sorularndan ikisine birden cevap veren fiiller)

eklinde 3 ana grupta toplayabiliriz. Cmlenin elerini anlatrken Verb bal altnda bu gruplar ayrca detayl
olarak ileyeceiz.

2. Noun Phra se (sim bei):

ngilizce bir cmleyi anlamak iin en nemli hususlardan birisi o cmledeki Noun Phrase yaplarn
anlayabilmektir, nk Noun Phrase yaplar sadece tek bir isimden oluabilecei gibi aada verilecei zere
eitli kelimelerin bir araya gelerek oluturduu bir yap da olabilir. Ama, her durumda son kelime mutlaka bir isim
olmaldr. imdi Noun Phrase yaplarnn nelerden oluabileceini grelim:
a) Tek bana bir isim ayn zamanda bir Noun Phrase olarak da adlandrlabilir: boy; car; etc. : NP
b) Bir isim, ncesine onu niteleyen bir sfat alarak kullanlabilir. Trkede Sfat Tamlamas denilen bu kullanm
ngilizcede Noun Phrase olarak adlandrlr: clever boy; expensive car; etc.: NP
c) smi niteleyen bir sfatn nne onu niteleyen bir zarf getirildiinde yine son kelime bir Noun (isim) olduu iin
elde edilen yap bir Noun Phrasedir: highly clever boy; extremely expensive car; etc.: NP
d) Bir isim, ncesine onu niteleyen bir baka isim alarak da kullanlabilir. Trkede sim Tamlamas denilen bu
kullanm ngilizcede Noun Phrase olarak adlandrlr: wall paper; television channel; etc.: NP

BASIC CONCEPTS IN ENGLISH

e) Bir isim, ncesine onu niteleyen bir quantifier ya da bir determiner alarak da kullanlabilir. Bu
kullanm da bir Noun Phrase oluturur: many topics; a car; the problem ; etc.: NP
Yukardaki rneklerde farkl ekillerde oluturulmu isim bekleri grmekteyiz. Bu beklerin nasl
oluturulduunu inceledik. Hatta, yukardaki rneklerde bahsi geen yaplarn tamamn tek bir isim bei
oluturmak iin de kullanabiliriz. Bu durumda son kelime yine mutlaka bir isim olmaldr: an extremely huge
key hole ; etc.: NP

3. Prepositions (Edatlar):
Edatlar, yapca yukarda bahsettiimiz dilin yap talarn birbirine balamak iin kullanlrlar.
e.g.

The students in the classroom next to our room are waiting for their teachers.
NP 1
NP 2
NP 3
NP 4

cmlesinde alt izili olan in, next to ve for edatlar cmledeki Noun Phrase (NP) yaplarn ve cmlenin
fiilini birbirlerine balamtr. Ayrca , burada hatrlatmamz gereken nemli bir bilgi de bu cmlenin gerek
znesinin, yani fiilin are eklinde oul ekimlenmesini salayan ismin, the students ismi olduudur. Fiilin
nndeki dier isimler olan the classroom ve our room ifadelerinin nnde edat kullanldn grmekteyiz.
The students isminin nnde ise bir edat yoktur. Buradan yola karak u genellemeyi yapabiliriz.

STRATEJ
Bir cmlenin znesinin nnde asla edat (preposition) olmaz, ya da nnde edat olan bir
isim bir cmlede asla zne olamaz.
Bu bilgiyi bize znenin ne olacann sorulduu sorularda kullanacaz.
e.g. The city (_____ lies in the middle of the country) has great natural resources.
a)
b)
c)
d)
e)

which
whom
who
in which
where

Yukardaki soruda parantez iindeki ksm bir Adjective Cla use olup znesi eksiktir. zne eksik olduu iin
seeneklerde nnde edat olan dizilimler elenmelidir. Ayrca, where (=prep + which) ve when (prep +
which) gibi zaten iinde edat tayan yaplar da zne eksikliinde kullanlamazlar. Bu bilgiyle yukardaki soruda,
zne eksikliinde kullanabileceimiz iki yap bulunmaktadr. Bunlar which ve who yaplardr. Nitelenen ey
insan dnda bir ey olduu iin de which yaps kullanlmaldr. Dier seenekleri incelersek, whom
yapsn nesne eksikken kullanrz. D seeneindeki in which yaps ve E seeneinde zaten iinde edat
tayan where yaps yukardaki znenin nnde edat olmaz bilgisi dolaysyla zne olamaz. Bu durumda
doru yant A seeneindeki which yaps olmaldr. Bu konunun ayrntlarn Adjective Clause bal
altnda inceleyeceiz.

Suat GRCAN & Rdvan GRBZ

SENTENCE ve CLAUSE nedir?
ngilizce renen ya da ngilizce snavlara hazrlanan kiilerin yaad temel skntlardan biri de sentence
(cmle) ve clause (cmlecik) kavramlarn tam olarak ayrt edememeleridir. Bu kavramlarn ne anlama
geldiini, yaplarnn nasl olduunu ve dildeki yerlerini inceleyelim:

SENTENCE nedir? :
ngilizcede sentence (cmle) diye adlandrlan ey nokta ile bitirilen sz dizisidir ve sadece basit bir zne ve
yklemden oluabilecei gibi balalarla birbirine balanm birden fazla cmlecik de (clause) ierebilir.
Sentence kavram Simple Sentence, Compound Sentence ve Complex Sentence olmak zere e
ayrlr.

a) Simple Sentence:
Tek bir eylemden oluan cmleler simple sentence olarak adlandrlr. Dier bir deyile, cmlede tek yklem
sz konusudur; ekimli tek fiil vardr.
e.g. She was too ill.
Simple Sentence

b) Compound Sentence:
Daha sonraki konularmzdan olan Conjunctions and Adverbial Clauses bal altnda detayl olarak ele
alacamz ve ba harflerini kullanarak fantboys diye formlize ettiimiz For, And, Nor, Then, But, Or, Yet,
So balalar ile birbirine balanan cmleciklerin oluturduu yaplara Compund Sentence ad verilir.
e.g. She was too ill, but she still went out.
Compound Sentence

c) Complex Sentence:
Daha sonraki blmlerimizde detayl olarak ayr a yr ele alacamz Noun Clauses, Adjective Clauses ve
Adverbial Clauses yaplarndan en az bir tanesini ieren cmleler Complex Sentence
olarak adlandrlr.
e.g. The boy solved the problem which had hampered them a lot previously.
Adjective Clause
Complex Sentence

CLAUS E nedir? :
ngilizcede tip clause vardr. Bunlar Noun Clauses (isim cmlecikleri), Adjective Clauses (sfat
cmlecikleri), ve Adverbial Clauses (zarf cmlecikleri) yaplardr. Aslnda, clause (cmlecik) diye
adlandrlan her dizilim kendi iinde tam bir cmledir. Yani her clause diziliminin kendi iinde bir znesi ve fiili
mutlaka vardr. Ancak, clause yaplar sentence iinde, ya zne/nesne (Noun Clauses), ya sfat (Adjective
Clauses), ya da zarf (Adverbial Clauses) grevinde kullanlr. rnein,
e.g. I dont know what she really wants.
cmlesinde, alt izili ksm bir Noun Clause yapsdr. Kendi iinde tam bir cmle olan bu ksm sentence
iinde deerlendirildiinde know fiilinin nesnesini oluturmutur. Yani alt izili ksm cmlede fiilin nesnesi
grevinde bulunan bir clause (Noun Clause) yapsdr. Dizilimin tamam ise sentence diye adlandrlr.

BASIC CONCEPTS IN ENGLISH

*CMLENN ELER
ngilizcede cmle dizilimi genel olarak Subject + Verb + Object eklindedir. Ancak, cmlede kullanlan fiil nesne
almayan fiil ise (neyi ya da kimi sorusuna cevap vermiyorsa) nesne kullanlmayaca iin sadece Subject +
Verb dizilimi de cmle yapmak iin yeterli olabilir. Cmle formlleri aadaki gibidir:

STRATEJ
S+V
: nesne almayan fiil ile oluan cmle
S+V+ O
: bir nesne alan fiil ile oluan cmle
S + V + O 1 + O 2 : iki nesne alan fiil ile oluan cmle

imdi, srasyla Subject, Verb ve Object balklarn detayl olarak inceleyelim:

A) SUBJECT (ZNE) POZSYONUNDA KULLANILABLECEK YAPILAR:

Cmlede zne pozisyonunda kullanabileceimiz yaplar ileyeceimiz bu blmde dikkat edilmesi gereken en
nemli nokta btn yaplarn isim ya da isim gibi ilev gren yaplar olmalardr. nk, bir cmlenin znesi ancak
ve ancak isim ya da isim gibi ilev gren yaplardan oluabilir.

1. Noun Phra se (isim bei):

ngilizce Cmlenin Temel Yaplar bal altnda ilediimiz Noun Phrase (isim bei) yaplar bir cmlede
zneyi oluturabilecek yaplardan biridir.
e.g.

The car is expensive.

Arab a pahal.
Some awfully rich men came here to spend the weekend.
Birka olduka zengin adam haftasonunu geirmek zere b uraya geldi.

2. Subject Pronouns (I, you, he, she, it, we, you, they):
zne zamirleri eklinde Trkeletirebileceimiz bu gruptaki yaplar bir cmlede ancak zne pozisyonunda
kullanlabilirler.
e.g.

She hates cooking. O, yemek yapmaktan nefret eder.

They arri ved at the crime scene later than the police. Onlar, su mahaline polisten sonra vardlar.

3. Ving (gerund):
Trkede fiilimsi, eylemsi ad altnda ilenen bu yap fiilden isim yapmann iki yolundan biridir. Bir isim gibi
ilev grd iin de cmlede zne pozisyonunda kullanabileceimiz alternatif bir yapdr.
e.g.

Learning is a never-ending process. renme sonu olmayan b ir sretir.

Smoking too much is to the detriment of your health. ok sigara imek salna zararldr.
Reading is not an end itself. Okuma, b albana b ir ama deildir.

Suat GRCAN & Rdvan GRBZ

4. To V 0 (infinitive):
Trkede mastar ad altnda ilenen bu yap fiilimsilerden sonra, fiilden isim yapmann ikinci yoludur. Bir
isim gibi ilev grd iin de cmlede zne pozisyonunda kullanabileceimiz alternatif bir yapdr.
e.g:

To read daily newspapers keeps one knowledgeable about current issues.

Gnlk gazete okumak kiiyi gncel konularda b ilgili tutar.
To swim in the sea is my favorite.
Denizde yzmek benim favorimdir.

Birinci rnekteki one szc bu cmlede genel anlamda kii eklinde evrilebilir ve a person ifadesinin
yerine kullanlan bir zamir grevindedir.
Ayrca, To V 0 yapsnn cmle bandaki kullanm ile ilgili nemli bir noktay hatrlatmak gerekir. ngilizcede
To V 0 yaps cmle banda ancak iki ekilde kullanlabilir:
a) To V 0 yaps yukardaki rneklerde olduu gibi cmlenin znesi olur.
b) Cmlenin znesi olmadnda, ama bildirir ve -mek iin eklinde evrilir.
Ama bildiren To V 0 yaps yerine ayn ekilde in order to V 0 ya da so as to V 0 yaplar da kullanlabilir:
e.g:

To
In order to
So as to

be successful, you should work hard. Baarl olmak iin ok almalsn.

Bu kullanmda To V 0 yaps ama bildirmektedir, yani zne deildir. Cmlenin znesi ise you zamiridir.
To V 0 yaps bu ekilde ama bildirmek iin kullanldnda genelde cmlenin znesinden virgl ile ayrlr.
]

STRATEJ
To V 0 yaps eer cmlenin znesini oluturuyor ise infinitive olarak yorumlaynz ve -mek
eklinde eviriniz. To V 0 yaps eer cmlenin znesini oluturmuyor ise, cmlenin znesi
yukardaki rnekte de olduu gibi dizilimin devamndaki baka bir ifadedir. Bu durumda To V 0
yapsn ama bildiren bir yap olarak yorumlaynz ve -mek iin eklinde eviriniz.
e.g.

To smoke too much is dangerous : ok sigara imek tehlikelidir.

To smoke, the visitors went out. : Sigara imek iin ziyaretiler darya kt.

5. aret Zamirleri (This, The se, That, Those):

Devamlarna isim alp iaret sfat olarak da kullanlabilen bu yaplar devamlarna isim almadan bir isme
gnderme yapmak iin de kullanlabilirler. Bu durumda ismin yerini tuttuklar iin iaret zamiri olarak
adlandrlan bu yaplar bir cmlede zne olabilirler, ancak hangi isme gnderme yaptklar bir nceki cmleden
anlalabilir.
e.g.

. These will prove to be useful. Bunlar faydal olacak.

. This is my book. Bu benim kitab m.

BASIC CONCEPTS IN ENGLISH

lk cmledeki these ifadesi bunlar anlamna gelmektedir ve ncesinde konuulmu cmledeki oul bir isme
gnderme yapmaktadr. kinci cmledeki this yaps ise tekil iaret zamiri olarak kullanlmtr. Bir baka
deyile, iaret edilen eyin ismi yerine this (bu) ifadesi kullanlmtr.

6. Baz miktar ifadeleri (Some, Both, None, All, Many, etc.):

Genelde devamlarna bir isim alp onun miktarn anlatmak iin kullanlan baz miktar ifadeleri devamlarna isim
almadan, yani bahsi edilen bir ismin yerine zamir olarak da kullanlabilirler. Ancak, bu durumda neye gnderme
yaptklar daha nceden verilen bir cmleden anlalabilmektedir. Zamir olarak ismin yerine kullanldklar iin
de cmlede zne olabilirler.
e.g.

. Both are my friends. kisi de benim arkadam.

. Some believe that he is the murderer. Bazlar katilin o olduuna inanyor.

Birinci rnekteki both yaps her ikisi de anlam vermektedir. Daha nce bahsi geen iki kiiye gnderme
yapan bu yap tek bana, isim almadan, yani zamir olarak ismin yerine kullanlm ve zneyi oluturmutur. kinci
rnekteki some yaps ise cmleden karlacak anlama baklrsa some people yerine kullanlm ve yine
zamir olup tek bana cmlede zne grevinde kullanlmtr.

7. Noun Clause s ( sim Cmlecikleri):

Noun Clause yaplar her ne kadar kendi ilerinde tam bir cmle gibi olsalar da cmle iinde cmlecik gibi
kullanlrlar. Bu cmlecikler isim gibi ilev grd iin de bir isim hangi pozisyonda kullanlabiliyorsa o
pozisyonlara bulunabilirler. Bu pozisyonlardan biri de zne pozisyonudur. imdi Noun Clause yaplarn iki ana
balk altnda inceleyerek zne pozisyonunda nasl kullanldklarn grelim:

STRATEJ
Noun Clauses dediimizde aklnza aadaki tablo gelmelidir:
NOUN CLAUSES
A) THAT / THE FACT THAT

B) WHETHER / IF
C) WH- / HOW
Kararsz Durum Balalar

Kararl Durum Balalar

a) Kararl Durum Balalar: That & The fact that

ngilizcede tam bir cmlenin nne that ya da the fact that getirildiinde o cmle artk bir cmle (sentence)
olmaktan kar ve cmlecik (clause) olur. sim grevinde kullanlaca iin de isim cmlecii (Noun Clause)
diye adlandrlr.
That ve the fact that yaplarna kararl durum balac dememizin nedeni kendilerinden sonra gelen
cmlenin net bir yarg iermesidir. Ayrca, that ve the fact that balalaryla yaplan Noun Clause yaplar
zne konumunda kullanldklarnda aralarnda ne anlamsal ne de gramer olarak bir farkllk sz konusu deildir.
e.g.

That he came late made me angry.

Onun ge gelmesi beni kzdrd.
The fact that they lost the match disappointed us.
Onlarn ma kaybetmeleri b izi hayal krklna uratt.

Suat GRCAN & Rdvan GRBZ

STRATEJ
That / the fact that + SV(O) + Verb + (Object)
Subject
Yukardaki dizilimde that/the fact that + SV(O) ksm cmlenin znesini oluturmaktadr ve bir
Noun Clause dizilimidir.

b) Kararsz Durum Balalar:

Kararsz Durum Balac olarak adlandrdmz ve Noun Clause (isim cmlecii) yapan yaplardan cmlede
zne olabilecekler aada listelenmitir. Bu yaplara kararsz dememizin nedeni iinde bulunduklar cmlede
net bir yarg iermemeleri, belirsiz, kararsz bir durumdan bahsetmeleridir.

Wh- soru kelimeleri

How soru kelimesi ve oluturduu yaplar (how long/how far/how much/how many/how often)
Whether (or not)

e.g.
Whether they will come (or not) is not certain yet. Onlarn gelip gelmeyecekleri henz kesin deil.
How he cooks these meals is still a mystery. Bu yemekleri nasl piirdii hala bir sr.
Where she was yesterday isnt known to anyone. Onun dn nerede olduu hi kimse tarafndan b ilinmiyor.
Kararsz Durum Balac olmasna ramen if yaps zne konumunda kullanlmaz, onun yerine whether
balac kullanlr. If yaps Kararsz Durum Balac olarak kullanldnda p, pmad eklinde evrilir. Bu
eviri ayn zamanda bir dier Kararsz Durum Balac olan whether balacnn da evirisidir.

8. NP + Adjective Clause s (Sfat Cmlecikleri)

Bu bal, aslnda yukarda 1 nolu maddede Noun Phrase (NP) ad altnda akladk. Ancak, noun phrase olan
ifadeler who/which/that gibi yaplar ile aklanabilir ve nitelenebilir. Daha sonra adjective clauses bal
altnda ok detayl inceleyeceimiz adjective clause yaplar da NP + adj. clause eklinde cmlenin znesini
oluturabilir. imdilik, isimden sonra gelen who, which, that almlarn adjective clause olarak
yorumlaynz.
e.g.

The man who came late made me angry. Ge gelen adam b eni kzdrd
The method which is used will be effective. Kullanlan metot etkili olacak

9. Bo zne: it

It her zaman ncesinde geen bir ifadeye gnderme yapmaz. Zaman zaman devamndaki dizilimlerin de yerini
tutar ve bu durumdaki kullanmna bo zne ad verilir.
e.g.

It is claimed that she stole the money. Onun paray ald iddia ediliyor.

Daha sonraki aklamalarmzda bu ifadeyi ;

e.g. That she stole the money is claimed eklinde de greceksiniz.
u anda bo zne: it olarak bilmeniz yeterlidir.

BASIC CONCEPTS IN ENGLISH

STRATEJ
Yukarda detaylaryla akladmz zne pozisyonunda kullanlabilecek yaplar maddeler halinde
tekrarlayalm:
1. Noun Phrase (isim bei): NP
2. Subject Pronouns (I, you, he, she, it, we, you, they)
3. V ing (gerund)
4. To V 0 (infinitive)
5. aret Zamirleri (This, These, That, Those)
6. Baz miktar ifadeleri (Some, Both, None, All, Many, etc.)
7. Noun Clauses (sim Cmlecikleri)
8. NP + Adjective Clauses (Sfat Cmlecikleri)
9. Bo zne: it

B) V ERB (FL):

Bu blmde ngilizce bir cmlede fiillerin hangi formlarda karmza kabileceklerini inceleyeceiz. Ayrca, fiilleri
nesne alp almadklarna gre gruplandrarak daha sonra ileyeceimiz Passive Voice (edilgen at) konusuna da
n hazrlk yapacaz. imdi, bir fiilin hangi halleri olduunu detayl olarak ileyelim:

1) ngilizcede Fiilin Halleri: (V 0 / V1 / V2 / V 3 / V ing / To V 0)

V 0 : Fiilin yaln, yani hibir zne ya da zamana gre ekimlenmemi halidir.

e.g. She can swim well.

V 1:

Fiilin Present Simple halidir.

e.g. I go to school.
She goes to school.

STRATEJ
He has to go rneinde go fiili V0 halindedir. Bu cmlede zneyi deitirdiinizde we have
to go; ya da zaman Past eklinde deitirdiimizde he had to go ekimlemesini grrsnz.
Bu rneklerde go fiilinde herhangi bir deiim sz konusu deildir. O halde, ncesindeki zneye
ve ya herhangi bir zamana gre ekimlenmemi fiiller V 0 olarak yorumlanmaldr.
He goes rneinde ise go fiili nndeki he znesine gre ekimlenmitir ve -s taks
almtr. Bu nedenle fiilin V 1 olarak yorumlanmaldr. Bu cmlede zneyi deitirdiinizde we
go ekimlemesini grrsnz. Bu rnekte de go fiili we znesine gore ekimlenmi V 1
yapsdr.

V 2:

Fiilin Past Simple halidir.

e.g. I went to the school.
She went to the school.

10

Suat GRCAN & Rdvan GRBZ

*** Ancak, V 2 yapsn 6 zel yap dnda Past anlam verir eklinde yorumlaynz. Bu yaplar Tense System
in English bal altnda Simple Past (V 2 ) konusunda ayrntl bir ekilde aklanacaktr.

V 3 : Fiilin V 3 halini have V 3 yapsnda Perfect Aspect yaparken, be V 3 yapsnda ise Passive
yaparken kullanrz.
e.g. She has finished the school. (Present Perfect)
They had left the room before we got there. (Past Perfect)
She will have graduated b y the year 2010. (Future Perfect)
This question was asked by John. (Past Simple Passive)

V ing : Fiilin Ving halini Be V ing yapsnda Progressive (Continuous) Aspect yaparken ve V ing
yapsnda Gerund (fiilimsi) yaparken kullanrz.

To V 0 : Fiilin to V 0 halini Infinitive (mastar) yaparken kullanrz.

V ing ve V 3 yaplar ngilizce cmlede yukarda verilen kullanmlarnn yan sra daha baka ekillerde de
karmza kabilirler. imdi bu kullanmlarn hem V ing hem de V 3 iin neler olabileceini grelim:

V ing :

Sfat yapar: De veloping countries; exciting games; interesting result; etc.

Olaylarn devam ettiini gsterir: developing countries

Aktif Adjectival Clause ksaltmalarnda kullanlr. (noun + V ing )

e.g. The man who is reading the newspaper is my father.
The man reading the newspaper is my father. Gazeteyi okuyan adam b enim b abam.

Aktif Adverbial Clause ksaltmalarnda kullanlr. (Ving .. , zne )

e.g. While he was walking down the street, he saw me.
Walking down the street, he saw me. Sokaktan aa inerken b eni grd.

V 3:

Sfat yapar: De veloped countries; excited boy; etc.

Olaylarn bittiini gsterir: developed countries

Pasif Adjectival Clause ksaltmalarnda kullanlr: (noun + V 3 )

e.g. The method which was used last year proved to be effecti ve.
The method used last year proved to be effecti ve. Geen yl kullanlan metot etkili oldu.

Pasif Adverbial Clause ksaltmalarnda kullanlr: (V 3 .. , zne )

e.g. If it is used properly, this computer will last at least three years.
If used properly, this computer will last at least three years.
Doru kullanlrsa b u b ilgisayar en az 3 yl dayanr.

11

BASIC CONCEPTS IN ENGLISH

2) ngilizcede Fiil Trleri:

Bu grupta fiilleri nesne alp almadklarna ya da ka nesne aldklarna gre 3 ayr grup altnda detayl olarak ele
alacaz. Trkede bir fiilin nesne alp almadn fiile ynelttiimiz neyi / kimi sorularna cevap verip
vermediinden anlayabiliriz. Ancak, ngilizcede bu sorulara neye / kime sorularn da eklemek durumunda
kalacaz, nk neye / kime sorular Trkede dolayl tmle esini verirken ngilizcede dolayl
nesne esini vermektedir. Yani, Trkede dolayl tmle denilen yap ngilizcede dolayl nesne olduu
iin ngilizcede nesne unsuru hem neyi / kimi hem de neye / kime sorularyla tespit edilir. Bu konuya daha
sonra Passive Voice (edilgen at) konusunu anlatrken de ayrca deineceimizi hatrlatarak fiil trlerini
inceleyelim:

Intransi tive Verbs (V):

Trkede geisiz fiil diye adlandrlan bu gruptaki fiiller nesne almazlar. Yani neyi/kimi ya da neye/kime
sorularna yant vermezler. Bundan dolay da Pasif yaplamazlar, nk Pasif yaparken fiilin nesnesi zne
poziyonuna getirilmelidir. Nesne olmad iin de bu fiiller pasif yaplmaz diyebiliriz.
e.g.

She slept for hours. Saatlerce uyudu.

Some unexpected problems arose. Baz beklenmedik problemler ortaya kt.

Transiti ve Verbs (V + O):

Trkede geili fiil di ye adlandrlan bu gruptaki fiiller tek nesne alrlar. Yani, ya neyi/kimi ya da
neye/kime sorularna yant verirler. Nesne alabildii iin pasif yaplabilen bu fiillerin ardndan pasif yapda artk
baka bir nesne kullanlmaz, nk pasif yaparken mevcut nesne zne pozisyonuna getirilmi olur.
e.g.

She broke the window last night. (aktif) Fiilin devamnda nesnesi var. Dn gece cam krd.
The window was broken last night. (pasif) Fiilin devamnda nesnesi yok. Dn gece cam krld.

Ditransitive Verbs (V + O + O):

Trkede byle bir fiil grubu bulunmasa da nglizcede var olan bu gruptaki fiiller iki nesne birden alabilirler. Yani,
hem neyi/kimi hem de neye/kime sorularna ayn anda yant verirler. ki nesne alabildikleri iin iki ekilde
pasif yaplabilen bu fiillerin ardndan pasif yapda tek nesne kullanlabilir, nk pasif yaparken sadece bir nesne
zne pozisyonuna getirilir ve dier nesne normal yerinde kullanlr. Ayrca, aadaki aktif rneklerde de
grld zere nesneler kendi aralarnda yer deitirebilirler.
e.g.

She gave me a present. (aktif) Fiilin devamnda 2 nesnesi var. Bana b ir hediye verdi.
She gave a present to me. (aktif) Fiilin devamnda 2 nesnesi var. Bana b ir hediye verdi.
I was given a present. (pasif) Fiilin devamnda tek nesne var. Bana b ir hediye verildi.
A present was given to me. (pasif) Fiilin devamnda tek nesne var. Bir hediye b ana verildi.

STRATEJ
Fiil bal altnda grdmz 2 grubu aadaki ekilde zetleyebiliriz:
1. Hallerine gre: V 0 / V 1 / V 2 / V 3 / V ing / To V 0
2. Devamlarnda nesne alp almadklarna gre: (V) / (V + O) / (V + O 1+ O 2 )

12

Suat GRCAN & Rdvan GRBZ

C) OBJECT (NESNE) POZS YONUNDA KULLANILABLECEK YAPILAR:

Bu ksmda hangi yaplar nesne grevinde kullanabileceimizi ve nesne unsurunu bir cmlede nerede
arayacamz ileyeceiz. ngilizce cmlede fiillerin ve edatlarn (preposition) nesnesi olur. Yani ya bir fiilden
sonra ya da bir Prepositiondan (edat) sonra nesne aranr. imdi fiillerin ve Prepositionlarn nesnesi olabilecek
yaplar ayr a yr ele alacaz:
A) Verb + object
B) Preposition + Object

Verb + Object (Fiilin nesnesi olabilecek yaplar) :

Bu grupta bir fiilin nesnesi nelerden oluabilir onu inceleyeceiz. Unutulmamas gereken en nemli ey, nesne
olabilecek yaplarn tamamnn bir isim ya da isim gibi ilev gren yaplar olduudur. imdi, bir fiilin nesnesi
olabilecek yaplar ileyelim:

1. Noun Phra se (isim bei):

ngilizce Cmlenin Temel Yaplar bal altnda ilediimiz Noun Phrase (isim bei) yaplar cmlede fiilin
nesnesini oluturabilecek yaplardan biridir.
e.g.

I want this book. Bu kitab istiyorum.

They already know the truth. Onlar zaten gerei b iliyorlar.

2. Object Pronouns (me, you him, her, it, us, you, them):
Nesne zamirleri olarak Trkeletirebileceimiz bu gruptaki yaplar cmlede fiilin nesnesi olabilecek
yaplardandr.
e.g.

Jonathon doesnt like me. Jonathon beni sevmez.

I know them very well. Onlar ok iyi tanyorum.

3. Ving (gerund):
Trkede fiilimsi ad altnda ilenen bu yap fiilden isim yapmann iki yolundan biridir. Bir isim gibi ilev
grd iin de cmlede fiilin nesnesi olarak kullanabileceimiz alternatif bir yapdr. V ing bir fiilin nesnesi
olduunda genelde farkl anlam ve kullanm vardr.:
a) V ing , nesnesi olduu fiile gre daha nce olmu bir eylemi gsterir:
e.g.

He admitted stealing the money. Paray aldn itiraf etti.

Bu rnekte alma (stealing) eylemi itiraf etme (admit) eyleminden daha nce olmutur.
b) V ing , gemiten gelecee deimeyen bir anlam veren ve genele gnderme yapan fiillerin nesnesi olur:
e.g.

I like playing the piano. Piyano almay seviyorum.

She hates walking in the rain. Yamurda yrmeyi sevmez.

c) V ing , genelde tavsiye, t, neri anlam veren fiillerin nesnesi olur:

e.g.

They suggested going on a long vacation. Uzun bir tatile kmay nerdiler.

13

BASIC CONCEPTS IN ENGLISH

4. To V 0 (Infinitive):
Trkede mastar ad altnda ilenen bu yap fiilimsilerden sonra fiilden isim yapmann ikinci yoludur. Bir
isim gibi ilev grd iin de cmlede fiilin nesnesi pozisyonunda kullanabileceimiz alternatif bir yapdr. To
V 0 yaps bir fiilin nesnesi olduunda, genelde nesnesi olduu fiilden daha sonra gerekleecek olan bir eylemi
yani o fiile gre gelecei iaret eder:
e.g:

I am planning to go on holiday in June. Haziranda tatile gitmeyi planlyorum.

She decided to study German at university. niversitede Almanca okumaya karar verdi.

Birinci rnekte tatile gitme (to go) eylemi planlama (planning) eyleminden daha sonra olacaktr. kinci
rnekte ise okuma (to study) e ylemi karar verme (decided) eyleminden daha sonra olacaktr.

5. aret zamirleri (This, These, That, Those):

Devamlarna isim alp iaret sfat olarak da kullanlabilen bu yaplar devamlarna isim almadan bir isme
gnderme yapmak iin de kullanlabilirler. Bu durumda ismin yerini tuttuklar iin iaret zamiri olarak
adlandrlan bu yaplar bir cmlede fiilin nesnesi de olabilirler, ancak hangi isme gnderme yaptklar bir nceki
cmleden anlalabilir.
e.g

. I want to buy these. Bunlar satn almak istiyorum.

. Sue knows this. Sue b unu biliyor.

lk cmledeki buy fiilinin nesnesi olan these yaps bunlar anlamna gelmektedir ve ncesinde konuulmu
cmledeki oul bir isme gnderme yapmaktadr. kinci cmlede, know fiilinin nesnesi olan this yaps ise
bu anlamnda tekil bir isme gnderme yapmak iin kullanlmtr.

6. Baz miktar ifadeleri (Some, Both, None, All, Many, etc.):

Genelde devamlarna bir isim alp onun miktarn anlatmak iin kullanlan baz miktar ifadeleri devamlarna isim
almadan, yani bahsi edilen bir ismin yerine zamir olarak da kullanlabilirler. Ancak, bu durumda neye gnderme
yaptklar daha nceden verilen bir cmleden anlalabilmektedir. Zamir olarak ismin yerine kullanldklar iin de
cmlede fiilin nesnesi olabilirler.
e.g.

. I learned both. kisini de rendim.

. He believes neither. kisine de inanmyor.

lk cmledeki learned fiilinin nesnesi olan both yaps her ikisi anlamna gelmektedir. Daha nce bahsi geen
iki eye gnderme yapmaktadr kinci cmlede, believes fiilinin nesnesi olan neither yaps ise ikisi de
deil anlamnda yine daha ncesinde bahsi gemi olan iki ey ya da kiiye gnderme yapmaktadr.

7. Noun Clause s ( sim cmlecikleri):

Noun Clause yaplar her ne kadar kendi ilerinde tam bir cmle gibi olsalar da cmle iinde cmlecik gibi
kullanlrlar. Bu cmlecikler isim gibi ilev grd iin de bir isim hangi pozisyonda kullanlabiliyorsa o
pozisyonlarda bulunabilirler. Bu pozisyonlardan biri de nesne pozisyonudur. imdi Noun Clause yaplarn iki ana
balk altnda inceleyerek bir fiilin nesnesi pozisyonunda nasl kullanldklarn grelim:

a) Kararl Durum Balalar: That & The fact that

ngilizcede tam bir cmlenin nne that ya da the fact that getirildiinde o cmle artk bir cmle (sentence)
olmaktan kar ve cmlecik (clause) olur. sim grevinde kullanlaca iin de isim cmlecii (Noun Clause)
diye adlandrlr.

14

Suat GRCAN & Rdvan GRBZ

That ve the fact that yaplarna kararl durum balac dememizin nedeni kendilerinden sonra gelen
cmlede net bir yarg iermesidir. Ayrca, that ve the fact that balalarnn bir fiilin nesnesi konumunda
kullanldklarnda aralarnda ne anlamsal ne de gramer olarak bir farkllk sz konusu deildir, ancak genelde
that balac tercih edilir. Hatta, istenildii takdirde bir fiilin nesnesi olduklar durumda that ya da the fact
that balalar kullanlmadan da Noun Clause devam edip fiilin nesnesi grevini srdrebilir.
e.g.

I know (that) he is a murderer. Onun b ir katil olduunu b iliyorum.

Brad believes (that) they have some ps ychological problems.
Brad, onlarn baz psikolojik problemleri olduuna inanyor.

STRATEJ
Subject + Verb + That / the fact that + SVO
Object
Yukardaki dizilimde that/the fact that + SV(O) ksm cmlede fiilin nesnesini oluturmaktadr ve
bir Noun Clause dizilimidir.

b) Kararsz Durum Balalar:

Kararsz Durum Balac olarak adlandrdmz ve Noun Clause (isim cmlecii) yapan yaplarn tamam bir fiilin
nesnesi olabilir. Bu yaplara kararsz dememizin nedeni iinde bulunduklar cmlede net bir yarg
iermemeleridir. Bir fiilin nesnesini oluturabilecek Kararsz Durum Balalar aada listelenmitir:
Wh- soru kelimeleri
How soru kelimesi
Whether (or not) / if (or not)
e.g.

I dont know whether / if the y will come (or not). Onlarn gelip gelmeyeceklerini b ilmiyorum.
I dont know where Aysun was yesterday. Aysunun dn nerede olduunu bilmiyorum.
I dont know how Geremy managed to pass that test. Geremynin o snav nasl getiini b ilmiyorum.

zne konumunda kullanlmayan if Kararsz Durum Balacnn bir fiilin nesnesi olarak kullanlabildiini
grmekteyiz. Ancak, hatrlatlmas gereken nemli bir husus da udur: whether balac or not yapsn
kendinden hemen sonra da alabilir, cmlenin sonunda da alabilir, ya da istenirse or not hi kullanlmayabilir.
Ama, if balac or not yapsn ya cmlenin sonunda alr ya da hi almaz. Ksacas, if balac kendinden
hemen sonra or not yapsn alarak kullanlmaz.

8. NP + Adjective Clause s (Sfat Cmlecikleri):

Bu bal, aslnda yukarda 1 nolu maddede Noun Phrase: NP ad altnda akladk. Ancak, noun phrase olan
ifadeler who/which/that gibi yaplar ile aklanabilir ve nitelenebilir. Daha sonra adjective clausesbal
altnda ok detayl inceleyeceimiz adjective clause yaplar da NP + adj.clause eklinde cmlenin
nesnesini oluturabilir. imdilik, isimden sonra gelen who, which, that almlarn adjective clause olarak
yorumlaynz.
e.g.

I know the man who came late. Ge gelen adam tanyorum.

15

BASIC CONCEPTS IN ENGLISH

9. Bo ne sne: it

It her zaman ncesinde geen bir ifadeye gnderme yapmaz. Zaman zaman devamndaki dizilimlerin de yerini
tutar ve bu durumda bo nesne olarak kullanlabilir.
e.g.

The president made it clear that the new law would protect all citizens.
Bakan yeni yasann btn vatandalar koruyacan netletirdi.

STRATEJ
Yukarda detaylaryla akladmz nesne pozisyonunda kullanlabilecek yaplarmz maddeler
halinde tekrarlayalm:
1. Noun Phrase (isim bei): NP
2. Object Pronouns (me, you, him, her, it, us, you, them)
3. V ing (gerund)
4. To V 0 (infinitive)
5. aret Zamirleri (This, These, That, Those)
6. Baz miktar ifadeleri (Some, Both, None, All, Many, etc.)
7. Noun Clauses (sim Cmlecikleri)
8. NP + Adjective Clauses (Sfat Cmlecikleri)
9. Bo nesne: it

Preposition + Object (Edatn ne sne si olabilecek yaplar):

ngilizce cmlede devamnda nesne olmas gereken ikinci ve son yap Preposition (edat) yaplardr. Bu grupta
bir Prepositionn nesnesi nelerden oluabilir onu inceleyeceiz. Unutulmamas gereken en nemli ey, nesne
olabilecek yaplarn tamam ya bir isim ya da isim gibi ilev gren yaplar olduudur. imdi, bir Prepositionn
nesnesi olabilecek yaplar ileyelim:

1. Noun Phra se (isim bei):

ngilizce Cmlenin Temel Yaplar bal altnda ilediimiz Noun Phrase (isim bei) yaplar cmlede bir
Prepositionn nesnesini oluturabilecek yaplardan biridir.
e.g.

I am very much interested in the latest technology. Son teknolojiyle ok ilgiliyim.

These problems are beyond my capacity. Bu prob lemler b enim kapasitemin tesindeler.

Birinci rnekte in edatndan sonra, ikinci rnekte ise beyond edatndan sonra getirilen yaplar birer Noun
Phrase olup bu edatlarn nesnesi pozisyonunda kullanlmlardr.

2. Object Pronouns (me, him, her, it, us, you, them):

Nesne zamirleri olarak Trkeletirebileceimiz bu gruptaki yaplar cmlede fiilin nesnesi olabilecek
yaplardandr.
e.g.

I am thinking of him. Onu dnyorum.

They are against me. Onlar b ana karlar.

Birinci rnekte of edatndan sonra, ikinci rnekte ise against edatndan sonra getirilen yaplar birer Object
Pronoun olup bu edatlarn nesnesi pozisyonunda kullanlmlardr.

16

Suat GRCAN & Rdvan GRBZ

3. Ving: (gerund):
Trkede fiilimsi ad altnda ilenen bu yap fiilden isim yapmann iki yolundan biridir. Bir isim gibi ilev
grd iin de cmlede Prepositionn nesnesi olarak kullanabileceimiz alternatif bir yapdr. Hatta, bir
Prepositiondan sonra aktif fiil getirilecekse bu fiil mutlaka V ing eklinde getirilmelidir. Bir baka deyile bir
Prepositondan sonra to V 0 yaps kullanlmaz.
e.g.

He is really good at reading. Okuma konusunda gerekten iyidir.

I am thinking about becoming a member of them. Onlarn b ir yesi olmay dnyorum.

4. aret zamirleri (This, These, That, Those):

Devamlarna isim alp iaret sfat olarak da kullanlabilen bu yaplar devamlarna isim almadan bir isme
gnderme yapmak iin de kullanlabilirler. Bu durumda ismin yerini tuttuklar iin iaret zamiri olarak
adlandrlan bu yaplar bir cmlede Prepositionn nesnesi de olabilirler, ancak hangi isme gnderme yaptklar bir
nceki cmleden anlalabilir.
e.g.

I am not that fond of these. Bunlar o kadar da sevmiyorum.

She is not interested in this. Bununla ilgilenmiyor.

Birinci cmledeki these ifadesi bunlar anlamna gelmektedir ve ncesinde konuulmu cmledeki oul bir
isme gnderme yapmaktadr. kinci cmledeki this yaps ise bu anlamna gelmektedir ve ncesinde bahsi
geen tekil bir isme gnderme yapmaktadr.

5. Baz miktar ifadeleri (Some, Both, None, All, Many, etc.):

Genelde devamlarna bir isim alp onun miktarn anlatmak iin kullanlan baz miktar ifadeleri devamlarna isim
almadan, yani bahsi edilen bir ismin yerine zamir olarak da kullanlabilirler. Ancak, bu durumda neye gnderme
yaptklar daha nceden verilen bir cmleden anlalabilmektedir. Zamir olarak ismin yerine kullanldklar iin
de cmlede bir Prepositionn nesnesi olabilirler.
e.g.

I dont know about either. kisi hakknda da bilgim yok.

Cmledeki either yaps ikisinden biri (bu cmledeki gibi olumsuz cmlede olduunda ikisinden
hibiri) anlam vermektedir ve daha nce bahsi geen iki eye gnderme yapmaktadr. Bu cmlede tek
bana, isim almadan, yani zamir olarak ismin yerine kullanlmtr.

6. Noun Clause s ( sim cmlecikleri):

Noun Clause yaplar her ne kadar kendi ilerinde tam bir cmle gibi olsalar da cmle iinde cmlecik gibi
kullanlrlar. Bu cmlecikler isim gibi ilev grd iin de bir isim hangi pozisyonda kullanlabiliyorsa o
pozisyonlarda bulunabilirler. Bu pozisyonlardan biri de nesne pozisyonudur. imdi Noun Clause yaplarn iki ana
balk altnda inceleyerek bir Prepositionn nesnesi pozisyonunda nasl kullanldklarn grelim:

a) Kararl Durum Balac: The fact that

Kararl Durum Balac olan That yaps bir Prepositiondan sonra kullanlmaz. Onun yerine sadece the fact
that yaps kullanlr.
e.g.

In spite of the fact that he is rich, he is not happy. Zengin olmasna ramen mutlu deil.

17

BASIC CONCEPTS IN ENGLISH

b) Kararsz Durum Balalar:

Kararsz Durum Balac olarak adlandrdmz ve Noun Clause (isim cmlecii) yapan yaplarn tamam bir fiilin
nesnesi olabilir. Bu yaplara kararsz dememizin nedeni iinde bulunduklar cmlede net bir yarg
iermemeleridir. Bir Prepositiondan sonra gelip onun nesnesini oluturabilecek Kararsz Durum Balalar
aada listelenmitir:

Wh- soru kelimeleri

How soru kelimesi
Whether (or not)

e.g.

I am not sure about whether she will come (or not). Gelip gelmeyeceinden emin deilim.
I am not concerned about where she was yesterday. Dn nerede olduuyla ilgilenmiyorum.
I dont know about how she managed to pass that test. O testi gemeyi nasl b aardn bilmiyorum.

zne konumunda kullanlmayan

kullanlmayacan da hatrlatalm.

if

Kararsz Durum

Balacnn

bir

STRATEJ
Preposition ile ilgili snav adna nemli kurallar aada zetlenmitir:
1. Prep + V ing
2. Prep + the fact that (that gelmez !!!)
3. Prep + whether / wh- / how (if gelmez)

18

Prepositionn

nesnesi

olarak