Kuantiti ditawarkan baru

(unit)

Harga

(c)

(RM)

10 + 2(5)

=20

30
40
50
60
70

10
15
20
25
30

Rujuk keluk S1S1 dalam (b).

(d) (i) Perubahan kuantiti ditawarkan merujuk
kepada pergerakan dari satu titik ke satu titik
yang lain di sepanjang keluk penawaran yang
sama disebabkan oleh perubahan harga barang
itu sendiri.
penawaran
merujuk
kepada
(ii) Perubahan
peralihan keluk penawaran sama ada ke kanan
atau ke kiri akibat perubahan faktor bukan
harga seperti tingkat teknologi dan bilangan
pengeluar. Harga barang diandaikan tetap .
PRAKTIS PEPERIKSAAN STPM 2(a)
Bahagian A

1 c
6 A
ltD
16 A
21 D
26 A

Bahagian B

H
H
p

2 c
7 c
12D
17 A
22 c
27 B

3 A
8 B
13D
18 A
23 B
28 c

4
9
14
19
24
29

D
A
A
B

5 c
10 c
15 A
20 c
25 D
30 B

1 (a) Apa bila pendapa tan rakyat Malaysia meningkat,

kuasa beli pengguna akan bertambah.
Permintaan terhadap kereta Proton Gen-2 akan
bertambah. Keadaan ini akan meningkatkan
harga dan kuantiti keseimbangan kereta Proton
Gen-2 di pasaran.
Harga

(b) Kenaikan cukai terhadap petrol menyebabkan

harga petrol naik. Permintaan terhadap petrol
akan berkurang. Oleh sebab petrol dan kereta
merupakan barang penggenap, permintaan
terhadap kereta Proton Gen-2 turut berkurang.
Kesannya, harga dan kuantiti keseimbangan
kereta Proton Gen-2 akan menurun.

kuan
kepa
2 Kenaikar
kuantiti 1
da lam ke
Pertamba

p
p

Titik E0 ialah titik keseimbangan a sal apa bila

keluk permintaan (D 0 D 0 ) bersilang dengan keluk
penawaran (S 0S0 ). Kenaikan cukai terhadap
petrol menyeba bkan keluk permintaan kereta
Proton Gen-2 bera lih ke kiri dari D 0D 0 ke D p 1
manakala keluk penawaran tetap pada S0S0
Titik E 1 ialah titik keseimbangan baru apabila
keluk Dp 1 bersilang dengan keluk S0 S0 H arga
keseimbangan turun dari OP 0 ke OPt> manakala
kuantiti keseimbangan berkurang daripada OQ
kepada OQ 1
(c) Kenaikan nilai Ringgit Malaysia menyebabkan
harga kereta tempatan (Proton Gen-2) relarif
lebih mahal berbanding dengan kereta import.
Maka, lebih ramai pengguna akan beralih kepada
kereta import dan mengurangkan permintaan
terhadap kereta tempatan . Permintaan terhadap
kereta Proton Gen -2 berkurang, dan harga dan
kuantiti keseimbangannya menurun.

Titik E0
keluk pen
penawara1
asal masi1
permintaat
beralih ke
penawara r
titik kese
bersilang c
naik dari '
meningkat
Pertambah
penawaran
Harg

Harga

Do

01

Kuantiti

Titik E0 ialah titik keseimbangan asal

apabila keluk permintaan (D 0 D0 ) bersilang
dengan keluk penawaran (S 0S0 ). Peningkatan
pendapatan rakyat Malaysia menyebabkan
keluk permintaan kereta Proton Gen-2 beralih
ke kanan dari D 0 D0 ke D 1DP manakala keluk
penawaran tetap pada S0S0 Titik E 1 ialah titik
keseimbangan baru apabila keluk D p 1 bersilang
dengan keluk S0S0 Harga keseimbangan naik
dari OP 0 ke OPt> mana kala kuantiti keseimbangan
meningkat daripada OQ 0 kepada OQ 1

Kuantiti

Titik E0 ialah titik keseimbangan asaJ

apabila keluk permintaan (D 0D0 ) bersilang
dengan keluk penawaran (\S 0 ) . Kenaikan nilai
Ringgit Malaysia menyebabkan kereta tempatan
relatif lebih mahal daripada kereta import.
Maka, keluk permintaan kereta Proton Gen-2
beralih ke kiri dari D 0D 0 ke D 1DP manakala
keluk penawaran tetap pada S0 S0 Titik E1 ialah
titik keseimbanga n bar u apabila keluk
Dp 1 bersilang dengan keluk S0 S0 Harga
keseimbangan turun dari OP 0 ke OPP manakala

Titik E0 iala
permintaan 1
(S0S0 ). Harg<
masing iala
dan pena"
permintaan
Keluk penni
manakala kt
ke S1S1 den~
besar berban
Titik E 1 ial
keluk D 1D 1
keseimbanga
keseimbanga
OQI.
3 (a) Apabil a
dengan
keseimba
dan kuan

kuantiti keseimbangan berkurang daripada OQ 0

kepada OQ,.
2 Kenaikan harga keseimbangan dan peningkatan
kuantiti keseimbangan akan berlaku da lam pasaran
dalam keadaan berikut:
Pertambahan permintaan dan penawaran tetap
Harga

o,

o,
0

Harga

00 0 1

Kuantiti

Titik E0 ialah titik keseimbangan asal apabila

keluk perminraan (D 0D 0 ) bersilang dengan keluk
penawaran (S 0S0 ). Harga dan kuantiti keseimbangan
asal masing-masing ialah OP 0 dan OQ 0 . Apabila
permintaan bertambah, keluk permintaan akan
beralih ke kanan dari D 0D 0 ke Dp 1 dan keluk
penawaran adalah tetap pada S0S0 Titik E, ialah
titik keseimbangan baru apabila keluk Dp,
bersilang dengan keluk S0S0 Harga keseimbangan
naik dari OP 0 ke OP" dan kuantiti keseimbangan
meningkat daripada OQ 0 kepada OQ,.
Pertambahan permintaan melebihi pertambahan
penawaran

Titik E0 ialah titik keseimbangan asal

apabila keluk permintaan (D 0D 0 ) bersilang
dengan keluk penawaran (S 0 S0 ). Harga dan
kuantiti keseimbangan asal masing-masing
ialah OP 0 dan OQ 0 Apabila permintaan dan
penawaran berkurang, kedua-dua keluk
permintaan dan penawaran akan beralih ke kiri.
Keluk permintaan akan beralih dari D 0D 0
ke D 1D" manakala keluk penawaran akan
beralih dari soso ke s,sl dengan peralihan
keluk
perminraan sama
besar dengan
peralihan keluk penawaran. Titik E 1 ialah titik
keseimbangan baru apabila keluk Dp 1 bersilang
dengan keluk S1S1 Harga keseimbangan tidak
berubah, iaitu tetap pada OP 0, dan kuantiti
keseimbangan berkurang daripada OQ 0 kepada
OQ, .
(b) Pertambahan permintaan yang kurang daripada
pertambahan penawaran akan menyebabkan
harga keseimbangan jatuh dan kuanriti
keseimbangan meningkat.

Harga

n
p

n
n

Titik E0 ialah titik keseimbangan asal apabila keluk

permintaan (D 0D 0 ) bersilang dengan ke luk penawaran
(S0S0 ). Harga dan kuantiti keseimbangan asal masingmasing ialah OP 0 dan OQ 0 Apabila perminraan
dan penawaran bertambah, kedua-dua keluk
permintaan dan penawaran akan beralih ke kanan.
Keluk permintaan akan beralih dari D 0D 0 ke Dp"
manakala keluk penawaran akan beralih dari S0S0
ke S1S1 dengan peralihan keluk permintaan lebih
besar berbanding dengan peralihan keluk penawaran.
Titik E1 ialah titik keseimbangan baru apabila
keluk Dp, bersilang dengan keluk S1S1 Harga
keseimbangan naik dari OP0 ke OP" dan kuantiti
keseimbangan meningkat daripada OQ 0 kepada
OQ,.
3 (a) Apabila pengurangan permintaan sama besar
pengurangan
penawaran,
harga
dengan
keseimbangan adalah tetap atau tidak berubah
dan kuantiti keseimbangan menurun.

Titik E0 ialah titik keseimba ngan asal

apabila keluk permintaan (D 0D 0 ) bersilang
dengan keluk penawaran (S 0S0 ). Harga dan
kuanriti keseimbangan asal masing-masing
ialah OP 0 dan OQ 0 Apabila permintaan dan
penawaran bertambah, kedua-dua keluk
permintaa n dan penawaran akan beralih ke
kanan. Keluk permintaan akan beralih dari
D 0D 0 ke D 1D" manakala keluk penawaran
akan bera lih dari S0 \ ke S1S1 dengan peralihan
keluk penawaran lebih besar berbanding
dengan peralihan keluk perminraan. Titik E 1
ialah titik keseimbangan baru apabila keluk D p 1
bersilang
dengan
keluk
S1 S1
Harga
keseimba ngan jatuh dari OP 0 ke OP" mana kala
kuanriti keseimbangan meningkat daripada OQ 0
kepada OQ 1

4 (a)

Harga

itu sendiri seperti harga barang lain, pendapatan

pengguna, cita rasa dan struktur penduduk.
Perubahan kuantiti diminta

: ~

Po ---------r ---- - a
'

Kuantiti

Apabila harga kasut tempatan naik dari OP 0 ke

OPP kuantiti diminta kasut tempatan berkurang
daripada OQ 0 kepada OQ,. Perubahan kuantiti
diminta kasut berlaku di sepanjang ke luk
permintaan yang sama (DD), iaitu dari titik a
ke titik b atau dikenali sebagai penguncupan
permintaan.

w
n
p

a,

2:

t
' 0..
Po --- --- _:_--- - e

20

p1

15

~-- -----,-----~-'
: ~
~
--

.--
a2 ao a,
'

'

10

Kuantiti

'

H arga asal ialah OP 0 dan kuantiti diminta asa l ialah

OQ 0 Apabila harga jatuh dari OP 0 ke OP" kuantiti
diminta akan meningkat daripada OQ 0 kepada OQ 1
Pertambahan kuantiti diminta ditunjukkan oleh
pergerakan dari titik eke titik f ya ng dikenali sebagai
pengembangan perm intaan . Sebaliknya, apabila
harga naik dari OP 0 ke OP 2, kuantiti diminta akan
berkurang daripada OQ 0 kepada OQ 2 Pengurangan
kuantiti diminta ditunjukkan oleh pergerakan dari
titik e ke titik g yang dikenal i sebagai penguncupan
permintaan.
Perubahan permintaan

Kuantiti

Apabila tiba musim perayaan seperti Hari Raya

Aidilfitri, wu jud pertambahan permintaan
terhadap kasut tempatan seperti ditunjukkan
oleh peralihan keluk permintaan ke kanan dari
D 0D 0 ke Dp, . Pada tingkat harga yang sama,
iaitu OP 0, k uantiti diminta kasut tempatan
meningkat daripada OQ 0 kepada OQ 1

o,

ao

3
3

'+----'
0

p 2 ------ 9

Harga

Han
(RM

Harga

P, --------- b

(b)

(b)

(c)

Apa bila cita rasa pengguna beralih kepada kasut

import, permintaan terhadap kasut tempatan
akan berkurang. Hal ini demikian kerana
kasut tempatan dan kasut import merupakan
barang pengganti. Oleh itu, keluk permintaan
kasut tempatan akan bera li h ke kiri dari D 0 D 0
ke Dp,. Pada tingkat harga yang sama, iaitu
OP 0, kuantiti diminta kasut tempatan berkurang
daripada OQ 0 kepada OQ 1
5 Perubahan kuantiti diminta merujuk kepada
pergerakan dari satu titik ke satu titik yang lain di
sepanjang keluk permintaan yang sama disebabkan
oleh perubahan harga barang itu sendiri. Perubahan
permintaan pula merujuk kepada peralihan keluk
permintaan sama ada ke kanan atau ke kiri
disebabkan oleh faktor-faktor selain harga barang

a2

ao a,

Bahagian C

1 (a)

Kuantiti
diminta
(unit)

Harga
(RM)
Kuantiti
diminta
baru
(unit)

Ruju
(d ) Pert<
pert<
2 (a) 602P +

Kuantiti

Katakan suatu bara ng ialah barang normal. Keluk

permintaan asal ialah D 0D 0 dengan harga asal ialah
OP 0 dan kuantiti diminta asal ialah OQ 0 Apabila
pendapatan pengguna meningkat, permintaan
terhadap barang aka n meningkat. Maka, keluk
permintaan akan beralih ke kanan dari D 0D 0 ke
Dp ,. Pada tingkat harga ya ng tetap pada OP 0,
kuantiti diminta meningkat daripada OQ 0 kepada
OQ 1 Peralihan keluk permintaan ke kanan dikenali
sebagai pertambahan permintaan.
Sebaliknya, apabila pendapatan pengguna
berkurang, permintaan terhadap barang akan
berkurang. Maka, keluk permintaan akan beralih
ke kiri dari D 0D 0 ke D 2D 2 Pada tingkat harga yang
tetap pada OP 0, kuantiti diminta berkurang daripada
OQ 0 kepada OQ2' Peralihan keluk permimaan ke kiri
dikenali sebagai pengurangan permintaan.

Harga
(RM)

(c)

40

35

30

25

20

15

10

80- 2(40)
=0

10

20

30

40

50

60

Harg
kesei

(b) ~

(R

(c ) 40 -

2P +

Harga keseimbangan baru ialah RM10 dan

kuantiti keseimbangan baru iala h 20 unit.
(d ) Keluk permintaan beralih ke kiri, harga
keseimbangan jatuh dan kuantiti keseimbangan
menurun.

(b)

3 (a)

(c)

10

Harga
(RM)

20

30

40

40

35

50

30

60

70

80

25 120

15

100- 2(40)
= 20

30

40

50

60

70

Kuantiti diminta
(unit)

1.00

100- 20 (1) = 80

10 + 40 (1) =50

1.50
2.00
2 .50
3.00

70
60
50
40

70
90
110
130

10
(b)

Kuantiti
diminta
baru
(unit)

Kuantiti
ditawarkan
(unit)

Harga
(RM)

80

Harga
(RM)

3.00
2.50
2.00

10rmal. Ke

Rujuk keluk D 1D 1 dalam graf.

(d) Pertambahan pendapatan pengguna dan
pertambahan penduduk .
2 (a) 60- 2P = 2P
2P + 2P = 60
4P = 60
p
60
4
= 15
Gantikan P = 15 dalam persamaan Qd = 60- 2P
Qd = 60- 2P
= 60- 2 (15)
= 60-30
= 30
Harga keseimbangan ialah RM15 dan kuantiti
keseimbangan ialah 30 unit.
(b)

n pen
Jarang a "
aka n bera=
H ha rga y -~
ang daripa inraan ke --aan.

Harga
(RM)

Kuantiti
diminta
(unit)

30

60- 2(30) = 0

25
20
15
10
5

10
20
30
40
50

50

60

50
40
30
20
10

(c)

Harga

Kuantiti ditawarkan baru

(unit)

(RM)

-20 + 40 (1) = 20

1.00
1.50
2.00
2.50
3.00

2.00- 1.50
1.50
= 33.33 %

(c) 40- 2P = 2P
2P + 2P = 40

40
60
80
100

w
H
p
H

__
n

_.,...,,,

100

Peratusan perubahan kuantiti keseimbangan

4
= 10
Gantikan P = 10 dalam persamaan Qd = 40 - 2P
Qd = 40- 2P
= 40- 2 (10)
= 40-20
= 20

( 331
-----

Harga keseimbangan ialah RM1.50 dan kuantiti

keseimbangan ialah 70 unit.

Rujuk keluk 515 1 dalam graf.

H arga keseimbangan baru ialah RM2.00
dan kuantiti keseimbangan baru ialah
60 unit.
(d) Peratusan perubahan harga keseimbangan

30 = 60

P=~

10

1.00

Kuantiti
ditawarkan
(unit)

4P = 40

15

1.50

= 60-70 x 100
70
= - 14 .29 %
4 (a) Qd = 40- 0.5(50)
= 40-25
= 15 unit
Q, =50+ 10
= 60 unit

'

' '

Pada tingkat harga RM50, pasaran tidak

mencapai keseimbangan kerana wujud lebihan
penawaran sebanyak 45 unit (60 unit - 15 unit).
(b) 40- 0.5Py = Py + 10
Py +0.5Py = 40 - 10
1.5Py = 30
p

=_lQ_
1.5

=20
20 dalam persamaan
Gantikan PY
Qd = 40 - 0.5Py
Qd = 40 - 0.5Py
= 40 - 0.5(20)
= 40- 10
=30
Harga keseimbangan ialah RM20 dan kuantiti
keseimbangan ialah 30 unit.
Maka, kuantiti diminta meningkat sebanyak
15 unit (30 unit - 15 unit), kuantiti ditawarkan
menurun sebanyak 30 unit (60 unit- 30 unit),
dan harga jatuh daripada RM50 kepada
RM20.
(c) 100- 0.5Py = Py+ 10
Py+ 0.5Py = 100-10
1.5Py = 90
p

ft

w
ft
p
ft

Qd = 50- p

Qd = 50- 2P

Harga
(RM)

Kuantiti
diminta
('000 unit)

Kuantiti
diminta
('000 unit)

50 - 5 = 45

50 - 2(5) = 40

10
15
20

40
35
30

30
20
10

Harga
(RM)
5

40-45 = -5

10
15
20

-10
-15
-20

BAB 2(b)

E
3 (a)

1
0.4P =

P =
(b) Apa
Qd = -

Ujian Kendiri 1

1 (a) E =- 150 x _i_

d
6
50
= - 2 atau 2
(b) Ed= 1 pada tingkat harga RM3
Ed== pada tingkat harga RM6
Ed = 0 pada tingkat harga RMO
(c)

150
5
(i)Ed = - - - x 6
25
= -5 atau 5

150
2
= - -- x -6
100
= -0.5 atau 0.5
2 (a) Apabila P = 0,
5P = 110 - Q
5(0) = 110-Q
0 = 110-Q
Q = 110 unit
Apabila Q = 0,
5P=110-Q
5P = 110 - 0
5P = 110
p

= 110
5
=RM22

( 332

Perubahan kuantiti diminta

('000 unit)

(iii) Apabila P = 15,

Qd =50- 2P
=50- 2(15)
=20
Kuantiti diminta ialah 20 000 unit. Maka,
wujud lebihan permintaan di pasaran
sebanyak 5000 unit (20 000 unit - 15 000
unit).
(iv) Jumlah hasil pengeluar = RM15 x 15 000
= RM225 000

=22..
1.5

= 60
60 dalam persamaan
Gantikan PY
Qd = 100- 0.5Py
Qd = 100- 0.5Py
= 100- 0.5(60)
= 100-30
=70
Harga keseimbangan baru ialah RM60 dan
kuantiti keseimbangan baru ialah 70 unit.
5 (a) Jika barang Y ialah barang percuma, P = 0
Qd =50- p
=50- 0
=50
Maka, kuantiti diminta ialah 50 000 unit.
(b)Qd=5 0-P
=50- 15
= 35
Kuantiti diminta ialah 35 000 unit.
Jika Q, = 15 000 unit, wujud lebihan
permintaan di pasaran sebanyak 20 000 unit
(35 000 unit- 15 000 unit).
(c) (i)

(ii)

=--Ujian Kendiri :

Keluk
permintaan

u
v
w
X
y

Ujian Kendiri :

1 (a)

(i) Ec :