Professional Documents
Culture Documents
Çatı Tanzim Ve Görünüşleri
Çatı Tanzim Ve Görünüşleri
Çatı Tanzim Ve Görünüşleri
NAAT TEKNOLOJS
Ankara, 2010
PARA LE SATILMAZ.
NDEKLER
AIKLAMALAR ....................................................................................................................ii
GR ....................................................................................................................................... 1
RENME FAALYET1 .................................................................................................... 3
1. ATI TANZMLER ........................................................................................................... 3
1.1. at Tanm ................................................................................................................... 3
1.2. at eitleri ................................................................................................................. 4
1.2.1. Sundurma (Tek Sathl) at.................................................................................. 5
1.2.2. Beik (ift Sathl) at ......................................................................................... 5
1.2.3. Krma at ............................................................................................................. 7
1.2.4. Kelebek Kanatl at.............................................................................................. 8
1.2.5. Mansart at .......................................................................................................... 8
1.2.6. et (Testere Dili) at .......................................................................................... 9
1.2.7. Fenerli at ............................................................................................................ 9
1.2.8. Sivri ( Pavyon veya Mahturi ) at...................................................................... 10
1.2.9. Silindir at.......................................................................................................... 10
1.2.10. Kubbe at......................................................................................................... 10
1.2.11. Kule at............................................................................................................ 10
1.3. at Tanzimleri ........................................................................................................... 11
1.3.1. Tanm.................................................................................................................. 11
1.3.2. at Tanzim ekilleri........................................................................................... 11
1.3.3. at Tanziminin Uygulanmas............................................................................. 12
UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 16
LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 19
RENME FAALYET2 .................................................................................................. 21
2. ATI GRNLERNN ZLMES.......................................................................... 21
2.1. Tanm ......................................................................................................................... 21
2.2. at Eimi ve at Eiminin Bulunmas..................................................................... 21
2.2.1. A Cinsinden ...................................................................................................... 21
2.2.2. Oran Cinsinden .................................................................................................... 22
2.2.3. Yzde Cinsinden.................................................................................................. 22
2.3. at Grnleri izimi .............................................................................................. 23
2.4. Farkl at Tipleri Grn izimleri......................................................................... 24
UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 30
LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 33
MODL DEERLENDRME .............................................................................................. 34
CEVAP ANAHTARLARI ..................................................................................................... 36
KAYNAKA ......................................................................................................................... 38
AIKLAMALAR
AIKLAMALAR
KOD
582YIM382
ALAN
naat Teknolojisi
DAL/MESLEK
at Sistemleri
MODLN ADI
at Tanzim ve Grnleri
MODLN TANIMI
SRE
40/16
N KOUL
YETERLK
MODLN AMACI
Genel Ama
Gerekli ortam salandnda tekniine uygun olarak at
izimlerini yapabileceksiniz.
Amalar
1. at tanzimlerini izebileceksiniz.
2. at grnlerini izebileceksiniz.
ETM RETM
ORTAMLARI VE
DONANIMLARI
LME VE
DEERLENDRME
ii
GR
GR
Sevgili renci,
Gelien inaat sektrnn kalifiye i gc ihtiyac her geen gn artmaktadr. Onun
iin sizler, at sistemleri mesleinin gerektirdii her trl bilgi ve beceriye sahip olup inaat
sektrnn arad kalifiye elemanlar arasna katlmalsnz.
naat sektrnde at sistemleri proje ve imalat konusunda kendisini iyi yetitirmi
elemanlara her zaman ihtiya duyulmutur. yi elemanlar; kullanlacak malzemeleri, yapm
iin gerekli olan aralar, yapm kurallarn ve proje okumay ok iyi bilmelidir ki yapt i
teknik kaide ve kuralara, normlara, standartlara uygun olsun. Kalifiye eleman olmann gerei
budur.
Bu modl sonunda at tanzimi, at ekilleri ve at grnleri izimlerini mimari
izim esaslarna uygun olarak yapabileceksiniz.
RENME FAALYET1
RENME FAALYET1
AMA
Deiik at ekillerini tanyabilecek; bunlarn yapl gayesini, kullanld binalar
renebileceksiniz.
ARATIRMA
1. ATI TANZMLER
1.1. at Tanm
Bir binay stnden etkileyen yamur, kar, rzgr, scak ve souk gibi d etkilerden
korumak zere binann en stnde ina edilen yap elemandr.
zerine gelen sular bekletmeden aktabilmesi iin at yzeyi meyilli olarak yaplr.
Bu meyil atnn yapld yerin iklimine, kullanlacak at rt malzemesinin cinsine ve
binann grnne gre deiir.
atlar yapldklar malzemenin cinsine gre ahap, elik ve betonarme olmak zere
ksma ayrlr. Bir atnn yapmnda bu malzemelerden iki ya da daha fazlas
kullanlyorsa esasn tekil eden ve atnn tayc sistemini oluturan malzemenin ismini
alr.
atlar meyilli yzeylerin ekil ve saysna gre isim alr.
1. Damlalk veya
oluk
2. Eik mahya (srt)
3. Tepe mahya veya
mahya
4. Dk mahya
5. Dere mahya
(dere)
6. Tepe
7. Baca
8. Saak
9. Meyilli yzey
1.2. at eitleri
at ekilleri binalarn zelliklerine gre farkl olabilir ise de genel bir snflandrma
ile aadaki isimlerle gruplandrlabilir:
Kule at
Kubbe at
Silindir at
Sivri at
Fenerli at
Aada iki farkl beik atnn n ve st grnleri verilmitir. Soldaki ekilde (a)
meyilli yzeylerin eimi ayn olduundan mahyas bina dar kenarna ortal, sadakinde (b)
ise meyilli yzeylerin eimi farkl olduundan mahyas bina dar kenarna ortal olmayan bir
beik at modeli grmektesiniz.
(a)
(b)
ekil 1.4: Meyilleri farkl iki ayr beik atnn n ve st grn
1.2.3. Krma at
atnn zerine yapld binann kenarlar kadar meyilli yzeyleri olan atlardr.
Krma atlarda su aknts meyilli yzeylerin saysncadr (ekil 1.5).
Beik ve krma atlar sadece dikdrtgen kesitli binalarda uygulanmaz. Birden fazla
kare veya dikdrtgen eklindeki atnn biraraya gelip dzenlenmesiyle de oluabilir. Sk
karlalan bu atlara birleik (mrekkep) atlar da denilebilir. Birleik atlar, beik
veya krma at eklinde dzenlenebilir.
1.2.5. Mansart at
at kat yaplmas istenilen binalarda atnn meyilli olan yzeyleri krlarak
tertiplenir. Mansart atlar beik, yarm kalkanl ve krma olmak zere ekilde yaplr.
1.2.7. Fenerli at
Byk aklklar zerine yaplan ahap veya elik atlarda bina i blmnn iten
aydnlatlmas ve havalandrlmas iin yaplr. Fenerli at beik ve krma at eklinde
tanzim edilir (ekil 1.10).
1.2.9. Silindir at
Plan dikdrtgen eklinde olan yaplarda uygulanan bir eit at eklidir (ekil 1.12).
1.2.10. Kubbe at
Plan daire, dzgn okgen olan alanlar zerine ina edilen bu atlar genellikle cami,
hamam, tarihi binalar vb. yaplarda karmza kmaktadr. Genellikle betonarme veya krgir
olarak yaplr (ekil 1.13).
1.2.11. Kule at
Binann ebatlar kk, buna karlk ykseklii fazla olduunda kule at yaplr. Bu
tr atlarda estetik ok nemlidir. Saat kuleleri, cami ve kilise minareleri ve baz tarihi
emelerin atlar bu cinstendir. Bu atlarda makas bulunmad iin at ortasnda bir
dikmeye mertekler aklarak atnn tayc ksm meydana getirilir (ekil 1.14).
10
1.3. at Tanzimleri
1.3.1. Tanm
at tanziminden gaye, binann planna gre aty meydana getiren eik yzeyler ile
mahya yerlerini birletirmektir.
at tanziminde uygulanacak yol, bina kelerinin aortaylarn uzatarak kesien
noktalar birletirmektir.
Aada deiik geometrideki bir bina atsnn tanzimi grlmektedir.
11
ekil 1.16: Dikdrtgen kesitli bir binann krma at biiminde tanzim edilii
Deiik ekillerdeki (L tipli, H tipli, tek veya ift kntl vb.) planlara tanzim
edilecek atlarda ise binay oluturan ksmlar muhtelif dikdrtgenlere ayrlarak kolay bir
ekilde yaplabilir.
12
13
14
Kesien her iki tepe noktas birletirilerek tepe mahya izilir. (2)
15
UYGULAMA FAALYET
UYGULAMA FAALYET
16
lem Basamaklar
neriler
17
KONTROL LSTES
Bu faaliyet kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz beceriler iin
Evet, kazanamadnz beceriler iin Hayr kutucuuna (X) iareti koyarak kendinizi
deerlendiriniz.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
Deerlendirme ltleri
A4 izim kdnz yaptrdnz m?
izim ara gerelerinizi kontrol edip temizlediniz mi?
at tanziminin genel amacn rendiniz mi?
Verilen birleik bir aty, pratike tanzimlemek iin
kelerinden kesik izgilerle uzatarak dikdrtgenlere ayrdnz
m?
Binann her bir kesinden 45 lik aortaylar (eik mahya)
izerek kesitirdiniz mi?
Kesien noktalardan (tepe noktas) dz izgiler izerek at
mahyasn oluturdunuz mu?
Binann i kelerinden yine 45 lik eik mahyalar izerek
bunlar at mahyasyla (tepe mahya) birletirdiniz mi?
Gereken yerlerde dk mahyalar izdiniz mi?
Tanzimi tamamladktan sonra yardmc izgileri sildiniz mi?
Kesik izgilerle saak paylarn palanda gsterdiniz mi?
Planda su ak ynne gre taramalar yaptnz m?
izim ara gerelerinizi toplayarak masanz temizlediniz mi?
Evet
Hayr
DEERLENDRME
Deerlendirme sonunda Hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz.
Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Btn cevaplarnz
Evet ise lme ve Deerlendirme ye geiniz.
18
LME VE DEERLENDRME
LME VE DEERLENDRME
Aadaki sorular dikkatlice okuyarak doru seenei iaretleyiniz.
1.
2.
3.
4.
19
5.
6.
DEERLENDRME
Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap
verirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz.
Cevaplarnzn tm doru ise bir sonraki renme faaliyetine geiniz.
20
RENME FAALYET2
RENME FAALYET2
AMA
at grnlerini kuralna uygun izebileceksiniz.
ARATIRMA
2.2.1. A Cinsinden
at eimi a olarak verildiinde meyilli yzeyin yatay ile meydana getirdii a
alnr. Bu a 15, 20, 25, 30, 45 vb. ekillerde saptanr.
21
22
n grn
sol yan grn
ekil 2.3: Beik bir atnn n ve yan grn
23
Uygulamal rnekler
rnek 1: ekil 2.4te eimi 30 olan sundurma bir atnn iz dm kuralna gre n
ve sol yan grnlerinin nasl izildii grlmektedir.
24
rnek 2: ekil 2.5te eimi 35 olan beik bir atnn iz dm kuralna gre tm
grnlerinin izili metotlar grlmektedir.
25
rnek 3: ekil 2.6da eimi 40 olan krma bir atnn iz dm kuralna gre n,
arka ve yan grnlerinin izili metotlar grlmektedir.
26
rnek 4: ekil 2.7de eimi 33 olan L tipli krma bir atnn iz dm kuralna gre
n ve sa yan grnlerinin izili metotlar grlmektedir.
27
rnek 5: ekil 2.8de eimi 40 olan U tipli krma bir atnn izdm kuralna gre
n ve yan grnnn izili metotlar grlmektedir.
28
rnek 6: ekil 2.9da eimi 30 olan kelebek atnn izdm kuralna gre n ve yan
grnnn izili metotlar grlmektedir.
29
UYGULAMA FAALYET
UYGULAMA FAALYET
30
lem Basamaklar
A4 izim kdnz yaptrnz.
neriler
31
KONTROL LSTES
Bu faaliyet kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz beceriler iin
Evet, kazanamadnz beceriler iin Hayr kutucuuna (X) iareti koyarak kendinizi
deerlendiriniz.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
Deerlendirme ltleri
A4 izim kdnz yaptrdnz m?
izim ara gerelerinizi kontrol edip temizlediniz mi?
at eiminin hangi yollarla bulunduunu rendiniz mi?
at n grnn karmak iin at planna paralel dz bir
izgi izdiniz mi?
at planndaki tm ksmlarn iz dmn kesik izgilerle bu
izgi zerine tadnz m?
atnn eimine gre atn yksekliini buldunuz mu?
Plana gre iz dm zerindeki noktalar birletirerek at
grnn gerekletirebildiniz mi?
Grnteki gereksiz izgileri silerek at taramasn su ak
ynne gre yaptnz m?
izim ara ve gerelerinizi toplayp masanz temizlediniz mi?
Evet
Hayr
DEERLENDRME
Deerlendirme sonunda Hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz.
Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Btn cevaplarnz
Evet ise lme ve Deerlendirme ye geiniz.
32
LME VE DEERLENDRME
LME VE DEERLENDRME
Aadaki sorular dikkatlice okuyunuz ve doru seenei iaretleyiniz.
1.
Dar kenar 9,00 m olan beik atda eim oran 1/3 olduuna gre at ykseklii ka
cmdir?
A) 100 cm
B) 150 cm
C) 180 cm
D) 300 cm
2.
Ykseklii 3,00 m olan atda at eimi 1/3 ise dar kenar ka metredir?
A) 9,00 m
B) 10,00 m
C) 18,00 m
D) 12,00 m
3.
4.
5.
6.
%30 eimli bir beik atda ykseklik 240 cm ise dar kenar uzunluu ka cm dir?
A) 750 cm
B) 800 cm
C) 840 cm
D) 720 cm
DEERLENDRME
Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap
verirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz.
Cevaplarnzn tm doru ise Modl Deerlendirmeye geiniz.
33
MODL DEERLENDRME
MODL DEERLENDRME
34
KONTROL LSTES
Bu modl kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz beceriler iin
Evet, kazanamadnz beceriler iin Hayr kutucuuna (X) iareti koyarak kendinizi
deerlendiriniz.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
Deerlendirme ltleri
A4 kdn dikey vaziyette yaptrdnz m?
aty kesik izgilerle drtgenlerine ayrdnz m?
atnn tm kelerinden 45 lik aortaylar izip (eik
mahya) kesitirerek tepe noktalarn buldunuz mu?
Tepe noktalarn dz izgilerle birletirerek at mahyasn
izdiniz mi?
Dere mahya ve dk mahyay at mahyasyla
birletirebildiniz mi?
Yardmc izgileri silerek taramalarn yapp at tanzimini
tamamladnz m?
Grn iin at planndaki tm noktalar yardmc izgilerle
dz bir izgi zerine tadnz m?
atnn eiminden yola karak at yksekliini buldunuz
mu?
Grn karmada eik, dk ve dere mahyalara dikkat
ettiniz mi?
izim ara gerelerini toplayp kd teslim ettiniz mi?
Evet
Hayr
DEERLENDRME
Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap
verirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz.
Cevaplarnzn tm doru ise bir sonraki modle gemek iin retmeninize bavurunuz.
35
CEVAP ANAHTARLARI
CEVAP ANAHTARLARI
RENME FAALYET 1N CEVAP ANAHTARI
1.
2.
3.
4.
5.
6.
C
D
A
B
A
D
B
C
C
D
A
C
36
NERLEN KAYNAKLAR
DANI smet, naat Teknik Resmi Temel Ders Kitab, MEB Yaynlar,
stanbul, 2004.
TAYMAZ Haydar, Yap Bilgisi (Cilt II), MEB Yaynlar, stanbul, 2001.
37
KAYNAKA
KAYNAKA
DANI smet, naat Teknik Resmi Temel Ders Kitab, MEB Yaynlar,
stanbul, 2004.
TAYMAZ Haydar, Yap Bilgisi (Cilt II), MEB Yaynlar, stanbul, 2001.
38