Professional Documents
Culture Documents
Cap Cua Mot So Nguyen1
Cap Cua Mot So Nguyen1
k
(h,k)
theo modulo n
Chng minh
t d = (h, k), th khi ta c th vit h = h1 .d v k = k1 .d, vi (h1 , k2 ) = 1. R rng:
(ah )k1 = (ah1 d )k/d = (ak )h1 1(mod n)
Nu gi s ah c cp r theo modulo n, th theo nh l 2, phi c r|k1 . Mt khc, bi v a c cp k
theo modulo n, nn t ng d:
ahr (ah )r 1(mod n)
suy ra k|hr hay k1 d|h1 dr, suy ra k1 |h1 r. Nhng (k1 , h1 ) = 1, do k1 |r. Vy k1 = r, ta c iu phi
chng minh.
T nh l trn ta rt ra mt h qu sau:
H qu 6 Cho s nguyn a c cp k theo modulo n. Th ah cng c cp k nu v ch nu (h, k) = 1
Chng ta s thy kt qu ca qu trnh trn thng qua trng hp c bit sau:
V d 1 Bng sau y trnh by cp ca cc s nguyn dng nh hn 13 theo modulo 13:
Chng ta quan st rng cp ca 2 theo modulo 13 l 12, trong khi cp ca 22 v 23 l 6 v 4, tng
12
12
ng; d dng nhn thy rng: 6 = (2,12)
v 4 = (3,12)
. Theo ng nh l trn, cc s nguyn l lu
tha ca 2 m cng c cp 12 theo modulo 13 l cc lu tha 2k m (k, 12) = 1; c th l:
21 2, 25 6, 27 11, 211 7(mod 13)
Nu mt s nguyn a c kh nng c cp ln nht c th, th ta gi n l l mt cn nguyn thu ca
n.
nh ngha 7 Nu (a, n) = 1 v a c cp (n) theo modulo n, th a l mt cn nguyn thu ca s
nguyn n
Hay ni mt cch khc, n c a l mt cn nguyn thu nu a(n) 1(mod n), nhng ak
1(mod 13) vi mi s nguyn k < (n)
D dng thy rng 3 l mt cn nguyn thu ca 7, do:
31 3, 32 2, 33 6, 34 4, 35 5, 36 1(mod 7)
2
Tng qut hn, chng ta c th chng minh cn nguyn thu tn ti vi bt k modulo nguyn
t no, v y l mt kt qu quan trng c bn. Mc d c th c cn nguyn thu ca n vi c n
khng phi l s nguyn t(v d, 2 l mt cn nguyn thu ca 9 v 2(0) = 26 = 64 1(mod 9)).
Cng khng c l do g tin tng l mi s nguyn n u s hu 1 cn nguyn thu, v s tn ti
ca cn nguyn thu ph thuc vo tng trng hp c bit hn l mt quy lut chung.
n
v bng quy np n gin d dng xc nhn c 22 > 2n+1 , vi n > 1. Do vy, cp ca 2 theo
modulo Fn nh hn (Fn ). Do 2 khng th l cn nguyn thu ca ca Fn
Mt trong nhng tnh cht quan trng ca cn nguyn thu nm nh l sau:
nh l 8 Cho (a, n) = 1 v a1 , a2 , . . . , a(n) l cc s nguyn dng nh hn n v nguyn t cng
nhau vi n. Nu a l mt cn nguyn thu ca n, th
a, a2 , . . . , a(n)
ng d theo modulo vi n vi a1 , a2 , . . . , a(n) theo mt th t no .
Chng minh
V a nguyn t cng nhau vi n, nn cc lu tha ca a cng nguyn t cng nhau vi n. Do vy, mi
ak ng d modulo vi mt s ai no . M ta bit (n) s trong tp a, a2 , . . . , a(n) khng ng
d vi nhau, do vy cc lu tha ny phi ng d(khng nht thit theo th t xut hin) cc s
nguyn a1 , a2 , . . . , a(n) .
Mt h qu ca nhng g chng ta va chng minh trn, l trong trng hp cn nguyn thu
tn ti, chng ta s bit chnh xc n c bao nhiu cn nguyn thu.
H qu 9 Nu n c mt cn nguyn thu, th n c chnh xc ((n)) cn nguyn thu.
Chng minh
Gi s a l mt cn nguyn thu ca n. Theo nh l trn, cc cn nguyn thu khc ca n c
tm trong tp hp a, a2 , . . . , a(n) . Nhng s cc lu tha ak , 1 k (n), m c cp (n) bng vi
s cc s nguyn k sao cho (k, (n)) = 1. V r rng c ((n)) s k tho mn. Vy c ((n)) cn
nguyn thu.
Kt qu trn c th gii thch qua trng hp a = 2 v n = 9. Bi v (9) = 6, su lu tha u
tin ca 2 phi ng d theo modulo 9, theo mt th t no vi cc s nguyn dng nh hn 9
v nguyn t cng nhau vi 9. Cc s nguyn dng nh hn 9 v nguyn t cng nhau vi 9 l 1, 2,
4, 5, 7, 8, v chng ta nhn thy rng:
21 2, 22 4, 23 8, 24 7, 25 5, 26 1(mod 9)
Theo h qu trn th chng ta c chnh xc ((9)) = (6) = 2 cn nguyn thu ca 9, v chng l
cc s 2 v 5.
Bi tp
1. Tm cc cp ca 2, 3 v 5 theo:
a. modulo 17.
b. modulo 19.
c. modulo 23.
2. Chng minh cc khng nh di y:
a. Nu a c cp hk theo modulo n, th ah c cp k theo modulo n.
3