Professional Documents
Culture Documents
Yb15 TG
Yb15 TG
Taunang Aklat ng
mga Saksi ni Jehova
MGA NILALAMAN
45
Dominican Republic
81
172
176
yb15-TG
141229
2015
WATCH TOWER BIBLE AND TRACT
SOCIETY OF PENNSYLVANIA
2015 Taunang Aklat ng
mga Saksi ni Jehova
Mga Tagapaglathala
WATCHTOWER BIBLE AND TRACT
SOCIETY OF NEW YORK, INC.
25 Columbia Heights, Brooklyn,
NY 11201-2483, U.S.A.
Inilimbag Disyembre 2014
Hindi ipinagbibili ang publikasyong
ito. Inilaan ito bilang bahagi ng
pambuong-daigdig na pagtuturo
sa Bibliya na tinutustusan ng
kusang-loob na mga donasyon.
2015 Yearbook of Jehovahs Witnesses
Tagalog (yb15-TG)
Made in Japan
Gawa sa Japan
Pangangaral at Pagtuturo
Pami-pamilyang nangangaral
ng mabuting balita
2015
Taunang Aklat ng
mga Saksi ni Jehova
Naglalaman ng Ulat Para sa
2014 Taon ng Paglilingkod
2 01 5 TAU N A N G T E K STO
Liham Mula sa
Lupong Tagapamahala
Mahal na mga Kapatid:
Lagi naming pinasasalamatan ang Diyos kapag binabanggit namin sa aming mga panalangin ang may kinalaman sa inyong lahat, sapagkat walang-lubay naming
isinasaisip ang inyong tapat na gawa at ang inyong maibiging pagpapagal at ang inyong pagbabata dahil sa inyong
pag-asa sa ating Panginoong Jesu-Kristo sa harap ng ating
Diyos at Ama. (1 Tes. 1:2, 3) Ganiyang-ganiyan ang nadarama namin para sa inyo! Pinasasalamatan namin si Jehova dahil sa inyo at sa inyong mabubuting gawa. Bakit?
Nitong nakaraang taon, naging abala kayo sa tapat
na gawa at maibiging pagpapagal may kaugnayan sa
mga gawaing pang-Kaharian. Marami sa inyo ang gumawa
ng paraan para mapalawak ang inyong ministeryo. May
mga lumipat sa ibang lugar, sa ibang bansa pa nga, kung
saan may malaking pangangailangan para sa mga ebanghelisador ng Kaharian. Ang iba naman ay nagpalawak ng
kanilang ministeryo sa pamamagitan ng pampublikong
pagpapatotoo. Marami ang naudyukang mag-auxiliary pioneer sa panahon ng Memoryal, sa buwan ng pagdalaw
ng tagapangasiwa ng sirkito, o sa espesyal na kampanya
noong Agosto 2014. Kahit iba-iba ang kalagayan ninyo,
alam naming naglilingkod kayo kay Jehova nang buong
kaluluwa, at pinapupurihan namin kayo. (Col. 3:23, 24)
Dahil sa inyong tapat na gawa, nagpapasalamat kami
kay Jehova!
Lubos din naming pinahahalagahan ang inyong maibiging pagpapagal sa pagtatayo ng mga teokratikong pa4
Maraming henerasyon na ng ating mga kapatid ang matatag na nakapagbata sa ganitong pagtrato. Talagang nakapagpapatibay ang kanilang halimbawa ng pagbabata!
Sa Eritrea, tatlong brother natin ang mahigit 20 taon
nang nakabilanggo. Ang iba, kasama na ang mga sister natin at ang kanilang mga anak, ay ibinilanggo nang mas
maikling panahon. Marami nang ginawang pagsisikap,
pero wala pa ring napapalaya sa kanila. Hindi nakikipagkompromiso ang ating mga kapatid. Nananatili silang tapat sa kabila ng mahihirap na kalagayan. Lagi namin
silang isinasama sa aming mga panalangin.Roma 1:8, 9.
Siyempre pa, karamihan sa inyo ay hindi naman nabibilanggo dahil sa pananampalataya. Pero marami sa inyo
ang tumatanda na, nagkakasakit, sinasalansang ng disumasampalatayang asawa o mga kamag-anak, at may
ibang personal na mga problemang kayo lang ang nakaaalam. Magkagayunman, patuloy pa rin kayong naglilingkod kay Jehova nang may katapatan! (Sant. 1:12)
Pinapupurihan namin kayo. Ang inyong matapat na pagbabata ay isa ring dahilan para pasalamatan namin si Jehova.
Oo, ang inyong tapat na gawa, maibiging pagpapagal,
at pagbabata ay nagbibigay sa amin ng magagandang dahilan para magpasalamat . . . kay Jehova, sapagkat siya ay
mabuti. (Awit 106:1) Mahal na mahal namin kayong lahat, at dalangin namin kay Jehova na kayo ay palakasin,
alalayan, at pagpalain para mapaglingkuran ninyo siya
magpakailanman.
Ang inyong mga kapatid,
Tampok na mga
pangyayari noong
nakaraang taon
Kinasihan ng Diyos na Jehova si propeta
Isaias na ihula: Kahalili ng tanso ay magdadala ako ng ginto, at kahalili ng bakal ay
magdadala ako ng pilak, at kahalili ng kahoy
ay tanso, at kahalili ng mga bato ay bakal.
(Isa. 60:17) Nitong nakaraang taon, kitangkitang patuloy na natutupad ang hulang iyan.
Kung paanong ang paghahalili ng mataas na
uri ng materyales sa mababang uri ay nagpapahiwatig ng pagsulong, ang mga Saksi ni
Jehova ay nagkakaroon din ng mga pagsulong
sa mga kaayusan nila sa organisasyon sa panahong ito ng kawakasan.Mat. 24:3.
10
11
12
13
1. Vehicle Maintenance
Building
Ginagamit ngayon
bilang pansamantalang
dining room
2. Visitor
Parking Garage
3. Maintenance Building
Mga workshop, powerhouse,
at paradahan
1
3
14
6
7
5
8
15
Worldwide Design/
Construction Department
DAHIL sa mabilis na paglago ng organisasyon ni Jehova, lalong nangailangan ng karagdagang mga Kingdom
Hall, Assembly Hall, mga pasilidad para sa teokratikong paaralan, mga remote translation oce, at mga gusali ng sangay sa ibat ibang lugar. Kaya noong Oktubre 2013, ang Lupong Tagapamahala ay bumuo ng bagong
departamento para magawa ang pagdidisenyo, pagtatayo,
pagre-renovate, at pagmamantini ng ating mga pasilidad
sa pinakamahusay at pinakamatipid na paraan. Ang bagong departamentong ito, na tinatawag na Worldwide
Design/Construction Department (WDC), ay nasa ating
pandaigdig na punong-tanggapan sa Brooklyn, New York,
16
17
90 Remote
Translation Oce
35 Assembly Hall
18
19
Tumitikwas na Pabalat
Sa pasimula ng 2012, nagsimulang gumawa ang dalawang printery ng 1984 edisyon ng Bagong Sanlibutang Salin, gamit ang bagong materyal para sa pabalat. Pero ang
glue at ang liner na ginamit ng bagong makina ay hindi
pa nasubukan, kaya tumitikwas ang nagawa nilang pabalat. Kaya pinahinto ang produksiyon.
Inamin ng mga manufacturer ng isa sa mga materyales
na ang pagtikwas ay karaniwang problema ng bookbind20
ing industry, kaya sa tingin nila, mahirap itong solusyunan. Pero imbes na gumamit na lang ng matigas na pabalat, determinado ang mga kapatid na gumawa ng Bibliya
na may pabalat na malambot, matibay, at maganda. Makalipas ang halos apat na buwan ng pag-eeksperimento ng
mga kombinasyon ng glue at liner, nakakita rin sila ng tamang kombinasyon para muling makapag-imprenta ng
Bibliya na may malambot na pabalat na hindi tumitikwas.
Nakaiskedyul ang pagre-release ng New World Translation nang Oktubre 5, 2013, sa taunang miting ng Watch
Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania. Natanggap
ng dalawang printery ang mga electronic le ng nalized
text noong Biyernes, Agosto 9, 2013, at nagsimula na
silang mag-imprenta kinabukasan. Nakapag-produce sila
ng unang Bibliya noong Agosto 15. Sa loob ng sumunod
na pitong linggo, 24-oras sa isang araw na nagtrabaho ang
sta ng printery sa Wallkill at Ebina para makagawa at
TAMPOK NA MGA PANGYAYARI
21
22
Salin ng Bibliya
Noong Agosto 31, 2014, ang
New World Translation ay naisalin
sa kabuuan o bahagi nito sa 124 na
wika. Ang sumusunod na mga edisyon
ay inilabas noong 2014 taon ng paglilingkod.
KAILAN
INILABAS
SAAN
INILABAS
WIKA
EDISYON
Setyembre 6, 2013
Timog Aprika
Swati
Griegong Kasulatan
Paraguay
Guarani
Griegong Kasulatan
Timor-Leste
Tetum
Griegong Kasulatan
Hulyo 5, 2014
Ukraine
Ukrainian
Kumpletong Bibliya
Agosto 8, 2014
Estonia
Estonian
Kumpletong Bibliya
Britanya
Persian
Griegong Kasulatan
Zambia
Chitonga
Kumpletong Bibliya
Zambia
Kikaonde
Kumpletong Bibliya
Kenya
Luo
Griegong Kasulatan
23
sa mga liblib na lugar ang mga kaganapan habang nangyayari ito o pagkatapos na pagkatapos nito.
Maikling Impormasyon
Mga Lugar na May Webcast
Pinakamalaki:
Perth, Australia
Dumalo: 7,186
Pinakahilaga:
Fairbanks, Alaska, E.U.A.
Dumalo: 255
Pinakatimog:
Invercargill, New Zealand
Dumalo: 190
Pinakamalayo: Perth,
Australia, na mga
18,700 kilometro mula
Jersey City
25
6. Sa pamamagitan ng isang network ng mga Web server, magiging available sa Internet ang
mga segment.
7. Ida-download ng isang device na
nasa bawat destinasyon ang mga
segment mula sa Web server at
ilalagay ang mga ito sa isang
holding area, o buer. Pagkatapos, pagdurugtung-dugtungin ulit
ng device ang nai-download na
mga segment para makagawa ng
tuloy-tuloy na video stream.
26
4
7
27
29
inatasang magtrabaho sa kusina o tumulong sa mga nars sa ospital. Nagustuhan ng mga tagapangasiwa ng programa ang saloobin at paggawi ng mga brother sa kanilang trabaho gaanuman ito kahirap. Tuwang-tuwa ang mga brother sa probisyong ito
ng serbisyong pansibilyan dahil napananatili nilang malinis ang
kanilang budhing Kristiyano.1 Isang brother ang nagsabi, Nagpapasalamat kami kay Jehova dahil nakakagawa kami ng alternatibong serbisyong pansibilyan, na tumutulong para maingatan ang aming neutralidad at maging malaya sa pagsamba sa
kaniya.
Noong 1954, pinirmahan ng Dominican Republic at ng Vatican ang isang kasunduan na nagsasabing ang Simbahang Katoliko lang ang may karapatang magkasal. Kung hindi Simbahang Katoliko ang magkakasal sa magkasintahan, isang opisyal
mula sa Civil Registry ang magkakasal sa kanila. Pero noong
2010, pinagtibay ng gobyerno ang isang bagong konstitusyon
na nagbibigay ng karapatang ito sa mga kuwalipikadong kinatawan ng ibang relihiyon. Nag-organisa ang gobyerno ng pagsasanay para sa mga gustong magkaroon ng lisensiya. Kaya pumili
ang tanggapang pansangay sa Dominican Republic ng 30 elder
para magsanay. Sa mahigit 2,000 indibiduwal na nag-aplay para
magkaroon ng lisensiya, 32 lang ang nakatanggap nito. Gayunman, lahat ng 30 elder ay nagkaroon ng lisensiya para magkasal sa mga Saksi.
1 Ang pagsasagawa o di-pagsasagawa ng alternatibong serbisyong
pansibilyan ay depende sa budhi ng isa.
TAMPOK NA MGA PANGYAYARI
31
Noong Enero 27, 2014, opisyal na sinabi ng Karnataka State Human Rights Commission na nilabag ng Police Sub-Inspector (PSI)
ng Old Hubli Police Station sa Karnataka ang mga karapatang
pantao ni Brother Sundeep Muniswamy dahil hindi siya pinroteksiyunan ng PSI mula sa pang-uumog sa kaniya noong Hunyo 28, 2011. Pinapanagot ng Komisyon ang PSI dahil sa paglabag
32
nito sa mga karapatang pantao. Bukod sa pag-uutos sa gobyerno ng Karnataka na disiplinahin ang PSI, pinagbayad din ito ng
20,000 rupee ($326 U.S.) kay Brother Muniswamy. Inutusan ng
Komisyon ang gobyerno na ibawas ang halagang iyon sa suweldo
ng PSI.
Sinabi ni Brother Muniswamy na siya at ang pamilya niya ay
nagpapasalamat kay Jehova dahil sa pambihirang desisyong ito,
at silay determinadong patuloy na ipangaral ang mabuting balita
nang walang takot. Napatibay ng desisyong iyon ang pananampalataya ng mga kapatid at ang pagtitiwala nila sa kakayahan ni
Jehova na protektahan ang kaniyang bayan. Isa rin itong matinding mensahe sa mga awtoridad na protektahan ang mga karapatang pantao ng mga Saksi ni Jehova sa Karnataka. Nakabinbin
pa rin sa mga hukuman ang kaso ni Brother Muniswamy at ng isa
pang brother, na kaugnay sa insidenteng iyon.
33
relihiyon bilang mga tumatangging magsundalo. Ang determinasyon ng mapagpayapang mga kabataang ito ay nagdulot ng kaluwalhatian sa pangalan ni Jehova at ng kalayaan sa pagsamba sa
Kyrgyz Republic.
Sa Abia State ng Nigeria, madalas na pinagbabantaan at nilalayuan ang mga Saksi ni Jehova dahil ayaw nilang sumali sa mga
age-grade association1na nagsasagawa ng karahasan at mga
espiritistikong ritwal. Isang umaga noong Nobyembre 2005, pinasok ng mga miyembro ng age-grade association ng Asaga Ohaa
ang bahay ng mag-asawang Brother at Sister Emmanuel Ogwo, at
kinuha ang lahat ng kanilang ari-arian bilang kabayaran diumano
sa buwis na ipinapataw sa mga miyembro nito. Walang natira sa
1 Ang age-grade association ay binubuo ng mga indibiduwal, karaniway mga lalaki, na magkakakontemporaryo at nakatira sa iisang nayon.
34
35
Tver Regional Court ang desisyon ng mababang hukuman at pinaboran tayo. Dahil kay Jehova at sa panalangin ng mga kapatid
sa buong mundo, tinatamasa na ngayon ng karamihan sa mga
kapatid natin sa Russia ang maraming espirituwal na pakinabang
sa paggamit ng jw.org.
36
37
38
39
ng kopya. Sinabi nilang madali itong basahin, at nagustuhan nila ang malalaking titik nito, lalo na ngat di-gaanong maliwanag ang maraming bahay dito. Nag-aaral na
ngayon ng Bibliya ang marami sa mga nagkaroon ng kopya nito.
Mahalaga Ako kay Jehova
Noong Enero 2014, sumulong ang gawaing pagsasalin
sa wikang Romany, na ginagamit sa Macedonia. Bumuo
roon ng isang permanenteng team, at naaprobahan itong
gumawa ng mga publikasyon sa wikang iyan hindi lang sa
alpabetong Romano kundi gayundin sa Cyrillic. Napakalaking tulong nito sa mga nagsasalita ng Romany, na mas
Laking pasasalamat
ko dahil nadama
kong mahalaga ako
kay Jehova nang
makatanggap ako
ng mga literatura sa
aking wika
Pagbabago sa
Pangangasiwa
Noong Pebrero 1, 2014,
sinimulang pangasiwaan ng tanggapang pansangay sa Estados Unidos ang teritoryo at mga kongregasyon sa Jamaica at sa Cayman Islands. Talagang may pagkakaisa
ang mahigit 1.2 milyong mamamahayag sa teritoryo ng
sangay sa Estados Unidos! Kasama rito ang 50 estado ng
E.U., Bahamas, Bermuda, British at U.S. Virgin Islands,
Puerto Rico, at Turks and Caicos Islands.
Mga Payunir sa Japan
Napananatili ng mga kapatid sa Japan ang masiglang
espiritu ng pagpapayunir, at ang bilang ng mga regular
pioneer na naglilingkod sa bansang ito ay pang-apat sa pinakamarami sa mundo. Sa pasimula ng 2014 taon ng paglilingkod, 2,646 na baguhan ang nagpayunir din, kaya
umabot sa 65,668 ang bilang nila. Noong Marso 2014,
mahigit sa kalahati ng lahat ng mamamahayag ang nakibahagi sa ibat ibang anyo ng pagpapayunir.
41
42
Sa Buong Daigdig
LUPAIN
239
MAMAMAHAYAG
8,201,545
KABUUANG ORAS NA
GINUGOL SA LARANGAN
1,945,487,604
PAG-AARAL SA BIBLIYA
9,499,933
44
Pangangaral
at Pagtuturo sa
Buong Lupa
Lesotho
Aprika
LUPAIN
58
POPULASYON
994,839,242
MAMAMAHAYAG
1,421,375
PAG-AARAL SA BIBLIYA
3,516,524
46
Si Jose ay isang kabataang payunir na nakatira sa labas ng Luanda, Angola. Nagtuturo siya sa
isang paaralang malapit sa Kingdom Hall. Dahil isa siyang mahusay na titser at may magagandang katangian bilang Kristiyano,
nakuha niya ang pagmamahal at
paggalang ng kaniyang 86 na estudyante. Alas-kuwatro ng hapon
ang pulong ng kongregasyon nila
sa gitnang sanlinggo, kaya binigyan siya ng pahintulot na umuwi
2015 TAUNANG AKLAT
Angola: Si Jose ay nagpapahayag sa Kingdom Hall habang
nakikinig ang kaniyang mga estudyante
may bahagi si Jose sa Pulong sa Paglilingkod. Naging usapusapan agad ito sa buong classroom. Nang sumunod na
mga linggo, ang mga estudyanteng dumadalo sa pulong ay
dumami mula 5 hanggang 21. Ang mga mamamahayag sa
Kingdom Hall ay nag-alok sa kanila ng pag-aaral sa Bibliya,
at pumayag naman ang marami sa kanila. Nang magdala
ang mga estudyante ng ilang publikasyon, naging interesado ang iba at dumalo na rin sa mga pulong. Sa pagtatapos
ng taon ng klase, 54 sa kaniyang 86 na estudyante ang na
kadalo na sa pulong. Sinabi ni Jose na 23 sa mga ito ang patuloy na sumusulong sa espirituwal at dumadalo sa mga
pulong.
47
ng 18 pag-aaral sa Bibliya, at kung minsan ay hindi na namin mapuntahan lahat ang aming mga estudyante sa Bibliya. Bukod diyan, kinukulit kami ng mga bata na ipapanood sa kanila ang mga video ni Caleb.
Mga Tagaislang Humihingi ng Tulong
Noong Abril 2014, nakatanggap ang tanggapang pansangay sa Congo (Kinshasa) ng nakaaantig na sulat mula sa
isang grupo ng mga mangingisdang nakatira sa Ibinja Is48
49
50
brother na magkaiba ang lahi habang naglilingkod sa larangan. Alam nilang hindi sila kakausapin ng pastor na ito.
Ikinuwento ni Adaine, isa sa dalawang brother, ang nangyari: Nagulat kami nang buksan nya ang pinto at papasukin kami. Matagal kaming nag-usap. Ngayon lang siya nakakita ng isang puting nangangaral sa komunidad ng mga
itim at nakikipag-usap sa kaniya sa sarili niyang wika.
Mula noon, regular nang nakipag-aral ng Bibliya ang pastor.
Dagdag pa ni Adaine: Ang lalaking ito ay mahigit
40 taon nang misyonero at pastor, pero 80 anyos na siya
nang malaman nya ang sagot sa kaniyang mga tanong.
Gustong-gusto nya ang aklat na Tularan ang Kanilang Pananampalataya. Kapag nag-aaral kami, sinasaulo nya ang
ilang punto at ginagamit nya iyon sa mga sermon nya sa
simbahan. Ipinakita nya sa mga miyembro ng kaniyang
kongregasyon ang aklat na Ano Ba Talaga ang Itinuturo ng
Bibliya? Sinabi nya sa kanila, Kapag pumunta sa bahay
nyo ang mga Saksi ni Jehova dala ang aklat na ito, papasukin nyo sila at makinig sa sasabihin nila dahil ang aklat na
51
Dumalo ang pastor sa una niyang Memoryal noong Abril 14, 2014, at sinabing hinding-hindi siya liliban dito. Determinado siyang putulin ang lahat ng kaugnayan niya sa
huwad na relihiyon.
Paghahanap sa Taniman ng Kakaw
Sina Baour at Aaron ay naglilingkod bilang mga special pioneer sa Bokabo, isang taniman ng kakaw sa kanlurang Ghana. Ang kanilang kalat-kalat na teritoryo, na
may maliliit na bahay, ay nararating lang sa pamamagitan
ng makikitid at pasikot-sikot na daan sa mga taniman.
52
Mga Lupain sa
Amerika
LUPAIN
57
POPULASYON
980,780,095
MAMAMAHAYAG
4,034,693
PAG-AARAL SA BIBLIYA
4,339,285
54
Dumadalo sa Pulong
ang mga Ulila
Si Angela, nakatira sa Suriname,
ay dumalaw sa isang bahay-ampunan malapit sa kaniyang bahay.
Isang di-aktibong sister ang nangangasiwa roon, kaya pinayagan
niya agad si Angela na mangaral sa
mga bata. Kinausap ni Angela ang
85 bata at ipinapanood sa kanila
ang mga video mula sa jw.org. Pagkatapos nito, tinuruan niya sa Bibliya ang marami sa kanila. Dalawa
2015 TAUNANG AKLAT
55
pag-asang pagkabuhay-muli ng mga namatay nating mahal sa buhay. Nagulat ang babae sa pamagat ng tract pero
tinanggap niya ito. Tinanong ni Jennifer ang babae kung
gusto niyang magdala ng ekstrang tract para ibigay sa pamilyang nagdadalamhati. Naisip ng babae na magandang
ideya iyon, kaya humingi pa siya ng siyam na tract.
Nang maglaon, dinalaw muli ni Jennifer ang babae at sinabi nito sa kaniya: Noong unang araw na nagkita tayo,
napag-isip-isip kong hindi nagkataon lang ang pagbisita
mo. Isinugo ka ng Diyos dala ang nakakaaliw na mensaheng kailangang-kailangan ko. Ipinamahagi ng babae ang
lahat ng tract. Ito ay malakas na binasa ng miyembro ng
pamilya na nagbigay ng sermon sa libing. Nagustuhan ito
ng lahat at pinasalamatan nila ang babae dahil sa nakaaaliw na mensahe. Pumayag na makipag-aral ng Bibliya ang
babae.
Pagpapatotoo Habang Nasa Tap-Tap
Tatlong Bethelite sa Haiti ang nakasakay sa makulay
na taxi na tinatawag na tap-tap. Iyan ang pampublikong
transportasyon doon. Sa dalawat kalahating oras nilang
pagbibiyahe, ipinakipag-usap nila sa ibang mga pasahero
ang tungkol sa Kaharian at nakapamahagi sila ng 50 magasin at 30 tract. Binasa ni Gurvitch, isa sa mga Bethelite, ang
isang bahagi ng Gumising! sa isang pasahero. Isang kabata
ang lalaki na nagngangalang Pepe ang nakinig at nakisali
sa usapan. Hiniling niya na turuan siya sa Bibliya, at nagkataon namang doon siya nakatira sa teritoryo ng kongregasyong kinauugnayan ni Gurvitch. Mula noong Enero 2014, nang una siyang matagpuan, halos lahat ng mga
pulong at asamblea ay nadaluhan na ni Pepe. Sinasabi niya
sa iba ang tungkol sa kaniyang bagong pananampalataya, at umaasang di-magtatagal ay magiging di-bautisadong
mamamahayag siya.
PANGANGARAL AT PAGTUTURO SA BUONG LUPA
57
Asia at
Gitnang Silangan
LUPAIN
48
POPULASYON
4,315,759,010
MAMAMAHAYAG
703,271
PAG-AARAL SA BIBLIYA
732,106
58
59
mga babasahn. Kung sa tingin nyo po ay gusto ng mga pasahero nyo na may mabasa sila, puwede kaming maglagay
ng mga literatura sa seat pocket ng mga bus. Walong drayber ng bus ang pumayag. Bilang resulta, 299 na magasin at
144 na brosyur ang naipamahagi ng mga brother. Gumawa
sila ng kaayusan na palitan ang mga magasin ng mga bagong isyu kapag mayroon na nito.
60
Napagkamalan
Sa isang bansa sa Asia, dalawang elder ang hinilingang
dumalaw sa isang sister na walong taon nang di-aktibo. Dahil hindi nila kilala ang sister, tinawagan ito ng mga brother at isinaayos na puntahan ito sa kaniyang puwesto sa
isang malaking wholesale shopping market. Matapos magpasikot-sikot sa mga pasilyo, nakita rin nila ang isang puwestong tugma sa adres ng sister. Pagpasok nila, binati sila
ng isang babae na may maliit na Bibliya sa mesa. Matapos
matiyak ang apelyido niya, bayan, at edad ng dalawa niyang anak, inisip ng mga brother na siya na nga ang diaktibong sister. Mga kapatid mo kami, mga Saksi ni Jehova, ang sabi nila.
Kristiyano ako, ang nagtataka niyang sagot. Medyo
nagtaka rin ang mga brother sa reaksiyon ng babae.
Pero binigyan pa rin nila ito ng ilang literatura sa Bibliya, at tuwang-tuwa naman
ito. Nang paalis na ang mga
brother, napansin nilang
Hiyang-hiya ako
nagkamali sila ng pinunsa sarili ko dahil
tahang puwesto! Dapat ay
kahit napakatagal
sa 2202 sila pumunta, pero
ko nang di-aktibo,
nasa 2200 sila. Sinabi ng
hinding-hindi ako
isang brother: Kinilabutan
nalimutan ni Jehova
ako, parang pinapunta talaga tayo ng mga anghel sa
puwestong iyon. Magkapareho ng apelyido at bayan ang babae at ang sister, at halos
magkakaedad ang mga anak nila! Kung iba ang apelyido
o bayan ng babae, malalaman nating hindi siya ang hinahanap natin. Dalawang puwesto pa mula sa babae, nakita
rin ng mga brother ang di-aktibong sister na kanina pa
naghihintay sa kanila.
62
63
San Marino
nagpalitan ng mga text message. Nang bandang huli, dahil sa pagte-text na ito, nabuksan ang isang pag-aaral sa
Bibliya. Ibinahagi ng babae sa kaniyang pamangking lalaki at sa isang katrabaho ang kaniyang mga natututuhan. Ang resulta? Nabautismuhan silang tatlo nang maglaon.
64
Europa
Bumisita sa Kingdom Hall
ang Klase
Narinig ni Ines, isang estudyanteng nasa ikaapat na baytang sa
Finland, na tatalakayin ng klase
nila ang tungkol sa mga Saksi ni
Jehova bilang bahagi ng pagtuturo sa relihiyon. Kaya naisip niyang
yayain sa Kingdom Hall ang klase
nila. Nagandahan sa ideyang iyon
ang mga kaklase niya at ang titser
nila.
Nang sumunod na linggo, 38 estudyante ang namisikleta nang
PANGANGARAL AT PAGTUTURO SA BUONG LUPA
LUPAIN
47
POPULASYON
741,311,996
MAMAMAHAYAG
1,611,036
PAG-AARAL SA BIBLIYA
847,343
65
laman ni Cristina kung ano ang sinasabi ng mga publikasyon, kaya may hinilingan siyang basahin ang mga ito sa
kaniya. Nang marinig niyang tungkol sa relihiyon ang tinatalakay ng mga publikasyon, nalungkot siya dahil ibinasura lang ng mga tao ang impormasyon tungkol sa Salita ng Diyos. Nagpabalik-balik si Cristina sa tambakan ng
basura para mangolekta ng mga brosyur, tract, at mga
PANGANGARAL AT PAGTUTURO SA BUONG LUPA
67
man ay pilas-pilas na. Nag-aral siyang bumasa para malaman pa ang tungkol sa mga publikasyon.
Nang maglaon, may nakausap siyang mga Saksi, at nakipag-aral siya ng Bibliya. Tuwang-tuwa siyang malaman na
inilapit siya ni Jehova sa Kaniya sa pamamagitan ng mga
publikasyong hindi man lang pinahalagahan ng ibang
mga tao. Dumalo siya sa mga pulong ng kongregasyon at
namangha sa kaniyang mga natututuhan. Ang isa sa talagang nagpasaya sa kaniya ay na puro bago na ang kaniyang
mga magasin, aklat, at mga brosyur. Hindi na niya kailangan pang hanapin ang mga ito sa basurahan. Oo, nakakita si Cristina ng kayamanan sa tambakan ng basura!
69
ipinagtapat ng babae na natatakot siyang mag-aral ng Bibliya sa bahay nila dahil ayaw ng lalaking kinakasama niya
sa mga Saksi ni Jehova.
Nang mamasyal ulit si Margret sa gubat, nagdala siya ng
Bibliya at ng aklat na Itinuturo ng Bibliya. Nang makita
niya ang babae, lakas-loob niyang sinabi: Hindi na po
Bible study sa bahay ang iaalok ko sa inyo kundi Bible
study sa gubat. Lumuluhang tinanggap agad iyon ng babae. Anim na araw sa isang linggo, dumarating siya para
mag-Bible study sa gubat. Depende sa klima at lagay ng
panahon, kung minsan ay nakapayong at naka-ashlight
si Margret habang nagdaraos ng Bible study.
Nakalilitong Pag-iling
Isang sister na nagngangalang Delphine ang nagdaraos
ng pag-aaral sa Bibliya kay Irina sa Bulgaria. Gustonggusto ni Irina ang natututuhan niya at regular siyang dumadalo sa mga pulong. Pero ayaw ng asawa ni Irina na
magkaroon ito ng anumang ugnayan sa mga Saksi. Inilipat
niya ang kaniyang pamilya sa isang maliit na nayon sa
Sweden, at nawalan na ng kontak si Irina kay Delphine.
Pero dalawang payunir, sina Alexandra at Rebecca, ang nakatagpo kay Irina. Hindi siya marunong ng wikang Swedish, kaya ipinabasa nila sa kaniya ang mensahe sa buklet na
Good News for People of All Nations sa wikang Bulgarian.
Pagkatapos, sa tulong ng buklet, tinanong nila siya kung
gusto niyang magkaroon ng mga literatura sa wika niya.
Mabilis na umiling si Irina. Umalis ang mga sister, na nagaakalang hindi siya interesado.
Nang maglaon, naalaala ni Alexandra na si Linda, isang
sister na taga-Sweden na naglilingkod sa Bulgaria, ay darating sa loob ng ilang linggo para magbakasyon. Naisip niyang baka makatulong kung maririnig ni Irina ang katotohanan sa sarili niyang wika. Nang dumating si Linda,
70
71
sinabing kung interesado na siya, ipaaalam niya ito sa kaniya. Nakikinig si Domingo ng mga rekording sa Bibliya at
magasin habang nagpipintura, pero mas gusto ng anak
niya na makinig ng pop music gamit ang earphones niya.
Noong Nobyembre 2012, si Domingo, na muling nagasawa, ay tumanggap ng imbitasyon para mag-aral sa Bible
School for Christian Couples. Humanga si Jemima sa desisyon ng ama na mag-aral sa isang paaralan sa Bibliya sa
loob ng dalawang buwan, at pagkatapos ay iwan ang lahat
at pumunta saanman siya atasan. Sa unang pagkakataon,
napag-isip-isip ni Jemima na talagang malalim ang pagkakaugat ng katotohanan sa puso ng tatay niya, at gusto niyang malaman kung bakit.
Huminto na si Jemima sa pakikinig ng musika niya at
nagsimulang makinig sa mga rekording ng tatay niya. Nagtatanong na rin siya. Isang araw, habang nagpipintura si
Domingo, sinabi ni Jemima: Hindi po ba nabanggit ko sa
inyo noon na sasabihin ko kapag handa na akong mag-aral
ng Bibliya? Ngayon na po yon.
Tuwang-tuwa si Domingo nang marinig niya iyon. Noong Enero 2013, sinimulan nila ang pag-aaral dalawang beses sa isang linggo. Nagsimula ang klase ng Bible School
for Christian Couples noong Abril, kaya itinuloy nila ang
pag-aaral sa pamamagitan ng videoconference. Dumalo
si Jemima sa graduation nito, at gustong-gusto niya ang
programa. Noong Disyembre 14, 2013, nabautismuhan si
Jemima.
Patuloy na nagpasensiya si Jehova sa akin, at hindinghindi niya ako pinabayaan, ang sabi ni Jemima. Ibinigay
niya sa kin ang isang bagay na hindi ko kailanman nakuha sa mundong itoang tunay na mga kaibigan. Dahil sa
pandaigdig na kapatiran, lalo kong napahahalagahan ang
dakilang pag-ibig ni Jehova.
72
73
Oceania
LUPAIN
29
POPULASYON
40,208,390
MAMAMAHAYAG
97,583
PAG-AARAL SA BIBLIYA
64,675
74
Nag-iwan Sila ng
Pake-paketeng Literatura
Bihirang mapaabutan ng mabuting balita ang maraming isla sa
Micronesia, kaya isang grupo ng
mga mamamahayag sa Marshall Islands ang nagplanong mamangka
nang dalawang linggo para makapunta roon. Mula sa isla ng Majuro,
narating nila ang mga islang Wotje
at Ormed sa Wotje Atoll.
Para makapagpatotoo sa pinakamaraming tao hanggat maaari,
naghanda ang grupo ng pake-pake2015 TAUNANG AKLAT
75
sabi niya, ay gaya ng sa Samaritanang nagpunta sa kaniyang pamilya para sabihin ang magagandang bagay na narinig niya mula kay Jesus. Salamat at hindi nyo kami nalimutan.
Isang umaga, ang pitong-taong gulang na si Teariki, nakatira sa isla ng Tarawa na bahagi ng Kiribati, ay nagbabahay-bahay kasama ng tatay niyang si Tueti. Pumasok sila sa
isang bahay at nadatnan nila roon ang isang grupo ng mga
10 lalakit babae na mahigit 20 ang mga edad. Matapos ibahagi ng tatay ni Teariki ang mensahe ng Kaharian sa grupo,
sinabi ng isa sa mga ito: Napansin po namin na kayong lahat ay nangangaral kasama ang maliliit nyong anak. Bakit
nyo pa sila isinasama? Napakabata pa nila para mangaral
tungkol sa Diyos.
Sumagot si Tueti: Gusto nyo bang makita kung kayang
gawin ito ng anak ko? Puwede akong lumabas muna, at pakinggan nyo kung anong sasabihin nya. Sumagot ang
grupo, Sige po, gusto namin siyang marinig.
Paglabas ni Tueti, tinanong ni Teariki ang grupo, Alam
nyo po ba kung anong pangalan ng Diyos?
Oo. Jesus! ang sabi ng isa sa kanila. Diyos, ang sabi
naman ng isa. Panginoon, ang sabi pa ng isa.
Sinabi ni Teariki: Tingnan po natin kung anong sinasabi ng Bibliya. Kung bubuklatin po natin ang Isaias
42:5, mababasa natin. Pagkabasa ng teksto, nagtanong
siya, Sino po kaya ang tinutukoy ng tekstong ito?
Sumagot ang isang kabataan, Diyos. Pagkatapos ay sinabi ni Teariki: Opo, ang tunay na Diyos. Kung babasahin natin ang talata otso, ano pong sinasabi sa atin ng tunay na Diyos? Ako ay si Jehova. Iyan ang pangalan ko; at sa
kaninuman ay hindi ko ibibigay ang aking kaluwalhatian.
Nakita nyo po ba kung anong pangalan ng Diyos?
Sumagot ang grupo, Jehova.
76
77
Vanuatu
siya na ang Kaharian ng Diyos ay wala sa puso ng mga Pariseo, kaya hindi puwedeng nasa puso ng tao ang Kaharian
ng Diyos, gaya ng itinuturo ng kaniyang simbahan. (Luc.
17:21) Pagbalik sa Port-Vila, patuloy na sinubaybayan ni
Jean-Pierre ang interes ng mga taganayon sa pamamagitan
79
80
Dominican Republic
NOONG 1492, naglayag si Christopher Columbus sa Bagong
Daigdigmga bagong lupaing nag-aalok ng kayamanan at paki
kipagsapalaran. Tinawag niyang La Isla Espanola, o Hispaniola,
ang isa sa mga islang ito. Mga dalawang-katlo nito ay sakop ngayon ng Dominican Republic. Nitong makabagong panahon, libolibong taga-Dominican Republic ang nakatuklas ng isang bagay
na ibang-ibaang darating na bagong sanlibutan na tatahanan
ng walang-hanggang katuwiran sa ilalim ng Kaharian ng Diyos.
(2 Ped. 3:13) Narito ang kapana-panabik na kasaysayan ng
tapat-pusong mga tao na nakasumpong ng napakahalagang
tuklas na ito.
Maikling Impormasyon
Tungkol sa Dominican Republic
Lupain Sakop ng Dominican Republic ang mga
dalawang-katlo ng isla ng
Hispaniola; sangkatlo naman ang sa Haiti. Sari-sari
ang heograpiya ng bansa,
tulad ng mga tropikal na
kagubatan, nagtataasang
bundok, bakawan, at disyerto. Ang pinakamataas
na bundok dito ay ang Pico
Duarte, na may taas na
3,175 metro mula sa
kapantayan ng dagat.
82
th Y
aqu
Dajab on
HAITI
0 mi
Puerto Plata
eR
ive
0 km
El Jobo
Villa Gonzalez
Blanco Arriba
Santiago Cibao Valley Los Cacaos Salcedo
Monte Adentro
Villa Tenares
Salcedo
Ro Limpio
Ojo de Agua San Francisco
La Vega
de Macors
50
50
Saman a
Pico Duarte
DOMINICAN REPUBLIC
O
za
iv
Ingenio
Consuelo
er
Hig uey
SANTO DOMINGO
Lake
Enriquillo
Jiman
La Romana
Boca Chica San Pedro
de Macors
Barahona
Caribbean Sea
48,671
POPULASYON
10,404,000
38,161
273
DUMALO SA MEMORYAL
NOONG 2014
132,760
85
Mamamahayag
Payunir
450
300
150
0
1945
1950
1955
1960
ito na ang kasaysayan ay puno ng pakikipaglaban at pakikipagpunyagi.1 Pang-payunir talaga ang lugar na ito,
ang ulat ng 1946 Yearbook, at ang mga taga-Gilead na
ito ay kailangang magsimula sa wala. Isip-isipin: Walang
tanggapang pansangay, walang Kingdom Hall, at walang
kongregasyon. Walang kakilala roon ang mga misyonero,
kaunti lang ang alam nilang Kastila, at wala silang bahay
o anumang muwebles. Ano ang gagawin nila?
Kamiy naparoon sa Victoria Hotel at kumuha roon ng
tuluyan$5 isang araw ang bayad para sa dalawa sa amin,
kasali na ang [pagkain], ang kuwento ni Lennart. Nang
mismong hapon din na iyon pinasimulan namin ang
unang pantahanang pag-aaral sa Bibliya. Ganito nangyari iyon: Dalawang babaing taga-Dominican Republic na
aming inaralan ng Bibliya sa Brooklyn ang nagbigay sa
amin ng mga pangalan ng mga kamag-anak at mga kakilala, na ang isa sa kanila ay isang nagngangalang Dr. Green.
Nang aming dalawin siya, nakilala rin namin ang kaniyang kapitbahay na si Moses Rollins. Pagkatapos sabihin
sa kanila kung paano namin nakuha ang kanilang mga
pangalan at mga tirahan, silay nakinig na mainam sa
mensahe ng Kaharian at pumayag na aralan sila ng Bibliya. Hindi nagtagal at si Moses ang naging unang lokal na
mamamahayag ng Kaharian.
1 Ipinamamahagi na sa Dominican Republic ang literatura ng Watch
Tower noon pang 1932. Pero nagsimula lang ang personal na pagtuturo sa
mga taong interesado noong 1945, nang dumating ang mag-asawang Johnson.
DOMINICAN REPUBLIC
87
Apat pang misyonero ang dumating noong Hunyo 1945, at di-nagtagal, nakapamahagi sila ng napakaraming literatura at nakapagpasimula ng mga Bible study.
Pagsapit ng Oktubre, parang kailangan na ng mapagpupulungan. Kaya ni-renovate ng mga misyonero ang sala at silid-kainan ng kanilang missionary home para gawin itong
pansamantalang Kingdom Hall. Umabot sa 40 ang dumadalo sa mga pulong.
Isa sa mga unang tumugon sa katotohanan ay si Pablo
Pale kasama ng mga misyonero at naglalaan ng transportasyon para sa kanila. Nang maglaon, nakilala niya si
Lennart Johnson at naglakbay kasama nito mula Ciudad
Trujillo hanggang Santiago, at mula sa mga kabundukan
hanggang sa bayan ng Puerto Plata, sa may baybayin. Dinalaw nila roon ang isang grupo ng mga interesado na sumulat sa pandaigdig na punong-tanggapan sa Brooklyn,
New York, para humingi ng impormasyon.
90
ko, si Negro Jimenez, ay kabilang sa isa sa mga grupong
kami ni Pablo Gonzalez at pinatibay kami. Sabi niya: Hindi tayo kaanib ng alinmang relihiyong alam natin, pero
may mga kapatid tayo sa buong mundo. Hindi pa natin
alam kung sino sila o kung anong tawag sa kanila, pero
balang-araw, makikita rin natin sila.
Bumuo si Pablo ng mga grupo ng mga estudyante ng
Bibliya sa Los Cacaos Salcedo, Monte Adentro, Salcedo, at
Villa Tenares. Noong 1948, pagbaba niya ng bus sa Santiago, nakakita siya ng mga Saksing nangangaral sa lansangan, at binigyan nila siya ng Bantayan. Minsan naman,
isang sister ang nagbigay sa kaniya ng dalawang aklat at
inanyayahan siyang dumalo sa Memoryal ng kamatayan
ni Kristo sa Santiago. Hangang-hanga siya sa narinig niya
sa Memoryal, at naisip niyang natagpuan na rin niya sa
91
Maagang Kasaysayan
1945
1946
92
1949
1950
28 ang nabautismuhan
sa North Yaque River
wakas ang katotohanan at na ang mga taong nasa pagtitipong iyon ang mga hinahanap niya.
Dinalaw ng mga misyonero ang mga inaaralan ni Pablo.
Sa isa sa mga dakong pulungan nina Pablo, nadatnan nila
ang 27 adulto na sabik na naghihintay. Ang ilan sa mga
naroroon ay naglakad nang 25 kilometro; ang iba naman
ay naglakbay nang 50 kilometro sakay ng kabayo. Sa sumunod na dakong pulungan, 78 katao ang naroroon, at
69 naman ang nagtipon sa isa pang lugar.
Mga 150 pangalan ng interesado ang ibinigay ni Pablo
sa mga misyonero. Ang mga taong ito na mapagpakumbaba at palaisip sa espirituwal ay nag-aaral na ng Bibliya at
nagkakapit ng mga simulain nito. Ang kailangan na lang
nila ay maorganisa at mapatnubayan. Dinalaw kami ng
mga misyonero at nagpulong kami, ang sabi ni Celeste.
Isinaayos na magkaroon ng bautismo. Ako ang unang
mababautismuhan sa pamilya namin. Nang maglaon, na
bautismuhan ang nanay kong si Fidelia Jimenez at ang kapatid kong si Carmen.
Ang kauna-unahang pansirkitong asamblea sa Dominican Republic, na ginanap sa Santiago noong Setyembre 23-25, 1949, ay lalo pang nagpasigla sa pangangaral.
Maraming nag-uusisa ang pumunta, at umabot nang 260
ang dumalo sa pahayag pangmadla noong Linggo. Dalawamput walo ang nabautismuhan. Ang tatlong-araw na
asamblea ay nakakumbinsi sa maraming baguhan na ang
organisasyong ito ang ginagamit ng Diyos para maganap
ang kaniyang kalooban.
mahalaan ni Trujillo ang sinumang tumangging magsundalo, pati na ang mga itinuturing na kalaban ng pamahalaan. Kasama sa mga unang Saksing nakulong dahil sa
95
Kahit pinaghahampas
kami ng pamalo at
riple, nakayanan namin
iyon dahil binigyan
kami ni Jehova ng
lakas para
makapagbata
Diyaryong nagbabalita
ng sentensiyang
pagkabilanggo ng
mga kapatid dahil sa
neutralidad
Tiniyak ni Hungra na puwede silang manatili roon hanggat sumusunod sila sa batas at hindi ipinakikipag-usap sa
iba ang kanilang relihiyon.1
99
Si Manuel Hierrezuelo
ay napatay sa panahon
ng interogasyon ng
mga awtoridad
101
Di-inaasahang Kalayaan
Sa loob ng mahihirap na taon ng pagbabawal, sina Lennart at Virginia Johnson at Roy at Juanita Brandt ay nanatili sa kanilang atas bilang misyonero. Si Roy Brandt at ako
ay tinawag para sumagot sa opisyal na pagtatanong, ang
naalaala ni Lennart. Bago pa nito, inanyayahan ng mga
opisyal ng gobyerno ni Trujillo si Brother Manuel Hierrezuelo na pumaroon at makipagkita sa kanila. Nakalulungkot, napatay si Manuel pero nakapanatiling tapat hanggang sa wakas. Ano kaya ang nangyari kina Lennart at Roy?
Ganito ang sabi ni Lennart: Nang kamiy dumating doon,
kamiy magkabukod na tinanong, at maliwanag na ang
aming mga kasagutan ay inirekord. Wala nang naganap
pang anuman noon, kundi paglipas ng dalawang buwan
ibinalita ng mga pahayagan na inaalis na ng gobyerno ni
Trujillo ang pagbabawal sa gawain ng mga Saksi ni Jehova
at na maaari na naming hayagang ipagpatuloy ang aming
mga gawain.
Bago ang pagbabawal noong 1950, may 261 mamamahayag na nangangaral sa Dominican Republic. Nang alisin
ang pagbabawal noong Agosto 1956, mayroon nang 522
naghahayag ng mabuting balita. Masayang-masaya ang
mga kapatid nang malaman nilang malaya na silang maka
paglilingkod pagkatapos ng anim-na-taong pagbibilanggo,
paghihigpit, at patuluyang pagmamanman.
Paano tumugon ang bayan ni Jehova sa biglaang pagbabagong ito? Agad-agad nilang inorganisang muli ang gawain! Naghanap sila ng mga lugar na puwedeng mapagpulungan, at gumawa ng bagong mga mapa ng teritoryo at mga
le ng kongregasyon. Tuwang-tuwa ang mga kapatid dahil
puwede na silang humiling at mapadalhan ng mga literatura. May-kasigasigan nilang sinamantala ang di-inaasahang
102
Interior na si Virgilio Alvarez Pina, at humiling na suportahan siya ng gobyerno sa pagsisikap niyang imulat ang
mata ng mga taga-Dominican Republic sa matitinding panganib na dulot ng sektang mga Saksi ni Jehova.
Ipinaliwanag ni Toledano na ang pangunahing pakay
niya ay gawing di-epektibo ang kampanyang pangungumberte ng mga Saksi ni Jehova. Inirekomenda rin ng
Ciudad Trujillo at inisponsor [ni Trujillo], si Francis Cardinal Spellman, bilang pantanging kinatawan ng Papa, ay nagdala ng magiliw na mensahe. Si Cardinal Spellman ay naglakbay mula sa
New York at may-pagbubunying sinalubong mismo ni Generalissimo [Trujillo]. Kinabukasan, ang kanilang mahigpit na yakapan
ay ibinandera sa lahat ng mga diyaryo sa Dominican Republic.
Noong 1960, iniulat ng magasing Time: Hanggang ngayon,
magkasundong-magkasundo pa rin si Trujillo at ang simbahan.
Si Arsobispo Ricardo Pittini, ang Primate of the Americas, ay 83
anyos na ngayon at bulag na, pero apat na taon ang nakararaan, nilagdaan niya ang isang liham sa New York Times na pumupuri kay Trujillo at nagsasabing ang diktador na ito ay minamahal at iginagalang ng kaniyang mga mamamayan.
Pero pagkatapos ng tatlong dekada ng tapat na pagsuporta
sa malupit na diktadura ni Trujillo, nag-iba ang hihip ng hangin
sa politika at unti-unting nagbago ang saloobin ng Simbahang
Katoliko. Habang dumarami ang kalaban ng diktadura, paliwanag ng analista, at nang maglaon, noong sinisikap nang itatag ang demokrasya sa bansa, ang Simbahan, na matagal
nang kasundong-kasundo ni Trujillo, ay napilitang magbago ng
paninindigan nito.
Sa wakas, noong 2011, napilitang humingi ng tawad ang
Simbahan sa mga mamamayan ng Dominican Republic. Ganito
ang sabi ng isang liham pastoral na sinipi sa pahayagang Dominican Today: Inaamin naming nagkamali kami at hindi kami
laging nakapanghawakan sa aming pananampalataya, tungkulin, at mga pananagutan. Sa dahilang ito, humihingi kami ng paumanhin at nagsusumamo ng unawa at indulhensiya mula sa
lahat ng taga-Dominican Republic.
DOMINICAN REPUBLIC
105
memorandum ni Toledano na huwag payagang makapasok sa bansa ang ating literatura, lalo na ang aklat na Ang
Katotohanan ang Magpapalaya sa Inyo at ang magasing
Bantayan.
Muling Ipinagbawal
Sumali na rin sa pagsalakay sa mga Saksi ang mga lider
ng relihiyon at ang kanilang mga kasabuwat sa gobyerno
ni Trujillo. Si Francisco Prats-Ramrez, presidente ng Dominican Party, ay sumulat ng isang memorandum kay Trujillo noong Hunyo 1957, na nagsasabi: May pinaplano
akong mga miting para labanan ang mapaminsala at dimakabayang tendensiya ng mga Saksi ni Jehova.
Ramdam agad ang epekto ng kampanyang ito ng paninira, gaya ng ipinaliwanag sa aklat na TrujilloLittle Caesar of
the Caribbean: Noong mga buwan ng tag-araw ng 1957,
inilathala ng mga pahayagan sa Dominican Republic ang
sunod-sunod na akusasyon ng matataas na opisyal ng Gobyerno tungkol sa mapaghimagsik at mapaminsalang gawain ng mga Saksi ni Jehova. Nagsimula ito nang ang sekta
Malilipol Na Sila
Nabasa ko na ang
Si Borbonio Aybar ay nabauBibliya, at alam
tismuhan noong Enero 19, 1955,
kong si Jehova
habang ipinagbabawal pa ang gaang Diyos
wain. Pagkatapos mabautismuhan, nagdaos siya ng maraming
pag-aaral sa Bibliya sa Monte Adentro at sa Santiago.
Nang alisin ang pagbabawal noong 1956, ang ilan sa kaniyang mga tinuturuan ay nabautismuhan, pati na ang kaniyang asawa.
Noong kalagitnaan ng Hulyo 1957, ang mga opisyal ng
gobyerno ay nagdaos ng pampublikong pagtitipon sa Salcedo para magsalita laban sa mga Saksi. Si Francisco
107
gawain ng sektang kilala bilang mga Saksi ni Jehova, matatag pa rin ang karamihan sa mga miyembro nito.
109
Pinangasiwaan ni
Donald Nowills ang
gawain sa sangay
noong 20 anyos pa
lang siya
sa sangay matapos i-deport ang mga misyonero, ay 20 anyos pa lang noon at apat na taon pa lang na bautisado. Kahit nakapaglingkod siya nang ilang buwan bilang tagapangasiwa ng sirkito, wala siyang karanasan sa gawain sa
sangay. Si Brother Nowills ay may isang maliit at simpleng opisina sa bahay niyang gawa sa kahoy at galbanisadong bakal, at lupa ang sahig nito. Iyon ay nasa Gualey,
isang mapanganib na bahagi ng Ciudad Trujillo. Sa tu
long ni Felix Marte, gumawa siya ng mga kopya ng Bantayan para sa buong bansa.
Si Mary Glass, na ang asawang si Enrique ay nakabilanggo nang panahong iyon, ay tumutulong kay Brother Nowills. Umaalis ako sa trabaho nang 5:00 n.h., ang
kuwento ni Mary, at pumupunta ako sa opisina ni Brother Nowills para i-type ang Bantayan. Pagkatapos, gumagawa ng mga kopya si Brother Nowills gamit ang mimeograph machine. Isang sister naman na taga-Santiago
at may code-name na anghel ang naglalagay ng mga
Naka-mimeograph
na kopya ng 1958
na Bantayan
Paano itinatago
ang mga
magasin?
113
495
292
1950
Detalyado ang
listahan ng secret
police tungkol sa
ating mga kapatid.
1960
niya noong pitong taong gulang pa lang siya habang nakabilanggo ang kaniyang tatay, at naiwan silang 10 magkakapatid. Nabautismuhan si Mercedes noong 1959 sa edad na
siyam. Para hindi sila mahuli, idinaos ang pahayag sa bautismo nang 3:30 n.u. sa bahay ng isang kapatid. Ginanap naman ang bautismo sa Ozama River, na bumabagtas sa kabisera. Sinabi ni Mercedes, Papauwi na kami nang 5:30 n.u.
habang kagigising pa lang ng mga tao sa lugar namin.
Sa Wakas, Ginhawa!
Pagsapit ng 1959, halos 30 taon nang namumuno si
Trujillo, pero nagbabago na ang kalagayan sa politika. Noong Hunyo 14, 1959, muling sumalakay ang mga ipinatapong taga-Dominican Republic para paalisin sa puwesto si
Trujillo. Nabigo ang pagsalakay, at pinatay o ikinulong
ang mga nagsabuwatan. Pero nadama ng dumaraming kaaway ni Trujillo na mapapabagsak din ang kaniyang gobyerno kaya mas pinatindi nila ang oposisyon.
117
Luis Eduardo Montas
ISINILANG
1906
NABAUTISMUHAN
1947
paring Katoliko roon bilang ang mangangaral. Noong Oktubre 5, 1947, anim na buwan pagkatapos ng una niyang pagdalo sa pulong, nabautismuhan si Luis.
Pagkatapos nito, si Luis ay pinaghahanap, ibinilanggo, at
ibinartolina. Ilang ulit na pinagtangkaan ang buhay niya. Pero
sa tuwing inaaresto siya at dinadala sa korte, ginagamit niya
ang sitwasyon para makapagpatotoo. Lumaban akong tulad
ng leon para ipagtanggol ang aking pananampalataya, ang
sabi ni Luis, at kapag naaalaala ko ito, talagang natutuwa
ako.
Napansin ng iba ang rekord ni Luis bilang isang tapat na
lingkod ng Diyos. Noong 1994, ganito ang sinabi ng pahayagang El Siglo sa Dominican Republic: Si Mr. Luis Eduardo
119
Efran De La Cruz
ISINILANG
1918
NABAUTISMUHAN
1949
Ikinulong siya at
may-kalupitang binugbog sa
pitong bilangguan, pero
nanatiling matatag sa
kaniyang determinasyong
ipangaral ang mabuting balita
ng Kaharian ng Diyos.
121
Ana Mara (Mary) Glass
ISINILANG
1935
NABAUTISMUHAN
1956
Hindi po, ang sagot ko, kayo po ang napawalay sa kawan ni Jehova, dahil ang mga tupa ay pagmamay-ari ni Jehova at hindi ng sinumang tao.
Hindi na uli ako bumalik sa simbahan. Lumipat ako sa
bahay ng ate ko, at anim na buwan lang mula nang una
kong marinig ang katotohanan, nagpabautismo na ako.
Agad-agad akong nag-regular pioneer. Pagkaraan ng isang
taon, nagpakasal kami ni Enrique Glass, na naglilingkod
noon bilang tagapangasiwa ng sirkito. Minsan, habang nangangaral kami sa isang parke sa La Romana, inaresto ng
pulis si Enrique. Habang papaalis sila, hinabol ko sila at
sinabi: Saksi ni Jehova rin ako, at nangangaral din ako.
Bakit hindi nyo ako hulihin? Pero ayaw nila akong arestuhin.
Bago pa nito, umabot na nang pitot kalahating taon ang
ginugol ni Enrique sa bilangguan. Ngayon naman, ang sentensiya sa kaniya ay 20 buwan. Binibisita ko si Enrique tuwing Linggo. Minsan, nang dalawin ko siya, tinanong ako ng
kapitan ng bilangguan, Bakit ka nandito?
Sabi ko, Nabilanggo po ang asawa ko dahil isa siyang
Saksi ni Jehova.
Bata ka pa at may magandang kinabukasan, sagot niya.
Bat ka nag-aaksaya ng panahon sa mga Saksi ni Jehova?
Saksi ni Jehova rin po ako, tugon ko. At kahit pitong ulit
nyo pa akong patayin at buhaying-muli, magiging Saksi ni
Jehova pa rin ako. Nang marinig niya iyon, pinaalis niya
ako.
Matapos alisin ang pagbabawal, nanatili kami ni Enrique
sa gawaing pansirkito at pandistrito sa loob ng maraming
taon. Namatay si Enrique noong Marso 8, 2008. Ako naman
ay naglilingkod pa rin bilang regular pioneer.
DOMINICAN REPUBLIC
123
Mamamahayag
Payunir
30,000
20,000
10,000
500
1960
1970
1980
1990
2000
2010
Pinatay si Trujillo
Pagsapit ng 1960, parami na nang parami ang lumalaban
sa diktadura ni Trujillo mula sa loob at labas ng bansa. Sa
kabila ng politikal na tensiyong ito, dumalaw sa bansa si
Milton Henschel mula sa pandaigdig na punong-tanggapan at dumalo sa tatlong-araw na asamblea noong Enero 1961. May 957 dumalo sa pahayag pangmadla, at 27 ang
nabautismuhan. Sa pagdalaw na ito, tinulungan ni Brother Henschel ang mga kapatid na organisahing muli ang gawain at ayusin ang teritoryo.
Dalawang tagapangasiwa ng sirkito, sina Enrique Glass
125
126
Si Juana Ventura
(kanan) habang
nagbabahay-bahay
Sumama ang politikal na kalagayan sa bansa pagkamatay ni Trujillo. Iniulat ng 1963 Yearbook: Napakaraming
sundalo sa kalsada, at araw-araw, may karahasan at mga
welga. Sa kabila ng kaguluhang ito, nagpatuloy ang gawaing pangangaral at paggawa ng alagad, at sa pagtatapos ng
1963 taon ng paglilingkod, nagkaroon ng peak na 1,155
mamamahayag.
Nang dumalaw sa Dominican Republic si Nathan Knorr
mula sa pandaigdig na punong-tanggapan noong 1962,
isinaayos niya ang pagbili ng lote para makapagtayo ng
mas malalaking pasilidad na susuporta sa mabilis na lumalawak na gawain. Isang dalawang-palapag na gusali na
may Kingdom Hall ang itinayo roon. Noong Sabado, Oktubre 12, 1963, si Frederick Franz mula sa pandaigdig na
punong-tanggapan ang nagbigay ng pahayag sa pag-aalay
para sa mga bagong pasilidad ng sangay. Maliwanag na mananatili sa Dominican Republic ang mga Saksi ni Jehova.
Di-nagtagal pagkatapos nito, dumating sina Harry at Paquita Dueld, ang huling mga misyonero na pinaalis sa
Cuba.
Pagsulong sa Kabila ng Rebolusyon
Noong Abril 24, 1965, sumiklab ang isang rebolusyon
sa bansa. Sa kabila ng mahirap na panahong ito, sumulong sa espirituwal ang bayan ni Jehova. Pagsapit ng 1970,
mayroon nang 3,378 mamamahayag sa 63 kongregasyon.
Mahigit kalahati sa kanila ay naging bahagi ng organisasyon noon lamang nakalipas na limang taon. Iniulat
DOMINICAN REPUBLIC
129
pangalan ay Jehova, ikaw lamang ang Kataas-taasan sa buong lupa! Sa ilang lugar, napakaraming interesado kaya
naman inorganisa ang mga
pagpupulong.
131
patahian noon, at ang sekretarya niya at iba pang empleado ay mga Saksi ni Jehova. Naobserbahan niya ang kanilang pagiging matapat at magalang sa loob ng maraming
taon, at talagang humanga siya. Dahil sa respeto sa mga
Saksi ni Jehova, inialok niya ang lupa sa mababang halaga. Nabili ang lote noong Disyembre 1988, at tatlo pang
katabing lote ang nabili nang maglaon. May kabuuang
laki na mga siyam na ektarya ang sangay at ang katabing
Assembly Hall.
Daan-daang boluntaryo mula sa loob at labas ng bansa
ang tumulong sa pagtatayo ng bagong sangay at Assembly
Hall. Inialay ang mga pasilidad noong Nobyembre 1996
nang dumating ang mga miyembro ng Lupong Tagapama
hala na sina Carey Barber, Theodore Jaracz, at Gerrit Losch
para makibahagi sa pag-aalay sa araw ng Sabado. Kinabukasan, nagkaroon ng espesyal na mga programa sa dalawa
sa pinakamalalaking istadyum ng bansa, at mahigit 10,000
ang bumisita sa bagong sangay.
Pagtawid sa Macedonia
Hindi makukumpleto ang kasaysayan ng mga Saksi ni Jehova sa Dominican Republic kung hindi isasama ang tungkol sa malaking bilang ng mga Saksi na lumipat dito para
maglingkod kung saan mas malaki ang pangangailangan.
Dahil nabalitaan nila ang tungkol sa mabungang teritoryo
na ito kung saan marami ang gustong mag-aral ng Bibliya,
marami ang napasiglang lumipat sa bansa noong mga huling taon ng dekada 80 para tumawid sa Macedonia, wika
nga. (Gawa 16:9) Ikinuwento ng mga boluntaryong ito sa
iba ang naranasan nilang kaligayahan sa gawaing pag-aani
sa Dominican Republic. Kaya lalo pang dumami ang lumipat sa bansa noong dekada 90.
Halimbawa, sina Stevan at Miriam Norager mula sa Denmark ay naglilingkod na sa Dominican Republic mula pa
132
133
ang taimtim na mga tao na makilala at mahalin si Jehova. Nagkaroon din kami ng napakaraming kaibigan. Natuto kaming maging mapagpakumbaba at matiisin habang
naglilingkod sa Dominican Republic, at ang pagkakaroon
ng simpleng buhay ay nagpatibay ng aming pananampalataya at tiwala kay Jehova.
Isa si Jennifer Joy sa maraming dayuhang sister na walang asawa na nangangaral sa Dominican Republic. Nang
bisitahin ni Jennifer, noong 1992, ang kaniyang tiya
na si Edith White, isang matagal nang misyonera, naranasan niya ang magagandang resulta sa ministeryo. Nakilala rin niya ang iba pang sister mula sa ibang ban134
135
Kongregasyon
Grupo
Haitian Creole
57
29
26
18
Ingles
10
Chinese
Russian
Italian
French
Japanese
11
Puerto Plata
Mao
Santiago
HAITI
DOMINICAN
REPUBLIC
Nagua
Moca
San Francisco
de Macors
La Vega
Saman a
Bonao
Elas Pina
San Juan
Monte Plata
El Seibo
Hato Mayor
Bavaro
Hig uey
Jiman
Azua
Ban
San
Crist obal
SANTO
DOMINGO
Barahona
Pedernales
33
10
San Pedro
de Macors
La
Romana
Mamamahayag
38,161
Dumalo sa Memoryal
30,000
60,000
90,000
120,000
132,760
150,000
137
138
Noong Oktubre 2011, mga 600 estudyante na ang nakapagtapos sa 25 klase na idinaos sa bansa. Sa ngayon, mahigit kalahati ng mga nagtapos ang nasa ilang uri ng buongpanahong paglilingkod, 71 ang naatasan bilang special
pioneer, at 5 naman ang nasa gawaing pansirkito. Ang
unang 10 klase ay idinaos sa sangay, pero pasimula sa ika11 klase, idinaraos na ito sa sarili nitong pasilidad sa Villa
Gonzalez.
Inaalalayan ng mga Saksi ni Jehova ang Kanilang
mga Kapatid
Noong Setyembre 22, 1998, hinagupit ng Hurricane Georges ang Dominican Republic sa bilis na 190 kilometro bawat oras. Nagdulot ito ng matinding pinsala.
Libo-libo ang nawalan ng tirahan, at mahigit 300 ang namatay. Sa tulong ng Regional Building Committee, nagorganisa ang Disaster Relief Committee ng relief center sa
lote ng isang Kingdom Hall sa La Romana. Mga 300 ang
141
Natutuhan ni
Gloria Cardona
ang katotohanan
sa bilangguan. Siya
at ang kaniyang
asawa ay mga
payunir ngayon
142
143
Assembly Hall sa Villa Gonzalez
2,500 katao sa loteng nasa Villa Gonz alez. Tuwangtuwa ang mga kapatid nang malaman nilang magtatayo
rin doon ng isang pasilidad para sa Ministerial Training
School (ngayoy pinalitan na ng School for Kingdom Evan144
gelizers). Katabi ito ng Assembly Hall at may mga silidtulugan, isang silid-aralan, aklatan, kusina, at silid-kainan.
Si Theodore Jaracz ng Lupong Tagapamahala ang nagbigay
ng pahayag sa pag-aalay para sa bagong mga pasilidad noong 2004. Mula noon, 15 klase na ang nagtapos sa paaralan.
Pagbubukas ng Gawain sa Wikang Haitian Creole
Napakabunga ng teritoryong gumagamit ng wikang
Spanish. Pero sa paglipas ng panahon, maraming tao na
nagsasalita ng ibang wika ang lumipat sa bansa at tumutugon din sa ating mensahe tungkol sa Kaharian. Sa katabing bansa na Haiti, Haitian Creole ang pangunahing
wika. Kahit may mga panahong hindi maganda ang ugnayan sa pagitan ng Dominican Republic at ng Haiti, libolibo mula sa Haiti ang nagtatrabaho sa Dominican Republic, at patuloy ang pagdami nila.
Dati, ang mga taong interesado na nagsasalita ng Haitian Creole ay pinadadalo sa mga kongregasyong Spanish para mabigyan ng espirituwal na tulong. Pero noong
1993, para higit na matulungan ang gayong mga indibiduwal, tinagubilinan ng Lupong Tagapamahala ang sangay sa Guadeloupe na anyayahan ang mga special pioneer mula sa kanilang teritoryo para maglingkod sa
teritoryong Haitian Creole sa Dominican Republic. Sina
Barnabe at Germaine Biabiany ang isa sa tatlong magasawang tumugon sa paanyaya. Noong una, mayroon
lang kaming dalawang Haitian Creole na brosyur, ang
145
sa dalawang lunsod na iyon, na nang maglaon ay naging mga kongregasyon. Gayunman, nabuwag ang mga
kongregasyong iyon dahil parang maraming taga-Haiti
ang gustong matuto ng wikang Spanish at mas gustong
dumalo sa kongregasyong Spanish. Kinausap namin ang
mga brother mula sa Service Department, ang kuwento
147
Pagsulong sa Teritoryong
Haitian Creole
Mula 2005 hanggang 2014
Grupo
Kongregasyon
2005
2014
1 Kongregasyon
6 na Grupo
57 Kongregasyon
29 na Grupo
149
isang-taong gulang na anak na babae na nakaririnig. Tinanggap ni Lorys ang paanyayang dumalo sa pulong, at
naantig siya sa kaniyang mga natutuhan.
150
Agad na gumawa ng mga pagbabago si Lorys. Halimbawa, nang malaman niyang mali ang pagsasama nang dikasal, kinausap niya ang kaniyang kinakasama. Ipinaliwanag niya rito kung gaano kahalaga ang pagsasama nang
legal, at sinabing hindi niya ikokompromiso ang mga pamantayang moral ng Bibliya. Dahil sa pagiging prangka ni
Lorys, pumayag ang lalaki na pakasalan siya.
Matapos silang magpakasal, naging di-bautisadong
DOMINICAN REPUBLIC
151
Tamang-tama ang desisyong si Brother Batista ang papuntahin sa Haiti dahil pagdating sa border, sinabihan siya
na kailangang-kailangan doon ng manggagamot. Marami
kasing malubhang nasugatan ang dinala sa Assembly Hall
katabi ng sangay roon at nangangailangan ng medikal na
tulong. Nang malaman ng mga kapatid na taga-Haiti na
isang doktor ng sangay ang nagdala ng pera, tinawagan
nila ang sangay sa Dominican Republic at hiniling na manatili sa Haiti si Brother Batista. Pumayag naman ang sangay, at agad nagsimula ang malaking proyekto ng pagtulong sa ating mga kapatid sa Haitiilang oras lang matapos
ang lindol.
Ang Purchasing Department ng sangay sa Dominican
Republic ay agad na nakipag-ugnayan sa kanilang mga tagasuplay ng pagkain. Bilang resulta, nakakuha sila ng mahigit 6,800 kilo ng bigas, beans, at iba pang pangunahing
pagkain. Ipinadala naman ito sa Haiti nang 2:30 ng madaling araw noong Huwebes, Enero 14lumilitaw na ang
unang kargamento ng relief goods na nakarating sa border
mula sa labas ng bansa. Nang araw ding iyon, tatlo pang
doktor mula sa Dominican Republic ang nagbiyahe nang
pitong oras patungo sa sangay sa Haiti. Gabi na nang makarating sila, pero sa halip na dumeretso sa kanilang tu
tuluyan, pumunta sila agad sa mga sugatan at nagtrabaho hanggang hatinggabi. Nang sumunod na araw naman,
apat pang doktor at apat na nars ang dumating mula sa Dominican Republic. Ang mga operasyon ay isinagawa sa ilalim ng napakahirap na mga kalagayan, sa isang pansamantalang operating room sa Assembly Hall. Sa sumunod
na linggo, mahigit 300 ang nagamot ng 12 boluntaryong
ito.
Bawat araw, dinadala sa Dominican Republic ang mas
malulubhang pasyente para gamutin. Kung minsan, ang
mismong sasakyan na ginamit sa pagdadala ng mga
DOMINICAN REPUBLIC
153
ito ng bayan ni Jehova ay isang buhay na halimbawa ng pagiging totoo ng pananalita sa Kawikaan 17:17: Ang tunay
na kaibigan ay umiibig sa lahat ng panahon, at isang kapatid na ipinanganganak kapag may kabagabagan. Ipinakikita ng mga karanasan na sa pamamagitan ng kaniyang espiritu at ng Kristiyanong kapatiran, pinalalakas ni Jehova
ang kaniyang mga matapat maging sa harap ng kamatayan. Nagpatuloy sa loob ng maraming buwan ang puspusang pagtulong na ito. Nakapamahagi ang mga Saksi ni Jehova ng mahigit 450,000 kilong relief goods, kasama na
ang 400,000 pagkain. Mga 78 kapatid na propesyonal sa
medisina mula sa ibat ibang panig ng daigdig, kasama ng
di-mabilang na mga boluntaryo, ang dumating para gamitin ang kanilang panahon at kakayahan sa pagtulong sa
mga nasalanta.1
Nakapamahagi
ang mga Saksi ni
Jehova ng mahigit
450,000 kilong relief
goods, kasama na ang
400,000 pagkain
154
Bibliya at maglilingkod sa tunay na Diyos. Samantala, ginagawa ng mga Saksi ang lahat ng paraan para maabot
ang gayong mga tao. Halimbawa, noong 2013, ang mga
Saksi ni Jehova sa Dominican Republic ay gumugol ng
mahigit 11 milyong oras sa pangangaral, at nagdaos sila
ng 71,922 pag-aaral sa Bibliya. Nakapagpapatibay rin na
9,776 ang nakibahagi sa ibat ibang anyo ng pagpapayunir. Noong Agosto ng taon ding iyon, 35,331 mamamahayag ang aktibong nakibahagi sa ministeryo. At kitang-kita
ang malaking potensiyal para sa pagsulong dahil 127,716
ang dumalo sa Memoryal.
Malaki na ang isinulong ng gawaing pangangaral at
paggawa ng alagad sa Dominican Republic mula noong
araw na iyon ng Linggo, Abril 1945, nang dumating sina
Lennart at Virginia Johnson para ipangaral ang mabuting
balita ng Kaharian. Pinahahalagahan ng mga Saksi ni Jehova sa Dominican Republic ang kanilang mayamang espirituwal na mana. Hinahangaan din nila ang lakas ng
loob at sakripisyo ng naunang mga henerasyon ng tunay
na mananamba. Pero higit sa lahat, minamahal nila ang
kanilang pribilehiyo ngayonang lubusang pagpapatotoo tungkol sa kaharian ng Diyos. (Gawa 28:23) Pinananabikan nila ang araw kung kailan ang lahat ng tao
sa islang ito, kasama ang kanilang mga kapatid sa buong mundo, ay sama-samang aawit: Si Jehova ay naging
hari! Magalak ang lupa. Magsaya ang maraming pulo.
Awit 97:1.
DOMINICAN REPUBLIC
157
Leonardo Amor
ISINILANG
1943
NABAUTISMUHAN
1961
Pinakasalan ko si Angela noong 1965, at noong 1981, naanyayahan kami sa Bethel. Nang mabautismuhan ako, mayroon lang 681 mamamahayag sa bansa. Pero ngayon, mayroon
na kaming mahigit 36,000 mamamahayag, at libo-libo ang
nagtitipon sa aming mga asamblea. Talagang namamangha
ako sa tuwing naiisip ko kung paano binuksan ni Jehova ang
puso ng marami para malaman ang katotohanan sa Bibliya.
Dalawamput
Dalawang Tao
ang Humiwalay
sa Simbahan
SI German Gomera ay pangalawa sa bunso sa 11 magkakapatid. Nang mamatay ang kanilang tatay at dalawang kapatid na
babae, inilipat ng nanay nilang si Luisa ang buong pamilya sa
bayan. Pagdating doon, umanib sila sa Simbahang Mennonita,
kung saan miyembro ang mga kuya ni Luisa at ang kani-kanilang pamilya.
Noong 1962, isang mag-asawang special pioneer ang dumating sa bayan namin, ang kuwento ni German. Ayon sa
sabi-sabi, inililigaw daw nila ang taong-bayan sa pamamagitan
ng mga turo ng Diyablo. Sa kabila noon, nang dumalaw ang
ito. Malaking pamilya ang mga Pina. Napahanga sila sa kabaitan at pagiging palakaibigan ng mga pioneer, kaya nakinig silang mabuti sa presentasyon ng mga ito. Dahil dito, ang pamil
ya Pina at ang tatlong ate ko ay nagsimulang mag-aral ng
Bibliya.
Isang araw, habang dumadalaw ang mga payunir sa pamil
ya Pina, ang pagpapatuloy ni German, niyaya si Nanay na pumunta roon. Binasa nila sa Bibliya ang mga teksto tungkol sa
pag-asang buhay na walang-hanggan sa lupa. Itinanong ni Nanay, Kung gayon, bakit sinasabi sa simbahan namin na pupunta kami sa langit? Sumagot ang brother gamit ang Bibliya, at
162
ipinaliwanag kung ano ang sinasabi nito tungkol sa pagkabuhay-muli sa lupa. Positibo ang naging pagtugon ni Nanay, at ibinahagi niya sa iba ang natutuhan niya.
Nang malaman ng mga pastor ng Simbahang Mennonita
na nakikipag-aral sa mga Saksi ni Jehova ang kanilang mga
miyembro, hinikayat nilang pahintuin ang mga ito. Pero ginawa
nila iyon nang agresibo at may pananakot. Sinabi sa kanila ni
Juan Crispn
ISINILANG
1944
NABAUTISMUHAN
1964
Jose Perez
ISINILANG
1960
NABAUTISMUHAN
1982
Dahil sa pag-ibig ng
mga kapatid, naakit sa
katotohanan ang batang si
Language (ASL) sa ilang kapatid. Agad na hinanap ng mga mamamahayag na ito ang mga bingi para ibahagi sa kanila ang
mabuting balita. Noong 1994, lalong sumigla ang gawain sa
larangan ng sign language nang isang mag-asawa mula sa
Puerto Rico ang anyayahan sa sangay para magturo ng sign
language sa 25 kapatid.
1995
2014
2 kongregasyon
26 na kongregasyon, 18 grupo
Jose Estevez
ISINILANG
1968
NABAUTISMUHAN
1989
Sa pagnanais na makaahon
palamig at orange. Noong tin-edyer siya, kilala na siya sa pagiging masipag. Pagkaraan ng ilang taon, pinakisuyuan siya ng
kaniyang kuyang Saksi ni Jehova na asikasuhin ang bahay
nito. Nakita ni Jose sa mesa sa silid-kainan ang aklat na Maaari Kayong Mabuhay Magpakailanman sa Paraiso sa Lupa, at
magdamag niyang binasa iyon. Natanto niyang natagpuan na
niya ang isang bagay na magbibigay ng layunin sa kaniyang
buhay.
Nang sumunod na linggo, pumunta si Jose sa pinakamalapit na Kingdom Hall at nagpakilalang Saksi ni Jehova. Sinabi
niya sa mga kapatid na natutuhan niyang dapat siyang dumalo sa mga pulong at mangaral ng mabuting balita. Sinabi rin
niya na nang mabasa niya ang aklat na Mabuhay Magpakailanman, nalaman niya ang mga bagay na hindi dapat gawin ng
168
mga Kristiyano, at tiniyak niya sa kanila na hindi niya ginagawa ang mga iyon. Pagkalipas ng 15 araw, naging di-bautisa
dong mamamahayag si Jose. Nabautismuhan siya pagkatapos
ng anim na buwan, noong siya ay 21 anyos.
panganay na si Noe, binabasa ni Jose nang malakas ang librong Ang Aking Aklat ng mga Kuwento sa Bibliya, at iniisip na
Nang maglaon, naging general manager si Jose, at ang suweldo niya ay 10 ulit kaysa sa dati. Pero noong 2008, nang
ang mga anak niya ay edad 10 at 13 na, iniwan niya ang posisyon niya bilang manager at muling nagpayunirsa pagkakataong ito, kasama na ang kaniyang asawat mga anak. Dahil
di-hamak na lumiit ang kinikita niya, kinailangang magtulungan ang pamilya para mabawasan ang gastusin. Mga 30 Bible study ang idinaraos nilang apat buwan-buwan. Kung uunahin natin ang Kaharian, tinitiyak ni Jesus na pagpapalain tayo
ni Jehova. (Mat. 6:33) Nagtiwala si Jose at ang kaniyang pamilya sa pangakong iyan, at talagang nakita nila na tinutupad ni
Jehova ang Kaniyang salita.
DOMINICAN REPUBLIC
169
Martn Paredes
ISINILANG
1976
NABAUTISMUHAN
1991
100 Taon Na
ang Nakalilipas
1915
Isyu ng Neutralidad
Ayaw makibahagi ng mga Estudyante ng Bibliya sa digmaang
ito. Pero hindi pa nila lubusang naiintindihan ang Kristiyanong
paninindigan may kinalaman sa pagiging ganap na neutral. Bagaman hindi sila nagboluntaryong magsundalo, pumayag naman ang ilan kapag sapilitan silang ipinatawag ng militar, at
nagsikap silang makakuha ng gawaing walang kaugnayan sa
pakikipaglaban. At sakaling mapasabak sa labanan, inisip ng
iba na papuputukin na lang nila sa ere ang kanilang sandata.
Inilathala sa The Watch Tower, isyu ng Hulyo 15, 1915, ang
kuwento ng isang sundalong Hungaryo na nabautismuhan habang nagpapagaling ng mga sugat at nang maglaon ay bumalik
sa labanan. Ganito ang sumunod na nangyari: Mga 800 piye
na lang ang layo nila [mga sundalong Hungaryo] sa mga sundalong Ruso nang matanggap nila ang utos na Sugurin sila
ng bayoneta! Nasa dulong kaliwa ng hanay ang kapatid na
Hungaryo. Ang gusto lang niya ay protektahan ang sarili mula
sa kalaban, kaya sinisikap niyang tamaan ang bayoneta ng
100 TAON NA ANG NAKALILIPAS 1915
173
174
maghihinanakit sila? Nagpatuloy si Brother Woodworth sa pangangaral, tinawag uli sa Bethel nang maglaon, at noong 1919
ay naging unang patnugot ng magasing The Golden Age, na tinatawag ngayong Gumising! Naglingkod siya bilang patnugot
nito hanggang 1946.
175
2014
Mga Kabuuang Bilang
Mga Sangay ng mga Saksi ni Jehova:
90
239
115,416
19,950,019
14,121
7,867,958
2.2
Bilang ng Nabautismuhan:
275,581
635,298
1,089,446
1,945,487,604
9,499,933
Noong 2014 taon ng paglilingkod, ang mga Saksi ni Jehova ay gumugol ng mahigit
$224 na milyon sa pagtustos sa mga special pioneer, misyonero, at mga naglalakbay
na tagapangasiwa sa kanilang atas ng paglilingkod sa larangan. Sa buong daigdig,
may kabuuang bilang na 24,711 ordenadong ministro na naglilingkod sa mga pasilidad
ng sangay. Ang lahat ay miyembro ng Worldwide Order of Special Full-Time Servants of
Jehovahs Witnesses.
176
ANG UNANG
DALAWANG TAON
Agosto 27, 2012 hanggang Agosto 31, 2014
850,000,0002
pagbisita sa jw.org
Mahigit 4 na bilyong
Web page ang
napuntahan
Mahigit 1 bilyong
publikasyon ang
na-download
Mahigit 159
na milyong video
ang napanood o
na-download
100,0002
online Bible study request
ang natanggap
177
Albania (D-11)
American Samoa (N-26)
Andorra (F-4)
Angola (N-6)
Anguilla (O-32)
Antigua (P-32)
Argentina (N-36)
Armenia (G-9)
Aruba (Q-29)
Australia (O-19)
Austria (F-5)
Azerbaijan (G-9)
Azores (G-1)
Bahamas (G-35)
Bangladesh (J-14)
Barbados (Q-33)
Belarus (E-7)
Belgium (E-4)
Belize (H-33)
Benin (L-4)
Bermuda (F-36)
Bolivia (M-36)
Bonaire (Q-30)
Bosnia and Herzegovina (C-10)
Botswana (O-6)
Brazil (L-37)
Britain (E-3)
Bulgaria (F-7)
Burkina Faso (K-3)
Burundi (M-7)
Cambodia (K-16)
Cameroon (L-5)
Canada (C-31)
Cape Verde (K-1)
Cayman Islands (H-34)
Central African Republic (L-6)
Chad (K-6)
Chile (M-35)
Chuuk (L-21)
Colombia (J-35)
Populasyon
2014
Peak Mam.
Tumbas, 1
Mamamahayag sa
2014
Av. Mam.
3,204,000
56,608
78,000
19,813,180
13,400
81,000
42,670,000
3,026,900
107,397
23,595,521
8,504,850
9,477,100
247,599
382,600
151,125,475
285,916
9,468,000
11,132,269
340,400
10,703,000
65,500
10,027,254
18,779
3,871,643
2,039,000
203,067,835
62,300,000
7,284,500
17,581,000
9,069,000
14,364,931
20,653,254
35,427,524
538,535
59,200
4,616,417
12,825,314
17,556,815
48,651
48,771,000
5,351
233
175
108,607
80
490
150,171
11,143
965
68,635
21,319
1,282
762
1,875
233
2,606
5,767
25,839
2,552
12,167
544
24,850
132
1,212
2,216
794,766
138,515
2,241
1,767
12,773
852
39,121
116,312
2,086
237
2,585
749
78,472
58
166,049
599
243
446
182
168
165
284
272
111
344
399
7,392
325
204
648,607
110
1,642
431
133
880
120
404
142
3,194
920
256
450
3,251
9,950
710
16,860
528
305
258
250
1,786
17,123
224
839
294
5,190
218
169
102,753
64
478
145,277
10,978
931
66,484
20,990
1,220
748
1,630
211
2,524
5,579
24,531
2,425
11,352
463
23,976
116
1,180
2,122
767,449
134,308
2,149
1,598
11,852
802
37,319
113,617
2,042
228
2,471
646
74,498
48
161,876
% Kahigitan sa
2013
5
2
4
9
-6
-1
1
2
1
1
6
2
17
1
5
1
3
4
1
4
5
3
2
1
6
2
7
17
3
2
2
-1
3
1
9
3
2013
Av. Mam.
2014
Blg. Bautis.
Av. Aux.
Pio. Mam.
Av. Pay.
Mam.
Blg. ng
Kong.
Kabuuang
Oras
Av. Pag-aaral
sa Bibliya
Dumalo sa
Memoryal
4,923
213
163
94,182
68
481
143,620
10,965
915
65,596
20,873
1,149
748
1,594
181
2,492
5,300
24,243
2,352
10,872
457
23,014
110
1,182
2,070
748,940
132,515
2,026
1,563
11,082
684
36,288
113,111
1,995
223
2,491
628
73,658
44
157,395
267
6
766
12
16
6,788
3
37
14,596
1,339
65
5,364
1,588
183
64
132
16
232
651
1,855
193
1,028
31
2,966
8
132
195
60,096
10,143
191
146
1,293
47
2,720
10,304
162
18
170
38
8,094
6
12,168
1,175
31
18
12,329
3
42
18,859
2,205
67
5,472
1,372
296
86
209
71
209
1,245
1,579
451
1,492
81
4,298
12
189
256
84,550
12,187
559
257
1,702
449
3,802
11,849
408
34
303
73
11,074
11
22,337
82
3
3
1,432
2
7
1,984
135
12
788
298
12
15
27
5
30
72
374
59
175
5
305
2
16
48
11,562
1,571
50
44
256
14
329
1,390
35
3
53
17
933
1
2,477
1,976,622
59,659
36,336
28,709,394
12,353
101,558
35,508,416
3,522,853
176,443
12,541,068
3,852,446
481,152
184,920
395,533
85,860
492,637
1,964,128
4,266,059
722,694
3,325,248
120,886
7,776,518
27,457
352,300
563,690
170,475,134
25,243,619
816,510
500,157
3,991,209
423,768
9,375,553
23,680,391
641,421
58,728
651,614
168,213
19,940,484
20,129
40,758,876
6,349
331
101
449,984
90
512
126,661
7,570
999
29,431
11,668
1,864
861
2,106
464
2,371
5,008
10,598
4,176
27,927
334
41,357
162
593
4,404
841,136
58,890
3,019
3,235
34,599
2,147
72,194
53,048
4,410
236
6,778
1,178
65,537
154
229,723
13,151
832
328
414,639
315
1,308
307,654
23,844
2,772
117,122
34,521
2,616
1,761
4,604
764
6,608
10,247
44,635
8,599
43,619
1,036
76,283
347
2,123
6,531
1,728,208
230,577
5,954
5,425
55,203
2,012
97,497
188,202
8,119
703
12,736
4,328
178,353
233
510,217
7,025
15
4,764
389
29
1,275
416
42
27
42
14
51
212
516
105
635
20
1,185
68
94
29,870
2,928
67
77
870
43
1,228
2,049
77
5
123
39
2,491
4
7,614
Bansa o Teritoryo
Populasyon
2014
Peak Mam.
Tumbas, 1
Mamamahayag sa
2014
Av. Mam.
69,360,118
4,558,594
13,979
4,943,000
21,752,000
4,470,534
11,167,325
154,843
885,600
10,521,646
5,639,719
74,000
10,404,000
15,983,000
6,387,000
722,254
1,315,819
87,500,000
2,840
49,947
881,065
5,451,270
63,928,608
239,849
1,672,597
1,915,226
4,490,500
80,780,728
26,781,812
29,000
10,787,690
56,295
111,000
411,507
159,358
15,892,000
11,750,000
1,762,595
787,503
9,993,000
8,274,000
7,234,800
9,877,000
317,351
216,024
7,928
222
29,890
10,660
5,489
96,263
1,969
2,526
15,617
14,664
445
38,161
85,344
40,128
1,690
4,186
10,168
11
121
3,063
18,710
127,961
2,402
4,092
231
18,595
166,262
125,443
138
28,832
150
599
8,339
750
38,266
767
141
2,999
20,180
22,812
5,747
23,181
376
321
575
63
165
2,041
814
116
79
351
674
385
166
273
187
159
427
314
8,605
258
413
288
291
500
100
409
8,291
241
486
213
210
374
375
185
49
212
415
15,319
12,501
263
495
363
1,259
426
844
180,343
6,193
194
29,086
9,781
5,412
95,592
1,931
2,467
15,407
14,462
423
36,240
82,547
39,346
1,574
4,091
9,768
10
117
2,938
18,588
124,298
2,288
3,816
208
18,100
163,246
119,199
124
28,677
145
578
8,025
733
37,192
737
133
2,846
18,899
22,077
5,557
22,444
368
% Kahigitan sa
2013
3
6
2
3
6
-2
3
1
1
-1
3
4
2
9
3
-9
4
5
2
3
5
2
1
5
9
-1
5
4
4
2
3
4
4
2
-1
2013
Av. Mam.
2014
Blg. Bautis.
Av. Aux.
Pio. Mam.
Av. Pay.
Mam.
Blg. ng
Kong.
Kabuuang
Oras
Av. Pag-aaral
sa Bibliya
Dumalo sa
Memoryal
174,687
5,835
190
28,316
9,190
5,509
95,656
1,883
2,468
15,329
14,380
427
35,331
79,566
38,643
1,442
4,108
9,515
11
112
2,807
18,643
122,456
2,211
3,641
204
17,964
162,459
113,392
114
28,804
147
553
7,993
730
35,598
708
130
2,758
18,236
21,165
5,435
22,526
370
11,052
354
5
1,031
630
93
2,987
71
85
290
263
9
1,806
2,999
1,018
120
91
513
10,417
494
17
2,237
980
568
9,292
136
261
1,256
1,226
31
3,343
7,655
3,273
119
336
972
1
11
244
1,350
11,165
210
281
18
1,699
10,776
7,311
11
2,404
11
49
621
51
3,086
52
14
262
1,631
1,929
609
1,995
36
18,462
453
20
3,174
1,523
479
9,628
176
343
978
837
62
7,337
13,895
4,607
206
489
2,255
3,515
77
3
433
286
67
1,486
25
36
234
178
10
538
951
676
15
53
214
1
4
73
304
1,666
43
37
4
220
2,201
1,757
2
387
6
10
125
9
775
18
2
45
258
398
68
293
7
44,544,518
1,601,951
42,952
6,514,640
3,175,937
1,204,236
20,767,619
393,527
636,789
2,709,645
2,515,056
112,970
11,681,971
23,592,416
9,147,909
471,765
883,447
3,406,954
1,768
34,642
770,319
3,273,347
28,115,751
682,989
1,117,121
67,217
4,660,915
29,429,812
29,437,338
32,214
6,848,888
33,822
140,503
1,549,265
196,799
9,737,005
227,533
63,539
694,445
5,177,725
6,786,744
1,696,779
4,795,462
84,363
559,642
21,412
202
35,203
27,695
2,344
177,524
2,326
1,763
7,215
5,850
694
69,964
142,223
45,744
5,264
2,708
7,465
9
94
4,676
10,573
56,777
4,975
8,319
420
9,021
76,740
382,408
52
13,483
133
719
8,588
982
49,355
1,845
467
4,723
39,490
35,287
6,382
12,825
270
1,152,535
27,932
559
71,037
70,244
9,315
238,497
5,444
4,683
26,386
21,814
1,448
132,760
271,240
96,113
5,851
6,875
25,896
23
197
12,334
26,669
220,643
8,635
12,367
643
32,731
270,683
347,725
203
48,218
308
1,677
19,528
1,908
99,410
3,280
702
12,002
82,240
69,777
10,061
41,952
670
1
58
236
2,505
100
163
13
586
2,998
6,257
7
649
3
11
212
26
1,786
42
10
151
1,239
908
262
630
5
30
466
1,970
13,808
353
500
35
2,995
11,857
11,702
21
4,129
22
75
579
123
5,329
123
36
393
2,636
4,025
989
1,952
50
Bansa o Teritoryo
India (J-12)
Indonesia (M-17)
Ireland (E-2)
Israel (H-8)
Italy (G-5)
Jamaica (H-34)
Japan (G-19)
Kazakhstan (F-11)
Kenya (M-8)
Kiribati (M-24)
Korea, Republic of (G-18)
Kosovo (D-11)
Kosrae (L-22)
Kyrgyzstan (G-12)
Latvia (D-6)
Lebanon (H-8)
Lesotho (P-7)
Liberia (L-2)
Liechtenstein (F-4)
Lithuania (D-6)
Luxembourg (E-4)
Macao (J-17)
Macedonia (D-11)
Madagascar (O-9)
Madeira (H-1)
Malawi (N-8)
Malaysia (L-16)
Mali (K-3)
Malta (G-5)
Marshall Islands (L-23)
Martinique (P-32)
Mauritius (O-10)
Mayotte (N-9)
Mexico (G-31)
Moldova (F-7)
Mongolia (F-15)
Montenegro (D-10)
Montserrat (P-32)
Mozambique (O-7)
Myanmar (J-15)
Namibia (O-5)
Nauru (M-23)
Nepal (H-13)
Netherlands (E-4)
Populasyon
2014
Peak Mam.
Tumbas, 1
Mamamahayag sa
2014
Av. Mam.
1,264,216,000
250,000,000
6,632,765
8,357,855
60,782,668
2,798,800
127,352,833
17,098,546
44,611,800
103,618
49,512,000
2,350,000
6,616
5,776,600
2,001,468
4,831,233
2,098,000
3,958,000
37,132
2,928,897
549,680
607,500
2,091,719
22,752,887
263,091
16,888,569
30,273,416
15,963,616
425,000
69,747
398,864
1,296,000
224,282
123,921,000
3,466,000
2,712,738
631,490
5,103
24,600,000
51,419,420
2,348,000
10,388
27,153,225
16,859,353
41,310
25,760
6,428
1,502
251,650
12,126
215,703
17,843
27,491
189
100,641
240
21
5,086
2,365
3,702
4,122
6,371
91
3,184
2,068
310
1,342
29,963
1,156
91,921
4,803
348
663
193
4,839
1,795
149
829,523
20,055
425
274
19
56,682
4,079
2,422
19
2,115
30,285
30,603
9,705
1,032
5,564
242
231
590
958
1,623
548
492
9,792
315
1,136
846
1,305
509
621
408
920
266
1,960
1,559
759
228
184
6,303
45,872
641
361
82
722
1,505
149
173
6,383
2,305
269
434
12,606
969
547
12,838
557
39,355
24,489
6,210
1,450
248,871
11,889
215,294
17,475
25,820
142
100,289
237
17
4,936
2,296
3,659
3,871
6,022
88
3,130
2,028
298
1,323
29,385
1,134
82,671
4,668
286
623
171
4,749
1,749
130
802,903
19,846
405
265
18
51,637
3,941
2,208
15
2,004
29,495
% Kahigitan sa
2013
7
4
2
4
1
1
3
6
7
-19
1
2
6
3
-1
2
5
7
3
5
4
8
-2
1
11
3
11
7
-14
4
4
10
-6
9
2013
Av. Mam.
2014
Blg. Bautis.
Av. Aux.
Pio. Mam.
Av. Pay.
Mam.
Blg. ng
Kong.
Kabuuang
Oras
Av. Pag-aaral
sa Bibliya
Dumalo sa
Memoryal
36,869
23,596
6,078
1,391
247,259
11,843
215,966
17,321
24,965
134
100,276
222
21
4,882
2,290
3,602
3,640
5,843
89
3,126
1,988
283
1,320
27,591
1,135
80,175
4,440
275
578
175
4,771
1,740
117
777,429
19,856
366
248
21
49,765
3,803
2,012
16
1,833
29,356
2,000
1,141
134
46
5,445
412
2,435
624
1,435
11
1,323
11
2
202
89
106
182
317
4,780
3,140
521
126
29,862
915
24,858
1,896
1,673
27
12,756
21
1
541
215
297
246
364
6
318
152
24
149
2,243
129
3,850
395
25
61
22
413
140
8
51,491
1,728
34
40
2
2,249
198
163
1
185
1,945
5,360
2,785
847
181
33,073
1,490
65,668
3,278
3,444
43
38,755
85
7
971
323
177
415
725
3
487
130
66
200
4,915
96
6,623
1,206
54
59
21
579
142
38
132,750
2,151
175
52
5
4,708
511
267
1
661
1,613
542
424
116
23
3,019
187
3,057
240
596
3
1,371
6
1
69
36
57
87
125
1
51
32
4
24
659
17
1,398
113
7
7
4
63
25
2
12,833
239
6
6
1
1,136
73
43
1
34
359
10,016,150
6,598,796
1,458,644
372,601
63,745,864
2,570,175
82,530,612
5,236,585
6,891,729
62,803
46,717,852
110,254
7,737
1,502,079
607,806
625,948
919,460
1,727,599
11,263
857,448
375,124
104,085
393,406
9,124,666
254,298
16,216,292
1,631,220
108,015
130,117
50,692
1,135,269
362,278
46,365
202,857,069
4,204,777
182,513
96,887
7,345
10,680,043
877,639
564,187
2,400
763,586
4,859,368
49,681
30,910
3,488
1,163
122,354
13,530
166,209
13,425
44,736
409
81,384
422
54
5,090
2,058
2,171
6,641
20,357
45
2,698
1,112
401
1,122
77,984
752
113,332
8,700
772
216
456
5,379
2,170
251
1,091,008
13,450
751
192
55
83,548
3,982
4,362
19
4,224
12,098
116,674
57,016
11,856
2,657
458,329
37,981
307,071
31,870
67,780
418
137,865
609
91
10,663
3,725
6,575
9,946
76,130
136
5,451
3,939
737
3,146
135,122
2,007
289,499
12,659
1,309
1,164
815
10,592
4,245
300
2,306,486
38,324
1,208
700
94
272,108
8,094
8,198
114
6,595
52,452
103
11
12
44
2,082
25
5,035
118
15
16
14
131
59
7
27,701
534
31
8
1
2,643
256
105
4
124
587
Populasyon
2014
Peak Mam.
Tumbas, 1
Mamamahayag sa
2014
Av. Mam.
Nevis (P-32)
12,100
New Caledonia (O-23)
266,447
New Zealand (Q-24)
4,526,561
Nicaragua (H-33)
6,176,000
Niger (K-4)
18,530,000
Nigeria (L-4)
159,708,000
Niue (O-26)
1,398
Norfolk Island (P-23)
2,165
Norway (C-4)
5,137,679
Pakistan (H-12)
196,174,380
Palau (L-19)
21,108
Palestinian Territory (H-8)
4,550,368
Panama (J-34)
3,931,000
Papua New Guinea (M-20)
7,677,264
Paraguay (M-37)
6,800,236
Peru (L-35)
30,769,000
Philippines (K-18)
98,909,981
Pohnpei (L-22)
35,981
Poland (E-6)
38,485,779
Portugal (G-2)
9,976,649
Puerto Rico (O-31)
3,683,600
Reunion (O-10)
837,617
Rodrigues (O-11)
37,922
Romania (F-6)
21,290,000
Rota (K-20)
2,527
Russia (C-15)
143,930,000
Rwanda (M-7)
11,000,000
Saba (O-32)
2,000
64
2,169
14,501
27,300
294
362,462
26
12
11,756
1,013
91
73
16,217
4,240
9,760
123,251
196,249
78
123,177
49,402
26,295
3,057
47
40,605
12
171,268
25,035
9
29
23
121
211
796
355
328
16
338
209
572
207
735
1,204
3,892
343
189
123
312
226
63,027
441
54
180
437
193,657
232
62,334
242
1,811
697
250
504
461
312
202
140
274
807
524
211
840
439
222
316
174
33
243
229
131
113
394
324
231
336
155
259
11,220
2,086
266
53
2,047
13,884
26,169
282
329,757
25
8
11,359
928
78
70
15,626
3,868
9,309
117,211
190,930
74
122,381
48,706
25,709
2,961
43
40,371
10
165,322
23,507
7
24
22
115
203
740
336
311
15
332
198
522
204
708
1,150
3,857
331
Bansa o Teritoryo
% Kahigitan sa
2013
-4
3
1
5
-2
3
-4
-11
2
7
4
3
4
2
4
3
3
-3
-1
2
8
1
-41
1
6
-13
5
-1
-1
3
1
6
-2
1
5
5
1
2013
Av. Mam.
55
1,983
13,789
24,984
288
320,589
26
9
11,133
868
75
68
15,007
3,792
8,947
114,153
185,387
76
123,278
48,843
25,752
2,899
40
40,154
17
164,187
22,152
8
24
21
116
206
721
334
294
15
340
196
496
203
673
1,136
3,851
331
2014
Blg. Bautis.
151
359
1,051
12
13,307
239
69
3
4
491
238
420
5,349
9,069
5
2,089
1,210
610
82
1
953
4,716
1,561
1
1
50
11
2
1
11
9
46
54
54
106
13
Av. Aux.
Pio. Mam.
Av. Pay.
Mam.
Blg. ng
Kong.
Kabuuang
Oras
Av. Pag-aaral
sa Bibliya
Dumalo sa
Memoryal
3
241
1,158
1,969
24
17,874
3
1
939
67
6
6
1,363
299
861
11,207
14,048
10
9,894
4,809
2,331
282
3
3,212
1
16,873
2,680
1
4
1
4
12
63
26
34
3
37
28
47
29
70
107
425
22
3
151
1,231
4,012
41
35,960
3
1
29
186
418
7
5,966
1
1
164
18
2
2
306
104
192
1,387
3,186
1
1,350
642
328
36
1
541
1
2,480
563
10,007
467,109
2,739,646
7,062,137
83,846
71,862,362
6,195
1,425
2,001,922
205,252
23,964
14,515
4,317,727
929,396
2,845,363
39,126,476
46,480,898
24,749
20,439,749
10,377,198
6,031,411
699,782
9,460
8,093,580
3,979
48,846,830
9,025,774
955
8,280
5,698
11,247
56,527
192,796
83,051
82,052
4,792
96,284
62,674
148,703
57,984
270,836
328,418
1,087,810
72,950
57
2,620
8,457
45,664
413
763,158
20
3
5,535
1,234
137
65
23,666
6,496
14,682
194,860
242,504
173
52,719
28,788
16,659
2,401
67
25,866
15
116,549
61,621
12
30
45
78
294
1,186
479
535
6
503
349
808
116
2,750
1,927
2,300
435
245
6,551
26,909
88,389
1,121
737,926
64
20
18,150
5,857
241
142
50,847
33,621
22,962
366,023
552,942
274
201,135
95,575
57,081
6,034
122
83,419
30
292,058
86,975
24
86
95
282
774
2,349
1,128
1,112
15
1,226
641
2,171
350
3,552
2,840
8,552
907
866
99
18
5
2,534
391
1,449
27,246
35,191
19
8,226
4,077
3,308
328
4
3,711
3
29,922
4,145
4
2
33
103
41
32
3
47
33
82
30
149
140
588
28
1
1
3
4
10
5
5
1
8
2
12
2
10
26
61
4
Bansa o Teritoryo
Populasyon
6,092,000
5,417,750
2,054,000
609,883
53,140,000
10,727,600
46,182,000
20,480,000
26,507,000
540,000
1,268,000
9,705,005
8,139,631
268,207
23,404,243
49,483,000
67,741,000
1,202,107
3,136
7,020,000
105,502
1,334,824
75,600,000
33,700
10,016
37,579,000
44,770,717
322,583,000
3,304,000
264,938
30,206,307
28,600
106,800
13,936
11,376
14,638,640
13,323,770
2014
Peak Mam.
2,055
11,367
1,943
1,974
98,775
1,271
112,493
5,833
574
2,836
3,246
22,730
19,106
3,071
9,485
16,279
4,166
271
16
19,355
246
9,737
2,465
338
76
6,737
150,906
1,243,387
11,791
587
140,226
268
668
55
32
178,481
43,130
39,123
8,201,545
Tumbas, 1
Mamamahayag sa
2,964
477
1,057
309
538
8,440
411
3,511
46,179
190
391
427
426
87
2,468
3,040
16,260
4,436
196
363
429
137
30,669
100
132
5,578
297
259
280
451
215
107
160
253
356
82
309
2014
Av. Mam.
% Kahigitan sa
2013
2013
Av. Mam.
2014
Blg. Bautis.
Av. Aux.
Pio. Mam.
Av. Pay.
Mam.
Blg. ng
Kong.
Kabuuang
Oras
Av. Pag-aaral
sa Bibliya
Dumalo sa
Memoryal
90
201
40
117
4,512
99
2,440
415
13
136
152
335
332
163
455
819
150
19
126
875
178
127
6,399
70
12,479
480
45
317
161
1,761
1,264
363
1,103
834
353
20
1
1,701
19
969
251
32
3
613
15,135
89,336
992
35
13,788
19
50
2
4
7,181
3,105
3,524
243
694
235
231
10,588
161
13,641
737
75
277
256
2,130
977
409
2,964
1,833
1,325
61
3
1,708
26
1,240
348
57
3
994
20,509
160,273
880
71
26,115
34
95
5
8
13,126
5,019
11,933
36
153
30
51
2,052
30
1,545
100
17
54
92
318
271
38
128
472
97
4
1
269
5
119
30
6
1
141
1,708
13,871
156
10
1,709
4
10
1
1
2,698
1,123
764
550,245
1,872,925
465,480
420,796
21,913,583
327,464
28,280,045
1,295,798
154,984
668,354
627,651
4,018,617
3,065,692
850,675
3,957,401
3,910,484
1,606,758
92,868
4,683
4,955,686
48,660
2,165,795
660,140
102,976
8,027
2,051,550
37,907,954
274,164,941
2,204,238
139,379
41,045,125
59,340
157,513
9,977
12,529
34,221,669
10,531,088
15,993,016
4,622
3,938
1,000
2,154
134,980
3,117
58,728
8,131
1,172
4,989
4,045
10,329
9,075
4,363
14,716
30,039
6,240
520
30
56,659
263
11,481
1,590
675
71
18,142
86,994
721,884
9,175
1,300
196,232
264
663
76
106
362,651
92,569
61,451
9,061
21,345
3,160
9,764
245,324
4,389
195,673
14,195
2,055
9,500
8,075
36,270
32,145
9,714
19,449
55,183
8,123
905
36
65,503
563
25,269
4,619
1,084
322
23,192
262,321
2,505,825
23,531
3,308
467,390
804
1,692
242
119
790,528
110,570
67,963
635,298 1,089,446
115,416
1,945,487,604
1,937
11,105
1,930
1,787
95,369
1,201
108,900
5,615
515
2,765
2,983
22,156
18,323
2,990
9,256
15,761
4,022
242
15
18,158
216
9,503
2,408
323
60
6,468
149,787
1,186,598
11,471
525
134,913
260
602
46
28
168,693
41,688
33,372
1
4
-2
2
-6
4
5
4
-3.2
1,882
11,056
1,948
1,742
91,848
1,207
108,254
5,359
456
2,644
2,937
22,033
18,038
2,869
8,853
15,137
3,737
207
13
17,348
223
9,347
2,291
315
53
6,093
149,597
1,167,723
11,464
520
129,284
265
593
49
27
160,211
39,999
34,485
7,867,958
2.2
7,698,377
-1
3
4
1
5
13
5
2
1
2
4
5
4
8
17
15
5
-3
2
5
3
13
6
2
797
4
280
86
16
11
566
4,283
36,064
291
43
7,261
24
2
3
5,299
3,341
1,836
275,581
9,499,933 19,950,019
1
A
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
GREENLAND
A
HUNGARY
SLOVENIA
ICELAND
BOSNIA &
HERZEGOVINA
FINLAND
FAROE
ISLANDS
ESTONIA
LITHUANIA
NETHERLANDS
KALININGRAD
GERMANY
IRELAND BRITAIN
BELARUS
POLAND
LUXEMBOURG
BELGIUM
GUERNSEY
UKRAINE
CZECH REP.
SLOVAKIA
JERSEY
FRANCE AUSTRIA
MOLDOVA
SWITZERLAND
ANDORRA
LIECHTENSTEIN
MONACO
PORTUGAL SPAIN SAN MARINO
ALBANIA
GREECE
MONGOLIA
UZBEKISTAN
TURKMENISTAN
TAJIKISTAN
AZERBAIJAN
CYPRUS
SYRIA
MALTA
LEBANON
AFGHANISTAN
IRAN
IRAQ
ISRAEL
MOROCCO
H
PALESTINIAN
CANARY
NEPAL
JORDAN
KUWAIT
TERRITORY
PAKISTAN
ALGERIA
ISLANDS
BAHRAIN
L I BYA
SAUDI
EGYP T
WESTERN
QATAR
ARABIA
SAHARA
INDIA
J
UNITED
ARAB EMIRATES
CAPE MAURITANIA
OMAN
VERDE
MALI
NIGER
SENEGAL
ERITREA
YEMEN
CHA D
K
S UDA N
BURKINA
GAMBIA
DJIBOUTI
SOCOTRA
FASO
GUINEAGUINEA
NIGERIA
SOMALIA
SO UTH ETHIOPIA
GHANA
BISSAU
CENTRAL
BENIN
SRI LANKA
S U DA N
SIERRA
AFRICAN REP.
L LEONE LIBERIA
TOGO
CAMEROON
UGANDA
COTE DIVOIRE
MALDIVES
KENYA
RWANDA
SAO TOME & PRINCIPE
GABON
ES
EQUATORIAL GUINEA
CONGO,
LL
BURUNDI
M
HE
DEM.
REP.
CONGO, REP.
YC
TANZANIA
E
S
ASCENSION
COMOROS
ANGOLA
MAYOTTE
MALAWI
N
ZAMBIA
ST. HELENA
ZIMBABWE
NAMIBIA
MADAGASCAR
BOTSWANA
MOZAMBIQUE
SOUTH
AT L A N T I C
OCEAN
C H I N A
TUNISIA
DEMOCRATIC
PEOPLES REPUBLIC
OF KOREA
KYRGYZSTAN
GEORGIA
ARMENIA
TURKEY
GREECE
K A Z A K H S T A N
BULGARIA
IT
AL
Y
MACEDONIA
ROMANIA
AZORES
GIBRALTAR
MADEIRA
NORTH
PA C I F I C
OCEAN
JAPAN
REPUBLIC
OF KOREA
BHUTAN
HONG KONG
MACAO
LAOS
THAILAND
TINIAN
PHILIPPINES
CAMBODIA
BRUNEI
SAIPAN
ROTA
GUAM
YAP
VIETNAM
MARSHALL
ISLANDS
POHNPEI
PALAU
CHUUK
M A L AY S I A
KOSRAE
NAURU
CHRISTMAS ISLAND
K
SINGAPORE
I
COCOS ISLANDS
HAWAII
WAKE ISLAND
PAPUA
NEW GUINEA
SOLOMON
ISLANDS
VANUATU
NEW
CALEDONIA
TONGA
NIUE
OCEAN
KERGUELEN ISLANDS
10
11
12
13
COOK ISLANDS
NEW
ZEALAND
SAMOA AMERICAN
SAMOA
NORFOLK
ISLAND
TRISTAN DA CUNHA
TOKELAU
A U S T R A L I A
INDIAN
TUVALU
WALLIS &
FUTUNA ISLS.
FIJI
TIMOR-LESTE
RODRIGUES
LESOTHO
TAIWAN
MYANMAR
MAURITIUS
REUNION
MIDWAY
BANGLADESH
SWAZILAND
SOUTH
AFRICA
ALASKA
KOSOVO
MONTENEGRO
IT
LATVIA
DENMARK
ISLE OF MAN
NORTHERN IRELAND
R U S S I A
SERBIA
NORWAY
CROATIA
SWEDEN
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
A
GREENLAND
C A N A D A
E
U N I T E D
O F
BERMUDA
BAHAMAS
NORTH
AT L A N T I C
OCEAN
S T A T E S
A M E R I C A
CAYMAN
ISLANDS
MEXICO
PA C I F I C
OCEAN
BELIZE
GUATEMALA
EL SALVADOR
CUBA
JAMAICA
HONDURAS
NICARAGUA
COSTA RICA
PANAMA
GUYANA
SURINAME
FRENCH GUIANA
VENEZUELA
COLOMBIA
ECUADOR
K
MARQUESAS
ISLANDS
B R A Z I L
PERU
TUAMOTU ARCHIPELAGO
BOLIVIA
TAHITI
AUSTRAL
ISLANDS
ANGUILLA
HAITI
DOMINICAN
REPUBLIC
PUERTO RICO
VIRGIN ISLANDS (U.S.) SABA
ST. EUSTATIUS
MONTSERRAT
PARAGUAY
CHILE
PITCAIRN ISLAND
ARGENTINA
ST. MAARTEN
ST. MARTIN
URUGUAY
ST. BARTHELEMY
ST. KITTS
NEVIS
ANTIGUA
GUADELOUPE
DOMINICA
MARTINIQUE
ST. LUCIA
ST. VINCENT &
BARBADOS
ARUBA CURACAO
THE GRENADINES
GRENADA
BONAIRE
TRINIDAD
& TOBAGO
R
27
28
29
30
31
32
33
34
FALKLAND
ISLANDS
SOUTH GEORGIA
35
36
37
38
Enero
Pebrero
Marso
Abril
Mayo
Hunyo
Hulyo
Agosto
Setyembre
Oktubre
Nobyembre
Disyembre
Total
Brosyur/
Tract
Oras
Magasin
PagdalawMuli
Bible
Study