Tussenbeoordeling Mediaredactie

ONDERZOEKSVERSLAG

CODE:
OV2
P2 2014-2015

Naam student

Riffy Bol

Beoordelaar

Trudy Braber

Oordeel

Datum beoordeling: 27 februari 2015

ONVOLDOENDE

Toelichting:

Een gecombineerde set uitglijders heeft tot deze onvoldoende geleid:

Inleiding: 1. Maak de introductie van de casus korter. 2. Ga kort in
op de theorie van cultural studies, encoding/decoding, culturele
waarden. Vermijd cryptisch en plechtstatig taalgebruik. 3.
Presenteer de onderzoeksvraag na de korte uitleg over de theorie.
4. De leeswijzer aan het eind van de inleiding, en niet dubbel.
Theoretisch hoofdstuk: zie de aanwijzingen aldaar. 1. Maak de
paragraaf over de receptieanalyse korter of laat weg. 2. Voeg
twee voorbeeldonderzoeken toe, een Nederlands en een
buitenlands. 3. Pas je taalgebruik aan. Door je plechtstatigheid
ontstaat het vermoeden op van overschrijverij.
Resultatenanalyse: alleen een samenvatting geven van de
dominante en tegendraadse lezingen, met voorbeelden uit het
fragment
Conclusie. 1. Pas in de conclusie kom je met de door jou gevonden
culturele waarden op de proppen. 2. Voeg een paragraaf toe over
geldigheid en betrouwbaarheid, met liteeratuurverwijzingen naar
het boek van Verhoeven.
Deadline herkansing: vrijdag 27 maart 2015

Beoordelingsvoorwaarden:

Het verslag bevat een inhoudsopgave en een bronnenlijst

Als bijlage is opgenomen een journalistieke recensie van het onderzochte materiaal
Het verslag beslaat minimaal 4 A4 en maximaal 6 A4. Bedoeld wordt de inhoudelijke tekst: inhoudsopgave,
bronnenlijst en bijlage(n) vallen hierbuiten.
Het verslag is gebaseerd op theorie uit het lesprogramma
Het verslag bevat alleen authentieke tekst van de auteur en herkenbare citaten
De student heeft een correcte presentatie gehouden in de werkgroep
De student heeft een leergierige en actieve grondhouding getoond in de werkgroep

Als aan de beoordelingseisen niet is voldaan, komt het product niet in aanmerking voor beoordeling.
BEOORDEELBAAR

NIET BEOORDEELBAAR
COMPETENTIE 8 REFLECTEREN OP HET VAK

Toont inzicht in de maatschappelijke verantwoordelijkheid, de betekenis en de context van de journalistiek en kan

crossmediaal denken. Toont inzicht in de beginselen van beroepsethiek, mediarecht, en in het mediabeleid van de overheid.
Verwerkt zijn kennis over het vak in inhoudelijk samenhangende producten.

Het oordeel is gebaseerd op de onderstaande indicatoren.

De student:

1.

Laat zien hoe theorie van toepassing is op een onderwerp uit de praktijk en beschrijft genoemde theorie en praktijk in
een logische samenhang.

2.
3.
4.
5.
6.

Geeft blijk van kennis van de journalistieke actualiteit en kiest op beargumenteerde wijze een onderwerp.

7.
8.

Kan putten uit Engelstalige bronnen

Formuleert in samenhang een haalbare doelstelling en een concrete onderzoeksvraag.

Geeft blijk van correcte vakspecifieke kennis.
Beschrijft en beargumenteert de onderzoeksmethode en verwijst daarbij naar methodische literatuur.
Gaat in op de kwaliteit van het eigen onderzoek aan de hand van de criteria betrouwbaarheid, validiteit en
bruikbaarheid.

Levert een compleet verslag met een inhoudelijk samenhangend betoog. Hoofdstukken, paragrafen en alineas sluiten
op elkaar aan. Voorkomt inhoudelijke tegenstrijdigheden en onnodige vragen bij de lezer.
9. Levert een verslag dat voldoet aan de eisen van Standaardnederlands, spelling, stijl, en interpunctie.
Bronvermeldingen voldoen aan APA-normen.

Cultural Studies: analyse van geannuleerde

bioscoopvertoningen The Interview in de VS na dreiging

vanuit Noord-Korea

Riffy Bol (2222842)

293543@student.fontys.nl
r.bol@student.fontys.nl
Fontys Hogeschool Journalistiek
8 februari 2015
Inleiding
Het laat de wanhoop van de Amerikaanse regering en maatschappij zien. Een film over de
moord op een buitenlandse leider weerspiegelt wat de VS hebben gedaan in Afghanistan,
Irak, Syri en Oekrane. Met die harde woorden sprak Kim Myong-Choi, een onofficile
woordvoerder van de Noord-Koreaanse regering, op 20 juni 2014 zijn ongenoegen uit over
The Interview. Vijf dagen later klonk vanaf de burelen van staatsnieuwszender Korean
Central News Agency (KCNA) dat de regering genadeloze maatregelen beloofde als de
Amerikaanse komedie van Seth Rogen en Evan Goldberg zou worden uitgebracht. Het
maken en uitbrengen van The Interview portretteert volgens Noord-Korea een aanval op
ons hoogste leiderschap, is onverholen terrorisme en een oorlogsdaad en zal absoluut
niet worden getolereerd.

Guardians of Peace, een hackersgroep die volgens de FBI gelieerd is aan Noord-Korea, sloeg
vervolgens hard terug. De hackers waarschuwden voor aanslagen bij de premire van The
Interview in New York en iedere bioscoop die de film zou vertonen. Daarbij haalden zij de
terreurdaden op 11 september 2011 aan. Wanneer er ooit nog een negatieve film over
Noord-Korea zou verschijnen, zullen de hackers naar eigen zeggen klaar zijn om te
vechten.
Na die bedreigingen nam Sony Pictures op 17 december 2014 een drastisch besluit: Rogen
en Franco zouden niet meer verschijnen bij publicitaire aangelegenheden, Sony haalde alle
advertenties van de televisie en het bedrijf annuleerde de premire in New York, waarna
grote bioscoopketens als AMC en Cinemark volgden. The Guardian, Gizmodo, Hustler-baas
Larry Flynt en de Amerikaanse president Barack Obama maakten in de dagen daarna hun
weerwoord wereldkundig.[T1]
In het kader van een cultural studies-onderzoek, waarvoor een audiovisueel fragment dient
te worden onderzocht, is gekozen voor een uitzending van Nieuwsuur op 18 december 2014.
Dit omdat het programma meerdere kanten van het verhaal belicht: een hoogleraar
Koreastudies, een IT-specialist en een filmjournalist komen aan het woord. Alledrie
gebruiken zij een andere invalshoek inzake de discussie over The Interview. En bij hun eigen
boodschap zijn ook weer unieke gencodeerde en gedecodeerde berichten inbegrepen. [T2]
Door de methodologie voor deze culturele analyse te beschrijven, wordt het onderzoek
controleerbaar en dus herhaalbaar. Ook betreft het een betrouwbaar onderzoek, omdat
naar alle bronnen, feiten en andersoortige statistiek wordt verwezen in de vorm van maker,
herkomst en publicatievorm. In het volgende hoofdstuk komt het theoretisch kader aan bod,
waarin onder meer de voor dit onderzoek gebruikte begrippen cultural studies, encodering,
decodering, dominante en tegendraadse lezingen uiteengezet worden. Dit door middel van
definities uit en verwijzingen naar de bijpassende wetenschappelijke literatuur.
De kwestie rondom The Interview mondt, in het kader van een culturele analyse, uit in de
volgende onderzoeksvraag: Welke culturele waarden bevat het Nieuwsuur-fragment van
18 december 2014? [T3]
Op de volgende paginas volgt de inhoudsopgave, het theoretisch kader, gevolgd door de
onderzoeksopzet, de resultaten, de daaruit voortkomende conclusies, de transcriptie van het
gekozen audiovisuele fragment en tot slot de literatuurlijst.[T4]

Inhoudsopgave
Theoretisch kader
Onderzoeksopzet
Resultaten
Conclusies

5
8
10
12

Matrix
Transcriptie
Literatuurlijst

14
19
22

[T5]

Theoretisch kader
De vraag die in dit onderzoek centraal staat, is: welke culturele waarden bevat het
Nieuwsuur-fragment van 18 december 2014?
Culturele studies
De culturele studies ontstonden eind jaren zestig in het Engelse Birmingham, onder de
noemer Cultural Studies of Birmingham School (De Boer & Brennecke, 2009). De Engelsen
namen gedeeltelijk de theorien van de Duitse Frankfurter Schule over, maar beschouwen
de media als minder machtig dan die laatste school.
De culturele-studiesbenadering schrijft voor [T6]dat een mediaboodschap door een ontvanger
anders kan worden opgevat dan de betekenis die de zender wilde meegeven. Het proces
van betekenisgeving door het ontvangende publiek kan worden benvloed door zogeheten
codes die de zender in de boodschap heeft verwerkt. De interpretatie door de ontvanger

heeft echter vooral te maken met diens interpretatiekader (De Boer & Brenneke, 2009). In
het totale publiek bestaan veel verschillende interpretatiekaders, waardoor n boodschap
op tientallen manieren kan worden opgevat.
Zowel de Birmingham School als de Frankfurter Schule denkt dat de media en hun
inhoudelijke boodschappen worden bepaald door maatschappelijke omstandigheden (De
Boer & Brennecke, 2009). De culturele studies zien de media (in tegenstelling tot de
Frankfurter Schule) niet als dominante, culturele en ideologische macht, maar als
medebepalende instanties ten aanzien van het veranderen van bestaande interpretaties van
de werkelijkheid.[T7] (De Boer & Brennecke, 2009).
De culturele-studiesbenadering geven het ontvangende mediapubliek een actieve rol mee.
Er hoeft volgens de Birmingham School geen sprake te zijn van een directe relatie tussen de
onderliggende boodschap van de media (encoderen) en de interpretatie door het publiek
(decoderen) (De Boer & Brennecke, 2009).
Sociale constructie van de werkelijkheid
Communicatie helpt mensen bij het begrijpen van zaken die men nooit met zijn eigen
zintuigen heeft kunnen waarnemen. Dit wordt ook wel de sociale constructie van de
werkelijkheid genoemd (De Boer & Brennecke, 2009). De Boer en Brennecke noemen in
Media en publiek voorbeelden als geesten en ufos. Ook in de media wordt een
gereproduceerde realiteit opgeworpen, soms wel de televisiewerkelijkheid geheten (De Boer
& Brennecke, 2009).
Encoderen en decoderen
Auteurs, journalisten en programmamakers bepalen de vorm en inhoud van een
mediaproduct. Door encodering proberen zij in hun boodschap betekenissen (codes) te
verwerken, die hopelijk door de ontvanger worden opgepikt (decodering, ook bekend als
preferred meaning). Volgens Gerbner worden bepaalde groepen dubbel geconfronteerd
met de werkelijkheid, aangezien zij iets zelf meemaken en vervolgens terugzien op televisie
(De Boer & Brennecke, 2009). Mediaconsumenten interpreteren een product ook in hun
eigen context (subcultuur). Ter illustratie noemen De Boer en Brennecke dat, als een
ontvanger veel sciencefiction- of historische literatuur leest, hij of zij een mediaboodschap in
dat kader zal interpreteren.
Receptieanalyse
Binnen de culturele studies ontstond in de jaren tachtig van de vorige eeuw de
receptieanalyse: n van de belangrijkere ontwikkelingen in het mediaonderzoek van de
laatste decennia, aldus De Boer en Brennecke. De receptieanalyse is gebaseerd op de users
and gratifications-benadering en de tekstuele analyse. Het verschil met die eerste theorie is
dat de receptieanalyse zich op het interpretatiekader van het collectief (in plaats van de
psychologische relevantie van de mediaboodschap voor het individu) richt (De Boer &

Brennecke, 2009). Beide theorien besteden overigens wel aandacht aan wat de
mediaontvanger met een boodschap doet.
Zowel de receptieanalyse als de tekstuele analyse onderzoeken het gebruik van culturele
codes in mediaboodschappen. Echter, waar de tekstuele analyse slechts om tekst draait,
houdt de receptieanalyse rekening met de benadering van de media ten opzichte van de
tekst n de bestudering van de ontvangers van het product. (De Boer & Brennecke, 2009).
De Boer en Brennecke halen de kenmerken van de receptieanalyse volgens Denis McQuail in
Audience Analysis (1997) aan: de mediatekst moet bekeken worden vanuit de perceptie van
het publiek; het proces van mediagebruik is het centrale onderzoeksobject; mediagebruik is
situationeel; het publiek is samengesteld uit interpretatieve gemeenschappen; het publiek is
actief en heterogeen; de onderzoeksmethoden zijn kwalitatief.
[T8]Morley

Als voorbeeldstudie gebruiken De Boer & Brennecke de Britse onderzoeker Morley. Hij deed
in 1980 empirisch onderzoek naar de tekst, boodschap en het publiek bij het Britse
actualiteitenprogramma Nationwide. Morley analyseerde het programma (de boodschap) en
de decoderingen van verschillende groepen mensen (het publiek).
Morley concludeerde dat de productie van een zinvolle mediaboodschap voor de televisie
problematisch is omdat een onderwerp op meerdere manieren door het publiek kan worden
gencodeerd (verwerkt in het programma). Inviduen, die weer naar subculturen verdeeld
kunnen worden, interpreteren de mediaboodschap vanuit hun eigen subcultuur (Morley,
1980).
Tot slot onderscheidt de onderzoeker op basis van Stuart Hall drie lezingen van het
gencodeerde mediabericht: de dominante of hegemonische lezing, de onderhandelende
lezing en de oppositionele (tegendraadse lezing) (Hall, 1973). De dominante lezing betekent
dat de ontvanger het bericht decodeert zoals het oorspronkelijk is gencodeerd. Zij
interpreteren de boodschap dus zoals de zender die voor ogen had (preferred meaning). Op
die manier is er sprake van de door de zender gewenste boodschap, die bij de ontvanger in
zijn oorspronkelijke inhoud en vorm aankomt (preferred reading).
Bij de onderhalende lezing wordt de betekenis (encodering) van de boodschap voor een deel
veranderd (gedecodeerd) door de ontvanger. De tegendraadse lezing tot slot duidt erop dat
de ontvanger er een volledig andere interpretatie op nahoudt dan in de oorspronkelijke
encodering door de zender het geval was.
In het volgende hoofdstuk wordt de onderzoeksopzet uiteengezet.
[T9]
[T10]

Onderzoeksopzet
In het kader van een cultural studies-onderzoek, waarvoor een audiovisueel fragment dient
te worden onderzocht, is gekozen voor een uitzending van Nieuwsuur op 18 december 2014.
Om precies te zijn betreft de onderzochte video de beelden tussen de tijdsintervallen 35:20
en 42:00. Dit omdat het programma meerdere kanten van het verhaal belicht: een
hoogleraar Koreastudies, een IT-specialist en een filmjournalist komen aan het woord.
Alledrie gebruiken zij een andere invalshoek inzake de discussie over The Interview. En bij
hun eigen boodschap zijn ook weer unieke gencodeerde en gedecodeerde berichten
inbegrepen.
Kwalitatief
Het onderzoek is kwalitatief en maakt dus nauwelijks tot geen gebruik van statistische en/of

exact benaderbare middelen en gegevens. Kwalitatief wil zeggen dat dit onderzoek zich
toespitst op het sorteren, ontcijferen en interpreteren van citaten uit het bovengenoemde
fragment. Deze boodschappen (encoderingen) worden door de onderzoeker zorgvuldig
genterpreteerd, om vervolgens door hem te worden geschat op waarde, onderliggende
boodschap en waarschijnlijke uiteindelijke interpretatie (decodring) door de ontvanger (het
publiek).
Doelgroep
Dat publiek omvat naar schatting n miljoen kijkers van de nieuwsrubriek Nieuwsuur.
Gekozen is voor een aselecte steekproef, met veralgemeniseerde opvattingen die een
aanzienlijk deel van het publiek zeer waarschijnlijk ondergaat. Met andere woorden: de
onderzoeker handhaaft de boodschap die het grootste deel van de ontvangers zullen
decoderen.
De doelgroep van dit onderzoek zijn docenten, onderzoekers, studenten en journalisten.
Ook de gewone burger zou in principe prima met dit onderzoek overweg kunnen, maar
gezien de vakinhoudelijke en sectorspecifieke termen en methodes, is het waarschijnlijk dat
de bovenstaande doelgroep van kracht is.
Methodologie
Door de methodologie voor deze culturele analyse te beschrijven, wordt het onderzoek
controleerbaar en dus herhaalbaar. De resultaten worden in het volgende hoofdstuk
beschreven, aan de hand van sorteringen, observaties en interpretaties van de onderzoeker.
Verder wordt beschreven hoe het grootste deel van het ontvangende publiek de
gencodeerde boodschappen in de ogen van en aan de hand van de wetenschappelijke
literatuur zal decoderen.
Daarbij beschrijft dit onderzoek de culturele waarden die gerelateerd zijn aan het
Nieuwsuur-fragment over Sony-film The Interview. Onder meer de vrijheid van
meningsuiting, de mogelijkheid tot satire en de afweging om een mediaproduct al dan niet
te verbieden, zijn in het geding.
Ook betreft het een betrouwbaar onderzoek, omdat naar alle bronnen, feiten en
andersoortige statistiek wordt verwezen in de vorm van maker, herkomst en publicatievorm.
Deze worden allemaal weergegeven in de literatuurlijst, verderop in dit onderzoek
(Verhoeven, 2011).
In het volgende hoofdstuk worden de resultaten op een rijtje gezet.

Resultaten
Uit de analyse van het Nieuwsuur-fragment over The Interview blijken, in het kader van
culturele studies, een heleboel dominante en tegendraadse lezingen te zijn opgenomen. Ook
komen er enkele culturele waarden aan bod bij de verschillende interviewkandidaten (Van
Es, 2011).
Zo echoot door het hele fragment de implicatie (encodering) dat het Westen zijn oordeel
over Noord-Korea al klaar heeft. Ook al hebben IT-deskundigen nog geen hard bewijs gezien
voor de bewering dat Noord-Korea Sony heeft gehackt; toch denken veel westerlingen, de
Amerikanen voorop, dat Noord-Korea schuldig is (dominante lezing). Het is immers toevallig
dat juist naar aanloop van de release van de Noord-Korea bespottende film The Interview,
filmbedrijf Sony wordt gehackt (tegendraadse lezing).

Zowel IT-medewerker bij Fox IT Ronald Prins als hoogleraar Koreastudies aan de Universiteit
Leiden Remco Breuker vinden de reactie van Sony om de film terug te trekken overdreven.
Deze beslissing van Sony kan tevens worden opgevat als een teken van zelfstandigheid
(intrinsieke waarde). [T11]De publieke opinie ofwel dominante lezing is dat Sony met die actie
de vrijheid van meningsuiting (een culturele waarde) heeft besmuikt en te buigen voor
Noord-Korea (matigheid, instrumentele waarde). Bovendien wordt met het annuleren van
de verspreiding van de satirische boodschap van The Interview (het recht om te
bespotten/satire ofwel moed, culturele waarde) ondermijnd. De film is immers niet bedoeld
als politiek gengageerde film, maar puur als komedie.
Hoogleraar Remco Breuker denkt dat de Noord-Koreanen boos n bang zijn dankzij The
Interview (gezondheid, instrumentele waarde). Dit omdat hun leider, in tegenstelling tot de
eerdere parodie Team America: World Police (2004) in The Interview wordt vermoord.
Breuker doelt daarmee op de grens van de geloofwaardigheid van propaganda: pas als je
leider sterft, is dat z drastisch dat het niet meer in het dagelijkse propagandaplaatje past
(decodering, tegendraadse lezing). Deze lezing kan verbonden worden met het begrip
trouw (instrumentele waarde) van de Noord-Koreaanse bevolking aan haar leider Kim JongUn.
Verder stelt de hoogleraar dat de Noord-Koreaanse bevolking meer dan ooit in aanraking
komt met het Westen, onder andere door de zwarte markt en films (dominante lezing).
Breuker veronderstelt met deze bewering dat het Noord-Koreaanse volk tegenwoordig een
grotere mate van vrijheid (intrinsieke waarde) geniet. Bovendien is er door die blootstelling
van Noord-Korea aan de westerse cultuur meer sprake van gelijkwaardigheid (intrinsieke
waarde) in vergelijking met het Westen. Het deelnemen aan activiteiten op de zwarte markt
vergt voorts moed (instrumentele waarde) van de Noord-Koreanen. En tot slot doet het
Westen met de uitbreiding van zijn kennis en cultuur richting de Noord-Koreanen in zekere
mate aan hulpvaardigheid, eerlijkheid en vriendelijkheid (instrumentele waarden).
Met die gedachte in het achterhoofd vindt het regime klaarblijkelijk dat zij ng harder moet
terugslaan in de richting van het Westen, om op die manier alsnog autoriteit af te dwingen
(decodering, tegendraadse lezing). Hoogleraar Koreastudies Remco Breuker denkt dan ook
dat Noord-Korea digitale wraak- en terreuracties als hacken in de toekomst vaker zal gaan
toepassen (dominante lezing). Dit omdat het de kwetsbaarheden van alle internationale
spelers maximaal uitbuit, relatief goedkoop is en weinig middelen vereist (tegendraadse
lezing).
Breuker pleit ervoor dat The Interview openbaar beschikbaar wordt, omdat het volgens hem
de enige manier is om het Noord-Koreaanse regime te raken en bewustwording te kweken
onder de bevolking in het land (encodering). Hiermee laat de hoogleraar aan de Universiteit
Leiden duidelijk merken dat hij een tegenstander is van Kim Jong-Un en de zijnen
(decodering). De culturele waarden hulpvaardigheid, eerlijkheid (instrumenteel) en ook

rechtvaardigheid (intrinsiek) vanuit het Westen komen bij deze uitspraak van Breuker om de
hoek kijken.
Filmjournalist Ren Mioch meldt ten slotte dat hij vermoedt dat het filmfestival in Berlijn The
Interview in februari zal vertonen. De reden daarvoor: dat jaarlijkse evenement heeft een
voorkeur voor politiek getinte films (encodering). En The Interview van Sony is, ondanks zijn
komische insteek, een politieke film bij uitstek (dominante lezing). Daarbij komt dat Sony de
film flink in de kijker kan spelen door het project in Berlijn te tonen, wat voor zowel
eerherstel (het bedrijf besliste zoals gezegd eerder nog om de film helemaal niet uit te
brengen) als extra inkomsten kan zorgen (tegendraadse lezing).
Tot slot benadrukken de Japanners met die manoeuvre dat zij, net als Remco Breuker, een
duidelijke tegenstander zijn van het Noord-Koreaanse regime. Met andere woorden: Sony
zou met die actie de culturele waarden moed, trouw, eerlijkheid (instrumenteel) en vrijheid
(intrinsiek) aanboren.
Het volgende hoofdstuk vermeldt de conclusies die kunnen worden getrokken uit dit
onderzoek.
[T12]

Conclusies
De hoofdvraag van dit onderzoek is: welke culturele waarden bevat het Nieuwsuurfragment van 18 december 2014? [T13]Naast het vinden van die culturele waarden in het
fragment over de Sony-film The Interview, zijn in dit verslag ook de gebruikte encoderingen,
decoderingen, dominante en tegendraadse lezingen doorgrond. De aanleiding voor het
onderzoek was om te onderzoeken wat de beweegredenen zijn van Sony (verantwoordelijk
voor The Interview) en het Noord-Koreaanse regime onder leiding van Kim Jong-Un (dat in
de film van Sony wordt bespot) naar aanleiding van de controversile film The Interview.
De onderzoeksopzet bestond uit het destilleren van alle culturele waarden (intrinsiek en
instrumenteel), encoderingen (boodschappen van de zender), decoderingen (interpretaties
van de ontvangers), dominante (interpretaties die het meest logisch en gangbaar zijn) en
tegendraadse lezingen (interpretaties die afwijken van de norm en worden bereikt door

verder te denken) in het bijna zeven minuten durende Nieuwsuur-fragment. De citaten,

boodschappen en de daaruit voortvloeiende interpretaties zijn afkomstig van de Nieuwsuurredactie zelf, hoogleraar Koreastudies aan de Universiteit Leiden Remco Breuker, ITbedrijfsmedewerker Ronald Prins en filmjournalist Ren Mioch.
De belangrijkste conclusie is dat Nieuwsuur de controverse rondom The Interview vanuit een
dominant westers perspectief bekijkt. De drie interviewkandidaten (Breuker, Prins en Mioch)
zijn allen afkomstig uit Nederland en kijken logischerwijs met een westerse blik naar de
beslissingen van Sony (Japan) en Kim Jong-Uns regime (Noord-Korea). Ook wordt benadrukt
dat vooral Amerika (met de FBI voorop) al bij voorbaat Noord-Korea als schuldige aanwees
van de Sony-hack naar aanleiding van de release van The Interview.
Een andere dominante lezing die uit het Nieuwsuur-fragment kan worden gehaald, is dat de
beslissing van Sony om de film aanvankelijk terug te trekken, als een teken van zwakte en
een buiging voor de Noord-Koreaanse spierballentaal wordt beschouwd. Hoogleraar Breuker
haalt de tegendraadse lezing aan dat de Noord-Koreanen, die dagelijks gebukt gaan onder
een flinke dosis propaganda van hun regime, pas geschokt zijn als hun leider (zelfs in een
fictieve film) de dood vindt. Verder zegt hij, als dominante lezing, dat het Noord-Koreaanse
regime wegens de toenemende westerse invloed zich genoodzaakt voelt om met harde
woorden n daden naar het Westen uit te halen.
Remco Breuker denkt dat The Interview een ideaal middel kan zijn om de geloofwaardigheid
van Kim Jong-Un onderuit te halen. De film kan daardoor als een westerse manier van
eerlijkheid, rechtvaardigheid en hulpvaardigheid aan het Noord-Koreaanse volk worden
beschouwd. Bovendien is het een vorm van soft power, omdat het Westen het regime op die
manier zonder fysieke, politieke of militaire kracht tot wankelen kan brengen.
Wat Sony betreft: het bedrijf kan volgens filmjournalist Ren Mioch een statement maken
door The Interview op het filmfestival in Berlijn in februari alsnog voor een groot publiek te
vertonen. Daaruit haalt het filmbedrijf niet alleen financieel en marketingtechnisch gewin
(tegendraadse lezing), maar kan het ook zijn eerdergenoemde imagoschade herstellen en
een politiek statement maken tegenover Noord-Korea (dominante lezing).
In het volgende hoofdstuk staat de matrix, met alle citaten, inclusief tijdstip in het fragment,
dominante en tegendraadse lezingen in een duidelijk overzicht.
[T14]

Matrix
Analyse-eenheid
Tijd

Tekst

Beeld / geluid

Noemer

0.01

Inleiding

Het is de kersthit die niemand zal

zien.

Beeld/Geluid

0.12

Inleiding

Na een hack tegen Sony,

waarschijnlijk door Noord-Korea...

Beeld/Geluid

0.22

Citaat van Ronald Prins

van beveiligingsbedrijf
Fox IT
Citaat van hoogleraar
Koreastudies Remco
Breuker
Voice-over

De reactie erop, de paniek

eromheen, dat laat een vorm van
onvolwassenheid zien.
Veel te drastisch. Absoluut
ongepast, denk ik.

Beeld/Geluid

Van alle kanten ligt

filmmaatschappij Sony onder vuur.
Met het terughalen van The
Interview zou het een knieval voor

Geluid

0.28

0.40

Beeld/Geluid

Decodering:
Dominante lezing
Sony trekt The Interview
terug, waardoor niemand
de film kan zien.

Decodering:
Tegendraads

Alleen mensen die

de film via officile
kanalen willen
bekijken, kunnen
The Interview niet
meer zien.
Noord-Korea heeft Sony
Het is wel heel
gehackt, maar daar
toevallig dat Sony
bestaat nog geen keihard
wordt gehackt als
bewijs voor.
het een film wil
uitbrengen waarin
Noord-Korea wordt
bespot.
Sony is laf door The
Het publiek denkt te
Interview terug te trekken. makkelijk over de
beslissing van Sony.
Sony overdrijft sterk door Sony impliceert
de film in te trekken.
hiermee bang te zijn
voor Noord-Korea.
Sony vindt veiligheid
Noord-Korea duldt
belangrijker dan de
geen kritiek op zijn
vrijheid van meningsuiting functioneren, laat
door zijn beslissing om de staan door middel

1.38

Voice-over

1.54

Citaat van hoogleraar

Koreastudies Remco
Breuker

2.57

Voice-over

de dictatuur hebben gemaakt; de

vrijheid van meningsuiting een slag
hebben toegebracht. En dat
allemaal om wat uiteindelijk
gewoon bedoeld is als plat
vermaak.
Met Kim Jong-Un loopt het in de
film inderdaad niet goed af. En
precies dat heeft in Pyongyang alle
alarmbellen doen afgaan, denkt
hoogleraar Koreastudies Remco
Breuker. De Noord-Koreanen zijn
niet zozeer boos, ze zijn oprecht
bang.
De gewone Noord-Koreaan heeft
ook wel in de gaten dat veel van de
propaganda niet klopt, maar als
het buitenland een film als deze
kan maken, waarin hij niet alleen
niet serieus wordt genomen maar
ook de ultieme fantasie van
rebellen wordt getoond namelijk
de moord op de alleenheerser, op
de dictator dat is iets wat, denk
ik, onoverzienbare consequenties
zou kunnen hebben.
En nu verdenkt de Amerikaanse
regering Noord-Korea dus van de
hack. IT-deskundigen denken in
dezelfde richting, maar hebben het

film niet uit te brengen.

van satire in een

film.

Geluid

De dood van Kim Jong-Un

in The Interview heeft de
Noord-Koreanen zowel
boos als bang gemaakt.

Noord-Koreanen
geloven dat de
Sony-film een reel
scenario in hun land
kan worden.

Beeld/Geluid

Zodra Kim Jong-Un in een

propagandaspotje dood
wordt afgeschilderd, zijn
de Noord-Koreanen in
staat om erin te geloven.

Een satirische film

als The Interview
bezit de potentie
om taboes en
propaganda in
Noord-Korea te
doorbreken.

Geluid

IT-deskundigen verdenken
Noord-Korea van het
hacken van Sony, maar
willen eerst bewijs zien.

Het Amerikaanse
(westerse)
vooroordeel is dat
Noord-Korea bij

ultieme bewijs nog steeds niet

gezien.
Er zijn twee hele grote verschillen:
het ene is dat Kim Jong-Il daar ten
eerste niet in doodging, al werd-ie
een buitenaardse kakkerlak.

3.58

Citaat van Remco

Breuker

Beeld/Geluid

4.05

Citaat van Remco

Breuker

En het tweede is dat op dat

Beeld/Geluid
moment de zwarte handel, dus de
zwarte markten in Noord-Korea die
nu in verbinding staan met China,
nog lang niet zo goed ontwikkeld
waren als dit moment. Men keek
nog lang niet zo veel westerse films
of Zuid-Koreaanse films, of in ieder
geval uit het buitenland
gemporteerde films als nu. Het
regime zat toen ook veel steviger
in het zadel dan nu. En dat allemaal
bij elkaar maakt het gewoon bijna
onmogelijk voor Noord-Korea om
niet heel erg hard te reageren.

4.57

Citaat van Remco

Breuker

Ik denk dat dit best weleens het

begin zou kunnen zijn van een
nieuwe manier van Noord-Korea
om met de internationale wereld

Beeld/Geluid

De Noord-Koreanen
waren minder geraakt
door Team America dan
door The Interview, omdat
de voormalige leider Kim
Jong-Il in die eerste film
net doodging.
Doordat Noord-Korea
tegenwoordig meer wordt
benvloed door het
buitenland (met name het
Westen), voelt het regime
zich verplicht om keihard
terug te slaan.

De politieke maatregelen
van Noord-Korea gericht
op het Westen, zullen
volgens Breuker

voorbaat de
schuldige is.
Pas als een NoordKoreaanse leider
doodgaat in een
fictieve film,
reageert het land
met repercussies.
Noord-Korea voelt
zich bedreigd door
buitenlandse
invloeden; hoe meer
Noord-Koreanen in
aanraking komen
met het
verderfelijke
Westen, des te
harder het regime
zijn best doet om te
tonen dat het daar
niet van gediend is.
Ditmaal dus door
Sony te hacken, een
zeer drastische
wraakoefening.
Aangezien de
wereld steeds
minder oorlogen
kent en

om te gaan. Dit buit alle

kwetsbaarheden van alle
internationale spelers maximaal
uit. En dat ten opzichte van een
relatief geringe investering van
Noord-Koreaanse kant. Het is een
stuk goedkoper dan een kerntest.

verschuiven van militair

naar digitaal.

5.21

Citaat van Ronald Prins

[Het terughacken van NoordKorea] zou in algemene zin

natuurlijk een normale reactie zijn,
al valt er in Noord-Korea niet heel
veel terug te hacken, want daar
hebben ze niet zo heel veel ITtechnologie.

Beeld/Geluid

Wraak nemen op NoordKorea door eveneens te

hacken is zinloos, want
Noord-Korea beschikt
nauwelijks over
computertechnologie.

5.32

Citaat van Remco

Breuker

Ik denk dat Amerika, als het

Beeld/Geluid
duidelijk is dat Noord-Korea
hierachter zit en ook als het niet
duidelijk is dat dat zo is er zorg
voor moet dragen dat deze film
openbaar beschikbaar raakt. Ik zou
zeggen: sponsor degenen die de
dvds aan ballons willen hangen.
Stuur deze boodschap Korea in; dat

De enige manier om het

Noord-Koreaanse regime
ten val te brengen is om
The Interview in het land
te verspreiden en de
inwoners zo bewust te
maken van hoe hun land
cht in elkaar zit.

defensiebudgetten
in veel landen dalen,
besluit Noord-Korea
om het Westen
voortaan via het
internet en andere
digitale wegen
(waar het Westen
massaal gebruik van
maakt) aan te
pakken.
Een betere manier
dan via IT, zou voor
het Westen een
wraakactie zijn met
behulp van militaire
en/of politieke
middelen. Daarin
kan men NoordKorea wl hevige
slagen toedienen.
Noord-Korea kan
alleen een
succesvolle staat
worden als het
Westen ingrijpt. The
Interview kan
daarbij een mooi
begin zijn.

6.14

Citaat van filmjournalist

Ren Mioch

is uiteindelijk de enige manier

waarop je dit regime kan raken.
...Ik vermoed echt dat-ie op het
filmfestival van Berlijn gaat
draaien, half februari. Dat is een
filmfestival waar altijd de politieke
film behoorlijk veel aandacht krijgt.

Beeld/Geluid

Het feit dat het Berlijnse

filmfestival een voorkeur
heeft voor politieke films,
kan ertoe leiden dat The
Interview in februari
alsnog te zien is.

Zowel Sony als het

filmfestival in Berlijn
kunnen zichzelf op
de kaart zetten door
The Interview in
februari te
vertonen. Sony
doordat het voor
eerherstel en
inkomsten zorgt, en
het filmfestival
omdat het op die
manier de vrijheid
van meningsuiting,
zijn politieke
profilering en
onafhankelijkheid
en het verzet tegen
de Noord-Koreaanse
dictatuur succesvol
onderstreept.

In het hieropvolgende hoofdstuk staat de transcriptie van het Nieuwsuur-fragment over The Interview, uitgezonden op donderdag 18 december
2014.

Transcriptie fragment Nieuwsuur

Hieronder staat de transcriptie van een fragment van een uitzending van Nieuwsuur, op donderdag 18 december 2014 om
22.00 uur. Gekozen is voor de tijdsintervallen 35:20 en 42:00, omdat daartussen het onderwerp van dit onderzoek aan bod
komt. De link naar de uitzending is http://www.npo.nl/nieuwsuur/18-12-2014/VPWON_1220891.
Presentatrice Marille Tweebeeke: Het is de kersthit die niemand zal zien. The Interview, een Hollywoodkomedie over de Noord-Koreaanse
leider Kim Jong-Un, is door filmmaatschappij Sony teruggetrokken. Na een hack tegen Sony, waarschijnlijk door Noord-Korea, en dreigementen
tegen bioscopen is de film geschrapt.
De reactie erop, de paniek eromheen, dat laat een vorm van onvolwassenheid zien.
Veel te drastisch. Absoluut onacceptabel, denk ik.
Voice-over: Van alle kanten ligt filmmaatschappij Sony onder vuur. Met het terughalen van The Interview zou het een knieval voor de
dictatuur hebben gemaakt; de vrijheid van meningsuiting een slag hebben toegebracht. En dat allemaal om wat uiteindelijk gewoon bedoeld is
als plat vermaak.
Hoogleraar Koreastudies Remco Breuker: Je hebt dus een beroemde presentator in Amerika, een televisiepresentator, en de kijkcijfers zijn
niet zo goed, dus die gaan op zoek naar iets wat hoge kijkcijfers zou kunnen opleveren. Dan krijgt-ie als enige de mogelijkheid om de leider van
Noord-Korea te interviewen. Dan komen er mensen op hem af, die zeggen: je mag het doen, maar je moet hem ook meteen even omleggen.
Voice-over: Met Kim Jong-Un loopt het in de film inderdaad niet goed af. En precies dat heeft in Pyongyang alle alarmbellen doen afgaan,
denkt hoogleraar Koreastudies Remco Breuker. De Noord-Koreanen zijn niet zozeer boos, ze zijn oprecht bang.
Remco Breuker: Het feit dat zijn hoofd wordt opgeblazen, dat is al genoeg om Noord-Korea heel kwaad te krijgen. De gewone Noord-Koreaan
heeft ook wel in de gaten dat veel van de propaganda niet klopt, maar als het buitenland een film als deze kan maken, waarin hij niet alleen
niet serieus wordt genomen maar ook de ultieme fantasie van rebellen wordt getoond namelijk de moord op de alleenheerser, op de dictator
dat is iets wat, denk ik, onoverzienbare consequenties zou kunnen hebben. Een paar dagen geleden is er een interview geweest met een

prominente Noord-Koreaanse balling. Die heeft gezegd: zogauw deze film uitkomt, laat ik hem naar Noord-Korea brengen. Dan hangen we hem
aan ballonnen. Of we smokkelen hem op een usb-stick mee het land in. Daar is denk ik heel goed naar geluisterd in Pyongyang.
Voice-over: De ontstane paniek zou voor Noord-Korea reden zijn geweest voor de Sony-hack. Uit de gehackte e-mails blijkt onder meer dat
Sony het eind van de film, met de gewelddadige dood van Kim, al in de zomer heeft laten zien aan Amerikaanse diplomaten, die toen geen
bezwaar maakten. En nu verdenkt de Amerikaanse regering Noord-Korea dus van de hack. IT-deskundigen denken in dezelfde richting, maar
hebben het ultieme bewijs nog steeds niet gezien.
Ronald Prins van beveiligingsbedrijf Fox IT: Het spel van vaststellen waar het vandaan komt, dat hangt op hele softe factoren, dat mensen
kijken: op welk tijdstip vindt de aanval plaats? Dat bepaalt iets over de tijdzone van de aanvaller, maar dat kun je ook allemaal faken. Je kunt
natuurlijk ook met zn allen drie maanden midden in de nacht gaan werken, en dan lijkt het alsof je uit de andere kant van de wereld komt.
Voice-over: Tien jaar geleden werd Kims vader ook al eens geparodieerd, in de film Team America.
Remco Breuker: Team America, ja, met Kim Jong-Il. Die daar niet in doodgaat, maar volgens mij uiteindelijk zon buitenaardse kakkerlak wordt
aan het einde van de film. Er zijn twee hele grote verschillen: het ene is dat Kim Jong-Il daar ten eerste niet in doodging, al werd-ie een
buitenaardse kakkerlak. En het tweede is dat op dat moment de zwarte handel, dus de zwarte markten in Noord-Korea die nu in verbinding
staan met China, nog lang niet zo goed ontwikkeld waren als dit moment. Men keek nog lang niet zo veel westerse films of Zuid-Koreaanse
films, of in ieder geval uit het buitenland gemporteerde films als nu. Het regime zat toen ook veel steviger in het zadel dan nu. En dat allemaal
bij elkaar maakt het gewoon bijna onmogelijk voor Noord-Korea om niet heel erg hard te reageren.
Voice-over: Wat er met de film gebeurt, is nu aan Sony. Maar over de computerhack, een van de omvangrijkste uit de geschiedenis, maakt het
Witte Huis zich erg druk.
Witte Huis-woordvoerder Josh Earnest: As the members of the national security team meet to discuss this matter, they are considering a
range of options.

Remco Breuker: Ik denk dat dit best weleens het begin zou kunnen zijn van een nieuwe manier van Noord-Korea om met de internationale
wereld om te gaan. Dit buit alle kwetsbaarheden van alle internationale spelers maximaal uit. En dat ten opzichte van een relatief geringe
investering van Noord-Koreaanse kant. Het is een stuk goedkoper dan een kerntest.
Journalist: Zal Amerika gaan terughacken?
Ronald Prins: Dat zou in algemene zin natuurlijk een normale reactie zijn, al valt er in Noord-Korea niet heel veel terug te hacken, want daar
hebben ze niet zo heel veel IT-technologie.
Remco Breuker: Ik denk dat Amerika, als het duidelijk is dat Noord-Korea hierachter zit en ook als het niet duidelijk is dat dat zo is er zorg
voor moet dragen dat deze film openbaar beschikbaar raakt. Ik zou zeggen: sponsor degenen die de dvds aan ballons willen hangen. Stuur
deze boodschap Korea in; dat is uiteindelijk de enige manier waarop je dit regime kan raken.
Filmjournalist Ren Mioch: De film heeft 45 miljoen dollar gekost, maar als je zegt: deze film is een strop, dan ga je ervan uit dat deze film
nooit in de bioscoop te zien zal zijn. En ik denk dat-ie echt over een week of zes, misschien twee maanden, gewoon ergens opduikt. Sowieso
een illegale kopie en misschien video-on-demand, zodat mensen hem thuis kunnen kijken zodat er geen bioscopen geraakt kunnen worden.
Maar ik vermoed echt dat-ie op het filmfestival van Berlijn gaat draaien, half februari. Dat is een filmfestival waar altijd de politieke film
behoorlijk veel aandacht krijgt. En ik denk dat wij in Europa die film misschien wel eerder gaan zien dan Amerika.
Marille Tweebeeke: Een aantal Amerikaanse bioscopen wilde vanavond uit protest die andere parodie, Team America vertonen, maar ook
dat mag niet van filmmaatschappij Paramount Pictures.

In het hierna te lezen en tevens laatste hoofdstuk in dit onderzoek is de literatuurlijst met alle geraadpleegde bronnen, fragmenten en boeken
uiteengezet.

Literatuurlijst
Beaumont-Tomas, Ben. (2014, 10 juli). North Korea complains to UN about Seth Rogen comedy The Interview. The Guardian. Geraadpleegd op
http://www.theguardian.com/film/2014/jul/10/north-korea-un-the-interview-seth-rogen-james-franco.
Boer, Connie de; Brennecke, Swantje. (2009). Media en publiek. (pp. 224-234) (6e druk). Amsterdam: Boom.
Bond, Paul. (2014, 16 december). Sony Hack: Activists to Drop Interview DVDs Over North Korea. The Hollywood Reporter. Geraadpleegd op
http://www.hollywoodreporter.com/news/sony-hack-activists-drop-interview-758529.
Bradshaw, Peter. (2014, 18 december). The Interview: Sonys retreat signals an unprecedented defeat on American turf. The Guardian.
Geraadpleegd op http://www.theguardian.com/film/2014/dec/18/the-interview-sony-hack-north-korea-film.
Butler, Liam. (2014, 22 december). The Streisand Effect and Why We All Now Want to See The Interview. Gizmodo. Geraadpleegd op
http://www.gizmodo.co.uk/2014/12/the-streisand-effect-and-why-we-all-now-want-to-see-the-interview/.
CBC News. (2014, 25 juni). North Korea calls new Seth Rogen film, The Interview, an 'act of war'. Geraadpleegd op
http://www.cbc.ca/news/world/north-korea-calls-new-seth-rogen-film-the-interview-an-act-of-war-1.2686677.
Douthat, Ross. (2014, 23 december). Noord-Korea en de meningenpolitie. De Volkskrant. Geraadpleegd op
http://www.volkskrant.nl/opinie/noord-korea-en-de-meningenpolitie~a3816566/.
Dwyer, Devin; Bruce, Mary. (2014, 19 december). Sony Hacking: President Obama Says Company Made Mistake in Canceling The Interview.
ABC News. Geraadpleegd op http://abcnews.go.com/Politics/obama-sony-made-mistake-canceling-film-release/story?id=27720800.
Eels, Josh. (2014, 17 december). Seth Rogen at the Crossroads. Rolling Stone. Geraadpleegd op
http://www.rollingstone.com/culture/features/seth-rogen-interview-north-korea-controversy-cover-story-20141217?page=4.
Es, Rob van (2011). Professionele ethiek. Morele besluitvorming in organisaties en professies. Kluwer: Deventer.

FBI. (2014, 19 december). Update on Sony Investigation. FBI. Geraadpleegd op http://www.fbi.gov/news/pressrel/press-releases/update-onsony-investigation.

Guardian, The. (2014, 17 december). Hackers who targeted Sony invoke 9/11 attacks in warning to moviegoers. The Guardian. Geraadpleegd
op http://www.theguardian.com/film/2014/dec/16/employees-sue-failure-guard-personal-data-leaked-hackers.
Hall, Stuart. (1973). Encoding and Decoding in the Television Discourse. Birmingham, Engeland: Centre for Cultural Studies, University of
Birmingham.
Hymes, Tom. (2014, 20 december). Take That, Jong-un! Hustler Plans 'The Interview' Porn Parody. Adult Video News. Geraadpleegd op
http://business.avn.com/articles/video/Take-That-Jong-un-Hustler-Plans-The-Interview-Porn-Parody-583005.html.
Kim, Eugene. (2014, 26 december). Demand For The Interview Is Shooting Up In North Korea And Its Government Is Freaking Out. Business
Insider. Geraadpleegd op http://uk.businessinsider.com/north-korean-demand-for-the-interview-2014-12?r=US.
Lang, Brent. (2014, 7 augustus). The Interview with Seth Rogen, James Franco Pushed Back to Christmas. Variety. Geraadpleegd op
http://variety.com/2014/film/news/the-interview-delayed-release-date-1201277869/.
Lang, Brent. (2014, 17 december). Major U.S. Theaters Drop The Interview After Sony Hacker Threats. Variety. Geraadpleegd op
http://variety.com/2014/film/news/major-u-s-theaters-drop-the-interview-after-sony-hacker-threats-1201381861/.
McQuail, Denis. (1997). Audience Analysis. Thousand Oaks, Californi, Verenigde Staten: SAGE Publications.
Morley, David. (1980). David Morleys Study of the Nationwide Audience. Aberystwyth, Wales: University of Wales.
Oranje, Joost (hoofdredacteur en regie). (18 december 2014). Het Noord-Koreaanse regime is bang voor deze film. In: Nieuwsuur. Hilversum:
NOS en NTR. Geraadpleegd op http://nos.nl/nieuwsuur/artikel/2009640-het-noord-koreaanse-regime-is-bang-voor-deze-film.html.
Ryall, Julian. (2014, 20 juni). North Korea slams US film The Interview about Kim Jong-Un. The Daily Telegraph. Geraadpleegd op
http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/asia/northkorea/10914088/North-Korea-slams-US-film-The-Interview-about-Kim-Jong-un.html.

Ryall, Julian. (2014, 17 juli). North Korea appeals to White House to halt release of US comedy film. The Daily Telegraph. Geraadpleegd op
http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/asia/northkorea/10973720/North-Korea-appeals-to-White-House-to-halt-release-of-UScomedy-film.html.
Siegel, Tatiana. (2014, 13 augustus). Sony altering Kim Jong Un Assassination Film The Interview. The Hollywood Reporter. Geraadpleegd op
http://www.hollywoodreporter.com/news/sony-altering-kim-jong-assassination-725092.
Stedman, Alex. (2014, 17 december). Seth Rogen and James Franco Cancel All Media Appearances for The Interview. Variety. Geraadpleegd op
http://variety.com/2014/film/news/seth-rogen-and-james-franco-cancel-all-media-appearances-for-the-interview-1201380917/.
Verhoeven, Nel. (2011). Wat is onderzoek?. (pp. 285-288) (4e druk). Amsterdam: Boom.
Weise, Elizabeth; Johnson, Kevin. (2014, 19 december). Obama: Sony did the wrong thing when it pulled movie. USA Today. Geraadpleegd op
http://www.usatoday.com/story/news/2014/12/19/sony-the-interview-hackers-gop/20635449/.
Winter, Brenno de. (2014, 22 december). Sony heeft zelf ook schuld aan Noord-Koreaanse hack. The Post Online. Geraadpleegd op
http://politiek.thepostonline.nl/column/sony-heeft-zelf-ook-schuld-aan-noord-koreaanse-hack/.