1.

Kako uvamo isparljive hemikalije, otrovne hemikalije i hemikalije osjetljive na

svjetlost ?
- Hemikalije osetljive na svetlost se cuvaju na tamnim mestima,i u bocama od tamnog
stakla.Isparljive i otrovne u kapeli,boce sa brusenim cepom ili tamne u zavisnosti od toga
da li svetlo utice na njih ili ne,i dobro zatvorene.
2. Pribor od stakla u laboratoriji, sudovi za mjerenje zapremine ?
- Staklo je svakao najvie korien materijal u hemijskoj laboratoriji. Postoje dvije vrste
stakla: 1.obino ili natrijumovo staklo koje se rijetko koristi u laboratoriji. Od njega se
pravi posue namjenjeno iskljuivo za rad na sobnoj temperaturi.
2. borosilikatno ili laboratorijsko staklo, u zavisnosti od proizvoaa ima raliite nazive:
Boral , Jena , Duran , Pyrex itd.
Pribor i posue od stakla mogu biti vrlo razliitog oblika i namjene. Za uvanje vrstih
supstanci koriste se boce sa irokim grlom, a za uvanje tenih supstanci i rastvora
reagens boce.
Pribori od stakla su jos: posebne boice sa kapalicom, boca trcaljka (pric boca),
stakleni tapi, epruvete, hemijske ae, levkovi (obian i lijevak sa dugom cijevi),
ispiralice, satno staklo, posudica za mjerenje (vegeglas), eksikator, Kipov aparat..... str.710 u praktikumu.
Sudovi za mjerenje zapremine: U sudove za mjerenje zapremine spadaju menzure, pipete,
birete i mjerni sudovi......str. 10-14 u praktikumu.
3. Pribor za rad od metala u laboratoriji, pribor od porcelana ?
- Metalni pribor se obino izradjuje od gvoa i mesinga. U ovaj pribor spadaju: stativ,
razne vrste hvataljki i spojnica, prsten za lijevak i tronoac. Osnovna namjena ovog
pribora je pridravanje drugog pribora i uvrivanje pojedinih dijelova pri sastavljanju
aparature. Ako je predmet usijan, treba zagrijati i vrhove maica, inae, zbog ralike u
temperaturi, moe doi do pucanja predmeta.
Pribor od porcelana: Najvanije posudog ovog tipa su zdjela (olja) za uparavanje i
loni za arenje. Po potrebi ove posude mogu da se are i iznad 1000 stepeni
Celzijusa..........str. 15 i 16 u praktikumu.
4. Pribor za mjerenje mase ?
- Za mjerenje mase u hemijskoj laboratoriji se koriste vage razliitih konstrukcija i
razliitih mogunosti, odnosno klase tanosti.

Najese se upotrebljava tehnika vaga. Njena tanost (najmanja masa koja se moe
mjeriti) je 0,01g, a preciznost (razlika dva uzastopna mjerenja istog predmeta) je + 0,01g.
Pored mehanike koristi se i automatska vaga. Ukljuuje se pomou prekidaa koji je
obino oznaen slovom P ili on/off''. Treba voditi rauna da displej prikazuje nulu vage
odnosno 0,00g. Mjerenje se vri paljivim sputanjem predmeta na tas i posle kraeg
vremena se moe oitati masa predmeta.

5. Pribor za zagrijavanje ?
- Potreba za zagrijavanjem je vrlo esta u hemijskoj laboratoriji. Obino se zagrijavanje vri
raliitim tipovima plamenika u kojima se toplota dobija sagorijevanjem pogodnog gasovitog
goriva. U najiroj upotrebi je Bunzenov plamenik..... str. 23 i 24 u praktikumu.

6. Apsolutna greka, relativna greka pri mjerenju fizikih veliina ?

- Odstupanje pojedinih rezultata merenja od srednje vrednosti, naziva se APSOLUTNA
greka merenja.
Apsolutna greka pokazuje za koliko se izmerena vrednost razlikuje od srednje
vrednosti. - Radi procene veliine apsolutne greke, ona se mora uporediti sa izmerenom
vrednou Na taj nain dobijamo RELATIVNU greku merenja, koja predstavlja odnos
apsolutne greke i srednje vrednosti merenja.
7. Kako peremo jako zaprljano posue u laboratoriji ?
- Za jako zaprljane sudove koristi se rastvor koji sadri 5g kalijum dihromata u 100
cm (tehnike) koncentrovane sumporne kiseline, tzv. hrom sumporna kiselina''. Ovaj
rastvor se izvjesno vrijeme ostavlja da stoji u zaprljanom sudu, a zatim se vraa u bocu,
jer moe da se koristi vie puta. Posle upotrebe hrom sumporne kiseline na zidovima
suda zaostaje izvjesna koliina adsorbovanih jona. Zbog toga sud treba dobro isprati
obinom i destilovanom vodom.
8. Fizike metode razdvajanja komponenti smjese ?
- Magnetizam, Filtracija
9. Hemijske metode razdvajanja komponenti smjese ?
- destilacija, likvacija, difuzija, elutracija, flotacija, sedimentacijom (taloenjem) i
dekantovanjem (odlivanjem), kristalizacija, uparavanje.
10. Kako na komponente razdvojiti smjesu od: joda, natrijum-hlorida i kalcijum
karbonata ? Opisati metode i postupak.
- Zagrijevanjem smjee, izdvojie se jod, jer on ima sposobnost sublimacije, poklopi
neim sud (au, ili u emu je ve smjea) i kristila joda e ostati na poklopcu. Kad je
'sklonjen' jod, u ovo doda vodu, natrijum-hlorid e se rastvoriti u vodi, kalcijumkarbonat nee... zatim kroz filter papir procijedi i na filtet papiru e ostati kalcijumkarbonat, a NaCl e biti u rastvoru. Uzorak Ca soli u filter papiru, stavi u loni za
arenje i ari, a rastvor uparava.
11. Rastvori, koeficijent rastvorljivosti ?

- Rastvori su homogeni
sistemi sastavljeni od najmanje dvije supstance.
Supstanca koja
se nalazi u viku naziva
se rastvaraem,
a druga supstanca
(ili vie njih)
rastvorenom
supstancom. Sastav rastvora se prikazuje
koncentracijama
pa razlikujemo: 1. koliinsku
koncentraciju (c) predstavlja koliinu supstance u zapremini rastvora; 2. molalitet (b)
predstavlja koliinu rastvorene supstance u 1 kg rastvaraa.
Koeficijent rastvorljivosti predstavlja masu rastvorene supstance u 100 g rastvaraa pri
emu se dobija zasien rastvor na datoj temperaturi.
12. Kakva je boja lakmus papira u kiseloj, a kakva u baznoj sredini ?
- Plavi lakmus se pretvara u crveni pod kiselim uslovima i crveni lakmus papir prelazi u
plavi pod baznim (tj. alkalnim) uslovima.
13. Kako od 98 % H2SO4 napraviti 1 kg 20% rastvora H2SO4 ?
- 204 g.
Treba pripremiti 250 g 10 % rastvora natrijum hlorida.
Izraunajte koliko treba natrijum-hlorida za pripremu ovog rastvora ?
ta vam je neophodno od pribora i posua za pripremu ovog rastvora ?
Opiite postupak pripreme rastvora.
- a) Treba 225g vode i 25g natrijum hlorida;
b) Od posua treba laboratorijska aa od 400ml, stakleni stapi za mjesanje i ukoliko se natrijum hlorid ne
rastvori potrebno je zagrijati au sa rastvorom do rastvaranja uz mjeanje;

c) Izmjeri se 25g natrijum hlorida i naspe se 225ml vode, Mjea se uz zagrjevanje ak o je

potrebno.

15. Provodljivost rastvora elektrolita, faktori koji utiu na provodljivost, kako se

laboratorijsku mjeri provodljivost ?
- Elektrolit u hemiji je supstanca koja sadri slobodne

ione, koji ine

supstancu elektroprovodljivom. Tipi?an elektrolit je rastvor koji sadri slobodne ione, a takoer
su poznati i rastaljeni elektroliti (npr talina natrijum hlorida) i vrsti elektoliti.

Specifina provodljivost zavisi od: koncentracije, temperature i rastvaraa. Specifina

provodljivost rastvora se odreuje instrumentalno, mjerenjem otpornosti
rastvora koji se nalazi izmeu dve nepokretne, hemijski inertne elektrode ili automatski,
pomou konduktometra, koji se sastoji iz sonde za direktno merenje provodljivosti.

16. Glavni faktori koji utiu na brzinu hemijske reakcije ?

- Brzina hemijske reakcije zavisi od prirode reaktanata, koncentracije reaktanata,
temperature, prisustva katalizatora, povrine vrstog reaktanta i u nekim sluajevima od
svjetlosti ili drugih vrsta zraenja koje djeluju na reaktivni sistem.
17. Le ateljeov princip ? Objasniti na primjeru.

- Le ateljeov princip je hemijski princip koji govori o tome kako promjene uslova pod
kojima se odvija povratna hemijska reakcija utiu na hemijsku ravnoteu. Uopteno, on
bi mogao glasiti ovako: ako se neki sistem u ravnotei djeluje silom (promjena
koncentracije, temperature ili pritiska), ravnotea sistema e se pomjeriti u smjeru
odupiranja ovim promjenama. Dao ga je Henry Louis Le atelje.
Razmatranjem reakcije razlaganja azot-dioksida kao primjera, moe se uoiti uticaj
koncentracija sudionika reakcije na hemijsku ravnoteu:
2NO2 2NO + O2
Na poveanje koncentracije npr.. NO2 sistem e odreagovati pomjeranjem ravnotee u
smjeru direktne reakcije, tako teei da djelomino smanji nametnuto poveanje
koncentracije. Po istom principu, ravnotea e se pomaknuti u desno i smanjenjem
koncentracija NO i O2, dok e njihovo poveanje, kao i smanjenje koncentracije NO2,
ravnoteu pomaknuti u lijevo, odnosno u smjeru povratne reakcije.
18. ta je to pH vrijednost i kako se labarotorijski odreuje ?
- pH vrijednost je mjera aktivnosti

vodonikovih HYPERLINK
+
"http://sh.wikipedia.org/wiki/Jon" jona (H ) u rastvoru i na taj nain odreuje da li je dati
rastvor kiselog ili baznog karaktera. pH vrednost je broj bez jedinica, i za poreenje koristi se pH skala
koja obuhvata vrednosti od 0 do 14. Za kisele rastvore pH vrednost je manja od 7 (pH <

7,0), a za bazne je vea od 7 (pH > 7,0). Za neutralan rastvor pH je 7. Mera analogna ovoj za
koncentraciju hidroksidnih jona u rastvoru je pOH.
19. Kako se u laboratoriji prati tok reakcije izmedju kiselina i baza ?
- Prati se pomocu indikatora. Plavi lakmus papir se pretvara u crveni pod kiselim uslovima i
crveni lakmus papir prelazi u plavi pod baznim uslovima.
20. ta su to indikatori, koje indikatore poznaje ?
- Za istraivanje kiselosti ili baznosti koristi se takozvani vodonini eksponent pH vrijednost (u hemiji).
Univerzalna indikatorska hartija slui za odreivanje pribline pH vrijednosti rastvora. Kiselinsko-bazni
indikatori su najee slabe kiseline ili baze kod kojih molekulski oblik ima drugu boju od jonizovanog. Neki
kiselinsko-bazni indikatori su: timol plavo, bromefenol plavo, metil oran, bromkrezol zeleno, metil crveno,
lakmus, brom timol plavo, fenol crveno, fenolftalein.

21. Kakva je boja fenolftaleina i metil orana u neutralnoj, kiseloj i baznoj sredini ?
- Fenolftalein: Ako je sredina kisela, on nee promijeniti boju (ostae bezbojan), a ako je sredina
bazna, mijenjat e boju u ljubiasto.
- Metil oran: U kiselom je crven, u bazinom ut. Kako se kiselost rastvora smanjuje, promjena boje
ovog indikatora se mijenja od crvene preko narandaste do ute.

22. Kako reaguju vodeni rastvori soli (hidroliza) ?

- Hidroliza je reakcija raznih supstanci sa vodom, pri kojima nastaju nove supstance sa
kiselim i baznim osobinama.
U uem smislu rei, pod hidrolizom podrazumevamo reakciju soli sa vodom, pri emu
nastaje kiselina i baza.

23. Kada dolazi do taloenja teko rastvornih supstanci ? Objasniti koristei vrijednost
proizvoda rastvorljivosti ?
- Proizvod rastvorljivosti

je tip dinamike ravnotee.

On postoji kad je vrsto

hemijsko

jedinjenje u hemijskoj ravnotei sa rastvorom tog jedinjenja. vrsta materija se moe

rastvoriti nepromenjena, uz disocijaciju ili putem hemijske reakcije sa nekim od sastojaka
rastvaraa, kao to su kiseline ili baze. Svaki tip ekvilibrijuma ima karakteristinu konstantu
ravnotee koja je zavisna od temperature. Proizvodi rastvorljivosti su vani farmaceutskim,
ekolokim i mnogim drugim scenarijima.
Postoje tri glavna tipa ravnotee rastvorljivosti.
Jednostavno rastvaranje.
Rastvaranje sa disocijacijom. Ovo je karakteristino za soli. Konstanta ravnotee je poznata u
ovom sluaju kao proizvod rastvorljivosti.
Rastvaranje sa reakcijom. Ovo je karakteristino za rastvaranje slabih kiselina ili slabih baza
u vodenoj sredini promenljive pH vrednosti.