1.

Το Κυκλάμινο

1.1. Το γένος Cyclamen

Το γένος Cyclamen αποτελείται από 22 είδη (Grey-Wilson, 2002), και διανέμεται στη περιοχή
της Μεσογείου. Εμφανίζονται από την ανατολική και νότια Γαλλία, Ελβετία, Ιταλία, Αυστρία, Κροατία,
Βοσνία, Σερβία, Αλβανία, Ελλάδα, Βουλγαρία, Τουρκία, Γεωργία, ο Καύκασος, Ιράκ, Ιράν, Συρία,
Λίβανος, Ισραήλ, διαφορετικά μέρη της βόρειας Αφρικής συμπεριλαμβανομένων των μερών της
Τυνησίας, της Αλγερίας και της Λιβύης, της βόρειας Σομαλίας, και πολλών μεσογειακών νησιών
συμπεριλαμβανομένου του της Κορσικής, της Σαρδηνίας, της Μάλτας, της Σικελίας, της Κύπρου, και
των ελληνικών νησιών της θάλασσας Ιωαννίνων, των Σποράδων, των Κυκλάδων, των νησιών του
Αιγαίου, της Κρήτης και των Δωδεκανήσων.

Τα παρόντα γνωστά είδη είναι τα ακόλουθα: C. africanum, C. balearicum, C. colchicum, C.

coum, C. creticum, C. cilicium, C. cyprium, C. graecum, C. hederifolium, C. intaminatum, C.
libanoticum, C. mirabile, C. parviflorum, C. persicum, C. pseudibericum, C. purpurascens, C.
repandum, C. rohlfsianum, C. somalanse, and C. trochopteranthum.

Το κυκλάμινο ανήκει στην οικογένεια των

Πριμουλιδών (Primulaceae) και άλλες ονομασίες
είναι σκυλάκι, λαγόψωμο, λαγουδάκια. Σε πολλά
μέρη της Ελλάδας λέγεται και ‘Χοιρόψωμο’ επειδή
τις ρίζες του τις τρώνε οι χοίροι. Στην Κέρκυρα το
ονομάζουν «Αυτιά του λαγού» και στη Κάσο
«Λουλλάδες». Φυτρώνει κατά τα μέσα του
φθινοπώρου, ανάμεσα σε σχισμές βράχων ή σε
χαλάσματα.
 Εικόνα: Το γένος Cyclamen

1.2. Περιγραφή

Είναι πόα κονδυλόριζη, μικρού ύψους, με σφαιρικό κόνδυλο, που μοιάζει με πατάτα. Τα φύλλα
του είναι όλα παράριζα, μακρόμισχα. Ο μίσχος τους είναι λεπτός πορφυρός και το έλασμα πλατύ
καρδιοειδές, σκούρο πράσινο με λευκές κηλιδώσεις και κοκκινοπόρφυρο από κάτω. Τα άνθη του είναι
επίσης παράριζα πάνω σε μακρύ ποδίσκο, ελαφρώς εύοσμα, με κάλυκα πενταμερή και στεφάνη
συμπέταλη με πέντε λοβούς και καθώς αναπτύσσονται γυρίζουν προς τα κάτω πέντε στήμονες.

Προτιμούν εδάφη με καλή αποστράγγιση και πλούσια σε οργανικές ουσίες και θέσεις μερικώς ή
εντελώς σκιαζόμενες. Φυτεύονται σε μείγμα από χώμα κήπου, φυλλόχωμα τύρφη και άμμο σε ίσα μέρη.
Το χειμώνα διατηρούνται σε θέσεις καλά φωτιζόμενες και σε θερμοκρασία 15-20 οC. Αν η θερμοκρασία
είναι χαμηλή δεν αναπτύσσονται καλά και δεν ανθίζουν παρά μόνο για μικρό διάστημα.Δεν αντέχουν
τις συνθήκες των διαμερισμάτων κυρίως τον πολύ ξερό και θερμό αέρα. Γι’αυτό καλό είναι να
τοποθετούνται οι γλάστρες πάνω σε στρώμα από χαλίκι που θα διατηρείται πάντα υγρό.

1.3. Πολλαπλασιασμός

Αποκλειστικά με σπόρους. Σπέρνονται στο τέλος του καλοκαιριού στο ύπαιθρο στη σκιά. Μόλις
βγάλουν το δεύτερο φύλλο μεταφυτεύονται σε γλάστρες διαμέτρου 6 cm και πρέπει να περάσουν το
χειμώνα σε θερμοκρασία 15 βαθμών C. Στη συνέχεια γίνονται δύο ακόμη μεταφυτεύσεις. Τα ποτίσματα
πρέπει να είναι άφθονα και ο φωτισμός όχι πολύ έντονος, απαγορεύεται η απευθείας έκθεση στον ήλιο.
 Όσοι θέλουν να επιταχύνουν την ανάπτυξη του κυκλάμινου, μπορούν να βάλουν τους σπόρους,
πριν τους φυτέψουν, σε ζεστό νερό για περίπου ένα εικοσιτετράωρο. Υπάρχει όμως και η δυνατότητα
να αγορασθούν έτοιμοι βολβοί του κυκλάμινου και να φυτευθούν, οπότε η ανθοφορία θα γίνει σε πιο
σύντομο χρόνο. Ωστόσο, τα άνθη δεν έχουν τόσο έντονο χρώμα και γενικά το φυτό είναι πιο
«ασθενικό».

1.4. Το πότισμα

Οι ανάγκες του καλλιεργούμενου κυκλάμινου σε νερό είναι μεγάλες, ωστόσο η πολλή υγρασία
το βλάπτει. Χρειάζεται μεν καθημερινό πότισμα, αλλά το χώμα πρέπει να μην κρατάει υγρασία για να
μη σαπίζουν οι ρίζες του. Ο πιο καλός τρόπος για να ποτίσουμε το κυκλάμινο είναι να βυθίσουμε τη
γλάστρα μέσα σε μια λεκάνη με νερό, το οποίο θα έχει τη θερμοκρασία του χώρου, για 10-15 λεπτά,
ώσπου να φανεί το χώμα στην επιφάνεια υγρό. Το ευαίσθητο αυτό λουλούδι χρειάζεται υγρό χώμα αλλά
το υπερβολικό πότισμα το καταστρέφει και το σαπίζει.Ένα άλλο σημείο που χρειάζεται προσοχή είναι
να μην ακουμπάει ο βλαστός του κυκλάμινου στο χώμα και το «μυστικό» της διατήρησής του είναι να
το ποτίζουμε χαμηλά. Ωστόσο, και ο βολβός θέλει προσοχή, αφού είναι ευαίσθητος και σαπίζει εύκολα.
Οι βολβοί των κυκλάμινων το καλοκαίρι «αναπαύονται και κοιμούνται».

1.5.Εχθροί

Οι προνύμφες των σκαθαριών προσβάλουν τους κονδύλους. Ακάρεα προσβάλλουν τα μάτια και τα
μπουμπούκια προκαλώντας παραμορφώσεις στα φύλλα και άνθη. Τεφρή σήψη εκδηλώνεται συχνά σε
φυτά γλάστρας με κηλίδες στα πέταλα και σάπισμα των φύλλων και μίσχων που καλύπτονται από
γκριζωπό χνούδι. Η θεραπεία γίνεται με βορδιγάλειο πολτό. Ο ιός του μωσαϊκού του αγγουριού μπορεί
να προξενήσει κηλίδες και παραμορφώσεις στα φύλλα, ενώ τα λουλούδια χάνουν το χρώμα τους.
2. Το Κυπριακό Κυκλάμινο-Το Εθνικό μας Φυτό

2.1. Ονοματολογία
Το Cyclamen σημαίνει κυκλάμινο και προέρχεται από την ελληνική ονομασία «Κύκλος». Το
επίθετο cuprium δόθηκε στο είδος γιατί η περιγραφή του στηρίχθηκε σε δείγματα που συλλέχθηκαν από
την Κύπρο, όπου το είδος είναι ενδημικό.
2.2. Περιγραφή του φυτού
Το κυπριακό κυκλάμινο είναι πολυετής, κονδυλώδης πόα, χωρίς κορμό. Έχει ύψος 7-15 cm.
Φύλλα: Απλά, καρδιόσχημα, σαρκώδη με μακρύ μίσχο και οδοντωτές ή λοβωτές παρυφές.
Πάνω επιφάνεια: Πράσινη με διάφορες αποχρώσεις
Κάτω επιφάνεια: Χαρακτηριστικό βαθύ πορφυρό χρώμα
Μήκος: 7-14 cm
Πλάτος: 6-11 cm
Άνθη: Μονήρη, με μακρύ μίσχο.
Πέταλα: 5 λευκού ή ανοιχτού ρόζ χρώματος. Στη βάση τους έχουν χαρακτηριστική βαθυκόκκινη
κηλίδα σχήματος Μ.
Ανθίζει Σεμπτέμβριο-Ιανουάριο. Μερικές περιπτώσεις μέχρι τον Μάρτιο.
Καρπός: Σφαιρική κάψα με διάμετρο 1-1,2 cm.
2.3. Ενδιαίτημα- Εξάπλωση
Το συναντάμε σε υγρές, σκιαζόμενες θέσεις κάτω από δεντρά, θάμνους ή σε σχισμές βράχων
κοντά σε ρέματα ή σε πυριγενή και ασβεστολιθικά πετρώματα. Αναπτύσσεται σε υψόμετρο από 300
έως 1200 μέτρα.
Οι περιοχές εξάπλωσης του είναι η οροσειρά του Τροόδους, η περιοχή του Ακάμα και ο
Πενταδάκτυλος.

2.4. Καθορισμός ως Εθνικό Φυτό της Κύπρου

Η επιλογή του ώς εθνικό φυτό της Κύπρου έγινε με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου της
Δημοκρατίας την 1η Φεβρουαρίου 2006. Ο καθορισμός ως εθνικό φυτό έγινε για τουριστικούς,
οικολογικούς, εθιμοτυπικούς, ιστορικούς και άλλους λόγους. Επίσης είναι ενδημικό φυτό της Κύπρου
και δεν έχει καθοριστεί από άλλη χώρα ως εθνικό φυτό.
Εικόνα: Περιοχές εξάπλωσης Cyclamen cyprium
 Εικόνα: Άτομο Cyclamen cyprium

Εικόνα: Καρδιόσχημα,σαρκώδες φύλλα με έντονο πορφυρό χρώμα στην κάτω επιφάνεια

Εικόνα: Διάφοροι χρωματισμοί και σχηματισμοί του φύλλου του κυπριακού κυκλάμινου

Εικόνα: Ανθισμένο κυπριακό κυκλάμινο

Εικόνα: Άνθος κυπριακού κυκλάμινου
1. C. balearicum 2. C. repandum 3. C. purpurascens 4. C. hederifolium 5. C. peloponnesiacum

6. C. creticum 7. C. graecum 8. C. coum 9. C. colchicum 10. C. parviflorum 11. C. elegans

12. C. alpinum + C. intaminatum + C. cilicium + C. mirabile + C. pseudibericum 13. C. cyprium

14. C. libanoticum 15. C. persicum 16. C. rohlfsianum 17. C. africanum