2015 Krebuli Abit Kartuli Ena Da Literatura Savaldebulo Gamocda

You might also like

Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 100

rogor movemzadoT erTiani

erovnuli gamocdebisaTvis

qarTuli ena da literatura


savaldebulo gamocda

2015
1

gamocdebis erovnuli centris


qarTuli enisa da literaturis jgufi

sagamocdo krebuli warmoadgens `Sefasebisa da gamocdebis erovnuli centris~ sakuTrebas da daculia saqarTvelos kanoniT _ `saavtoro da momijnave
uflebebis Sesaxeb~. `Sefasebisa da gamocdebis erovnuli centris~ nebarTvis gareSe dauSvebelia teqstSi raime cvlilebis Setana, reproduqcia, Targmna da
sxva saSualebebiT (rogorc beWdviTi, aseve eleqtronuli formiT) gavrceleba.
agreTve, ikrZaleba sagamocdo krebulebis gamoyeneba komerciuli miznebisaTvis.

Sesavali ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 4
sagamocdo programa ------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 5
I. qarTuli ena ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ 5
II. qarTuli literatura ----------------------------------------------------------------------------------------------- 6
misaRebi gamocdis moTxovnebi -------------------------------------------------------------------------------------- 8
testuri davalebebis nimuSebi da Sefasebis sqemebi ---------------------------------- 9
I. teqstis redaqtireba -------------------------------------------------------------------------------------------------- 9
a) davalebebis nimuSebi -------------------------------------------------------------------------------------------- 9
b) Sefasebis kriteriumebi ------------------------------------------------------------------------------------- 12
g) komentari ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 15
II. argumentirebuli ese ------------------------------------------------------------------------------------------------ 16
a) davalebebis nimuSebi ------------------------------------------------------------------------------------------ 16
b) Sefasebis kriteriumebi ------------------------------------------------------------------------------------- 17
g) komentari ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 19
III. wakiTxulis gaazreba da mxatvruli teqstis analizi ---------------------------- 20
a) davalebebis nimuSebi ------------------------------------------------------------------------------------------ 20
b) wakiTxulis gaazrebis Sefasebis sqema ------------------------------------------------------- 76
g) mxatvruli teqstis analizis Sefasebis kriteriumebi ------------------------ 77
d) komentari ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 82
abiturientebis mier Sesrulebuli naSromebis nimuSebi ------------------------ 83
I. argumentirebuli ese ----------------------------------------------------------------------------------------------- 83
II. mxatvruli teqstis analizi --------------------------------------------------------------------------------- 88

Sesavali

qarTuli enisa da literaturis sagamocdo testSi 2015 welsac 3 davaleba


iqneba:
I. teqstis redaqtireba (maqsimaluri qula 20);
II. argumentirebuli ese (20 q.);
III. wakiTxulis gaazreba da mxatvruli teqstis analizi (15 + 25 q.).
wina wlebis msgavsad testis am ukanasknel nawilSi mocemuli iqneba 2 teqsti: erTi _ poeturi da meore _ prozauli. amjeradac abiturienti Tavad airCevs am ori teqstidan erT-erTs, mxolod am teqstis gasaazrebel kiTxvebs upasuxebs da amave teqstis analizs dawers.
amrigad, 2015 wels qarTuli enisa da literaturis testis maqsimaluri qula
kvlav 80 iqneba.

sagamocdo programa `qarTul enasa da literaturaSi~


(savaldebulo gamocda)

I. qarTuli ena

1. leqsikologia

2. stilistika

3. morfologia

4. sintaqsi

5. punqtuacia

sityva, misi pirdapiri da gadataniTi mniSvneloba; sityvis mniSvnelobis cvla: gafarToeba da daviwroeba; sinonimebi, omonimebi,
antonimebi, paronimebi, dialeqtizmebi, arqaizmebi, neologizmebi,
nasesxebi sityvebi, barbarizmebi; sityvaTa myari Sexamebani; warmoqmnili da Zireuli sityvebi; martivi da rTuli sityvebi; sityvaTa SemoklebiT SeerTeba; Semoklebuli dawera.
stilis raoba; funqciuri stilistika; leqsikuri stilistika;
sityvaTa SerCeva mniSvnelobis mixedviT; paronimebi, evfemizmebi,
Tavazianobis gamomxatveli sityvebi; stilisturi xarvezebi: tavtologia, kalki, atrofia (sityvis gamoyeneba arazusti mniSvnelobiT).
metyvelebis nawilebi: arsebiTi saxeli, jgufebi Sinaarsis mixedviT, sazogado da sakuTar saxelTa bruneba; zedsarTavi saxeli, zedsarTavi saxelis xarisxis formebi, zedsarTav saxelTa bruneba damoukideblad da arsebiT saxelTan erTad; arsebiTi saxeli
msazRvrelad; ricxviTi saxeli, ricxviTi saxelebis jgufebi, ricxviTi saxelebis bruneba; nacvalsaxeli, nacvalsaxelTa jgufebi,
nacvalsaxelTa bruneba; zmna, zmnis piri da ricxvi, zmniswini,
dro, aspeqti, kilo, gardamavloba, mwkrivebi da seriebi, gvari, qceva, kontaqti; saxelzmna; zmnizeda; Tandebuli; kavSiri; nawilaki;
Sorisdebuli.
winadadeba; sintaqsuri wyvilebi, sintaqsuri urTierTobis saxeebi; winadadebis saxeebi Sinaarsis mixedviT; winadadebis wevrebi; qvemdebarisa da Semasmenlis urTierToba ricxvis mixedviT; winadadebis saxeebi agebulebis mixedviT; martivi winadadebis saxeebi; Serwymuli winadadeba, erTgvar wevrTa SeerTeba; gankerZoebuli sityvebi da gamoTqmebi; rTuli winadadeba, rTuli Tanwyobili
winadadeba, rTuli qvewyobili winadadeba, rTuli qvewyobili
winadadebis gadakeTeba martivad da martivi winadadebebisa _
rTul qvewyobilad; pirdapiri da iribi naTqvami.
sasveni niSnebi; sasven niSanTa xmarebis wesebi.

II. qarTuli literatura

1. mxatvruli
teqstis
analizisaTvis
aucilebeli
literaturaTmcodneobiTi
terminebi

drama, eposi, lirika;


poezia, proza;
andaza, aforizmi, biografia, elegia, Tqmuleba, igav-araki, komedia, legenda, leqsi, memuari, miTi, moTxroba, muxambazi, novela,
poema, publicistika, romani, soneti, tragedia, trioleti, Sairi;
abzaci, epigrafi, epilogi, Tema, idea, kompozicia, prologi,
riTma, ritmi, siuJeti, strofi, taepi, fabula, finali;
dialogi, monologi, perifrazi, citata;
lirikuli gmiri, peizaJi, personaJi, portreti;
alegoria, aliteracia, aluzia, gapirovneba, groteski, epiTeti,
ironia, iumori, metafora, motivi, sarkazmi, satira, tropi, Sedareba, xatovani Tqma, hiperbola;
mxatvruli ena, mxatvruli saxe.

2. literaturuli
procesis
ZiriTadi etapebi

sasuliero mwerloba, klasikuri xanis mwerloba, aRorZinebis


xanis mwerloba, romantizmi, realizmi, modernizmi, postmodernizmi.

3. iakob xucesi

`SuSanikis wameba~ (saskolo Semoklebuli varianti).

4. iovane sabanisZe

`abo Tbilelis wameba~ (saskolo Semoklebuli varianti).

5. giorgi merCule

`grigol xanZTelis cxovreba~ (saskolo Semoklebuli varianti).

6. SoTa rusTveli

`vefxistyaosani~ (`vefxistyaosnis~ saskolo gamocema n. naTaZisa):


`dasawyisidan~ `tarielis TaTbiramde~, `dasasruli~.

7. sulxan-saba
orbeliani

`sibrZne-sicruisa~, igav-arakebi: `mefe xorasnisa~, `Zunwi da vaWari~, `ugunuri mcuravi~, `samni brmani~, `mefunduke da didvaWari~.

8. daviT
guramiSvili

`daviTiani~: `swavla moswavleTa~, `qarTvel ufalTa megvartomobis igavi~, `moTqma xmiTa Tav-bolo erTi~, `qarTvelTa da kaxTagan TavianT ufalTad Seorguleba~, `sawyaulis mowyva RvTisagan~,
`daviT guramisSvilis lekTagan datyoeba~, `odes datyoebulman
urjulos qveyanas sayvarlis saxe da suraTi veRara naxa, amisi
moTqma daviTisagan~, `tyveobiTgan gaparva daviTisa~, `Svela RvTisagan daviTisa. tyveobidan gamosvla saruseToSi~, `daviT guramisSvilisagan sawuTos soflis samduravi~.

9. aleqsandre
WavWavaZe

leqsi `gogCa~.

10. grigol
orbeliani

leqsebi: `Tamar mefis saxe beTaniis eklesiaSi~, `saRamo gamosalmebisa~, `pasuxi SvilTa~.

11. nikoloz
baraTaSvili

leqsebi: `ar ukiJino, satrfoo...~, `merani~, `cisa fers~, `fiqrni


mtkvris piras~, `SemoRameba mTawmindaze~, `xma idumali~, `sulo
boroto~, `vpove taZari~; poema `bedi qarTlisa~.

12. ilia WavWavaZe

leqsebi: `bednieri eri~, `pasuxis pasuxi~, `Cemo kalamo~; poemebi:


`gandegili~, `aCrdili~ _ VII Tavi; moTxrobebi: `kacia-adamiani?!~,
`mgzavris werilebi~, `oTaraanT qvrivi~; statia `ra giTxraT, riT
gagaxaroT?~

13. akaki wereTeli

leqsebi: `aRmarT-aRmarT~, `ganTiadi~, `suliko~, `qebaTa qeba (sxvebma svan Rvino...)~; poemebi: `Tornike erisTavi~, `gamzrdeli~.

14. aleqsandre
yazbegi

moTxroba `xevisberi goCa~.

15. vaJa-fSavela

leqsebi: `Cemi vedreba~, `ram Semqmna adamianad~, `kai yma~, `ias uTxariT turfasa~; poemebi: `aluda qeTelauri~, `baxtrioni~, `stumar-maspinZeli~; moTxroba `amodis, naTdeba~; publicisturi werili `kosmopolitizmi da patriotizmi~.

16. daviT
kldiaSvili

moTxroba `samaniSvilis dedinacvali~.

17. niko
lorTqifaniZe

moTxroba `Selocva radioTi~.

18. konstantine
gamsaxurdia

romani `didostatis marjvena~.

19. mixeil
javaxiSvili

romani `jayos xiznebi~.

20. polikarpe
kakabaZe

piesa `yvaryvare TuTaberi~ (I da IV moqmedebebi).

21. galaktion
tabiZe

leqsebi: `qebaTa qeba nikorwmindas~, `Tovli~, `me da Rame~, `mTawmindis mTvare~, `silaJvarde anu vardi silaSi~, `Serigeba~, `mSobliuri efemera~.

22. tician tabiZe


23. paolo iaSvili
24. giorgi
leoniZe
25. guram
rCeuliSvili
26. ana kalandaZe
27. jemal qarCxaZe
28. guram
doCanaSvili

leqsebi: `leqsi mewyeri~, `ananurTan~.


leqsi `poezia~.
leqsebi: `ninowmindis Rame~, `yivCaRis paemani~.
moTxroba `alaverdoba~.
leqsi `mkvdarTa mze var~.
moTxroba `igi~.
moTxroba `kaci, romelsac literatura Zlier uyvarda~.

misaRebi gamocdis moTxovnebi:

abiturientma unda icodes:


sagamocdo programaSi Setanil nawarmoebTa siuJetebi (movlenebi, faqtebi da maTi
Tanamimdevroba);
teqstSi mocemuli informacia personaJebis Sesaxeb (portreti, Tavgadasavali,
avtoriseuli daxasiaTeba da sxv);
teqstSi aRweril movlenaTa istoriuli konteqsti, toponimebi (geografiuli
saxelebi).

abiturients moeTxoveba:
enis gamomsaxvelobiT saSualebaTa (rogorc leqsikuris, ise gramatikulis)
adekvaturi gamoyeneba;
enobrivi konstruqciebis sworad ageba da Tanamedrove qarTuli saliteraturo
enis normebis dacva;
sxvadasxva daniSnulebis teqstis Sedgena;
mxatvrul teqstTa leqsikis gageba;
literaturuli masalis safuZvelze problemis dasma, gaazreba da analizi;
nawarmoebis Temisa da ideis, motivebis, calkeuli dialogebis, mxatvruli
saxeebis, situaciis, koliziis arsisa da personaJTa qcevis motivaciis adekvaturi
gaazreba;
argumentebis logikurad, damajereblad Camoyalibeba da Sesabamisi magaliTebiT
gamyareba;
literaturuli nawarmoebis (an misi nawilis) analizi, komentari;
literaturul nawarmoebTa Soris msgavsebebisa da gansxvavebebis migneba da
SedarebiTi analizi;
mwerlis
enis,
stilis
ZiriTadi
Taviseburebebisa
da
gamomsaxvelobiTi
saSualebebis swori aRqma da gaazreba;
literaturuli teqstisadmi individualuri damokidebulebis gamovlena.

qarTuli enisa da literaturis sagamocdo testiT Semowmdeba:


teqstis redaqtirebis unari;
argumentirebis unari;
sagamocdo programiT gaTvaliswinebuli masalis gamoyenebis unari;
kiTxvaSi (davalebaSi) miniSnebuli informaciis teqstSi mocemul informaciasTan
gaigivebis (identificirebis) unari;
informaciis gaazrebis, analizis, ganzogadebisa da daskvnis gamotanis unari;
damoukidebeli, kritikuli azrovnebis unari;
weriTi metyvelebis unari Tanamedrove saliteraturo enis normebis dacviT.

I. teqstis redaqtireba (20 qula)


yuradRebiT waikiTxeT qvemoT mocemuli teqsti. gaasworeT morfologiur-orTografiuli, sintaqsuri, punqtuaciuri Secdomebi da stilisturi xarvezebi da ise gadawereT mTeli teqsti, rom misi Sinaarsi ar SecvaloT.
gaiTvaliswineT, qulebi dagakldebaT Tqven mier gadaweril teqstSi daSvebuli TiToeuli Secdomis, xarvezisa Tu uzustobis gamo.
(Tu amoiwerT mxolod calkeul formebsa da Sesityvebebs an ramdenime winadadebas, naSromi ar Sefasdeba.)
1.
halikarnasi, dRevandeli bodrumi mcire aziis erT-erTi ulamazesi qalaqi iyo. mis
mTavar RirsSesaniSnaobas warmoadgenda mefe mavsolis didebuli akldama. samarxis
mSenebloba mefis sicocxleSive daiwyo. arqiteqtorTa CanafiqriT, samarxs rogorcYyvelaze mdidrul nagebobas qalaqi unda daemSvenebia. es iyo berZnuli taZaris
msgavsi Senoba. igi Semkuli iyo marmarilos qandakebebiTa da bareliefebiT, romelic im
droindelma saukeTeso moqandakeebma Seqmnes. bareliefebze gamosaxuli scenebi amorZalebTan berZenTa brZolas ansaxierebda.
mavsole gardaicvala Zvel welTaRricxvis IV saukunis 50-ian wlebSi. mis mierve
agebul akldamaSi dakrZales igi, romelsac mavsolis pativsacemad mavzoleumi uwodes. XIV saukuneSi mavzoleumi Zlierma miwisZvram daangria. igi sabolood ganadgurda XV saukuneSi jvarosnebis Semosevis Sedegad. oqrosa da ganZeulobis maZieblebma
samarxi srulyofilad gaZarcves. jvarosnebi kedlebisagan marmarilos filebs glijavdnen qandakebebs amsxvrevdnen. halikarnasis nangrevebze maT aaSenes pirquSi da miuvali simagre wminda petres cixe.
XIX saukunis 50-ian wlebSi mavzoleumis mimdebare teritoriaze daiwyo arqeologiuri gaTxrebi. arqeologebis mier moxda mavzoleumis naSTebis, bareliefebisa da qandakebebis fragmentebis aRmoCena ramac mis mraval saidumlos mofina naTeli.
2.
kunZuli rodosis mosaxleobas swamda rom mas mzis RmerTi icavda. rodoselebma
gadawyvites heliosis giganturi qandakebis (kolosis) ageba, radgan amiT pativi ecaT
TavianTi mfarvelisaTvis. Tavdapirvelad Tixidan gamoiZerwa figura romelic garedan
jer cviliT Semdeg ki isev TixiT ifareboda. cvilis saSualebiT Tixis or fenas erTmaneTisagan ancalkevebdnen da maT Soris brinjaos asxamdnen. rodesac liToni civdeboda, Tixis garss amtvrevdnen, figuras fxikavdnen da aprialebdnen. qandakebas nawilnawil akeTebdnen da iarusebad awyobdnen.
samuSaoebi 12 wels gagrZelda. heliosis qandakeba marmarilos kvarcxlbekze idga
da mas gvirgviniT Semkuli Wabukis saxe qonda. qandakebis simaRle 37 metri iyo. mis sanaxavad uamravi mogzauri modioda. 56 wlis Semdeg qandakeba Zlieri miwisZvris damsaxurebiT daingra. rodoselebs ramdenjerme ucdiaT, rom fexze wamoeyenebiaT damxobili goliaTi magram maTi yvela cdebi marcxiT damTavrebula. bolos is iyida erTma
mdidarma vaWarma romelmac nawilebad daSlili qandakebis gatana moaxdina 900 aqlemis meSveobiT.
mecnierebi didxans ikvlevdnen rogor gamoiyureboda rodosis kolosi. qandakebis
Seqmnisa da aRmarTvis rTuli teqnikis gamo igi msoflios saocrebaT iTvleba.
3.
babiloni imyofeboda dRevandeli erayis teritoriaze mdinare evfratis napirebze.
nabuqodonosoris mefobis dros igi aRmosavlur kulturis erT-erTi udidesi centri
gaxda. mogzaurebs yvelaze metad izidavda dakiduli baRebi. babilonis dedofali midiis mefis asuli Tavis qveyanaSi miCveuli iyo ayvavebul mTebsa da tyeebs da es usicocxlo adgili ar mowonda. mefes Tavisi sayvareli meuRlisaTvis es baRebi augia,

radgan misTvis cxelsa da utyeo babilonSi cxovreba Seemsubuqebia. misi brZanebiT,


iSviaTi mcenareebi mravali qveynebidan SemoutaniaT.
nagebobas hqonda piramidis forma da Sedgeboda oTxi iarusisagan. iarusebs svetebi
iWerda. TiToeuli svetis simaRle ocda xuTi metri iyo. evfratis wyliT irwyveboda
baRebi, romelic iq specialuri wyalsaqaCi borblebiTa da tyavis WurWeliT ahqondaT.
sarwyav wyals rom ar gaeJona iarusebis zedapiri jer lerwmiT ifareboda Semdeg ki
masze warmoebda noyieri miwis dayra. amdenad, maRali koSkis farTo iarusebze gaSenebuli baRebi sakmaoT rTuli nageboba iyo.
SuamdinareTis mkvidrni Tixas zilavdnen da saSen masalad iyenebdnen rac Zalian
iafi jdeboda. samwuxarod, Tixa gamZle ar iyo, amitomac babilonelTa nagebobebis
kvalic ar darCa.
4.
qalaqi aleqsandria aleqsandre makedonelma daaarsa. mefis azriT es qalaqi unda
gamxdariyo umniSvnelovanesi savaWro centri da navsadguri. mefes surda rom kunZul
farosze manamde ar naxuli sididis Suqura aeSenebiaT. marTlac, Suqura romelic
Zvel welTaRricxvis III saukuneSi aigo mecnierebisa da teqnikis udidesi miRweva iyo.
koSkis gumbaTSi enTo Cauqrobeli cecxli, romlis Suqi liTonis sarkeebiT Zlierdeboda da sibneleSi gzas uCvenebda xomaldebs. sarkeebis sistema sxva problemasac wyvitavda, kerZod meTvalyureebs gemebis SemCneva manam SeeZloT, sanam isini qalaqs miuaxlovdeboden.
droTa ganmavlobaSi aleqsandriis ube siliT aivso. XII saukuneSi Suquram funqcia
dakarga, raTa portSi xomaldebis Sesvla ukve SeuZlebeli gaxda. XIV saukuneSi Suqura
Zlieri miwisZvris saSualebiT daingra. TavdacviTi nageboba aSenda misi qvebiT, romelic dRemde dgas koSkis adgilze xolo brinjaos firfitebidan monetebi daamzades.
1994 wels myvinTavebis mier moxda Suquris narCenebis povna, Semdeg kosmosidan gadaRebuli fotoebis meSveobiT danarCeni nawilebic aRmoaCines. savaraudoT, koSkis simaRle 134 metri unda yofiliyo. rogorc sCans, im droisaTvis aleqsandriis Suqura
yvelaze maRali nageboba iyo dedamiwaze.
5.
kalistrate salia daibada 1901 wels samegrelos sofel jgalSi. 1920 wels igi Tbilisis saxelmwifo universitetis sibrZnismetyvelebis fakultetis studenti gaxda. sabWoTa xelisuflebam salias dapatimreba moaxdina ramac evropaSi xmauri gamoiwvia.
amis gamo mas da ramdenime sxva qarTvel patimars germaniaSi wasvlis ufleba mices.
saliam jer berlinis universiteti daamTavra Semdeg _ parizis universitetis istoriul-literaturuli fakulteti. kalistrate salia iyo antisabWoTa frontis aqtiuri
wevri. igi germanul jarSi Seqmnil qarTul nawilSi Caewera raTa fiqrobda, rom germania saqarTvelos gaanTavisuflebda. salia aqtiurad monawileobda qarTvel samxedro tyveTa gamoxsnisa da ebraelTa gadarCenis procesSi.
1948 wels kalistratem meuRlesTan erTad daafuZnes Jurnali bedi qarTlisa. es
Jurnali iyo yvelaze pirveli qarTvelologiuri gamocema evropaSi. igi 35 welis ganmavlobaSi gamodioda safrangeTis samecniero kvlevis erovnul centris daxmarebiT.
Jurnalma romelmac Tavi mouyara ucxoeTSi moRvawe qarTvelologebs, mniSvnelovan
rols asrulebda qarTuli kulturis popularizaciaSi. kalistrate salia iyo oslos
universitetis sapatio profesori ara-erTi samecniero sazogadoebebis wevri. kalistrate salia gardaicvala 1986 wels parizSi. igi daasaflaves levilis sasaflaoze.
1988 wels, salias anderZis TanaxmaT misi ferfli didubis panTeonis miwas miabares.
6.
mixeil (mixako) wereTeli daibada 1878 wlis 23 dekembers zemo imereTis sofel
cxrukveTSi. quTaisis klasikuri gimnaziis damTavrebis Semdeg man swavla ganagrZo kievis universitetSi saidanac moxda misi garicxva, raTa aqtiurad iyo CarTuli politikur saqmianobaSi. mixako wereTels romelsac Zalian saukeTeso evropuli ganaTleba
qonda miRebuli sorbonis, Jenevisa da haidelbergis universitetebSi, saqarTvelos de-

10

mokratiuli respublikis diplomatiur misiebs xelmZRvanelobda germaniasa da skandinaviis qveynebSi.


bolSevikur ruseTis mier saqarTvelos okupaciis gamo mixako wereTeli iZulebuli gaxda, rom samudamod daetovebia samSoblo. emigraciaSi myofi mecnieri nayofierad
moRvaweobda. igi arCeuli iyo didi britaneTisa da irlandiis samecniero sazogadoebebis namdvil wevrad. garda amisa igi iyo `qarTvel tradicionalistTa kavSiris~ dafuZnebis erT-erTi moTave. meore msoflio omis wlebSi mixako wereTelis Zalis-xmeviT
germaniis sakoncentracio banakebisgan asobiT qarTveli ganTavisufldnen. saxelovanma
mecnierma da mamuliSvilma mniSvnelovani wvlili Seitana rusTvelologiis ganviTarebaSi. 1963 wels parizSi daibeWda `vefxistyaosani~ romelic gamosacemad moamzada mixako wereTelma. 1975 wels gamovida poemis miseuli prozauli Targmani germanul enaze.
1945 wels igi sacxovreblaT gadavida miunxenSi sadac ganagrZobda samecniero moRvaweobas. mixako wereTeli dakrZalulia safrangeTSi levilis sasaflaoze.
7.
mixeil TamaraSvili daibada 1858 wels axalcixeSi. TamaraSvilma sasuliero ganaTleba evropis ramdenime qveynebSi miiRo. samSobloSi dabrunebis Semdeg igi Tbilisis
miZinebis taZaris mRvdlad gaamweses. TamaraSvils romelmac aqtiuri moRvaweobiT miiqcia yuradReba, xelisuflebam samSobloSi mRvdel-msaxurebis ufleba CamoarTves da
moxda misi Tbilisidan gaZeveba. TamaraSvili romSi gaemgzavra da swavla ganagrZo sasuliero akademiaSi. saswavleblis damTavrebis Semdeg mas RvTismetyvelebis doqtoris wodeba mianiWes da amave akademiis profesori gaxda.
TamaraSvili guldasmiT ecnoboda ucxoeTSi dacul istoriul masalebs radgan
obieqturad gamoekvlia saqarTvelos warsuli. 1910 wels gamovida misi wigni `qarTuli
eklesia dasabamidan dRemde~. es iyo fundamenturi naSromi rac sazogadoebas Cveni qveynis istorias acnobda. wignSi Tavmoyrilia evropis arqivebSi moZiebuli uaRresad sayuradRebo wyaroebi. amis gamo mas dRemde ar daukargia mecnieruli Rirebuleba. TamaraSvili iyo erT-erTi yvelaze pirveli mkvlevari, romelmac evropeli mkiTxveli saqarTvelos istoriasa da kulturas aziara. garda amisa man SesZlo cnobebis moZieba sulxan-saba orbelianis evropaSi mogzaurobis Sesaxeb. samwuxarod, TamaraSvilis cxovreba tragikulaT dasrulda. 1911 wels man italiis erT zRvispira qalaqSi daxrCobidan
ixsna ucnobi adamiani TviTon ki daiRupa.DoTxmoci wlis Semdeg 1978 wels, misi neSti
qarTul miwas miabares.
8.
eqvTime TayaiSvili daibada 1863 wels sofel lixaurSi. quTaisis klasikur gimnaziis dasrulebis Semdeg man swavla ganagrZo peterburgis universitetSi. 1887 wels igi
samSobloSi dabrunda da Tbilisis gimnaziaSi maswavlebelad daiwyo muSaoba. TayaiSvili aqtiurad monawileobda ara-erT arqeologiur eqspediciebSi. man daaarsa saistorio-saeTnografio sazogadoeba rasac ToTxmeti wlis ganmavlobaSi xelmZRvanelobda.
es sazogadoeba miznaT isaxavda gaCanagebidan exsna Cveni kulturuli memkvidreoba. eqvTime TayaiSvili gaxldaT saqarTvelos demokratiuli respublikis damfuZnebeli krebis Tavmjdomaris moadgile. igi iyo Tbilisis saxelmwifo universitetis erT-erTi damaarsebelTagani.
1921 wels saqarTvelos mTavroba iZulebuli gaxda, rom emigraciaSi wasuliyo da
Tan waeRo samuzeumo Zvirfaseuloba. oficialurad ganZis mesakuTre mTavroba iyo Tumca erovnul saganZurs faqtobrivad eqvTime TayaiSvili meurveobda. miuxedavad problemebisa eqvTimem yvelaferi gaakeTa radgan Rirseulad Seesrulebia es Zalze umniSvnelovanesi misia. safrangeTSi igi ganagrZobda nayofier samecniero moRvaweobas. 1925
wels moxda misi arCeva aziis Semswavleli samecniero sazogadoebis namdvil wevrad.
meore msoflio omis dasrulebis Semdeg rodesac SesaZlebeli gaxda Cveni saganZuris
samSobloSi Camotana eqvTime TayaiSvili TbilisSi dabrunda. mecnieri gardaicvala
1953 wels. saqarTvelos eklesiam 2002 wels igi wmindanad Sehracxa.

11

teqstis redaqtirebis Sefasebis kriteriumebi


(davalebebi ## 1-4)
I.

morfologiur-orTografiuli da sintaqsuri Secdomebi ---------------------------------------10q.

am tipis yovel Secdomaze maqsimalur Sefasebas (10) akldeba TiTo qula.


II. stilisturi xarvezebi ---------------------------------------------------------------------------------------------------2q.
am tipis yovel xarvezze maqsimalur Sefasebas (2) akldeba TiTo qula.
III. punqtuaciuri Secdomebi ------------------------------------------------------------------------------------------------6q.
am tipis yovel Secdomaze maqsimalur Sefasebas (6) akldeba TiTo qula.
IV. meqanikuri Secdomebi da teqsturi uzustobebi ---------------------------------------------------------2q.
am tipis yovel Secdomaze maqsimalur Sefasebas (2) akldeba TiTo qula.
1.
halikarnasi, dRevandeli bodrumi, mcire aziis erT-erTi ulamazesi qalaqi iyo. mis
mTavar RirsSesaniSnaobas warmoadgenda mefe mavsolis didebuli akldama. samarxis
mSenebloba mefis sicocxleSive daiwyo. arqiteqtorTa CanafiqriT, samarxs, rogorcYyvelaze mdidrul nagebobas, qalaqi unda daemSvenebina. es iyo berZnuli taZris
msgavsi Senoba. igi Semkuli iyo marmarilos qandakebebiTa da bareliefebiT, romlebic
imdroindelma saukeTeso moqandakeebma Seqmnes. bareliefebze gamosaxuli scenebi amorZalebTan berZenTa brZolas ganasaxierebda (asaxierebda).
mavsole gardaicvala Zveli welTaRricxvis IV saukunis 50-ian wlebSi. igi dakrZales mis mierve agebul akldamaSi, romelsac mavsolis pativsacemad mavzoleumi uwodes. XIV saukuneSi mavzoleumi Zlierma miwisZvram daangria. igi sabolood ganadgurda XV saukuneSi jvarosnebis Semosevis Sedegad. oqrosa da ganZeulobis maZieblebma
samarxi mTlianad gaZarcves. jvarosnebi kedlebidan marmarilos filebs glejdnen,
qandakebebs amsxvrevdnen. halikarnasis nangrevebze maT aaSenes pirquSi da miuvali simagre _ (,) wminda petres cixe.
XIX saukunis 50-ian wlebSi mavzoleumis mimdebare teritoriaze daiwyo arqeologiuri gaTxrebi. arqeologebma mavzoleumis naSTebi, bareliefebi da qandakebebis fragmentebi aRmoaCines, ramac mis mraval saidumlos mohfina naTeli.
2.
kunZul rodosis mosaxleobas swamda, rom mas mzis RmerTi icavda. rodoselebma
gadawyvites heliosis giganturi qandakebis (kolosis) ageba, raTa amiT pativi ecaT
TavianTi mfarvelisaTvis. Tavdapirvelad Tixisagan gamoiZerwa figura, romelic garedan jer cviliT, Semdeg ki isev TixiT ifareboda. cvilis saSualebiT Tixis or fenas
erTmaneTisagan acalkevebdnen da maT Soris brinjaos asxamdnen. rodesac liToni civdeboda, Tixis garss amtvrevdnen, figuras fxekdnen da aprialebdnen. qandakebas nawil-nawil akeTebdnen da iarusebad awyobdnen.
samuSaoebi 12 wels gagrZelda. heliosis qandakeba marmarilos kvarcxlbekze idga
da mas gvirgviniT Semkuli Wabukis saxe hqonda. qandakebis simaRle 37 metri iyo. mis
sanaxavad uamravi mogzauri modioda. 56 wlis Semdeg qandakeba Zlieri miwisZvris gamo
daingra (Zlierma miwisZvram daangria). rodoselebs ramdenjerme ucdiaT, rom fexze
wamoeyenebinaT damxobili goliaTi, magram maTi yvela cda marcxiT damTavrebula. bolos is iyida erTma mdidarma vaWarma, romelmac nawilebad daSlili qandakeba 900 aqlemis meSveobiT gaitana.
mecnierebi didxans ikvlevdnen, rogor gamoiyureboda rodosis kolosi. qandakebis
Seqmnisa da aRmarTvis rTuli teqnikis gamo igi msoflios saocrebad iTvleba.
3.
babiloni mdebareobda dRevandeli erayis teritoriaze, mdinare evfratis napirebze. nabuqodonosoris mefobis dros igi aRmosavluri kulturis erT-erTi udidesi
centri gaxda. mogzaurebs yvelaze metad izidavda dakiduli baRebi. babilonis dedofali, midiis mefis asuli, Tavis qveyanaSi miCveuli iyo ayvavebul mTebsa da tyeebs da

12

es usicocxlo adgili ar moswonda. mefes Tavisi sayvareli meuRlisaTvis es baRebi


augia, raTa misTvis cxelsa da utyeo babilonSi cxovreba Seemsubuqebina. misi brZanebiT, iSviaTi mcenareebi mravali qveynidan SemoutaniaT.
nagebobas hqonda piramidis forma da Sedgeboda oTxi iarusisagan. iarusebs svetebi
iWerda. TiToeuli svetis simaRle ocdaxuTi metri iyo. baRebi irwyveboda evfratis
wyliT, romelic iq specialuri wyalsaqaCi borblebiTa da tyavis WurWliT ahqondaT.
sarwyav wyals rom ar gaeJona, iarusebis zedapiri jer lerwmiT ifareboda, Semdeg ki
masze noyieri miwa iyreboda. amdenad, maRali koSkis farTo iarusebze gaSenebuli baRebi sakmaod rTuli nageboba iyo.
SuamdinareTis mkvidrni Tixas zeldnen da saSen masalad iyenebdnen, rac Zalian iafi jdeboda. samwuxarod, Tixa gamZle ar iyo, amitomac babilonelTa nagebobebis kvalic ar darCa.
4.
qalaqi aleqsandria aleqsandre makedonelma daaarsa. mefis azriT, es qalaqi unda
gamxdariyo umniSvnelovanesi savaWro centri da navsadguri. mefes surda, rom kunZul
farosze manamde arnaxuli sididis Suqura aeSenebinaT. marTlac, Suqura, romelic
Zveli welTaRricxvis III saukuneSi aigo, mecnierebisa da teqnikis udidesi miRweva iyo.
koSkis gumbaTSi enTo Cauqrobeli cecxli, romlis Suqi liTonis sarkeebiT Zlierdeboda da sibneleSi gzas uCvenebda xomaldebs. sarkeebis sistema sxva problemasac
wyvetda, kerZod, meTvalyureebs gemebis SemCneva manam SeeZloT, sanam isini qalaqs miuaxlovdebodnen.
droTa ganmavlobaSi aleqsandriis ube siliT aivso. XII saukuneSi Suquram funqcia
dakarga, radgan portSi xomaldebis Sesvla ukve SeuZlebeli gaxda. XIV saukuneSi Suqura Zlieri miwisZvris gamo (Zlierma miwisZvram daangria) daingra. misi qvebiT aSenda
TavdacviTi nageboba, romelic dRemde dgas koSkis adgilze, xolo brinjaos firfitebisagan monetebi daamzades.
1994 wels myvinTavebma Suquris narCenebi ipoves, Semdeg kosmosidan gadaRebuli
fotoebis meSveobiT danarCeni nawilebic aRmoaCines. savaraudod, koSkis simaRle 134
metri unda yofiliyo. rogorc Cans, im droisaTvis aleqsandriis Suqura yvelaze maRali nageboba iyo dedamiwaze.

(davalebebi ## 5-8)
I.

morfologiur-orTografiuli da sintaqsuri Secdomebi ---------------------------------------10q.

am tipis yovel Secdomaze maqsimalur Sefasebas (10) akldeba TiTo qula.


II. stilisturi xarvezebi ---------------------------------------------------------------------------------------------------2q.
am tipis yovel xarvezze maqsimalur Sefasebas (3) akldeba TiTo qula.
III. punqtuaciuri Secdomebi ------------------------------------------------------------------------------------------------6q.
am tipis yovel Secdomaze maqsimalur Sefasebas (5) akldeba TiTo qula.
IV. meqanikuri Secdomebi da teqsturi uzustobebi ---------------------------------------------------------2q.
am tipis yovel Secdomaze maqsimalur Sefasebas (2) akldeba TiTo qula.

5.
kalistrate salia daibada 1901 wels samegrelos sofel jgalSi. 1920 wels igi
Tbilisis saxelmwifo universitetis sibrZnismetyvelebis fakultetis studenti gaxda.
sabWoTa xelisuflebam salia daapatimra, ramac evropaSi xmauri gamoiwvia. amis gamo
mas da ramdenime sxva qarTvel patimars germaniaSi wasvlis ufleba misces. saliam jer
berlinis universiteti daamTavra, Semdeg _ parizis universitetis istoriul-literaturuli fakulteti. kalistrate salia iyo antisabWoTa frontis aqtiuri wevri. igi
germanul jarSi Seqmnil qarTul nawilSi Caewera, radgan fiqrobda, rom germania sa-

13

qarTvelos gaaTavisuflebda. salia aqtiurad monawileobda qarTvel samxedro tyveTa gamoxsnisa da ebraelTa gadarCenis procesSi.
1948 wels kalistratem meuRlesTan erTad daafuZna Jurnali bedi qarTlisa. es
Jurnali iyo pirveli qarTvelologiuri gamocema evropaSi. igi 35 wlis ganmavlobaSi
gamodioda safrangeTis samecniero kvlevis erovnuli centris daxmarebiT. Jurnali,
romelmac Tavi mouyara ucxoeTSi moRvawe qarTvelologebs, mniSvnelovan rols asrulebda qarTuli kulturis popularizaciaSi. kalistrate salia iyo oslos universitetis sapatio profesori, araerTi samecniero sazogadoebis wevri. kalistrate salia
gardaicvala 1986 wels parizSi. igi daasaflaves levilis sasaflaoze. 1988 wels, salias anderZis Tanaxmad, misi ferfli didubis panTeonis miwas miabares.

6.
mixeil (mixako) wereTeli daibada 1878 wlis 23 dekembers zemo imereTis sofel
cxrukveTSi. quTaisis klasikuri gimnaziis damTavrebis Semdeg man swavla ganagrZo kievis universitetSi, saidanac igi garicxes, radgan aqtiurad iyo CarTuli politikur
saqmianobaSi. mixako wereTeli, romelsac saukeTeso evropuli ganaTleba hqonda miRebuli sorbonis, Jenevisa da haidelbergis universitetebSi, saqarTvelos demokratiuli respublikis diplomatiur misiebs xelmZRvanelobda germaniasa da skandinaviis
qveynebSi.
bolSevikuri ruseTis mier saqarTvelos okupaciis gamo mixako wereTeli iZulebuli gaxda, rom samudamod daetovebina samSoblo. emigraciaSi myofi mecnieri nayofierad moRvaweobda. igi arCeuli iyo didi britaneTisa da irlandiis samecniero sazogadoebebis namdvil wevrad. garda amisa, igi iyo `qarTvel tradicionalistTa kavSiris~ dafuZnebis erT-erTi moTave. meore msoflio omis wlebSi mixako wereTlis ZalisxmeviT germaniis sakoncentracio banakebidan asobiT qarTveli ganTavisuflda. saxelovanma mecnierma da mamuliSvilma mniSvnelovani wvlili Seitana rusTvelologiis ganviTarebaSi. 1963 wels parizSi daibeWda `vefxistyaosani~, romelic gamosacemad moamzada mixako wereTelma. 1975 wels gamovida poemis miseuli prozauli Targmani germanul
enaze. 1945 wels igi sacxovreblad gadavida miunxenSi, sadac ganagrZobda samecniero
moRvaweobas. mixako wereTeli dakrZalulia safrangeTSi, levilis sasaflaoze.

7.
mixeil TamaraSvili daibada 1858 wels axalcixeSi. TamaraSvilma sasuliero ganaTleba evropis ramdenime qveyanaSi miiRo. samSobloSi dabrunebis Semdeg igi Tbilisis
miZinebis taZris mRvdlad gaamweses. TamaraSvils, romelmac aqtiuri moRvaweobiT miiqcia yuradReba, xelisuflebam samSobloSi mRvdelmsaxurebis ufleba CamoarTva da
Tbilisidan gaaZeva. TamaraSvili romSi gaemgzavra da swavla ganagrZo sasuliero akademiaSi. saswavleblis damTavrebis Semdeg mas RvTismetyvelebis doqtoris wodeba mianiWes da amave akademiis profesori gaxda.
TamaraSvili guldasmiT ecnoboda ucxoeTSi dacul istoriul masalebs, raTa obieqturad gamoekvlia saqarTvelos warsuli. 1910 wels gamovida misi wigni `qarTuli eklesia dasabamidan dRemde~. es iyo fundamenturi naSromi, romelic sazogadoebas Cveni
qveynis istorias acnobda. wignSi Tavmoyrilia evropis arqivebSi moZiebuli uaRresad
sayuradRebo wyaroebi. amis gamo mas dRemde ar daukargavs mecnieruli Rirebuleba. TamaraSvili iyo erT-erTi pirveli mkvlevari, romelmac evropeli mkiTxveli saqarTvelos istoriasa da kulturas aziara. garda amisa, man SeZlo cnobebis moZieba sulxansaba orbelianis evropaSi mogzaurobis Sesaxeb. samwuxarod, TamaraSvilis cxovreba
tragikulad dasrulda. 1911 wels man italiis erT zRvispira qalaqSi daxrCobisagan
ixsna ucnobi adamiani, TviTon ki daiRupa.DoTxmoci wlis Semdeg, 1978 wels, misi neSti
qarTul miwas miabares.E

14

8.
eqvTime TayaiSvili daibada 1863 wels sofel lixaurSi. quTaisis klasikuri gimnaziis dasrulebis Semdeg man swavla ganagrZo peterburgis universitetSi. 1887 wels
igi samSobloSi dabrunda da Tbilisis gimnaziaSi maswavleblad daiwyo muSaoba. TayaiSvili aqtiurad monawileobda araerT arqeologiur eqspediciaSi. man daaarsa saistorio-saeTnografio sazogadoeba, romelsac ToTxmeti wlis ganmavlobaSi xelmZRvanelobda. es sazogadoeba miznad isaxavda gaCanagebisagan exsna Cveni kulturuli memkvidreoba. eqvTime TayaiSvili gaxldaT saqarTvelos demokratiuli respublikis damfuZnebeli krebis Tavmjdomaris moadgile. igi iyo Tbilisis saxelmwifo universitetis erT-erTi damaarsebelTagani.
1921 wels saqarTvelos mTavroba iZulebuli gaxda, rom emigraciaSi wasuliyo da
Tan waeRo samuzeumo Zvirfaseuloba. oficialurad ganZis mesakuTre mTavroba iyo,
Tumca erovnul saganZurs faqtobrivad eqvTime TayaiSvili meurveobda. miuxedavad
problemebisa, eqvTimem yvelaferi gaakeTa, raTa Rirseulad Seesrulebina es umniSvnelovanesi (Zalze mniSvnelovani) misia. safrangeTSi igi ganagrZobda nayofier samecniero moRvaweobas. 1925 wels igi aziis Semswavleli samecniero sazogadoebis namdvil
wevrad airCies. meore msoflio omis dasrulebis Semdeg, rodesac SesaZlebeli gaxda
Cveni saganZuris samSobloSi Camotana, eqvTime TayaiSvili TbilisSi dabrunda. mecnieri gardaicvala 1953 wels. saqarTvelos eklesiam 2002 wels igi wmindanad Seracxa.

teqstis redaqtirebis Sefasebis procesSi naTlad gamoCnda, rom abiturientTa nawili teqstis redaqtirebis nacvlad meqanikurad eZebs da asworebs calkeul formebs,
rac gaumarTlebelia, gansakuTrebiT, sintaqsuri da punqtuaciuri Secdomebisa da stilisturi xarvezebis gasworebisas. forma, romelic Secdomaa erT SemTxvevaSi, sxva
konteqstSi SeiZleba swori iyos, amitom am davalebis Sesrulebisas Zalze mniSvnelovania abiturientma yuradRebiT waikiTxos teqsti da Secdomebis gasworebisas kargad
gaiazros konteqsti. winaaRmdeg SemTxvevaSi, SeiZleba redaqtirebulis nacvlad bundovani, faqtobrivi SecdomebiTa da xarvezebiT savse teqsti miiRos.
rogorc nimuSebidan Cans, teqstis redaqtirebis Sefasebis kriteriumebSi qulebi
sxvadasxvagvarad SeiZleba iyos ganawilebuli. amdenad, zemoT mocemuli kriteriumebi
mxolod sanimuSod gamodgeba da 2015 wlis erTian erovnul gamocdebze teqstis redaqtirebis kriteriumebica da maTSi qulaTa ganawilebac SesaZloa gansxvavebuli iyos.

15

II. argumentirebuli ese (20 qula)


1.
arsebobs mosazreba, rom garemos dacvis mizani mxolod adamianis sicocxlesa da
janmrTelobaze zrunva Tu iqneba, maSin garemo SeiZleba daucveli aRmoCndes.
argumentirebuli msjelobiT daeTanxmeT am mosazrebas an uaryaviT igi.
2.
arsebobs mosazreba, rom globalizacia safrTxes uqmnis saxelmwifoebis damoukideblobas da es axali tipis kolonizacias waagavs.
argumentirebuli msjelobiT daeTanxmeT am mosazrebas an uaryaviT igi.
3.
arsebobs mosazreba, rom saskolo ganaTlebis mTavari mizania axalgazrdebSi lideris Tvisebebis Camoyalibeba.
argumentirebuli msjelobiT daeTanxmeT am mosazrebas an uaryaviT igi.
4.
arsebobs mosazreba, rom umaRlesi saswavleblebis raodenoba mkveTrad unda Semcirdes, radgan axalgazrdebis dasaqmeba sul ufro problemuri xdeba.
argumentirebuli msjelobiT daeTanxmeT am mosazrebas an uaryaviT igi.
5.
sazogadoebis nawili miiCnevs, rom saxelmwifos mmarTvel organoebSi qalebis raodenobis mniSvnelovani zrda aucilebelia qveyanaSi politikuri procesebis ukeT warmarTvisaTvis.
argumentirebuli msjelobiT daeTanxmeT am mosazrebas an uaryaviT igi.
6.
sazogadoebis nawili miiCnevs, rom arsebobs profesiebi, romelTa dauflebac mxolod mamakacebisaTvis an mxolod qalebisaTvis aris mizanSewonili.
argumentirebuli msjelobiT daeTanxmeT am mosazrebas an uaryaviT igi.
7.
sazogadoebis nawili miiCnevs, rom axalgazrdebis msoflmxedvelobis CamoyalibebaSi umniSvnelovanes rols asrulebs televizia.
argumentirebuli msjelobiT daeTanxmeT am mosazrebas an uaryaviT igi.
8.
sazogadoebis nawili miiCnevs, rom sityvis Tavisufleba ufro mniSvnelovania,
vidre adamianis piradi cxovrebis xelSeuxebloba.
argumentirebuli msjelobiT daeTanxmeT am mosazrebas an uaryaviT igi.

gaaanalizeT warmodgenili Tvalsazrisi, SeafaseT misi dadebiTi da uaryofiTi mxareebi da CamoayalibeT Tqveni damokidebuleba naTlad, mkafiod da dasabuTebulad, argumentebi gaamyareT saTanado magaliTebiT. msjeloba unda iyos logikurad gamarTuli da abzacebiT danawevrebuli. SearCieT teqstis Sesabamisi stili. daicaviT saliteraturo enis normebi.

gaiTvaliswineT: Tu Tqveni msjeloba Semoifargleba oTxi-xuTi winadadebiT, naSromi ar gaswordeba.

16

argumentirebuli eses Sefasebis kriteriumebi

I kriteriumi

davalebis pirobis adekvaturi gageba da gaazreba

qulebi

1.

davalebis piroba adekvaturadaa gagebuli.

2.

davalebis piroba nawilobriv araadekvaturadaa gagebuli.

3.

davaleba mTlianobaSi araadekvaturadaa gagebuli.

0 naweri
aRar
swordeba

II kriteriumi

naSromis ageba

qulebi

1.

naSromi kargadaa organizebuli, monakveTebi Tanamimdevrulad da logikurad enacvleba erTmaneTs, abzacebi sworadaa gamoyofili.

2.

naSromSi darRveulia teqstis logika da/an igi organizebuli ar aris.

III kriteriumi

msjelobis dasabuTeba

qulebi

1.

msjeloba damajerebladaa dasabuTebuli da argumentebi gamyarebulia


Sesaferisi magaliTebiT.

2.

msjeloba mTlianobaSi dasabuTebulia, Tumca calkeul SemTxvevebSi


argumentacia arasakmarisia da/an ar aris gamyarebuli Sesaferisi magaliTebiT.

2.

msjeloba dasabuTebulia, Tumca calkeul SemTxvevebSi argumentebsa


da moxmobil magaliTebs damajerebloba aklia.

3.

msjeloba zereledaa dasabuTebuli da argumentebi aradamajerebelia.

4.

msjeloba Zalze zogadia, argumentebis da/an magaliTebis moxmobisas


daSvebulia uzustoba an faqtobrivi Secdoma.

5.

msjeloba dasabuTebuli ar aris.

17

IV kriteriumi

damoukidebeli azrovneba da zogadi ganaTleba

qulebi

1.

naSromSi mkafiod gamovlinda abiturientis damoukidebeli azrovnebis


unari, SexedulebaTa da SefasebaTa araSablonuroba da zogadi ganaTleba.

2.

naSromSi nawilobriv gamovlinda abiturientis damoukidebeli azrovnebis unari, Tumca mkafiod gamovlinda zogadi ganaTleba; anda naSromSi mkafiod gamovlinda abiturientis damoukidebeli azrovnebis unari, SexedulebaTa da SefasebaTa araSablonuroba, Tumca nawilobriv
gamovlinda zogadi ganaTleba.

3.

naSromSi nawilobriv gamovlinda zogadi ganaTleba da/an damoukidebeli azrovnebis unari.

4.

naSromSi ar gamovlinda damoukidebeli azrovnebis unari da zogadi


ganaTleba.

V. kriteriumi

leqsika da stili

qulebi

1.

naSromSi azri enobrivad (leqsikurad) zustad da mkafiodaa gamoxatuli, SerCeulia dasmuli amocanis Sesaferisi stili, daculia naSromis
stilisturi erTgvarovneba. gvxvdeba oriode stilisturi xarvezi.

2.

naSromSi azri enobrivad (leqsikurad) zustad da mkafiodaa gamoxatuli, magram gvxvdeba stilisturi xarvezebi.

3.

naSromSi azri gasagebia, magram leqsika mwiria, gvxvdeba araadekvaturi


leqsika da stilisturi xarvezebi.

4.

naSromi stilisturad gaumarTavia.

VI. kriteriumi

morfologia, orTografia, sintaqsi

qulebi

1.

ar aris daSvebuli erTze meti Secdoma.

2.

ar aris daSvebuli orze meti Secdoma.

3.

ar aris daSvebuli oTxze meti Secdoma.

4.

ar aris daSvebuli eqvsze meti Secdoma.

5.

daSvebulia eqvsze meti Secdoma.

18

VII. kriteriumi

punqtuacia

qulebi

1.

ar aris daSvebuli samze meti Secdoma.

2.

ar aris daSvebuli eqvsze meti am tipis Secdoma.

3.

daSvebulia eqvsze meti Secdoma.

argumentirebuli eses Sesrulebas abiturientTa didi nawili warmatebiT arTmevs


Tavs. axalgazrdebs aRelvebT Cveni sazogadoebisaTvis aqtualuri problemebi, msjeloben am sakiTxebze da sakuTar damokidebulebasac Tamamad ayalibeben. amave dros,
TvalSi sacemia is garemoeba, rom, samwuxarod, abiturientTa nawils ar esmis iseTi
terminebis mniSvneloba, rogorebicaa: garemos dacva, sityvis Tavisufleba, globalizacia, kolonizacia da misT., rac zogadi ganaTlebis dabal doneze miuTiTebs. amis
gamo am axalgazrdebs uWirT argumentirebuli eses Sesruleba. garda amisa, zogierTi
abiturienti yuradRebiT ar kiTxulobs davalebis pirobas, kargad ar iazrebs mas, amitom mis mier daweril eses araferi aqvs saerTo davalebis pirobasTan da masSi dasaxelebuli problema mxolod sxva konteqstSia naxsenebi. bunebrivia, amgvari davalebebi an ar swordeba, an Zalian dabal Sefasebas imsaxurebs.
sagangebod unda aRiniSnos, rom eseebis didi nawili enobrivi TvalsazrisiT CamorCeba mis Sinaarsobriv mxares. xSir SemTxvevaSi axalgazrdebs uWirT msjeloba ara
imitom, rom maT saTanado argumentebi ar gaaCniaT, aramed imitom, rom azris naTlad
da mkafiod Camoyalibeba uWirT arasaTanado enobrivi kompetenciis gamo.

19

III. wakiTxulis gaazreba da mxatvruli teqstis analizi (40 qula)

davaleba # 1
`vefxistyaosanSi~ aRwerilia TinaTinis gamefebis Semdeg gamarTuli nadimi:
I.
dRe erT gardaxda, puroba, sma-Wama iyo, xiloba,
nadimad msxdomTa laSqarTa mun didi Semoyriloba.
mefeman Tavi dahkida, Seeqmna daRrejiloba.
`netar, ra umZims, ra sWirso?~ _ Seqmnes amisi ciloba...
Tqves, Tu: `mefe cudsa rasme gonebasa Cavardnila,
II.
Tvara aqa samZimari maTi yola ara qmnila~.
avTandil Tqva: `sograt, vhkiTxoT, gviTxras, radmca Segvecila?
vhkadroT rame salaRobo, rasaTvismca gagviwbila?~
III. adges sograt da avTandil taniTa miT kenariTa,
TviTo aivses Wiqebi, mivlen qceviTa wynariTa,
wina miusxdes muxl-moyriT, piriTa mocinariTa,
vaziri laRobs eniTa, wylianad moubnariTa:
IV.
`dagiRrejia, mefeo, aRar gicinis pirio.
marTal xar: waxda saWurWle Tqveni mZime da Zvirio,
yvelasa gascems asuli Tqveni saboZvar-xSirio;
yolamca mefed nu dasvi, Tavsa rad ugde Wirio?~
V. ra mefeman moismina, gacinebiT Semohxedna,
gaukvirda, `viT mkadrao, an sityvani viT gabedna~.
`karga hqmeno~, daumadla, brZanebani uimedna,
`Cemi zraxva siZunwisa, tyuis, vinca daiybedna~.
`ege ar mimZims, vaziro, esea, rome mwyenia:
VI.
sibere maxlavs, davlien siymawvilisa dRenia,
kaci ar aris, siTganca sabrZanebeli Cvenia,
rome mas Cemgan eswavlnen samamaconi znenia.
VII. erTai mivis asuli, nazardi saTuTobiTa:
RmerTman ar momca yma-Svili, _ var sawuTrosa TmobiTa, _
anumca mgvanda mSvildosnad, anu kvla burTaobiTa;
cotasa Semwevs avTandil Cemganve nazardobiTa~.
VIII.
yma mefisa brZanebasa laRi wynarad moismenda,
Tav-modrekiT gaiRimna, gacineba dauSvenda,
TeTrTa kbilTaT gamomkrTalsa Suqsa velTa moafenda.
mefe hkiTxavs: `ras icini, anu Cemgan rad Segrcxvenda?~
IX. kvla ubrZana: `Tavsa Cemsa, ras icini, rad damgmeo?~
ymaman hkadra: `mogaxseneb da farmani miboZeo,
raca gkadro, ar gewyinos, ar gahrisxde, ar gaswyreo,
ar gamxado kadnierad, ar amiklo amas zeo~.
X.
ubrZana: `radmca viwyine Tqma Sengan sawyinarisa!~
fica mze TinaTinisa, mis mzisa mowunarisa.
avTandil ityvis: `daviwyo kadreba saubnarisa:
nu mohkvex mSvildosnobasa, Tqma sjobs sityvisa wynarisa.
XI. miwaca Tqveni avTandil Tqvens wina mSvildosania;
naZlevi davdvaT, movasxneT mowmad Tqvennive ymania;
moasparezed vin mgavso? _ cudniRa ukuTqmania.
gardamwyvedeli misica burTi da moedania!~
mefe laRi da wyliani gamxiarulda metad-re,
XII.
siciliT uTxra avTandils: `Svilad gzrdi, miT Se-ve-mkadre;
ici, ar giwyen, gazrdilo, miT Semomixe zedad-re.
Tu ar gawbilde, majobo, bedi geyofis bedad-re~.

20

a) wakiTxulis gaazreba (15 qula)


davalebis Sesasruleblad yuradRebiT gaecaniT teqsts. kiTxvebze pasuxebis gacema
maSin daiwyeT, rodesac teqstis Sinaarsi mTlianad gasagebi iqneba. mocemuli oTx-oTxi
pasuxidan airCieT mxolod erTi da SemoxazeT. moniSnuli pasuxi gadaitaneT pasuxebis
furcelSi amgvarad: pasuxis Sesabamis ujredSi gaakeTeT aRniSvna _ X.
(1) 1.
a)
b)
g)
d)

ra azrs gamoxatavs pirveli striqoni?

(1) 2.
a)
b)
g)
d)

ris gamo ikiTxes Sekrebilma didebulebma _ `netar ra umZims, ra sWirso~?

(1) 3.
a)
b)
g)
d)

ra SesTavaza avTandilma sograts?

(1) 4.
a)
b)
g)
d)

ra moimoqmedes avTandilma da sogratma, sanam mefes gaesaubrebodnen?

(1) 5.
a)
b)
g)
d)

ra saxumaro TemiT daiwyo saubari vazirma?

(1) 6.
a)
b)
g)
d)

rogori reaqcia hqonda mefes vaziris xumrobaze?

(1) 7.
a)
b)
g)
d)

romel striqonSi iyenebs avtori mxatvrul saSualebas?

(1) 8.
a)
b)
g)
d)

ra adardebda rostevans?

TinaTinis
TinaTinis
TinaTinis
TinaTinis

gamefebis
gamefebis
gamefebis
gamefebis

meore
meore
meore
meore

dRes
dRes
dRes
dRes

samefo laSqris Sekreba brZanes.


sasaxleSi saboZvari gasces.
gadawyda nadirobaSi Sejibreba gamarTuliyo.
sasaxleSi nadimi gaimarTa.

samefos daucvelobis gamo.


saunjis gacemis gamo.
qalis gamefebis gamo.
mefis daRonebis gamo.

gavexumroT,
gavexumroT,
gavexumroT,
gavexumroT,

savse
savse
savse
savse

Senma
Senma
Senma
Senma

taxtis daTmoba rom SevumsubuqoTo.


radgan saWurWlis gacema adardebso.
Wmunvis mizezi rom gagvimxiloso.
raTa sxvebTan erTad moilxinoso.

WiqebiT
WiqebiT
WiqebiT
WiqebiT

asulma
asulma
asulma
asulma

mefisaken
mefisaken
mefisaken
mefisaken

gaemarTnen
gaemarTnen
gaemarTnen
gaemarTnen

da
da
da
da

TinaTinis sadRegrZelo Sesves.


misi sadRegrZelo Sesves.
mis winaSe daiCoqes.
asulis gamefeba miuloces.

ver gamoiCina sibrZne da mTeli samefo gaaRaribao.


mTeli saganZuri gasca da amiT samefo daamwuxrao.
ver gamoiCina guluxvoba da jobda, ar gagemefebinao.
mTeli saganZuri gasca da jobda, ar gagemefebinao.

SeSfoTda da gabrazda.
gaukvirda da Cafiqrda.
gauxarda da gaecina.
gaukvirda da gaecina.

`ege ar mimZims, vaziro, esea, rome mwyenia~.


`kaci ar aris, siTganca sabrZanebeli Cvenia~.
`sibere maxlavs, davlien siymawvilisa dRenia~.
`cotasa Semwevs avTandil Cemganve nazardobiTa~.

rom
rom
rom
rom

daberda
daberda
daberda
daberda

da
da
da
da

iZulebuli gaxda, qaliSvili gaemefebina.


didi xnis sicocxle aRar hqonda darCenili.
misi dari raindi samefoSi aRar rCeboda.
aRar SeeZlo Zveleburad enadira.

21

(1) 9.
a)
b)
g)
d)

ra reaqcia hqonda avTandils mefis naTqvamze?


atirda.
gauxarda.
gaocda.
Caicina.

(1) 10. romel mxatvrul saSualebas iyenebs avtori striqonSi: `...kbilTa gamomkrTalsa
Suqsa velTa moafenda~?
a) hiperbolas.
b) Sedarebas.
g) epiTets.
d) gapirovnebas.
(1) 11.
a)
b)
g)
d)

ratom moiTxova avTandilma mefisagan usafrTxoebis piroba?

(1) 12.
a)
b)
g)
d)

avTandilis romel frazas SeeZlo mefis ganrisxeba?


`...mogaxseneb da farmani miboZeo~.
`raca gkadro, ar gewyinos, ar gahrisxde, ar gaswyreo~.
`ar gamxado kadnierad, ar amiklo amas zeo~.
`nu mohkvex mSvildosnobasa, Tqma sjobs sityvisa wynarisa~.

(1) 13.
a)
b)
g)
d)

ra SesTavaza mefes avTandilma?

(1) 14.
a)
b)
g)
d)

rogor Sexvda mefe avTandilis SeTavazebas?

(1) 15.
a)
b)
g)
d)

ris Sesaxeb ar aris saubari teqstSi?


mefis sadardeblis.
avTandilis vaJkacobis.
TinaTinis guluxvobis.
samSoblos siyvarulis.

TinaTins SeiZleboda swyenoda avTandilis qceva.


mefes SeiZleboda swyenoda avTandilis naTqvami.
mefisaTvis winaaRmdegobis gaweva Ralatad CaeTvleboda.
avTandils akrZaluli hqonda mefesTan Sepasuxeba.

qveSevrdomebTan erTad moelxina.


misTvis TinaTini mieTxovebina.
sakuTari qaliSvili gaemefebina.
erTmaneTs nadirobaSi Sejibrebodnen.

iukadrisa gazrdilis SeTavazeba.


ugulebelyo gazrdilis SeTavazeba.
sixaruliT daeTanxma gazrdils.
jildos dahpirda gazrdils.

22

b) weriTi davaleba (25 qula)


weriTi davalebis instruqcia:
yuradRebiT gaecaniT davalebis pirobas.
naweri ar gaswordeba, Tu naSromi davalebas ar upasuxebs, mocemuli teqstis pe-

rifrazia, ar aris Sesrulebuli arc erTi miTiTeba an mocemuli teqsti mTlianobaSi


araadekvaturadaa gagebuli, anda enobrivad imdenad gaumarTavia, rom azris gageba
Wirs.
naSromi Sesrulebuli unda iyos gasagebi (garkveuli) xelweriT. is monakveTebi,
romelTa amokiTxvac gaZneldeba, ar gaswordeba da Txzulebis Sefasebisas mxedvelobaSi ar iqneba miRebuli.
orive weriT davalebas Tan axlavs sam-sami miTiTeba. am miTiTebebs unda upasuxoT ise, rom Txzuleba azrobrivad erTiani, mTliani gamovides da ar iyos kiTxvebze cal-calke gacemuli pasuxebis meqanikuri jami an mocemuli teqstis perifrazi
(Tundac mTeli Txzulebis Sinaarsis gadmocema). gaiTvaliswineT, rom davalebis miTiTeba Sesrulebulad ar CaiTvleba, Tu masze mxolod erTi-ori winadadebiT iqneba
pasuxi gacemuli.
CamoayalibeT Tqveni azri naTlad, mkafiod, detalurad da dasabuTebulad. naSromi Sefasdeba imis mixedviT, Tu ramdenad Cans masSi argumentirebisa da damoukidebeli azrovnebis unari da ara imis mixedviT, emTxveva Tu ara Tqveni pozicia sayovelTaod aRiarebul Tvalsazriss. msjeloba unda iyos logikurad gamarTuli da
abzacebiT danawevrebuli; unda daicvaT saliteraturo enis normebi.
Savi samuSaosaTvis rveulSi datovebulia adgili, romelic SegiZliaT gamoiyenoT. gaiTvaliswineT, Savad Sesrulebuli namuSevari ar gaswordeba.
pasuxebis furcelSi daSvebuli Secdoma gadaxazeT da nu dajRabniT.

gaaanalizeT teqsti Semdegi miTiTebebis mixedviT:


imsjeleT, rogor xatavs avtori samefo sasaxleSi Seqmnil situacias (yuradReba miaqcieT patronymur urTierTobas).
imsjeleT rostevanis mxatvruli saxis Sesaxeb.
gansazRvreT, ra mxatvrul saSualebebs iyenebs avtori da ra funqcia ekisreba maT
am teqstSi.

Tqveni Tvalsazrisi daasabuTeT!

davaleba # 2
`vefxistyaosnis~ avtori mogviTxrobs TinaTinisa da avTandilis Sexvedris Sesaxeb:
I.
gaZrcvilsa tansa emosnes yaryumni usapironi,
eburnes moSliT rideni, fasisa Tqmad saWironi,
hSvenodes Savni wamwamni, gulisa gasagmironi,
mas TeTrsa yelsa ekidnes grZlad Tmani, ar uxSironi.
daRrejiT iyo mjdomare ZoweuliTa ridiTa,
II.
avTandils uTxra dajdoma wynarad, cnobiTa mSvidiTa.
monaman selni daudgna, dajda krZalviT da ridiTa,
piris-pir pirsa uWvretda, savse lxiniTa didiTa.
III. qalman ubrZana: `zari mlevs me amisisa Txrobisa;
mwadda ara-Tqma, romlisa Rone ara maqvs Tmobisa,
magra icia mizezi Senisa aqa xmobisa,
rad vzi quSad da daRrejiT, asre mixdili cnobisa?~
ymaman hkadra: `sazarosa Cemgan TqmaRa viT iqmnebis?
IV.
mzesa mTvare Seeyaros, dailevis, da-ca-Wnebis;
azrad arad aRara mcals, Tavi Cemi megonebis,
Tqvenve brZaneT, raca gimZims, anu raca gekurnebis~.
V. qalman uTxra saubari kekluc-sityvad, ar duxWirad;
ityvis: `Tuca aqanamdis Cemgan Sors xar danamWirad,

23

VI.

VII.

VIII.

IX.

X.

XI.

XII.

mikvirs, mogxvda wamis yofad saqme Sengan saeWvi rad,


magra giTxra pirvel xvalme, seni me mWirs raca Wirad.
gaxsovs, odes Sen da rostans mindors mxeci dagexoca,
yma genaxa ucxo vinme, rome cremli moexoca?
mas ukaniT gonebaman misman asre damamxoca.
Sen genukvi monaxvasa, kidiT kide mohlaxo ca.
aqanamdis naubarsa Tuca veras ver getyvia,
magra SoriT siyvaruli Sengan Cemi Semityvia,
vici, rome gauwyvedlad TvalTaT cremli gisetyvia,
Seupyrixar siyvarulsa, guli Seni dautyvia.
asre giTxra, samsaxuri Cemi gmarTebs amad orad:
pirvel, yma xar, xorcieli aravin gvyavs Senad sworad,
merme, Cemi mijnuri xar, dasturia, ar naWorad;
wadi, igi moyme Zebne, axlos iyos, Tunda Sorad.
Sengan Cemi siyvaruli amiT ufro gaamyare,
rome damxsna SeWirveba, eSma bilwi asapyare,
gulsa gare saimedo ia morge, vardi yare,
merme modi, lomo, mzesa Segeyrebi, Semeyare.
samsa Zebne weliwadsa igi Seni saZebnari;
hpovo, modi gamarjvebiT, mxiarulad moubnari;
vera hpovo davijereb, iyo Tu-re uCinari;
kokobi da ufurWvneli, vardi dagxvde daumWnari.
ficiT giTxrob: Sengan kide Tu SevirTo raca qmari,
mzeca momxvdes xorcieli, CemTvis kacad Senaqmari,
srulad movswyde samoTxesa, qvesknels viyo dasanTqmari,
Seni mklvides siyvaruli, gulsa dana asaqmari~.
moaxsena ymaman: `mzeo, vin giSeri awamwame,
sxva pasuxi ramca gkadre, anu ramca Seviwame?
me sikvdilsa movelodi, Sen sicocxle gamiwame,
viTa mona, samsaxurad ganaRamca wave, wa-, me!~

a) wakiTxulis gaazreba (15 qula)


davalebis Sesasruleblad yuradRebiT gaecaniT teqsts. kiTxvebze pasuxebis gacema
maSin daiwyeT, rodesac teqstis Sinaarsi mTlianad gasagebi iqneba. mocemuli oTx-oTxi
pasuxidan airCieT mxolod erTi da SemoxazeT. moniSnuli pasuxi gadaitaneT pasuxebis
furcelSi amgvarad: pasuxis Sesabamis ujredSi gaakeTeT aRniSvna _ X.
(1) 1.
a)
b)
g)
d)

ra daniSnuleba aqvs pirvel strofs?

(1) 2.
a)
b)
g)
d)

ratom iyo avTandili `savse lxiniTa didiTa~?

(1) 3.

ra azrs gamoxatavs striqoni: `mwadda ara-Tqma, romlisa Rone ara maqvs Tmobisa~?
vcdilobdi, ar meTqva is, risi atanac qals ar SeeZlo.
vcdilobdi, meTqva is, risi Tqmac, vicodi, guls matkenda.
vcdilobdi, ar meTqva is, risi uTqmelobac aRar SemeZlo.
vcdilobdi, meTqva is, risi Tqmac yvelasaTvis aucilebeli iyo.

a)
b)
g)
d)

TinaTinis
TinaTinis
TinaTinis
TinaTinis

gansakuTrebuli gonierebis warmoCena.


gansacvifrebeli siuxvis warmoCena.
sulieri simtkicis warmoCena.
garegnuli silamazis warmoCena.

mijnurobis gamJRavnebis saSualeba mieca.


mijnurTan pirispir darCena eRirsa.
saTayvanebeli mijnuris gamefebas eRirsa.
siyvarulis damtkicebis saSualeba mieca.

24

(1) 4.
a)
b)
g)
d)

ra aris avTandilisaTvis `sazaro~?

(1) 5.

romeli mxatvruli saSualebaa gamoyenebuli striqonSi: `mzesa mTvare Seeyaros,

a)
b)
g)
d)
(1) 6.
a)
b)
g)
d)

TinaTinis
TinaTinis
TinaTinis
TinaTinis

mwuxareba.
davaleba.
miuwvdomloba.
ganrisxeba.

dailevis, da-ca-Wnebis~?
metafora.
ironia.
epiTeti.
sarkazmi.

ra azris gamoxatva surs avtors striqonSi: `azrad arad aRara mcals, Tavi Cemi megonebis~?
sakuTari Tavi madardebs, amitom ganSorebas ver gadavitan.
fiqris unari aRara maqvs, amitom yvelafers Sevasruleb.
fiqris unari aRara maqvs, radgan sakuTari Tavi madardebs.
yvelafers usityvod Sevasruleb, Tumc ganSorebas ver gadavitan.

(1) 7.
a)
b)
g)
d)

rogor esaubreboda TinaTini avTandils? (upasuxeT mexuTe strofis mixedviT).

(1) 8.

ras gulisxmobs TinaTini sityvebSi: `...Tuca aqanamdis Cemgan Sors xar danamWirad, mikvirs, mogxvda wamis yofad saqme Sengan saeWvi rad~?
marTalia, Sors iWerdi Cemgan Tavs, magram mainc mivxvdi, rom giyvardi.
aqamde Sors meWira Sengan Tavi, magram ukve SegiZlia xSirad mnaxo xolme.
aqamde Sors meWira Sengan Tavi, magram axla wamierad agisrulda natvra.
yvela meubneboda, rom giyvardi, axla ki mec davijere Seni siyvaruli.

a)
b)
g)
d)

ironiulad.
momxibvlelad.
mkacrad.
mrisxaned.

(1) 9.
a)
b)
g)
d)

ra aRmoCnda TinaTinis daRonebis mizezi?

(1) 10.
a)
b)
g)
d)

VI strofis romeli striqoni gamoxatavs TinaTinis Txovnas?


I striqoni.
II striqoni.
III striqoni.
IV striqoni.

(1) 11.
a)
b)
g)
d)

ris miuxedavad icis TinaTinma avTandilis siyvarulis Sesaxeb?

(1) 12.
a)
b)
g)
d)

ratom miaCnia TinaTins, rom avTandils ormagad evaleba misi samsaxuri?

arabeTis spaspetis gulgriloba.


ucnobi raindis gauCinareba.
saxelmwifos marTvis sirTule.
moxuci mamis dauZlureba.

imis
imis
imis
imis

is
is
is
is

miuxedavad,
miuxedavad,
miuxedavad,
miuxedavad,

Tan
Tan
Tan
Tan

rom
rom
rom
rom

pirispir amis Sesaxeb ar usaubriaT.


misTvis amis Sesaxeb araferi uTqvamT.
manamde erTmaneTs saerTod ar Sexvedrian.
sakuTar grZnobebs xelmwifes umalavdnen.

saukeTeso raindia da Tanac rostevanis gazrdilia.


misi mijnuria da Tanac jaris sardalia.
misi mijnuria da Tanac saukeTeso megobaria.
misi mijnuria da Tanac saukeTeso raindia.

25

(1) 13.
a)
b)
g)
d)

romel striqonSi iyenebs avtori metaforas?

(1) 14.
a)
b)
g)
d)

TinaTinis ra Tviseba Cans mocemul teqstSi?


ampartavnoba.
simamace.
siuxve.
keTilgoniereba.

(1) 15.
a)
b)
g)
d)

ris Sesaxeb ar aris saubari am teqstSi?

`Sengan Cemi siyvaruli amiT ufro gaamyare~.


`wadi, igi moyme Zebne, axlos iyos, Tunda Sorad~.
`gulsa gare saimedo ia morge, vardi yare~.
`samsa Zebne weliwadsa igi Seni saZebnari~.

avTandilis vaJkacobis.
mijnuris erTgulebis.
samSoblos siyvarulis.
ficis gautexlobis.

b) weriTi davaleba (25 qula)


weriTi davalebis instruqcia:
yuradRebiT gaecaniT davalebis pirobas.

naweri ar gaswordeba, Tu naSromi davalebas ar upasuxebs, mocemuli teqstis perifrazia, ar aris Sesrulebuli arc erTi miTiTeba an mocemuli teqsti mTlianobaSi
araadekvaturadaa gagebuli, anda enobrivad imdenad gaumarTavia, rom azris gageba
Wirs.
naSromi Sesrulebuli unda iyos gasagebi (garkveuli) xelweriT. is monakveTebi,
romelTa amokiTxvac gaZneldeba, ar gaswordeba da Txzulebis Sefasebisas mxedvelobaSi ar iqneba miRebuli.
orive weriT davalebas Tan axlavs sam-sami miTiTeba. am miTiTebebs unda upasuxoT
ise, rom Txzuleba azrobrivad erTiani, mTliani gamovides da ar iyos kiTxvebze calcalke gacemuli pasuxebis meqanikuri jami an mocemuli teqstis perifrazi (Tundac
mTeli Txzulebis Sinaarsis gadmocema). gaiTvaliswineT, rom davalebis miTiTeba Sesrulebulad ar CaiTvleba, Tu masze mxolod erTi-ori winadadebiT iqneba pasuxi gacemuli.
CamoayalibeT Tqveni azri naTlad, mkafiod, detalurad da dasabuTebulad. naSromi Sefasdeba imis mixedviT, Tu ramdenad Cans masSi argumentirebisa da damoukidebeli
azrovnebis unari da ara imis mixedviT, emTxveva Tu ara Tqveni pozicia sayovelTaod
aRiarebul Tvalsazriss. msjeloba unda iyos logikurad gamarTuli da abzacebiT
danawevrebuli; unda daicvaT saliteraturo enis normebi.
Savi samuSaosaTvis rveulSi datovebulia adgili, romelic SegiZliaT gamoiyenoT.
gaiTvaliswineT, Savad Sesrulebuli namuSevari ar gaswordeba.
pasuxebis furcelSi daSvebuli Secdoma gadaxazeT da nu dajRabniT.

gaaanalizeT mocemuli teqsti Semdegi miTiTebebis mixedviT:


imsjeleT, raze amaxvilebs avtori yuradRebas mijnurTa pirispir Sexvedris epizodSi (yuradReba miaqcieT personaJTa urTierTobis Taviseburebebs).
imsjeleT TinaTinis mxatvruli saxis Sesaxeb (yuradReba miaqcieT mis garegnobasa
da qcevis motivacias).
imsjeleT, ra mxatvrul saSualebebs iyenebs avtori da ra funqcia ekisreba maT am
teqstSi.

Tqveni Tvalsazrisi daasabuTeT!

26

davaleba # 3
yuradRebiT waikiTxeT aleqsandre WavWavaZis leqsi `gogCa~ (Semoklebuli varianti):
I.
gogCa, tba vrceli, xmovanebiT zRvisa mbaZavi,
odesme zvirTTa aRqafebiT Relavs mrisxaned;
zogjer, viT broli gulubryvilo, wminda, uZravi,
Tvis Soris xatavs cisa laJvards da mTaTa mwvaneT.
II.

magram naqcevni, misTa kideT ZaZiT mmosvelni,


saglovo niSni SenobaTa kvlav erovanTa,
sad hyvavebulan didebulad qalaqni vrcelni
da sad dRes vxedavT oden buTa da natamalTa.

III.

WmunvaTa TvisTa mnaxvelTaca aziareben...


udabureba, mCumareba, araraoba.
Tvalsa da gulsa kacisasa sevdiT avseben,
da uneblieT warmodgeba oxvriT es grZnoba:

IV.

aha, palatTa didebulTa ngreuli naSTi.


aha, qalaqTa CinebulTa xvedri ucilo,
aha, Cvenisa momavlisac namdvili xati;
mxolod awmyoze ras dabmulxar, xedvav brmobilo!..

V.

dRes es naqcevi, saxierad maCrdilobeli,


xedavs Tvis qveSe damCoqvelad oden pirutyvTa,
zogjer nadirTa, zogjer mxecTa, da xan warmvleli
mun Seafarebs saqonelTa, SoriT zidulTa!..

VI.

erTgzis eseca qvani Savni, dRes daxavsilni,


urTierTTana kavSirobiT aRmaRlebulan;
mkuTvnelni maTni, bednierni da kmayofilni,
odesme maTSi gancxromilan da ganSvebulan.

VII. aqaca mjdara Zali maRals taxtsa amayad,


wyalobaTa da risxvis frqveviT mmarTveli erTa;
aqac uRrRniaT Sursa, mtrobas gulebi xarbad;
trfialni aqac SemsWvalvian kvlav erTmanerTTa.
VIII. ravden banovanT Svenebani, axlad mSlilobni
Wavlis siwmindes miuzidavs napirs am tbisas;
vardni, zambaxni da mixakni da giSris mwyobrni
ravdengzis turfad garduRia sarkesa wylisas.
IX.

ravdengzis mTvares, Tavmomwones, maTTan STaxedviT


ugrZvnia Tvisi Cagrul-yofa da moRrublvila!
magram ra?! drosa msvrelis celiT, yovlTa warmwymediT,
ciurTa mjobi mSveneblobac sxvaTebr mosTvlila!

a) wakiTxulis gaazreba (15 qula)


davalebis Sesasruleblad yuradRebiT gaecaniT teqsts. kiTxvebze pasuxebis gacema
maSin daiwyeT, rodesac teqstis Sinaarsi mTlianad gasagebi iqneba. mocemuli oTx-oTxi
pasuxidan airCieT mxolod erTi da SemoxazeT. moniSnuli pasuxi gadaitaneT pasuxebis
furcelSi amgvarad: pasuxis Sesabamis ujredSi gaakeTeT aRniSvna _ X.
(1) 1.
a)
b)
g)
d)

rogor gamoiyureba gogCa maSin, rodesac wynaria?


is
is
is
is

amwvanebul mTebsa da lurj zecaze mSvenieria.


amwvanebul mTebsa da lurj zecas ireklavs.
vrcelia da `xmovanebiT zRvisa mbaZavi~.
`odesme zvirTTa aRqafebiT Relavs mrisxaned~.

27

(1) 2.
a)
b)
g)
d)

ra mxatvruli saSualebaa gamoyenebuli I strofis III striqonSi?

(1) 3.
a)
b)
g)
d)

II strofis mixedviT, ra `mosavs~ gogCis napirebs ZaZebiT?


ayvavebuli, vrceli qalaqebi.
didebul nagebobaTa nangrevebi.
mgloviare, didebuli qalaqebi.
Savad Semosili nagebobebi.

(1) 4.
a)
b)
g)
d)

III strofis mixedviT, ra aerTianebT gogCis tbis Semogarensa da mis mnaxvelebs?


Tavmowoneba.
idumaleba.
mSveniereba.
mwuxareba.

(1) 5.
a)
b)
g)
d)

IV strofis mixedviT, rogoria yvela didebuli qalaqis xvedri?


maT arasodes daiviwyeben.
maT ganadgureba elis.
maT ganaxleba elis.
maT veRaravin miagnebs.

(1) 6.
a)
b)
g)
d)

IV strofis mixedviT, ras uwinaswarmetyvelebs avtori Tanamedroveebs?


gogCis napirebze gaSenebuli qalaqebis msgavs momavals.
usaxlkaroTa msgavs cxovrebas didebuli palatebis nangrevebSi.
uZlevel mefeTa msgavs cxovrebas didebul palatebSi.
Cinebuli qalaqebis msgavs bednier da mSvid momavals.

(1) 7.

ras gulisxmobs avtori sityvebSi: `mxolod awmyoze ras dabmulxar, xedvav brmo-

a)
b)
g)
d)

alegoria.
groteski.
Sedareba.
hiperbola.

bilo!~
is adamiani,
is adamiani,
is adamiani,
is adamiani,

romelic
romelic
romelic
romelic

mxolod awmyoTi cxovrobs, ugunuria.


mxolod momavliT cxovrobs, ugunuria.
mxolod ocnebobs, ugunuria.
warsulze fiqrobs, ugunuria.

(1) 8.
a)
b)
g)
d)

V strofis mixedviT, vin afarebs Tavs xandaxan tbis napirebze arsebul nangrevebs?
banovani.
vaWari.
momlocveli.
usaxlkaro.

(1) 9.
a)
b)
g)
d)

VI strofis mixedviT, rogor axasiaTebs avtori am nangrevebis Zvel mflobelebs?


rogorc gancxromiT cxovrebaze meocnebeebs.
rogorc kmayofilebasa da gancxromaSi mcxovrebT.
rogorc `urTierTTana kavSirobiT~ amaRlebulebs.
rogorc Rirsebs _ odesme miaRwion bednierebas.

(1) 10.
a)
b)
g)
d)

vis gulisxmobs avtori sityvaSi `Zali~?

(1) 11.
a)
b)
g)
d)

VII strofis mixedviT, rogor axasiaTebs avtori adrindel mefeebs?


rogorc guluxv da mrisxane mmarTvelebs.
rogorc mtrian da ugulo mmarTvelebs.
rogorc Surian da xarb mmarTvelebs.
rogorc Zlier da amay mmarTvelebs.

banovans.
ers.
mefes.
moqalaqes.

28

(1) 12.
a)
b)
g)
d)

ra grZnobis Sesaxeb saubrobs avtori VII strofSi?

(1) 13.
a)
b)
g)
d)

rogor axasiaTebs avtori dros leqsis IX strofSi?

(1) 14.
a)
b)
g)
d)

ris Sesaxeb ar saubrobs aleqsandre WavWavaZe am leqsSi?

megobrobis.
sasowarkveTilebis.
siyvarulis.
SiSis.
rogorc
rogorc
rogorc
rogorc

maradiulobis gamomxatvels.
momavlis imeds.
warsulis matianes.
yovelives momspobs.

banovanTa silamazis.
drois ulmoblobis.
mefeTa Zlierebis.
samSoblos siyvarulis.

(1) 15. romeli striqonebi gamoxatavs yvelaze ukeT am nawarmoebis umTavres azrs?
a) `gogCa, tba vrceli, xmovanebiT zRvisa mbaZavi,
odesme zvirTTa aRqafebiT Relavs mrisxaned~.
b) `aha, Cvenisa momavlisac namdvili xati;
mxolod awmyoze ras dabmulxar, xedvav brmobilo!~
g) `aqac uRrRniaT Sursa, mtrobas gulebi xarbad;
trfialni aqac SemsWvalvian kvlav erTmanerTTa~.
d) `ravdengzis mTvares, Tavmomwones, maTTan STaxedviT
ugrZvnia Tvisi Cagrul-yofa da moRrublvila!~
b) weriTi davaleba (25 qula)
weriTi davalebis instruqcia:
yuradRebiT gaecaniT davalebis pirobas.

naweri ar gaswordeba, Tu naSromi davalebas ar upasuxebs, mocemuli teqstis perifrazia, ar aris Sesrulebuli arc erTi miTiTeba an mocemuli teqsti mTlianobaSi
araadekvaturadaa gagebuli, anda enobrivad imdenad gaumarTavia, rom azris gageba
Wirs.
naSromi Sesrulebuli unda iyos gasagebi (garkveuli) xelweriT. is monakveTebi,
romelTa amokiTxvac gaZneldeba, ar gaswordeba da Txzulebis Sefasebisas mxedvelobaSi ar iqneba miRebuli.
orive weriT davalebas Tan axlavs sam-sami miTiTeba. am miTiTebebs unda upasuxoT
ise, rom Txzuleba azrobrivad erTiani, mTliani gamovides da ar iyos kiTxvebze calcalke gacemuli pasuxebis meqanikuri jami an mocemuli teqstis perifrazi (Tundac
mTeli Txzulebis Sinaarsis gadmocema). gaiTvaliswineT, rom davalebis miTiTeba Sesrulebulad ar CaiTvleba, Tu masze mxolod erTi-ori winadadebiT iqneba pasuxi gacemuli.
CamoayalibeT Tqveni azri naTlad, mkafiod, detalurad da dasabuTebulad. naSromi Sefasdeba imis mixedviT, Tu ramdenad Cans masSi argumentirebisa da damoukidebeli
azrovnebis unari da ara imis mixedviT, emTxveva Tu ara Tqveni pozicia sayovelTaod
aRiarebul Tvalsazriss. msjeloba unda iyos logikurad gamarTuli da abzacebiT
danawevrebuli; unda daicvaT saliteraturo enis normebi.
Savi samuSaosaTvis rveulSi datovebulia adgili, romelic SegiZliaT gamoiyenoT.
gaiTvaliswineT, Savad Sesrulebuli namuSevari ar gaswordeba.
pasuxebis furcelSi daSvebuli Secdoma gadaxazeT da nu dajRabniT.

gaaanalizeT mocemuli teqsti Semdegi miTiTebebis mixedviT:


imsjeleT, ra aris mocemuli teqstis mTavari saTqmeli.
imsjeleT, ra mxatvruli saSualebebiTaa igi realizebuli.
CamoayalibeT Tqveni pirovnuli damokidebuleba leqsis mTavari saTqmelis mimarT.

Tqveni Tvalsazrisi daasabuTeT!

29

davaleba # 4
yuradRebiT waikiTxeT grigol orbelianis leqsi `saRamo gamosalmebisa~:
I.
mze Caesvena: mis Suqi gamosalmis Jams kavkassa,
Tavsa exveva alersiT, viT qali mamas moxucsa!
bumberaz mTani mdumared caTamdis ayudebulni,
hsxedan, viT devni, spetakis yinul-gvirgviniT Semkulni!
II.

maT kldovan gverdTa Savada Rrubelni zed dahswolian


da mrisxanebiT qveyanas warRvniTa emuqrebian.
gazafxulisa veliTa tye, Semosili simwvaniT,
mTebisa kalTebs Seamkobs satkbo sunnelTa mofeniT.
wyalni, mTiT daqanebulni, almasebr ufskruls hscvivian,
Tergi hrbis, Tergi Rrialebs, kldeni bans eubnebian!

III.

Sewuxebuli vumzer gzas da masze etlsa mimsrbolsa,


mimtacsa yovlis keTilis, raca gvaqvs ama sofelsa,
raca gviSvenebs sicocxles zeciurisa sxiviTa
da aRgvamaRlebs am sofliT sulisa aRmafreniTa!

IV.

midixar, satrfov, mSvidobiT! marad dRe Cemi kurTxeva


cad mimarT SenTvis meqneba, vidremdis suli meleva.
arRa aamon aw TvalTa guli Senisa xilviTa,
warvides Cemi sicocxle uSenod SromiT, zrunviTa.

V.

etli hrbis, satrfo mSordebis... Tana hsdevs Cemi mas suli,


vmzer... Sors ZlivsRa hsCans... aRar hsCans... raRasa vumzer Smagqmnili?
siSoris nislma mihfara TvalTagan etli mimsrboli,
da guliT oxrva simwaris aRmouteve unebli...

VI.

mSvidobiT! vinca damatkbe sicocxlis netarebiTa,


aw visTvis guli mikvnesis, suli hwuxs ganSorebiTa.
vis xilva arRa Semmosavs sixarulisa naTliTa,
ar ganmasvenebs mwuxares alersis xmiTa tkbiliTa!

VII. magram am sofels Sens garda vina myavs manugeSeblad,


rom Senc ganmSordi, damtove, mwuxarebisa me msxverplad?
waxvel, warmtace yoveli saamebeli sulisa,
da vin ganmiRos aw kari bedisa dakargulisa?
VIII. an me ugunurs, rad mrwamda bedisa dausruleba?
aw davhSTi, martod... mSvidobiT! Sens guls nu hSordes mSvidoba!
ars mwuxareba sulisa, ar aqvs nugeSi romelsa,
hsjobs ena hsdumdes, xma Seswydes, moTqmiT ra ergos gulwylulsa?
IX.

SeRamda... marto vzi WmunviT; Cemi Civili vis esmis?


dayruvda are... mxoloda xma ismis zogjer guSagis.
mxolod hsCans, mTani mdumared ayudebulan caTamdis,
da yazibegsa saamod zeda varskvlavi dahnaTis!
wyalni, mTiT daqanebulni, ufskrulsa ikargebian,
Tergi hrbis, Tergi Rrialebs, kldeni bans eubnebian!

a) wakiTxulis gaazreba (15 qula)


davalebis Sesasruleblad yuradRebiT gaecaniT teqsts. kiTxvebze pasuxebis gacema
maSin daiwyeT, rodesac teqstis Sinaarsi mTlianad gasagebi iqneba. mocemuli oTx-oTxi
pasuxidan airCieT mxolod erTi da SemoxazeT. moniSnuli pasuxi gadaitaneT pasuxebis
furcelSi amgvarad: pasuxis Sesabamis ujredSi gaakeTeT aRniSvna _ X.

30

(1) 1.
a)
b)
g)
d)

ra SeiZleba iyos moxuci mamisa da mTebis Sedarebis safuZveli?

(1) 2.
a)
b)
g)
d)

rogor aRwers avtori kavkasionis kldeebs leqsis II strofSi?

(1) 3.
a)
b)
g)
d)

II strofis romel striqonSia gamoyenebuli Sedareba?


III striqonSi.
IV striqonSi.
V striqonSi.
VI striqonSi.

(1) 4.
a)
b)
g)
d)

III strofis mixedviT, ras warmoadgens lirikuli gmirisaTvis siyvaruli?


amqveyniuri sikeTiT damatkbobel gancdas.
samSoblos monatrebis mtkivneul grZnobas.
wuTisoflis amaoebaze amaRlebis saSualebas.
wuxilisa da tanjvis mudmiv mizezs.

(1) 5.
a)
b)
g)
d)

III strofis mixedviT, ra SeiZleba akavSirebdes adamians zeciur harmoniasTan?


aRmafrena.
rwmena.
sikeTe.
siyvaruli.

(1) 6.
a)
b)
g)
d)

ris simbolos warmoadgens `mimsrboli etli~?

(1) 7.
a)
b)
g)
d)

ras hpirdeba lirikuli gmiri mijnurs IV strofSi?

(1) 8.

ra miznis miRweva surs avtors striqoniT: `vmzer... Sors ZlivsRa hsCans... aRar
hsCans... raRasa vumzer Smagqmnili?~
Seqmnas megobarTan gamoTxovebis sevdiani suraTi.
Seqmnas samSoblosTan ganSorebis dinamikuri suraTi.
Seqmnas satrfosTan ganSorebis dinamikuri suraTi.
Seqmnas siWabukesTan gamoTxovebis tragikuli suraTi.

a)
b)
g)
d)
(1) 9.
a)
b)
g)
d)

moxuci
moxuci
moxuci
moxuci

mama da kavkasionis mTebi erTnairad Zvirfasia avtorisaTvis.


mama iseve gaaTeTra siberem, rogorc mTebi _ Tovlma.
mama iseve xandazmulia, rogorc beberi mTebi.
mamaca da kavkasionis mTebic drom gaaTeTra.

kldeebi, mrisxane Tergis SxefebiT dasvelebuli, almasebiviT brwyinavs.


kldeebi mrisxaneni arian da qveyanas warRvniT emuqrebian.
kldeebma mrisxaneba daiviwyes da mwvaned aubibindaT kalTebi.
kldeebs mrisxane da Savi Rrublebi Semoxvevia gars.

megobris gamgzavrebis.
megobris daRupvis.
siyvarulis dabrunebis.
siyvarulis dakargvis.

aRarasodes daiviwyebs mis mSvenier Tvalebs.


mTeli sicocxle masze izrunebs.
misi sicocxle SromaSi Caivlis.
sicocxlis bolomde misTvis ilocebs.

vis mimarTavs lirikuli gmiri VI strofSi?


samSoblos.
satrfos.
ufals.
RvTismSobels.

31

(1) 10. lirikuli gmiris ra gancdas gamoxatavs striqoni: `da vin ganmiRos aw kari bedisa dakargulisa?~
a) aRSfoTebas.
b) gaognebas.
g) mrisxanebas.
d) sasowarkveTas.
(1) 11.
a)
b)
g)
d)

ra igulisxmeba VIII strofis I striqonSi?

(1) 12.
a)
b)
g)
d)

riT aris gamowveuli mwuxareba, `ar aqvs nugeSi romelsa~?

(1) 13.
a)
b)
g)
d)

ra qmnis kontrasts IX strofSi?

(1) 14.
a)
b)
g)
d)

ris Sesaxeb ar saubrobs grigol orbeliani am leqsSi?

ugunurebaa
ugunurebaa
ugunurebaa
ugunurebaa

gjerodes,
gjerodes,
gjerodes,
gjerodes,

rom
rom
rom
rom

bedi aucileblad gimuxTlebs.


bedniereba dausrulebelia.
siyvaruli ar arsebobs.
siyvaruli netarebaa.

megobris dakargviT.
rwmenis dakargviT.
samSoblos dakargviT.
siyvarulis dakargviT.

garindebuli are da Tergis Rriali.


garindebuli are da mdumare mTebi.
varskvlavis naTeba da myinvaris siTeTre.
Tergis Rriali da kldeebis eqo.

bunebis silamazis.
samSoblos siyvarulis.
siyvarulis warmavlobis.
sulieri amaRlebis.

(1) 15. ra aris am nawarmoebis umTavresi azri?


a) bunebis maradiulobis fonze adamianuri tkivili lirikuli gmirisaTvis umniSvnelod gamoiyureba.
b) zneobrivad arasrulfasovania is adamiani, romelic siyvarulis maradiulobas
arafrad miiCnevs.
g) mxolod mSvenieri da maradiuli buneba aniWebs adamians sulier simSvides.
d) siyvarulia amqveynad is erTaderTi grZnoba, romelic adamians sulierad aRamaRlebs.

32

b) weriTi davaleba (25 qula)


weriTi davalebis instruqcia:
yuradRebiT gaecaniT davalebis pirobas.

naweri ar gaswordeba, Tu naSromi davalebas ar upasuxebs, mocemuli teqstis perifrazia, ar aris Sesrulebuli arc erTi miTiTeba an mocemuli teqsti mTlianobaSi
araadekvaturadaa gagebuli, anda enobrivad imdenad gaumarTavia, rom azris gageba
Wirs.
naSromi Sesrulebuli unda iyos gasagebi (garkveuli) xelweriT. is monakveTebi,
romelTa amokiTxvac gaZneldeba, ar gaswordeba da Txzulebis Sefasebisas mxedvelobaSi ar iqneba miRebuli.
orive weriT davalebas Tan axlavs sam-sami miTiTeba. am miTiTebebs unda upasuxoT
ise, rom Txzuleba azrobrivad erTiani, mTliani gamovides da ar iyos kiTxvebze calcalke gacemuli pasuxebis meqanikuri jami an mocemuli teqstis perifrazi (Tundac
mTeli Txzulebis Sinaarsis gadmocema). gaiTvaliswineT, rom davalebis miTiTeba Sesrulebulad ar CaiTvleba, Tu masze mxolod erTi-ori winadadebiT iqneba pasuxi gacemuli.
CamoayalibeT Tqveni azri naTlad, mkafiod, detalurad da dasabuTebulad. naSromi Sefasdeba imis mixedviT, Tu ramdenad Cans masSi argumentirebisa da damoukidebeli
azrovnebis unari da ara imis mixedviT, emTxveva Tu ara Tqveni pozicia sayovelTaod
aRiarebul Tvalsazriss. msjeloba unda iyos logikurad gamarTuli da abzacebiT
danawevrebuli; unda daicvaT saliteraturo enis normebi.
Savi samuSaosaTvis rveulSi datovebulia adgili, romelic SegiZliaT gamoiyenoT.
gaiTvaliswineT, Savad Sesrulebuli namuSevari ar gaswordeba.
pasuxebis furcelSi daSvebuli Secdoma gadaxazeT da nu dajRabniT.

gaaanalizeT mocemuli teqsti Semdegi miTiTebebis mixedviT:


imsjeleT, ra aris mocemuli teqstis mTavari saTqmeli.
imsjeleT, ra mxatvruli saSualebebiTaa igi realizebuli.
CamoayalibeT Tqveni pirovnuli damokidebuleba leqsis mTavari saTqmelis mimarT.

Tqveni Tvalsazrisi daasabuTeT!


davaleba # 5
yuradRebiT waikiTxeT nikoloz baraTaSvilis leqsi `fiqrni mtkvris pirzed~:
warved wyalis pirs sevdiani fiqrT gasarTvelad,
I.
aq veZiebdi nacnobs adgils gansasveneblad;
aq lbils mdelozed sanugeSod viname cremliT,
aqac yoveli aremare iyo mowyeniT;
nelad moRelavs modudune mtkvari ankara
da mis zvirTebSi krTis laJvardi cisa kamara.
II.

idayv-dayrdnobil yurs ugdeb me missa Cxrialsa


da Tvalni rbian Sorad, Sorad, cis dasavalsa!
vin icis, mtkvaro, ras butbuteb, visTvis ras ityvi?
mraval droebis mowame xar, magram xar utyvi!..

III.

ar vici, am dros Cems winaSe Cveni cxovreba


rad iyo fuWi da mxoloda amaoeba?..
mainc ra aris Cveni yofa _ wuTisofeli,
Tu ara oden sawyauli aRuvsebeli?
vin aris igi, vis Tvis guli erTxel aRevsos,
da rac mieRos erTxel natvriT, isi ekmaros?

IV.

TviTon mefenic uZlevelni, romelT umaRles


arc vinRa aris, da winaSe arc vin aRudges,
romelT xelT epyrasT umaRlesi soflis dideba,

33

SfoTven da drtvinven da ityvian: `rodis iqneba,


is samefoca Cveni iyos?~ da aRiZvrian
imav miwisTvis, rac dRes Tu xval TviTve arian!..
V.

Tund keTil mefe rodis aris mosvenebuli?


misi sicocxle: zrunva, Sroma da cda qebuli;
misi fiqria, Tu viT ukeT man upatronos
Taviss mamulsa, TvisTa SvilTa, rom Semdgomsa dros
ar misces wyeviT Tvis saxeli STamomavlobas!..
magram Tu erTxel unda sofels bolo moeRos,
maSin viRam sTqvas maTi saqme, vin sadRa iyos?..

VI.

magram radganac kacni gvqvian _ Svilni soflisa,


unda kideca mivdioT mas, gvesmas mSoblisa.
arc kaci varga, rom cocxali mkvdarsa emsgavsos,
iyos sofelSi da soflisTvis ara izrunvos!

a) wakiTxulis gaazreba (15 qula)


davalebis Sesasruleblad yuradRebiT gaecaniT teqsts. kiTxvebze pasuxebis gacema
maSin daiwyeT, rodesac teqstis Sinaarsi mTlianad gasagebi iqneba. mocemuli oTx-oTxi
pasuxidan airCieT mxolod erTi da SemoxazeT. moniSnuli pasuxi gadaitaneT pasuxebis
furcelSi amgvarad: pasuxis Sesabamis ujredSi gaakeTeT aRniSvna _ X.
(1) 1.
a)
b)
g)
d)

ra mizniT gaemarTa lirikuli gmiri mdinaris napirisaken?

(1) 2.

I strofis romeli striqoni gamoxatavs azrs, rom buneba lirikuli gmiris guneba-ganwyobilebis Tanaziaria?
I striqoni.
II striqoni.
III striqoni.
IV striqoni.

a)
b)
g)
d)

bunebis silamazis SesagrZnobad.


`lbils mdelozed~ dasasveneblad.
nacnobi adgilebis mosanaxuleblad.
sulieri simSvidis mosapoveblad.

(1) 3.
a)
b)
g)
d)

II strofis mixedviT, saiT gaurbis mzera lirikul gmirs?


varskvlavebisaken.
zecisaken.
mtkvrisaken.
horizontisaken.

(1) 4.
a)
b)
g)
d)

romel striqonSia gamoyenebuli gapirovneba?

(1) 5.
a)
b)
g)
d)

ra aris II strofis mTavari saTqmeli?

(1) 6.
a)
b)
g)
d)

avtoris azriT, rogoria adamianTa arseboba? (upasuxeT III strofis mixedviT).


ocnebasa da natvras moklebuli.
sawuTrosTan brZoliT aRsavse.
Rirebuli da gonierebiT aRsavse.
yovelgvar azrs moklebuli.

`aq veZiebdi nacnobs adgils gansasveneblad~.


`aq lbils mdelozed sanugeSod viname cremliT~.
`vin icis, mtkvaro, ras butbuteb, visTvis ras ityvi?~
`Tund keTil mefe rodis aris mosvenebuli?~
mtkvari
mtkvari
mtkvris
mtkvris

bevris mnaxvelia, Tumca adamians misi ar esmis.


`cis dasavalis~ Semdegac agrZelebs Tavis gzas.
butbuti sasiamovno mosasmenia da misi gageba iolia.
zvirTebSi krTis misi amwvanebuli napirebi da `cisa kamara~.

34

(1) 7.
a)
b)
g)
d)

romeli fraza azustebs avtoris azrs: `ar vici, am dros Cems winaSe Cveni cxovreba rad iyo fuWi da mxoloda amaoeba?..~
`vin icis, mtkvaro, ras butbuteb, visTvis ras ityvi?~
`mainc ra aris Cveni yofa _ wuTisofeli, Tu ara oden sawyauli aRuvsebeli?~
`rodis iqneba, is samefoca Cveni iyos?~
`Tund keTil mefe rodis aris mosvenebuli?~

(1) 8.
a)
b)
g)
d)

ras miemarTeba sityvebi: `sawyauli aRuvsebeli~?

(1) 9.

ratom iwyebs avtori IV strofSi mefeebis Sesaxeb saubars? (upasuxeT III strofSi
gamoTqmuli mosazrebebis gaTvaliswinebiT).

a)
b)
g)
d)

imeds.
momavals.
tanjvas.
cxovrebas.

mefeebi yvelaze naklebad arian Sepyrobilni keTili survilebiT.


mefeebi yvelaze ufro arian Sepyrobilni boroti survilebiT.
mefeebs yvelaze didi Zalaufleba upyriaT xelT.
mefeebs yvelaze meti survili darCaT ausrulebeli.

(1) 10.
a)
b)
g)
d)

ris gamo `SfoTven da drtvinven~ mefeebi?

(1) 11.
a)
b)
g)
d)

V strofis mixedviT, ratom kargavs azrs `keTili mefis~ moRvaweoba?


mefeebs mainc wyevliT moigoneben.
mefeebs STamomavloba ar daafasebs.
samyaro isedac dasaRupavadaa ganwiruli.
samyaroSi adamiani verafers Secvlis.

(1) 12.
a)
b)
g)
d)

VI strofis mixedviT, vin aris adamiani?


bunebis moamage.
samSoblos erTguli.
RvTis morCili.
wuTisoflis Svili.

(1) 13.
a)
b)
g)
d)

ras gulisxmobs avtori sityvebSi: `unda kideca mivdioT mas, gvesmas mSoblisa~?

(1) 14.
a)
b)
g)
d)

ris Sesaxeb ar saubrobs nikoloz baraTaSvili am leqsSi?

(1) 15.
a)
b)
g)
d)

ra aris am nawarmoebis umTavresi azri?

maradiuli sicocxlis mopovebis gamo.


cxovrebis sisastikis gacnobierebis gamo.
Zalauflebis gafarToebis survilis gamo.
wuTisoflis gardauvali warmavlobis gamo.

adamianma
adamianma
adamianma
adamianma

mefeTa kanonebiT unda icxovros.


sasufevlis kanonebiT unda icxovros.
winaparTa kanonebiT unda icxovros.
wuTisoflis kanonebiT unda icxovros.

adamianis daniSnulebis.
mefeTa Rvawlis.
samSoblos siyvarulis.
cxovrebis amaoebis.

wuTisoflis
wuTisoflis
wuTisoflis
wuTisoflis

amaoeba adamians aiZulebs, `rom cocxali mkvdarsa emsgavsos~.


amaoeba adamians muyaiT da aqtiur cxovrebas aiZulebs.
amaoebis gamo adamianma amqveyniurobaze aRar unda izrunos.
amaoebis miuxedavad, adamianma unda izrunos amqveyniur cxovrebaze.

35

b) weriTi davaleba (25 qula)


weriTi davalebis instruqcia:
yuradRebiT gaecaniT davalebis pirobas.

naweri ar gaswordeba, Tu naSromi davalebas ar upasuxebs, mocemuli teqstis perifrazia, ar aris Sesrulebuli arc erTi miTiTeba an mocemuli teqsti mTlianobaSi
araadekvaturadaa gagebuli, anda enobrivad imdenad gaumarTavia, rom azris gageba
Wirs.
naSromi Sesrulebuli unda iyos gasagebi (garkveuli) xelweriT. is monakveTebi,
romelTa amokiTxvac gaZneldeba, ar gaswordeba da Txzulebis Sefasebisas mxedvelobaSi ar iqneba miRebuli.
orive weriT davalebas Tan axlavs sam-sami miTiTeba. am miTiTebebs unda upasuxoT
ise, rom Txzuleba azrobrivad erTiani, mTliani gamovides da ar iyos kiTxvebze calcalke gacemuli pasuxebis meqanikuri jami an mocemuli teqstis perifrazi (Tundac
mTeli Txzulebis Sinaarsis gadmocema). gaiTvaliswineT, rom davalebis miTiTeba Sesrulebulad ar CaiTvleba, Tu masze mxolod erTi-ori winadadebiT iqneba pasuxi gacemuli.
CamoayalibeT Tqveni azri naTlad, mkafiod, detalurad da dasabuTebulad. naSromi Sefasdeba imis mixedviT, Tu ramdenad Cans masSi argumentirebisa da damoukidebeli
azrovnebis unari da ara imis mixedviT, emTxveva Tu ara Tqveni pozicia sayovelTaod
aRiarebul Tvalsazriss. msjeloba unda iyos logikurad gamarTuli da abzacebiT
danawevrebuli; unda daicvaT saliteraturo enis normebi.
Savi samuSaosaTvis rveulSi datovebulia adgili, romelic SegiZliaT gamoiyenoT.
gaiTvaliswineT, Savad Sesrulebuli namuSevari ar gaswordeba.
pasuxebis furcelSi daSvebuli Secdoma gadaxazeT da nu dajRabniT.

gaaanalizeT mocemuli teqsti Semdegi miTiTebebis mixedviT:


imsjeleT, ra aris mocemuli teqstis mTavari saTqmeli.
imsjeleT, ra mxatvruli saSualebebiTaa igi realizebuli.
CamoayalibeT Tqveni pirovnuli damokidebuleba leqsis mTavari saTqmelis mimarT.

Tqveni Tvalsazrisi daasabuTeT!

davaleba # 6
yuradRebiT waikiTxeT nikoloz baraTaSvilis leqsi `vpove taZari~:
I.
vpove taZari Sesafari, udabnod mdgari;
mun enTo marad uqrobeli wmida lampari.
angelosTagan ikroda mun daviTis qnari
da ganismoda ciur dasTa galobis zari!
II.

mwiri soflisa, damaSvrali misiTa RelviT,


mun veZiebdi gansvenebas wrfeliTa zraxviT;
gulsa, moklulsa kacT siaviT da bedis brunviT,
lampari wmida ganmitfobda ciuris sxiviT!

III.

mun gundrukis wil Sevswiravdi wmidas siyvaruls,


romlis sakurTxad davsdebdi me Cems gulsa da suls
ama siamiT, netarebiT esreT aRvsebuls
megona, vhxedav sasufevels aq daSenebuls!

IV.

magram sawuTro gana vismes didxans axarebs?


ganhqra taZari da udabno Cemda mdumarebs;
mas aqeT Cems guls netareba ar asadarebs,
mis nacvlad sevda da wyvdiadi daisadgurebs!

36

V.

moispo mswraflad misi naSTi da misi kvali!


gana Tu droman dahkra Tvisi mas avi Tvali! _
ara, mosZagda mas sofeli cru da muxTali!
damSTa me mxolod mis lamprisgan cecxli damqrali!

VI.

verRa aRmigo siyvarulma kvalad taZari!


versad aRvanTe daSTomili misi lampari!
esreT damixSo ukuRmarTma nugeSis kari
da daval oblad isev mwiri miusafari!

a) wakiTxulis gaazreba (15 qula)


davalebis Sesasruleblad yuradRebiT gaecaniT teqsts. kiTxvebze pasuxebis gacema
maSin daiwyeT, rodesac teqstis Sinaarsi mTlianad gasagebi iqneba. mocemuli oTx-oTxi
pasuxidan airCieT mxolod erTi da SemoxazeT. moniSnuli pasuxi gadaitaneT pasuxebis
furcelSi amgvarad: pasuxis Sesabamis ujredSi gaakeTeT aRniSvna _ X.
(1) 1.
a)
b)
g)
d)

rogori samyaroa aRwerili leqsis I strofSi?

(1) 2.
a)
b)
g)
d)

ra igulisxmeba II strofis I striqonSi?

(1) 3.
a)
b)
g)
d)

II strofis mixedviT, ra mizniT mivida lirikuli gmiri taZarSi?


kacTa siavis dasamarcxeblad.
sulieri simSvidis mosapoveblad.
ciuri sxivis saxilvelad.
xetialis Semdeg dasasveneblad.

(1) 4.
a)
b)
g)
d)

II strofis mixedviT, konkretulad ris gamoa gulmokluli lirikuli gmiri?


adamianTa borotebisa da bedis cvalebadobis gamo.
kacTa siavisa da bedisadmi daumorCileblobis gamo.
mudmivi Ziebisa da bedis brunvis gamo.
wrfeli zraxvebisa da tragikuli bedis gamo.

(1) 5.

ra gancda eufleba lirikul gmirs wminda siyvarulis uflisaTvis Sewirvis Semdeg? (upasuxeT III strofis mixedviT).

a)
b)
g)
d)

ararealuri.
groteskuli.
realuri.
tragikuli.
lirikul gmirs sawuTros Relva verafers aklebs.
lirikuli gmiri gaaxara sawuTros Relvam.
lirikuli gmiri daRala sawuTros SfoTvam.
lirikuli gmiri sulier simSvides eZebs.

sruli simartovis.
usazRvro bednierebis.
Rrma mwuxarebis.
xorcieli siamovnebis.

(1) 6.
a)
b)
g)
d)

III strofis mixedviT, rogor aRiqvamda lirikuli gmiri udabnoSi mdgar taZars?
rogorc absurdul samyaros.
rogorc groteskul samyaros.
rogorc miuRebel samyaros.
rogorc RvTaebriv samyaros.

(1) 7.
a)
b)
g)
d)

leqsSi vkiTxulobT: `megona, vhxedav...~. ra egona lirikul gmirs?


mas egona, rom dedamiwaze RvTaebrivi samyaros nawili ipova.
mas egona, rom sasufeveli dedamiwaze ar SeiZleba arsebobdes.
mas egona, rom warmosaxva realobaze bevrad ufro Rirebulia.
mas egona, rom xedavs taZars, romlis moZebnac SeuZlebelia.

37

(1) 8.
a)
b)
g)
d)

wuTisoflis ra Tvisebas usvams xazs avtori leqsis IV strofSi?


momxibvlel mravalferovnebas.
mosawyen erTferovnebas.
tragikul cvalebadobas.
warmtac maradiulobas.

(1) 9.
a)
b)
g)
d)

ra mxatvruli saSualebaa gamoyenebuli sityvebSi: `udabno Cemda mdumarebs~?

(1) 10.
a)
b)
g)
d)

V strofis mixedviT, ris gamo ar SeiZleboda gamqraliyo taZari?


boroti sulis.
drois msvlelobis.
lampris Caqrobis.
wuTisoflis muxTlobis.

(1) 11.
a)
b)
g)
d)

VI strofis mixedviT, ras ar ZaluZs ocnebis taZris xelaxla ageba?


lampars.
rwmenas.
sawuTros.
siyvaruls.

(1) 12.
a)
b)
g)
d)

ras gulisxmobs avtori striqonSi: `da daval oblad isev mwiri miusafari!~?

gapirovneba.
epiTeti.
Sedareba.
hiperbola.

lirikuli
lirikuli
lirikuli
lirikuli

gmiri
gmiri
gmiri
gmiri

Tavs
Tavs
Tavs
Tavs

damarcxebulad grZnobs.
damcirebulad grZnobs.
martosulad grZnobs.
motyuebulad grZnobs.

(1) 13. oblobisa da miusafrobis garda, lirikuli gmiris kidev ra sulieri mdgomareobis Sesaxeb saubrobs avtori VI strofSi?
a) aRSfoTebis.
b) gulgrilobis.
g) uimedobis.
d) SiSis.
(1) 14.
a)
b)
g)
d)

ris Sesaxeb ar saubrobs nikoloz baraTaSvili am leqsSi?

(1) 15.
a)
b)
g)
d)

ra aris am nawarmoebis umTavresi azri?

samSoblos siyvarulis.
sawuTros cvalebadobis.
wminda siyvarulis.
wuTisoflis ulmoblobis.

adamiani
adamiani
adamiani
adamiani

ver
ver
ver
ver

aRwevs miwier didebas.


aRwevs, rasac eswrafvis.
kmayofildeba miRweuli warmatebiT.
moipovebs saxalxo aRiarebas.

38

b) weriTi davaleba (25 qula)


weriTi davalebis instruqcia:
yuradRebiT gaecaniT davalebis pirobas.

naweri ar gaswordeba, Tu naSromi davalebas ar upasuxebs, mocemuli teqstis perifrazia, ar aris Sesrulebuli arc erTi miTiTeba an mocemuli teqsti mTlianobaSi
araadekvaturadaa gagebuli, anda enobrivad imdenad gaumarTavia, rom azris gageba
Wirs.
naSromi Sesrulebuli unda iyos gasagebi (garkveuli) xelweriT. is monakveTebi,
romelTa amokiTxvac gaZneldeba, ar gaswordeba da Txzulebis Sefasebisas mxedvelobaSi ar iqneba miRebuli.
orive weriT davalebas Tan axlavs sam-sami miTiTeba. am miTiTebebs unda upasuxoT
ise, rom Txzuleba azrobrivad erTiani, mTliani gamovides da ar iyos kiTxvebze calcalke gacemuli pasuxebis meqanikuri jami an mocemuli teqstis perifrazi (Tundac
mTeli Txzulebis Sinaarsis gadmocema). gaiTvaliswineT, rom davalebis miTiTeba Sesrulebulad ar CaiTvleba, Tu masze mxolod erTi-ori winadadebiT iqneba pasuxi gacemuli.
CamoayalibeT Tqveni azri naTlad, mkafiod, detalurad da dasabuTebulad. naSromi Sefasdeba imis mixedviT, Tu ramdenad Cans masSi argumentirebisa da damoukidebeli
azrovnebis unari da ara imis mixedviT, emTxveva Tu ara Tqveni pozicia sayovelTaod
aRiarebul Tvalsazriss. msjeloba unda iyos logikurad gamarTuli da abzacebiT
danawevrebuli; unda daicvaT saliteraturo enis normebi.
Savi samuSaosaTvis rveulSi datovebulia adgili, romelic SegiZliaT gamoiyenoT.
gaiTvaliswineT, Savad Sesrulebuli namuSevari ar gaswordeba.
pasuxebis furcelSi daSvebuli Secdoma gadaxazeT da nu dajRabniT.

gaaanalizeT mocemuli teqsti Semdegi miTiTebebis mixedviT:


imsjeleT, ra aris mocemuli teqstis mTavari saTqmeli.
imsjeleT, ra mxatvruli saSualebebiTaa igi realizebuli.
CamoayalibeT Tqveni pirovnuli damokidebuleba leqsis mTavari saTqmelis mimarT.

Tqveni Tvalsazrisi daasabuTeT!

davaleba # 7
yuradRebiT waikiTxeT lado asaTianis leqsi `vaJa-fSavelas naambobi~:
vin damibeda gzebi poetis,
I.
vin gamamzada sabediswerod!
nuTu amqveynad misTvis movedi,
rom unda mxolod leqsebi vwero!
II.
nuTu sxva rame, simReris garda,
ver uSvelida tkivilebs Cemsas!
an ratom aris, rom yovel qalTan
gamijnureba mCvevia leqsad?
III. umegobroba ar miglovia
da arc moleqse myavs winapari,
me zRapari Tu gamigonia,
babuaCemis Tqmuli zRapari,
IV. da mxolod jiSi mimagrebs striqons,
jiSi gmiruli, jiSi qarTuli,
babuaCemi vaJkaci iyo,
satevariT da cxeniT ganTqmuli.
V.
man did muxnarSi mohkla taxebi
da maTi xorciT mzrdida niadag,
mitom ar miyvars me artaxebi
da mitom vargvar adamianad!

39

VI.

VII.

VIII.

IX.

X.

XI.

XII.

XIII.

XIV.

XV.

man erTxel gangeb damkoda mxarSi


da ucodveli sisxli madina,
svel balaxebSi damtova bavSvi
da mwvervalebi gadinadira.
mas Semdeg bevris mklavi avcele,
Svebac vigeme da gaWirvebac,
da vidre leqsad ar gadavwere,
manamde mklavda me es Wriloba.
babuaCemma bunebis kari
gamiRo oxvriT da simZimiliT
da STamagona, rom leqsi aris
kacis da qveynis gulistkivili.
man Semayvara samSoblo Cemi,
romlisTvis bevrma sisxli daRvara,
man Semayvara bunebis cremli
da salamuric man Semayvara.
samSoblos trfobiT guli davsere,
maTrobda, rogorc Rvino yvaruli
da vidre leqsad ar gadavwere,
manamde mklavda eg siyvaruli.
leqsma ki Sekra Wriloba civi
da gaanaTa Cemi kacoba
da Cemi gulis yovelgvar tkivils
mxolod da mxolod leqsma ajoba.
verc dedis xelma, verc satrfos eSxma
ver gamiyuCa Wabuks iara,
da Cemi gulis gmiruli kvnesa
martoden leqsma gaiziara.
mec mitom vbedav arwivul yivils,
roca guls gahkravs civi niavi,
rom leqsi Svelis yovelgvar tkivils
da leqsi TviTon tkivili ari.
da radgan mergo viyo poeti _P
Cemi cxovrebis sabediswerod,
radgan am qveynad misTvis movedi,
rom unda mxolod leqsebi vwero,
radgan sxva rame, simReris garda,
axlac ver Svelis tkivilebs Cemsas, _
mjera, am diad bunebis karTan
me TviT sikvdilsac gardavqmni leqsad!

a) wakiTxulis gaazreba (15 qula)


davalebis Sesasruleblad yuradRebiT gaecaniT teqsts. kiTxvebze pasuxebis gacema
maSin daiwyeT, rodesac teqstis Sinaarsi mTlianad gasagebi iqneba. mocemuli oTx-oTxi
pasuxidan airCieT mxolod erTi da SemoxazeT. moniSnuli pasuxi gadaitaneT pasuxebis
furcelSi amgvarad: pasuxis Sesabamis ujredSi gaakeTeT aRniSvna _ X.
(1) 1.
a)
b)
g)
d)

ra aris leqsis lirikuli gmiris bediswera?

(1) 2.
a)
b)
g)
d)

ra igulisxmeba sityvaSi `simRera~?

SemoqmedebiTi wva.
umegobrod cxovreba.
fizikuri tanjva.
martoobaSi sikvdili.
garToba.
mijnuroba.
musika.
poezia.

40

(1) 3.
a)
b)
g)
d)

ris Tqma surs avtors sityvebiT: `yovel qalTan gamijnureba mCvevia leqsad...~?

(1) 4.
a)
b)
g)
d)

babuis romel Tvisebaze miuTiTebs sityvebi: `satevariT da cxeniT ganTqmuli~?


simamaceze.
sibrZneze.
mimteveblobaze.
SorsmWvretelobaze.

(1) 5.
a)
b)
g)
d)

ra igulisxmeba V strofis III da IV striqonebSi?

(1) 6.
a)
b)
g)
d)

ra igulisxmeba sityvebSi: `...bevris mklavi avcele~?

(1) 7.
a)
b)
g)
d)

ra mizniT `gauRo bunebis kari~ babuam SviliSvils?

(1) 8.
a)
b)
g)
d)

ra aTrobda avtors `rogorc Rvino yvaruli~?

(1) 9.
a)
b)
g)
d)

ra mxatvruli saSualebaa gamoyenebuli striqonSi: `da gaanaTa Cemi kacoba~?

(1) 10.
a)
b)
g)
d)

ram gauyuCa, lirikuli gmiris TqmiT, `Wabuks iara~?

(1) 11.
a)
b)
g)
d)

ra igulisxmeba sityvebSi: `...arwivul yivils~?

(1) 12.
a)
b)
g)
d)

avtoris azriT, ra ucnauri Zala aqvs poezias?


sikvdiliT sikvdils anadgurebs.
silamaziT silamazes sjobnis.
sicocxliT sicocxles axangrZlivebs.
tkiviliT tkivils ayuCebs.

misTvis
misTvis
misTvis
misTvis

`yovel qalTan~ gamijnureba poeziis gareSec SesaZlebelia.


mTavari mizani satrfos TanagrZnobis mopovebaa.
mijnurobis Tema poeturi Semoqmedebis erTaderTi gamoxatulebaa.
TviTgamoxatvis umTavresi saSualeba poeturi Semoqmedebaa.

lirikuli
lirikuli
lirikuli
lirikuli

gmiri
gmiri
gmiri
gmiri

gulmowyale adamiania.
WeSmariti mijnuria.
saukeTeso meomaria.
Tavisuflebismoyvare pirovnebaa.

Tavganwirul megobrad davibade.


bevri mowinaaRmdege davamarcxe.
kacTmoyvare adamianad viqeci.
SesaniSnav monadired Camovyalibdi.
raTa
raTa
raTa
raTa

mas
mas
mas
mas

gangeb dakodili mxari advilad Sexorceboda.


mosisxle mtrebis sisxli daeRvara.
`mwvervalebis gadanadireba~ advilad SesZleboda.
`kacis da qveynis~ gasaWiri Seecno.

bavSvobisdroindeli Wriloba.
qveynis siyvaruli.
satrfos silamaze.
bunebis mSveniereba.
metafora.
epiTeti.
gapirovneba.
Sedareba.
`gmirulma kvnesam~.
`martoden leqsma~.
`dedis xelma~.
`satrfos eSxma~.
uimedobis gancda.
gmiruli suliskveTeba.
frenis survili.
warsulis monatreba.

41

(1) 13.
a)
b)
g)
d)

avtoris azriT, ra akavSirebs mas vaJa-fSavelasTan?


vaJas tolfasi mweralia.
vaJas sulieri memkvidrea.
vaJasaviT Seupovari meomaria.
vaJasaviT bunebis Svilia.

(1) 14.
a)
b)
g)
d)

ris Sesaxeb ar saubrobs lado asaTiani am leqsSi?


aRzrdis meTodebis.
poeziis daniSnulebis.
samSoblos siyvarulis.
rwmenis uaryofis.

(1) 15. romeli striqonebi gamoxatavs yvelaze ukeT am nawarmoebis umTavres azrs?
a) `verc dedis xelma, verc satrfos eSxma
ver gamiyuCa Wabuks iara...~
b) `man erTxel gangeb damkoda mxarSi
da ucodveli sisxli madina~.
g) `radgan am qveynad misTvis movedi,
rom unda mxolod leqsebi vwero...~
d) `umegobroba ar miglovia
da arc moleqse myavs winapari~.

b) weriTi davaleba (25 qula)


weriTi davalebis instruqcia:
yuradRebiT gaecaniT davalebis pirobas.

naweri ar gaswordeba, Tu naSromi davalebas ar upasuxebs, mocemuli teqstis perifrazia, ar aris Sesrulebuli arc erTi miTiTeba an mocemuli teqsti mTlianobaSi
araadekvaturadaa gagebuli, anda enobrivad imdenad gaumarTavia, rom azris gageba
Wirs.
naSromi Sesrulebuli unda iyos gasagebi (garkveuli) xelweriT. is monakveTebi,
romelTa amokiTxvac gaZneldeba, ar gaswordeba da Txzulebis Sefasebisas mxedvelobaSi ar iqneba miRebuli.
orive weriT davalebas Tan axlavs sam-sami miTiTeba. am miTiTebebs unda upasuxoT
ise, rom Txzuleba azrobrivad erTiani, mTliani gamovides da ar iyos kiTxvebze calcalke gacemuli pasuxebis meqanikuri jami an mocemuli teqstis perifrazi (Tundac
mTeli Txzulebis Sinaarsis gadmocema). gaiTvaliswineT, rom davalebis miTiTeba Sesrulebulad ar CaiTvleba, Tu masze mxolod erTi-ori winadadebiT iqneba pasuxi gacemuli.
CamoayalibeT Tqveni azri naTlad, mkafiod, detalurad da dasabuTebulad. naSromi Sefasdeba imis mixedviT, Tu ramdenad Cans masSi argumentirebisa da damoukidebeli
azrovnebis unari da ara imis mixedviT, emTxveva Tu ara Tqveni pozicia sayovelTaod
aRiarebul Tvalsazriss. msjeloba unda iyos logikurad gamarTuli da abzacebiT
danawevrebuli; unda daicvaT saliteraturo enis normebi.
Savi samuSaosaTvis rveulSi datovebulia adgili, romelic SegiZliaT gamoiyenoT.
gaiTvaliswineT, Savad Sesrulebuli namuSevari ar gaswordeba.
pasuxebis furcelSi daSvebuli Secdoma gadaxazeT da nu dajRabniT.

gaaanalizeT mocemuli teqsti Semdegi miTiTebebis mixedviT:


imsjeleT, ra aris, avtoris azriT, poeziis daniSnuleba.
imsjeleT lirikuli gmiris babuis mxatvruli saxis Sesaxeb.
imsjeleT, ra mxatvrul saSualebebs iyenebs avtori am teqstSi.

Tqveni Tvalsazrisi daasabuTeT!

42

davaleba # 8
yuradRebiT waikiTxeT lado asaTianis leqsi `cixis sizmari~:
I.
roca mTvare Sewyvets kaSkaSs
da bnels Semoixvevs,
ise, rogorc daRlil vaJkacs,
mZimed sZinavs cixes.
II. sZinavs cixes, natamali
xmac ar akrTobs smenas,
sZinavs cixes da Tamaris
saocnebo senaks.
III. sZinavs, fiqrebs alamazebs
da sizmarSi xedavs,
rom mis beber galavanze
arwivebi sxedan.
IV. rom kvlav ismens ZvelTa velTa
niav-qaris nanas,
rom mis beber saZirkvelTan
qarTvelebi dganan,
V. rom dilisken, roca dneba
muqi Suqi mTvaris,
galavanze gadmodgeba
saqarTvelos Tvali.
VI. ixureba jixurebad
daRrubluli sivrce,
dedofali iyureba
artanujis mxrisken.
VII. sZinavs cixes, janiani
TrTis da sizmrad xedavs:
es qarTvelTa jari aris
Tu uRrani xeTa,
VIII. es nislia Cveneburi _
mzesaviT rom moCans,
Tu qarTvelTa Zveleburi
Calisferi droSa.
IX. visken moaqvT es almebi,
vis uxdian CaCqans.
es _ Tamari esalmeba
saqarTvelos laSqars.
X. ixureba jixurebad
daRrubluli sivrce,
es _ Tamari iyureba
artanujis mxrisken.
XI. sZinavs cixes, magram diliT
mze rom iwyebs kaSkaSs,
eRviZeba, rogorc ZiliT
dasvenebul vaJkacs.
XII. eRviZeba, rogorc sisxliT
gagiJebul mxedars.
eRviZeba, magram ZilSi
naxuls veRar xedavs,
XIII. veRar xedavs, gaavdeba,
aSlis xavsis balans
da gruxunebs naadrevi
gazafxulis gvarad.
XIV. mere isev alamazebs
sizmriT Tavis sve-beds
da xavsian galavanze
arwivebi Tvlemen.

43

a) wakiTxulis gaazreba (15 qula)


davalebis Sesasruleblad yuradRebiT gaecaniT teqsts. kiTxvebze pasuxebis gacema
maSin daiwyeT, rodesac teqstis Sinaarsi mTlianad gasagebi iqneba. mocemuli oTx-oTxi
pasuxidan airCieT mxolod erTi da SemoxazeT. moniSnuli pasuxi gadaitaneT pasuxebis
furcelSi amgvarad: pasuxis Sesabamis ujredSi gaakeTeT aRniSvna _ X.
(1) 1. ris Tqma surs avtors `daRlil vaJkacTan~ cixis SedarebiT?
a) cixis dacvas TavisuflebisaTvis mebrZoli adamianebi Seewirnen.
b) cixeSi qveynis TavisuflebisaTvis mebrZoli gmirebi ganisveneben.
g) sibneleSi cixe samSoblos moRalate adamians waagavs.
d) uZvelesi cixe gmiruli warsulis didebuli naSTia.
(1) 2. ra mxatvruli saSualebaa gamoyenebuli sityvebSi: `sZinavs cixes~?
a) gapirovneba.
b) Sedareba
g) hiperbola.
d) epiTeti.
(1) 3. ra daniSnuleba aqvs leqsSi `Tamaris saocnebo senakis~ xsenebas?
a) qarTvelTa Zlevamosili gamarjvebebis gandidebis.
b) Tamaris sagmiro saqmeTa warmoCenis.
g) warsulis mimzidveli suraTis gacocxlebis.
d) damarcxebiT gamowveuli tragizmis gadmocemis.
(1) 4. ra simboluri datvirTva SeiZleba hqondes arwivs leqsis monakveTSi:
`...galavanze arwivebi sxedan~?
a) igi mZime marcxiT gamowveul sasowarkveTilebas gamoxatavs.
b) igi konkretuli gamarjvebiT gamowveul aRfrTovanebas gamoxatavs.
g) igi saqarTvelos didebul warsulsa da Zlevamosilebas gamoxatavs.
d) igi uimedo momavliT gamowveul sevdas gamoxatavs.
(1) 5. ra igulisxmeba sityvebSi: `...dneba muqi Suqi mTvaris~?
a) varskvlavebi akiafdnen.
b) TandaTanobiT Ramdeba.
g) mTvare amosvlas iwyebs.
d) ganTiadi axlovdeba.
(1) 6. ratom `TrTis~ mZinare cixe?
a) sizmarSi xedavs saqarTvelos daburul uRran tyeebs.
b) sizmarSi xedavs mogebuli brZolebis amaRelvebel suraTebs.
g) sizmarSi xedavs avis momaswavebeli nisliT dafarul mzes.
d) sizmarSi xedavs damarcxebis niSnad daxril Calisfer droSas.
(1) 7. ratom `eRviZeba~ cixes `rogorc sisxliT gagiJebul mxedars~?
a) sizmarma mas naTeli momavlis imedi gauRviZa.
b) sizmarma masSi brZolis Jini Caaqro.
g) sizmarma mas warsuliT gamowveuli sevda mohgvara.
d) sizmarma masSi brZolis Jini gaaRviZa.
(1) 8. ra ganapirobebs imas, rom cixe `gaavdeba, aSlis xavsis balans~?
a) gamoRviZebuls avdriani gazafxuli xvdeba.
b) gamoRviZebuls miuRebeli realoba xvdeba.
g) gamoRviZebuls saSineli xmauri aRizianebs.
d) gamoRviZebuli veRar ixsenebs warsuls.

44

(1) 9. romel mxatvrul saxeSi igulisxmeba Tamar mefe?


a) `Cveneburi nisli~.
b) `saqarTvelos Tvali~.
g) `naadrevi gazafxuli~.
d) `Suqi mTvaris~.
(1) 10. ra funqcia akisria striqonebs: `ixureba jixurebad daRrubluli sivrce~?
a) gamoxatavs samSoblos siyvarulisa da xelmwifis pativiscemis gancdas.
b) gamoxatavs avtoris sasowarkveTilebasa da momavlis srul uimedobas.
g) dinamikurobas matebs suraTsa da amZafrebs mkiTxvelis emocias.
d) Seucnobeli warsulis winaSe SiSis gancdas unergavs mkiTxvels.
(1) 11. ris Tqma surs avtors sityvebiT: `...da xavsian galavanze arwivebi Tvlemen~?
a) warsulma didebam kvali ar datova.
b) ukeTesi momavlis imedi ar gamqrala.
g) uZveles cixes xavsiani galavani akravs.
d) mxolod arwivebsRa axsovT didebuli warsuli.
(1) 12. ra funqcia akisria leqsSi sizmars?
a) gaamarTlos awmyoSi qarTveli eris umoqmedoba.
b) warmoaCinos kontrasti warsulsa da awmyos Soris.
g) aCvenos qarTvelTa damsaxureba kacobriobis winaSe.
d) daakninos Tamar mefis istoriuli Rvawli.
(1) 13. rogor xasiaTdeba teqstSi avtoris Tanamedroveoba?
a) rogorc pirovnebis damTrgunveli sinamdvile.
b) rogorc gardasuli epoqis raindebis sauflo.
g) rogorc warsulis Sesatyvisi didebuleba.
d) rogorc sabrZolo suliskveTebisagan daclili realoba.
(1) 14. ris Sesaxeb ar saubrobs lado asaTiani am leqsSi?
a) didebuli warsulis Sesaxeb.
b) ganTqmuli winaprebis Sesaxeb.
g) sarwmunoebis dakninebis Sesaxeb.
d) drois daundoblobis Sesaxeb.
(1) 15. ra aris mocemuli leqsis ZiriTadi mizandasaxuloba?
a) saqarTvelos didebuli bunebis aRwera.
b) saqarTvelos awmyos gaidealeba.
g) saqarTvelos momavlis gadaWarbebuli SiSi.
d) saqarTvelos warsulis gaidealeba.

45

b) weriTi davaleba (25 qula)


weriTi davalebis instruqcia:
yuradRebiT gaecaniT davalebis pirobas.

naweri ar gaswordeba, Tu naSromi davalebas ar upasuxebs, mocemuli teqstis perifrazia, ar aris Sesrulebuli arc erTi miTiTeba an mocemuli teqsti mTlianobaSi
araadekvaturadaa gagebuli, anda enobrivad imdenad gaumarTavia, rom azris gageba
Wirs.
naSromi Sesrulebuli unda iyos gasagebi (garkveuli) xelweriT. is monakveTebi,
romelTa amokiTxvac gaZneldeba, ar gaswordeba da Txzulebis Sefasebisas mxedvelobaSi ar iqneba miRebuli.
orive weriT davalebas Tan axlavs sam-sami miTiTeba. am miTiTebebs unda upasuxoT
ise, rom Txzuleba azrobrivad erTiani, mTliani gamovides da ar iyos kiTxvebze calcalke gacemuli pasuxebis meqanikuri jami an mocemuli teqstis perifrazi (Tundac
mTeli Txzulebis Sinaarsis gadmocema). gaiTvaliswineT, rom davalebis miTiTeba Sesrulebulad ar CaiTvleba, Tu masze mxolod erTi-ori winadadebiT iqneba pasuxi gacemuli.
CamoayalibeT Tqveni azri naTlad, mkafiod, detalurad da dasabuTebulad. naSromi Sefasdeba imis mixedviT, Tu ramdenad Cans masSi argumentirebisa da damoukidebeli
azrovnebis unari da ara imis mixedviT, emTxveva Tu ara Tqveni pozicia sayovelTaod
aRiarebul Tvalsazriss. msjeloba unda iyos logikurad gamarTuli da abzacebiT
danawevrebuli; unda daicvaT saliteraturo enis normebi.
Savi samuSaosaTvis rveulSi datovebulia adgili, romelic SegiZliaT gamoiyenoT.
gaiTvaliswineT, Savad Sesrulebuli namuSevari ar gaswordeba.
pasuxebis furcelSi daSvebuli Secdoma gadaxazeT da nu dajRabniT.

gaaanalizeT mocemuli teqsti Semdegi miTiTebebis mixedviT:


imsjeleT saqarTvelos warsulis mimarT avtoris damokidebulebis Sesaxeb.
imsjeleT, ra gancdas iwvevs mkiTxvelSi avtoris Tanadrouli realoba (yuradReba
miaqcieT striqonebs: `ZilSi naxuls veRar xedavs... gaavdeba, aSlis xavsis balans...~).
imsjeleT, ra mxatvrul saSualebebs iyenebs avtori am teqstSi da ra funqcia
ekisreba maT.

Tqveni Tvalsazrisi daasabuTeT!

davaleba # 9
TxzulebaSi `grigol xanZTelis cxovreba~ giorgi merCule mogviTxrobs:
xolo acTuna mterman xelmwifei igi da moiyvana man dedakaci siZvisai cixesa mas Sina.
da viTarca esma netarsa grigols saqme igi sulisa ganmxrwneli, Sewuxna friad. da
amxila pirispir xelmwifesa mas. xolo man aRuTqua codvisa mis gantevebai da dedakacisa mis wargzavnai, vinaica moeyvana igi. da ver daamtkica Tvisi brZanebai, rameTu daemona gulisTqumasa.
xolo netarman grigol pova Jami marjue, odesca kurapalati Sors iyo artanujsa.
dResa erTsa SatberdiT warvida da miiwia mimwuxri Zirsa mis cixisasa. da kaci miuvlina dedakacsa mas Wamadisa Txovad da mun dadgomisa mizezi SeuTuala. xolo man sixaruliTa didiTa ganixara da mravalferi sanovage warsca wmidisa misTvis da mowafeTa misTa. da viTarca ganTena, kualad mouvlina kaci, raiTa mivides xilvad misa. maSin ufroisad ganmxiarulebuli mswrafl movida wmidisa mis orTa Tana mxevalTa TvisTa, raiTamca Rirs iqmna juarsa netarisa mis kacisasa.
xolo man ara daswera juari, aramed ubrZana ganSorebulad dajdomai. da mowafeni
kide-re gandges wamisyofiTa moZRurisa TvisisaiTa da egreTve _ msaxurni igi dedani,
rameTu wmidisa mis SiSi yovelTa zeda mifenil iyo. maSin hrqua mas netarman grigol:
`hoi, sawyalobelo! raisaTvis Soris col-qmarTa STaWril xar warsawymedelad Senda
saukunod borotiTa miT codviTa, romliTa damonebul xar eSmakisada da cudiTa raiT-

46

me mizeziTa sabrxe qmnul-xar didisa xelmwifisada?!~ xolo man cremliT hrqua: `wmidao RmrTisao, me Tavsa Cemsa zeda ver Tavisufal var, vinaiTgan gardareuli siyuaruli aqus Cemda momarT kurapalatsa. da aw ara uwyi, Tu rai vyo, rameTu brZanebaman sityuaTa SenTaman SemaZrwuna friad~. xolo wmidaman man hrqua: `Svilo, iqmen sruliad
morCil sityuaTa Cem glaxakisaTa da me Tavsmdeb geqmne qristeis mimarT, raiTa man Tavadman yovelni bralni Senni Segindvnes~.
da man hrqua: `wmidao mamao, xelTa SenTa var, umjobesi sulisa Cemisai izrune!~.
maSinRa juari daswera da akurTxa locviTa da SeWura madliTa da misca TvisTa
xamlTa sabeli, raiTa sartylad Seirtyas. da man yo egreT. da esreT moiyvana igi meres, rameTu pirvelve ganzraxvai netarisa dedisa Tana iyo, da Sehvedra igi dedasa febronias.
xolo raJams miiwia kurapalati cixed, ikiTxa xolo dedakaci igi. da viTar ara
pova, friad Seiurva, gulisxma-yo rai yoveli igi yofili saqme. da rameTu ara RoniTa
raiT-me kacobrivTa maxeTaiTa iyo trfial misa mimarT xelmwife igi, aramed eSmakisa
manqanebiTa esoden Zleul iyo, romel TavmoTneobai daaviwyda da mswrafl xolo movida meres. xolo netarman febronia damala dedakaci igi. da viTar iloca kurapalatman eklesiasa wmidisa RmrTismSobelisasa da miiRo locvai dedisa febroniaisi, maSin
iwyo sityuad: `uwyi-mea, dedao, raisaTvis moved aw?~
xolo man hrqua: `ufalman icis, raisaTvis hbrZane aqa~.
da man hrqua: `amis mizezisaTvis iqmna moslvai Cemi, rameTu saxlisa Cuenisa meWurWle qali iyo da yoveli monagebi Cueni xelTa misTa iyo, da mamasa grigols aqa warmouyvanebia da friadi daguaklda safaseTa CuenTagani. aw ubrZane, romel erTxel cixed
movides da yoveli mogviTualos da kualad Tquendave movides, viTarca undes~.
xolo febronia hrqua mas mkueTr: `mizezebad mizezTa codvisaTa kacTa Tana, romelni
iqman uSjuloebasa~.
ese rai esma kurapalatsa, sircxvileul iqmna marTlmxilebisa misgan kdemuli da myovar-Jam dadumna, viTarca Zleuli, rameTu xorcielad Zliersa xelmwifesa suliTa ZlierTa kacTa sZles, SeWurvilTa maT saRmrToiTa SuriTa. xolo Seurvebulman kurapalatman gulisa SeWirvebisagan Tqua: `netar mas kacsa, vin arRara cocxal ars!~
a) wakiTxulis gaazreba (15 qula)
davalebis Sesasruleblad yuradRebiT gaecaniT teqsts. kiTxvebze pasuxebis gacema
maSin daiwyeT, rodesac teqstis Sinaarsi mTlianad gasagebi iqneba. mocemuli oTx-oTxi
pasuxidan airCieT mxolod erTi. moniSnuli pasuxi gadaitaneT pasuxebis furcelSi
amgvarad: pasuxis Sesabamis ujredSi gaakeTeT aRniSvna _ X.
(1) 1.
a)
b)
g)
d)

ra `sulisa ganmxrwneli~ saqme SeemTxva aSot kurapalats?

(1) 2.

ra moimoqmeda Tavdapirvelad grigolma, rodesac aSot kurapalatis codvis


Sesaxeb Seityo?
gakicxa da mosTxova `siZvis dedakacis~ gaSveba.
gakicxa, Tumca iZulebuli gaxda Sehgueboda arsebul viTarebas.
ver gabeda gakicxva, radgan SeuSinda xelmwifis risxvas.
kategoriulad mosTxova monasterSi codvis monanieba.

a)
b)
g)
d)
(1) 3.
a)
b)
g)
d)

cols gaeyara da sasaxlidan gaaZeva.


monasterSi misulma febronias saWurWlis qurdoba daabrala.
qristianoba uaryo da mtris sarwmunoeba miiRo.
`dedakaci siZvisai~ moiyvana samefo sasaxleSi.

ratom daarRvia aSot kurapalatma grigolisaTvis micemuli sityva?


arafrad uRirda grigolisaTvis micemuli sityva.
gadawyvita, pirobis Sesasruleblad ukeTes dros dalodeboda.
ver SeZlo sayvarel qalTan ganSoreba.
pirobis SesrulebaSi saxelmwifo saqmeebma SeuSala xeli.

(1) 4. ris imediT mivida `siZvis dedakaci~ grigolTan?


a) imedi hqonda, grigoli monasterSi gagzavnida.
b) imedi hqonda, grigoli dedofalTan Searigebda.

47

g) imedi hqonda, grigoli pirjvars gadasaxavda.


d) imedi hqonda, grigoli xelmwifeze daaqorwinebda.
(1) 5.
a)
b)
g)
d)
(1) 6.
a)
b)
g)
d)

grigolis ra Tviseba Cans frazaSi: `xolo man ara daswera juari, aramed ubrZana ganSorebulad dajdomai~?
lmobiereba da mimtevebloba.
mrisxaneba da ampartavnoba.
saTnoeba da simtkice.
simkacre da principuloba.
grigolis azriT, ra SeiZleba iyos `siZvis dedakacis~ mier Cadenili codvis mizezi?
qali ampartavnobam Seipyro.
qali eSmaks daemona.
qalma dedofali SeiZula.
qalma saganZuri miiTvisa.

(1) 7.
a)
b)
g)
d)

ras sTxovs `siZvis dedakaci~ grigols?

(1) 8.
a)
b)
g)
d)

ratom `akurTxa locviTa da SeWura madliTa~ grigolma `siZvis dedakaci~?

akurTxos misi gulwrfeli siyvaruli.


gakicxos kurapalatis `gardareuli siyuaruli~.
izrunos kurapalatis sulis gadasarCenad.
izrunos misi sulis gadasarCenad.

amiT aiZula igi, uari eTqva kurapalatTan kavSirze.


dainaxa, rom igi inaniebda kurapalatTan sasiyvarulo kavSirs.
icoda, rom ase gandevnida dedakacis sxeulidan eSmakeuls.
surda, nebismieri saSualebiT daeyoliebina gajiutebuli `siZvis dedakaci~.

(1) 9. rogor gadawyvita grigolma `siZvis dedakacis~ bedi?


a) iZulebiT waiyvana meres dedaTa monasterSi.
b) kurapalatis daukiTxavad waiyvana meres monasterSi.
g) kurapalatis TanxmobiT waiyvana meres monasterSi.
d) ubrZana TviTon wasuliyo meres monasterSi.
(1) 10.
a)
b)
g)
d)

ra reaqcia hqonda aSot kurapalats, roca sayvareli qalis wasvla Seityo?

(1) 11.
a)
b)
g)
d)

ra gzas mimarTa aSot kurapalatma deda febroniasTan saubrisas?

(1) 12.
a)
b)
g)
d)

deda febronias ra Tviseba Cans teqstis am monakveTSi?


saTnoeba da gulmowyaleba.
simtkice da Seuvaloba.
sisastike da sulmokleoba.
sijiute da ampartavnoba.

(1) 13.
a)
b)
g)
d)

romel frazaSia gamoyenebuli mxatvruli saSualeba?

aRSfoTda grigolis Tavxeduri saqcielis gamo.


ganrisxebulma satrfos ZaliT dabruneba gadawyvita.
satrfos dabrunebis dauZlevelma survilma Seipyro.
SeZrwunda, rom eSmakis mier dagebul maxeSi gaeba.

Tavis marTleba scada.


misi motyueba scada.
monastris winamZRvars ganurisxda.
febronias Tavi Seacoda.

`...aramed ubrZana ganSorebulad dajdomai~.


`brZanebaman sityuaTa SenTaman SemaZrwuna friad~.
`mowafeni kide-re gandges wamisyofiTa moZRurisa~.
`...SeWurvilTa maT saRmrToiTa SuriTa~.

48

(1) 14. aSot kurapalatis ra sulieri mdgomareoba Cans missave sityvebSi: `netar mas kacsa, vin arRara cocxal ars!~?
a) aRSfoTeba.
b) gulmowyaleba.
g) sasowarkveTileba.
d) Seupovroba.
(1) 15.
a)
b)
g)
d)

romel monakveTSia gamoxatuli teqstis mTavari saTqmeli?


`TavmoTneobai daaviwyda da mswrafl xolo movida meres~.
`mamasa grigols aqa warmouyvanebia da friadi daguaklda safaseTa CuenTagani~.
`...raisaTvis Soris col-qmarTa STaWril xar warsawymedelad Senda~.
`xorcielad Zliersa xelmwifesa suliTa ZlierTa kacTa sZles~.

b) weriTi davaleba (25 qula)


weriTi davalebis instruqcia:
yuradRebiT gaecaniT davalebis pirobas.

naweri ar gaswordeba, Tu naSromi davalebas ar upasuxebs, mocemuli teqstis perifrazia, ar aris Sesrulebuli arc erTi miTiTeba an mocemuli teqsti mTlianobaSi
araadekvaturadaa gagebuli, anda enobrivad imdenad gaumarTavia, rom azris gageba
Wirs.
naSromi Sesrulebuli unda iyos gasagebi (garkveuli) xelweriT. is monakveTebi,
romelTa amokiTxvac gaZneldeba, ar gaswordeba da Txzulebis Sefasebisas mxedvelobaSi ar iqneba miRebuli.
orive weriT davalebas Tan axlavs sam-sami miTiTeba. am miTiTebebs unda upasuxoT
ise, rom Txzuleba azrobrivad erTiani, mTliani gamovides da ar iyos kiTxvebze calcalke gacemuli pasuxebis meqanikuri jami an mocemuli teqstis perifrazi (Tundac
mTeli Txzulebis Sinaarsis gadmocema). gaiTvaliswineT, rom davalebis miTiTeba Sesrulebulad ar CaiTvleba, Tu masze mxolod erTi-ori winadadebiT iqneba pasuxi gacemuli.
CamoayalibeT Tqveni azri naTlad, mkafiod, detalurad da dasabuTebulad. naSromi Sefasdeba imis mixedviT, Tu ramdenad Cans masSi argumentirebisa da damoukidebeli
azrovnebis unari da ara imis mixedviT, emTxveva Tu ara Tqveni pozicia sayovelTaod
aRiarebul Tvalsazriss. msjeloba unda iyos logikurad gamarTuli da abzacebiT
danawevrebuli; unda daicvaT saliteraturo enis normebi.
Savi samuSaosaTvis rveulSi datovebulia adgili, romelic SegiZliaT gamoiyenoT.
gaiTvaliswineT, Savad Sesrulebuli namuSevari ar gaswordeba.
pasuxebis furcelSi daSvebuli Secdoma gadaxazeT da nu dajRabniT.

gaaanalizeT mocemuli monakveTi Semdegi miTiTebebis mixedviT:


imsjeleT, rogor ixateba mocemul teqstSi grigol xanZTelis saxe (yuradReba miaqcieT, rogoria misi damokidebuleba, erTi mxriv, kurapalatisa da, meore mxriv,
`siZvis dedakacis~ mimarT).
imsjeleT aSot kurapalatis mxatvruli saxis Sesaxeb.
imsjeleT, ra mxatvrul saSualebebs iyenebs avtori am monakveTSi (yuradReba miaqcieT Txrobis manerasa da ambis ganviTarebis dinamikas).

Tqveni Tvalsazrisi daasabuTeT!


davaleba # 10
TxzulebaSi `grigol xanZTelis cxovreba~ giorgi merCule mogviTxrobs:
didi efrem iqmna episkopos awyurisa saydarsa. didi arseni kaTolike eklesiasa,
qristeis kuarTisa samkvidrebelsa, mcxeTas qarTlisa kaTalikos iqmna. da iyo siyuaruli maT Soris erTad zrdilobisaTvis.
aramed qarTlisa episkoposni mirean arsenis mamisaTvis friad gulwyebul iyvnes
amis mizezisaTvis, rameTu Tvinier ganzraxvisa maTisa, Ze Tvisi daadgina kaTalikosad
TanadgomiTa da kurTxeviTa mciredTa episkoposTaiTa.

49

mamfali guaram didi mireanisTvis gulZvirad iyo da mswrafl xolo brZana Sekrebai episkoposTai da udabnoisa mamaTai.
da yovelni Semokrbes javaxeTs. aramed mamai grigol ara mun iyo. wadierad moelodes yovelni da martod anjmnobdes wesisa winamZRuarni igi arseni kaTalikosisaTvis
da vera daamtkices sityuai maTi. maSin eruSnelman episkoposman mis Jamisaman hrqua
yovelTa: `odes movides varskulavi udabnoTai, maSin ganemarTos saqme da ganzraxvai
yovelTai~.
da meyseulad ixiles wmidai igi momavali karauliTa Soris krebulsa mas mamaTasa
sakvirvelad xilviTa. rameTu samoseli igi Seuracxi, romel emosa moxucebulsa mas,
esreT Cnda, viTarca samoseli naTlisa brwyinvalisa ganucdelisai. xolo Tavsa missa
kukuli ixilveboda, viTarca gvirgvini sameufoi patiosanTa TualTa da margalitTagan fasdaudebelTa aRmkuli. da viTarca ixiles RmrTisamieri didebulebai misi, yovelni sixaruliT miegebnes da Seudges sityuaTa misTa sixaruliT.
xolo netarman grigol farulad mouwoda netarsa efrems da hrqua mas: `Svilo,
pativsa magis wmidisa mRdelTmTavrobisasa gafuceb, nu uSli sulierad Zmasa Sensa
arsenis!~ xolo man hrqua: `wmidao mamao, ver egebis ZmaTa CemTa episkoposTa cilobai
samarTlisaTvis, da meca Semindve, rameTu ara var amieriTgan arsenis cxovari da arca
igi _ Cemi mwyemsi~. maSin wmidaman man mksinvared hrqua: `ukueTu amas iqm, efrem, me uvarmyav, viTa ara Seni moZRuari var!~ xolo netari efrem sityuasa mas zeda sulierisa mamisa da moZRurisasa atirda da hrqua: `ficxel ars brZanebai ese, ganmkueTel ufrois
maxvilisa. aw nebai Seni iyavn da nu _ nebai Cemi, wmidao RmrTisao!~ xolo man hrqua:
`efrem sanatrelo, gisminen qristeman, raica iTxoo misgan Sen, umankoo guliTa da
wrfelo gonebiTa. da Sen uwyi, viTar RmerTsa ebrZana kaTalikosobai arsenisi sisrulisa misisaTvis. aramed mirean, mamaman misman, augian-yo uJamod SeswrafebiTa~.
amisa Semdgomad brZana guaram Semokrebai yovelTa moweseTai da maSin hrqua: `wmidano mamano, episkoposno da meudabnoeno, iciT yovelTa kanoni Sjulisai, rameTu ara
brZanebs episkoposisa da kaTalikosisa mZlavrebiT dajdomasa~.
da amas sityuasa Sina augis sityuani ganamravlna da eloda pasuxsa maTgan. xolo
Tualni yovelTani xedvides mamasa grigols da episkopossa efrems. da maT daidumes
Jam erT.
maSin episkoposTa hrques efrems: `brZane pasuxi, rai jer-ars!~
xolo man Tqua: `sada mamai grigol iyos, me mun ara vikadreb sityuad~.
maSin xelmwifeman man hrqua netarsa grigols: `mamao, yovelni Sen gelian sityuad
WeSmaritebisa, rameTu uxuces xar yovelTa dRiTa da saTnovebiTa nebisa RmrTisaiTa~.
xolo man Tqua: `WeSmaritTa qristes samwysoTa ismineT glaxakisa amis moxucebulisai. rameTu arseni kaTalikosi nebiTa RmrTisaiTa kaTalikosi ars da Zviris-metyuelTa misTa, romelTa ara Seinanon, kdemul iyvnen da sruliad hrcxuenes amas sawuTrosa da mas saukunesa~.
maSin zar-hxda xelmwifesa mas, rameTu iyo igi mdabal da RmrTismoSiS. iZlia simdablisagan da Seuvrda netarsa grigols da hrqua: `wmidao RmrTisao, Semindve, rameTu dagabrkole~.
xolo man hrqua: `qristeman yovelni bralni Segindvenin!~
a) wakiTxulis gaazreba (15 qula)
davalebis Sesasruleblad yuradRebiT gaecaniT teqsts. kiTxvebze pasuxebis gacema
maSin daiwyeT, rodesac teqstis Sinaarsi mTlianad gasagebi iqneba. mocemuli oTx-oTxi
pasuxidan airCieT mxolod erTi da SemoxazeT. moniSnuli pasuxi gadaitaneT pasuxebis
furcelSi amgvarad: pasuxis Sesabamis ujredSi gaakeTeT aRniSvna _ X.
(1) 1.
a)
b)
g)
d)

ra ganapirobebda gansakuTrebul axloblobasa da siyvaruls efremsa da arsens


Soris?
isini erTad aRizardnen.
isini erT eklesias emsaxurebodnen.
orive marTlmorwmune iyo.
orive saqarTvelos Svili iyo.

50

(1) 2.
a)
b)
g)
d)

ratom gaunawyendnen mireans qarTlis episkoposebi?

(1) 3.
a)
b)
g)
d)

ra nabiji gadadga guaram mamfalma mireanis gadawyvetilebis sapasuxod?

(1) 4.
a)
b)
g)
d)

ratom gviandeboda saeklesio krebis dawyeba?

(1) 5.

ra mxatvruli saSualebaa gamoyenebuli frazaSi: `odes movides varskulavi udabnoTai...~?


aliteracia.
gapirovneba.
ironia.
metafora.

a)
b)
g)
d)
(1) 6.
a)
b)
g)
d)

episkoposebs arasakmarisad miaCndaT mireanis Rvawli eklesiis winaSe.


mireani saTanadod ver afasebda grigol xanZTelis avtoritets.
mireani uklebliv yvela gadawyvetilebas episkoposebTan SeuTanxmeblad iRebda.
mireanma arseni episkoposebTan SeTanxmebis gareSe akurTxebina kaTalikosad.
arsenis dauyovnebliv gadayenebis brZaneba gasca.
kaTalikosad efremis kurTxevis brZaneba gasca.
mireanis saswrafod dasjis brZaneba gasca.
saeklesio krebis mowvevis brZaneba gasca.
grigolis avtoritetuli sityvis gareSe gadawyvetilebas ver iRebdnen.
grigolis gareSe krebis Catarebis ufleba ar hqondaT.
guaram mamfalTan dasapirispireblad grigolis mxardaWeras elodnen.
efremis mxardasaWerad grigolis avtoritetis gamoyeneba sWirdebodaT.

ris xazgasma surs avtors sityvebiT: `ixiles wmidai igi momavali... sakvirvelad
xilviTa~?
grigolis
grigolis
grigolis
grigolis

gamorCeuli mWevrmetyvelebisa da sibrZnis.


gamorCeuli Rvawlisa da damsaxurebis.
sxvaTagan gamorCeuli garegnobis.
gamorCeuli fizikuri SesaZleblobebis.

(1) 7.
a)
b)
g)
d)

ra sTxova grigolma efrems?

(1) 8.
a)
b)
g)
d)

ram gamoiwvia grigolis ganrisxeba?

(1) 9.
a)
b)
g)
d)

rogori iyo efremis reaqcia grigolis muqaraze _ Seni moZRvari aRar viqnebio?

(1) 10.
a)
b)
g)
d)

ra iyo grigolis mTavari argumenti, roca arsenis kaTalikosobas uWerda mxars?

(1) 11.
a)
b)
g)
d)

grigolis azriT, ram gamoiwvia uTanxmoeba arsenis kaTalikosad kurTxevis dros?


episkoposTa aCqarebam.
mireanis sulswrafobam.
samRvdeloebis uprincipobam.
xelisufalTa uprincipobam.

mtkiced da Seuryevlad daecva Tavisi pozicia.


uari ar eTqva saeklesio moRvaweobis gagrZelebaze.
winaaRmdegoba ar gaewia saeklesio krebis mowvevisaTvis.
win ar aRdgomoda arsenis kaTalikosad kurTxevas.
efremis
efremis
efremis
efremis

pasuxma
pasuxma
pasuxma
pasuxma

_
_
_
_

amieridan Cems moZRvrad aRar mimaCnixaro.


arsens Cems moZRvrad ver vaRiarebo.
arc erTi eriskacis brZanebas ar vemorCilebio.
episkoposebis azrs CemTvis mniSvneloba ara aqvso.

atirda.
aRSfoTda.
gaecina.
gauxarda.
arsenis
arsenis
arsenis
arsenis

kaTalikosoba
kaTalikosoba
kaTalikosoba
kaTalikosoba

episkoposTa neba ariso.


RvTis neba ariso.
Cemi neba ariso.
xelisufalTa neba ariso.

51

(1) 12.
a)
b)
g)
d)

ra sayveduri gamoTqva guaramma saeklesio krebaze?


arsenis
arsenis
arsenis
arsenis

kaTalikosad
kaTalikosad
kaTalikosad
kaTalikosad

dadgena
dadgena
dadgena
dadgena

grigolTan ar SeTanxmebulao.
udrood moxdao.
CemTan ar SeTanxmebulao.
ZalmomreobiT moxdao.

(1) 13. ra reaqcia hqonda guarams grigolis sityvebze _ vinc arsens cudad moixseniebs, Sercxvenili iqnebao?
a) ganrisxda da grigols krebis datoveba mosTxova.
b) Tavzari daeca da grigols Sendoba sTxova.
g) sinanulma Seipyro, Tumca garegnulad ar gamouxatavs.
d) wauyrua grigolis sityvebs, TiTqos araferi momxdarao.
(1) 14.
a)
b)
g)
d)

grigolis ra Tvisebebi gamoCnda saeklesio krebaze?


ampartavnoba da Seuvaloba.
morCileba da mimtevebloba.
saTnoeba da gulmowyaleba.
simtkice da principuloba.

(1) 15.
a)
b)
g)
d)

ra aris teqstis am monakveTis ZiriTadi mizandasaxuloba?


arsenis kaTalikosad kurTxevisas mireanis uRirsi saqcielis mxileba.
saero da saeklesio wreebSi arsebuli ganxeTqilebis mefisaTvis Setyobineba.
saero da saeklesio wreebSi grigolis uryevi avtoritetis warmoCena.
saqarTvelos eklesiis istoriis erT-erTi mwvave konfliqtis miCqmalva.

b) weriTi davaleba (25 qula)


weriTi davalebis instruqcia:
yuradRebiT gaecaniT davalebis pirobas.

naweri ar gaswordeba, Tu naSromi davalebas ar upasuxebs, mocemuli teqstis perifrazia, ar aris Sesrulebuli arc erTi miTiTeba an mocemuli teqsti mTlianobaSi
araadekvaturadaa gagebuli, anda enobrivad imdenad gaumarTavia, rom azris gageba
Wirs.
naSromi Sesrulebuli unda iyos gasagebi (garkveuli) xelweriT. is monakveTebi,
romelTa amokiTxvac gaZneldeba, ar gaswordeba da Txzulebis Sefasebisas mxedvelobaSi ar iqneba miRebuli.
orive weriT davalebas Tan axlavs sam-sami miTiTeba. am miTiTebebs unda upasuxoT
ise, rom Txzuleba azrobrivad erTiani, mTliani gamovides da ar iyos kiTxvebze calcalke gacemuli pasuxebis meqanikuri jami an mocemuli teqstis perifrazi (Tundac
mTeli Txzulebis Sinaarsis gadmocema). gaiTvaliswineT, rom davalebis miTiTeba Sesrulebulad ar CaiTvleba, Tu masze mxolod erTi-ori winadadebiT iqneba pasuxi gacemuli.
CamoayalibeT Tqveni azri naTlad, mkafiod, detalurad da dasabuTebulad. naSromi Sefasdeba imis mixedviT, Tu ramdenad Cans masSi argumentirebisa da damoukidebeli
azrovnebis unari da ara imis mixedviT, emTxveva Tu ara Tqveni pozicia sayovelTaod
aRiarebul Tvalsazriss. msjeloba unda iyos logikurad gamarTuli da abzacebiT
danawevrebuli; unda daicvaT saliteraturo enis normebi.
Savi samuSaosaTvis rveulSi datovebulia adgili, romelic SegiZliaT gamoiyenoT.
gaiTvaliswineT, Savad Sesrulebuli namuSevari ar gaswordeba.
pasuxebis furcelSi daSvebuli Secdoma gadaxazeT da nu dajRabniT.

gaaanalizeT mocemuli teqsti Semdegi miTiTebebis mixedviT:


imsjeleT am monakveTSi aRwerili konfliqtis Sesaxeb (yuradReba miaqcieT, ra ganapirobebs personaJTa dapirispirebas).
imsjeleT, rogor warmogvidgens avtori grigol xanZTelis pirovnebas.
imsjeleT, ra mxatvrul saSualebebs iyenebs avtori am monakveTSi (yuradReba miaqcieT Txrobis manerasa da ambis ganviTarebis dinamikas).

Tqveni Tvalsazrisi daasabuTeT!

52

davaleba # 11
yuradRebiT waikiTxeT monakveTi nodar dumbaZis romanidan `mziani Rame~, romelSic aRwerilia sabWoTa xelisuflebis mier represirebuli dedis Sexvedra SvilTan:
kibeze uxalisod avdiodi. derefnis kari Ria damxvda, oTaxis kari SevaRe da adgilze gavqvavdi. tanSi Jruantelma damiara, muxlebi momekveTa.
Cemi oTaxi savse iyo mezoblebiT. isini gars Semoxveodnen sawols, romelzec Suaxnis WaRara, saocrad daRlili, TeTri saxis, gamxdari qali ijda. igi odnav iRimeboda
da susti xmiT yveboda raRacas. CemTvis yuradReba aravis mouqcevia. WaRara qalma mSvidad Semxeda, cota xans miyura. mere isev ganagrZo ambavi. mezoblebi sinanuliT Tavebs
iqnevdnen aqeT-iqiT, WaRara qalma uceb saubari Sewyvita da isev damacqerda, axla ufro xangrZlivad da daJinebiT, mere Tvalebi mezoblebisaken gaeqca. mezoblebi karisken Semotrialdnen. oTaxSi samariseburi siCume Camovarda. me mesmoda mxolod Cemi guliscema, viRacis skamis suliswamRebi Wriali, meti araferi. WaRara qali Tvals ar
macilebda, mere man SeSinebuli TvalebiT Sexeda Cemi karis mezobels, elikos. elikom
Tavi dauqnia Tanxmobis niSnad, maSin WaRara qali adga, mas xelebi da tuCebi ukankalebda. igi saocrad hgavda im qals, romelmac am oTaxSi 12 wlis win, Ramis oTx saaTze gamaRviZa, pirjvari gadamsaxa da mkerdze makoca. mere igi waiyvana orma mamakacma,
romelTagan erTi SeSinebuli Canda, meore ki iRimeboda da piri vercxlis kbilebiT
hqonda gamotenili. es iyo Cemi deda. axla me da mas sul sami nabiji gvacilebda. igi
modioda Cemken neli, Zalian neli nabijiT, ukve mesmoda misi sunTqva, mindoda, Sevbrunebuliyavi da gavqceuliyavi, magram ar SemeZlo. me ubralod davxuWe Tvalebi da velodi, ra moxdeboda. mere me vigrZeni misi Tavi Cems mxarze da gavigone Cumi CurCuli:
_ gamarjoba, Svilo...
_ gamarjoba, Svilo, _ da ase ganuwyvetliv, didxans, Zalian didxans, _ gamarjoba,
Svilo... me mivxvdi, rom igi eloda pasuxs, _ gamarjoba, deda, _ magram ver SevZeli.
_ gamarjobaT, qalbatono!.. _ vTqvi da tirili daviwye...
samzareuloSi vzivar da universitetis win Carigebul Wadrebs vucqer. erTi, ori,
sami, oTxi. mezoblebi dawvnen, albaT. eliko aRar Semodis da aRar meubneba _ Sedi,
biWo, oTaxSi, qva xom ar xar, codvaa is qali... xuTi, eqvsi... albaT, isic dawva, araferi ar mkiTxa, romel kursze var, romel fakultetze vswavlob, rogor var... Svidi, Svidi Wadaria, albaT, wlis CagdebiT rgavdnen, Torem meSvide Wadari yvelaze didi ratom unda iyos... axla Seval oTaxSi da vetyvi: _ daiZine, deda? es ra kiTxvaa... vkiTxav,
rogor xar, deda, an ar gewyinoT, qalbatono... ara, amis Tqma ar SeiZleba... es, albaT,
bolo tramvaia, Caivlis da dilis oTx saaTamde aRar amoivlis. am vatmans vicnob, wina baqnidan miSvebs xolme, Tan ikriWeba _ jigaro, deputati ki xar, magram bileTis
aReba ar dagaviwydes. wavida... Zin, Zin, Zin... es saaTi Cemi mxridan Ramis pirvel saaTs
uCvenebs, iqiTa mxridan, albaT, Tendeba; axla Seval da rames vetyvi. ras? ar vici... iqneb, TviTon miTxras rame...
frTxilad SevaRe oTaxis kari. dedas xelebi amoedo TavqveS da Wers ucqerda. Cem
sawolTan mivedi da davweqi. viweqi, albaT, erTi saaTi, iqneb, ori, iqneb, erTi wuTi an
mTeli 12 weliwadi. gavixsene dro im dRidan dRemde, davxuWe Tvalebi da Tvalwin dadga yvelaferi, ise cxadliv, rogorc is Svidi Wadari, magram arsad ar iyo deda, viyavi
an marto, an sxvasTan, viyavi yvelgan da yvelasTan da arsad ar iyo deda. axla me da
is viyaviT erT oTaxSi, es ar iyo sizmari, es iyo cxadi, rogorc Svidi Wadari universitetis win. axla Cven viweqiT oTaxis sxvadasxva kuTxeSi erTnairad ubedurebi, radgan es bednieri dRe dadga.
RmerTo, nuTu arafers ar metyvis, iqneb, me unda vuTxra rame?
_ Temur! _ gavigone Zalian Cumi xma.
_ Temur, Temo!.. _ xma ver amoviRe, guli yelSi momebjina. deda adga, mas koWebamde
TeTri perangi ecva da moCvenebasaviT uaxlovdeboda Cems sawols. igi movida da Cems
win muxlebze daeSva. Tvalebi davxuWe, misi aTrTolebuli xelebi safeTqlebze Semexo.
_ Temur, Cemo patara biWo, Temo, Temiko, gameci xma, Svilo! _ me mindoda, movmkvdariyavi, davyruebuliyavi, mekivla, dameZaxa mezoblebisaTvis, rom eSvelaT CemTvis.
_ Temur, ramxela xar, biWo! ram gagzarda, deda, vin gagzarda, Cemo biWo, Cemo Temiko? Sen ici, rom xval oci wlis xdebi?.. ratom, ratom mere? ratom rva wlis ar xar
isev, Cemo patara biWo, ratom rva wlis ara xar, ratom, ratom ara xar... _ igi damemxo
mkerdze da atirda. me loginidan wamovdeqi, wamovayene fexze, mxrebze xeli movxvie,
Tavis sawolTan miviyvane da davsvi.

53

_ ratom, ratom... _ imeorebda igi.


_ dawynardiT, Tu SeiZleba, Zalian gTxovT! _ rogorc iqna, amoviRe xma. dedam saxeze aifara xelebi da cotaTi dawynarda. me Cems sawolTan mivedi, mere ukan movixede. deda isev ise ijda. tanze Cavicvi da oTaxidan fexakrefiT gamovedi...
diliT davbrundi... es Cemi saxlis sadarbazoa, erTi safexuri, meore, mesame, meoTxe,
mexuTe, meeqvse, netav ramdeni safexuria?.. Cems sicocxleSi ar damiTvlia... Tumca, rogor ar damiTvlia. bavSvobaSi mets ras vakeTebdi... magram ar maxsovs. ukan vbrundebi da
xelaxla viTvli. erTi, ori, sami, oTxi, xuTi, eqvsi, Svidi, rva, cxra, aTi, TerTmeti
safexuria. me meoTxe sarTulze vcxovrob, ese igi, rvajer TerTmeti... ramdenia rvajer
TerTmeti?.. rvajer TerTmeti bevria... mTeli sicocxle unda iaro, mTeli sicocxle,
boloSi rom mixvide... rvajer TerTmeti... eleqtronis Rilaks xeli davaWire da vidre
darekavda, kari gaiRo. karSi idga deda, Cemi deda, WaRara da lamazi, iseTi lamazi,
rogoric Tormeti wlis win, rodesac igi msoflioSi yvela dedaze lamazi iyo.
_ gamarjoba, deda! _ vTqvi me.
deda idga karSi. igi ar tiroda, igi iRimeboda, Tvalebidan mduRare cremlebi Camosdioda da acaxcaxebul nikapTan ekvreboda.
_ gamarjoba, deda! _ gavimeore me.
a) wakiTxulis gaazreba (15 qula)
davalebis Sesasruleblad yuradRebiT gaecaniT teqsts. kiTxvebze pasuxebis gacema
maSin daiwyeT, rodesac teqstis Sinaarsi mTlianad gasagebi iqneba. mocemuli oTx-oTxi
pasuxidan airCieT mxolod erTi da SemoxazeT. moniSnuli pasuxi gadaitaneT pasuxebis
furcelSi amgvarad: pasuxis Sesabamis ujredSi gaakeTeT aRniSvna _ X.
(1) 1.
a)
b)
g)
d)

ra funqcias asrulebs teqstis pirveli abzaci?

(1) 2.

ra azris gamoxatva surs avtors am monakveTSi: `CemTvis yuradReba aravis mouq-

a)
b)
g)
d)

qmnis
qmnis
qmnis
qmnis

gancdas,
gancdas,
gancdas,
gancdas,

rom
rom
rom
rom

es yvelaferi odesRac ukve moxda.


personaJi komikur situaciaSi moxvdeba.
romelime personaJi udavod unda daiRupos.
sruliad uCveulo ram unda moxdes.

cevia. WaRara qalma mSvidad Semxeda, cota xans miyura. mere isev ganagrZo ambavi~?
deda Tavs damnaSaved grZnobda sakuTari Svilis winaSe.
dedam ver icno Svili xangrZlivi ganSorebis Semdeg.
dedas ar surda ganSorebis Semdeg SvilTan urTierToba.
deda SvilisaTvis arasasurveli da saSiSi stumari iyo.

(1) 3.
a)
b)
g)
d)

romeli fraza gamoxatavs Temuris sulier mdgomareobas?

(1) 4.
a)
b)
g)
d)

ratom ver SeZlo Temurma dedis misalmebaze gaeca pasuxi: `gamarjoba, deda~?

(1) 5.

ratom ganmartovda samzareuloSi Temuri, miuxedavad imisa, rom mezobeli eliko eubneboda: `Sedi, biWo, oTaxSi, qva xom ar xar, codvaa is qali~?
Temuri aRelvebuli iyo da ar icoda, rogor moqceuliyo.
Temuri nawyeni iyo dedaze, radgan man miatova Svili.
Temurs eSinoda, rom daapatimrebdnen dedasTan urTierTobis gamo.
Temurs eSinoda, rom deda gadasaxlebis ambebs mouyveboda.

a)
b)
g)
d)

`WaRara qalma uceb saubari Sewyvita da isev damacqerda~.


`mezoblebi karisken Semotrialdnen... samariseburi siCume Camovarda~.
`mesmoda mxolod Cemi guliscema, viRacis skamis suliswamRebi Wriali~.
`maSin WaRara qali adga, mas xelebi da tuCebi ukankalebda~.

Temuri dedasTan urTierTobas gadaCveuli iyo.


Temurma ver icno moxucebuli deda.
Temurs ar surda dedasTan urTierToba.
Temurs deda politikur damnaSaved miaCnda.

54

(1) 6.

ra mxatvrul saSualebas iyenebs avtori frazaSi: `es ar iyo sizmari, es iyo cxa-

di, rogorc Svidi Wadari universitetis win~?


a) ironias.
b) sarkazms.
g) Sedarebas.
d) hiperbolas.
(1) 7.

ra mxatvrul saSualebas iyenebs avtori frazaSi: `jigaro, deputati ki xar, mag-

ram bileTis aReba ar dagaviwydes~?


a) aluzias.
b) ironias.
g) Sedarebas.
d) hiperbolas.
(1) 8.
a)
b)
g)
d)

dedis ra sulieri mdgomareobaa gamoxatuli sityvebiT: `ratom rva wlis ar xar


isev, Cemo patara biWo, ratom rva wlis ara xar, ratom, ratom ara xar~?
aRSfoTeba da siZulvili.
aRtaceba da sixaruli.
gulistkivili da sinanuli.
SiSi da mouTmenloba.

(1) 9.
a)
b)
g)
d)

romel frazas SeiZleba hqondes simboluri mniSvneloba?

(1) 10.
a)
b)
g)
d)

ratom sdioda dedas `Tvalebidan mduRare cremlebi~?

(1) 11.
a)
b)
g)
d)

rogori ganwyobilebiT mTavrdeba es teqsti?

(1) 12.
a)
b)
g)
d)

ram ganapiroba deda-Svilis pirovnuli tragedia?

(1) 13.
a)
b)
g)
d)

riT aris es teqsti gamorCeuli?

(1) 14.
a)
b)
g)
d)

ris Sesaxeb ar saubrobs avtori am teqstSi?


deda-Svilis gaucxoebis.
mezobelTa Tanadgomis.
pirovnuli tragediis.
samSoblos siyvarulis.

`Cems sicocxleSi ar damiTvlia... Tumca, rogor ar damiTvlia~.


`mTeli sicocxle unda iaro, mTeli sicocxle, boloSi rom mixvide~.
`eleqtronis Rilaks xeli davaWire da vidre darekavda, kari gaiRo~.
`karSi idga deda, Cemi deda, WaRara da lamazi~.

dedas gadasaxlebaSi yofnis simware gaaxsenda.


dedas Svilis tragikuli bavSvoba gaaxsenda.
Temuris mSvidobiT dabrunebam deda gaaxara.
Temurma dedis mimarT gaucxoeba daZlia.

imediani.
neitraluri.
nihilisturi.
uimedo.

gauTvaliswinebelma SemTxveviTobam.
msoflio omma.
socializmis krizisma.
stalinurma reJimma.

axal Janrs amkvidrebs qarTul mwerlobaSi.


gadmogvcems didi adamianis ucnob biografias.
moTxrobili ambavi uaRresad emociuria.
Warbadaa gamoyenebuli mxatvruli saSualebebi.

55

(1) 15.
a)
b)
g)
d)

ra aris am teqstis mTavari saTqmeli?


tiranuli reJimis gamo Temurma warmatebas ver miaRwia.
tiranulma reJimma borotebis imperiis daSla gamoiwvia.
tiranulma reJimma deda-Svilis urTierTobazec ki imoqmeda.
tiranul reJims araerTi udanaSaulo adamiani fizikurad Seewira.

b) weriTi davaleba (25 qula)


weriTi davalebis instruqcia:
yuradRebiT gaecaniT davalebis pirobas.

naweri ar gaswordeba, Tu naSromi davalebas ar upasuxebs, mocemuli teqstis perifrazia, ar aris Sesrulebuli arc erTi miTiTeba an mocemuli teqsti mTlianobaSi
araadekvaturadaa gagebuli, anda enobrivad imdenad gaumarTavia, rom azris gageba
Wirs.
naSromi Sesrulebuli unda iyos gasagebi (garkveuli) xelweriT. is monakveTebi,
romelTa amokiTxvac gaZneldeba, ar gaswordeba da Txzulebis Sefasebisas mxedvelobaSi ar iqneba miRebuli.
orive weriT davalebas Tan axlavs sam-sami miTiTeba. am miTiTebebs unda upasuxoT
ise, rom Txzuleba azrobrivad erTiani, mTliani gamovides da ar iyos kiTxvebze calcalke gacemuli pasuxebis meqanikuri jami an mocemuli teqstis perifrazi (Tundac
mTeli Txzulebis Sinaarsis gadmocema). gaiTvaliswineT, rom davalebis miTiTeba Sesrulebulad ar CaiTvleba, Tu masze mxolod erTi-ori winadadebiT iqneba pasuxi gacemuli.
CamoayalibeT Tqveni azri naTlad, mkafiod, detalurad da dasabuTebulad. naSromi Sefasdeba imis mixedviT, Tu ramdenad Cans masSi argumentirebisa da damoukidebeli
azrovnebis unari da ara imis mixedviT, emTxveva Tu ara Tqveni pozicia sayovelTaod
aRiarebul Tvalsazriss. msjeloba unda iyos logikurad gamarTuli da abzacebiT
danawevrebuli; unda daicvaT saliteraturo enis normebi.
Savi samuSaosaTvis rveulSi datovebulia adgili, romelic SegiZliaT gamoiyenoT.
gaiTvaliswineT, Savad Sesrulebuli namuSevari ar gaswordeba.
pasuxebis furcelSi daSvebuli Secdoma gadaxazeT da nu dajRabniT.

gaaanalizeT mocemuli teqsti Semdegi miTiTebebis mixedviT:


imsjeleT Temuris mxatvruli saxis Sesaxeb.
CamoayalibeT teqstis mTavari saTqmeli.
imsjeleT, ra mxatvruli saSualebebiTaa igi realizebuli.

Tqveni Tvalsazrisi daasabuTeT!


davaleba # 12
nodar dumbaZis romanSi `mziani Rame~ moTxrobilia, rogor naxa Temurma kibeze waqceuli, momakvdavi mezobeli abibo, romelsac cota xniT adre endo da patimrobidan gamoqceuli megobris ambavi gaumxila, abibom ki Temuris megobari daaWerina.
abibo iwva Cems win da kvdeboda. kvdeboda kaci, romlis sikvdils vnatrobdi, kaci,
romelmac sulSi CamafurTxa, miwasTan gamaswora, gamwira da am kacis suli axla Cems
xelSi iyo. axla me amas movklav, Tumca ra, TavisiTac kvdeba, davjdebi, vuyureb, vidre ar mokvdeba, iqneb wyali unda, me wyaro var axla misTvis, Tu var, icodes, rom damSrali wyaro var... iqneb xma unda gaigonos kacis da Cemi xma RmerTis wyaloba iqneba misTvis, _ Tu asea, icodes, rom munji var... iqneb ramis Tqma unda da yuradRebas iTxovs,
icodes, rom yru var... iqneb sinaTle unda da me var misTvis mze. _ maSin icodes, rom
ara var, ara... iqneb haeri unda, da me var misi macocxlebeli haeri, _ ara, ara, daxSuli sarkmeli var misTvis... es me var, sikvdili, Tavze rom vadgivar da me movklav mas,
rom Tavisi sikvdiliT ar mokvdes da es unda icodes abibom. me xelebi mikankalebda,
piri gamSrali mqonda. aTasi uro mirtyamda safeTqlebSi da meZaxda _ mokali, mokali, mokali, es Sen xar misi sikvdili da es unda icodes man.
_ abibo! _ vTqvi me iseTi gamocvlili xmiT, TviTonve SemeSinda.
abibom Tvalebi gaaxila da uazrod Semxeda.
_ es me var, abibo! _ vuTxari me.

56

_ miSvele! _ mTxova man da Tvalebi daxuWa.


_ ai, axla avdgebi, avdgebi da... _ dambla Tu ar damecemoda, ar megona. magram avdeqi, telefonTan mivedi, 03 avkrife da saswrafo daxmareba gamoviZaxe.
_ wyali! _ Tqva abibom da gamSrali tuCebi gailoka. samzareuloSi gavedi, Wiqa
wyliT avavse da tuCebTan mivutane. cota mosva, xveleba auvarda.
_ haeri, haeri! _ Tqva man. suli rom moiTqva, yvela fanjara gavaRe, oTaxSi grili haeri Semovarda, da mxolod axla vigrZeni, rom oTaxi naftalinisa da mtvris suniT iyo
gaJRenTili.
_ miSvele! _ Tqva man isev da aborgda.
_ nu geSinia, giSveli, axla eqimi mova! _ vuTxari me da taxtze Camovjeqi.
_ miSvele! _ gaimeora man.
karze darekes. gavaRe. oTaxSi erTi Zalian msuqani qali da gamxdari kaci Semovidnen...
_ droze mogiswriaT, nu geSiniaT, gadarCeba; aseTebs varCenT?! _ Tqva kacma da eqTans gadaxeda.
_ Tqveni Wirime, eqimo! _ vTxove me...
kari davxure da isev abibos sasTumals mivujeqi. albaT, wamalma imoqmeda da erTi saaTis Semdeg abibom cota moixeda. man Tavi moabruna Cemken da didxans, Zalian didxans
miyura.
_ romeli xar? _ mkiTxa bolos gaubedavad.
_ Temuri var!
_ ra moxda, ra mWirs?
_ araferi, daiZine, cota cudad iyavi, axla kargad xar! _ abibom Tvalebi daxuWa,
magram ar dauZinia, etyoba, raRacas igonebda da verc igonebda.
_ Temuri, Sen xar? _ mkiTxa bolos.
_ me var, Zia abibo, me! _ vuTxari da tilo gamovucvale.
_ ar movkvdebi?
_ ara, eqimma Tqva, ar mokvdebao.
_ ar damtovo, biWo!
_ ara, nu geSinia, daiZine. _ abibom TvalebSi Semxeda, mere, albaT, mendo, Tvalebi
daxuWa da gverdze gadabrunda...
dilis eqvs saaTamde abibos sasTumals vejeqi da tiloebs vucvlidi... Tavidan siZulviliT yelamde savse. Cemda gasaocrad, TandaTan davicale, guli damiwynarda, safeTqlebi aRar mewvoda, vejeqi sasTumals da vucqerdi sikvdilisagan SeSinebul da muStisxelad qceul, motexil abibos, mere mTlianad davicale siZulvilisagan da vijeqi sruliad carieli, araferi grZnoba ar mqonda am kacis mimarT. Cems win iwva araferi, qva, xe,
Tu kunZi, ar vicodi, ubralod iwva raRac, rasac ver vgrZnobdi, mxolod vxedavdi. mere
moxda saocari ram... me Semecoda is, jer rogorc ubralod avadmyofi, mere, rogorc mezobeli, mere, rogorc axlo mezobeli, yuris mezobeli, da bolos, SemeSinda kidevac,
rodesac Sevatyve, rom tirili mominda. xeli Sublze gadavusvi da sasTumali gavuswore. mere me avivse yelamde sibraluliT am kacis mimarT, imxela sibraluliT, rom misi cqera aRar SemeZlo da fexze avdeqi. TiTqos igrZnoo, abibo awrialda.
_ Temuri, Temuri.
_ aq var.
_ ar damtovo, biWo, momkali, da nu damtoveb. _ igi Cemken gadmotrialda.
_ ar dagtoveb, Zia abibo, nu geSinia.
_ mapatie, biWo, Tu SegiZlia!.. _ me tilo davade Tavze, abibom Cemi xeli daiWira da
kocna dauwyo.
_ ras Svebi, Zia abibo! _ vuTxari me da xeli wavarTvi.
_ mapatie, biWo, mapatie! _ me xmas ar viRebdi.
_ maSin momkali, ratom ar mklav, biWo?
_ me mkvleli ara var, Zia abibo! _ abibo miyurebda Tavisi gamWvirvale lurji TvalebiT, romlebSic dRes pirvelad davinaxe, da es raRac cremli iyo _ abibo tiroda.
diliT eqimi movida, abibos kvlav CaeZina da me saxlSi avedi. tanSi raRac saocar sisustes Tu simsubuqes vgrZnobdi. raRac didi, mZime, autanlad mZime davtove wuxel abibos oTaxSi, Tu damrCa, iqneb davkarge kidevac da mis nacvlad raRac saocrad sufTam,
gamWvirvalem, msubuqma da Tbilma amivso sxeuli, es uCveulo raRac axla bangiviT maTrobda.

57

a) wakiTxulis gaazreba (15 qula)


davalebis Sesasruleblad yuradRebiT gaecaniT teqsts. kiTxvebze pasuxebis gacema
maSin daiwyeT, rodesac teqstis Sinaarsi mTlianad gasagebi iqneba. mocemuli oTx-oTxi
pasuxidan airCieT mxolod erTi. moniSnuli pasuxi gadaitaneT pasuxebis furcelSi
amgvarad: pasuxis Sesabamis ujredSi gaakeTeT aRniSvna _ X.
(1) 1.
a)
b)
g)
d)

Temuris ra grZnobas gamoxatavs sityvebi: `kvdeboda kaci, romlis sikvdils vnatrobdi~?


TanagrZnobas.
monaniebas.
sinanuls.
SurisZiebas.

(1) 2.
a)
b)
g)
d)

romel winadadebaSi iyenebs avtori metaforas?

(1) 3.

ras gulisxmobs Temuri sityvebSi: `iqneb haeri unda, da me var misi macocxlebe-

a)
b)
g)
d)
(1) 4.
a)
b)
g)
d)
(1) 5.
a)
b)
g)
d)
(1) 6.
a)
b)
g)
d)

`axla me amas movklav~.


`Tumca ra, TavisiTac kvdeba~.
`iqneb wyali unda~.
`wyaro var axla misTvis~.
li haeri, _ ara, ara, daxSuli sarkmeli var misTvis~?
igi aravis ar daindobs.
igi ar gawiravs abibos.
igi ar daindobs abibos.
igi yvela moRalates gaanadgurebs.

romel sityvebSi Cans, rom Temuri nerviulobs?


`es me var, sikvdili, Tavze rom vadgivar~.
`movklav mas, rom Tavisi sikvdiliT ar mokvdes~.
`me xelebi mikankalebda, piri gamSrali mqonda~.
`Sen xar misi sikvdili da es unda icodes man~.

romeli sityvebi miuTiTebs imaze, rom abibos mimarT Temuris damokidebuleba


icvleba?
`abibom Tvalebi gaaxila da uazrod Semxeda~.
`es me var, abibo! _ vuTxari me~.
`miSvele! _ mTxova man da Tvalebi daxuWa~.
`03 avkrife da saswrafo daxmareba gamoviZaxe~.
raze metyvelebs is, rom abibo xSirad imeorebs sityvas _ `miSvele~?
abibo arafers nanobs.
abibo nanobs danaSauls.
abibos mTavrobis eSinia.
abibos sikvdilis eSinia.

(1) 7. ra funqcia ekisreba sityvebs: `droze mogiswriaT, nu geSiniaT...~?


a) gaicnobieros mkiTxvelma, rom TemurisaTvis abibos beds srulebiT ar hqonda
mniSvneloba.
b) gaicnobieros mkiTxvelma, rom saswrafos drouli gamoZaxeba sulac ar iyo aucilebeli.
g) gaicnobieros mkiTxvelma, rom saswrafos drouli gamoZaxebiT Temurma abibo sikvdils gadaarCina.
d) gaicnobieros mkiTxvelma, rom saswrafos dagvianebiT gamoZaxebiT Temurma abibo
sasikvdilod gaimeta.
(1) 8.
a)
b)
g)
d)

ratom ejda sawolTan mTeli Ramis ganmavlobaSi Temuri abibos?


abibos arsad rom ar daereka.
abibo saubriT rom gaerTo.
sikvdilisagan rom exsna abibo.
sxvas rom ar gadaerCina abibo.

58

(1) 9.
a)
b)
g)
d)

romel monakveTSi Cans, rom abibo acnobierebs Temuris keTilSobilebas?

(1) 10.
a)
b)
g)
d)

romel frazaSi iyenebs avtori mxatvrul saSualebas?

(1) 11.
a)
b)
g)
d)

ratom uTxra abibom Temurs: `maSin momkali, ratom ar mklav, biWo~?

(1) 12.
a)
b)
g)
d)

romel sityvebSi Cans Temuris qcevis ZiriTadi motivacia?

(1) 13.
a)
b)
g)
d)

ratom grZnobda Sin misuli Temuri `saocar sisustes Tu simsubuqes~?

(1) 14.
a)
b)
g)
d)

ris Sesaxeb ar saubrobs avtori teqstis am monakveTSi?


gaWirvebulis daxmarebis.
danaSaulis patiebis.
samSoblos siyvarulis.
SurisZiebis grZnobis.

(1) 15.
a)
b)
g)
d)

ra aris am nawarmoebis umTavresi azri?

`etyoba, raRacas igonebda da verc igonebda~.


`didxans, Zalian didxans miyura~.
`fexze avdeqi. TiTqos igrZnoo, abibo awrialda~.
`Cemi xeli daiWira da kocna dauwyo~.

`Cems win iwva araferi, qva, xe, Tu kunZi~.


`mere moxda saocari ram... me Semecoda is~.
`xeli Sublze gadavusvi da sasTumali gavuswore~.
`misi cqera aRar SemeZlo da fexze avdeqi~.

abibom
abibom
abibom
abibom

gaacnobiera,
gaacnobiera,
gaacnobiera,
gaacnobiera,

rom
rom
rom
rom

aravis winaSe araviTari danaSauli ar hqonda Cadenili.


Temuris winaSe saSineli danaSauli hqonda Cadenili.
mTavrobis winaSe saSineli danaSauli hqonda Cadenili.
sakuTari eris winaSe danaSauli ar hqonda Cadenili.

`Cemda gasaocrad... guli damiwynarda~.


`eqimma Tqva, ar mokvdebao~.
`ar dagtoveb, Zia abibo, nu geSinia~.
`me mkvleli ara var, Zia abibo~.

Sinagani
Sinagani
Sinagani
Sinagani

brZolis
brZolis
brZolis
brZolis

Semdeg
Semdeg
Semdeg
Semdeg

man
man
man
man

adamiani ar daindo.
aravis ar uRalata.
gamcems ar apatia.
codva ar Caidina.

adamiani RalatisaTvis sikvdiliT unda daisajos.


megobrisaTvis Tavganwirva adamianis movaleobaa.
samSoblos Ralatis patieba ar SeiZleba.
SurisZiebis grZnobis daZleva bednierebaa.

59

b) weriTi davaleba (25 qula)


weriTi davalebis instruqcia:
yuradRebiT gaecaniT davalebis pirobas.
naweri ar gaswordeba, Tu naSromi davalebas ar upasuxebs, mocemuli teqstis pe-

rifrazia, ar aris Sesrulebuli arc erTi miTiTeba an mocemuli teqsti mTlianobaSi


araadekvaturadaa gagebuli, anda enobrivad imdenad gaumarTavia, rom azris gageba
Wirs.
naSromi Sesrulebuli unda iyos gasagebi (garkveuli) xelweriT. is monakveTebi,
romelTa amokiTxvac gaZneldeba, ar gaswordeba da Txzulebis Sefasebisas mxedvelobaSi ar iqneba miRebuli.
orive weriT davalebas Tan axlavs sam-sami miTiTeba. am miTiTebebs unda upasuxoT
ise, rom Txzuleba azrobrivad erTiani, mTliani gamovides da ar iyos kiTxvebze
cal-calke gacemuli pasuxebis meqanikuri jami an mocemuli teqstis perifrazi (Tundac mTeli Txzulebis Sinaarsis gadmocema). gaiTvaliswineT, rom davalebis miTiTeba
Sesrulebulad ar CaiTvleba, Tu masze mxolod erTi-ori winadadebiT iqneba pasuxi
gacemuli.
CamoayalibeT Tqveni azri naTlad, mkafiod, detalurad da dasabuTebulad. naSromi Sefasdeba imis mixedviT, Tu ramdenad Cans masSi argumentirebisa da damoukidebeli azrovnebis unari da ara imis mixedviT, emTxveva Tu ara Tqveni pozicia sayovelTaod aRiarebul Tvalsazriss. msjeloba unda iyos logikurad gamarTuli da abzacebiT danawevrebuli; unda daicvaT saliteraturo enis normebi.
Savi samuSaosaTvis rveulSi datovebulia adgili, romelic SegiZliaT gamoiyenoT.
gaiTvaliswineT, Savad Sesrulebuli namuSevari ar gaswordeba.
pasuxebis furcelSi daSvebuli Secdoma gadaxazeT da nu dajRabniT.

gaaanalizeT mocemuli teqsti Semdegi miTiTebebis mixedviT:


imsjeleT Temuris mxatvruli saxis Sesaxeb.
CamoayalibeT teqstis mTavari saTqmeli.
imsjeleT, ra mxatvruli saSualebebiTaa igi realizebuli.

Tqveni Tvalsazrisi daasabuTeT!


davaleba # 13
yuradRebiT waikiTxeT nawyveti revaz inaniSvilis moTxrobidan `lara~:
aTi Tvis Tavze, rac lara da misi Svili Julieni Cvens mezoblad dasaxldnen, laras cnobili mama gaaTavisufles. _ ukve ToTxmet weliwadze meti hqonda gaTavebuli,
magram ufro avadmyofobis gamo gaaTavisufles, _ mTlad davrdomili, distrofirebuli...
gadmoiyvanes manqanidan laram da Ronierma kacma viRac TiTqos daSlili, areul-dareuli. cali xeli rom mis iRliaSi hqonda Seyofili laras, meore xeliT Tavs uWerda, ukan ar gadavardnoda. raRac didi Savi kepi exura laras mamas, is kepi uyiravdeboda da imas kidev mamakaci usworebda... me ar minaxavs, rogora aqvT gadmokarkluli
Tvalebi CamoxrCobilebs, mxolod gamigia, magram im dRis Semdeg sul ase mgonia, aseTi saSineli Tvalebi arc erT damxrCvals ar eqneba. gadmokarkluli araferiP_ didebi, da xan aqeT gadaswevda im Tvalebs, xan iqiT, da es saSineli iyo. saSineli hqonda
piric, deformirebuli Savi Rru.
egeTi daSlili, gaararavebuli amoiyvanes maRla. Julieni idga, TiTqos nabijis gadadgma veRar moexerxebina, mere manqanis kari daketa, wamovida, Soriaxlos mosdevda
dedas, papas da Ronier kacs. Seiyvanes Sin napatimrali, Seiketnen, albaT, daawvines.
Ronieri kaci wavida. SemaSfoTebeli siCume da uZraoba daawva Cvens sadarbazos.
jer xom isedac erideboda mezoblebs lara, mamis moyvanis Semdeg, etyoboda, mTlad
aRaravisTan undoda Sexvedra. albaT, veRarc iclida veravisTvis. dilaadrian rZis
rigisken miaCxakunebda boTlebs, mere bazarSi garboda. xeliT eWira saTvale, mere, samsaxuridan dabrunebuli, xan afTiaqSi iyo wasasvleli, xan _ viRac eqimebTan. isedac

60

gamxdari, kidev ufro gaxda, mxrebi uaresad aewura, TiTqosda cxviric daugrZelda. gaxda, danaRvlianda Julienic. ramdenjerac ki Sevxvdi, yovelTvis sigareti eWira xelSi.
ra Tqma unda, pirispirac vxvdebodiT mezoblebi, magram lara aravisTan gaCerebula,
aravisTvis SeuCivlia, rogorc viciT xolme, _ udanaSaulo iyo mama, sxvebs Sealia Tavisi sicocxle da vin daufasa mereo. Tavdauzogavad ibrZoda mis gadasarCenad, _ am
saqmeSic xom cnobilni arian Cveni qalebi, gamorCeviT _ dediserTa qalebi mamebisaTvis. saidan, rogor, ar vici, magram mainc gamodioda gareT napatimralis janmrTelobis ambebi, _ hemoglobini Cvidmetamde hqonda dacemuli. saWmels ki ver Wamda. idga lara, uwuravda sxvadasxvagvar wvenebs, uwuravda RviZlsa da xorcsac da patara bavSvsaviT aZlevda kovziT, cali xeliT Tavwamoweuls. biWic, Julieni, kargi momvleliviT
dastrialebda Tavs papas. wuTiT ar tovebdnen martos. xan deda iyo biuletenze, xan
Svili. amgvar rameebs kolegebi Tu uxerxebdnen laras. oTx Tves gagrZelda aseTi
brZola, oTx Tveze metsac, da gazafxulze, aprilis dasawyisSi, aivanzedac ki gamoCnda napatimrali. isev ki Camoflasuli edga tansacmeli, magram Sedareba ar iyo, sakuTar fexebze idga, Tavic sworad eWira da gaSavebuli xelebiT moajirs CaWidebuli
gadahyurebda qveyanas. erTxel Cemkenac gamoixeda, Cveni Tvalebi erTmaneTs Sexvdnen.
oo, TvalebSi mainc sindiyis simZime da sicive edga.
lara gaTavisuflda mudmivi daZabulobisagan. daubrunda kargi Rimili, tuCebze
rom aCndeboda CvenTan Sexvedrisas. gaTavisuflda biWic. napatimrals axla saaTobiTac ki SeeZlo marto darCena, iwva, albaT, da kiTxulobda, an arada, fiqrebSi wasuli, Wers Sehyurebda.
erT dRes gamovida laras mama saxlidan, _ roca Sin ar iyo arc lara, arc SviliSvili, _ Cavida dabla, Caiara Cveni quCa, Cauyva vaJa-fSavelas prospeqts da iq, fostis
maxloblad, waiqca. Semoexvia xalxi, gamouZaxes saswrafo daxmarebas, waiyvanes saavadmyofoSi, magram veraferi uSveles, mokvda. vin iyo, kaciSvilma ver icno, arc piradobis mowmoba aRmoaCnda araviTari. jibeSi edo mxolod sam furcelze dawerili da oTxad gakecili werili. werili egzavneboda marto saxeliTa da mamis saxeliT moxseniebul viRac ufross, werili ki ara, moxsenebiTi baraTi. iZulebulni gaxdnen, waekiTxaT. waikiTxes, yvelaferi gairkva, Seatyobines laras... SemdegSi ambobdnen, sisulele
gaakeTeso, magram gvian iyo, werili ukve wakiTxuli hqonda laras.
me ar minaxavs is werili, magram dRes bevrma icis misi Sinaarsi. napatimrali im viRac did ufross swerda, ufro _ moaxsenebda: pirvel rigSi, vin iyo da ra damsaxurebebi miuZRoda saqveyno saqmeebSi (Canda, ufrossac unda scodnoda es), mere, riT gadauxades borotma adamianebma, rogor ewama, mainc gauZlo yvelafers da dRes isev fexze dgas, da ara marto fexze dgas, kvlavac gaagrZelebs qveynis samsaxurs da aseTad
darCeba ukanasknel amosunTqvamde. amis dasadastureblad ki acnobebda: mas hyavs qaliSvili, eqimi, ama da am poliklinikis TanamSromeli, da misi vaJi, politeqnikuri
institutis mesame kursis studenti. es deda-Svili TiTqmis yoveldRe, yovelTvis,
dila iqneba Tu saRamo, iaponuri tranzistoris meSveobiT, romelic deda-Svils
saeWvo gziT unda hqondeT SeZenili moskovSi, usmenen Cveni qveynisTvis mtrul
gadmocemebs sazRvargareTidan. mere, raRa Tqma unda, am gadmocemebis Sinaarss
avrceleben samsaxurSi da institutSi, es ki iwvevs Cveni adamianebis moralur
gaxrwnas... aseTi danaSaulebebis winaaRmdeg yvelam unda ibrZolos, yvelam, didmac da
pataramac, uSualo damnaSaveni ki dauyovnebliv izolirebulni unda iqnen Cveni
sazogadoebisagan, pirvel rigSi, Tundac, misi Svili da SviliSvili... Torem male,
albaT, gvian iqneba, gvian...
qveyanam gaigo es ambavi, magram qarTvelebi varT, mainc uamravni movidnen dakrZalvaze. mec mivedi mTeli ojaxiT, laras ZaZa emosa, Tavdaxrili ijda, xeli rom CamovarTvi, amomxeda, madloba gadamixada da, SeiZleba momeCvena, mqrqali mware Rimili gaukrTa bageze.
a) wakiTxulis gaazreba (15 qula)
davalebis Sesasruleblad yuradRebiT gaecaniT teqsts. kiTxvebze pasuxebis gacema
maSin daiwyeT, rodesac teqstis Sinaarsi mTlianad gasagebi iqneba. mocemuli oTx-oTxi
pasuxidan airCieT mxolod erTi da SemoxazeT. moniSnuli pasuxi gadaitaneT pasuxebis
furcelSi amgvarad: pasuxis Sesabamis ujredSi gaakeTeT aRniSvna _ X.

61

(1) 1.
a)
b)
g)
d)

ra informacias gvawvdis pirveli abzaci laras mamis Sesaxeb?

(1) 2.
a)
b)
g)
d)

raze migvaniSnebs avtori meore abzacSi laras mamis garegnobis aRweriT?

(1) 3.
a)
b)
g)
d)

Julienis ra ganwyobilebebs iwvevs babuamisis Sin dabruneba?


SiSsa da Seuwynareblobas.
aRSfoTebasa da risxvas.
dabneulobasa da sevdas.
zizRsa da siZulvils.

(1) 4.

ratom ar unda hqonoda laras mezoblebTan Sexvedris survili mamis moyvanis

a)
b)
g)
d)

laras
laras
laras
laras

laras
laras
laras
laras

mamas ToTxmeti weliwadi hqonda misjili samSoblos RalatisaTvis.


mama ToTxmet weliwadze metxans iyo dapatimrebuli.
mama ToTxmeti weliwadi muSaobda did partiul Tanamdebobaze.
mama ToTxmet weliwadze metxans usamarTlod itanjeboda.

mama
mama
mama
mama

imdenad aris aRSfoTebuli, rom xelisuflebisaTvis saSiSi gaxda.


imdenadaa SeSinebuli, rom saxlidan Tavs ar yofs.
imdenadaa SeZrwunebuli, rom sicocxlec ki aRar surs.
imdenad aris dauZlurebuli, rom sikvdilis pirasaa misuli.

Semdeg?
imdenad rcxvenoda mamis danaSaulisa, rom xalxTan saubars Tavs aridebda.
imdeni ambavi iyo mamis Sesaxeb mosayoli, erCivna _ araferi eTqva.
imdeni energia sWirdeboda mamis movlas, rom dro aRarafrisTvis rCeboda.
imdenad eSinoda _ xelaxla ar daeWiraT mama, rom yvelas gaurboda.

(1) 5.
a)
b)
g)
d)

romel frazaSi mimarTavs avtori mxatvrul saSualebas?

(1) 6.
a)
b)
g)
d)

laras ra Tviseba ikveTeba mamis movlis epizodSi?


fanatikuri morCileba.
moCvenebiTi pativiscema.
uSedego Tavdadeba.
Tavganwiruli erTguleba.

(1) 7.
a)
b)
g)
d)

romel frazaSi iyenebs avtori metaforas?

(1) 8.

raze SeiZleba migvaniSnebdes avtori imiT, rom saxlidan pirvelad gamosuli


laras mama fostasTan waiqca?
werili unda gadaeca ufrosisaTvis.
fostaSi samsaxuris dawyeba surda.
dasmenis werilis gagzavna undoda.
fostis SenobasTan SemTxveviT moxvda.

a)
b)
g)
d)
(1) 9.
a)
b)
g)
d)

`ramdenjerac ki Sevxvdi, yovelTvis sigareti eWira xelSi~.


`Seiyvanes Sin napatimrali, Seiketnen, albaT, daawvines~.
`dilaadrian rZis rigisken miaCxakunebda boTlebs~.
`SemaSfoTebeli siCume da uZraoba daawva Cvens sadarbazos~.

`gaSavebuli xelebiT moajirs CaWidebuli gadahyurebda qveyanas~.


`biWic, Julieni, kargi momvleliviT dastrialebda Tavs papas~.
`kiTxulobda, an arada, fiqrebSi wasuli, Wers Sehyurebda~.
`TvalebSi mainc sindiyis simZime da sicive edga~.

ratom ambobda zogi, sisulele gaakeTes, laras mamamisis werili rom waakiTxeso?
larasTvis umjobesi iqneboda, ar scodnoda, risTvis iyo mamamisi dapatimrebuli.
larasTvis umjobesi iqneboda, ar scodnoda, ra ewera am werilSi.
jobda, rom larasa da Juliens mogvianebiT gaegoT werilis Sinaarsi.
jobda, laras ki ara, Juliens gaego, ra ewera werilSi.

62

(1) 10.
a)
b)
g)
d)

ra danaSauls abralebda laras mama sakuTar Svilsa da SviliSvils?


usmendnen
usmendnen
usmendnen
usmendnen

ucxour
ucxour
ucxour
ucxour

radiosadgurs
radiosadgurs
radiosadgurs
radiosadgurs

da
da
da
da

aravis arafers eubnebodnen.


TviTonac awvdidnen mas informacias.
beWdavdnen politikur proklamaciebs.
Semdeg avrcelebdnen informacias.

(1) 11. ra SeiZleba vivaraudoT laras mamis mier dawerili moxsenebiTi baraTis mixedviT?
a) laras mama sabWoTa politikuri sistemisaTvis kategoriulad miuRebeli pirovneba unda yofiliyo.
b) laras mama partiuli muSaki an uSiSroebis komitetis TanamSromeli unda yofiliyo.
g) laras mama namdvili patrioti da saqarTvelos damoukideblobisaTvis mebrZoli
unda yofiliyo.
d) laras mama ucxoeTis agenti an mtrisgan Semogzavnili diplomati unda yofiliyo.
(1) 12. romel saxelmwifos gulisxmobs laras mama frazaSi: `usmenen Cveni qveynisTvis
mtrul gadmocemebs~?
a) gaerTianebul samefos.
b) ruseTis federacias.
g) saqarTvelos respublikas.
d) sabWoTa kavSirs.
(1) 13.
a)
b)
g)
d)

ras moiTxovda laras mama moxsenebiT baraTSi?

(1) 14.
a)
b)
g)
d)

laras mamis ra Tvisebebi gamoixata misive xeliT daweril moxsenebiT baraTSi?


mliqvneloba da Surianoba.
fanatizmi da umaduroba.
fanatizmi da gulgriloba.
umaduroba da ampartavnoba.

(1) 15.
a)
b)
g)
d)

ris Sesaxeb ar aris saubari am teqstSi?

sakuTari Svilisa da SviliSvilis dapatimrebas.


dambezReblebis dauyovnebliv dapatimrebasa da dasjas.
udanaSaulobis aRiarebasa da zaralis anazRaurebas.
saswrafo amnistiasa da sayovelTao dafasebas.

adamianis zneobrivi gadagvarebis.


mamisadmi Svilis erTgulebis.
sastiki politikuri represiebis.
saqarTvelos uangaro siyvarulis.

63

b) weriTi davaleba (25 qula)


weriTi davalebis instruqcia:
yuradRebiT gaecaniT davalebis pirobas.

naweri ar gaswordeba, Tu naSromi davalebas ar upasuxebs, mocemuli teqstis perifrazia, ar aris Sesrulebuli arc erTi miTiTeba an mocemuli teqsti mTlianobaSi
araadekvaturadaa gagebuli, anda enobrivad imdenad gaumarTavia, rom azris gageba
Wirs.
naSromi Sesrulebuli unda iyos gasagebi (garkveuli) xelweriT. is monakveTebi,
romelTa amokiTxvac gaZneldeba, ar gaswordeba da Txzulebis Sefasebisas mxedvelobaSi ar iqneba miRebuli.
orive weriT davalebas Tan axlavs sam-sami miTiTeba. am miTiTebebs unda upasuxoT
ise, rom Txzuleba azrobrivad erTiani, mTliani gamovides da ar iyos kiTxvebze calcalke gacemuli pasuxebis meqanikuri jami an mocemuli teqstis perifrazi (Tundac
mTeli Txzulebis Sinaarsis gadmocema). gaiTvaliswineT, rom davalebis miTiTeba Sesrulebulad ar CaiTvleba, Tu masze mxolod erTi-ori winadadebiT iqneba pasuxi gacemuli.
CamoayalibeT Tqveni azri naTlad, mkafiod, detalurad da dasabuTebulad. naSromi Sefasdeba imis mixedviT, Tu ramdenad Cans masSi argumentirebisa da damoukidebeli
azrovnebis unari da ara imis mixedviT, emTxveva Tu ara Tqveni pozicia sayovelTaod
aRiarebul Tvalsazriss. msjeloba unda iyos logikurad gamarTuli da abzacebiT
danawevrebuli; unda daicvaT saliteraturo enis normebi.
Savi samuSaosaTvis rveulSi datovebulia adgili, romelic SegiZliaT gamoiyenoT.
gaiTvaliswineT, Savad Sesrulebuli namuSevari ar gaswordeba.
pasuxebis furcelSi daSvebuli Secdoma gadaxazeT da nu dajRabniT.

gaaanalizeT mocemuli teqsti Semdegi miTiTebebis mixedviT:


imsjeleT laras mamis mxatvruli saxis Sesaxeb.
imsjeleT, ra mxatvrul saSualebebs iyenebs avtori (yuradReba miaqcieT Txrobis
stilsa da Taviseburebebs).
CamoayalibeT Tqveni pirovnuli damokidebuleba teqstSi wamoWrili ZiriTadi problemis mimarT.

Tqveni Tvalsazrisi daasabuTeT!

davaleba # 14
moTxrobaSi `antonio da daviTi~ jemal qarCxaZe gadmogvcems evropeli misioneris,
antoniosa da qarTveli yaCaRis, daviTis, Sexvedris ambavs:
daviTma Tqva:
_ antoniom gaicina. mere mSvidad ganagrZo: `geSinia. da Tu yels gamomWri, amasac
SiSis gamo Caiden. kaci kacs mxolod imitom Wris yels, rom eSinia. kacs iaraRi mxolod imitom daaqvs Tan, rom eSinia. kaci siaves mxolod imitom sCadis, rom eSinia. borotebas boroti kacic iseve Tvlis usamarTlobad, rogorc keTili, da arc Caidenda,
SiSs rom laCrad ar eqcia. laCari da boroti erTi da igivea. SiSi yvela adamians dabadebiTve Tan dahyveba, magram zogs hyofnis gambedaoba, Tvali gausworos Tavis SiSs,
zogs ara. visac ar hyofnis, is laCari da usamarTlo xdeba. Tandayolili SiSi sikvdilis SiSia da vinc SiSs batonad gaixdis, mas yvelaze mosafrTxilebeli amqveynad
Tavisi sicocxle hgonia. Sen rom icode, Seni sicocxle imaze meti ara Rirs, vidre
sxvisi, gana maSinac moklavdi kacs! Cven yvelani mSiSrebad ki vibadebiT, magram yvelani laCrebi ara varT. Sen laCari gamodeqi da SiSis daZlevas SiSis damalva amjobine,
radgan SiSis damalva ufro advilia, vidre SiSis daZleva, mokvla ufro advilia,
vidre gadarCena, gaZarcva ufro advilia, vidre daxmareba, waqceva ufro advilia, vidre wamoyeneba, siZulvili ufro advilia, vidre siyvaruli. Sen Sens Tandayolil SiSs
ver gauZeli, laCrad iqeci da ioli gza airCie. Sen yvelafris geSinia, rac Sens gareTaa, amitom cdilob, rac Sens gareTaa, yvelaferi mospo, magram es SeuZlebelia. Tavs

64

ar utydebi, Torem Tavadac ici, rom es SeuZlebelia. mTeli qveyana rom monad gaixado, rogorc Seni sulmdabali siZe gaixade monad, Sens SiSs mainc araferi eSveleba:
nadirs xom ver gaixdi monad, stiqions xom ver daCagrav da daimorCileb, zvavs xom
ver Seakaveb, warRvnas xom ver daemalebi, vulkans xom ver gaeqcevi? es ki ici, magram
ggonia, rom, Tu Sens sacodav SiSs zemodan sxvaTa sicocxle daayare, sxvaTa tanjvaSi, sxvaTa cremlebSi, sxvaTa SeuracxyofaSi, sxvaTa ubedurebaSi gaaxvie, raki veRar
dainaxav, Tavsac moityueb, viTom aRarc arsebobs. magram Seni mcdeloba mxolod Sens
ususurobas adasturebs. Sen xom araferi iseTi ar Cagidenia, rasac SegiZlia simamace
uwodo! Sen xom mudam imas Cagravdi, imas Zarcvavdi da imas klavdi, visi daCagvrac, visi gaZarcvaca da visi mokvlac advili iyo! Sen xom yovelTvis uxifaTo gzas eZebdi!
es cixec xom imitom airCie sadgomad, rom Seni siZe advili dasamorCilebeli gamodga!
Senze ufro Zliers rom gadaeyaro, xom maSinve samalavs dauwyeb Zebnas! Seni SiSi cocxalia da ar iqneba erT mSvenier dRes mTeli ZaliT ar amoxeTqos, sisxlsa da xorcSi ar gagijdes da mTeli Seni sacodavi arseba TxemiT terfamdis, Tmis Zirebamdis SiSad ar aqcios! me uiaraRod movedi aq, mkvlelebisa da yaCaRebis bunagSi, sadac ueWveli sikvdili meloda, Sen ki axaluxis qveS dambaCa gqonda damaluli, roca eklesiaSi
Semoxvedi, Tumca icodi, dabeCavebuli xalxi ubatonod xmis gacemas ver gagibedavda.
Sen cdilob, yvela monad gaixado, Tavad ki sakuTari SiSis mona xar da mudam imas akeTeb, rasac SiSi gibrZanebs. male Seni mbrZanebeli jurRmulidan amova, Tavze dagadgeba da Tvals TvalSi gagiyris. maSin naxav, ra yofila is SiSi, sxvebisTvis rom ase guluxvad imetebdi! adre Tu gvian win Segeyreba da iseT adgilas giyelebs, gasaqcevi
arsaiT geqneba. jalaTi rom saxrCobelaze agiyvans da moqanave yulfs dainaxav, romelic wamis Semdeg kiserze unda SemogeWdos, maSin mixvdebi, rom SiSis meti araferi
yofilxar... SuaRamisas tyeSi rom martodmartos mglebis xrova irgvliv Semogexveva
da nel-nela daiwyebs sasikvdilo wris Sekvras, maSin mixvdebi, rom SiSis meti araferi yofilxar. diliT rom gaiRviZeb da dainaxav, Tavze mkvleli gadgas, romlis dambaCis lula SublSi gaqvs mobjenili, maSin dainaxav, rom SiSis meti araferi yofilxar.
RviniT savse jamis daclisas rom gul-muceli CageTuTqeba da igrZnob, Turme romeliRac Sensav amxanags sawamlavi Semouparebia, maSin mixvdebi, rom SiSis meti araferi yofilxar. yvelze didi SiSi mere gelis, mas Semdeg, rac sikvdilis SiSi mogklavs. yvelaze didi SiSi maSin gelis, roca Seni codvebi matlebiviT dagexveva da Seni suli
Svebis samyofelSi Svebas ver hpovebs. ai, amis saTqmelad movedi. axla SegiZlia dauZaxo Sens ZaRlebs an Sens amxanagebs, romlebic Sens ZaRlebze ukeTesebi ar arian.~ antonio gaCumda. mec Cumad viyavi da sakuTar sxeuls vayuradebdi. iq sibrazis talRa, romelsac kargad vicnobdi, radgan Cems moqmedebas mudam is warmarTavda, ramdenjerme aizida, magram verc erTxel dasayrdeni ver ipova da amitom, ramdenjerac aizida, imdenjerve ukan daeSva...
antoniom Tqva:
_ daviTi didxans, Zalian didxans TvalmouSoreblad miyurebda da saxis gamometyveleba swrafad da xSir-xSirad ecvleboda, TiTqos Tavis TavSi iseT Zalas eZebda, romelic eWvebs gaufantavda da mtkice gadawyvetilebamde miiyvanda. bolos, etyoba, raRac ganzraxvaze SeCerda. wamiT Taviseburma cbierma da damcinavma Rimilma gadaurbina
saxeze da yoymanmac gauara. msubuqad Setrialda, sarkmels miadga da zangs dauZaxa.
mere isev mobrunda da kvlav me momaCerda. cota xnis Semdeg kari gaiRo da zRurblze
zangi gamoCnda. daviTma TiTiT miixmo. roca zangi mis brZanebaze axlo mivida, xeli
Cemken gamoiSvira da raRac uTxra. ra uTxra, ver gavige... mxolod xmis kiloTi da gamometyvelebiT Tu mivxvdebodi, raze elaparakeboda. xmis kilo mwyrali hqonda, saxe mkacri, Subli SeWmuxnili. TvalebSi risxva edga. zangma pasuxad Tavi dauqnia... mere xeliT
kari maniSna da TviTonac ukan gamomyva. es Zalian mZime wuTebi iyo... ZaRlebi WiSkrisken mimavali bilikis zemoT Cacucquliyvnen. rom gavuswordiT, yurebi dacqvites da Tavebi wamoswies. me, Cemdauneburad, Sevdeqi, zangma, romelmac Cemi SeCereba, Cans Taviseburad gaigo, ZaRlebs raRac uTxra. ZaRlebma yurebi isev dauSves. zangma win gadamiswro
da WiSkrisken wavida. mec ukan gavyevi, Tumca wamiTac ar damijerebia, rom aqedan cocxlad gaSvebas mipirebdnen. roca zangma WiSkari gaaRo da mis saxeze raRac Rimilis
msgavsi gaCnda, jer kidev veragobas movelodi. mxolod maSin, cxenze rom Sevjeqi, cixis galavans gamovcdi da zangma, romliskenac vcdilobdi ar mimexeda, Cems zurgsukan
xmauriT daxura WiSkari, mivxvdi, rom sikvdilis SiSi Turme jer kidev ver dameZlia.

65

a) wakiTxulis gaazreba (15 qula)


davalebis Sesasruleblad yuradRebiT gaecaniT teqsts. kiTxvebze pasuxebis gacema
maSin daiwyeT, rodesac teqstis Sinaarsi mTlianad gasagebi iqneba. mocemuli oTx-oTxi
pasuxidan airCieT mxolod erTi da SemoxazeT. moniSnuli pasuxi gadaitaneT pasuxebis
furcelSi amgvarad: pasuxis Sesabamis ujredSi gaakeTeT aRniSvna _ X.

(1) 1.
a)
b)
g)
d)

jemal qarCxaZis teqstis es monakveTi warmoadgens:


ori pirovnebis dialogis nawyvets.
ori pirovnebis megobrobis istorias.
ori pirovnebis SebrZolebis ambavs.
ori pirovnebis Tavgadasavlis Txrobas.

(1) 2.
a)
b)
g)
d)

antonios azriT, ris gamo sCadis adamiani borotebas?


siZulvilis.
Suris.
SiSis.
sircxvilis.

(1) 3.
a)
b)
g)
d)

visac `hyofnis gambedaoba, Tvali gausworos Tavis SiSs~,


mas ar SeuZlia gauZlos mosalodnel gansacdels.
is laCari da usamarTlo arasodes gaxdeba.
mas yvelaze mosafrTxilebeli Tavisi cxovreba hgonia.
is SesaZloa sastiki da usamarTlo gaxdes.

(1) 4.
a)
b)
g)
d)

antonios azriT, ra amjobina daviTma SiSis daZlevas?


SiSis damalva.
sxvisadmi morCileba.
cxovrebisagan gandgoma.
usamarTlobasTan brZola.

(1) 5.
a)
b)
g)
d)

raze migvaniSnebs antonio sityvebiT: `siZulvili ufro advilia, vidre siyvaruli~?

(1) 6.
a)
b)
g)
d)

antonios azriT, ram ganapiroba daviTis yaCaRad qceva?


daviTma ver gabeda sazogadoebasTan dapirispireba da ioli gza airCia.
daviTma ver irwmuna RmerTi da borotebis gzas daadga.
daviTma ver gauZlo Tandayolil SiSs da umZimes gzas daadga.
daviTma ver gauZlo Tandayolil SiSs da ioli gza airCia.

(1) 7.
a)
b)
g)
d)

ras eloda antonio, rodesac yaCaRTa bunagSi uiaraRod midioda?

(1) 8.
a)
b)
g)
d)

romeli argumentiT asabuTebs antonio, rom daviTi mSiSaraa?

sikeTe qveyanas
sikeTis keTeba
sikeTes xalxi
sikeTis keTeba

ufro
ufro
ufro
ufro

gamoadgeba, vidre _ boroteba.


Znelia, vidre _ borotebisa.
daafasebs, vidre _ borotebas.
sasiamovnoa, vidre _ borotebisa.

gardauval sikvdils.
guliTad maspinZlobas.
daviTis monaniebas.
yuradRebiT mosmenas.

`win Segeyreba da iseT adgilas giyelebs, gasaqcevi arsaiT geqneba~.


`icodi, dabeCavebuli xalxi ubatonod xmis gacemas ver gagibedavda~.
`axaluxis qveS dambaCa gqonda damaluli, roca eklesiaSi Semoxvedi~.
`cixec imitom airCie sadgomad, rom Seni siZe advili dasamorCilebeli gamodga~.

66

(1) 9.
a)
b)
g)
d)

antonios azriT, sad moelis yvelaze didi SiSi daviTs?


saiqioSi.
sapyrobileSi.
saxrCobelaze.
tyeSi.

(1) 10.
a)
b)
g)
d)

romel frazaSi iyenebs avtori metaforas?

(1) 11.
a)
b)
g)
d)

ras gulisxmobs antonio, rodesac ambobs: `es Zalian mZime wuTebi iyo~?

(1) 12.
a)
b)
g)
d)

rodis mixvda antonio, rom sikvdils gadaurCa?

(1) 13.
a)
b)
g)
d)

antonios ra Tvisebebi Cans am teqstSi?


moxerxebuloba da mimtevebloba.
sikeTe da Tavmdabloba.
mWevrmetyveleba da gambedaoba.
sibrZne da iumori.

`Senze ufro Zliers rom gadaeyaro, xom maSinve samalavs dauwyeb Zebnas!~
`sibrazis talRa, romelsac kargad vicnobdi... ramdenjerme aizida~.
`axla SegiZlia dauZaxo... Sens amxanagebs, romlebic ZaRlebze ukeTesebi ar arian~.
`miyurebda da saxis gamometyveleba swrafad da xSir-xSirad ecvleboda~.

daviTma veraferi gaigo.


daviTi Canafiqrs miuxvda.
yaCaRi axloblebs dauxocavda.
cocxals ar datovebdnen.

rodesac
rodesac
rodesac
rodesac

gaiazra, rom sikvdilis SiSi daZlia.


dainaxa, rom daviTi kmayofili iyo.
cxenze amxedrebuli yaCaRTa cixes gascda.
cxenze amxedrebuli sakuTar saxls miuaxlovda.

(1) 14. sakuTari Tavis mimarT antonios ra damokidebuleba Cans frazaSi: `sikvdilis
SiSi Turme jer kidev ver dameZlia~?
a) kritikuli.
b) kmayofili.
g) ironiuli.
d) mimtevebluri.
(1) 15.
a)
b)
g)
d)

ris Sesaxeb ar aris saubari am teqstSi?


miutevebeli codvis.
samSoblos siyvarulis.
sikvdilis SiSis.
Cadenili danaSaulis.

67

b) weriTi davaleba (25 qula)


weriTi davalebis instruqcia:
yuradRebiT gaecaniT davalebis pirobas.

naweri ar gaswordeba, Tu naSromi davalebas ar upasuxebs, mocemuli teqstis perifrazia, ar aris Sesrulebuli arc erTi miTiTeba an mocemuli teqsti mTlianobaSi
araadekvaturadaa gagebuli, anda enobrivad imdenad gaumarTavia, rom azris gageba
Wirs.
naSromi Sesrulebuli unda iyos gasagebi (garkveuli) xelweriT. is monakveTebi,
romelTa amokiTxvac gaZneldeba, ar gaswordeba da Txzulebis Sefasebisas mxedvelobaSi ar iqneba miRebuli.
orive weriT davalebas Tan axlavs sam-sami miTiTeba. am miTiTebebs unda upasuxoT
ise, rom Txzuleba azrobrivad erTiani, mTliani gamovides da ar iyos kiTxvebze calcalke gacemuli pasuxebis meqanikuri jami an mocemuli teqstis perifrazi (Tundac
mTeli Txzulebis Sinaarsis gadmocema). gaiTvaliswineT, rom davalebis miTiTeba Sesrulebulad ar CaiTvleba, Tu masze mxolod erTi-ori winadadebiT iqneba pasuxi gacemuli.
CamoayalibeT Tqveni azri naTlad, mkafiod, detalurad da dasabuTebulad. naSromi Sefasdeba imis mixedviT, Tu ramdenad Cans masSi argumentirebisa da damoukidebeli
azrovnebis unari da ara imis mixedviT, emTxveva Tu ara Tqveni pozicia sayovelTaod
aRiarebul Tvalsazriss. msjeloba unda iyos logikurad gamarTuli da abzacebiT
danawevrebuli; unda daicvaT saliteraturo enis normebi.
Savi samuSaosaTvis rveulSi datovebulia adgili, romelic SegiZliaT gamoiyenoT.
gaiTvaliswineT, Savad Sesrulebuli namuSevari ar gaswordeba.
pasuxebis furcelSi daSvebuli Secdoma gadaxazeT da nu dajRabniT.

gaaanalizeT mocemuli teqsti Semdegi miTiTebebis mixedviT:


imsjeleT antonios mxatvruli saxis Sesaxeb.
imsjeleT, ra mxatvrul saSualebebs iyenebs avtori (yuradReba miaqcieT Txrobis
stilsa da Taviseburebebs).
CamoayalibeT Tqveni pirovnuli damokidebuleba teqstSi wamoWrili ZiriTadi problemis mimarT.

Tqveni Tvalsazrisi daasabuTeT!


davaleba # 15
romanSi `samoseli pirveli~ guram doCanaSvili mogviTxrobs:
da rogorc iqna, naSuaRamevs, namdvili Tovlic movida, qvafenilTa siTbos momrevi,
rbilad brWyvialebda farnis Suqze... ah, rogor Tovda lamaz-qalaqSi, msubuqad ido
saxuravebze, TeTrad aCenda aqa-iq xeebs, peSvze loya edoT lamaz-qalaqelebs, eZinaT...
ucnaur Svebas grZnobdnen bundovani, TeTri sizmrebidan TavdaRweuli lamaz-qalaqelebi: Tvals axeldnen da maSinve fanjrisken gaurbodaT mzera _ ucxo sinaTle idga
oTaxSi, fexSiSvelni midiodnen fanjarasTan perangisamara qalebi da Tovlis danaxvaze TiTqos umkvrivdebodaT gamWvirvale perangebidan gamomzirali madliani nakvTebi _
Tovli mosula! uceb, erTbaSad iRviZebdnen da lamaz-qalaqSi aTasgan TeTrad feTqdeboda gaocebul TvalebSi Tovli, magrad SefuTvnili, ToTo bavSvebic mihyavdaT dedebs fanjarasTan da isinic TvaldaWyetilni Sescqerodnen ucnob siTeTres da gaocebisagan patara TiTebs aRar loRnidnen _ zogi axlaRa xedavda pirvel Tovls, zogic,
vin icis, meramdened da yvelas uxaroda... aCqarebulni sauzmobdnen da quCaSi garbodnen, bevrs lukmac ar Casvlia pirSi, ise gamovida lamaz-qalaqSi, viRacas moxvda vinsentes xeliT nasroli gunda, mamida ariadnamac ki vadaze adre gaiRviZa _ gakvirvebulma, vadaze adre daafaxula sqlad SeRebili wamwamebi da netarebiT Tqva: `ah, brr...~
isev, kvlav Tovda! dRis sinaTleze xalisianad eSvebodnen didi, daCvretili, msubuqi
fifqebi da iseTi laRi, ise Tamami gundaoba gaimarTa! darbaisel senior juliosac
zed kinkrixoSi moxvda gunda da wowola qudi gadauvarda. magram julios ara swyenia,
cilio moxdenilad styorcnida pawia gundebs mxolod lamazebs, antoniosTvis erTi
iyo yvela da juzepemac, gaxarebulma, mTeli peSvi Tovli ituca pirSi. cigebiT mosri-

68

alebdnen loyebawiTlebuli bavSvebi, da saeWvo daRmarTTan mdgarma mamida ariadnam


nazad iTxova: `geTayvaT, duilio, momaSveleT raa, mklavi...~ magram duilio Tavad waiqca, TovaSi gawkrialda konCentinas laRi sicili, `gamikeTeT, ra, gunda, xelebi gameyina,~ ixveweboda viRac qali da aleqsandro gaxarebuli Sescqeroda bednier, saxegabrwyinebul lamaz-qalaqelebs...
gorakebisken gaemarTnen, maRal fiWvebze sqlad ido Tovli, didian-patarianad, cigebiT eSvebodnen, da ise bednierad, ise Zalumad gaismoda ayiravebulTa sicili... dino
moqroda TvalmoWutuli, erTianad awuruli, yvelafrisadmi mzadmyofi, gzadagza moxerxebulad icdenda gundebs, Tokgamobmuli cigebiT daaseirnebdnen jer fexaudgmel bavSvebs, momcro xeebs ajanjRarebdnen da Tovls ayridnen erTmaneTs Tavze, im TeTri
bednierebiT pirTamde bednierni, da mxolod saseirnod gamoyvanili ugo, TxuTmeti
wlis giJi, siZulviliT Sescqeroda yvelas da xmadabla butbutebda: `wiTeli sisxli...
wiTeli, Tovlze...~ magram misi xma arc gaugiaT, Jriamulobdnen... da domenikos danaxvaze ugo maSinve aiZurwa da fexakrefiT gaipara Sin, domeniko ki modioda, gabruebuli
im wminda haeriT, mis sofelSi rom icoda da, lurj mosasxamSi gaxveuli, Txeli, maRali, ucxo qalaqSi pirvel Tovlze miabijebda. `SexeT, SexedeT, ra lamazad eSvebian
fifqebi, _ iZaxda duilio, _ gana sacodaoba ar aris, silamazis muzeumSi rom ar imyofebian isini? _ da daayola, _ wyarodan Wiqas nu wamoiReb!~ `aman rom ar Cagvamwaros...~ _
aimriza aleqsandro, norCi janjakomo ki, awiTlebuli, sadRac mRelvared iyureboda
da iqiTkenve iyureboda cilio, msunagi, akrefili. tereza modioda.
is modioda laRi, Tamami, da raRac sicelqe aSkarad Caexvia gulSi _ mwvane Tvalebi ise ubzinavda. daTovlil gorakze adioda tereza, odnav wingadaxrili, cali xeliT
doinji Semoeyara, meores ki lamazad arwevda yoveli moxdenili nabijisTanave. grZeli qurqi ecva, didi, mamiseuli tlanqi Ceqmebi da mainc ise moxdenilad, iseTi rweviT
amodioda... sqeli Tavsafari magrad gaenaskva yelze, tuCebmokumuli, Rimils ZlivsZlivobiT ikavebda da pawia foso jiutad aCnda mxolod cal, susxiT nazad Seferil loyaze, Txeli, faqizi nestoebi siciveSi TiTqos uTrToda.
tereza amodioda gorakze, tereza, TaviT-fexamde qali, laRi, Tavneba da qalurobiT mainc tansacmlianad gaJRenTili, ucnauri, axirebuli moZraobebi TiTqos aSiSvlebdnen gaognebuli mamakacebis TvalSi da uu, rogor sZuldaT suyvelaferi, rac ki
terezas im susxian diliT ecva. qali amodioda TovlSi, axalgazrda, bednieri qvrivi,
da arafrisa dardi ara hqonda, moabijebda. is goraki rom amoiara, Sedga, uneburad
wre Semoartyes, terezam ki Tavsafari Seixsna, qurqi moiReRa, Ceqmiani fexi Ronivrad
dahkra Tovlze da xeli SemarTa. gaocebulni umzerdnen, terezam ki fexebi aaTamaSa
Tovlze, SeCerda da... TeZoze dairtya xeli. mere Sebrunda, mxari loyamde azida, xelebi ganze gaSala, fexis wverebze aiwia da, uecrad mkerdze xelebmixutebuli, adgilze gaqvavda. da sanam gaocebuli lamaz-qalaqelebi daWyetil Tvalebs daaxamxamebdnen,
tereza odnav, msubuqad Sexta da yvelani erTad mixvdnen _ cekvavda qali. tereza cekvavda pirvel Tovlze, mxolod misTvis gasagebi bednierebiT bednieri, tereza cekvavda romeliRac ucnob, saxeldaxelod gamogonil cekvas, grZeli Tma ufrialebda, ucaxcaxebda mxrebi, erTianadac caxcaxebda da gamwarebuli iRimeboda cekvisas TvaldaxuWuli qali da irgvliv _ Tovda... didi CeqmebiT tkepnida Tovls acekvebuli qali _
tereza da is arnaxuli xelebis qneva sxvas Tu sasacilos gaxdida, terezas ucnauri,
yovlis momrevi sisastikiT amSvenebda, qali cekvavda maT Tvalwin, wreSi, gamaRizianebeli, Casaqoli da mainc TiTs vin daakarebda _ yvelas uyvarda, da sZuldaT kidec _
cekvisas ise ucnaurad amaRlebuli da miuwvdomeli, is ki SeCerda, odnav ukan gadaixara, moqanculma, marcxena xeli TiTqos Zlivs aswia, grZeli, moqnili, wvetiani TiTebi domenikosken gaiSvira da imisTvis zedac ar Seuxedavs, siCumeSi xalxs im Tavisi
lamazi, dabali xmiT ase uTxra:
es biWi momwons...
a) wakiTxulis gaazreba (15 qula)
davalebis Sesasruleblad yuradRebiT gaecaniT teqsts. kiTxvebze pasuxebis gacema
maSin daiwyeT, rodesac teqstis Sinaarsi mTlianad gasagebi iqneba. mocemuli oTx-oTxi
pasuxidan airCieT mxolod erTi da SemoxazeT. moniSnuli pasuxi gadaitaneT pasuxebis
furcelSi amgvarad: pasuxis Sesabamis ujredSi gaakeTeT aRniSvna _ X.

69

(1) 1.
a)
b)
g)
d)

ra ganwyoba daeuflaT `lamaz-qalaqelebs~ Tovlis danaxvisas?

(1) 2.
a)
b)
g)
d)

romel frazaSia gamoyenebuli metafora?

(1) 3.
a)
b)
g)
d)

rogori warmodgena SeiZleba Seeqmnas mkiTxvels mamida ariadnas Sesaxeb?

(1) 4.
a)
b)
g)
d)

ra qmnis kontrasts sayovelTao mxiarulebis fonze?

(1) 5.
a)
b)
g)
d)

raze migvaniSnebs avtori duilios sityvebiT?

(1) 6.
a)
b)
g)
d)

aleqsandros
aleqsandros
aleqsandros
aleqsandros
aleqsandros

(1) 7.
a)
b)
g)
d)

ra ganapirobebs moqalaqeTa ganwyobilebis Secvlas?

(1) 8.
a)
b)
g)
d)

romeli sityvebi afiqrebinebs mkiTxvels, rom raRac uCveulo unda moxdes?

(1) 9.
a)
b)
g)
d)

romeli fraza mianiSnebs mkiTxvels, rom tereza Zalian lamazi qalia?

gaogneba da sinanuli.
gaogneba da SeSfoTeba.
gaoceba da siZulvili.
gaoceba da sixaruli.
`gaocebisagan patara TiTebs aRar loRnidnen~.
`fexSiSvelni midiodnen fanjarasTan perangisamara qalebi~.
`isinic TvaldaWyetilni Sescqerodnen ucnob siTeTres~.
`TeTrad feTqdeboda gaocebul TvalebSi Tovli~.
eWviania.
laRia.
mowyenilia.
keklucia.
aleqsandros reaqcia qalaqelebis saqcielze.
konCentinas usafuZvlo mxiaruleba.
TxuTmeti wlis giJis sityvebi.
mosasxamSi gaxveuli domenikos gamoCena.
es
es
es
es

personaJi
personaJi
personaJi
personaJi

yuradRebis
yuradRebis
yuradRebis
yuradRebis

miqcevas
miqcevas
miqcevas
miqcevas

maRalfardovnobiT cdilobs.
simamaciT cdilobs.
moxerxebulobiT cdilobs.
TavazianobiT cdilobs.

ra damokidebuleba mJRavndeba duilios Sesaxeb naTqvam sityvebSi?


megobrad miaCnia duilio.
uyvars duilio.
mtrad miaCnia duilio.
aRizianebs duilio.

sayovelTao mxiaruleba.
terezas gamoCena.
domenikos gamoCena.
SeuCerebeli Tova.
`ecva didi, mamiseuli tlanqi Ceqmebi~.
`faqizi nestoebi siciveSi TiTqos uTrToda~.
`cali xeliT doinji Semoeyara~.
`raRac sicelqe aSkarad Caexvia gulSi~.
`sqeli Tavsafari magrad gamoenaskva yelze~.
`tuCebmokumuli, Rimils ZlivsZlivobiT ikavebda~.
`sZuldaT suyvelaferi, rac ki terezas im susxian diliT ecva~.
`qali amodioda TovlSi, axalgazrda, bednieri qvrivi~.

(1) 10. ratom unda iyos


vin dascinebs?
a) kargad icis, rom
b) kargad icis, rom
g) kargad icis, rom
d) kargad icis, rom

tereza darwmunebuli, rom aseTi ucnauri saqcielis gamo ara`lamaz-qalaqelebs~ iumoris grZnoba ara aqvT.
yvela erideba da verafers gaubedaven.
Zalian lamazia da yvelas moswons.
moqalaqeebi qalis dacinvas ar ikadreben.

70

(1) 11. tropuli metyvelebis romeli saxeobaa gamoyenebuli sityvebSi: `daCvretili


fifqebi~?
a) hiperbola.
b) gapirovneba.
g) epiTeti.
d) Sedareba.
(1) 12.
a)
b)
g)
d)

ratom iyvnen `lamaz-qalaqelebi~ gaocebulni da TvalebdaWyetilni?

(1) 13.
a)
b)
g)
d)

ra iwvevs grZnobaTa amgvar gaorebas: `yvelas uyvarda, da sZuldaT kidec~?

(1) 14.
a)
b)
g)
d)

terezas ra Tviseba Cans am teqstSi?


Tavmdabloba.
Tavdadeba.
Tavdajerebuloba.
TavdaWeriloba.

(1) 15.
a)
b)
g)
d)

ris Sesaxeb ar aris saubari am teqstSi?

isini mojadoebulni iyvnen terezas cekviT.


isini moxiblulni iyvnen terezas silamaziT.
maT ver daijeres, rom terezas domeniko moswonda.
isini ver mixvdnen, ras akeTebda tereza.
tereza
tereza
tereza
tereza

cdilobs domenikos moawonos Tavi, rac sxvebs abrazebs.


Tavs awonebs da Segnebulad aRizianebs `lamaz-qalaqis~ mamakacebs.
Tavs awonebs domenikos, rom Semdeg erTgul ymad gaixados.
saocrad izidavs mamakacebs, magram qali miuwvdomelia maTTvis.

domenikos mimarT terezas damokidebulebis Sesaxeb.


pirveli TovliT gamowveuli sixarulis Sesaxeb.
duilios mimarT aleqsandros damokidebulebis Sesaxeb.
samSoblos siyvaruliT gamowveuli bednierebis Sesaxeb.

b) weriTi davaleba (25 qula)


weriTi davalebis instruqcia:
yuradRebiT gaecaniT davalebis pirobas.

naweri ar gaswordeba, Tu naSromi davalebas ar upasuxebs, mocemuli teqstis perifrazia, ar aris Sesrulebuli arc erTi miTiTeba an mocemuli teqsti mTlianobaSi
araadekvaturadaa gagebuli, anda enobrivad imdenad gaumarTavia, rom azris gageba
Wirs.
naSromi Sesrulebuli unda iyos gasagebi (garkveuli) xelweriT. is monakveTebi,
romelTa amokiTxvac gaZneldeba, ar gaswordeba da Txzulebis Sefasebisas mxedvelobaSi ar iqneba miRebuli.
orive weriT davalebas Tan axlavs sam-sami miTiTeba. am miTiTebebs unda upasuxoT
ise, rom Txzuleba azrobrivad erTiani, mTliani gamovides da ar iyos kiTxvebze calcalke gacemuli pasuxebis meqanikuri jami an mocemuli teqstis perifrazi (Tundac
mTeli Txzulebis Sinaarsis gadmocema). gaiTvaliswineT, rom davalebis miTiTeba Sesrulebulad ar CaiTvleba, Tu masze mxolod erTi-ori winadadebiT iqneba pasuxi gacemuli.
CamoayalibeT Tqveni azri naTlad, mkafiod, detalurad da dasabuTebulad. naSromi Sefasdeba imis mixedviT, Tu ramdenad Cans masSi argumentirebisa da damoukidebeli
azrovnebis unari da ara imis mixedviT, emTxveva Tu ara Tqveni pozicia sayovelTaod
aRiarebul Tvalsazriss. msjeloba unda iyos logikurad gamarTuli da abzacebiT
danawevrebuli; unda daicvaT saliteraturo enis normebi.
Savi samuSaosaTvis rveulSi datovebulia adgili, romelic SegiZliaT gamoiyenoT.
gaiTvaliswineT, Savad Sesrulebuli namuSevari ar gaswordeba.
pasuxebis furcelSi daSvebuli Secdoma gadaxazeT da nu dajRabniT.

71

gaaanalizeT mocemuli teqsti Semdegi miTiTebebis mixedviT:


imsjeleT terezas mxatvruli saxis Sesaxeb.
imsjeleT, ra mxatvrul saSualebebs iyenebs avtori (yuradReba miaqcieT Txrobis
stilsa da Taviseburebebs).
CamoayalibeT Tqveni pirovnuli damokidebuleba teqstis mTavari saTqmelis mimarT.

Tqveni Tvalsazrisi daasabuTeT!


davaleba # 16
yuradRebiT waikiTxeT nawyveti guram odiSarias wignidan `soxumSi dabruneba~:
_ o, es soxumelebi sul ar arian gasaSvebi iqiT, gadadian da mere imaT yvelafers
eubnebian... mere imaT yvelaferi ician _ sad dgas Cveni tankebi da qvemexebi... Cveni jarebi, mere isini TviTmfrinavebidan bombaven Cvenebs, _ ambobs `ikarusSi~ mZRolis gverdiTa savarZelSi Cvengan zurgSeqceviT mjdomi qali da saqare minidan abaSis sadgurSi mofusfuse xalxs akvirdeba.
mZRoli gareT aris gasuli, mgzavrTa umravlesobac iqvea _ zogi sigarets eweva,
zogic Soriaxlo daxetialobs. ukve saaTze metia, rac avtobusi sadgomSi dgas.
1993 wlis 8 oqtomberia, dilis 11 saaTi. avtobusSi nauReltexilari soxumelebi _
siqagamoclili qalebi da bavSvebi, axlad SeRerili biWebi arian, kidev _ ramdenime kaci, da kidev me _ avtobusis ukana savarZelze bibliur meudabnoesaviT naxevradwamowolili da naxevradmTvlemare, naxevrad avtobusSi da naxevrad kidev, RmerTma uwyis,
sad myofi.
Cveni erTobis prestiJuli warmomadgenlebi (ZiriTadad kacebi) abaSis samxedro StabSi imyofebian da iq samSvidobo molaparakebebs warmarTaven. saqme is aris, rom soxumel devnilebs zogs TbilisSi, zogs quTaisSi da zogsac sxva qalaqsa Tu sofelSi,
moyvrebsa da mokeTeebTan, soxumidan adre TavdaRweul da gaxiznul ojaxebTan gvinda
CavaRwioT rogorme, magram aris erTi patara `magram~ _ Cvens survilsa da realur viTarebas erTmaneTisagan erTi mdinare mijnavs _ cxeniswyali, romlis gaRma (samtrediisaken) samTavrobo jariskacebi arian gamagrebulebi, gamoRma ki (abaSisken) _ qobalias
mebrZolebi. mdinaris gaswvriv srolebia, ase vTqvaT, poziciuri brZolebi mimdinareobs. Cven ki, sikvdils gadarCenili sulswrafi miamitebi, dilauTenia cxeniswylis xids
`ikarusiT~ jiqur miveWeriT da uecrad iseT vaiuSvelebelSi movxvdiT, rom lamis afxazeTis omi sanatrebeli gagvixda, lamis usaxelod davasruleT Cveni bedkruli epopea _ Wurvebi xan marcxniv skdeboda, xan marjvniv...
dilis 11 saaTia. abaSa raciiT ukavSirdeba samtredias, samtredia upasuxebs abaSas.
abaSa gadascems: soxumelebs gadasvla undaT, gaatarebT? samtredia: gavatarebT.
oRond Tqven SewyviteT srola. abaSa: Cven SevwyvetT, Tu Tqven SewyvetT. samtredia:
Cven SevwvetT. Tqven? abaSa: Cvenc. Tqven? samtredia: Cvenc. Tqven? abaSa: Tqven, Cvenc?
fui, _ Cvenc, Tqvenc?..
gidis savarZelSi mokalaTebul qals mxolod maSinRa vamCnev, roca soxumelebs axsenebs. igi kvlav saqare minis ekrans Sehyurebs... qali sustia, mkacri ieris, ase ormociode wlis, nerviulad WmuWnis cxvirsaxocs... Tavs avtobusis meufed grZnobs, winamZRolad, liderad (ra Tqma unda, erTpirovnulad). Tavisi SemarTuli sxeuliT xazgasmiT
da wamdauwum gvimeorebs da gvaxsenebs, rom igi arc meti, arc naklebi, didi qalbatonis _ ekaterine WavWavaZe-dadianis memkvidrea, Tu Cven WkuiT ar moviqceviT... mere yvelaferi Cvens Tavs unda davabraloT.
mgzavrebma kargad ician, vis gulisxmobs qali `maTSi~ da vis `CvenSi~. Cveni qalebisTvis yvelaferi es araxalia, Zvelicaa ukve _ uReltexilis Semdeg gulSi Caikres devnilebi zugdidelebma da senakelebma, abaSelebma da xobelebma _ baRaTuriebma da anCabaZeebma, samuSiebma da Sedaniebma, narouSvilebma da Caganavebma... didebma da patarebma,
yvelam, mTelma samegrelom, magram ai, zugdididan wamosvlisas, daiZra Tu ara devnilebiT savse matarebeli, baqanze mdgarma ramdenime ulmobelsaxianma, romeliRac Tavyrilobidan momavalma, viRacis mier gaxelebulma qalma sul muStebi uqnia da qoqola
ayara soxumel qalebs:
_ aibargeT aqedan, Tqve SevardnaZistebo! gamyidvelebo! zugdidis wminda miwas ar
unda daadgaT fexi! mieciT, kidev mieciT SevardnaZes xma, axia Tqvenze, rac mogividaT!..
ramdenime dRis Semdeg amasac gavigebT (ukve sxvagan):

72

_ soxumelebo! zviadistebo! Tqve moRalateebo! aqeT ras gamorbodiT, ageRoT iaraRi da geomaT afxazebTan! alalia, rac mogividaT!..
kidev ramdenime dRis Semdeg dardiani da mSieri, sasowarkveTamde misuli Tbilisi
miealerseba soxumis mkvidrT, magram aqac aRmoCndeba xalxi, romelic ityvis:
_ es ltolvilebi sul zviadistebi arian ra! padriad! erTi magaTi!..
Cemi sityva qalis monologis sapasuxod sul ramdenime wamis mere gaisma... pirdapir
SevardnaZistoba (an sulac piriqiT _ zviadistoba) rom daebralebina CvenTvis, xmas
rogor amoviRebdi, magram agentoba? dameTanxmebiT, damamcirebelia friad, ese igi,
Cven, `stukaCebi~, aqedan iqiT ambis gadamtanebi varT, Tanac viTom gaWirvebul da bedSav xalxad mogvaqvs Tavi, arada, saidumlo rukebi da sqemebi, gaSifruli ustarebi
gvaqvs tansacmelSi Cakerebuli, da ai, Camogvglija niRabi didma qalbatonma da amiT
kidev erTi damateba Seitana soxumelTa sabraldebo daskvnaSi warmodgenil danaSaulobaTa grZel nusxaSi.
_ maS, ubrZaneT, qalbatono, gadmoiyvanon es soxumelebi avtobusidan da daxvriton!..
_ daxvriton!.. _ kidev erT sityvas vamateb msoflio oratoriis istoriaSi yvelaze
mokle gamosvlas da amiT TviTSewirvis rainduli elferiT vmosav mas. Cemi xma Zalumad gaisma salon-senatSi, mgoni, gareTac gaJona.
erTi ki Setokda `ekaterine~, magram umalve gaxevda, Cemsken ar Semobrunebula. gaisusa avtobusi. `ekaterine~ xom is qali ar aris, vinmes sityva SearCinos, magram...
is avtobusis TavSia, me _ boloSi. Cvens Soris mTeli `ikarusi~ manZilia. velodebi, _ ai, axla Semotrialdeba da gladiatorebiviT samkvdro-sasicocxlod vetakebiT
erTmaneTs. an is, an me, magram ara, ar ebmeba brZolaSi, dums. qalbatonebi ki TavianTi
savarZel-loJebidan sunTqvaSekruli dagvcqerian. maT Cveni sisxlis xilva swyuriaT,
dido qalbatono, da sad daiRvreba es sisxli _ arenis qviSaze Tu avtobusis gaTelil rezinis safenebze, maTTvis sulerTia. maT Cveni misalmebis gagoneba swadiaT...
gadis ramdenime wuTi da vgrZnob, udavoa Cemi gamarjveba _ avtobusis mbrZaneblis
skiptra xelT mipyria ukve da Semoqmeds madlobas SevRaRadeb. soxumeli qalbatonebi
madlierebiT savse TvalebiT rigrigobiT gadmomxedaven savarZelTa maRali sazurgeebidan, maTi mzera meubneba, rom Cemi vaJkacuri gamosvlisaTvis umaRlesi qulebi davimsaxure 10, 10, 10...
magram vin gacala triumfatoroba, Zvirfaso mkiTxvelo, _ avtobusis kari farTod
gaiRo da Cveni diplomatiuri misia Semocvivda. gadawyda _ gaRmeli qarTvelebi da gamoRmeli qarTvelebi SeTanxmdnen, rom zustad pirvel saaTze Sewyviton srola da
xidze soxumeli qarTvelebi gaataron! gixarodeT, mamuliSvilno, RmerTi CvenTanaa!..
a) wakiTxulis gaazreba (15 qula)
davalebis Sesasruleblad yuradRebiT gaecaniT teqsts. kiTxvebze pasuxebis gacema
maSin daiwyeT, rodesac teqstis Sinaarsi mTlianad gasagebi iqneba. mocemuli oTx-oTxi
pasuxidan airCieT mxolod erTi da SemoxazeT. moniSnuli pasuxi gadaitaneT pasuxebis
furcelSi amgvarad: pasuxis Sesabamis ujredSi gaakeTeT aRniSvna _ X.
(1) 1.
a)
b)
g)
d)

ra viTarebaa am teqstSi aRwerili?

(1) 2.

ra ganwyobilebas gamoxatavs `mZRolis gverdiTa savarZelSi... mjdomi qalis~ si-

a)
b)
g)
d)

afxazeTidan
afxazeTidan
afxazeTidan
afxazeTidan

devnilebi
devnilebi
devnilebi
devnilebi

cdiloben brZoliT gaagrZelon gza.


samoqalaqo omis epicentrSi moxvdnen.
cdiloben datovon saqarTvelo.
samoqalaqo omSi CaerTvnen.

tyvebi?
imedgacruebas.
gancvifrebas.
Seuwynareblobas.
Semwynareblobas.

73

(1) 3. romel frazaSi mimarTavs avtori tropul metyvelebas?


a) `savarZelSi mokalaTebul qals mxolod maSinRa vamCnev, roca soxumelebs axsenebs~.
b)
`dardiani da mSieri, sasowarkveTamde misuli Tbilisi miealerseba soxumis
mkvidrT~.
g) `qali sustia, mkacri ieris, ase ormociode wlis, nerviulad WmuWnis cxvirsaxocs~.
d) `Tu Cven WkuiT ar moviqceviT... mere yvelaferi Cvens Tavs unda davabraloT~.
(1) 4.
a)
b)
g)
d)

rogor moxda, rom devnilebs lamis afxazeTis omi gauxdaT sanatreli?

(1) 5.

ra mxatvrul saSualebas iyenebs avtori, rodesac samtredia-abaSis molaparakebis Sesaxeb gviambobs?


alegorias.
ironias.
metaforas.
hiperbolas.

a)
b)
g)
d)
(1) 6.

a)
b)
g)
d)
(1) 7.
a)
b)
g)
d)
(1) 8.
a)
b)
g)
d)
(1) 9.
a)
b)
g)
d)

zugdidan wamosvlisas ramdenime qalma devnilebi dawyevla.


cxeniswylis xidis gadasvla saerTod SeuZlebeli aRmoCnda.
sikvdilis safrTxis gamo ukan gabruneba mouxdaT.
moulodnelad aRmoCndnen sikvdilis safrTxis winaSe.

ris gamoxatva surs avtors sityvebiT: `avtobusis ukana savarZelze bibliur meudabnoesaviT naxevradwamowolili da naxevradmTvlemare, naxevrad avtobusSi da
naxevrad kidev, RmerTma uwyis, sad myofi~?
sakuTari uZlurebisadmi ironiuli damokidebulebis.
sakuTari SemarTebisadmi ironiuli damokidebulebis.
sakuTari ugunurebisadmi ironiuli damokidebulebis.
sakuTari gulgrilobisadmi ironiuli damokidebulebis.
ram ganapiroba, rom soxumidan devnilTaTvis ucnobi qalis braldeba `araxali~
iyo?
maT ukve bevrjer daabrales samSoblos interesebis sawinaaRmdego moqmedeba.
maT ukve bevrjer daabrales kanonierad arCeuli xelisuflebis damxoba.
maT ukve bevrjer usayvedures TanamemamuleTa mimarT gulgrilobis gamo.
maT ukve bevrjer usayvedures ruseTis jaris mxardaWeris gamo.
romeli fraza gamoxatavs `gidis savarZelSi mokalaTebuli qalis~ ampartavnobas?
`erTi ki Setokda... magram umalve gaxevda~.
`gvaxsenebs, rom... ekaterine WavWavaZe-dadianis memkvidrea~.
`qali sustia, mkacri ieris, ase ormociode wlis~.
`mere yvelaferi Cvens Tavs unda davabraloT~.
`viRacis mier gaxelebuli~ qalebis romeli sityvebi SeiZleba iwvevdes mkiTxvelis ironias?
`aibargeT aqedan, Tqve SevardnaZistebo! gamyidvelebo!~
`zugdidis wminda miwas ar unda daadgaT fexi!~
`mieciT, kidev mieciT SevardnaZes xma~.
`axia Tqvenze, rac mogividaT!~

(1) 10. ra azrs gamoxatavs mTxrobeli erT-erTi personaJis sityvebiT: `es ltolvilebi
sul zviadistebi arian...~?
a) am sityvebis mTqmeli gamoxatavs gulgrilobas Seqmnili viTarebis gamo.
b) am sityvebis mTqmels gulwrfelad awuxebs soxumeli devnilebis gaWirveba.
g) am sityvebis mTqmeli arafriT gansxvavdeba `viRacis mier gaxelebuli~ qalebisagan.
d) am sityvebis mTqmels kargad aqvs gaazrebuli Seqmnili viTarebis tragizmi.

74

(1) 11. sakuTari Tavis mimarT mTxroblis ra damokidebuleba vlindeba sityvebSi: `TviTSewirvis rainduli elferiT vmosav~?
a) ironiuli.
b) aRfrTovanebuli.
g) Semwynarebluri.
d) usamarTlo.
(1) 12. qalis ra Tviseba Cans mTxrobliseul SefasebaSi: `is qali ar aris, vinmes sityva
SearCinos~?
a) cru da upiro adamiania.
b) TvalTmaqci da eWviani adamiania.
g) ukmexi da anCxli adamiania.
d) gaunaTlebeli da ugunuri adamiania.
(1) 13.
a)
b)
g)
d)

ras gulismobs mTxrobeli sityvebSi: `maT Cveni misalmebis gagoneba swadiaT~?

(1) 14.
a)
b)
g)
d)

ratom emadlierebian mTxrobels soxumeli qalbatonebi?

(1) 15.
a)
b)
g)
d)

ris Sesaxeb ar aris saubari am teqstSi?

avtobusSi
avtobusSi
avtobusSi
avtobusSi

myof
myof
myof
myof

adamianebs
adamianebs
adamianebs
adamianebs

`diplomatiuri misiis~ warmateba surT.


mopaeqreTa dazavebis xilva surT.
moqiSpeTa Tavidan moSoreba surT.
mwvave dapirispirebis xilva surT.

mTxrobeli soxumel qalbatonebs gzis gagrZelebaSi daexmara.


mTxrobelma soxumeli qalbatonebi xifaTisagan ixsna.
mTxrobeli soxumel qalbatonebs SurisZiebaSi daexmara.
mTxrobelma soxumeli qalbatonebis Rirseba daicva.
sazogadoebis gaxleCis.
samSoblos siyvarulis.
samoqalaqo dapirispirebis.
devnilTa gasaWiris.

b) weriTi davaleba (25 qula)


weriTi davalebis instruqcia:
yuradRebiT gaecaniT davalebis pirobas.

naweri ar gaswordeba, Tu naSromi davalebas ar upasuxebs, mocemuli teqstis perifrazia, ar aris Sesrulebuli arc erTi miTiTeba an mocemuli teqsti mTlianobaSi
araadekvaturadaa gagebuli, anda enobrivad imdenad gaumarTavia, rom azris gageba
Wirs.
naSromi Sesrulebuli unda iyos gasagebi (garkveuli) xelweriT. is monakveTebi,
romelTa amokiTxvac gaZneldeba, ar gaswordeba da Txzulebis Sefasebisas mxedvelobaSi ar iqneba miRebuli.
orive weriT davalebas Tan axlavs sam-sami miTiTeba. am miTiTebebs unda upasuxoT
ise, rom Txzuleba azrobrivad erTiani, mTliani gamovides da ar iyos kiTxvebze calcalke gacemuli pasuxebis meqanikuri jami an mocemuli teqstis perifrazi (Tundac
mTeli Txzulebis Sinaarsis gadmocema). gaiTvaliswineT, rom davalebis miTiTeba Sesrulebulad ar CaiTvleba, Tu masze mxolod erTi-ori winadadebiT iqneba pasuxi gacemuli.
CamoayalibeT Tqveni azri naTlad, mkafiod, detalurad da dasabuTebulad. naSromi Sefasdeba imis mixedviT, Tu ramdenad Cans masSi argumentirebisa da damoukidebeli
azrovnebis unari da ara imis mixedviT, emTxveva Tu ara Tqveni pozicia sayovelTaod
aRiarebul Tvalsazriss. msjeloba unda iyos logikurad gamarTuli da abzacebiT
danawevrebuli; unda daicvaT saliteraturo enis normebi.
Savi samuSaosaTvis rveulSi datovebulia adgili, romelic SegiZliaT gamoiyenoT.
gaiTvaliswineT, Savad Sesrulebuli namuSevari ar gaswordeba.
pasuxebis furcelSi daSvebuli Secdoma gadaxazeT da nu dajRabniT.

75

gaaanalizeT mocemuli teqsti Semdegi miTiTebebis mixedviT:


imsjeleT `gidis savarZelSi mokalaTebuli qalis~ mxatvruli saxis Sesaxeb.
imsjeleT, ra mxatvrul saSualebebs iyenebs avtori (yuradReba miaqcieT Txrobis
stilsa da Taviseburebebs).
CamoayalibeT Tqveni pirovnuli damokidebuleba teqstSi wamoWrili ZiriTadi problemis mimarT.

Tqveni Tvalsazrisi daasabuTeT!

wakiTxulis gaazrebis Sefasebis sqema


davaleba # 1
1. ------------------- d)
6. ------------------ d)
11. ------------------ b)

2. ------------------ d)
7. ------------------- g)
12. ----------------- d)

3. ------------------- g)
8. ------------------- g)
13. ----------------- d)

4. ------------------ g)
9. ------------------ d)
14. ----------------- g)

5. ------------------ d)
10. ------------------ a)
15. ----------------- d)

davaleba # 2
1. ------------------- d)
6. ------------------- g)
11. ------------------ a)

2. ------------------- b) 3. ------------------- g)
7. ------------------- b) 8. ------------------- g)
12. ----------------- d) 13. ------------------ g)

4. ------------------- a) 5. ------------------- a)
9. ------------------- b) 10. ----------------- d)
14. ----------------- d) 15. ----------------- g)

davaleba # 3
1. ------------------- b)
6. ------------------- a)
11. ------------------ a)

2. ------------------- g)
7. ------------------- a)
12. ----------------- g)

3. ------------------- b) 4. ------------------- d)
8. ------------------- b) 9. ------------------- b)
13. ----------------- d) 14. ----------------- d)

5. ------------------- b)
10. ----------------- g)
15. ------------------ b)

davaleba # 4
1. -------------------- b)
6. ------------------ d)
11. ------------------ b)

2. ------------------ d)
7. ------------------ d)
12. ----------------- d)

3. ------------------- g)
8. ------------------- g)
13. ------------------ a)

4. ------------------- g) 5. ------------------ d)
9. ------------------- b) 10. ----------------- d)
14. ------------------ b) 15. ----------------- d)

davaleba # 5
1. ------------------ d)
6. ------------------ d)
11. ----------------- g)

2. ------------------ d)
7. ------------------- b)
12. ----------------- d)

3. ------------------ d)
8. ------------------ d)
13. ----------------- d)

4. ------------------ g)
9. ------------------ g)
14. ----------------- g)

5. ------------------- a)
10. ----------------- g)
15. ----------------- d)

3. ------------------- b) 4. ------------------- a)
8. ------------------- g) 9. ------------------- a)
13. ------------------ g) 14. ------------------ a)

5. ------------------- b)
10. ----------------- b)
15. ----------------- b)

davaleba # 6
1. ------------------- a)
6. ------------------ d)
11. ----------------- d)

2. ------------------- g)
7. ------------------- a)
12. ----------------- g)

davaleba # 7
1. ------------------- a) 2. ------------------ d)
6. ------------------- b) 7. ------------------ d)
11. ------------------ b) 12. ----------------- d)

3. ------------------- d)
8. ------------------- b)
13. ------------------ b)

4. ------------------- a)
9. ------------------- a)
14. ----------------- d)

5. ------------------ d)
10. ----------------- b)
15. ----------------- g)

davaleba # 8
1. ------------------- d)
6. ------------------- b)
11. ------------------ b)

2. ------------------- a) 3. ------------------- g)
7. ------------------- d) 8. ------------------- b)
12. ----------------- b) 13. ------------------ d)

76

4. ------------------- g) 5. ------------------ d)
9. ------------------- b) 10. ----------------- g)
14. ------------------ g) 15. ----------------- d)

davaleba # 9
1. ------------------- d)
6. ------------------- b)
11. ------------------ b)

2. ------------------- a) 3. ------------------- g)
7. ------------------- d) 8. ------------------- b)
12. ----------------- b) 13. ------------------ d)

4. ------------------- g) 5. ------------------ d)
9. ------------------- b) 10. ----------------- g)
14. ------------------ g) 15. ----------------- d)

davaleba # 10
1. ------------------- a) 2. ------------------ d)
6. ------------------- b) 7. ------------------ d)
11. ------------------ b) 12. ----------------- d)

3. ------------------- d)
8. ------------------- b)
13. ------------------ b)

4. ------------------- a)
9. ------------------- a)
14. ----------------- d)

5. ------------------ d)
10. ----------------- b)
15. ----------------- g)

davaleba # 11
1. ------------------- d)
6. ------------------- g)
11. ------------------ a)

2. ------------------- b) 3. ------------------- g)
7. ------------------- b) 8. ------------------- g)
12. ----------------- d) 13. ------------------ g)

4. ------------------- a) 5. ------------------- a)
9. ------------------- b) 10. ----------------- d)
14. ----------------- d) 15. ----------------- g)

davaleba # 12
1. ------------------- d)
6. ------------------ d)
11. ------------------ b)

2. ------------------ d)
7. ------------------- g)
12. ----------------- d)

3. ------------------- g)
8. ------------------- g)
13. ----------------- d)

4. ------------------ g)
9. ------------------ d)
14. ----------------- g)

5. ------------------ d)
10. ------------------ a)
15. ----------------- d)

davaleba # 13
1. -------------------- b)
6. ------------------ d)
11. ------------------ b)

2. ------------------ d)
7. ------------------ d)
12. ----------------- d)

3. ------------------- g)
8. ------------------- g)
13. ------------------ a)

4. ------------------- g) 5. ------------------ d)
9. ------------------- b) 10. ----------------- d)
14. ------------------ b) 15. ----------------- d)

davaleba # 14
1. ------------------- a)
6. ------------------ d)
11. ----------------- d)

2. ------------------- g)
7. ------------------- a)
12. ----------------- g)

3. ------------------- b) 4. ------------------- a)
8. ------------------- g) 9. ------------------- a)
13. ------------------ g) 14. ------------------ a)

5. ------------------- b)
10. ----------------- b)
15. ----------------- b)

davaleba # 15
1. ------------------ d)
6. ------------------ d)
11. ----------------- g)

2. ------------------ d)
7. ------------------- b)
12. ----------------- d)

3. ------------------ d)
8. ------------------ d)
13. ----------------- d)

4. ------------------ g)
9. ------------------ g)
14. ----------------- g)

5. ------------------- a)
10. ----------------- g)
15. ----------------- d)

3. ------------------- b) 4. ------------------- d)
8. ------------------- b) 9. ------------------- b)
13. ----------------- d) 14. ----------------- d)

5. ------------------- b)
10. ----------------- g)
15. ------------------ b)

davaleba # 16
1. ------------------- b)
6. ------------------- a)
11. ------------------ a)

2. ------------------- g)
7. ------------------- a)
12. ----------------- g)

mxatvruli teqstis analizis Sefasebis kriteriumebi


weriTi davalebis maqsimaluri qulaa 25. upirveles yovlisa, gamsworebelma unda
gansazRvros, upasuxebs Tu ara naweri mocemul davalebas.
Tu abiturientis naSromi davalebas ar upasuxebs, mocemuli teqstis perifrazia,
miTiTebebi mxolod erT-ori winadadebiT aris Sesrulebuli an teqsti mTlianobaSi
araadekvaturadaa gagebuli, anda enobrivad imdenad gaumarTavia, rom azris gageba
Wirs, daiwereba 0 qula da naweri aRar gaswordeba.
Tu namuSevari davalebas upasuxebs, igi unda gaswordes qvemoT mocemuli Sefasebis kriteriumebis mixedviT.

77

I kriteriumi

davalebis adekvaturad gageba da gaazreba

qulebi

1.

davalebis piroba adekvaturadaa gagebuli, teqsti Rrmadaa gaazrebuli, naSromSi igrZnoba avtoris umTavresi saTqmelisa da emociuri
mizandasaxulobis wvdoma.

2.

davalebis piroba da teqsti adekvaturadaa gagebuli.

3.

davalebis piroba da teqsti mTlianobaSi adekvaturadaa gagebuli da


gaazrebuli, Tumca erT SemTxvevaSi SeiniSneba davalebis pirobis an
teqstis araadekvaturi gageba.

4.

5.

erTze met SemTxvevaSi davalebis piroba an/da teqsti araadekvaturadaa gagebuli.


teqsti mTlianobaSi araadekvaturadaa gagebuli.

1
0 naweri
aRar
swordeba

II kriteriumi

1.

naSromis ageba
naSromi upasuxebs samive miTiTebas da kargadaa organizebuli, monakveTebi Tanamimdevrulad da logikurad enacvleba erTmaneTs, abzacebi
sworadaa gamoyofili (davalebis miTiTeba Sesrulebulad ar CaiTvleba, Tu masze mxolod erTi-ori winadadebiT iqneba pasuxi gacemuli).

qulebi

2.

naSromi upasuxebs sam miTiTebas, Tumca nawilobriv darRveulia teqstis logika an/da zogan abzacebi arasworadaa gamoyofili; an naSromi upasuxebs or miTiTebas da kargadaa organizebuli, monakveTebi
Tanamimdevrulad da logikurad enacvleba erTmaneTs, abzacebi sworadaa gamoyofili.

3.

naSromi upasuxebs or miTiTebas, Tumca nawilobriv darRveulia teqstis logika an/da zogan abzacebi arasworadaa gamoyofili; an naSromi upasuxebs erT miTiTebas da kargadaa organizebuli, monakveTebi
Tanamimdevrulad da logikurad enacvleba erTmaneTs, abzacebi sworadaa gamoyofili.

4.

naSromi upasuxebs erT miTiTebas, Tumca nawilobriv darRveulia teqstis logika an/da zogan abzacebi arasworadaa gamoyofili.

78

III kriteriumi

mosazrebebis argumentireba da adekvaturi citireba

qulebi

1.

msjeloba samive miTiTebis mixedviT dasabuTebulia (argumentirebulia) da argumentebi gamyarebulia teqsturi masaliT.

2.

3.

msjeloba ori miTiTebis mixedviT dasabuTebulia da argumentebi gamyarebulia teqsturi masaliT, xolo mesame miTiTebaze msjelobisas
argumentebi aradamajerebelia da/an ar aris gamyarebuli teqsturi
masaliT.
msjeloba ori miTiTebis mixedviT dasabuTebulia da argumentebi
gamyarebulia teqsturi masaliT, xolo mesame miTiTeba saerTod ar
aris Sesrulebuli (perifrazia an msjeloba oriode winadadebiTaa

gadmocemuli).

4.

5.

6.

7.

msjeloba erTi miTiTebis mixedviT dasabuTebulia da argumentebi gamyarebulia teqsturi masaliT, xolo or miTiTebaze msjelobisas argumentebi aradamajerebelia da/an ar aris gamyarebuli teqsturi masaliT.
msjeloba erTi miTiTebis mixedviT dasabuTebulia da argumentebi gamyarebulia teqsturi masaliT, meore miTiTebis mixedviT msjelobisas
argumentebi aradamajerebelia da/an ar aris gamyarebuli teqsturi
masaliT, xolo mesame miTiTeba saerTod ar aris Sesrulebuli (perifrazia an msjeloba oriode winadadebiTaa gadmocemuli).

samive miTiTebis mixedviT msjelobisas argumentebi aradamajerebelia


da/an ar aris gamyarebuli teqsturi masaliT.
ori miTiTebis mixedviT msjelobisas argumentebi aradamajerebelia
da/an ar aris gamyarebuli teqsturi masaliT, xolo mesame miTiTeba
saerTod ar aris Sesrulebuli; an msjeloba erTi miTiTebis mixedviT dasabuTebulia da argumentebi gamyarebulia teqsturi masaliT,
xolo danarCeni miTiTebebi saerTod ar aris Sesrulebuli; anda erTi miTiTebis mixedviT msjelobisas argumentebi aradamajerebelia
da/an ar aris gamyarebuli teqsturi masaliT, xolo danarCeni miTiTebebi saerTod ar aris Sesrulebuli.

79

IV kriteriumi

teqstis mxatvruli Taviseburebebis Sefaseba

qulebi

1.

naSromSi gamoyofilia teqstis araerTi mxatvruli Tavisebureba (mocemulia msjeloba avtoris stilisa da/an mxatvruli saSualebebis
Sesaxeb) da msjeloba dasabuTebulia konkretuli magaliTebiT.

2.

3.

naSromSi gamoyofilia teqstis araerTi mxatvruli Tavisebureba (mocemulia msjeloba avtoris stilisa da/an mxatvruli saSualebebis
Sesaxeb) da msjeloba dasabuTebulia konkretuli magaliTebiT, Tumca moxmobilia erTi araadekvaturi magaliTi; anda gamoyofilia teqstis erTi mxatvruli Tavisebureba da msjeloba dasabuTebulia konkretuli magaliTiT.
naSromSi gamoyofilia teqstis mxatvruli Taviseburebebi (mocemulia
msjeloba avtoris stilisa da/an mxatvruli saSualebebis Sesaxeb),
magram ar aris dasabuTebuli konkretuli magaliTebiT an moxmobilia erTze meti araadekvaturi magaliTi; anda naSromSi ar aris gamoyofili teqstis mxatvruli Taviseburebebi (ar aris mocemuli msjeloba avtoris stilisa da/an mxatvruli saSualebebis Sesaxeb).

V kriteriumi

damoukidebeli azrovneba da zogadi ganaTleba

qulebi

1.

naSromSi mkafiod gamovlinda abiturientis damoukidebeli azrovnebis unari, SexedulebaTa da SefasebaTa araSablonuroba da zogadi
ganaTleba.

2.

naSromSi nawilobriv gamovlinda abiturientis damoukidebeli azrovnebis unari, Tumca mkafiod gamovlinda abiturientis zogadi ganaTleba; anda naSromSi mkafiod gamovlinda abiturientis damoukidebeli azrovnebis unari, SexedulebaTa da SefasebaTa araSablonuroba,
Tumca nawilobriv gamovlinda abiturientis zogadi ganaTleba.

3.

4.

naSromSi nawilobriv gamovlinda abiturientis zogadi ganaTlebac


da damoukidebeli azrovnebis unaric; an ar gamovlinda abiturientis
damoukidebeli azrovnebis unari, Tumca nawilobriv gamovlinda abiturientis zogadi ganaTleba; anda naSromSi nawilobriv gamovlinda
abiturientis damoukidebeli azrovnebis unari, magram ar gamovlinda
abiturientis zogadi ganaTleba.
naSromSi ar gamovlinda abiturientis damoukidebeli azrovnebis unari, agreTve ar gamovlinda abiturientis zogadi ganaTleba.

VI kriteriumi

faqtobrivi Secdomebi

qulebi

1.

naSromSi ar aris daSvebuli faqtobrivi Secdoma.

2.

naSromSi daSvebulia faqtobrivi Secdoma.

80

VII kriteriumi

1.

leqsika da stili
naSromSi azri enobrivad (leqsikurad) zustad da mkafiodaa gamoxatuli, SerCeulia dasmuli amocanis Sesaferisi stili, agreTve daculia naSromis stilisturi erTgvarovneba, gvxvdeba oriode stilisturi xarvezi.

qulebi

2.

naSromSi azri gasagebia, magram leqsika mwiria, gvxvdeba ramdenime


stilisturi xarvezi.

3.

Txzuleba stilisturad gaumarTavia.

VIII kriteriumi

sintaqsuri konstruqciebi

qulebi

1.

naSromSi daSvebulia erTi sintaqsuri Secdoma.

2.

naSromSi daSvebulia ori sintaqsuri Secdoma.

3.

naSromSi daSvebulia orze meti sintaqsuri Secdoma.

IX kriteriumi

morfologia, orTografia da punqtuacia

qulebi

1.

ar aris oTxze meti am tipis Secdoma.

2.

ar aris cxraze meti am tipis Secdoma.

3.

daSvebulia cxraze meti am tipis Secdoma.

81

wakiTxulis gaazrebisa da weriTi davalebis Sesrulebisas umjobesia, abiturienti


rigis mixedviT mihyvebodes davalebebs. wakiTxulis gaazrebis rigianad Sesruleba gauadvilebs mas Semdegis _ weriTi davalebis _ Sesrulebas, radgan bevri ram, rac teqstis analizisas dasWirdeba, mas ukve gaazrebuli eqneba SekiTxvebze pasuxebis gacemis Sedegad.
wakiTxulis gaazrebis Sesrulebisas sasurvelia, abiturientma erTxel mainc mTlianad waikiTxos teqsti, raTa gaiazros misi mTavari saTqmeli da avtoris mizandasaxuloba. amis Semdeg ki gaecnos SekiTxvebsa da asarCev pasuxebs, daubrundes teqsts da
Tavidan, dakvirvebiT gaiazros is konkretuli monakveTi, romelsac esa Tu is SekiTxva exeba. xSirad asarCevi oTxi pasuxidan oTxive pirdapir teqstidan aris amoRebuli,
magram mxolod erTi maTgani aris im konkretuli SekiTxvis pasuxi, romelsac igi mosdevs da, amdenad, swori pasuxis migneba teqstis Rrmad gagebasa da dakvirvebul analizs moiTxovs. rogorc gamocdilebam gviCvena, abiturientebi xSirad Cqaroben da ar
ubrundebian teqstis ama Tu im monakveTs, xelaxla da dakvirvebiT aRar kiTxuloben
maT, es ki imas iwvevs, rom ramdenime qulas mxolod uyuradRebobisa da siCqaris gamo
kargaven.
weriTi davalebis Sesrulebisas abiturientma yuradReba unda gaamaxvilos im konkretul miTiTebebze, romlebic yovel teqsts mosdevs. sasurvelia, ar gascdes am miTiTebebs da tyuilubralod ar dakargos dro, vTqvaT, epoqis mimoxilvasa an mwerlis
biografiul detalebze. xSir SemTxvevaSi abiturientebi argumentirebis nacvlad teqstis mTeli monakveTis Sinaarss gadmoscemen xolme. weriTi davalebis piroba ki mxatvruli teqstis analizs moiTxovs. mxolod perifrazi, Tundac sruliad uSecdomo,
dadebiT Sefasebas ver daimsaxurebs.

gTavazobT erTian erovnul gamocdebze abiturientebis mier Sesrulebuli naSromebis _ argumentirebuli esesa da mxatvruli teqstis analizis _ ramdenime saitereso
nimuSs (stili yvelgan daculia):

82

1. argumentirebuli ese:

ix. davaleba #1
ar veTanxmebi mosazrebas, rom garemos dacvis mizani mxolod adamianis sicocxlesa da janmrTelobaze zrunva Tu iqneba, maSin garemo SeiZleba daucveli aRmoCndes,
radgan XXI saukuneSi adamiani pragmatuli gaxda, cdilobs yvelasa da yvelafrisagan
miiRos sargebeli. amas xom misgan epoqa iTxovs, Tumca, saukuneTa Tu TaobaTa cvlis
miuxedavad, ucvleli rCeba umTavresi sazrunavi _ janmrTeloba, romelic mokvdavTaTvis fasdaudebelia.
drois svlasTan erTad izrdeba adamianTa SesaZleblobebi, Cndeba axali qarxnebi
da ekologiuri pirobebi nel-nela uaresdeba, xalxi ki mis gamosworebas mxolod maSin cdilobs, roca dabinZurebuli garemo safrTxes uqmnis mis janmrTelobas. es ki
imis dasturia, rom adamiani garemoze mxolod maSin zrunavs, roca misi qmedeba janmrTelobisaTvis aris sasargeblo. amis magaliTia kobo abes nawarmoebis `qali qviSaSi~
gmirebis dauRalavi Sroma qviSis winaaRmdeg, romelic maT STanTqmas, cocxlad damarxvas uqadis. rom ara es safrTxe, isini arc ki Seecdebodnen garemo pirobebis Secvlas.
jorj orueli ambobs, rom adamiani erTaderTi arsebaa, romelic yvelafers anadgurebs (`cxovelebis ferma~), Jan bodriari ki xalxs Tanagancdis unaris dakargvaSi,
egoistobasa da gaucxoebaSi adanaSaulebs (`qalaqi da siZulvili~), aqedan ki SegviZlia davaskvnaT, rom adamis STamomavlebi mxolod TavianT Tavze dardoben da `ca-mazuT, xmeleT-nagvad~ qceul garemos mxolod safrTxis moaxloebisas cvlian, radgan
es maTi sicocxlis gasaxangrZliveblad aris saWiro.
SesaZlebelia sazogadoebis nawilma Tqvas, adamiani bunebis Svilia da SeuZlebelia masze, rogorc gamosayenebel nivTze, ise izrunos, magram, me vfiqrob, rom adamianebi, samwuxarod, veRar grZnoben xmeli wiflisa Tu Svlis nukris tkivils, amitom,
Cemi azriT, Cveni janmrTeloba bunebaze zrunvis saukeTeso motivia.
ix. davaleba #2
SeiZleba, cota sasacilo da araseriozulia, magram, rogorc Cemi maswavlebeli
ityoda, globalizacia aris mak donaldsi da koka-kola. aseTi martivi magaliTiT
gvixsnida, rom globalizacia msoflios saerTo ekonomikuri bazris arsebobis Sedegia. globalizaciis dros adamianebi TiTqos erTiandebian da uCndebaT saerTo interesebi. interneti da mediasaSualebebi amis kargi magaliTia.
dRes mTeli samyaro feisbukis garSemoa gaerTianebuli. rac ufro advilia komunikaciis SesaZlebloba, rac ufro meti saerToa adamianebs Soris, maTi marTva bevrad
ioldeba. qveynebi arasdros yofilan erTmaneTze ise damokidebulni, rogorc dRes.
gavixsenoT, ramdenime wlis win ruseTi mTel evropas gazis miwodebis SewyvetiT rom
emuqreboda. imdenad aris ruseTis gazze evropis bedi damokidebuli, rom am muqaram
Zalian SeaSina isini. Sesabamisad, qveynebs Soris es urTierTdamokidebuleba, garkveulwilad, qmnis erTianobis efeqts. globalizacia gvevlineba, rogorc sazRvrebis
mrRveveli. is spobs gansxvavebas, vTqvaT, aSS-sa da dasavleT evropis romelime qveyanas Soris. erTi markis manqanebi, erTi dasaxelebis kafeebi, erTnairi teqnika, saerTo interesebi, maS raRa rCeba gansxvavebuli? jer kidev inerciiT damaxsovrebuli
istoria da morali, romelic male SeiZleba danarCeniviT saerTo gaxdes.
vSiSob, sazRvrebis rRveva aseTi tempiT Tu gagrZelda, SeiZleba, marTlac Seeqmnas safrTxe saxelmwifoebis damoukideblobas da isini moeqcnen erTiani Zalis qveS,
magram ara mgonia, es uaxloes momavalSi aRsruldes. jer kidev sakmarisad myarad
aris erovnuli TviTSegneba mosaxleobis umravlesobaSi da mgonia, rom martivad ar
aireva xalxi erTmaneTSi. pirveli da umTavresi mizezi amisa albaT religia da tradiciebi iqneba. Tumca, kidev erTxel vimeoreb, rom teqnikuri miRwevebisa da ekonomikis xarjze adamianebi erTmaneTs dauaxlovdnen ise, rogorc arasdros. aseTi siaxlove da sazRvrebis moSla safuZvlian eWvs badebs, rom odesme msoflio erT did koloniad SeiZleba gadaiqces da safrTxe Seeqmnas saxelmwifoTa damoukideblobas.

83

ix. davaleba #3
adamiani cxovrebis did nawils skolaSi atarebs da misi pirovnebad Camoyalibebac
ZiriTadad am periodSi xdeba. axalgazrdebi skolaSi ganaTlebis miRebis garda, cxovrebasac swavloben, eCvevian sazogadoebaSi yofnasa da sakuTari adgilis damkvidrebas. miuxedavad amisa, ara mgonia, marTebuli iyos is mosazreba, rom saskolo ganaTlebis upirvelesi mizani axalgazrdebis liderebad aRzrdaa. pirvel rigSi, gasaTvaliswinebelia is faqtic, rom yvela adamiani individualuria da maTi erT yalibSi
moqceva SeuZlebelia. liderebi ar xdebian, liderebad ibadebian (magram mxolod
wvrTna ras uzams, Tu bunebamc ar uSvela).
vfiqrob, skolis roli axalgazrdebis cxovrebaSi Zalian didia, magram ara imitom,
rom is maT liderebis Tvisebebs uyalibebs, aramed imitom, rom SedarebiT pasiurebs aswavlis liderebTan erTad cxovrebas da piriqiTac. skola cxovrebis mosamzadebeli
etapia. swored skolaSi veCveviT erTmaneTis gansxvavebulobas da vswavlobT tolerantobas.
ra Tqma unda, Zalian sasargebloa adamianisTvis lideris Tvisebebi, magram _ ara aucilebeli. marTalia, napoleon bonaparti ambobda, rom yvela jariskacs CanTaSi marSlis kverTxi aqvs, magram es sulac ar niSnavs, rom yvela jariskaci winamZRoli unda
gaxdes. adamiani unda iyos mizanswrafuli da unda Seecados, rom Tavisi SesaZleblobebis maqsimumi gaakeTos, magram araa saWiro, irealurs SeveWidoT. araferia samarcxvino
imaSi, rom wahyve da ara wauZRve, radgan Tagoris Tqmisa ar iyos: balaxi ar cdilobs
uzarmazar xed amovides. amitomac dedamiwa momxiblavi mwvaniT imoseba. Cemi azriT,
skolaSi yofnis periodSi swored imis gaazrebaa mniSvnelovni, rom arsebiTi humanuroba da tolerantobaa.
sazogadoeba ar Sedgeba mxolod liderebis an mxolod autsaiderebisgan. sazogadoeba maTi erToblioba da mSvidobiani Tanacxovrebaa, radgan maTi arseboba uerTmaneTod
warmoudgenelia. xSirad gamigia es sityvebi: skola gvaswavlis imas, rom yvelaze mniSvnelovani ram skolaSi ar iswavleba. albaT es nawilobriv simarTlecaa. saswavlo dawesebulebaSi Cveni qceva met-naklebad kontroldeba. mTavaria, rom Semdeg am kontrolis
gareSe movaxerxoT cxovreba ise, rom sazogadoebaSi Rirseuli adgili davimkvidroT.
ix. davaleba #3
sazogadoebis nawils miaCnia, rom saskolo ganaTlebis mTavari mizani axalgazrdebSi lideris Tvisebebis Camoyalibeba unda iyos. kargia, rodesac bavSvobidanve eCvevi
damoukidebel azrovnebas, irCev cxovrebis gezsa da im socialur sferos, sadac iasparezeb da amiT samSoblos gamoadgebi. Tumca, meore mxriv, saskolo ganaTlebis mTavari mizani ar unda iyos, erTmniSvnelovnad, lideris Tvisebebis Camoyalibeba. albert
ainStaini Tvlida, rom skolam pirovneba unda aRzardos da ara specialisti. miuxedavad imisa, rom dResdReobiT Cvens qveyanas swored specialistebi da profesionalebi
sWirdeba, mainc mivemxrobodi ainStainis azrs, radgan samoqalaqo sazogadoebas pirovnebebi, individebi qmnian da ara _ liderebi.
konkurencia, mizanswrafva, individualizmi is Rrmad evropuli faseulobebia, romelTa wyalobiTac dasavlurma samyarom ganviTareba pova da ukan Camoitova azia. amdenad, saWiroa damoukidebeli azrovnebis ganviTarebaze zrunva, rac saskolo ganaTlebis mTavari mizani unda iyos. merab mamardaSvili Tvlida, rom sazogadoeba unda warmoadgendes individebis koleqcias. sxva SemTxvevaSi is aris brbo. am dros gamoCndeba
xolme qarizmatuli pirovneba, lideri, romelic xalxis instiqtebiT manipulirebas
moaxerxebs, rogorc es hitlerma nacional-socialisturi ideebiT SeZlo; leninma marqsizmiT gaabrua sazogadoebis naklebad ganaTlebuli fena, magram vin uaryofs, rom
am saSinel pirovnebebs lideris Tvisebebi hqondaT.
rTulia winaswar gansazRvro Sedegebi, radgan ganaTlebis reforma yvelaze mTavari nabijia saxelmwifos ganviTarebis gzaze da amitom umjobesia swori gamocdilebis
gaziarebiT moxdes es. vTvli, rom lideris Tvisebebis gamomJRavneba Sinagani aqtebis
safuZvelze xdeba. ase ar fiqroben politikosebi da kanonmdeblebi, romelTa umetesobac miiCnevs, rom adamiani aRzrdis obieqtia, me ki vTvli, rom adamiani ganviTarebis
subieqts warmoadgens. skolam, garkveuli Zalisxmevis Sedegad, SeiZleba moswavleSi
dabados im Tvisebis ekvivalenti, rasac pirvelobisaken swrafva, lideroba hqvia, magram umjobesia, Tu met yuradRebas gaamaxvilebs damoukidebeli azrovnebis Camoyali-

84

bebaze. qarTvelebs isedac gvaqvs Tandayolili swrafva Zalauflebisaken.


ix. davaleba #4
msoflios pirveli umaRlesi saswavlebeli 1088 wels italiis qalaq boloniaSi daarsda. Semdgom saukuneebSi universitetebi popularuli gaxda, radgan iq araerTi mecnieri moRvaweobda. maTi mniSvneloba gansakuTrebiT humanizmis epoqaSi gaizarda. dRes saqarTveloSi, iseve rogorc mTel msoflioSi, araerTi umaRlesi saswavlebelia, samuSao
adgili ki cotaa. arsebobs mosazreba, rom universitetebis raodenoba mkveTrad unda
Semcirdes, radgan axalgazrdebis dasaqmeba sul ufro problemuri xdeba.
vfiqrob, yvelas aqvs ufleba, iyos ganaTlebuli. es gaeros adamianis uflebaTa konvenciis erT-erTi ZiriTadi punqtia. Cven Tavad ganvsazRvravT, gvsurs Tu ara universitetSi Cabareba da, Cemi azriT, saxelmwifos ara aqvs ufleba, SegvzRudos. Tumca, unda iTqvas, rom samarTali da sinamdvile xSirad erTmaneTs ewinaaRmdegeba. mravali qveynis ekonomika ar aris imdenad Zlieri, rom TiToeuli kvalificiuri kadri samuSaoTi
uzrunvelyos. amitom bunebrivicaa, rom xalxis nawilsa da mTavrobasac ki umaRlesi
saswavleblebis raodenobis Semcireba surT. erT-erTma kvlevam daadgina, rom espaneTSi
magistris xarisxis mqone pirTa 30% umuSevaria. es problema gansakuTrebiT bolo wlebis ekonomikuri krizisis gamo aris aqtualuri. vfiqrob, rac unda iyos, xalxi ar SeiZleba gaxdes msoflio politikuri da ekonomikuri TamaSebis msxverpli. umaRlesi
saswavleblebi ar unda daixuros, radgan maTi mravalferovneba saSualebas aZlevs
adamians, sasurveli saqme Seiswavlos. Cemi azriT, samuSao adgilebis simcire mxolod
mTavrobis mosagvarebeli problemaa. xalxi swored amitom irCevs mas. es sakiTxi ar
unda wydebodes adamianTa ganaTlebis xarjze. naTqvamia, rom Zlieri saxelmwifos safuZveli universitetia. Cemi azriT, ganaTlebuli adamianebi keTilsindisieri da kanonmorCili moqalaqeebi arian. qveyanas swored isini aZliereben.
am yvelafridan gamomdinare, ar veTanxmebi mocemul mosazrebas, rom umaRlesi saswavleblebis raodenoba mkveTrad unda Semcirdes. am problemis gadasaWrelad mizanSewonilad miviCnev, mTavrobam efeqturi ekonomikuri gegma SeimuSavos. mas SeuZlia moqalaqeebisagan moisminos, rogor moagvaros dasaqmebis problema da airCios saukeTeso varianti an aiRos sesxi, magaliTad, msoflio bankisagan da samuSao adgilebi Seqmnas.
ix. davaleba #7
televizias sakmaod didi adgili uWiravs Cvens cxovrebaSi. igi sazogadoebis informirebis udidesi saSualebaa. didi mniSvneloba aqvs informaciis siswores, Tu
ramdenad obieqturadaa igi gadmocemuli. me veTanxmebi mosazrebas, rom axalgazrdebis msoflmxedvelobis CamoyalibebaSi did rols asrulebs televizia. igi udidesi iaraRia xalxis samarTavad. sakmarisia mcire satelevizio propaganda, rom sazogadoebis, umetesad ki axalgazrdobis, azrovneba davimorCiloT. msoflioSi televiziis da satelefono arxebis gaCenas SedarebiT gvian, 90-ianebSi, mohyva `komerciuli
Wrebis~ _ reklamebis gaCena. reklamebma male daipyro msoflio da sazogadoebis
SedarebiT susti azrovnebis mqone nawilis _ axalgazrdebis gemovneba Camoayaliba.
Seayvara is produqcia, romelsac ufro mimzidveli reklama hqonda.
Cven vwyvetT dRes, Tu ra mogindebaT xval! _ es frederik begbederis, msxvili
franguli sareklamo kompaniis yofili kreatiuli menejerisa da cnobili mwerlis
sityvebia. igi Tavis nawarmoebSi 99 franki naTlad asaxavs im Zalas, romelic sazogadoebas marTavs: sareklamo rgolebSi naCveneb Sokoladisfer, seqsualur qalebs, romlebic unaklod gamoiyurebian; mudam mwvane mindvrebs da mudam lamaz cas.
axalgazrdebis umetesoba im samyaroSia gamoketili, romelsac begbederi aRwers da
sinamdvileSi ar arsebobs. magaliTad, axalgazrda biWi, romelmac televizorSi avtomobilis reklama naxa da moewona, mTeli weli muSaobs, agrovebs fuls, iklebs siamovnebas, unda iseTive magari tipi iyos, rogoric reklamaSi im axali avtomobilis mflobelia. roca biWi fuls Seagrovebs, aRmoaCens, rom avtomobilis firmam ukve
gaumjobesebuli modeli gamouSva, romelic bevrad jobia Zvels. biWi axali modelisTvis iwyebs damatebiT fulis Segrovebas da elodeba im nanatr dros, roca reklamaSi
nanax samyaroSi Seva, sadac yvelaferi vardisferia da sinamdvileSi ar arsebobs.
safrangeTidan davbrundeT saqarTveloSi. aviRoT 2008 wlis omis magaliTi, rodesac ori frontis xazi iyo: erTi realuri da meore _ satelevizio. satelevizio pro-

85

pagandam mogvca Sedegi. dRes qarTvelebs sZulT ruseTi da rusebs _ piriqiT. qarTvelebi rusebs adanaSauleben omSi da rusebi _ qarTvelebs, Tumca aravin icis, ra
moxda sinamdvileSi. maT ician mxolod is, rac televizorSi moismines.
Cemi azriT, televiziam Tavisi Zalebis maqsimumi 90-ianebidan dRemde ukve gamoiyena
da axla nel-nela meore planze gadadis. mizezi televiziis gavlenis Sesustebisa ara
sazogadoebis gamofxizleba, aramed ufro Zlieri da yovlismomcveli Zalis _ internetis gamoCenaa.
zogadad, propagandisgan Tavis daRweva SeuZleblad mimaCnia, magram konkretulad
televiziasTan brZola SesaZlebelia mkacri kontrolis dawesebiT, reklamebis maqsimalurad Semcirebis da SemecnebiTi gadacemebis momravlebis xarjze.
ix. davaleba #7
jadosnur yuTSi molaparakeebs teleekrans miRma aRaravin eZebs. metic, yuTis jadosnobas yavli gauvida, axali xili aRar aris, mayurebels ki misdami interesi ar
ganelebia. satelevizio gadacemebs Tvals adevneben mozardebic. aRsaniSnavia, rom evropaSi gacilebiT naklebi mozardi uyurebs televizors, vidre saqarTveloSi. ganviTarebul qveynebSi miaCniaT, rom televizias ar ZaluZs swori Rirebulebebi Caunergos axalgazrdas. germaniis eleqtroteqnikis maRaziebSi yvelaze naklebad televizori iyideba. Cans, Tvalsawieris gasafarToeblad sxva rames iyeneben. saqarTvelos
TiTqmis yvela ojaxSi aris es mowyobiloba. amiT Tavs iqcevs yvela Taoba.
sazogadoebis nawili fiqrobs, rom axalgazrdebis msoflxedvis CamoyalibebaSi
televizias udidesi roli aqvs. faqtebis safuZvelze askvnian, rom am ukanasknels
mniSvnelovani gavlena aqvs axal Taobaze. sociumis mcire nawili uaryofs mediis
amgvar funqcias. is miiCnevs, rom mas msoflxedvis Camoyalibeba da pirovnebis formireba ar SeuZlia. samwuxarod, uamravi bavSvi Tu mozardi saaTobiT iwamleba uxarisxo gadacemebiT. maT azrovnebaze mniSvnelovnad moqmedebs televiziiT gavrcelebuli informacia. amgvarad, vfiqrob, rom axalgazrdebis msoflxedvis formirebaSi televizias udidesi zegavlena aqvs.
media Seiqmna masebisTvis. yvelas ar xelewifeba sakuTar sulierebaze zrunva. rogorc m. javaxiSvili ambobda, xalxis udidesi nawili wabaZviT azrovnebs da sakuTari azri ar gaaCniao. sazogadoebis es nawili Tavs iqcevs televiziiT, udrtvinvelad
iRebs iq gacxadebul ideebs.
sulxan-saba orbeliani individuumis ganviTarebis umTavres pirobad wvrTnas saxavs. leonis aRzrdis meTodebi jumberis sulier ganviTarebas emsaxureboda. amasve
amtkicebs daviT guramiSvili swavla moswavleTaSi:
nu genaRvlebis swavlazed yrmis wkeplis cemiT kivili,
mal gamrTeldebis uwamlod misi wylurebis tkivili.
misi azriT, mas Semdeg, rac moswavle swavlas srulyofs, ganisvenebs. televizia ki mozardis suls ver wvrTnis da amas verasdros moaxerxebs. misi uxarisxo,
masebisTvis Seqmnili gadacemebi amaxinjebs mozardis azrTa bades. gasarTobi Souebi
mdare iumoris wyaroa. SemecnebiTi gadacemebis aSkara naklebobaa, Tumca panacea arc
esaa. bavSvebi, cxovrebisagan gamoubrZmedelebi, ibeWdaven televizorSi mosmenils.
eris saubedurod, maTi suli maxinjdeba, msoflxedva maTi jebirSi eqceva.
evropaSi ase ar aris. mozardebi drois umetes nawils skolaSi atareben, kiTxuloben wignebs an misdeven TavianT gatacebas. maTi cxovreba mravalferovania. satelevizio gadacemebi maTTvis mosawyenia. amis erT-erTi mizezi, uciloblad, ekonomikuri ganviTarebis donea. qveynis ekonomikazea damokidebuli TiTqmis yvela socialuri problema. qarTvel bavSvs naklebi Tavisufleba aqvs, akeTos sayvareli saqme.
is dabeCavebulia yofiTi problemebiT. marTalia, wignis wakiTxva yvelas xelewifeba, Tumca mciredTa bednierebaa iqidan WeSmariti arsis amokiTxva. es yvelas ar moeTxoveba. suli yoveli adamianisa individualuria, saWiroebs ganviTarebas. mozards unda Seeqmnas piroba, raTa aRmoaCinos Tavisi gataceba da misdios mas. televizia, ra
Tqma unda, am SesaZleblobas ar iZleva. is gmanavs yvela im WuWrutas, saidanac naTeli Semodis. televizias mijaWvulTa msoflxedva viwroa, azrovneben wabaZviT, uxorTumo spiloebs hgvanan, advilad samarTavni arian. saqarTveloSi ramdenime weliwadSi
erTxel tardeba statistikuri gamokvleva. Sedegebi savalaloa. axalgazrdebi yoveldRe uyureben uxarisxo gadacemebs. sabednierod, aris inteleqtualuri Sou qar-

86

Tul telesivrceSi _ ra? sad? rodis?, Tumc mTeli kvira mdare sanaxaobebiT gajerebuls is ver uSvelis.
SveicariaSi fsiqologebma akrZales bavSvebisa da mozardebisaTvis or saaTze
met xans televizoris yureba. ingliseli reJisoris, devid brunos, dokumenturi
filmi am Temas eZRvneba. filmSi naxsenebia, rom gamosxiveba zians ayenebs janmrTelobas da zrdis leikemiiT daavadebis risks. filmSi fsiqologebi, aRmzrdelebi,
mSoblebi erTxmad amtkiceben, rom televizia aClungebs mozards, radgan swrafad
sTavazobs uamrav informacias. maT gaanalizebas mozardi ver aswrebs. droTa ganmavlobaSi mas uyalibdeba msoflxedva viwro, moSxamuli. televizia spobs individuumis Tavisufal ganviTarebas. is axalgazrdas Clung da beCav arsebad ayalibebs.
Cemi xedviT, televizia momavalSic mniSvnelovan zegavlenas moaxdens axalgazrdebze. saukeTeso gamosavali pedagogTa da mSobelTa dauRalavi mcdelobaa, miscen
individs azris Tavisufleba. sazogadoebis gaumjobesebisTvis aucilebelia Semcirdes televiziis roli. mjera, saqarTveloSic dadgeba sulieri aRorZinebis xana.
ix. davaleba #8
XXI saukune CvenTvis sruliad civilizebuli da demokratiulia, Tumca arsebobs Cvens cxovrebiseul sistemaSi xarvezebi. sazogadoebis nawili miiCnevs, rom sityvis Tavisufleba ufro mniSvnelovania, vidre adamianis piradi cxovrebis xelSeuxebloba.
sityvis Tavisufleba, ra Tqma unda, mniSvnelovania, magram mainc unda iyos SezRuduli. JRers arademokratiulad, magram arseboben adamianTa jgufebi, magaliTad,
neonacistebi, romlebic am Tavisuflebas arasworad iyeneben, konkretulad, rasistnacisturi ideebis propagandisa da gavrcelebis mizniT. am SemTxvevaSi sityvis Tavisufleba mavnebelia sazogadoebisaTvis.
piradi cxovrebis xelSeuxeblobac Zalian mniSvnelovania, swored amisTvis ibrZvis edvard snoudeni, aSS-is mTavrobis yofili agenti-dezertiri. misi azriT, mTavroba ar unda akontrolebdes adamianTa pirad cxovrebas, Tumca amasac dadebiTi mxare aqvs _ uamravi teroristi daiWires swored satelefono xazebis, elfostisa da
sabanko angariSebis kontroliT. amis winaaRmdeg ibrZvis is, visac rame aralegaluri
aqvs dasamali. snoudenis `sityvis Tavisuflebam~ biZgi misca civ oms, ruseTisa da
aSS-is politikur-demokratiuli urTierTobebi kidev ufro gaauaresa, rac amyarebs
Cems pirvel arguments.
vfiqrob, rom sityvis Tavisuflebisa da piradi cxovrebis xelSeuxeblobis aqtualobas ver SevadarebT erTmaneTs, radgan isini sxvadasxva sferos miekuTvnebian
da orives aqvs Tavisi dadebiTi da uaryofiTi mxareebi.
ix. davaleba #8
demokratiis koncefciis ZiriTadi fundamenti adamianTa Tanasworoba da Tavisuflebaa, magram maTi Sefaseba subieqturia da Sesabamisad, sadavoc. pirvel rigSi, saWiroa am ori cnebis definicia da Semdeg kanonis saxiT Camoyalibeba. zogi fiqrobs,
rom sityvis Tavisufleba niSnavs uflebas, yvelasa da yvelaferze SegeZlos azris
gamoTqma, magram arsebobs adamianis piradi cxovrebis xelSeuxeblobis ufleba da mimaCnia, rom es ukanaskneli gacilebiT mniSvnelovania. azris gamoxatvis absoluturi
Tavisufleba ki niadags qmnis da adamians aZlevs imis SesaZleblobas, rom Caerios,
Seafasos da sajarod ganixilos romelime kerZo piris cxovrebis is mxare, romlis
gamWvirvaloba da TvalsaCinoeba misTvis araa xelsayreli da metic, SeiZleba damangrevlad sazianoc ki iyos. amis magaliTi mravladaa da Cvens sazogadoebasac moexseneba. Cemi azriT, arsebobs erTi oqros wesi: `adamianis uflebebi mTavrdeba iq, sadac iwyeba sxvisi~. vfiqrob, rom mxolod am princips SeuZlia moawesrigos da daabalansos es ori umniSvnelovanesi ufleba.
piradad Cems magaliTze Tu vimsjelebT, me vaZlev uflebas iqnion xelebi haerSi, sanam isini Cems cxvirs Seexebian.
garda amisa, dRevandeli modernizebuli da sakmaod gamocdili sazogadoeba Tanxmdeba, rom sityvisa da azris absoluturma Tavisuflebam SeiZleba biZgi misces radikaluri da agresiuli ideebis propagandas. Tu saxelmwifom arajansaRi azris gav-

87

rcelebis saSualeba misca, savsebiT dasaSvebi gaxdeba, rom romelime eri nacisturi
germaniis mdgomareobaSi Cavardes,Kkacobriobis winaSe Cadenili danaSauli ki gameordes. dRevandeli kanoni ebrZvis qsenofobiur azrebs da es mizanSewoniladac mimaCnia.
vfiqrob, rom aucilebelia mkafiod da zustad ganisazRvros sityvis Tavisuflebis
ufleba.
mimaCnia, rom, garda iuridiulad dazustebuli kanonisa, aseve sagulisxmoa is
kultura da moralur-eTikuri normebi, romelic Cvens qveyanas gaaCnia. Cemi azriT,
adamianis piradi cxovrebis xelSeuxeblobis darRveva gamoiwvevs sazogadoebis didi
nawilis ukmayofilebasa da protests. yoveli eris istoriaSi zneobrivi norma warmoadgens yovelgvari kanonis safuZvels. amitom mimaCnia, rom es ori kanoni warmatebiT dabalansdeba, magram im SemTxvevaSi, Tu piradi cxovrebis xelSeuxebloba dairRveva da xalxi ufro faseulad sityvis Tavisuflebas CaTvlis, Zneli ar iqneba
momavlis gansazRvra, vinaidan adamianebs gauCndebaT sxva pirebis kompromentirebisa
da SantaJis saSualeba da es damangrevlad imoqmedebs Cvens sazogadoebaze, gamartivdeba fulis gamoZalva da adamianebze manipulirebis sadaveebic momravldeba,Bborotebisa da usamarTlobis marwuxebSi moeqceva uamravi adamiani da amis sapirwoned ixeirebs romelime kerZo jgufi an pirovneba.
magram meore mxriv, azris gamoxatvis kultura Zalian mniSvnelovania. ubralod,
saWiroa garkveuli normebisa da sxva wesebis gaTvaliswineba. Cven unda vecadoT, rom
davareguliroT da sxva normebs SevuwyoT. sityvis gamoxatvis Tavisufleba erT-erTi
umniSvnelovanesi da erTgvari panaceaa demokratiuli sazogadoebis arsebobisaTvis.

2. mxatvruli teqstis analizi:

`fiqrni mtkvris piras~


(ix. davaleba #5)
`amaoeba amaoTa da yovelive amao~ _ wuTisoflis aseTi tragikuli aRqmis fonze
nikoloz baraTaSvili Segvaxsenebs, rom amqveynad umiznod aravin Cndeba, wuTisofeli
yovel adamians daniSnulebad masze, `mSobelze~, zrunvas akisrebs.
romantikos poets guls uRrRnis Sinagani `sakvirveli xmis~ mier dasmuli SekiTxva _ ra mizani aqvs Cvens arsebobas? am SekiTxvaze pasuxs is bunebis wiaRSi, mtkvris
napirTan, eZebs. wyalTan urTierToba poets `tbis skolis~ poetebs, upirveles yovlisa
ki, bairons amsgavsebs. garemo TanaugrZnobs poets, iziarebs mis ganwyobas (`aqac yoveli aremare iyo mowyeniT~), magram mwuxarebas ver uqarwylebs, radgan poeti, rogorc
yvela adamiani, agnosticizmiT Sepyrobilia da misTvis mtkvari mxolod `hbutbutebs~.
`arsebobs iseTi mdgomareoba, roca xelovani yvelafers uziarebs bunebas, magram
buneba ar gaendoba xolme mas~. ase xdeba n. baraTaSvilis SemTxvevaSic. es poets adamianur Tvisebebze Caafiqrebs. is xvdeba, rom adamianis cxovreba `fuWi da mxolod amaoebaa~; miuxedavad amisa, misi survilebi SeuzRudavia.
`vin aris igi, vis Tvis guli erTxel aRevsos,
da rac mieRos erTxel natvriT isi ekmaros?~
adamianis gaumaZRobis idea saucxood aqvs warmoCenili balzaks Tavis `Sagrenis
tyavSi~. aq Cans, rom adamians sikvdilis safrTxec ki ver aiZulebs, survilebs sazRva-

88

ri daudos. aseT gaumaZRrobas poeti mefeTa magaliTze warmoaCens _ mefeni xom yvelaze didi Zalauflebis mpyrobelni arian. miuxedavad amisa `SfoTven da drtvinven~
gavlenis gasafarToeblad. survilTa raodenobaze saubrisas iSleba sazRvari sikeTesa da borotebas Soris. miznebis gansxvavebulobis miuxedavad, ambiciis doza yvelaSi erTnairia. poeti, am mxriv, gamorCeuli adamiania, xvdeba amgvari ambiciis sacodaobas. am monakveTSi misi sityvebi cnobili frazis _ `miwa xar da miwad iqcevi~ _
asociacias iwvevs.
swored adamianTa amgvari aRweris fonze Cndeba poetis mTavari saTqmeli, rac Cveni yofiTi ambiciebis daokebisaken mowodeba da zneobrivi valis aRsrulebaa. es vali sicocxlis gamovlinebaa wuTisofelze zrunvaSi. sanam vcocxlobT, mkvdrisgan
`mSobelze~ zrunvis unariT unda ganvsxvavdebodeT, swored es Segvimsubuqebs tanjvas da mogvgvris Svebas.
poeti leqsis melanqoliuri ganwyobis Sesaqmnelad gvixatavs mtkvris peizaJs da
mis fonze lirikul avtoportrets. Tvalwin gvidgeba idayvdayrdnobili, Cafiqrebuli mgosani, romelic mtkvars SesCivis: `vin icis, mtkvaro, ras butbuteb, visTvis ras
ityvi?~ am taepSi, mtkvrisadmi mimarTvaSi, avtori gapirovnebas iyenebs. sxva mxriv, mxatvruli xerxebiT teqsti Raribia. gamoyenebulia epiTeti: `cda qebuli~, `gansvenebuli~
(mefe)... peizaJi bundovandeba, roca poeti horizonts miRma icqireba, `samyaros iqiT
eZiebs sadgurs~. es misi fiqrisa da tanjvis usasrulobaze metyvelebs. aRsaniSnavia,
rom usasrulobis gancdis Seqmna germanelma mxatvarma kaspar david fridrixma horizontis uaryofiT moaxerxa.
leqsSi riTma zogjer ormarcvliania _ qaluri (cremliT, mowyeniT), gvxvdeba erTmarcvliani _ vaJuri (ityvi, utyvi) da sammarcvliani _ daqtiluri (kamara _ ankara)
riTmebic. gamoyenebulia arazusti riTmebi.
piradad me mimaCnia, rom marTlac savalaloa, roca adamianebma winaswar viciT Cveni gardauvali sikvdili, Cven ki sicocxles vebRauWebiT. miuxedavad amisa, n. baraTaSviliseul romantikul pesimizms ar viziareb. mimaCnia, rom azrs moklebulia, mudmivad cremls Rvride imis gamo, rac aucileblad moxdeba. Tumca meCveneba, rom romantikuli foni, melanqoliuri mizanscena mgosans Cvens gamosafxizleblad sWirdeba. poetic fiqrobs, rom umjobesia, movaleobaTa, daniSnulebaTa Sesrulebaze vifiqroT,
vizrunoT. esaa Cveni cxovrebis arsi. am mxriv, Cemi pirovnuli mrwamsi Semoqmedis moralur kredos emTxveva. mec mimaCnia, rom sicocxlis nabijebma keTili kvali unda aRbeWdos, raTa Semdgom Taobebs `siZnele gzisa gauadvildes~.
Cemi Rrma rwmeniT, adamians wuTisoflis wesebiT cxovreba moeTxoveba, Tumca amqveyniur cxovrebaze zrunvas me davamatebdi samSobloze, enaze, momaval Taobaze, kulturul faseulobebze, istoriul da socialur Rirebulebebze zrunvasa da maT gafrTxilebas. vityodi, rogorc ilia ityoda: `yovel dResa Sens Tavs hkiTxe, aba, me dRes
vis ra varge~. Tu am princips SevasrulebT, cxovrebiseul valsac pirnaTlad movixdiT.
`cixis sizmari~
(ix. davaleba #8)
lado asaTiani mistiris warsuls da enatreba samSoblos Zveli dideba, romelic
mas hqonda da aRar aqvs. nawarmoebSi kargad Cans, rom avtori ver egueba qveynis umoqmedobas da enatreba warsuli. poeti aidealebs Tamaris xanas _ `sZinavs cixes da Tamaris saocnebo senaks~. misTvis saocneboa da sanatreli dro, romelic hqonda saqarTvelos da aRar aqvs. am leqsebSi ikveTeba romantikosebisaTvis damaxasiaTebeli Tvisebebi, awmyosadmi Seuguebloba da warsulis gaRmerTeba. iseve rogorc grigol orbeliani leqsSi `Tamar mefis saxe beTaniis eklesiaSi~, lado asaTianic upirispirebs
erTmaneTs awmyos `daqceuls~, `gaubedurebuls~ da warsuls `didebuls~, `madlmosilsa~ da `eniT mdidars~. maTTvis miuRebelia dro, romelSic cxovroben da surT mquxare, moZravi da Seupovari qveyana. am adamianebisTvis xsna warsulSi, mis didebaSi iyo.
poeti gaurbis realobas, risTvisac sizmars iyenebs, romelSic `gardasul dReTa~
sidiade isaxeba. kvlav gamofxizlebuli da realobas dabrunebuli ver egueba awmyos
da gruxunebs, gruxunebs naadrevi gazafxulis msgavsad. Cemi azriT, mkiTxveli aucileblad aforiaqdeba da moindomebs modunebuli realobis Secvlas, iseve rogorc avtori. avtoris Tanadroul realobaSi sabrZolo suliskveTeba aRar arsebobs, rac miuRebeli iyo ilia WavWavaZisTvis. iseve rogorc iliasTvis, nebismieri mkiTxvelisa da
patrioti adamianisaTvis, vfiqrob, samSobloa umTavresi, romelic `muxlebze daCoqil-

89

ma unda dakrifo~, romlisTvisac unda ibrZolo da sicocxlec gawiro, radgan sicocxlec man gvaCuqa. mkiTxvelic brZolis JiniT, sicocxlis surviliTa da gamarjvebis
imediT unda aivsos, misi emociebic unda gaizardos da realobas ar unda Seeguos,
rogorc ver egueba mravali gamarjvebisa Tu damarcxebis mnaxveli cixe. mkiTxvelic
brZolis JiniT da Tavisuflebis mopovebis surviliT inTeba, roca cixis gancdebs
kiTxulobs: `veRar xedavs, gaavdeba, aSlis xavsis balans~.
avtori mravlad iyenebs mxatvrul efeqtebs, maT Soris gapirovnebas _ `sZinavs cixes, janiani TrTis da sizmrad xedavs~. cixes mikuTvnebuli aqvs adamianuri Tvisebebi,
rac ufro amZafrebs nawarmoebis azrsa da msvlelobas. TviTon cixe xom simboluria,
is simboloa didebuli warsulis, romelic Sedarebulia daRlil vaJkacTan. simboluria leqsSi Tamar mefec _ `saqarTvelos Tvali~, romlis epoqasac qarTvelma xalxma
`oqros xana~ uwoda da romelic wmindanad Seracxa. poeti gagiJebul mxedars adarebs
gaRviZebul cixes, risi saSualebiTac gvaCvenebs cixis gancdebs. simboluria TviTon
cixis sizmari, iseve rogorc mRvdlis sizmari `baSi-aCukSi~, arsenas sizmari `arsena
marabdelSi~ da sizmari `aluda qeTelaurSi~. am leqsSi cixis sizmari imedia imisa,
rom awmyo Seicvleba da warsuli dideba dabrundeba. magram, jer dro ar damdgara
amisa, radgan naadrevi gazafxulia, arwivebi ki Tvlemen, magram ar ZinavT, dros elian,
rom lomebiviT aiSalon fafari da Zveli cixesaviT gamarjvebis JiniT aivson. iliasTvis miuRebeli iqneboda ZiliT da awmyos SefarviT, warsulis gaidealeba, sizmriT
sve-bedis Selamazeba, misTvis `moqmedeba da mxolod moqmedeba~ iyo umTavresi, Tumca
lado asaTianic gazafxulis, dilisa da momavlis imeds itovebs. saqarTvelos arwivi
xom misi Zlevamosili warsulis simboloa, romelic Tvlems da male gaiRviZebs, gacocxldeba da imoqmedebs.
`grigol xanZTelis cxovreba~
(ix. davaleba #9)
gansaxilvelad mocemuli teqstis mixedviT SegviZlia gamovkveToT grigol xanZTelis mxatvruli saxe. erTi mxriv, dasaSvebia vifiqroT, rom grigoli uxeSad Caeria mefis saqmeSi, Tumca, meore mxriv, es qmedeba sulac ar aris gasakicxi. xanZTelma izruna imaze, rom kurapalats ar gaegrZelebina is samarcxvino saqcieli, romelic mis sulsac azaralebda. grigoli kargad acnobierebda mefis funqciebsa da mis pasuxismgeblobas. logikuria, rom aSotis qcevam protesti gamoiwvia da, sabolood, xanZTelma
miiRo gadawyvetileba, romelic sasikeTo iqneboda kurapalatisTvisac da, aseve, qveynisTvisac. emociebs ayolili mmarTveli, ra Tqma unda, ver gauZRveba ers saTanadod.
grigolma gamoiCina simtkice da ar moerida mefesTan dapirispirebas. SesaZlebelia,
rom xanZTelis qcevas agresia da mrisxaneba gamoewvia mefeSi, rac, udavod, cud Sedegamde migviyvanda. aRsaniSnavia, rom grigolis principulobam da siTamamem sasurveli
Sedegi gamoiRo. igi ar moqmedebda sworxazovnad, piriqiT, TviTneburad gadafara kurapalatis pirad cxovrebaSi arsebuli problema da yvelaferi gaakeTa imisTvis, rom
mefe gons mosuliyo. grigoli sakmaod uxeSad esaubra diacsac da Searcxvina is misi
saqcielis mxilebiT. xanZTelma icoda, ra xerxi gamodgeboda da rogor unda waremarTa dialogi qalTan. mas, udavod, hqonda darwmunebis unari da miaxvedra diaci imas,
rom saWiro iyo sulze zrunva da mefisgan Sors yofna. grigoli jer mkacrad esaubra
qals, Tumca, rodesac misi morCileba SeniSna, taqtika Secvala. esec, ra Tqma unda,
gaTvlili nabiji iyo da daexmara mas miznis miRwevaSi. saboloo jamSi, mkiTxveli gaecno grigols, rogorc gonier, mtkice da moxerxebul adamians, romelic exmareba
sxvebs ufalTan miaxloebaSi.
grigolis siTamame, ra Tqma unda, aisaxa mefis cxovrebaze. miuxedavad imisa, rom
man piroba dado, rom `siZvis diacs~ gauSvebda sasaxlidan, es ver moaxerxa da xorciel survilebs ahyva: `xolo man aRuTqva codvisa mis gantevebai da dedakacisa mis wargzavnai... da ver daamtkica Tvisi brZanebai, rameTu daemona gulisTqumasa~. es faqti
kurapalats gvixasiaTebs sust da grZnobebs ayolil adamianad. man ver SeZlo Tavis
gakontroleba da arc grigolis survils daemorCila. aSkaraa, rom aSoti dabrmavebulia. man deda febronias winaSec ki icrua mxolod imisTvis, rom `sayvareli qali~
ukan daebrunebina. Cemi azriT, mefes ar uyvarda zemoxsenebuli diaci. igi mxolod da
mxolod vnebebs iyo ayolili da swored aman daakargvina TviTkontrolis unari. dasafasebelia is, rom aSot kurapalati bolos mainc mixvda sakuTar Secdomebs da uaresad ar gajiutda qalis dasabruneblad. es faqti metyvelebs imas, rom mefe ar iyo

90

mxolod naklovanebebis matarebeli. mas Rirsebebic gaaCnda, Tumca xorcielma survilebma goneba auries. aSoti amarTlebda sakuTar codvebs da es deda febroniamac aRniSna: `mizezebad mizezTa codvisaTa kacTa Tana, romelni iqman uSjuloebasa~. saboloo jamSi, xorcielad Zlieri mefe sulierad Zlierma adamianebma daamarcxes da es
logikuricaa. aSotma ver gamoiCina simtkice da ver gaumklavda gansacdels, romelic
qalis saxiT mouvlina ufalma.
saanalizo teqstSi araerTi mxatvruli xerxia gamoyenebuli. giorgi merCulem sainteresod mogviTxro momxdari da mxatvruli saSualebebiT gaacocxla is. aRsaniSnavia, rom avtors TxrobaSi CarTuli aqvs pirvel pirSi warmoTqmuli frazebic. es xerxi gvexmareba imaSi, rom ukeT gavecnoT TiToeuli personaJis saubris maneras, tonsa
da sulier mdgomareobas. magaliTad, grigol xanZTeli diacTan saubars sakmaod mkacrad iwyebs, Tumca momdevno frazebSi Cans, Tu rogor mSviddeba is da sxva kuTxiT udgeba sakiTxs. erT-erTi xerxia isic, rom teqstis bolos detaluradaa gadmocemuli
aSot kurapalatis gancdebi. aSkaraa, rom igi sasowarkveTilia da mkiTxveli amas kargad xedavs. sircxvilisgan damunjebuli mefis dumili ufro mravlismetyvelia, vidre
_ misi nebismieri warmoTqmuli sityva. avtorma ostaturad gadmogvca kurapalatis
grZnobebi da amiT kidev ufro emociuri gaxada epizodi. saboloo jamSi, udavoa, rom
epizodi gancdebiTaa datvirTuli. diacis gamoCeniT viTareba iZabeba, Tumca grigoli
axerxebs gamosavlis moZebnas da `eSmakis manqanebiT~ damonebul mefes exmareba.
`grigol xanZTelis cxovreba~
(ix. davaleba #10)
nawyvetSi giorgi merCulis Txzulebidan `grigol xanZTelis cxovreba~ aRwerilia
konfliqti sasuliero pirTa Soris. personaJTa dapirispireba ganpirobebulia imiT,
rom arseni mamamisis gadawyvetilebiTa da `TanadgomiTa da kurTxeviTa mciredTa episkoposTaiTa~ qarTlis kaTalikosi gaxda. mireans qarTlis episoposebi gaunawyendnen,
radgan sakuTari Svili kaTalikosad maTTan SeuTanxmeblad akurTxa. am faqtis gansaxilvelad saeklesio krebis mowveva gamarTlebulia, radgan roca saqme kaTalikosobas exeba, aucilebelia avtoritetul sasuliero pirTa Tanxmoba. mxolod erTi adamianis an Tundac adamianTa mcire nawilis survili da moqmedeba ar kmara. erTpirovnuli gadawyvetilebebi, miTumetes aseT seriozul dros, xSirad xdeba konfliqtis mizezi. zogadad, yvelgan: ojaxSi, politikasa Tu eklesiaSi gadawyvetilebebs erTmaneTTan SeTanxmebiT, erTmaneTis mosazrebebis angariSgaweviT iReben. amitomac, maSin, roca vinme Seecdeba mxolod sakuTari interesebis gaTvaliswinebiT moqmedebas, umetes
SemTxvevaSi Cndeba dapirispireba. ase moxda axlac da erTad gazrdili adamianebi erTmaneTis sawinaaRmdego mxares aRmoCndnen. mireanis gadawyvetilebam gamoiwvia is, rom
efremi arsens ganudga da mis morCilebaze uari ganacxada. `ara var amieriTgan arsenis cxovari da arca igi _ Cemi mwyemsi~ _ ambobs efremi. misi mxridan es sruliad
logikuri sityvebia, radgan Tavi usamarTlobis msxverplad miaCnia. warmoqmnili konfliqtis mSvidobianad mogvareba ki mxolod grigol xanZTelma SeZlo.
grigol xanZTeli imdenad avtoritetuli pirovnebaa, rom mis gareSe saeklesio
krebaze gadawyvetilebas ver iRebdnen. is Tbilad esaubreba efrems, mRvdelmTavrobas
aficebs da sTxovs, win ar aRudges arsenis kaTalikosobas. efremis uarma ganarisxa
da ukidures zomas mimarTa, Tqva, an me damemorCile, an Seni moZRvari aRar viqnebio.
aq Cans grigolis gamWriaxoba. man icis, vis rogor unda elaparakos da vin rogor unda daiyolios, rom daemorCilos mis mier miRebul gadawyvetilebas. avtori netar
grigols mocemul monakveTSi mtkice da principul adamianad warmogvidgens. grigolis mTavari argumenti, ris gamoc arsenis kaTalikosobas mxars uWerda, iyo is, rom
es RvTis nebad miaCnda. uTanxmoebas mireanis sulswrafobas abralebs da cdilobs,
daZabuli situacia ganmuxtos. mama grigolis sityvebi Tavzars scems guaram mamfals
da Sendobas sTxovs. es imis maniSnebelia, rom grigolis azri yvelasTvis angariSgasawevi da yuradsaRebia. aravis surs misi ganrisxeba da Tu mainc moxda ase, im wuTsave patiebas iTxoven. netari mama uryevi avtoritetiT sargeblobs rogorc saero, ise
sasuliero wreebSi.
avtori, Txrobas rom meti emociuroba SesZinos, teqsts dialogis saxiT gvTavazobs da mravlad iyenebs mxatvrul saSualebebs. magaliTad, krebaze mimavali grigolis dasaxasiaTeblad mimarTavs Sedarebebs (`viTarca samoseli naTlisa brwyinvalisa
ganucdelisai~, `viTarca gvirgvini sameufoi patiosanTa TvalTa da margalitTagan fas-

91

daudebelTa aRmkuli~) da metaforas (`varskvlavi udabnoTai~). guaram mamfalis aRsawerad ki iyenebs epiTetebs (`mdabali da RvTismoSiSi~). ambis ganviTarebis dinamikuroba monakveTs metad sainteresosa da mRelvares xdis.
`mziani Rame~
(ix. davaleba #11)
nodar dumbaZis romanSi `mziani Rame~ Temuris mxatvruli saxe naTladaa aRwerili.
es personaJi SegviZlia davaxasiaToT misi qceviTa da metyvelebiT. monakveTis dasawyisSive ikveTeba Temuris SiSi: `tanSi Jruantelma damiara, muxlebi momekveTa~. igi uxaliso da, TiTqos, imedgacruebulia: `kibeze uxalisod avdiodi~, `CemTvis yuradReba
aravis mouqcevia~. mis sulier mdgomareobas es fraza kargad gamoxatavs: `me mesmoda
mxolod Cemi guliscema, viRacis skamis suliswamRebi Wriali, meti araferi~. Temuris
qcevaSi Cans, rom igi dedasTan urTierTobas gadaCveulia, man ver SeZlo dedis misalmebaze pasuxis gacema. is aRelvebuli da dabneulia, ar icis rogor moiqces: `axla Seval da rames vetyvi. ras? ar vici... iqneb, TviTon miTxras rame...~, `me ubralod davxuWe
Tvalebi da velodi, ra moxdeboda~. es personaJi emociurobiT gamoirCeva: `me mindoda,
movmkvdariyavi, davyruebuliyavi, mekivla, dameZaxa mezoblebisaTvis, rom eSvelaT CemTvis~, `gamarjobaT, qalbatono!... _ vTqvi da tirili daviwye...~. Temuris msoflmxedveloba Cans frazaSi: `mTeli sicocxle unda iaro, mTeli sicocxle, boloSi rom mixvide~. teqstSi Cans misi pirovnuli tragedia, romelic stalinurma reJimma ganapiroba,
igi dedasTan gaucxovebulia.
es teqsti naTeli magaliTia imisa, Tu rogor zegavlenas axdens epoqa da garemo
adamianTa urTierTobaze. saanalizo nawyvetis mTavari saTqmelic isaa, rom tiranulma
reJimma deda-Svilis urTierTobazec ki imoqmeda. sabWoTa xelisuflebam deda da Svili erTmaneTs daaSora da maT dedaSvilobas didi safrTxe Seuqmna. avtorma es saTqmeli uaRresad emociurad gadmogvca: dedas `Tvalebidan mduRare cremlebi~ sdioda,
aseve, misi gulistkivili da sinanuli Semdegi sityvebiTaa gamoxatuli: `ratom rva
wlis ar xar isev, Cemo patara biWo, ratom rva wlis ara xar, ratom, ratom ara xar~.
mTavari saTqmelis ukeT gadmosacemad avtori sxvadasxva mxatvrul saSualebas iyenebs: dapirispireba-kontrasts: sabWoTa xelisufleba _ deda-Svili, SiSi _ uSfoTveloba, siyvaruli _ siZulvili, warsuli _ awmyo, bedniereba _ ubedureba, tragedia _
komedia, tirili _ sicili, sikeTe _ boroteba. mxatvrul teqstSi uxvadaa epiTetebi:
`WaRara~, `daRlili~, `TeTri~, `gamxdari~, `susti~, `samariseburi~, `SeSinebuli~, `suliswamRebi~, `neli~, `Cumi~, `cxadi~, `bednieri~, `TeTri~, `lamazi~, `aTrTolebuli~,
`mduRare~. nodar dumbaZe, aseve, iyenebs Sedarebas: `es ar iyo sizmari, es iyo cxadi,
rogorc Svidi Wadari universitetis win~, `moCvenebasaviT uaxlovdeboda~. is mimarTavs ironias: `jigaro, deputati ki xar, magram bileTis aReba ar dagaviwydes~. monakveTSi mravladaa idioma: `adgilze gavqvavdi~, `tanSi Jruantelma damiara~, `samariseburi siCume Camovarda~, `guli yelSi momebjina~, `mduRare cremlebi Camosdioda~, `muxlebi momekveTa~.
Cemi azriT, mxatvruli teqstis problema aqtualuria. im epoqam da garemom, romelSic adamiani cxovrobs, SeiZleba pirovnebaze uaryofiTad imoqmedos. romanSi cxadad
davinaxeT tiranuli reJimis sisastike, man dedaSvilur urTierTobazec ki imoqmeda.
imave problemas exeba mixeil javaxiSvilis `jayos xiznebic~. sabWoTa xelisuflebam
da maSindelma drom col-qmris urTierToba daangria da Teimurazi TviTmkvlelobamdec ki miiyvana. mimaCnia, rom ra sastikic ar unda iyos epoqa, rogori gaucxoebulic
ar unda iyos sazogadoeba, adamianma rwmena arasodes ar unda dakargos.
`mziani Rame~
(ix. davaleba #11)
mocemul nawyvetSi nodar dumbaZis moTxrobidan `mziani Rame~ erTi ojaxis tragediiT avtors surs gvaCvenos sabWoTa epoqis gavlena adamianur urTierTobebze. Temuri
da dedamisi mwerals sabWoTa represiebis msxverplTa mxatvrul saxed hyavs warmodgenili. Temuris personaJi im adamianTa ganzogadebuli saxea, romelTac sabWoTa reJimma
fizikur ganadgurebaze didi ziani miayena, waarTva adamianuri urTierTobebi. swored
sabWoTa reJimma moaxerxa SvilisTvis deda imdenad ucxo adamianad eqcia, rom `qalbatonis~ garda, misTvis sxva mimarTvis forma ver moeZebna. Temuris, rogorc personaJis,

92

pirovnuli Tvisebebis danaxva, mcire teqstis miuxedavad, SesaZlebelia. miuxedavad


rTuli bavSvobisa, is axerxebs SeinarCunos adamianis TanagrZnobis, siyvarulis unari,
rasac igi dedasTan urTierTobisas amJRavnebs. magaliTad, rodesac bevrs fiqrobs, Tu
ra hkiTxos, rogor `miuaxlovdes~ mas, raTa guli ar atkinos, an, rodesac fexze wamoayenebs da xels moxvevs dedas. aq Cans misi TanagrZnobis unari da gaucxoebasTan brZolis survili. nawarmoebis bolos Temuri axerxebs sakuTar TavSi ipovos Zala, daZlios Zlieri gaucxoebis grZnoba da mZime bavSvobis aCrdilad qceul WaRara qals kvlav
dauZaxos `deda~. am sityvebiT Temuri, rogorc qarTuli sazogadoebis simbolo, TiTqos
amarcxebs borotebis imperias, romlis mTavari iaraRi swored adamianuri urTierTobebis CakvliT ugulo adamianebis Camoyalibebaa, raTa ukeT samarTavi sazogadoeba Seqmnas. borotebis gamefeba mxolod usiyvarulo sazogadoebaSia SesaZlebeli.
vfiqrob, avtoris mizani iyo aRewera sabWoTa reJimis mier ganadgurebuli adamianuri urTierTobebi. amisTvis man dedaSvilobis magaliTi airCia, radgan es yvelaze
wminda da Zlieri kavSiria TiTqmis yoveli adamianisTvis da mxolod udides borotebas SeuZlia mis winaaRmdeg `galaSqreba~. teqstis mizani, vfiqrob, sabWoTa reJimis mxileba da misi mankierebebis Cvenebaa, aRwera imisa, Tu ra tkivilebi gadaitana qarTulma sazogadoebam represiebis epoqaSi. `orma mamakacma, romelTagan erTi SeSinebuli Canda, meore ki iRimeboda da piri vercxlis kbilebiT hqonda gamotenili~ _ am erTi SexedviT umniSvnelo frazaSi, romliTac mTxrobeli dedis dasapatimreblad mosul or
adamians aRwers, srulad airekleba sabWoTa sistema, romelic gamefda sazogadoebaSi,
romlis erTma nawilma adamianoba `vercxlis kbilebze~ gacvala, xolo meore nawils
SiSis `uRelma~ aiZula morCileba. adamianur urTierTobebze totalitarizmis gavlenis Cveneba aseve mTavari mizania nawarmoebebSi `lara~ da `jayos xiznebi~.
avtori iyenebs eqspresiul, emociur, humanizmiT gajerebul Txrobis stils. iyenebs
mxatvrul xerxebs. mag., Sedarebas: `moCvenebasaviT uaxlovdeba Cems sawols~, raTa mZafrad gamoxatos mTxrobelis emocia. aseve iyenebs epiTets: `oTaxSi samariseburi siCume
Camovarda~, raTa aRweros uxerxuli, monatrebiTa da gaucxoebiT gaJRenTili siCume,
romelic amdeni wlis ganSorebis Semdeg Seyril deda-Svils Soris Camovarda. Temuris dedisadmi didi siyvarulis gadmosacemad avtori mimarTavs hiperbolas, rodesac
Temuri ambobs: `igi msoflioSi yvela dedaze lamazi iyo~.
`mziani Rame~
(ix. davaleba #12)
`borotsa sZlia keTilman, arseba misi grZelia~ _ wers SoTa rusTaveli da am aforizmis sidiadisa da WeSmaritebis kidev erTi dasturi mocemuli monakveTia.
rogorc Sesavlidan vigebT, abibo aris adamiani, romelmac borotad gamoiyena Temuris ndoba da axla, rodesac igi sikvdilis pirasaa, misi sicocxle Temurzea damokidebuli. Temuris personaJs mTeli siuJetis ganmavlobaSi Sinagani brZolebi aqvs.
pirvel abzacSi is gvevlineba ganadgurebul, siZulviliTa da SurisZiebis surviliT
Sepyrobil adamianad. is ambobs: `kvdeboda kaci, romlis sikvdilsac vnatrobdi~. es
grZnoba bunebrivia, radgan Temuri gulnatkeni da imedgacruebulia. misi sulieri mdgomareoba kargad Cans sityvebSi: `sulSi CamafurTxa, miwasTan gamaswora, gamwira~. ndobaze mas piriqiT upasuxes, gayidviT. swored am yvelafridan gamomdinare, igi fiqrobs,
rom ar daindobs abibos. `iqneb haeri unda, da me var misi macocxlebeli haeri, _ ara,
ara, daxSuli sarkmeli var misTvis~ _ swored aseTi `daundobelia~ Tavidan Temuri.
Tumca is, rom Temuri sinamdvileSi sulac araa aseTi, pirvel abzacSive Cans. is nerviulobs, aRelvebulia: `me xelebi mikankalebda, piri gamSrali mqonda~. es gvafiqrebinebs, rom mas ar SeuZlia mkvleloba.
Cemi fiqrebi da varaudebi Temuris Sesaxeb teqstSi marTldeba. im wuTidanve, roca
abibo daxmarebas iTxovs, Temuris damokidebuleba icvleba: `03 avkrife da saswrafo
daxmareba gamoviZaxe~. yvelaferi, rasac manamde fiqrobda, gaqarwylda. Temuri abibosaTvis sikvdili ki ar aRmoCnda, rogorc amas Tavidan fiqrobs, aramed sicocxlis dambrunebeli. mkiTxveli am faqts acnobierebs maSin, rodesac saswrafo modis da erTerTi eqimi ambobs: `droze mogiswriaT, nu geSiniaT...~
Temurs, rogorc zemoT vaxsene, Sinagani brZolebi aqvs. mis metamorfozas mkiTxveli naTlad xedavs epizodSi, roca is abibos Rames uTenebs. `Tavidan siZulviliT yelamde savse, Cemda gasaocrad, TandaTan davicale...~ Cven vxedavT, rogor icleba per-

93

sonaJi siZulvilisgan, Semdeg ki jer arafers grZnobs, bolos ki _ TanagrZnobas: `me


avivse yelamde sibraluliT am kacis mimarT...~
ra aris misi mTavari motivi? ratom ar pasuxobs igi borotebaze imaveTi? amas erTi axsna, erTi pasuxi aqvs da Temuri Tavadve ambobs: `me mkvleli ara var, Zia abibo!~
diax, is ar aris mkvleli, mas SeuZlia patieba, mas SeuZlia sibraluli da TanagrZnoba da situaciaze amaRleba. Temuri, garkveulwilad, SeiZleba SevadaroT akaki wereTlis `gamzrdelis~ personaJ baTus. baTum, Temuris msgavsad, fiqrisa da Sinagani brZolis Semdeg moaxerxa, rom daeZlia SurisZiebis survili.
teqstSi avtori saubrobs araerT moralur-eTikur problemaze. is exeba SurisZiebis grZnobas, danaSaulis patiebas, gaWirvebulis daxmarebas, Tumca mTavari saTqmeli
erTia: SurisZiebis grZnobis daZleva abednierebs adamians. `raRac didi, mZime, autanlad mZime davtove wuxel abibos oTaxSi~ _ ambobs Temuri. swored SurisZiebis survilia is tvirTi, romelic nebismieri adamianis suls amZimebs, boWavs da ar aZlevs saSualebas iyos bednieri. Cven monakveTis bolos vxedavT absoluturad gansxvavebul
Temurs: `raRac saocrad sufTam, gamWvirvalem, msubuqma da Tbilma amivso sxeuli~.
Temuris keTilSobileba ara marto mas abednierebs, aramed abibozec moqmedebs. abibo,
romelmac warsulSi daasmina Temuris megobari, axla madlieria, rac gvaZlevs safuZvels vifiqroT, rom igi Seicvleba. teqstSi vkiTxulobT: `Cemi xeli daiWira da kocna
dauwyo~. es pasaJi migviTiTebs, rom abibo xedavs da acnobierebs Temuris keTilSobilebas.
nodar dumbaZe mTavari saTqmelis realizebisaTvis araerT mxatvrul saSualebas
iyenebs. amiT is aRwers personaJebs, maT grZnobebs da aRZravs sxvadasxva emocias CvenSi, mkiTxvelSi. pirvel abzacSi, imisaTvis, rom Cven naTlad davinaxoT, Tu rogori
gulnatkeni da imedgacruebulia Temuri abibos saqcieliT, mwerali xatovan Tqmebs
iyenebs: `sulSi CamafurTxa, miwasTan gamaswora...~ avtori uxvad iyenebs metaforebs,
raTa Temuris siZulviliT aRsavse, daundobeli damokidebuleba gvanaxos: `me wyaro
var axla misTvis...~, `Cemi xma RmerTis wyaloba iqneba...~, `me var macocxlebeli haeri~.
es yvelaferi erTad saTanado emociebs aRZravs mkiTxvelSi.
monakveTSi gvxvdeba dialogebi, rogorc Temursa da abibos, ise Temursa da eqimebs
Soris. am dialogebiT Cven vecnobiT Temuris mxatvrul saxesa da abibos mdgomareobas. abibos mdgomareobis dasaxatad mwerali epiTetebsac iyenebs: `sikvdilisgan SeSinebuli~, `muStisxelad qceuli~, `motexili~ _ am sityvebiT `amkobs~ dumbaZe abibos da
gviCvenebs mis mZime fizikur mdgomareobas.
mwerali monakveTSi kidev erTxel iyenebs metaforas. amjerad is emsaxureba Temuris Secvlili damokidebulebis gamoxatvas abibos mimarT: `Cems win iwva araferi, qva,
xe, Tu kunZi...~
teqsti rom mdidaria mxatvruli saSualebebiT, bolo abzacSic Cans. aq avtori epiTetebs iyenebs da amis saSualebiT gvaCvenebs, Tu ra mZime tvirTia SurisZieba: `didi,
mZime, autanlad mZime davtove...~, `gamWvirvale, msubuqma da Tbilma amivso sxeuli~ _
es epiTetebi Temuris bednierebas aRwers, rasac is adarebs `bangiT Trobas~.
mocemulma mxatvrulma saSualebebma teqsti gaamdidra da misi mTavari saTqmeli
mkiTxvelis gulamde miitana.
`lara~
(ix. davaleba #13)
`erTxel Cemkenac gamoixeda, Cveni Tvalebi erTmaneTs Sexvdnen. oo, TvalebSi mainc
sindiyis simZime da sicive edga~, _ mTxrobelis SeSfoTeba warmoaCens laras mamis
deformirebul, mZime suls. garSemomyofebis gancdaTa fonze Riavdeba, iSleba kacis
zogadi fsiqotipi garkveuli warsuliT, fiqrebiT, miznebiT. mis yovel gamoCenas Tan
sdevs gaucnobierebeli SiSi, SeZrwuneba. gankacebuli boroteba dauZlurebulia, Tumca kvlav ibrZvis aRsazeveblad. totalitaruli reJimis monstris garegnoba misi samSvinvelis, fsiqikis identuria. Tvalebi ireklavs dafarul Sinagan `mes~: `me ar minaxavs, rogora aqvT gadmokarkluli Tvalebi CamoxrCobilebs... magram im dRis Semdeg
sul ase mgonia, aseTi saSineli Tvalebi arc erT damxrCvals ar eqneba~.
personaJis sulier moZraobas, moqmedebis dinamikas sabWoTa socialisturi sistemisTvis damaxasiaTebeli fanatizmi, avadmyofuri erTguleba ganapirobebs. umaduri
`viRac didi ufrosisTvis~ ugulebelyofs laras Tavdadebas, sakuTar `sisxlsa da

94

xorcs~ abezRebs, gaurkveveli momavlisTvis imetebs. kacis mxatvruli saxe emsgavseba


jorj oruelis romanSi _ `1984~ _ aRweril `sabWosebr adamianTa~ fsiqologiur
portretebs. socializmis zombebi `siyvarulis saministroSi~ abezReben axloblebs,
naTesavebs, nacnobebs. revaz inaniSvili swored amgvari `reJimis zombebze~, fitulze
gviambobs.
epizodis Tema mxatvruli xerxebiTaa realizebuli. fsevdogmiris sulieri portretis Seqmnisas mniSvnelovania epiTetebi: `gadmokarkluli~, `davrdomili~, `distrofirebuli~... garemos suraTis ukeT aRsaqmelad hiperbolizebulia idiomi: `SemaSfoTebeli siCume da uZraoba daawva Cvens sadarbazos~. mizanTropis pirovnuli `me~ `literaturuli amocanebiT~ _ metaforebiTaa aRwerili: `TvalebSi mainc sindiyis simZime
da sicive edga~, `saSineli hqonda piric, deformirebuli Savi Rru~. teqstis mxatvrul efeqts aZlierebs frazeologizmi: `mware Rimili gaukrTa bageze~. sasven niSanTa, konkretulad ki mZimeTa, simravle Txrobas gradaciulobas, dinamikas matebs.
personaJTa emociis, ganwyobis aRsaqmelad umniSvnelovanesia Sorisdebulebi _ `oo,
TvalebSi mainc...~ mwerali saTqmels pirvel pirSi gadmogvcems. SesamCnevia revaz
inaniSvilisaTvis damaxasiaTebeli eqspresiuloba.
epizodis moralur-eTikuri problema XX saukunisTvis kargad nacnob zneobriv
gadagvarebas, degradirebas ukavSirdeba. vgmob ra laras mamis tips, sabWoTa kavSirSi
formirebul `CamSvebTa~ instituts, Cemi apaTia, siZulvili emsgavseba mwerliseul
protests. kaci moraluri gaxrwnis, dakninebis `sayovelTao~ magaliTia: `jibeSi edo
mxolod sam furcelze dawerili da oTxad gakecili werili~, _ umTavresi iaraRi
Svilisa da SviliSvilis gasanadgureblad.
mama-Svilis Tvisobrivi kontrastis fonze ibadeba revaz inaniSvilis mTavari saTqmeli _ didbunebovani adamianebi iobis moTminebiT itanen miyenebul tkivils, cxovrebiseul gansacdels. laras saxiT mwerali Tavdadebis, moTminebis apologias qmnis: `lara aravisTan gaCerebula, aravisTvis SeuCivlia, rogorc viciT xolme...~ qalis Sinagani
xati msgavsia oTar WilaZis romanis _ `yovelman Cemman mpovnelman~ _ gmirisa: ana yvelas sWirdeboda, rogorc monasters monazoni... Tumca, rogorc laras, arc mas ufasebdnen Tavdadebas, gacemul energias. mamisTvis Tavganwiruli laras fatumi ubralod ase SeiZleba davaxasiaToT: `yovelman Cemman mpovnelman momklas me!..~
`lara~
(ix. davaleba #13)
`davrdomili~, `distrofirebuli~, `TiTqos daSlili~ _ ase gvixasiaTebs epizodis
dasawyisSi avtori laras napatimral mamas. misi sulieri da fizikuri mdgomareoba
kargad Cans. is dabeCavebuli, davrdomilia, damoukideblad gadaadgilebis unaric
ar SerCenia. rogorc avtori aRniSnavs, `aseTi saSineli Tvalebi arc erT damxrCvals ar eqneba~. Tu `Tvalebi sulis sarkea~, maSin am kacs suli saerTod aRar
aqvs. misi movla imdenad umZimT laras da mis Svils, rom sxva saqmisTvis dro aRarc
rCebaT. moxuci Tavdapirvelad mkiTxvelSi did sibraluls iwvevs. SeuZlebelia, momakvdavi adamianis mdgomareobis daxatvisas Tanalmobis grZnoba ar gagviCndes, magram
uecrad vxedavT, rom moxuci sakuTar Svilsa da SviliSvils dasmenas upirebs, radgan isini `akrZalul xils~ agemovneben, ucxour radiosadgurs usmenen da miRebul informaciebs xalxSi avrceleben. dasmenis werilSi isicaa naTqvami, rom isini `izolirebuli unda iqnen sazogadoebisgan~. mama dasaRupad imetebs Svils, romelmac ar
daizara misi fexze dayeneba, uwuravda aTasgvar wvens, xorcs patara bavSviviT aWmevda. Cven Tvalwin ixateba personaJis saxe, romelic umaduria ojaxis mimarT, fanatizmiTaa Sepyrobili. misi cnobiereba damyayebuli, azrovneba ki daWaobebulia. `azris policias~ kargad umuSavia! rogorc Cans, `rkinis bawari~ yelze kargad mouWires
da Cakles masSi pirovneba, individi, aqcies sulgayidul adamianad. roca laras mama ambobs: `Cveni qveynisTvis mtrul gadmocemebs usmendneno~, sityvaSi _ `Cveni~, sabWoTa kavSirs gulisxmobs, `gigantis Soltis muskulebi~ rom mouqnia. igi usamSobloo kacad qceula, sakuTari ojaxis dasmena rom ar uWirs, sakuTar SviliSvils partias anacvalebs da amitomac, albaT, `bedi mdevaris~ sasjelic swori da logikuria,
igi fostis jixurTan uecrad kvdeba.
avtori imdenad zustad warmogviCens laras mamis mxatvrul saxes, rom misi portreti warmogvidgeba Tvalwin, TiTqos vxedavT sityvebs, dasmenis werilSi rom weria.

95

maxsendeba `Cakluli sulis~ mTavari gmiri, bolSevikebiT daSinebuli, megobars rom


gascems. aseve `1984~, romlis mTavar personaJs `siyvarulis saministrom~ ver aswavla
2+2=5, koleqtiurma azrma orive gmiri mainc ver dajabna, gansxvavebiT laras mamisgan,
romelic susti aRmoCnda da sakuTari goneba nebayoflobiT dauTmo tiranebs samarTavad.
avtori teqstis mTavari saTqmelis gadmosacemad sxvadasxva mxatvrul-gamomsaxvelobiT saSualebas iyenebs. magaliTad, napatimrali moxucis fizikur mdgomareobas
aRwers epiTetebiT: `daSlili~, `areul-dareuli~, `gaararavebuli~. mamis `RalatiT~
damwuxrebul laraze ambobs: `mqrqali mware Rimili gaukrTa bageze~, kacis dabrunebiT gamowveul mdgomareobas aRwers metaforiT: `SemaSfoTebeli siCume da uZraoba
daawva Cvens sadarbazos~, moxucis Tvalebs isev metaforiT aRwers: `TvalebSi mainc
sindiyis simZime da sicive edga~. avtoris Txrobis stili ar aris rTuli, igi dinamikuri da eqspresiulia, gansakuTrebiT maSin, roca fostasTan moxucis waqcevis epizods aRwers. am mxatvruli TaviseburebebiT teqstis ZiriTadi saTqmeli ufro cxadia, emociac, romelic mkiTxvels wakiTxvisas eufleba, gamZafrebulia.
maxsendeba federiko felinis filmi `amarkordi~. erT epizodSi musolinis Tavi
amoizrdeba miwidan, am dros adamianebi SiSnarevi TvalebiT iyurebian, paralelurad,
jariskacebi gauTaveblad moZraoben maT irgvliv. es magaliTi tiranuli reJimis
zegavlenas asaxavs adamianebze, romlebic SiSma usaxur marionetebad aqcia. me laras
mamasac aseT marionetad moviazreb, romelsac SiSma ojaxis gayidva aiZula.
`moralur gaxrwnad~ me sulac ar aRviqvam ucxouri radiosadguris mosmenas.
`rkinis farda~, romelic Tavis droze Camoefara Tavisufal samyarosa da sadamsjelo sistemas _ ssrk-s Soris, bevrisTvis Tavisuflebis SemzRudveli ar aRmoCnda.
CemSi moxuci saocar sibraluls iwvevs imitom, rom ver SeZlo winaaRmdegoba gaewia im ZalisTvis, romelmac gonebaSi uazro, Zaladobrivi sistemis erTguleba STaunerga. sabWoTa fanatizmiT Sepyrobili moxuci uZluri aRmoCnda. me vfiqrob, rom
yvela adamianisgan ver moviTxovT erTgulebas, zogi amisTvis mzad ar aris. arc is
mikvirs, adamianma Svilis dasmena rom ganizraxa. totalitaruli reJimebis `monapovaria~ e. w. CamSvebi adamianebis gamowrToba. vfiqrob, yoveli Zaladobrivi sistema Tavis sakireSi xarSavs moxucisnair adamianebs.
`lara~
(ix. davaleba #13)
revaz inaniSvilis moTxrobaSi `lara~ aRwerilia moralur-eTikuri problema,
romelic fanatizmiT Sepyrobil, umadur Cinovniks exeba. nawarmoebis erT-erTi personaJia laras napatimrali mama, romelmac ToTxmet weliwadze meti gaatara cixeSi da
axla mTlad davrdomili da distrofirebuli gamovida gareT. avtori yofili patimris garegnobis aRweriT gviCvenebs, rom igi imdenadaa dauZlurebuli, ukve sikvdilis
pirasaa misuli. rogorc teqstidan vigebT, laras mamis dabruneba iwvevs areulobas,
dabneulobasa da sevdas deda-SvilSi. Cans, ojaxis wevrebi yvelafers akeTebdnen imisaTvis, rom fexze daeyenebinaT yofili Cinovniki. mwerali larasa da Julienis saqmianobiT aRwers im Tavganwirul erTgulebas, romelic maT gaaCndaT da swored am Tavdauzogavi Sromis damsaxureba iyo is, rom oTxi Tvis Semdeg laras mama fexze dadga.
avtors laras mamis garegnobis aRweriT surs Caswvdes personaJis sulier samyaros, magaliTad, Tvalebis aRwerisas mwerali ambobs, rom yofil Cinovniks TvalebSi sindiyis simZime da sicive edga, riTac gviCvenebs, rom personaJi Sinaganad degradirebuli adamiania. revaz inaniSvili laras mamis saxiT gvixatavs sistemis mier gamowrTobil adamians, romlisTvisac ucxoa ojaxis wevrebis siyvaruli, ver afasebs maT
mier gaRebul amags, cdilobs daasminos isini da amiT aimaRlos dacemuli reputacia.
aravis sWirdeboda is uazro fanatizmi sistemisadmi, romelic am adamians gaaCnda,
magram masSi CabeWdili rwmena da uazro erTguleba sabWoTa kavSirisadmi ufro
Zlieri aRmoCnda, romelmac gadafara yovelgvari siyvarulis grZnoba da dasmenisaken
ubiZga umadur adamians, amiT ki avtorma sistemis znedacemuli mxare warmogvidgina.
saTqmelis ukeT gadmosacemad mwerali iyenebs mxatvrul saSualebebs, magaliTad
epiTetebiTaa aRwerili SemaSfoTebeli siCume, riTac daZabul situacias gvixatavs.
gamoyenebulia metafora `TvalebSi mainc sindiyis simZime da sicive edga~, Sedarebaa
gamoyenebuli Julienis karg momvlelTan Sedarebisas. Tu davakvirdebiT, Txroba eqsp-

96

resiulia, daZabuli, saintereso, romelic gadmocemulia larasa da Julienis mezoblis mier.


Cemi azriT, teqstSi wamoWrili problema metad mZimea da ar aris gaTvlili mxolod erT ojaxze. vfiqrob, rom amiT mwerali gviCvenebs sistemis uaryofiT mxares,
romlisTvisac ucxoa zneobrivi idealebi. Caketil garemoSi awrTobdnen adamianebs,
romlebsac ar SeswevdaT siyvarulis unari. paraleli SegviZlia gavavloT moTxrobasTan `Cakluli suli~, sadac ioseb stalini xasiaTdeba adamianad, romelsac ar
hqonda organo siyvarulisTvis. swored amaSia mTeli sakacobrio problema. sistemaSi
momwyvdeuli adamianebis azrovneba metad gansxvavebulia, maTi azrovnebis areali ar
scildeba am Caketilobas da, albaT, amitomacaa maTTvis aseTi prioritetuli uazro
erTguleba da fanatizmi, romelmac SeiZleba daCrdilos iseTi adamianuri grZnoba,
rogoric, magaliTad, ojaxuri siyvarulia.
yovelive zemoT Tqmulidan gamomdinare, Cemi damokidebuleba teqstSi wamoWrili
problemis mimarT calsaxaa da vTvli, rom sistemam SeiZleba warmoSvas wesrigi, magram anadgurebs yvelafer imas, rac cxovrebaSi lamazi da misaRebia. mis mier gamowrTobili adamiani uazrod morCili da dabeCavebuli xdeba, aseTi pirovneba ki laras
mamaa, romelic CemTvis miuRebeli adamiania.
`lara~
(ix. davaleba #13)
adamiani biologiurad da fsiqologiurad `meqanizmia~. mxolod mas ZaluZs iseTi
saocrebebis Cadena, rogorebic penicilinis Seqmna da uamravi sicocxlis gadarCenaa da `holokostis~ mowyobac, raTa xelis erTi mosmiT aTasebi gaanadguros.
revaz inaniSvilis moTxrobis mocemul nawyvetSi laras mamis saxe mwerlis mier
marTlac saocradaa asaxuli. ra SeiZleba vuwodoT aseT arsebas? ucnauri, axirebuli kaci? deformirebuli, uzneo araraoba Tu ubralod fanatikosi? mixeil javaxiSvils davesesxebi da `nakacarsac~ davumateb im epiTetebis grZel sias, romlebiTac
revaz inaniSvili `amkobs~ Tavis personaJs (Tumca, amis gamo, vgoneb, Teimuraz xevisTavi ufro miwyenda). moTxrobis dawyebisTanave mwerali gvamzadebs laras mamis qmedebebisTvis, `daSlil~ da `areul-dareul~ kacad warmogvidgens. erTgvar Jruantels
gvgvris sityvebi _ aseTi gadmokarkluli Tvalebi mxolod CamoxrCobils Tu eqnebao.
mxolod xorcia am kacisa aseTi gaxrwnili? ara, sulic misi anareklia _ `deformirebuli Savi Rru~! laras mamis aRsawerad gamoviyeneb iseT sityvebs, rogorebicaa:
`saWurisi~ da `mona~ da mizezsac axlave ganvmartav: `ara sxeulis, aramed sulis
saWurisobas hqvia monoba da vinc sxvas arTmevs Tavisuflebas, monaa isic~ (oTar WilaZe, `adamiani gazeTis svetSi~).
laras mamas Cven, mkiTxveli, erTgvari imediTac SevyurebT: iqneb am `daSlili~
kacis ferflidan feniqsi unda wamoimarTos? iqneb rogori siyvaruli da pativiscema
unda miagos deda-Svils sanacvlod?.. da uceb... guldawyvetiT vambobT: `arca kudi
ZaRlisa ganimarTebis da arca kirCxibi marTlad vals~. qarTuli andaza ki ufro
sastikad gamogvexmianeboda: `kuzians samare gaasworebs~.
mocemuli teqstidan vigebT, laras mama partiuli muSaki an uSiSroebis sabWos TanamSromeli unda yofiliyo. vin icis, vis sulSi afaTurebda xelebs (amitom Tu gauSavda).
yovelive amis Semdeg eg kaci mTlianadaa gaxrwnili, gadagvarebuli, `aseTad darCeba ukanasknel amosunTqvamde~. cota Tu SevibralebT, msxverplic SegviZlia vuwodoT: wiTeli teroris erT-erTi, rigiTi msxverpli. maxsendeba kuzma kilgas fraza
haki aZbas mimarT: `es mona adamianad mainc aRar ivargebda~. sinamdvileSi, es fraza
laras mamas ufro Sehferis. igi fanatizmisa da umadurobis srulyofili gansaxierebaa, Rirseuli mamis (reJims vgulisxmob) Rirseuli Svili. igi magonebs berzins
grigol robaqiZis `Cakluli sulidan~: uRmerTo, usxeulo da uTvistomo, mxolod
ideisa da `diadi qveynis~ morCili. berzinic xom ar aZlevs Tavs uflebas natas siyvarulisas, gpu-s TanamSromlis gonebas guli ver unda moerios. laras mama ki TiTqos saZageli siamayiT abezRebs Svilsa da SviliSvils, cxovelis instiqtiTRa moqmedebs: patrons icavs ucxo mtrisagan.
revaz inaniSvili personaJebs pirdapiri daxasiaTebis gziTac warmogvidgens (`gamxdari kidev ufro gaxda~, ` gaSavebuli xelebi~ da sxv.). misi epiTetebi zustad xvdeba

97

mizans da mkiTxvelze did STabeWdilebas axdens (`gadmokarkluli Tvalebi~, `SemaSfoTebeli siCume~, `mqrqali, mware Rimili~ da a. S.). arc Sedarebebis naklebobas ganvicdiT, es TiToeuli niuansis ukeT danaxvaSi gvexmareba (`Julieni... kargi momvleliviT dastrialebda~), metaforiT ki saocari sicxadiT aris warmodgenili laras mamis
namdvili saxe (`TvalebSi mainc sindiyis simZime da sicive edga~).
mwerlis Txrobis stili dinamikuria. gafacicebiT vadevnebT Tvals personaJebis
qmedebebs, avtori, am SemTxvevaSi, xom personaJicaa. mis kvaldakval vxdebiT TiToeuli movlenis mowme. es gansakuTrebul mravalferovnebas sZens teqsts da mkiTxvelsac meti emociiT avsebs.
me, piradad, guli mwydeba larasa da Julienis gamo. maTi Tavganwirva uangaroa,
siyvaruli _ wminda, magram cxovrebaa sastiki da isinic reJimis msxverplni arian.
totalitarizmi spobs adamianTa fsiqikas da, laras mamasaviT, xalxs sakuTar `mes~
akargvinebs, jojoxeTis qurumebad aqcevs. maT `hmarTebT~ dabezReba, Suri, ciliswameba, sakuTar sisxlsa da xorcsac aRar indoben.
CemTvis miuRebelia yovelgvari Zaladoba, yovelgvari gaxrwna adamianis sulisa da
gonebisa. sabolood ra moaqvs amas? `an sikvdili an gamarjveba~! Tu mokvdi, ese igi
represiebs Seewire da ai, Tu gaimarjve, zixar sadme baRSi da berlioziviT (mixeil
bulgakovi, `ostati da margarita~) vinme `uvics~ umtkiceb, rom qriste arc yofila
da pilate xom monaWoria. sinamdvileSi, albaT, gasagebia risi Tqmac msurs: yovelgvari reJimi, romelic adamians `ciT monaber suls~ akargvinebs da `gaararavebul berikacad~ aqcevs, dasagmobia da ara mxolod erTi pirovnebis, aramed mTeli kacobriobis mier.
`antonio da daviTi~
(ix. davaleba #14)
mocemul teqstSi Cven vecnobiT Zalian saintereso personaJs _ antonios. mkiTxveli Tavidanve amCnevs mis mWevrmetyvelebasa da Wkuas, radgan is Tavis azrs ostaturad ayalibebs da gasagebad, logikurad msjelobs. Tumca es misi mTavari damaxasiaTebeli Tviseba araa. SeuZlebelia mkiTxveli ar aRivsos garkveuli mowiwebiT antonios mimarT, rodesac gaiazrebs, Tu ramdenad mamacia evropeli misioneri. is imdenad
gambedavia, rom uiaraRod midis yaCaRTa bunagSi, saidanac cocxlad dabrunebas ar
elis, Semdeg ki pirdapir esaubreba yaCaR daviTs mis araerT naklze da Seuracxyofasac ki ayenebs _ araerTxel uwodebs laCars. am SesaSuri simSvidis, simamacis safuZvels antonios saubridanve vigebT: igi aris iseTi adamiani, romelsac `...hyofnis
gambedaoba, Tvali gausworos Tavis SiSs~. marTalia, Semdeg Tavad akritikebs sakuTar Tavs, `sikvdilis SiSi Turme jer kidev ver dameZliao~, magram Tvals usworebs
da ar Zrwis mis winaSe, rac mxolod gamorCeul adamianebs gamosdiT. sikvdilis SiSi
xom bunebrivia, mis winaaRmdeg brZola ki sakuTari bunebis winaaRmdeg brZolaa, rac
udides nebisyofasa da pirovnul simtkices moiTxovs. swored aseTi pirovnebaa antonio: brZeni, mamaci, udidesi nebisyofis mqone adamiani, romelmac TiTqmis daZlia sikvdilis SiSi da amiT _ boroteba sakuTar TavSi.
mxatvrul nawarmoebSi Sinaarsze aranakleb mniSvnelovania, Tu rogoraa naTqvami
gadmocemuli, ra mxatvrul meTodebsa da saSualebebs iyenebs avtori. es arcTu didi
fragmenti mdidaria mxatvrul-gamomsaxvelobiTi saSualebebiT, amitom mxolod ramdenime maTganze gavamaxvileb yuradRebas. aRsaniSnavia gapirovneba frazaSi: `Seni SiSi cocxalia, daviT~. amiT xazgasmulia is, rom daviTs mudam eSinia sikvdilis da es
SiSi ise marTavs mas, TiTqos misi mbrZanebeli, cocxali arseba iyos. `Seni mbrZanebelio~, swored am metaforiT moixseniebs mwerali daviTis SiSs Semdgom monakveTSi,
roca is mkiTxvelis am gancdas kidev ufro amZafrebs. Semdgom mwerali codvebs matlebs adarebs, rac TvalsaCinod warmoaCens, Tu rogor datanjavs kacs saiqioSi sakuTari codvebi. metafora `sibrazis talRa~ ki daviTis mZvinvarebasa da saxifaToobas usvams xazs. aRsaniSnavia teqstis intonacia, ritmi. teqstis dramatulobis zrdasTan erTad izrdeba ritmic ise, rom mkiTxveli iZabeba da mTlianad erTveba teqstSi,
TiTqos Tavad iyos moqmedebis Tanamonawile. amasTan, toni didaqtikuria, ritorikuli, rac teqstis ritmTan erTad xels uwyobs imas, rom mkiTxvelma kargad gaigos da
Seisisxlxorcos avtoris saTqmeli. es, Cemi azriT, am fragmentis udides mxatvrul
Rirebulebas ganapirobebs.

98

saTqmeli ki, anu is problema, romelsac avtori wamoWris, Zalian mniSvnelovani


da sainteresoa. es aris sikvdilis SiSis problema. sikvdili bunebis nawilia, mas
veravin gaeqceva, misi SiSi ki yvelas Tan dahyveba. Tumca, Cemi azriT, arseboben
iseTi adamianebic, romlebic sakuTari sicocxliT anda sikvdiliT axerxeben, dasZlion bunebis es saSineli kanonzomiereba, daamarcxon igi. swored aseT gansakuTrebul adamianebs aRwers jemal qarCxaZe Tavis moTxrobaSi. Tumca, avtori kidev ufro
Sors midis. is yvelanairi borotebis saTaved am SiSs miiCnevs, mis daZlevas ki _ sikeTis winapirobad. amaSi me mas mxolod nawilobriv veTanxmebi. viziareb mis azrs,
rom borotebas SiSi Sobs. magram mxolod misi daZleva rom iyos sikeTis gza, Zalian
bevri boroti adamiani iarsebebda, radgan, rogorc ukve aRvniSne, SiSis daZleva
gansakuTrebul nebisyofas moiTxovs. me vfiqrob, mTavaria adamiani Cawvdes borotebis mizezs da daupirispirdes mas, magram sikvdilis SiSis daZleva mxolod erTeulTa xvedria, romelTac Cven gmirebs vuwodebT.
`samoseli pirveli~
(ix. davaleba #15)
guram doCanaSvili roman `samoseli pirvelis~ mocemul epizodSi mogviTxrobs lamaz-qalaqelebis erT gansxvavebul dReze da qalze, romelic im dRes amindTan erTad
saocrad Seicvala. `sanam gaocebuli lamaz-qalaqelebi daWyetil Tvalebs daaxamxamebdnen, tereza odnav, msubuqad Sexta da yvelani erTad mixvdnen _ cekvavda qali~.
Casaqoli iyoo, _ avtori gveubneba, _ magram kargad icoda terezam, rom dacinvasac
veravin gaubedavda _ lamazi iyo da moswonda yvelas. Tavdajerebulobac ar aklda
da sakuTari Tavis fasic mSvenivrad icoda. yvelas saocrad izidavda da mainc miuwvdomeli rCeboda maTTvis, amitom iyo erTdroulad `sayvarelic da saZulvelic~.
tereza aris mxatvruli saxe adamianisa, romelsac SeuZlia erT dReSi mTlianad
Seicvalos, romelic pativs scems sakuTar grZnobebs da maTi gamoxatvis ar eSinia.
emociis zRva iyo terezas cekva. grZnobaaSlili cekvavda qali da aras dagidevdaT, sxvebi amas Tu ver xvdebodnen. arc qalaqelebis daWyetili Tvalebi da gaocebuli saxeebi anaRvlebda. tereza grZnobda, uyvarda da TavdaviwyebiT gamoxatavda am
siyvaruls, oRond cota gansxvavebulad. `cekvavda romeliRac ucnob, saxeldaxelod gamogonil cekvas. grZeli Tma ufrialebda, ucaxcaxebda mxrebi, erTianad caxcaxebda da gamwarebuli iRimeboda cekvisas TvaldaxuWuli qali da irgliv Tovda...~
mere ra, Tovlma xom lamazqalaqSi met-naklebad yvela Secvala.
Txrobis stili Taviseburia. igrZnoba is originaloba, romelic doCanaSvilis
yvela nawarmoebSi Cans. avtori ambavs gviyveba Zalian laRad, TiTqos romans ki ar
wers, megobrebs uambobs saintereso istorias. `...da uu, rogor sZuldaT yvelaferi~.
miuxedavad amisa, nawarmoebi mdidaria mxatvruli saSualebebiT. mocemuli epizodi
iwyeba Tovliani qalaqis peizaJis aRweriT. amas mosdevs terezas portreti. gvxvdeba
gapirovneba: `fifqebi xalisianad eSvebodnen...~ metafora: `aTasgan TeTrad feTqdeboda
gaocebul TvalebSi Tovli~. epiTetebi: `namdvili Tovli~, `sqlad SeRebili wamwamebi~, `didi, daCvretili, msubuqi fifqebi~, `Txeli, faqizi nestoebi~, `wiTeli
sisxli~ _ giJi ugos sityvebi, romlebic sayovelTao mxiarulebis fonze aSkara kontrasts qmnis.
bedniereba silaResa da TavisuflebaSia _ esaa mTavari gancda, rac am epizodis
wakiTxvis Semdeg yvelaze mkafiod grCeba da teqstis mTavar saTqmeladac SeiZleba
moviazroT. lamaz-qalaqelebic amitom iyvnen aseTi bednierni. terezasac es axarebda:
grZnobebs gamoxatavda, suls aTavisuflebda da bednieri iyo amiT.
SeiZleba upovari iyo. Rirebuli araferi gagaCndes da bednieri geTqmodes mainc,
radgan bedniereba sulidan modis. Tu suliT ver galaRdi, ramdeni fulic ginda, imdeni gqondes _ mogxuTavs da SeiZleba dagaxrCos kidec. `ana frankis dRiuri~ gavixsenoT Tundac: gogona, romelic imdeni xani SiSsa da sikvdilis molodinSi cxovrobda,
mainc laRi da bednieri iyo, radgan yovelTvis gamoxatavda sakuTar grZnobebs. Tu
aravisTan laparakobda, werda mainc. arsebobs erTi SesaniSnavi sabavSvo wigni, romelic mogviTxrobs biWze, romelmac didZal qonebaSi sakuTari sicili gacvala da
rogorc ki gaRimeba veRar SeZlo, maSinve mixvda, rom bedniereba Zvirfas tansacmelsa
da uamrav saWmelSi ki ara, mis laR kiskisSi iyo, romelsac guls ayolebda xolme.

99

`soxumSi dabruneba~
(ix. davaleba #16)
saSineleba, romelsac omi hqvia, TiToeul adamianze moqmedebs. devnilobis simZime
is tvirTia, romlis zidva nebismieri pirovnebis xasiaTis formirebasa Tu rwmenis,
ndobis ryevas gamoiwvevda. swored omiT gaborotebul adamianTa urTierTobas aRwers
guram odiSaria wignSi `soxumSi dabruneba~.
`gidis savarZelSi mokalaTebuli qali~ TvalebSi Sescqeris imas, rasac omi hqvia.
is erTia mravalTa Soris, isic SemTxveviT gadaurCa sikvdils... amitom eZebs mizezs,
mizezs sakuTari ubedurebisa, radgan lamis `afxazeTis omi sanatrebeli gauxda...~
eZebs da poulobs, radgan martivia daadanaSaulo sxva, oRond sababi dainaxo Seni
cxovrebis aseTi cvlilebebisa: `es soxumelebi sul ar arian gasaSvebi iqiT... gadadian da mere imaT yvelafers eubnebian... mere isini bombaven Cvenebs...~ qals TviTonac
sjera Tavisi naTqvamisa, radgan unda, rom sjerodes, magram arc fiqrobs, aris Tu
ara marTali. ra saWiroa samarTlianobaze fiqri, Tu Tavs `avtobusis meufed
grZnobs, winamZRolad, liderad (ra Tqma unda, erTpirovnulad)~. qali garegnulad
`sustia, mkacri ieris~, `Tavisi SemarTuli sxeuliT xazgasmiT da wamdauwum~ aRniSnavs, rom `arc meti, arc naklebi, ekaterine WavWavaZe-dadianis memkvidrea~ da aravis
arafers SearCens. Tumca yvelaferi arc ase martivadaa. is ar ebmeba brZolaSi, romelSic iwveven, uars ambobs `avtobusis mbrZaneblis skiptraze~... ratom? albaT imitom, rom TviTonac icis, ar SeiZleba `gadmoiyvanon es soxumelebi avtobusidan da
daxvriton~, SeuZlebelia `am gaWirvebul da bedSav xalxs~ niRabi hqondes afarebuli... mas omma rwmena daakargvina, adamianTa rwmena, swored amitomac qceula is ukmex
da anCxl adamianad.
guram odiSarias Txrobis stili metad Taviseburi da sainteresoa. is miaxloebulia yoveldRiur metyvelebasTan, swored amitom iSviaTad vxvdebiT tropul saSualebebs. teqstSi mocemulia sul ramdenime epiTeti. magaliTad: `gaWirvebuli da bedSavi xalxi~ devnilTa mZime sulier Tu fizikur mdgomareobas aRwers, kontrasts ki
hqmnis `saidumlo rukebi~, `daSifruli ustarebi~, `danaSaulobaTa grZeli sia~. Sedarebebi gansakuTrebul elfers sZens nawyvets: `bibliuri meudabnoesaviT naxevradwamowolili~, `gladiatorebiviT... vetakebiT erTmaneTs~. es Sedarebebi avtors exmareba
gaamZafros is ironia, romelic mTel nawarmoebs uwyvet xazad gasdevs. sarkazmi marTlac is mxatvruli xerxia, romelic yvelaze did yuradRebas ipyrobs. odiSaria dascinis arsebul viTarebas: `abaSa: Cven SevwyvetT, Tu Tqven SewyvetT, samtredia: Cven
SevwvetT. Tqven? abaSa: Cvenc. Tqven? samtredia: Cvenc. Tqven?~ avtori aseve ironiiT aRwers omiT daRlili adamianebis ganwyobas: `maT Cveni sisxlis xilva swyuriaT, sad
daiRvreba es sisxli _ arenis qviSaze Tu avtobusis safenebze, maTTvis sulerTia~.
ironia kulminacias aRwevs bolo winadadebaSi: `gixaroden, mamuliSvilno, RmerTi
CvenTanaa!~ es winadadeba mkiTxvels umZafrebs SegrZnebas, rom es yvelaferi didi absurdia, absurdi, romelic mTel qveyanaSi iyo gamefebuli.
da mainc, ra aris mTavari problema, mTavari saTqmeli? albaT is, rom omi yvelafers anadgurebs: rwmenas, siyvaruls, erTianobis gancdasa da SegrZnebas. rusTaveli XII saukuneSi werda: `odes kacsa daeWirvos, maSin unda Zma da Tvisi~, XX saukuneSi ki qarTvelebs swored es daaviwydaT. or nawilad gayofil sazogadoebaSi adamiani kargavs individualur Tvisebebs. is iqceva brbos nawilad, Tavisi Tavis gadasarCenad ki sruliad udanaSaulo adamiansac ki daswamebs cils da esvris qvas. swored es
daemarTa `gidis savarZelSi mokalaTebul qals~, `zugdidis wminda miwasTan~ damxvedr qals, xalxs, romelic ambobda: `ltolvilebi sul zviadistebi arian ra! erTi
magaTi!~... Tumca gasakviri aq araferia, radgan TiTqmis SeuZlebelia SeinarCuno principebi da prioritetebi uryevad, roca qveyana gengreva Tavze, roca xedav, rogor klavs
Seni Zma Senive Zmas... swored amitom, me mecodeba TiToeuli maTgani, radgan omis sisastike adamianis sulieri samyaros ngrevas iwvevs; rwmenadakarguli, usiyvarulo adamianebi ki Zlier qveyanas ver aaSeneben.

100

You might also like