Oranewa paneta Wse tut wraaje

swojeju nezwyczajnistiu. Hory j uohowyny peresuwajusia. Wysoki skeli zrostajusia za kilka chwyyn. Wse prohynajesia, zminiuje swoju formu, potim
znowu wypriamlajesia Weyki dywa
uzdriy zemlany na cij daekij paneti!
Pro zachoplujuczi pryhody kosmonawtiw majbutnioho, pro dywowyni widkryttia, wynachody, borobu dumok
rozpowidajesia w cych opowidanniach.

Naukowo-fantastyczni opowidannia
Malunky: I. Horbenko, W. Awramenko

Rozpowidaje szturman Paczczardi

Opisla meni zawdy zdawaosia, szczo naszi widwidyny Oranewoji panety son, fejerycznyj i chymernyj. Ja, szturman nestacinarnych tras, dawno b ue maw zwyknuty do newyczerpnoji ekzotyky kosmosu. Ae te, szczo buo na Oranewij paneti
A wtim, sprobuju rozpowisty pro wse po czerzi.
My nabyaysia do suzirja Byzniat. Ionna tiaha Gregora ne wmykaasia we protiahom czotyrioch misiaciw. Kapitan wiw korabel, wykorystowujuczy mohutni syowi pola, kotri
my peretynay.
Magnitnyj zachyst Gregora praciuwaw z pownym nawantaenniam.
Ricz u tim, szczo na trawersi Bety wyjawyo nadzwyczajno bahato meteoriw. Za wsi
swoji dewjatnadcia rokiw bezpererwnych polotiw ja ne baczyw, szczob stilky kaminciw odnoczasno boroznyo czorne nebo. Szczo dali my mczay, to hustiszaw potik meteoriw. U wilnyj
czas ja mih hodynamy sposterihaty czariwnu kartynu Wseswitu. Za wikno w cej swit prawyw
weykyj owalnyj ekran u kajut-kompaniji. Osobywo meni podobao wmykaty dowkoysznie
spostereennia. Mi zirok, zdawaosia, zowsim neruchomo zawysaw nasz krase Gregor.
Iz joho diuz ne wyrywawsia, jak zwyczajno, slipuczyj bahatokiometrowyj szejf poumja:
dwyhuny jak ja we widznaczyw buo wymkneno. Pid dijeju jakoho zahadkowoho wyprominiuwannia obszywka Gregora e fosforescijuwaa. Osobywo wyrazno swityysia na
tli czornoho neba spiralni liniji uprodow korabla i szlupka maeka raketa, szczo mistya u nosowij czastyni Gregora. Czymo szlupka bua schoa na perszi rakety, zapuszczeni ludynoju w kosmos. Wykorystowuway my jiji dosy ridko, prote traplaysia sytuaciji,
koy wona bua nezaminna. Na Meteyku (tak nazywaw szlupku ekipa) my mohy wymandrowuwaty w rozwidku j wysidaty na nowi panety, todi jak Gregor na pewnyj czas
peretworiuwawsia nemowby na sztucznyj suputnyk cijeji panety. Pryczaluwaty z Gregorom do newidomych ostrowiw kosmicznoho okeanu my ne nawauway: poumja joho diuz
moho b peretworyty na popi use ywe.
Hostryj obticznyj nis Meteyka, szczo switywsia jaskrawisze za inszi czastyny, buw
nacienyj prosto wpered, u newidome. Oki chaotyczno rojiysia meteory.

Ja krutyw ruczku pryadu, i kartyna na ekrani magiczno zminiuwaa. Trajektoriji meteoriw, szczo dosi wydawaysia zowsim chaotycznymy, nabuway raptom pewnoho zmistu. O
szaeno mczy na Gregora krychitna piszczynka. Szczo, zdawao by, wona moe zapodijaty
takomu tytanowi, jak nasz ajner? A tym czasom za subswitowoji szwydkosti meteornyj pojas, jak widomo, jawlaje soboju strasznu nebezpeku dla zorelotiw. Bombardujuczy z weyczeznoju szwydkistiu korabel, mikrometeoryty yszaju na joho tytanowij, wolframowij czy bujakij inszij obszywci krychitni wmjatyny, podriapyny, wispynky, jak wysowywsia pasz kapitan. Z czasom wony peretworiujusia na sprawniu ekzemu, szczo bukwalno zjidaje obszywku zorelota. Mowoju wczenych, kotri czytaju ekciji w Zorianij akademiji, ce zwuczy jak
integralnyj efekt diji. Ja nazwaw by zustricz iz takym meteornym pojasom powilnym
umyranniam.
Odnacze meteory ne zahrouju Gregorowi. Win maje czudowyj magnitnyj zachyst.
Cikawo, jakyj nyni Gregor zboku? Nawmannia natyskuju knopku na maekomu biomu dyskowi, schoomu na wideofonnyj. Cej dysk my nazywajemo archajicznym sowom
pidyza, szczo dawno wyjszo z uytku, bo dysk zaeno wid baannia toho, chto natyskuje
knopku, zminiuje swij pohlad, tobto toczku, z jakoji projektujesia zobraennia na ekran. I
o ja we perebuwaju na widstani dobrych dwoch desiatkiw myl od Gregora. Dowkoa czornyj chood kosmosu. Netlinno paaju zori. I tilky wdayni krywawo hory dowha wuzeka
smuka. Ce nasz Gregor u wohnennomu miszku.
Zowsim jak zachid soncia na Dnipri.
Ja ozyrnuwsia. Do ekrana pidijsza Marija Pawliwna Kuyczenko, nasz astrobiog.
Skuczyy za Zemeju?
Oj, skuczya! Marijka zitchnua. Ade todi, jak wernua Renata, ja poya na
Zemli zowsim nebahato, de iz piwroku. I ujawi sobi, Paczczardi, nawi za cej czas ja wstyha
skuczyty za kosmicznymy polotamy!
Marijka zasmijaa. Ja nazywaju jiji Marijkoju tilky tak, podumky. A whoos kyczu Marijeju Pawliwnoju, ne inaksze. Chocz inkoy prosto nemoywo utrymatysia od toho, aby ne
nazwaty jiji Marijkoju. W nij je szczo nadzwyczajno sympatyczne, ridne. Szczo same ne
znaju. Moe, jiji porywczasta, strimka choda? Czy rusiawa kosa? Czy hoos, zawdy takyj spokijnyj i nykuwatyj? Czy wse ukupi? Ne znaju.
Jij doweosia czymao pereyty za czas swoho perszoho polotu na Renati. Zorelit
popaw todi w potencilnu magnitnu jamu nadzwyczajnoji hybyny, i tilky wynachidywis ta
wriwnowaenis naszoho kapitana Petra Brahina wriatuwaa korabel. Bahato pro ce meni
rozpowidaw czoowik Mariji Pawliwny, mij koega szturman Stafo. Marijka pro swoji pryhody
zhaduwaty ne luby: moe, tomu, szczo z rejsu na Renati Stafo wernuwsia zowsim sywyj
Jakyj krase nasz Gregor! raptom wyhuknua Marijka. Na ekrani dosy wyrazno
prostupyy weyczni obrysy zorelota. Gregor ne buw rozrachowanyj na poloty w atmosferi,
j tomu obticznis bua jomu ni do czoho. Tilky Meteyk maw torpedopodibnu formu.
Na ekrani buo dobre wydno ytowyj widsik, de my perebuway. Win zdawawsia takym
maekym proty wsioho korabla! Po susidstwu z nym mistywsia widsik, u jakomu buy manipulatory, neobchidni nam pid czas wysadok. Dali widsik, de my utrymuway twaryn: kurej, owe, koriw toszczo. Pered tym, jak na trywayj czas maa wysisty na nowu panetu ludyna,
treba buo perewiryty, czy normalno aklimatyzujusia na nij zemni twaryny. Ade krim
sztucznoji atmosfery stworyty jiji na nowij paneti ne skadao osobywych trudnoszcziw
buo szcze bezlicz riznych faktoriw, kotri wpyway na ludkyj organizm Potim iszy odyn za
odnym widsiky najriznomanitniszoho pryznaczennia. I we po wsiomu serce korabla, joho
ionni dwyhuny
Czas ity na zminu Stafo, pozyrnuwszy na hodynnyk, skazaw ja i pidwiwsia.
Jakszczo widwerto, ja mih by posydity tut iszcze chwyyn dwadcia. Ta ne chotiosia yszaty naodynci z Marijkoju. Ce buo jake dwojiste poczuttia. Z odnoho boku meni tak kortio

pobuty z neju szcze chocz troszky. Wse na switi ja b, zdajesia, widdaw, aby prowesty z Marijkoju ci kilka chwyyn, poartuwaty, pohomonity z neju. Prote ja ne yszywsia. Meni zdaosia,
szczo Marijci ce nepryjemno. Rozmowlajuczy zi mnoju, wona we czas naczebto widwertaasia. A w mene chymerna wdacza. Chaj jak ludyna meni podobajesia, ta koy wona wykazaa
do mene nepryjaz, ja swidomo unykaju jiji.
Skai Stafo: ja tut, poprochaa Marijka.
W korydori, szczo wiw u szturmankyj widsik, mene mao ne zbyw iz nih zachekanyj
Sehedi, nasz druhyj piot.
Darujte, pospiszaju! kryknuw win.
Baczu. A szczo skojio?
Biu do kapitana. Nadzwyczajne widkryttia!
Nu? ja sprobuwaw utrymaty Sehedi za rukaw, ae kudy tam,
Potim, potim, widmachnuwsia win i znyk za poworotom korydora.
Ja zastupyw Stafo i zniczewja staw hortaty doronij urna. Koy raptom spaachnuw
ekran. Tryczi prounaw sygna Suchajte wsi! I po tomu ja poczuw dywowynu zwistku:
meteornyj potik, zustrinutyj Gregorom, pulsuwaw, win niby dychaw. Intensywnis joho to
zrostaa, to spadaa maje do nula, i wse ce widbuwaosia z czitkoju peridycznistiu.
Konomu czenowi ekipau zajniaty swoje misce! widdaw rozporiadennia Petro
Brahin.
I niby na pidtwerdennia trywonych kapitanowych sliw, prounaw zastereywyj udar
gonga. Ce oznaczao, szczo jawyszcze pulsaciji meteornoho potoku dla hoownoho mozku
Gregora, nowyna. Korabel stykawsia z nym upersze. Joho nawdywowyu bahata pamja
ne moha pryhadaty niczoho podibnoho. A tym czasom wona zberihaa bodaj czy ne we kosmicznyj doswid ludyny. Najwaywiszi naslidky konoji ekspedyciji notuwaysia w Instytuti
informaciji, i potim widpowidnu klitynu pamjati wmiszczuway w eektrycznyj mozok rakety,
szczo startuwaa z Zemli. Czyso cych klityn szczoroku neabyjak zrostao. I w polotach
podekoy wony tryway desiatylittia astronawty wywczay doswid czuych ekspedycij.
U takyj sposib mona buo ujawyty sobi, szczo baczyy, pro szczo mrijay tysiaczi j tysiaczi ludej, kotri boroznyy rizni zakutky bezmenoho Wseswitu.
I de-nebu, za tysiaczi parsekiw od Zemli, astronawty, zazdaehi chwylujuczy, wchodyy w sferokino. Wony wtraczay spokij odnakowo: i moodi, jakym cej polit buw za perwynu,
i buwalci, stari wowky kosmosu, kotrych Koordynacijna rada uwinczaa awramy. Te, pro
szczo jim rozpowidaa minitiurna klityna skarbnycia widomostej pro czyji poloty, zawdy
wydawao nowym i nespodiwanym.
Odnacze dijsnis, z jakoju wony stykaysia powsiakczas, bua kudy cikawisza, ani najfantastyczniszi opowidi pro mynue.
Wse ce byskawyczno majnuo u mene, koy ja poczuw gong. Zamis priamoji liniji, szczo
swidczya intensywnis meteornoho potoku nezminna, peredi mnoju na bakytnomu
ekrani zmijiasia teper synusojida. Intensywnis meteoriw peridyczno zminiuwaa i najbilsze dywuwaa swojim czitkym rytmom.
Nu j czomu tut dywuwatysia? moywo, zapytaje w mene jakyj-nebu junyj zemlanyn,
szcze neznajomyj iz kosmicznymy polotamy. Czomu taka pulsacija maje zahrouwaty korabewi? Ade sumarna intensywnis potoku yszyasia nezminna, wona poczaa tilky pulsuwaty. Wse odno nemowby na mori zamis mertwoho sztylu zjawyysia ehki bryi. Ae ce szcze
zowsim ne buria! To czoho bojatysia?
U nas, kosmonawtiw, isnuje prawyo: newidome znaczy nebezpeczne. Ade ne raz
buwao, szczo z perszoho pohladu dribna obstawyna peretworiuwaa na fatalnu nebezpeku,
i weetenkyj ajner hynuw u bezmenych prostorach kosmosu. Okrim toho, my odetiy nadto
daeko wid Zemli ta inszych cywilizowanych panet i teper rozrachowuway tilky na wasni
syy. Najdribnisza pochybka czy bezpecznis mohy kosztuwaty due doroho. Zhadajte samowpewnenoho generaa, szczo koy u dawnynu zmusyw swojich sodat krokuwaty czerez mist

u nohu. Staa katastrofa mist obwaywsia. A tym czasom nakay genera ity ne w nohu, i
wse buo b harazd. Szczo staosia? Prosto genera ne maw ujawennia pro rezonans
Moji dumky pererwaw nowyj sygna, cioho razu infraokatora. Speredu po kursu Gregora wyhulknuo jake zahadkowe tio. Skilky do nioho? Naprueno klipay ampoczky liczylnoji maszyny. Ja wychopyw perfostriczku z rezultatamy pidrachunkiw, szwydko probih
jiji oczyma i z poehkistiu zitchnuw: do tia etity szcze bahato dniw, my wstyhnemo unyknuty
joho.
Dopowidajte, Paczczardi. Prosto z ekrana na mene spokijno dywywsia kapitan.
Ja spowistyw pro oderani dani.
Jake widchyennia od kursu?
Try z poowynoju gradusy.
Za jakyj czas my distanemo zahadkowoho tia?
Jakszczo szwydkis bude nezminna dwadcia wisim zemnych dib.
Hm Jakszczo szwydkis bude nezminna
Unyknuty zustriczi ne probema
Spowiszczennia pryjniate, perebyw mene Brahin. Ekran zwjazku pohas.
Ae za my spaachnuw znowu, tilky we ne bakytnym, a zeenawym switom. Ce oznaczao, szczo kapitan uwimknuw zwjazok z usim ekipaem Gregora.
Druzi! Nadijsza informacija, szczo po chodu ruchu korabla znachodysia newidoma
paneta. My sprobujem obsteyty jiji. Unykaty zustriczi ne budemo. Wsim pryhotuwaty do
halmuwannia. Za dwadcia chwyyn uwimknemo halmiwni diuzy. Konomu naey odiahty
proty-perewantauwalnyj skafandr. Zniaty czochy z manipulatoriw i pryhotuwaty szlupku
do podoroi. Wse!
Szwydko uwimknuwszy protyperewantauwalnu systemu na pulti, ja odiah nowekyj iz
pryjemnym zapachom pastykowyj skafandr.
Teper yszaosia daty, poky piot uwimkne halmiwni diuzy, ta mrijaty pro zustricz iz
newidomoju panetoju. Peredi mnoju na ekrani, szczo wkazuwaw na intensywnis meteornoho potoku, jak i ranisze zmijiasia houba synusojida. Wdych Wydych Wdych Wydych. Zdajesia, dychaje jakyj weete. I szczo tilky ne marysia zniczewja. Ja todi i w hoowu
ne pokadaw, jake wse ce byke do istyny
Czymau pu podoaw nasz Gregor, persz ni dosiahty egendarnoho suzirja Byzniat,
kotre stilky lit chwyluwao ujawu zemlan.
Byzniatamy, wyjawlajesia, buwaju ne tilky ludy. Starodawni zemlany wwaay za byzniat dwi najjaskrawiszi zirky cioho suzirja i day jim harni, zwuczni najmennia z hrekoji
mitoohiji: Kastor i Pouks. Za perekazamy, same tak nazway swojich syniw szczasywi baky
krasunia eda i poweytel hromiw Zews.
Mynay roky. Zemla zwyczno ynua po swojij orbiti. Ae dedali czastisze ludy zwertay
pohlady do zirok. Szczo wono za tajemnyczi dorohowkazy Wseswitu? Kudy wabla? Czy daeko do nych? Chto kade sobi neehke zawdannia wranci hasyty, a wweczeri znow zapaluwaty
ci chymerni majaky?..
Z roku w rik nahromaduway nezapereczni kosmogoniczni fakty, ujawennia ludki
postupowo oczyszczaysia wid marnowirja. Szczoprawda, ne wse buo ehkym i bezchmarnym
u piznanni ludynoju dowkoysznioho switu. Doroha do istyny ne priama linija, a szwydsze
spiral, szczo hubysia w bezmei.
Poperwach ludy wwaay, nibyto zori zowsim byko payceju dokynuty. Wsesylnyj
hospo, mowlaw, rozmistyw jich na nebesnij twerdi, szczo jawlaje soboju krysztaewu sferu.
Ae we czas zori dowodyo widsuwaty j widsuwaty w hybyny kosmosu. Cioho wymahay
perszi prymitywni teeskopy. Na ciomu napolahay, ne bojaczy ity na wohnyszcza swiatoji
inkwizyciji, genijalni wczeni
Kine kincem ludyna rozirwaa puta zemnoho tiainnia. Perszi suputnyky Zemli j awto-

matyczni stanciji, szczo stay krulaty dowkoa Misiacia, nide ne wyjawyy ni osiajnoji nebesnoji twerdi, ni samoho hospoda boha.
U tropu za perszym kosmonawtom Jurijem Haharinym u nebo poynuy sotni j tysiaczi
smiywciw.
Prote do mizorianych mandriw buo szcze daeko Ade tilky do najbyczoho wid Soniacznoji systemy switya Alfy Centawra treba etity 4,3 switowoho roku. Switowyj rik
ce, jak widomo, widsta, jaku doaje promi swita u wakuumi protiahom roku. (Za sekundu win wstyhaje promczaty trysta tysiacz kiometriw.)
Szczo we tut kazaty pro naddaeki zirky, do jakych swito ety miljony i miljony switowych lit.
Ta, chocz jak ce paradoksalno, widdalajuczy od zemlan, zirky stay jim byczi. Byczi,
bo zamis marnowirja ta riznych prypuszcze pryjszy konkretni znannia, pomnoeni na tocznyj rozrachunok i derznowennis technicznych zadumiw
Ae ja zahoworywsia, tomu wernu do naszych Byzniat.
U dytynstwi ja ponad use cikawywsia astronomijeju. Ulubene moje zaniattia buo sposterihaty w teeskop zori. My z bakom wasztuway na horyszczi nechytru obserwatoriju, i ne
buo meni bilszoji nasoody, ani wywczaty nebo. Zokrema, ja czasteko naciluwawsia na houbuwatoho krasenia Misiacia, szczo na toj czas maw ue sztuczno stworenu atmosferu. Jako
meni nawi wruczyy medal Moskowkoho astrozycznoho towarystwa Za toczni wymiry,
prowedeni nad Danetom paskym sztucznym suputnykom Zemli, suputnyk maw
zminnu masu i, jak naslidok cioho, dosy putanu trajektoriju.
Ugo, jdy obidaty! kykaa mene maty.
Jdu, mamo, wdesiate widpowidaw ja, ne majuczy syy widirwatysia wid czariwnoho wydowyka, kotre widkrywaa peredi mnoju systema optycznych linz.
U baka bua weyka bibliteka z astronomiji ta astrozyky, i nezabarom ja zachopywsia
czytanniam. Moju dytiaczu ujawu wraay grandizni kartyny kosmosu. Prybyzno w toj e
czas ja staw systematyczno perehladaty mikrolmy zi zwitamy pro poloty korabliw u mipanetni prostory.
Pamjataju, odnoho razu ja dopizna zasydiwsia w bibliteci. Staryj hodynnyk prokuwaw
dwanadcia, potim perszu hodynu noczi (w szkoli poczynaysia ekzameny, i roboty buo czymao).
Kine kincem ja zhornuw hrubyj konspekt, lasnuw dooneju po winiowij oprawi. Na
siohodni dosy. Ja pidwiwsia, pozichnuw, stupyw krok do steaiw. Poyci, szczilno zastaweni
knykamy, mikrolmamy ta bokamy bipamjati, siahay a pid stelu. Tut buy starowynni
traktaty, zoriani dowidnyky i najnowiszi kataogy bako mao ne szczodnia prynosyw iz
poszty wakenni banderoli.
Zaderszy hoowu, ja ohlanuw poyci. Skilky tut neproczytanoho i neprohlanutoho! Moju
uwahu prywernuw szkirianyj korine jakoji pradawnioji knyky. Ja prysunuw stie i distaw
hrubyj zaczytanyj folint. Knyka j sprawdi bua dosy solidnoho wiku. Ja we ne pamjataju
toczno, jakoho same roku jiji wydrukuway, ta zdajesia, to bua druha poowyna dwadciatoho
stolittia.
Ja ster rukawom py z oprawy. Starodawnij szryft, poowkyj wid czasu papir Ce buw
popularnyj pidrucznyk z astronomiji. Cikawo, czym todi zajmaysia wczeni? Ja nawmannia
rozhornuw knyku. Formuy, tabyci, cyfry, cyfry Szczo nas czekaje na Misiaci. Rozrachunky trasy na Weneru Zodikalne swito Najnowisza teorija tiainnia Hm, najnowisza! jiji buo sprostowano bukwalno za jakycho pja rokiw. Ulubenycia szesty
son Cikawo! Ja siw u kriso, prysunuw nastilnu ampu i staw czytaty.
Mowa jsza pro panetu, nebom jakoji odnoczasno mandruwao bodaj czy ne szis son.
Dywowynyj swit wrazyw moju ujawu. Probihajuczy storinku za storinkoju, ja zabuw pro
czas.
Skilky wody spywo widtodi! Czymao wypao meni pereyty. Pozadu i ekspedyciji u

bezmenyj kosmos, i ta strachitywa katastrofa na Marsi Prote j zaraz ja niby baczu popered
sebe bakowu bibliteku, pospil zastawenyj dyktofonamy pymowyj sti (do nioho meni kategoryczno buo zaboroneno pidchodyty), steai, horiszni poyci jakych hubyysia w napiwmoroci, riwnyj jaskrawyj elips od nastilnoji ampy.
Tijeji noczi meni j na dumku ne spadao, szczo chymernyj swit iz szesty son stane metoju moho yttia.
Wid dawnioho paperu, zdawaosia, strumuway newowymi pachoszczi. Moywo, tak
pachne czas?
Ja byskawyczno probih rozdi, pryswiaczenyj istoriji pytannia. Ludy z dawnich-dawen
mi inszych zirok sposterihay i suzirja Byzniat, de najjaskrawiszymy buy Kastor i Pouks.
Do 1718 roku nichto ne widnachodyw u cij systemi niczoho osobywoho. Ta o anglijkyj
astronom Bradej spriamuwaw swij teeskop na nebo j raptom wyjawyw, szczo Kastor, wasne, ne odna zirka, a dwi, tobto, szczo ce dwa weetenkych i arkych soncia, pojednanych mi
soboju mohutnim tiainniam. Inaksze kauczy, Kastor buw schoyj na gigantku hantel.
Obydwa soncia obertajusia dowkoa odnoho centra.
Widkryttia Bradeja wykykao sensaciju. Astronomy wsioho switu kynuysia do swojich
teeskopiw, aby perewiryty j utocznyty powidomennia anglijkoho koegy. Zaskrypiy pera
matematykiw. jim by due znadobyy obczysluwalni maszyny, prote wony zjawyysia ysze
czerez kilka stoli po tomu.
Wyjawyo, szczo podwijne sonce Kastor obertajesia dosy powilno, zwyczajno, w
naszych, zemnych massztabach: joho perid obertannia skadaje ne bahato ne mao 341
rik.
Doslidyty podwijne sonce buo ne tak-to prosto. Ricz u tim, szczo ruch nebesnych ti,
jakyj astronomy sposterihaju w optyczni pryady, ne je sprawnim. Zirka zawdy ruchajesia
w poszczyni, szczo nachyena do priamoji naszoho zoru pid jakymo kutom. Ja ce harazd
zbahnuw czerez dwa dni, koy, skawszy na pjatirku ostannij ekzamen, widpoczywaw na odnij
iz sportywnych baz Misiacia, pobyzu kratera Arystarch. Wyjszow, pamjataju, z nametu tak
my nazyway komfortabelnu kulu, w jakij meszkay. Bua nicz, trywaa nicz, do jakoji my szcze
may zwyknuty.
Dilanka Misiacia, de roztaszuwaasia baza, bua nezajmana: jiji ne utiuyy buldozery,
ne wdoskonaluway lisnyky. We rajon panuwawsia pid zapowidnyk. Ja iszow, obereno mynajuczy spokonwiczni kratery j piky skamjanioji awy; tut use buo tak samo, jak i todi, koy
na powerchniu Misiacia wpersze stupya ludyna. W czornomu nebi, pociatkowanomu zirkamy, neporuszno zawysaw bakytnyj gobus Zemla. Jty buo nezwyczno ehko dawaosia wznaky poriwniano sabke tiainnia na Misiaci. Ta ja znaw, szczo nebezpeka zirwatysia w
jaku-nebu triszczynu wid cioho ne staa mensza, i we czas ne wtraczaw pylnosti. Bezdohanno pidihnanyj skafandr dozwolaw manewruwaty ehko j newymuszeno.
Inkoy ja upowilniuwaw krok i ozyrawsia. Dowkoysznij pejza buw schoyj na namalowanu tuszsziu kartynu, awtor jakoji nadmiru zachopywsia hostrymy kutamy. Nijakych perechodiw, nijakych napiwtoniw! Pered wylotom na bazu wczytel pojasnyw nam pryczynu cioho
nezwyczajnoho jawyszcza. Na zemli peresiczena miscewis postupowo wyriwniujesia pid dijeju woohy ta witru. Cej proces trywaje we bahato miljoniw rokiw. Tym czasom na Misiaci,
poky do nioho ne distaa ludyna, ne buo ni wody, ni atmosfery. Same tomu misiacznyj andszaft takyj chymernyj i zdajesia zasijanym weetenkymy staagmitamy.
Wuzeka, e pomitna steeczka jaz weykymy trudnoszczamy wyjawyw jiji, pryswiczujuczy sobi lichtarykom, biha whoru, namotuwaa na dosy strimkyj pik, mow spiral.
Wybriwszy na werszynu, ja perewiw podych, pozyrnuw unyz. Po odnomu z wauniw powzaw
jakyj switlak, opysujuczy prawylne koo. Sposterihajuczy za nym, ja zbahnuw raptom skadni
astronomiczni formuy ruchu zirok, formuy, suti kotrych u kasi nijak ne mih dobraty. Zawczyty jich ja zawczyw, ae piznaty jichnij smys buw nezuharnyj. I raptom tut, na werszyni
misiacznoho pika, nastao prozrinnia. Skaimo, cej switlaczok sprawdi opysuje prawylne koo.

Oskilky ja perebuwaju maje toczno nad nym, to baczu koo nespotworenym. Jakby ja podywywsia na switlaka zboku, to joho ruch wydawawsia b meni we zowsim inszym. Ja uzdriw
by ne koo, a elips. Nu, a zori? podumaw ja. Wasne, ce ti sami switlaky. Jakszczo zirka
ruchajesia w poszczyni, sylno nachyenij do priamoji zoru sposterihacza, jasno, szczo jiji
ruch wydawatymesia spotworenym
Ae ja zachopywsia i tomu znowu wernu do tijeji pamjatnoji noczi w bakowomu kabineti, koy wpersze poznajomywsia z dywowynoju systemoju z szesty son, pro jaki we nikoy
ne mih zabuty.
Zhodom ja distaw i pereczytaw pro suzirja Byzniat use moywe.
Ja diznawsia, szczo para son, kotri utworiuju Kastor, perebuwaje w simdesiat szis raziw dali odna wid odnoji, ni nasza Zemla wid swoho Soncia. Ce prybyzno taka widsta, jak
od Putona do Soncia. Meni stao widomo tako, szczo zahadkowa zirka Kastor nedowho perebuwaa w rozdwojenomu stani. Szcze w szistnadciatomu stolitti zawziati astronomy wyjawyy pobyzu Kastora maeku, edwe pomitnu ziroczku dewjatoji weyczyny. Ziroczka cia
niczym osobywym ne widznaczaasia. Ta z czasom buo wstanoweno, szczo w swojemu rusi
wona suprowoduwaa oboch byzniat (jich nazway Kastor A i Kastor B) u jichniomu spilnomu poloti.
Znowu zczynywsia szarwarok. Posypaysia rizni prypuszczennia, hipotezy. Zhodom matematykam potaanyo perekonywo dowesty, szczo nowa ziroczka maje wsi pidstawy pretenduwaty na rol tretioho byzniuka. Za anaogijeju jiji nazway Kastor C.
Szczo mona skazaty pro tretioho brata? Chocz jak ce dywno, win wyjawywsia pownoju
protyenistiu w poriwnianni z perszymy dwoma weykymy i hariaczymy sonciamy. W
dawnij narodnij kazci opowidajesia: yo sobi try braty, dwa rozumni, a tretij dure. Na protywahu dwom rosym byzniatam Kastor C wyjawywsia karykom. Win buw neabyjak widdaenyj od starszych bratiw, i do toho due miano switywsia.
Szczo take rik? Ce czas wykinczenoho cyku, pownoho obertu Zemli dowkoa Soncia,
jakszczo kazaty pro naszu panetu. Same tut, na naszij ridnij Zemli, wynyky w ludyny perszi
astronomiczni poniattia, jaki wona perenesa zhodom na inszi swity.
To szczo mona skazaty pro tretioho brata prymchywoho karyka Kastora C, jakyj
obertajesia dowkoa hoownych zirok z peridom kilka desiatkiw tysiacz zemnych lit! Niczohekyj sobi rik, czy ne tak?
Meni ne raz spadaa dumka pro ywych istot, kotri, moywo, meszkay w rajoni daekoho suzirja Byzniat. Jak dowho wony maju yty, za naszym, jasna ricz, zemnym ujawenniam! Z pohladu ludyny, dumaw ja, wony praktyczno bezsmertni. Jaki wony z wydu? Czy
maju inteekt? I jakszczo tak, to jakoho riwnia dosiahy, ruchajuczy po bezmenij spirali
ewoluciji? Zapluszczywszy oczi, ja mrijaw pro zustricz iz nymy, pro kontakt dwoch cywilizacij,
szczo zabezpeczy ludstwu, tak samo jak i joho nowym druziam, nebaczenyj progres
Meni todi nawi ne snyosia, szczo ne w marenniach swojich, a nasprawdi ja poeczu
siudy, do tajemnyczoho suzirja Byzniat, pro jake protiahom stoli spereczaysia zemlany.
Storinky dawnioji knyky, zdawao, oyy. Zabuwszy pro zawtrasznij ekzamen, ja czytaw, czytaw, i son tijeji noczi buw od mene daeko.
Awtor jaskrawo zmalowuwaw yttia na peredbaczuwanij paneti, w nebi jakoji hulaje ne
odne, a kilka son. Win rozpowidaw pro ludynu, kotra czudom popaa na ciu panetu.
Pohas woho, szczo wyrywawsia z raketnych diuz, i korabel mjako opustywsia na zahadkowu twer. Hodi tut buo szukaty jaki osobywi urwyszcza i skeli. Wse buo naczebto na
Zemli. Ludyna nahnuasia j pomacaa grunt puchkyj. I rosynnis je. Prawda, ne due szczedra. Ta j z koloru jaka dywowyna. Tocznisze kauczy, kolir ne odyn, a kilka. Nu, niczoho,
ekipa matyme czas dokadno wywczyty ce jawyszcze.
A zahaom niczoho osobywoho. Jakszczo widwerto, piot nawi rozczarowanyj trochy. Czy warto buo etity stilky? Taki sami mizerni kuszczyky win baczyw i na Marsi, j na
Weneri.

Kosmicznyj mandriwe stupaje kilka krokiw, zadyraje hoowu. Po nebi nekwapom powzu puchki chmary.
Kotra, wasne, hodyna, jak na miscewyj czas? Mabu, poude. Hoube sonce stoji u
zeniti, cidy hariacze prominnia. Ta szczo ce? Katastrofa? Wywerennia wukana? Poea?
Na obriji powilno i nimo rozpowzajesia bahriana plama.
W nawusznykach piota zwucza trywoni sygnay. Towaryszi nepokojasia, kyczu joho
nazad, u raketu. Ta jaka sya zmuszuje piota zawmerty na misci.
Czerwone poumja rozchlupujesia dali. Na blidomu nebi, nad samisikym wydnokoom, wymalowujesia wohnennyj okraje. Win dedali zbilszujesia. Szczo wono za dywo? Piot
edwe tamuje kryk. Nowe sonce?
Tak, nowe sonce! Weetenkyj czerwonyj dysk pywe do swoho bakytnoho pobratyma.
Wse dowkoa zminiujesia. Rosynnis, szczo kilka chwyyn tomu zdawaa houbuwatoblidoju, pownysia purpurom. Hostre na kinciach stebo tiahnesia do switya, nemowby witajuczy joho.
Paneta dwoch son! Jak chymerno pereywajusia barwy!
Piot podaje sygna, i z korabla wysypaju usi czeny ekipau. Wony ne mou namyuwatysia kazkowym wydowyszczem.
Zaraz same poude, zauwauje szturman, pohlanuwszy na swij chronometr.
Dywlaczy na jake sonce zwaaty, staje do rozmowy kapitan.
Czerwone sonce maje, oczewydno, dosy mayj perid obertannia. Wono nepomitno
chyysia do obriju, w toj czas jak joho bakytnyj pobratym tilky-tilky pomynuw zenit.
Chmary, oblapani kinowarju, prostuju swojeju dorohoju. aluhidna rosynnis wydajesia teper buroju. e temnije.
Pohlate! zawoaw moodyj panetoog.
Wsi ozyrajusia w joho bik. Win tyciaje rukoju u widdaenu sopku. Take wraennia, nacze na jiji werszyni spaachnuw raptom weyczeznyj smarahd. Zeeni promeni ynu u prostir,
pronyzujuczy dwobarwne nebo.
Kotiacze oko! szepocze chto.
Woistynu kotiacze oko. Dowkoysznij prostir powilno pownysia krysztaewo-czystym
zeenym switom. Wono yne wid sopky dohory, do dwoch swity-pobratymiw.
Wid trioch son panetu opowyw fejerycznyj serpanok. Teper piot ue ne dumaw, szczo
pryetiw siudy nadaremne. Korabel, do jakoho wony tak zwyky za dowhi roky polotu, raptom
zdawsia jim czuym. Joho nis pomenije purpurowym poumjam, kulastyj widsik szturmana
temno-wysznewyj, magnitni wowluwaczi zdajusia krylmy kazkowoji ar-ptyci, taki wony
jaskrawi j barwysti. Bakytni smuhy peretynaju korpus, szczo z dnia joho wyhotowennia buw
miano-sriblastyj. Zeeni plamy na diuzach nacze namalowani.
Ta szczo tam korabel! Nawi odne odnoho ludy wpiznaju ne bez trudnoszcziw. Tak
rizne swito wid trioch son spotworyo jichniu zownisznis.
Hyboki bahatobarwni tini, zwywajuczy, powzy po zemli, koy z-za obriju werweczkoju
odne za odnym wypywo szcze try soncia: bie, synie j oranewe.
Brakuje mowi ludkij sliw, aby zmaluwaty fantastycznu kartynu, szczo spaachnua raptom pered zorom zaczudowanoho ekipau. Ce buo jake bezumstwo barw. Dywowyni switowi kombinaciji zminiuway odna odnu szczomyti, i tomu zdawaosia, niby wsi dowkoyszni
predmety perebuwaju u bezpererwnomu rusi. Kona detal pejzau raptom nabua fantastycznych oznak. Swit zahubyw czitki obrysy, staw rozmytyj, nerealnyj.
Ludy instynktywno zjurmyysia w tisnyj hurt, perekydajuczy korotkymy replikamy:
wony rozumiy odne odnoho z piwsowa.
O, zwyczajno, pisla cijeji ekspedyciji w ludkim eksykoni zjawlasia nowi sowa. Ne mou ne zjawytysia, bo bez nych ne peredaty weremiji barw cioho nadzwyczajnoho switu
Ja pidwiw hoowu, z weykym zusyllam odirwawszy wid pradawnioji knyky. Swito

nastilnoji ampy pomitno zblido, nacze zyniao. Ja powilno wertawsia do dijsnosti. Oczi boliy, niby jich zaporoszyy piskom. Use szcze ne rozumijuczy, czomu ampa taka blida, ja pidwiwsia, pidijszow do wikna. Za tonkoju i prozoroju pliwkoju pastyka zajmawsia switanok.
Ta nicz u bakowij bibliteci yszya u mojij pamjati na wse yttia. A z pradawnioju
knykoju ja ne rozuczawsia widtodi, jak z dorohym talismanom. Ni, meni ne wastywe nijake
marnowirja. Prosto pryjemno buo uswidomluwaty, szczo ja bu-jakoji myti mou pohortaty
poowkli storinky, kotri porodyy meni w duszi ni z czym nezriwniannu nasoodu.
yszajesia dodaty knyku ja wtratyw pid czas piszczanoji buri na Marsi. Ti taky
skaeni smerczi czerwonoho pisku zabray w mene simju
Ta ja ne rozpowiw iszcze pro najcikawisze stosowno suzirja Byzniat metu polotu
Gregora. U swojij opowidi ja zupynywsia na trioch bratach, trioch Kastorach dwoch weetniach i tretiomu karykowi.
Ujawi sobi zdywuwannia astronomiw, koy wony wyjawyy, szczo kona z cych trioch
zirok u swoju czerhu rozpadajesia na paru son! Soncia konoji pary due byki odne wid
odnoho (zrozumio w kosmicznych massztabach). Same czerez bykis jich trywayj czas i
ne mohy spryjmaty porizno. Tak predmety, szczo znachodiasia poriad, zywajusia w odyn,
jakszczo widdalatysia od nych. Rozriznyty dwoch kosmicznych susidiw potaanyo tilky todi,
koy ludyna ozbrojia nowym mohutnim zasobom doslidennia spektralnym analizom.
Wyjawyosia, nowi byzniata, na jakych rozpadajusia dwa starszi braty Kastor A i
Kastor B, widdaeni odyn wid odnoho wsioho na desia miljoniw kiometriw. Zowsim mao
w massztabach kosmosu. Osobywo, koy mowa jde pro taki solidni objekty, jak zori. I
sprawdi, ce w pja raziw mensze, ani widsta od Merkurija do naszoho Soncia. Prote Merkurij paneta. A tut idesia pro widsta mi dwoma zirkamy.
Nu, a jak e tretij, najmenszyj brat, Kastor C? Wyjawlajesia, wij ne widstaje od starszych
bratiw! Kastor C te iz dwoch byzniat, zwisna ricz, karykiw. Roztaszowani wony, skazaty b,
zowsim poriad. Widsta mi nych jakycho 2,7 miljona kiometriw. Ce wdwiczi mensze za
dimetr naszoho Soncia.
Oto daeka zirka Kastor jawlaje soboju dywowynu systemu, szczo skadajesia iz szesty
son. Czotyry z nych weyki j rozareni, a dwa maeki, choodni, temno-czerwoni. On
jakyj win, daekyj swit, tak jaskrawo opysanyj u starodawnij knyci, szczo nad neju ja prosydiw perszu u swojim ytti bezsonnu nicz.
Szcze do toho, jak Wyszcza Koordynacijna rada pryznaczya mene na Gregor, kotryj
wyruszaw do suzirja Byzniat, ja czasto dumaw: a czy je paneta w dywowynij systemi Kastora? Szczo, koy kartyny, opysani naszymy predkamy, ne fantazija, a realnis?
Do swoho zapysnoho biboknota ja retelno zanotowuwaw nowi j nowi dani pro swit iz
szesty son. Widomostej ne brakuwao: gazety, urnay, radi, teebaczennia Soniacznoji systemy postijno prydilay nezwyczajnomu switowi swoju uwahu
Dywno Gregor maje dosiah mety. Nawi ne wirysia. Nawmannia natyskuju na
kemy biboknota, i tychyj hoos, najoidniszyj meni hoos tijeji, jakoji we nema na switi,
nekwapom promowlaje:
Ruch szesty son Kastora widbuwajesia z maksymalnoju uzhodenistiu, czym nahaduje czudowo widregulowanyj hodynnykowyj mechanizm. My majemo po suti try parni zirky,
i kone z takych parnych son obertajesia dowkoa zahalnoho centra mas, tobto dowkoa
odnijeji i tijeji toczky Karyky, jak jim i naey, najsprytniszi. (Na cim misci ja zrymo
ujawlaju sobi ehku usmiszku tijeji, szczo koy na Marsi naczytaa meni tekst). Wony umudriajusia zdijsnyty pownyj obert usioho za dewjatnadcia hodyn. Deszczo solidnisze powodiasia starszi braty. Kastor B opysuje powne koo protiahom trioch zemnych dib. Dwijnyky
Kastora A szcze wajuwatiszi: aby zrobyty pownyj obert, jim potribno dewja dniw. Tak ywe
dywowyna rodyna iz szesty son. Inszych takych simej, mabu, nema w usiomu Wseswiti.
Prynajmni ludyni wony newidomi
Ara, jak i ja, zachopluwaa astronomijeju. Wona marya daekym switom, szczo joho

osiawaje a szis son. Pamjataju, jako pid czas widpoczynku na mojij bakiwszczyni, bila
Seredzemnoho moria, my z Aroju namysyy sporudyty na mikomu plai model zahadkowoho switu. Dowidawszy pro nasz namir, druzi stay dopomahaty nam.
Peredusim ja pidrachuwaw na portatywnomu kalkulatori, w jakij proporciji treba zmenszyty rozmiry, aby model pomistyasia na pryberenij dilanci. Distawszy potribni cyfry, my
wziaysia do roboty.
Serednij dimetr dwoch najbilszych son pary Kastor A buo wziato za odyn santymetr. Za ci dwa soncia prawyy uralki samocwity. Specilno opromineni, wony horiy w
pimi biym hariaczym switom. Widsta mi nymy, widpowidno do astronomicznych danych, stanowya wsioho pja santymetriw na te wony, wasne, i byzniata! Praciuway my
nekwapom, retelno dotrymujuczy rozmiriw. Koen samocwit buo pokadeno na krychitnyj
samochidnyj wizok. Wizok powzaw po zadanij trajektoriji z zadanoju szwydkistiu, szczo jiji
mona buo reguiuwaty po radi.
Po tomu nastaa czerha druhoji pary zirok Kastora B. Ci dwa soncia, za jaki prawyy
taki sami samocwity, tilky deszczo menszych rozmiriw, my pomistyy na widdali piwsotni metriw od perszoji pary.
Tretia para son dwa czerwonych karyky, Kastor C zawdaa nam czymaych kopotiw. Jdesia ne pro jichnie wyhotowennia: za miani purpurowi soncia my wziay dwa
opromineni rubiny, z horoszynu koen. Ta koy postao pytannia, kudy pomistyty ciu paru
son, zjasuwaosia, szczo wona maje buty widdaena wid czotyrioch swojich pobratymiw na
szistsot metriw. Tak treba buo, aby ne zradyty massztabnosti. Ja sprobuwaw zminyty proporciji, szczob usia systema moha wmistytysia na naszij dilanci, odnacze Ara riszucze zaprotestuwaa.
Soromsia! skazaa wona. Ty beresz uczas u weykomu akti tworennia. Niczoho
artuwaty, jakszczo stworiujesz nowu soniacznu systemu
Szczoprawda, za hotowymy kresenniamy, kynuw chto iz towarysziw.
Tym pacze! pidchopya Ara. Twore ne pasuje pered trudnoszczamy.
I o nastaw kine kincem weczir, koy wse buo hotowe. My j ne spodiwaysia, szczo
nasza wyhadka prywerne taku uwahu. Jurby narodu otoczyy z trioch bokiw nasz wytwir.
Nichto ne perestupaw nakresenu liniju, zawdowky mao ne kiometr. Z czetwertoho boku
riachtio ahidne more. Tilky-no poczao smerkaty, do bereha stay pryczaluwaty jachty, barkasy, jayky. Ludy ne zapaluway na szczohach wohniw, i na tli pryzachidnoho neba takeani
liniji wydawaysia zowsim czornymy.
Koy smerko, ja natys knopku na paneli peredawacza, i wsi szis son poczay ruchatysia. My popraciuway nedaremne. Kone swityo peremiszczao po zazdaehi wyznaczenij
orbiti. Mou was zapewnyty, domohtysia cioho buo zowsim ne prosto. Pomirkujte sami.
Konu iz trioch par son-dwijnykiw treba buo zmusyty obertatysia dowkoa zahalnoho centra wahy. Potim dwa starszych podwijnych braty Kastor A i Kastor B powynni buy
ruchatysia dowkoa wasnoho zahalnoho centra, oskilky w cych czotyrioch sonciach buo faktyczno zoseredeno hoownu masu systemy. I ce szcze ne wse! My powynni buy wrachuwaty
zbudennia, szczo wnosyy w orbity czotyrioch weykych bratiw dwa moodszi karyky.
Zminiujuczy czastotu wnutrisznioho wyprominiuwannia naszych sztucznych son,
mona buo zminiuwaty jichnij kolir.
Hladaczi hariacze zapeskay w dooni, koy wsi szis zirok pomandruway swojimy orbitamy. Wseredyni majdanczyka skadnoju, putanoju dorohoju ruchaa ujawna paneta naszoji nowonarodenoji soniacznoji systemy. Astronomicznych danych, szczo swidczyy b pro
panetu, ne buo, i ja napoczatku protestuwaw proty takoho wilnoho powodennia z Byzniatamy, ta Ara, jak zawdy, napolaha na swojemu.
Tam maje buty paneta, ja pewna! skazaa wona tak perekonano, szczo wsi prystay
na jiji twerdennia.
Potim Ara distaa de iszcze odyn radiwizok, sama zaprogramuwaa joho i uroczysto

pokaa na priamokutnu patformu futbolnu kameru, jaka wypadkowo trapya pid ruku. Newidpowidnis u massztabach jiji, oczewydno, zowsim ne benteya.
Ja staw nawmannia zminiuwaty kolory wsich szesty son, i pered namy odrazu spaachuway czariwni wydowyka.
Pamjatajesz, jak u tij knyci, tycho szepnua meni Ara.
I sprawdi, pradawnij awtor wyjawywsia daekohladnym. Ja mih tijeji myti poklastysia,
szczo wse buo tak, jak win opysaw. Futbolna kamera znyka. Zamis neji skadnoju orbitoju
ruchaa newidoma nam paneta. Wona obertaasia dowkoa wasnoji osi, i po jiji sferycznij
powerchni kowzay tremtywi widbysky. Pobyzu wid panety prochodyo odne iz son. Wono
spaachuwao hustym synim switom, i odna z piwkul panety stawaa saprowa.
W odyn iz momentiw usi szis zirok wmykaysia na rezonansne wyprominiuwannia. Ce
buo maeke czudo. Z usich bokiw majdanczyka rynuy potoky oranewoho swita. I paneta
peretworyasia na weetenkyj zootawyj apelsyn. Win siajaw i riachtiw, nacze kazkowa kosztownis. Ja ne baczyw ue ni ludej, szczo zyy u temnu masu, ni ehkokryych jacht, zawmerych na rejdi, ni druziw, szczo stojay poriad, niczoho, krim jaskrawoji zootoji kuli.
Znajesz, Ugo! nehoosno skazaa Ara, nachyywszy do mene i pokazujuczy rukoju
na stworenu neju z futbolnoji kamery panetu, ja podumaa
Pro szczo?
Tak choczesia pobuwaty tam Pobaczyty szis son I wysisty na ciu panetu.
Wona usmichnua i eheko sztowchnua mene w bik.
Cikom moywa ricz, pohodywsia ja
Teper mrija nasza zdijsniujesia. Panetu w systemi Kastora namy dijsno widkryto.
Chocz wona powody sebe dosy dywno, ae Gregor szwydko nabyajesia do mety.
Tilky Ara ne doya do cioho radisnoho i trywonoho czasu wona nazawdy yszyasia
tam, na Marsi
Halmiwni diuzy Gregora praciuway z pownym nawantaenniam. Chocz kibernetyczni systemy korabla funkcinuway bezwidmowno, kopotiw u wsich buo po horo. Wysadka na nowu panetu dio serjozne. Szczorazu na tebe czatuje stilky nespodiwanok, szczo
wsich jich a nijak ne peredbaczysz zazdaehi.
Zwaajuczy na te, szczo Gregor nabyawsia do nowoji panety, kapitan nakazaw
rizko skorotyty czas czerhuwannia czeniw ekipau. Rozporiadennia Petra Brahina distao
zahalne schwaennia: za korotkyj promiok czasu nasza uwaha ne wstyhaa prytupytysia, a ce
buo tak waywo na ostanniomu czy ne najwaywiszomu widtynkowi dorohy.
Praciuway wsi. Astrobiog te ne yszawsia bez roboty. Marijci treba buo pidhotuwaty
czysenni aparaty, szczo zapowniuway ciyj widsik. Weyku dopomohu jij podaway kibernetyczni systemy.
Nabyawsia wyriszalnyj moment naszoho polotu. Czym zustrine nas newidoma paneta? Kosmos newyczerpnyj wyhadnyk. Ja ne znaju dwoch odnakowych panet, skazaw jako Petro Brahin, a joho obiznanosti mona pozazdryty.

Rozpowidaje astrobiog Marija Kuyczenko

Paczczardi piszow na czerhuwannia, i ja yszyasia sama. W hybyni ekrana wymalowuwawsia roewyj syuet Gregora. Buo tycho i poronio dowkoa Dywakuwatyj win, cej
Paczczardi. Raptom ni sio ni wpao pidchopywsia j pobih. A w szturmanku rubku jomu
szcze rano, ja znaju. Wzahali, jak na mene, czoowik win z chymeramy. Bytu hodynu inkoy
prosydy u koli druziw i ne zrony odnoho sowa. Sehedi meni rozpowidaw, szczo Paczczardi
moe, wwimknuwszy pjezofon, cilisiku nicz ne spaty, suchajuczy muzyku. I ce todi, koy
nastupnoho dnia joho czekaje neehke czerhuwannia. Kau, szczo Paczczardi staw takyj pisla
toho, jak joho simja druyna i dewjatyricznyj syn zahynuy na Marsi pid czas strachitywoho piszczanoho buranu. Inkoy, dywlaczy na Ugo, ja powniusia hybokym spiwczuttiam

do cijeji munioji, sylnoji ludyny. Ta ja nizaszczo b ne skazaa jomu pro ce. Win, zwyczajno,
ne pryjniaw by moho alu.
Paczczardi wydajesia meni hordym i zamknenym. Koy win szczo-nebu dowody, ne
mona ne zamyuwatysia joho rozpowiddiu. Oczi jomu paaju, esty staju szwydki j porywczasti, hoos zwuczy, mow kapitankyj gong u chwyynu nebezpeky. I taka sya, taka perekonanis u sowach Ugo, szczo suchaa b i suchaa joho bez kincia. Na al, ci spaachy buwaju
u naszoho szturmana dosy ridko. Za we czas naszoho polotu na Gregori a win trywaje
we byko trioch lit Paczczardi skydaw iz sebe kryanyj pancyr tilky dwiczi.
Odyn raz, pamjataju, ce buo w de swiatkuwannia dwochlittia z toji myti, jak nasz
Gregor startuwaw iz ridnoji Zemli.
Kajut-kompanija, nasprawdi taka prostora, wydaa meni todi tisnoju. Tut zibraysia
wsi, chto buw wilnyj od czerhuwannia. Huczno j weseo widznaczay my nasz maekyj juwiej. I wse tak nahaduwao Zemlu: i bujna tropiczna zee, szczo obijmaa nas z usich bokiw, i
zemni pody, wid jakych a uhynawsia sti, i wyno, szczedryj darunok krymkych wynohradariw Czasom i sprawdi zdawaosia, szczo my ne sered mertwoho neobytoho kosmosu, a na
swojij, dorohij serciu paneti. Pisla tanciw, zabuwszy na my, de my, ja zi smichom poprochaa
Stafo widczynyty wikno. Win zdywowano pozyrnuw na mene.
Wikno?
Awe, weseo pozyrnua na nioho ja. Duszno!
Pobyzu stojaw Paczczardi. W tunici, z ordenom Wyznacznyj kosmonawt win sprawlaw dosy efektne wraennia.
Haj-haj, Marije Pawliwno, posmichnuwsia win, wasze baannia nezdijsnenne.
Za wiknom u nas ne mika wuycia, a smertelnyj kosmicznyj chood.
Znaju, zitchnua ja.
Ta w danomu wypadku probema rozwjazujesia ehko! wyhuknuw win i, szwydko
pidijszowszy do kondycinera powitria, krutnuw ruczku w bik nyczych temperatur. U zali
zrazu powijao prochoodoju
A szcze stoji meni na pamjati, jak Paczczardi odnym duchom wypyw pownyj boka
wyna i, rwuczko pidwiwszy, prodekamuwaw ersa, dopomahajuczy sobi z wastywoju italijciam estykulacijeju
Ta raptom ja zdryhnua, widhaniajuczy spohady. Poriad stojaw Stafo.

Opowidaje szturman Stafo

Koy ja zajszow do kajut-kompaniji, Marijka bua tam sama. Wona sydia zamrijawszy
pered ekranom, na jakomu roewiy kontury naszoho Gregora.
My z Marijkoju nedowho probuy naodynci. Nezabarom nadijszo rozporiadennia kapitana pro pidhotowku do halmuwannia korabla. Zwolikaty ne mona buo. Marijka pisza
do sebe w biaboratoriju, a ja do szturmankoji rubky, de czerhuwaw Paczczardi.
Wsi dni, poky Gregor halmuwaw, mynuy w napruenij pidhotowci do wysadky na
nowu panetu.
Ty znajesz, Stafo, skazaw jako Paczczardi, ja ostatoczno pokaw sobi na dumci
prochaty kapitana, szczob dozwoyw meni wziaty uczas u wysadci.
Ae bo szturmanowi ne
Znaju, znaju, perebyw Paczczardi. I wse odno ja domahatymu
Na wisimnadciatyj de halmuwannia Gregora kapitan skykaw naradu ekipau. Paneta we dosy czitko prostupaa na hoownomu ekrani. Temno-owta, mow pomarancza,
wona tycho pywa w czornomu kosmosi.
Wy, Stafo, powedete Meteyka na posadku, zwernuwsia do mene kapitan. Tut
nas bahato szczo cikawytyme. Petro Brahin kywnuw u bik ekrana, i wsi pohlady zupynyysia na mianij i zahadkowij pomaranczi.

 Doslidennia panety zdijsniuwatymemo w dwa etapy, wiw dali kapitan. Persza

desantna grupa skadatymesia z trioch czoowik. Do neji wwijdu ajosz Sehedi, Marija Kuyczenko i jaku my kapitan pomowczaw, i szturman nestacinarnych tras Ugo Paczczardi. Potim my, szczob zawerszyty doslidennia, pidminymo ciu grupu inszoju
Mynay ostanni dni halmuwannia Gregora. Pomarancza na hoownomu ekrani wyrosa we zawbilszky z harbuz, szczo widswiczuwaw oranewym switom. My z Ugo pidrachuway perid obertannia panety dowkoa wasnoji osi. Win skadaw byko dwadciaty hodyn.
Maje jak Zemla, widznaczyw Paczczardi.
Na ekrani jasno buo wydno, szczo powerchnia panety neodnoridna. Spoczatku nam
zdawaosia, niby obszyr Oranewoji tak my nazyway panetu wsijano pahorbamy j wydoynkamy. Ae potim ajosz wyjawyw mi bezkrajich oranewych pustel neweyczkyj temnyj
ostriwe. Zabihajuczy napered, mou skazaty: ciomu widkryttiu spostereywoho Sehedi my
zobowjazani yttiam.
We koy Gregor, prypynywszy halmuwannia, peretworywsia na sztucznoho suputnyka Oranewoji i na korabli zapanuwaa powna newahomis, buo wyjaweno, szczo pahorby
j wydoynky na powerchni panety mandruju z miscia na misce. Cioho my ne mohy baczyty
ranisze, chocz i may potuni teeskopy, bo Oranewu ohortay dosy szczilni szary atmosfery.
Wony pohynay i spotworiuway wsi naszi radisygnay.
Wysidajte na temnu plamu, widdaw rozporiadennia kapitan.
Pato ajosza tak my nazway ostriwe, widkrytyj Sehedi, jawlao soboju maje
prawylnyj kruh dimetrom kiometriw dwadcia pja. To tut, to tam na niomu strymiy wysoki
skeli, odnacze pato mao odnu waywu perewahu poriwniano iz susidnimy z nym rajonamy
Oranewoji skeli prynajmni buy neruchomi.
Poproszczawszy iz druziamy, my siy w Meteyka j odirway wid Gregora. Persz
ni sidaty, ja wyriszyw zrobyty kilka obertiw dowkoa panety, aby kraszcze oznajomytysia z
neju. My pywy na wysoti byko dwoch tysiacz kiometriw, postupowo znyujuczy. Ne dowiriajuczy awtopiotowi, ja sam keruwaw pryzemenniam. Ugo i ajosz prypay do ekraniw
ta informatoriw. Marijka moroczya zi swojim weredywym biksatorom.
Mou was poraduwaty, skazaa wona, widirwawszy wid czysennych szka i cyferbatiw. W atmosferi Oranewoji je wuhekysota, prote najawnyj i kyse.
Ura! huknuy wsi my.
Ade najawnis w atmosferi Oranewoji wilnoho kysniu oznaczaa, szczo neabyjak zrostaje moywis wyjawyty na paneti organiczne yttia. Szcze raz zabihajuczy napered, skau:
ci spodiwannia pidtwerdyy
Szczo dumay wony, moji druzi, koy ja wiw Meteyka na posadku? Ugo, staryj kosmicznyj wowk, mabu, mensze chwyluwawsia proty wsich inszych. Dla ajosza ce buw uzahali perszyj kosmicznyj polit. A my z Marijkoju Chocz i bray uczas w odnomu poloti na
bortu zorelota Renata, prote wysidaty na nowu panetu nam odnoho razu ne wypadao.
Nespodiwano czorna haba chmar rozpowza. Czerez ekran pobiha odnomanitna oranewa powerchnia. Bezmeni horby j zapadyny Szczo ce, chwyli? Czy twerda powerchnia?
Termoks na pulti swidczyw: temperatura oranewych chwyl riwno sorok gradusiw. Szwydkis Meteyka pomitno zmenszya. Ja wywilnyw krya i staw paneruwaty.
Ne mou pozbutysia wraennia, szczo na mene chto dywysia, poszepky skazaa
Marijka, ne widrywajuczy od ekrana, po jakomu kotyy oranewi chwyli.
Nerwy, kynuw ja, chocz, koy kazaty widwerto, i sam zahubyw spokij. Proklata
temna plama ne zjawlaasia, chocz koordynaty jiji ja wyznaczyw toczno. Pato ajosza znyko.
Szczo robyty? Sidaty prosto na oranewu powerchniu? Ni, wona pidstupno ruchywa. Ce poza
sumniwamy. I raptom Ugo spaa szczasywa dumka.
Uwimkny szukacz, poradyw win.
Ja powernuw ruczku radarnoho szukacza. Mynuo kilka wtomywych chwyyn, poky
systema obsteennia wkazaa, de mistysia znyke pato.

 Ta wono drejfuje! wyrwaosia w Paczczardi.

Ja zminyw kurs i piszow na posadku.
Ostanni kwapywi pryhotuwannia Hermetyzacija kosmoskafandra Perewirka magnitnoho. zachystu Radiperedawacziw Anten na szoomi Zdajesia, wse
O mi dwoch skel z hostrymy pikamy riwne misce. Idealnyj kosmodrom. Powertaju
kermo wysoty. Pikirujem. Dowkoa naszoji rakety wyruju wohnenni smerczi, porodeni tertiam Meteyka ob atmosferu. Ta szlupka nadijna.
A o mjakyj posztowch, i zrazu zalahaje tysza, nezwyczajna, hnitiucza

Informacija kapitana
Gregor lih u drejf, i Meteyk piszow na posadku. Reguiarno, koni desia chwyyn
obminiuway radigramamy. Spoczatku znyennia widbuwaosia normalno, bez bu-jakych
nespodiwanok. Keriwnykom desantnoji grupy ja pryznaczyw Ugo Paczczardi, smiywoho j
buwaoho mandriwnyka kosmosu. Szczoprawda, o perszij pori ja ne maw namiru posyaty
joho doswidczenyj szturman potriben i na Gregori. Ta Paczczardi due chotiosia wziaty
uczas w ekspedyciji. I ja zwayw na joho prochannia.
Kapitane! skazaw win pered widlotom. Wy znajete, ja ne z bojahuziw. Ta hadaju, Oranewa nezwyczajna paneta, i tomu proszu dozwou wziaty iz soboju promenewyj
pistoet. Na nas mou czatuwaty chtozna-jaki nespodiwanky.
Wimi, pohodywsia ja. Wy czudowo znajete, szczo Statut kosmonawta dozwolaje korystuwatysia promenewym pistoetom u wyniatkowych sytuacijach, wasne, tilky todi,
koy zahrouje smertelna nebezpeka jiji nemaje inszoho wychodu
Bezpereczno, ja keruwatymu cym pooenniam, skazaw szturman.
Perszoju nespodiwankoju buo te, szczo posadoczne pato wyjawyo drejfujuczym. Dali
nadijsza radigrama wid Paczczardi, szczo plamu znajdeno j posadku zdijsneno uspiszno.
Zahin wyjszow na powerchniu panety i rozpoczaw doslidennia. Za czotyry hodyny radizwjazok prypynyw, i ponowyty joho ne wdaosia

Rozpowidaje awtor
Maekyj zahin wyjszow iz szlupky i stupyw upersze za try roky na twerdyj grunt.
Twerdym, do reczi, nazwaty joho mona buo umowno. Husto-brunatnyj, pruhkyj, win uhynawsia pid nohamy, jak huma. Mandriwnyky napoczatku stupay obereno, odnak iz czasom
posmiywiszay.
Ce buw swit bez kutiw i rizkych linij. Widdalik mriy hirki pasma; jichni werszyny hubyysia w nykych szwydkopynnych chmarach. Ae najbilsze wraao te, szczo j daeki hory, i
wauny, rozkydani oki, i czysenni jaruhy wse widznaczaosia geometrycznoju prawylnistiu
linij. Okrim toho, w ciomu chymernomu switi ne buo niczoho twerdoho. Wse tijeju czy inszoju miroju pruynyo, whynao, a widtak znowu nabuwao swojeji poperednioji formy.
Mjakyj swit, zauwayw Stafo.
Mynuo we z piwhodyny. Mandriwnyky widijszy od szlupky na dobriaczu widsta.
Hostryj nis Meteyka bowwaniw udayni, mi hadekych korycznewych pahorbiw. Dosi
ne buo wyjaweno nijakych oznak yttia. I niczoho schooju na rosynnis. Nide ni derewciaty, ni kuszczyka, ni byynoczky. Dowkoa sami hory. Wony hromadiasia odna na
odnu, zastupaju obrij.
My powynni obsteyty pato, skazaw Ugo. Sprobujem dosiahty joho kordoniw.
Kuyczenko j Sehedi, wy wernete na Meteyk. Zberete j doslidyte wzirci hirkych porid. A
my zi Stafo pidem do oranewoji mei. We czas pidtrymuwatymemo radizwjazok. I nawi
jakszczo Paczczardi pomowczaw, jakszczo wid nas ne budu nadchodyty nijaki sygnay, wse odno chaj wasz peredawacz praciuje bezpererwno. Pro wsiak wypadok wy budete

prawyty nam za majak. Zrozumio?

Marijka chotia szczo widpowisty, ae prykusya jazyka pid suworym pohladom Stafo.
Wy, bu aska, wertajte szczonajszwydsze, poprochaa wona jako zowsim po-domaszniomu.
Paczczardi j Stafo ruszyy w dorohu. Nezwaajuczy na te, szczo miscewis bua peresiczena, wony jszy ehko, bez utomy. Po-persze, sya wahy bua tut maje wdwiczi mensza proty
zemnoji. Po-druhe, grunt pryjemno pruynyw pid nohamy, mowby widsztowchujuczy mandriwnykiw. Iszy mowczky. Nezabarom raketa znyka za horbamy.
Za pidrachunkamy Stafo, pozadu yszywsia we dobriaczyj szmat dorohy. Ne zawadyo
b widpoczyty, podumaw win i skosa pozyrnuw na Paczczardi. Wysokyj Ugo jszow ehko,
newymuszeno. A win e nabahato starszyj wid mene, zasoromywsia Stafo. Podekoy
Paczczardi zupyniaw, pylno zwiriaw marszrut iz foto-kartoju, zrobenoju szcze w powitri z
bortu szlupky, i znowu krokuwaw upered.
Stafo poczaw nakulhuwaty dawawsia wznaky dawnij pereom nohy. Zbilszywszy podaczu kysniu, win, aby ne wykazaty bolu, namahawsia jty jakomoha riwnisze. jidkyj pit zaywaw pid szoomom yce, buo duszno i wtomywo.
Postupowo obrysy horbiw zminyy. Jakszczo ranisze dowkoyszni pahorby pospil buy
poohi, to teper dedali czastisze traplaysia mi nych kruti.
A o Paczczardi j Stafo zabrey w lis, de zamis derew stojay jaki tonki z hostrymy
werchiwkamy stowpy. Dywowynyj lis! Ni ystia, ni ptachiw, ni zatinku. Sami piky j tysza.
Temperatura powitria pomitno pidwyszczya. A do oranewoho kordonu, jak sygnalizuwaw
pro ce okator, buo szcze daeko.
Peredychnemo, raptom zaproponuwaw Paczczardi.
Win prysiw na wauni. A Stafo prymostyw u sidowyni mi dwoma chymernymy pikamy. Tilky teper mandriwnyky widczuy hood. Za kilka chwyyn wony zjiy po pytci chorey. Pisla cioho Paczczardi zachodywsia nanosyty na fotokartu marszrut, a Stafo zakuniaw.
Porynuwszy w robotu, Paczczardi ne pomityw, jak do joho druha pidkradajesia bida. Wypadkowo pidwiwszy hoowu, win mao ne oteteriw z podywu: werchiwky dwoch pikiw nad
hoowoju Stafo zyysia. Szcze my i wony zamknu swoho dowirywoho hostia u fatalne
kilce. Skoczywszy na nohy, Paczczardi kynuwsia do Stafo j szarpnuw joho na sebe.
Szczo, szczo take? mao ne padajuczy, wyhuknuw Stafo.
Zamis widpowidi Ugo kywnuw na skeli. Wony maje zjednaysia. Tilky wuzeka szcziyna, w jakij zastriaa sumka z instrumentamy, ziajaa, mow paszcza strachitywoji potwory.
Stafo sprobuwaw wysmyknuty sumku. Ae daremne. Za my piky kowtnuy jiji.
Nu j dywowya! proszepotiw Stafo.
Win pidijszow do pika, obereno pomacaw joho. Pik jak pik. Niczym ne widrizniajesia
od swojich susidiw. A tym czasom
Posawszy radigramu, Paczczardi j Stafo pomandruway dali.
Tilky dwi hodyny tomu wony rozuczyysia z Marijkoju i ajoszem, ae Stafo zdawaosia,
szczo mynua cia wicznis. Koy raptom kri hromaddia skel zamyhtiy oranewi chwyli.
Mandriwnyky pryskoryy krok i wyjszy na uzbereia.
Bereh buw strimkyj. Paczczardi i Stafo dijszy do samisikoho kraju. Hyboko wnyzu,
pojniati serpankom, chlupay oranewi chwyli. Ni, ne chlupay. Wony chymerno perebihay z
miscia na misce, naskakujuczy odna na odnu i tut e kydajuczy urozticz. W powitri zawysaw
szerchit i jakyj widdaenyj homin.
Jak u czas lodochodu, promowyw Ugo.
O de porybayty b, poartuwaw Stafo. Takoji ryby, jak tut, mabu, ne zustrinesz
nide.
Szwydko nahnuwszy, win schopyw neweyczkoho pruhkoho kremjacha i, rozmachnuwszy, szpurnuw joho daeko w more. Kremjach kilka raziw pidskoczyw nad powerchneju,
szczorazu pidstrybujuczy wyszcze ta wyszcze i nabyajuczy pry ciomu nazad do bereha. A

raptom iz morkych nadr wychopywsia hnuczkyj oranewyj jazyk i kremjacha nacze korowa zyzaa.
Stafo chotiw buw powtoryty swij doslid. Ae Paczczardi zasterih:
Postrywaj-no. Ne tak tut use prosto. My powynni rozhadaty oranewu zahadku.
Moywo, same na cij paneti ludstwo distane nowe dereo czudodijnoji energiji Treba spustyty do moria.
Morkyj prostir zdawawsia spokijnym, bezturbotnym. Win niby kykaw do sebe kosmicznych mandriwnykiw.
Ae distatysia do nioho buo ne tak-to prosto. Dla cioho Paczczardi j Stafo may podoaty
urwyszcze metriw pjatnadcia zawwyszky.
Stafo distaw iz riukzaka tros, odyn kine joho micno prywjazaw do skelastoho wystupu,
a na druhomu zrobyw petlu.
Perszym staw spuskaty Paczczardi. Szyroko rozstawywszy nohy i widkynuwszy nazad,
Stafo obereno popuskaw tros, na jakomu czerez riwni promiky buy potowszczennia. A o
u nawusznykach szemofona poczuosia prytyszene stij! Ce oznaczao, szczo Paczczardi dosiah moria. Slidom za druhom spustywsia i Stafo.
Teper wony stojay na wuzekij, metriw zo dwa zawszyrszky pryberenij smuci. Pobila
jichnich nih chlupay wohnennoho koloru chwyli. Stafo distaw gradusnyk.
Temperatura moria doriwniuje temperaturi ludkoho tia, skazaw win.
Persz ni bratysia za dalszi doslidennia, Paczczardi wyriszyw peredaty radigramu. Ta
zdijsnyty swij namir jomu ne poszczastyo. Peredaczu bukwalno zatopyw chaos pereszkod.
Dowkoa wyruwaa szaena, straszna swojeju nimotoju magnitna buria.
Szczo staosia? zapytaw Stafo.
My widrizani. Budem spodiwatysia, szczo pereszkody tymczasowi.
Paczczardi j Stafo zdaosia, niby rudi chwyli zdijmajusia wyszcze pobila toho miscia, de
wony stoja. Spoczatku kosmonawty dumay, szczo ce optyczna omana. Ta stupywszy kilka
krokiw uzdow bereha, wony perekonay: wysoki chwyli kotia slidom za nymy, niby widhorodujuczy jich od moria. Raptom mi chwyl zrynuo kilka dowhych hnuczkych jazykiw, takych jak toj, szczo, wynyk, koy Stafo szpurnuw u more kremjacha. Wony to paday, to zdijmaysia znow. Ae koen, zdawao, chyysia w jichnij bik.
My chaj tam szczo powynni wziaty oranewoji reczowyny dla analizu. Moywo, w
ciomu switi kryjusia szcze newidomi nam formy yttia, skazaw Paczczardi.
Na szczastia, u sumci, szczo jiji kowtnua hora, bua tilky czastyna geoogicznych instrumentiw. Patynowi koby na wzirci hirkych porid i ridyny eay w riukzaku Ugo.
Jak na mene, spoczatku slid uziaty na probu pryberenu reczowynu, skazaw Stafo.
Paczczardi zhodywsia.
Kilka kremjachiw wony szwydko pokay w koby. Ae dali dio piszo kudy hirsze. Wid
mjakoho, prunoho, zdawaosia b, podatywoho pryberenoho gruntu nijak ne szczastyo widdiyty ani najmenszoho szmatoczka. Hostryj, nacze brytwa, amaznyj swider wyjawywsia bezsyyj. Grunt prohynaw, i na ciomu wse kinczaosia.
Wpersze zustriczaju take weyczezne mimoekularne zczepennia, skazaw Ugo.
Pisla kilkoch marnych namaha uziaty probu win wyprostaw, perewiw podych.
A barenowi naszaruwannia na Marsi?
Marsijankyj baren Ja z nym dobre znajomyj. Ta j win szczodo syy moekularnych
zwjazkiw ni w jake poriwniannia ne jde o iz cym
Na my Paczczardi zmowk, jomu znowu staw na dumci nehostynnyj, pidstupnyj Mars
Zahin marsorozwidnykiw Obadnani pid tymczasowe yto budynoczky, szczo zdryhaysia
wid dykoho strasznoho urahanu I toj tragicznyj de, koy ne stao druyny j maekoho
Winczenco
Moe, sprobuwaty mikrowybuch? zaproponuwaw Stafo.

 Ne warto, chytnuw hoowoju Paczczardi, chtozna, do jakych ce pryzwede naslidkiw Detonacija i take insze
Todi naberemo chocza b morkoji wodyczky, posmichnuwsia Stafo i, wziawszy
kobu, pidijszow do liniji pryboju.
Koy wraz more widstupyo, utworywszy neweyczku zahybynu. Tijeji myti Stafo, pid
dijeju jakoji tajemnyczoji syy, pochytnuwsia i wpaw prosto w oranewi chwyli, szczo byskawyczno zimknuysia nad nym.
Wse ce staosia tak szwydko, szczo Paczczardi j okom ne zmyhnuw. Rozmirkowuwaty
buo nikoy. Nahotuwawszy promenewyj pistoet, Ugo kynuwsia slidom za Stafo. Dobre,
szczo skafandry rozrachowani na perebuwannia w ridkomu seredowyszczi, majnuo w
nioho, koy nad hoowoju jomu chlupnuy oranewi chwyli
Marijka i ajosz wertaysia do szlupky. Smerkao. Nebo blako, naywao czornotoju.
Dowkoyszni horby i skeli postupowo rozczyniaysia w hustij imli. Marijka czas od czasu nachylaa, pidbyrajuczy dribneki, z kwasoynu zawbilszky hrudoczky.
Jiji wse szcze ne poyszaa nadija wyjawyty chocz jaki oznaky organicznoho yttia.
Oskilky je w atmosferi kyse, znaczy, maje buty i yttia, powtoriuwaa wona.
Sehedi pomityw udayni nad obrijem try jaskrawi ciatky. Prokresywszy nawskis use
nebo, wony pomczay, yszajuczy po sobi zwuk obirwanoji struny. Widtak promajnuo iszcze
kilka takych ciatok.
Ptachy, whoos wysowya prypuszczennia Marijka.
Abo suputnyky panety, dokynuw ajosz.
Ae suputnyky szwydko zhoriy b w atmosferi.
Ptachy tym pacze. Do reczi, ptachy ne mohy b etity z takoju szwydkistiu.
We buo wydno poperedu czitkyj hostronosyj prol Meteyka, koy Marijka nespodiwano poskowznua, stawszy na jaku plamu, temniszu, ni grunt dowkoa neji.
Sehedi, szczo briw trochy zzadu, kynuwsia na pidmohu. Zemla prohynaasia pid nohamy, nacze mikyj asfalt arkoho ypnewoho dnia.
Zaraz, zaraz Ja sama, burmotia Marijka. Ae ruky j kolina jij kowzay po plami,
i pidwesty nijak ne wdawaosia. ajosz iz achom pomityw, szczo temna plama, schoa na
plisniawu, zasmoktuje nohy joho suputnyci. Win rwuczko szarpnuw Marijku, ae wona znow
upaa.
Ja nacze paralizowana, ne mou poworuchnutysia, poczuw Sehedi w nawusznykach pererywczastyj Marijczyn hoos.
Plisniawa szwydko powza jij po skafandrowi.
Pidchopywszy Marijku na ruky, ajosz kynuwsia do szlupky. Na szczastia, wona bua
we byko. Koy Sehedi zdijmawsia po drabyni, Marijka zneprytomnia. Byskawyczno zagwyntywszy za soboju hermetycznyj luk, ajosz obereno opustyw Marijku na pidohu i
wwimknuw dezynkujuczyj dusz. Z usich bokiw odnoczasno wdaryy sylni strumeni chimicznych rozczyniw. Waki krapli tarabanyy po szoomowi j kombinezonu, zbihajuczy wnyz.
Tilky teper, u jaskrawomu switli luminescentnych amp, Sehedi pylno rozdywywsia plisniawu. Czorna, mow saa, drahysta, z czysennymy ruchywymy wusykamy-worsynkamy,
wona bua ohydna. Za kilka sekund szmatky plisniawy stay widwaluwatysia, padaty, zwywajuczy, na pidohu. Widtak wony zawmyray, switliszay.
Kine kincem Marijka oprytomnia. Wona rozpluszczya oczi, spera na liko.
ei, skazaw Sehedi, ja was potim perenesu w kajutu.
Ne treba. We wse mynuo, tilky o ruky mow czui. Marijka pidweasia, trymajuczy za stinku. My nehajno powynni doslidyty ci wzirci. I wona popriamuwaa do dwerej.
Chwyli, szczo zimknuysia nad hoowoju Paczczardi, buy absolutno neprozori, j Ugo
uwimknuw infrazir. Popered nioho u krywawij imli propyway teper jaki zhustky, chymerne
petywo nytok riznych na towszczynu, chystki dysky. Dotorknutysia do nych Paczczardi ne

mih: win buw useredyni weykoho gazowoho michura. Jakszczo win prostiahaw ruku
stinka michura prohynaasia, i ruka powysaa w poroneczi. Michur, a za nym i Ugo, powilno
prostuway w morku hybi.
Paczczardi spriamowuwaw u wsi boky snip infrapromeniw, ae nadaremne Stafo nide
ne buo.
Kombinezon dedali micnisze obijmaw tio. Mabu, hyboko zanurywsia, i tysk zris,
podumaw Ugo. Win uwimknuw kompensujuczyj pryad i dychaty stao ehsze.
Teper michur propywaw powz czysenni choboty. Wony proswiczuway i powertaysia
slidom za Ugo. Zdawao, choboty spriamowuju ruch michura, ae perewiryty ce prypuszczennia ne buo nijakoji moywosti.
Promenewyj pistoet tak i yszawsia newykorystanym. Ta j proty koho joho zastosowuwaty? Jakby pered Ugo buw woroh, szczo zahrouwaw napadom, todi insza ricz. Ae woroha pered nym ne buo, chocza win we czas intujitywno widczuwaw nezrymu worou syu.
Ta ne stane win rozstriluwaty more! Paczczardi usmichnuwsia, zhadawszy odnoho antycznoho pokowodcia, szczo po sylnij buri, kotra znyszczya korabli, zweliw widdubasyty more
anciuhamy.
Tym czasom choboty yszyy pozadu. Teper mymo Ugo propyway kulky, roztaszowani
czitko w szachowomu poriadku. Na konij kulci riwnomirno obertaysia szczitoczky.
Anteny! zdohadawsia Paczczardi.
Pomitno poswitliszao. Mabu, de pobyzu buo newydyme, ae potune dereo swita.
Ugo sprobuwaw wymknuty infrazir, i wydymis maje ne zminyasia.
Trochy sudomyo u skroniach. Paczczardi perewiryw zapas kysniu, joho mao wystaczyty
szcze na try doby. A u Stafo kysniu tilky na dwadcia czotyry hodyny! obpeka dumka.
Ruch powitrianoho michura upowilnywsia. Kula protyskuwaa teper mi nadzwyczajno skadnych perepete towstych stowburiw. Use buo zayte jaskrawym roewym switom. Nabyzywszy do weetenkoji prozoroji sfery, kula zupynya. Tilky teper Paczczardi
pomityw, szczo joho suprowoduwaa cia fotylija maekych kulok z wusykamy-antenamy.
Ugo wwimknuw pryjmacz, i joho zahuszyw burchywyj potik radisygnaliw, szczo jszy wid
kulok do sfery j nazad. Schoe, peremowlajusia, podumaw win. U niomu dedali bilsze
wyzriwaa dumka, szczo win popaw u jakyj nowyj, nadzwyczajno swojeridnyj i wysokoorganizowanyj swit, kotryj ywe za swojimy, poky szczo nezbahnennymy zakonamy.
Widczynywsia wchidnyj luk, i Paczczardi popaw do seredyny prozoroji sfery. Uzdow
stin stojay paraboliczni ekrany, wwihnuti j opukli linzy, switli elipsojidy. Odnak gazowa kula
newpynno nesa joho wpered, do najdalszoho, pojniatoho morokom zakutka zay.
Nareszti kula zupynyasia na neweyczkomu paskomu uzwyszszi, j tijeji myti spaachnuo slipucze swito. Wsi ekrany j paraboojidy powernuy do Paczczardi, nacilujuczy na
nioho. Prosto pered nym bihy chwyli po weyczeznij wypuklij linzi. Potim chwyli stay menszi, peretworyysia na dribni bryi, i raptom Paczczardi zdao, szczo win zjichaw z huzdu.
Pered nym na ekrani pyw krase Gregor.
Ugo widczuw ehke pokoluwannia w rukach. Pryad zarejestruwaw mikrorozriady.
Wony jszy wid neweyczkoho paraboojida, szczo nabyzywsia do nioho maje wprytu. Paczczardi sprobuwaw dotorknuty rukoju do matowoji powerchni paraboojida, ae, wraenyj
sylnym rozriadom, widsmyknuw ruku.
Strum? Ae skafandr czudowyj izolator
Tym czasom kontury Gregora na ekrani staway dedali newyrazniszi, i wreszti korabel
zowsim roztaw
I raptom nowa nespodiwanka. Pered Ugo wynyka szlupka, szczo wertykalno stojaa
na swojich stabilizatorach. Mynaje kilka chwyyn, widczyniajesia luk, iz Meteyka powilno
wychodia kosmonawty, i mi nych Ugo wpiznaje sebe
Dali nowa kartyna. Rozmachnuwszy, Stafo szpurlaje kremjacha w oranewe more.
De Stafo? kryknuw Paczczardi.

U napiwzabutti win kynuwsia do ekrana. Ae jaka mohutnia sya obijniaa, paralizuwaa joho, i win z achom widczuw, szczo nespromonyj poworuchnuty palcem. Rizkyj bil
proszyw use tio, i wse prokowtnuo nebuttia

Zakluczne sowo szturmana Paczczardi

My znowu ynemo kosmicznym okeanom. Gregor mczy nas do ridnoji Zemli. Ae
pered oczyma stoja i stoja nedawni podiji. W jichniomu wyri ja mao ne nakaw hoowoju.
Okrim toho, wony perewernuy wse nasze ujawennia pro rozporoszene u Wseswiti yttia.
Moji prypuszczennia, nibyto kuli j elipsojidy, kotri paway w oranewomu mori, ywi stworinnia, wyjawyy chybnymy. Ade ne stanemo my wwaaty za ywych istot okremi ludki organy, skaimo, naszi wucha czy oczi?
A same czastynoju weetenkoho tia i buy ti chymery, jakych meni wypao baczyty pid
chwylamy Oranewoho moria. Jak doweo nasze czotyrymisiaczne perebuwannia tam, usia
Oranewa paneta jawlaje soboju jedynyj ywyj organizm. A nezliczenni kuli j elipsojidy z
ekranamy ta antenamy joho organy czuttia. Oranewi chwyli, szczo newhamowno pohojdujusia na powerchni, ce tio, ce chwyli poti, ywoji, pulsujuczoji, tepoji poti. A w
hyboko zachowanij prozorij sferi, de meni potaanyo pobuwaty, mistysia mozok cioho
nezwyczajnoho tia.
Dejaki tajemnyci namy rozhadano. Naprykad, my zjasuway, szczo peridycznyj charakter meteornoho potoku, zustrinutoho Gregorom, powjazanyj iz charakterom ruchu
oranewych chwyl.
Ta skilky zahadok szcze ne rozhadano! I skilky wynyko nowych! Czym ywysia oranewyj weet? Jak distaje informaciju pro daeki zori, pro budowu Wseswitu? Ade ja sam baczyw na syniomu diekrani hoownoho mozku czitki kartyny daekych suzirjiw i panet. Nareszti, jak wynyko ce dywowyne tio?
Hadaju, nema potreby nahooszuwaty na tomu, szczo joho mozok dijszow nadzwyczajno
wysokoho rozwytku. Moywo, same tomu my j yszyysia ywi. Nu, ta pro ce ja rozpowim
inszym czasom. A zaraz skau tilky, szczo moji pryhody i pryhody mojich towarysziw buy
woistynu kazkowi.
A pro te, jak my wybray widtila, mona buo b napysaty zachoplujuczu knyku
We druhyj misia my na Zemli. yszyy pozadu i czysenni wystupy po Switowomu
teebaczenniu, i rozpowidi pro naszi mandry pered najrozmajitiszymy audytorijamy, i ekciji
w Zorianij akademiji.
Sferolm pro polit Gregora ta naszu zustricz z Oranewoju panetoju z nezminnym
uspichom demonstrujesia u wsich kinoteatrach Zemli j Marsa.
Szczojno meni powidomyy z Koordynacijnoji rady, szczo mene pryznaczeno kapitanom
nowoji ekspedyciji, jaka znowu wymandruje, jak wysowya Marijka, do Oranewoho sercia.
Ce maje buty dokadnisze znajomstwo z ywoju panetoju i trywatyme wono, moywo,
roky.
Meni day try dni na rozdumy, ae ja pohodywsia etity zrazu . Ade nedarma Oranewa
paneta snysia meni bodaj czy ne szczonoczi.
Zawtra po wsij Zemli bude ohooszeno pro nowu ekspedyciju, i mene, ja znaju, dobrowolci zawala tysiaczamy ystiw. Zwyczajno, w perszu czerhu zi mnoju poetia ti, z kym ja
diyw nebezpeku na Gregori. Ta wony skadu tilky neweyczku czastynu ekipau, bo nowa
ekspedycija naliczuwatyme kilka sot czoowik.
Tomu ja z neterpinniam czekaju na ysty. Chaj jich bude jaknajbilsze.
Konomu, chto widwanyj i nepochytnyj, chto dopytywyj i kmitywyj, chto nastyrywyj
i zahartowanyj, znajdesia misce w nowim korabli.

Czotyry doby szaeniw urahan. Nimyj urahan, bez hurkotniawy, zyw i weetenkych, na
kilka powerchiw, okeankych chwyl. Czotyry doby, ksujuczy zownisznie wyprominiuwannia,
na mizorianim korabli Petro Houbnyczyj konwulsywno tremtiy striky pryadiw. Na
pjatu dobu synusojida, szczo newtomno wytanciowuwaa na ekrani kapitankoho pulta, nareszti pirnua pid czerwonu horyzontal.
Ta radis ekipau bua peredczasna. Na powerchni korabla okatory wyjawyy poszkodennia. Postaa neobchidnis terminowo perewiryty.
Odiahszy skafandr, szturman Mykoa Bort krutnuw ruczku z napysom wakuum.
Stiny barokamery e widczutno zatremtiy. Strika barometra, opysawszy powne koo, tknuasia w zero.
Wse! Mona wychodyty.
Szturman natys knopku, ta luk yszawsia neporusznyj.
Zajio, podumaw zanepokojeno Bort.
U cej czas spaachnuw wideofon.
Szczo, ne widczyniajesia? zapytaw kapitan. Zdawao, win czekaw cioho.
Tak.
Todi zadi na mene. Zaraz odiahnu skafandr.
Za kilka chwyyn do barokamery zajszy kapitan Fedir Skela ta astrobiog Jarosaw
Smiywe. Slidom za nymy wskoczyw Kir.
Szturman, kapitan i astrobiog skilky buo syy nalahy na luk. Ae win nawi ne zdryhnuw.
Dowedesia tobi, Kire, skazaw kapitan. Tilky antenu ne poszko.
Rozihnawszy, robot wako torhonuw peczem luk. Pisla tretioji sproby dwerci widczynyysia.
Perszym stupyw za bort kapitan. Ostannim wyliz Kir.
Wybrawszy na powerchniu zorelota, szturman Bort mymochi zapluszczyw oczi. Win
obereno perestawlaw ozuti w magnitni czerewyky nohy, zupyniawsia, czas od czasu zahladaw u portatywnyj teeskop.
Poperedu, w czornij bezodni, paao suzirja ebedia. Wono buo schoe na szmat bakytnoho szowku, wsijanoho dimantamy. miano riachtia pidperezana synim pojasom tumannis Andromedy. U samim jiji centri widywao czerwonym switom kilka zirok. Zdawaosia,

ce choonu wuhynky w syzij wid popeu watri. Jaskrawo paaje kowyj pojas Orina. Pawaje w sirim kilci suzirja Liry
Ty ne zasnuw, Mykoo? prounaw u nawusznykach kapitaniw hoos.
Szturman odirwaw pohlad wid rury teeskopa i, hypnuwszy pid nohy, zdywowano
kreknuw: powerchnia korabla bua wkryta riwnym szarom smarahdowoji na kolir reczowyny,
szczo fosforescijuwaa. Bycze do diuz switinnia buo jaskrawisze, perechodyo w zeenawe.
Reczowyna widznaczaa nadzwyczajnoju szczilnistiu i jawlaa soboju cikowytu zahadku.
Ce czy ne pryypy meteoryty, wysowyw prypuszczennia astrobiog.
Czomu todi cijeji meteornoji zywy ne ksuway okatory? zapereczyw szturman.
Ni, tut szczo insze
Kire, wimy na probu, widdaw nakaz kapitan.
I wsi czetwero popriamuway do wchodu w korabel
Po obidi Skela zapytaw astrobioga:
Nu, szczo tam zi smarahdowoju reczowynoju?
Poky niczoho, jako neochocze widpowiw Jarosaw. Ja opustyw jiji w nasyczenyj
rozczyn hiberelinu.
Ae czomu ty dumajesz, szczo w reczowyni, kotra perebuwaa w umowach, de temperatura jakycho dwi z poowynoju tysiaczi gradusiw, poszczasty wyjawyty biogiczni
oznaky?
Astrobiog chotiw buw pojasnyty, szczo nawertaje joho do takych prypuszcze. Koy
wraz zawya syrena. Na kontrolnomu punkti pobila cyfry 3 spaachnua awralna ampoczka. Tretij widsik Ce bua astroaboratorija.
Astrobiog metnuwsia do wychodu. Uslid za nym kynuwsia szturman. Okyk Fedora
Skeli zupynisia! nazdohnaw jich pobila samisikych dwerej.
Kapitan uwimknuw ekran, szczo zajmaw usiu zadniu stinku kajuty, i pered zorom trioch
kosmonawtiw postaa astroaboratorija. Chytromudri pryady, zastaweni riznymy retortamy
i sztatywamy steai. Ae szczo ce? Jaka sya zruszya z miscia termostaty? jichni czorno-matowi kuby chaotyczno hromadyy teper u kutku. Odyn iz kubiw raptom usnuw, i kri rozkoyny nawalno popowzo szczo buchke, zeene, schoe na oeniaczyj moch.
Spory! proszepotiw astrobiog.
Kire, huknuw kapitan, nehajno w tretij widsik. Zadraj wychid zwidtila
Robot kueju wyetiw u korydor. Ta nabyzywszy do tretioho widsiku, win deszczo upowilnyw krok i staw peresuwaty obereno, mowby krakoma. Na ekrani buo dobre wydno
joho kulaste tio, micni kinciwky, wohnyky fotoeementiw. Zowni wse buo naczebto spokijno.
Ae koen iz kosmonawtiw z chwyyny na chwyynu czekaw jakoji bidy.
Dosi korabel mczaw kri kosmiczni prostory bez osobywych pryhod. Nawi distawszy
rajonu zahadkowoho Antaresa, ekipa ne wyjawyw nijakych pidtwerde hipotezy akademika Switowa. Chocz by jaki tobi oznaky wysokoorganizowanoji materiji. Nawpaky, ukraj
wysoka radicija, riwe kotroji bezpererwno zrostaw, schylaa do dumky, szczo yttia w cych
sferach nemoywe. Ae jaka w takomu razi pryroda zahadkowoji zeenoji masy? Czomu na
neji aniskilky ne wpywaju najsylniszi radicijni buri?
Nimyj urahan, szczo szaeniw zowni, ne mynuw darma dla tych, chto perebuwaw za
hruboju obszywkoju Petra Houbnyczoho. Mikroczastynky, z weyczeznoju szwydkistiu
bombardujuczy korabel, poroduway u wnutrisznich widsikach wtorynne wyprominiuwannia. Podekoy stinky tijeji czy inszoji sekciji poczynay miano switytysia. Wtorynne poe buo
zowsim kwoe. Czutywi pryady e ksuway joho. Rozkryty zycznu pryrodu pola nijak ne
szczastyo. U wsiakomu razi, wono wyjawlao sebe dosy dywno: pid dijeju zahadkowych promeniw kosmonawtam czasto-husto due chotiosia spaty. A za robotiw i kazaty niczoho. W
odyn iz dniw wony zowsim wyjszy z adu. Kosmonawty natykaysia na swojich bikowych
suputnykiw u najnespodiwaniszych misciach. Roboty pozaklakay w zakutkach widsikiw, na
gwyntowych schodach, u korydorach, wasne, skri, de jich zachopya straszna kataepsija.

Wykonujuczy nakaz kapitana, jich perenesy u trynadciatyj widsik, de zberihaosia rizne

sporiadennia. Wantayty swojich pobratymiw na manipulatory dopomahaw Kir jedynyj
iz robotiw, kotroho wyprominiuwannia ne wyweo z adu.
Za perszym projektom ekipa Petra Houbnyczoho maw skadatysia iz soroka dwoch
czoowik. Siudy, zwisna ricz, ne wchodyy kiberpomicznyky. Ae szczo uspisznisze prochodyy
wyprobuwannia nowoji seriji bikowych robotiw, to cyfra cia zmenszuwaa. Kine kincem
Koordynacijna rada uchwaya sformuwaty ekipa wsioho z trioch osib: kapitana, szturmana
j astrobioga. Miscia wsich inszych czeniw ekipau posiy bikowi roboty. Slid skazaty, wony
uspiszno wykonuway swoji obowjazky, a poky ne staasia z nymy cia bida
Fedir Skela, Mykoa Bort i Jarosaw Smiywe newidrywno steyy za tym, szczo widbuwajesia na ekrani. Uskoczywszy do tretioho widsiku, Kir prymom zaczynyw za soboju dweri.
Pered nym buo straszne wydowyko. Zeena masa bucha, rosa, zapowniuwaa soboju we
wilnyj prostir. Wona zawyhraszky troszczya, hnua j amaa wse na swojij puti. Nawi termostaty, wyhotoweni z nadmicnoho nejtrytu, repay, jak dyni.
Dokadno proinstruktuwaty Kira kapitan ne mih. Ade win i sam ne znaw, szczo soboju
jawlaje zeenyj napasnyk. Kirowi buo nadano pownu swobodu dij. Win maw zaeno wid
obstawyn obraty najdocilniszu taktyku, pamjatajuczy, zwisna ricz, i pro bezpeku korabla, i
pro moywu zahrozu triom kosmonawtam, i pro neobchidnis wykonaty kincewe zawdannia,
pokadene na Petra Houbnyczoho. Napochwati buo najprostisze rozwjazannia probemy:
sprobuwaty nehajno znyszczyty tajemnyczyj moch. Ta pospiszaty z cym buo nerozumno:
ade w rajoni Antaresa ekipa popry wsi sumniwy spodiwawsia wyjawyty wysokoorganizowane yttia. Tym czasom nichto ne mih znaty, jakych form wono tut prybrao
Tilky-no Kir zadrajiw luk, jak na nioho zhory opustya jaka dowha zeena szwabra.
Wona pohojduwaa, nacze ywa, i mao ne torkaasia czornoji yskuczoji powerchni robota.
Kir proohom widskoczyw u kutok i zakamjaniw u wyczikuwalnij pozi.
Zeenyj moch staw powilno z usich bokiw pidstupaty do nioho.
Robot zowni wydawawsia spokijnym. Na ekrani buo czitko wydno, jak woruszasia joho
wusyky-anteny, choodno bymaju ciatky fotoeementiw, tremtia mikrookatory. Persz ni
rozpoczaty dijaty, Kir zbyraw informaciju. W ciu my win perebyraw u pamjati tysiaczi warintiw, szukajuczy najdocilniszoho pomi nych.
Kapitane! We, mabu, mona! bahalno skazaw Jarosaw.
Skela natys kemu wykyku. Szerech i pysk radipereszkod napownyy kajut-kompaniju.
Prybuw do tretioho widsiku, poczuwsia czitkyj Kiriw hoos. Analiz powitria u
widsikowi
Korotsze Dopowidaj pro najhoownisze! poperedyw kapitan. Energija w twojemu perehowornomu akumulatori kinczajesia.
Mykoa Bort wynuwato kaszlanuw. Protiahom kilkoch dniw win zbyrawsia postawyty
Kirowi nowyj akumulator. Ta wse nijak ne mih wybraty susznoho momentu Teper cia dribnycia moe spryczynytysia do fatalnoho naslidku.
Analiz powitria u widsikowi, powtoryw Kir, swidczy, szczo procentnyj skad
kysniu dedali staje menszyj.
Kosmonawty mowczky perezyrnuy: ce bua nowa anka u werweczci nespodiwanok.
Maju namir rozpoczaty doslidennia zeenoji substanciji, spokijno kazaw dali Kir,
nacze perebuwaw ne na korabli, szczo distawsia daekoji zorianoji systemy, a na trenuwalnomu poligoni. Szczoprawda, joho hoos zwuczaw huchisze, ani zwyczajno. Ta pryczynoju
ciomu buw wysnaenyj akumulator
Mynuo kilka chwyyn. Ae Kir ne ruchawsia z miscia, wyczikuwaw. Mabu, jaki mirkuwannia utrymuway joho wid aktywnych dij.
Ruchywyj jazyk, szczo skydawsia na zeenawe poumja, pidpowz po pidozi widsiku do
steaa, hnuczko ochopyw joho z usich bokiw. Stea hojdnuwsia i poetiw dou, zasijawszy
pidohu skom i druzkamy. Bilszis retort rozbya, i otrujnyj dym wid miszanyny reaktywiw

zapownyw uwe widsik.

O-o! zastohnaw Jarosaw, nacze wid zubnoho bolu, i na my prykryw dooneju oczi.
Spokijno! pokaw jomu na pecze ruku kapitan. Zaraz ce ne hoowne.
Koy dym rozwijawsia, pered kosmonawtamy postaa strachitywa kartyna: zeena
masa, zwywajuczy, powza w usi boky. Zdawaosia, perewantaennia, szczo wynykao wnaslidok pryskorenoho ruchu korabla, dla neji ne isnuwao. Mona buo podumaty, niby w
biaboratoriji raptom popry wsi zakony zyky zapanuwaa newahomis.
Mykoa perszyj zwernuw uwahu na odnu nejmowirnu obstawynu: predmet, szczo do
nioho torkawsia moch, kudy znykaw. O zeenyj jazyk natrapyw na oscyograf, i pryad powilno roztanuw, nacze buw wylipenyj iz snihu.
Mabu, win zahubyw swij kolir, staw prozoryj, wysowyw prypuszczennia Jarosaw.
Proklata plisniawa, czy szczo wono tam take, pozbawya joho pigmentu
A ja dumaju, wona prosto rozczynya joho w jidkych kysotach, dokynuw Mykoa.
Bojusia, koen iz was daekyj wid istyny, pochytaw hoowoju kapitan. Nu, ta
dawajte podywymo, szczo bude dali.
Nawkoo Kira szcze n dosi yszaosia trochy wilnoho prostoru. Bikontejnery, sko, rizni
pryady, dowidnyky wse bez slidu znykao pered zahadkowym kosmicznym dinnom. Z
Jarosawowoho obyczczia buo wydno, jak bolacze chopcewi baczyty ciu dyku rujnaciju. Towaryszi, bezsyli szczo-nebu wdijaty, spiwczuway jomu. Ae astrobiog chwyluwawsia najbilsze. Ce win sam, wasnoruczno, wypustyw na wolu strasznu syu, kotru teper tak wako
ukokaty
Tym czasom Kira, zowsim widtysnutoho w kutok, z usich bokiw szczilno otoczyw moch.
Smarahdowe bahowynnia nemow czatuwao na susznu chwyynu. Wono smiywo rozprawlaosia z pryadamy j obadnanniam widsiku, ae pidstupytysia do robota prosto tak, wydno,
pobojuwao. Mi inszym, plisniawa ne torkaasia j korabelnych stinok.
Moe, jiji lakaje ionopastyk, szczo nym obkejeno wnutriszni paneli? proszepotiw
astrobiog.
Nu, a Kir? zapereczyw szturman.
Jarosaw tilky peczyma znyzaw.
Kapitan znowu uwimknuw radiwykyk.
Zeena reczowyna wyprominiuje promeni, edwe czutno prounaw Kiriw hoos.
Za piwchwyyny perechodu
Tut fraza obirwaasia, bo zeena masa z usich bokiw nawalno rynua na robota.
Kir znyk iz pola zoru. We ekran zatopyo misywo, j tilky podekoy z nioho wychopluway robotowi kinciwky. Wydno, Kir odczajduszno zmahawsia z worohom, ni na krok ne
widstupajuczy nazad. Wasne, j widstupaty buo nikudy.
Kine kincem zeena masa widrynua od robota, i win, we pokaliczenyj, zwiwsia na
riwni nohy.
Kire, berey sebe! huknuw kapitan, nahnuwszy do membrany.
Zeenyj napasnyk pidozrio zametuszywsia, hotujuczy do nowoji ataky.
Cia szturman zatnuwsia, pidszukujuczy sowo, cia sztukowyna, jak wydno,
bojisia bikowoji materiji.
Ne due j bojisia, zapereczyw kapitan, dywlaczy, jak zeena pidkowa znow poczaa zmykatysia.
Cioho razu na ekrani buo dobre wydno wsi perypetiji boroby. Kir widbywaw ataku, jak
ew. Ce bua weremija zeenych barw. Moch zminiuwaw swoje zabarwennia, nacze chameeon.
Raptom iz zeenoho szumowynnia na my wychopywsia tonkyj sznur. Werchiwka joho
rozdua, niby hoowa kobry, j hojdnuasia w robotiw bik. Odnijeju z kinciwok Kir pererwaw
dywowyne stebo, i wono, zwywajuczy, powilno upao.
Jarosaw skosyw oko na towarysziw. Zdajesia, wony niczoho cioho ne pomityy. Ta

wono j ne dywno. Wse staosia za jaku czastku sekundy. Astrobiog nerwowo poter czoo i
wraz nezwyczajno hoosno huknuw:
Bratci, pered namy rozumna materija!
Mykoa Bort wytriszczywsia na Jarosawa, niby wpersze joho pobaczyw. Tilky kapitan
ne wykazaw nijakoho zdywuwannia. Win niby czekaw cych sliw.
Jaki u was pidstawy? zapytaw Fedir Skela.
Prawylna taktyka w napadi j zachysti, hariacze skazaw Jarosaw. Schylnis do
poperednioji rozwidky. Widtak: otoczennia woroha
Kapitan chytnuw hoowoju, nemowby distawszy pidtwerdennia wasnym dumkam.
Jakszczo ce rozumna materija, nam neobchidno porozumitysia z neju, skazaw Mykoa i z widczajem pozyrnuw na ekran.
Kir i dali zmahawsia iz swojim worohom. Zeenyj mur, szczo na cej czas staw ue sucilnyj, obaczno whynawsia, koy robot stupaw krok upered, i zrazu zmykawsia slidom za nym.
Z usioho buo wydno, szczo posancewi Zemli dowho ne protrymaty.
Kapitan uwimknuw peredawacz i widdaw nakaz:
Kire, pered toboju zawdannia bu-szczo wyrwatysia z widsiku. Pryczomu zeena reczowyna ne powynna pronyknuty za mei astrobiogicznoji aboratoriji.
Czy mona meni skorystatysia z doynuw do kajut-kompaniji kwoyj Kiriw hoos.
Tak! zakryczaw kapitan, ne dosuchawszy. Wmykaj azernyj pistoet.
Kapitane! wyhuknuw Mykoa Bort.
Spokijno, bez paniky! harknuw Skela. Berei oczi.
Tijeji myti ekran obijniao slipucze swito. Potim wono zhaso i spaachnuo znowu.
Tysiaczi wohnennych hook, posanych Kirom, pronyzay tretij widsik, ne wychodiaczy za
joho mei. Zeena masa zdryhnua j widstupya. Robot buw schoyj na fantastycznoho jiaka,
kotryj nastowburczyw swoji koluczky u chwyynu nebezpeky. Tilky za hoky jomu prawyy
azerni promeni slipuczo-bili nytky, szczo nesy na swojij puti smer usiomu ywomu.
aboratoriju wypownyw biyj dym. Wydymis maje znyka, i kapitan szwydko
uwimknuw infrazir. Zeena masa konwulsywno posmykuwaa. Za wsima oznakamy, pid prominniam azeriw jij buo nepereywky, i Kir wid oborony perejszow u nastup. U ci chwyyny
win buw schoyj na weetenkoho dykobraza, szczo powilno woruszyw swojimy wohnennymy
striamy-hokamy. azerni promeni siahay na piwtora metra, a potim obrywaysia.
ogiczna schema spowistya Kirowi, szczo win moe propayty stinku widsiku, i todi
woroh rozpowsiudysia po wsiomu korabewi. O czomu robot maksymalno obmeyw diju
promeniw.
Kir szczo nadumaw, ne widrywajuczy pohladu wid ekrana, skazaw astrobiog.
I sprawdi, robot staw perebihaty z miscia na misce, manewruwaty. Zdawaosia, win wykonuje jakyj chymernyj tanok. Koen krok nabyaw joho do zapowitnoho luka. U takt iz
Kirowymy strybkamy pohojduway i wohnenni hoky, szczo utrymuway zeenu masu na
pewnij widstani.
Naahodyty z robotom radizwjazok ne wdawaosia. Z tretioho widsiku doynay tilky
jaki newyrazni szumy. Oto pro te, jak Kir poczuwaje sebe, kosmonawty niczoho ne znay.
Zdijsniujuczy chytri nty, robot probywsia do stiny, pohasyw czastynu promeniw, aby
ne poszkodyty paneli, a czastynu zibraw u snip. Oszeeszene masowanym wohnem, zeene
szumowynnia na kilka metriw odstupyo. Cioho buo dosy, szczob Kir z nejmowirnoju syoju
rwonuw na sebe luk i wyskoczyw z widsiku
Kapitan kwapywo perewiw infrazir na korydor, i wsi pobaczyy, jak robot poczwaaw u
wakuum-kameru.
Za kilka chwyyn po tomu w dynamiku poczuwsia ne zowsim riwnyj, ae wpewnenyj
Kiriw hoos:

 Zakinczyw bianaliz zeenoji reczowyny, jaka wyrosa u tretiomu widsikowi. Reczowyna maje mjaku krystalicznu strukturu. Ta, beruczy do uwahy dejaki oznaky, szczo ja zaraz
jich pereliczu, ce, bezsumniwno, ywa materija.
ywa! nacze una, obizwawsia Jarosaw. Ae Skela i Bort zamachay na nioho rukamy.
Kir poczaw buw pereliczuwaty dani, zasypajuczy suchacziw cyframy. Odnacze Skela
obirwaw joho:
Cyfry zapamjataj. Dopowisy potim. A zaraz nas cikawla tilky ogiczni wysnowky.
Spodiwatysia na te, szczo pered namy wysokoorganizowana materija, ne dowodysia.
Zeena masa jawlaje soboju kongomerat bakterij, jaki utworyysia iz spor. Pryczyna takoho
burchywoho rozmnoennia spryjatywi umowy
Hiberelin, proburmotiw Jarosaw.
Wyd bakterij u meach Soniacznoji systemy newidomyj, kazaw dali Kir. Wony
zdatni rozszczepluwaty na atomy reczowynu, zaswojujuczy jiji. Wyniatkom je ionizowanyj zachysnyj pastyk, szczo nym pokryto stiny tretioho widsiku.
Zalaha trywaa mowczanka. Nareszti Mykoa Bort zapytaw:
Newe w powedinci zeenoji masy nema nijakoho huzdu?
Ne bilsze, ani u dijach chmary sarany, szczo nadybaa na swojij puti pereponu,
sucho skazaw kapitan.
Dozwolte spowistyty, znowu prounaw hoos Kira, kilka sot bakterij pronyko w
moje tio. Wwaaju za neobchidne zrobyty sobi intensywne hama-oprominennia.
Wykonujte, widdaw rozporiadennia kapitan i krutnuw werjer.
Na ekrani znowu zjawywsia tretij widsik. Zamiszannia, jake kilka chwyyn tomu tut posijaw Kir, ue wlaho. Zeena masa wyruwaa, bucha, zowisno perekoczuwaa z odnoho
kraju do inszoho. Szczo bude z korabem, koy wona wyrwesia na wolu? Petro Houbnyczyj
napewne zahyne
Konoho iz czeniw ekipau hnityy trywoni peredczuttia. Nareszti kapitan pidwiwsia i
chrypko skazaw:
Druzi, czekaty dali ne mona! My powynni terminowo rozrobyty pan podalszych dij.
al, szczo Kir
Bakterij ubyto, prounaw u dynamiku robotiw hoos. Radicija poszkodya dejaki moji nerwowi centry. Ae ja spromonyj wykonuwaty komandy ludej
Spasybi, Kire, kwoo usmichnuwsia Fedir Skela. Teper nas czetwero Szczo
nam robyty z tretim widsikom?
U kajut-kompaniji zalaha waka tysza. Koen rozumiw, jaku widpowidalnis pokadeno na nioho. Widpowidalnis za druziw, za korabel, za bezcinnu informaciju, kotroji czekaje Zemla.
A czy ne pokryty nam zzowni tretij widsik ionopastykom? zaproponuwaw szturman.
Ni, ce wse odno ryzykowano, zapereczyw kapitan. Korabel ne moe we czas
nesty w sobi bombu, kotra zdatna wybuchnuty perszoji-lipszoji myti.
My zmontujemo weyku azernu harmatu i naciymo jiji na luk, skazaw Jarosaw.
Tilky-no zeenyj napasnyk perestupy meu, my rozstrilajemo joho wprytu, jak ce robyw
Kir.
Astrobiog zapytalno hlanuw na kapitana, ae toj znowu zapereczyw:
De garantija, szczo pry ciomu jaka czastyna bakterij ne pronykne w inszi widsiky?
Todi my nizaszczo ne wporajemosia iz zeenym czudowykom. Wono prokowtne we korabel.
Kosmonawty ujawyy, jak hyne jichnij krase zorelit, i konomu stao motoroszno.
Do kajut-kompaniji zajszow Kir. Wyhlad win maw aluhidnyj: we pomjatyj, kinciwky
skaliczeni, pastyk, szczo prykrywaw fotoeementy, rozbytyj.

Robot mowczky nabyzywsia do ekrana i wwimknuw tretij widsik. Kartyna bua newtiszna. Wsia zeena masa weretenya, nemow nawiena. Prote w ciomu buw swij smys: za
takoho obertannia wynykaa widcentrowa sya. Wona widkydaa zowniszni szary bakterij do
stinok aboratoriji, i okremi smarahdowi jazyky mao ne torkaysia ionopastyku.
O szczo, pereboriujuczy wahannia, skazaw kapitan, biaboratorija maje buty
katapultowana. Inszoho riatunku nema.
Za kilka chwyyn kosmonawty zrobyy potribni wymiry ta obczysennia i zajniay swoji
miscia.
Petro Houbnyczyj buw skonstrujowanyj tak, szczo pry potrebi mih pozbutysia bujakoji iz swojich sekcij. Tym czasom odnomu z czeniw ekipau wdawatysia do takoji serjoznoji operaciji szcze ne wypadao. Czerez te i Fedir Skela, i Mykoa Bort, i Jarosaw Smiywe, ba nawi Kir pomitno chwyluwaysia
Koy kapitan natysnuw na knopku, kotra prywodya w diju katapultu, korabel we zdryhnuw. Od nosa do chwosta joho projsza halmiwna chwyla. Ta za my awtomatyczni reguiatory perewiryy i w potribnomu napriamku skoordynuway joho polit. Wibracija prypynyasia. Striky na pulti keruwannia zaspokojiy, a sygnalni ampoczky zhasy.
Tretij widsik odetiw wid nas dosy daeko, skazaw astrobiog, wdywlajuczy u
ohladowyj ekran.
Szturman skeptyczno pochytaw hoowoju:
Okomir twij, Jarosawe, ne wytrymuje nijakoji krytyky.
A szczo ty skaesz, Kire? zapytaw kapitan.
Dwadcia czotyry kiometry, ne wahajuczy widpowiw robot, nemow czekaw cioho
zapytannia.
Dwadcia czotyry kiometry! powtoryw Skela. Piszanycia doaje ciu widsta protiahom pjaty hodyn. Awtomobil pjatnadciaty chwyyn. A zorelit kowtaje jich za jaku
mizernu czastynu sekundy Kontejner, szczo nese w sobi smer, pywe zowsim poriad iz korabem, nemow prywjazanyj do nioho. Nebezpeka zmenszya, ae ne znyka. Oczewydno, tretij widsik distaw mayj impuls.
Win i sprawdi drejfuje w nasz bik, wyhuknuw szturman. Meni zdajesia, nawi
zbilszujesia. Na cim sowi Mykoa zapytywo pozyrnuw na Kira, nezaperecznoho awtoryteta u wsich pytanniach, szczo stosuwaysia wymiriw u szyrokomu prostori.
Racija w ciomu je, ae ne zowsim, stateczno promowyw robot. Inkoy win wysowluwawsia dosy zahadkowo zwyczka, perejniata nym szcze wid swoho wychowatela.
Pojasny, Kire! poprochaw Mykoa.
Widsta do widsiku poky szczo yszajesia nezminna.
Ae win zbilszujesia.
Tak. Ae, oczewydno, tut widihraju rol wnutriszni syy
Teper ue i neozbrojenomu oku buo wydno, szczo kontejner iz zeenoju masoju buchne,
jak na dridach.
Wseredyni rostu spory, pojasnyw astrobiog te, szczo j bet nioho buo zrozumio.
I o biaboratorija nemowby pid wpywom jakoji magicznoji syy repaje, z neji wyrostaje fantastyczna smarahdowa kwitka. Zeeni pelustky jiji merechtia, nacze obsypani kosztownym kaminniam. Stebo zwywajesia, jak zmija.
Ae nezwaajuczy na swoju czariwnu krasu, kwitka chowaje w sobi lutu nebezpeku.
Chya koonija mikroorganizmiw wyrwaa iz tiurmy, w jaku jiji buo zamkneno, i kydaje wykyk kosmonawtam.
Kwitka na jaku my pokoywaasia na swojemu dowhomu hnuczkomu stebli, widtak
rwuczko potiaha do zorelota.
Perszym odirwaw oczi wid strasznoji many kapitan. Strimgoow pidskoczywszy do pulta
keruwannia, win natys kilka knopok i w tu my zapraciuway fotonni diuzy. Iz czasziwidbywacza rynua slipucza powi swita.

Ludy pluchnuy w antyperewantauwalni krisa i zawmery w bolisnomu czekanni.

Petro Houbnyczyj nabyraw szwydkosti. Z ekrana dobre buo wydno, jak powilno roste widsta mi korabem i smarahdowoju kwitkoju, szczo na cej czas ue staa schoa na
zeenu chmaru.
Zdawaosia, chmarci al rozuczatysia z korabem. Wona prostiahaa do nioho dowhi
prysosky, nemow bahajuczy zaczekaty jiji.
Skela, Bort, Smiywe i Kir, ne widrywajuczy, dywyysia na wypuke oko ohladowoho
ekrana. Zeena chmarka widdalaa. Spoczatku wona peretworyasia na nedospiu pomaranczu, potim na kotiacze oko i kine kincem na zeenu ciatku, szczo za jaku my zowsim
propaa w bezmenych prostorach kosmosu.

Szczo dali widchodya strimka jachta od bereha, to wyszczymy staway chwyli. Nespodiwanyj poryw witru tak trusonuw ehke sudence, szczo Karransa instynktywno wczepywsia
oboma rukamy za bylcia krisa, namertwo prykripenoho do pidohy sferojida. Witer, sprawnij morkyj witer, pruhko sztowchaw w obyczczia, zabyrawsia pid rozstebnutyj kombinezon, do samoji wody pryhynaw biyj parus.
Wytrymaje? Karransa wkazaw na parus, szczo tremtiw od napruhy, i napiwobernuwsia do susida. Szczob peresyyty hu rozhojdanoho moria, jomu dowodyo kryczaty na
wse horo.
Ce reon ricz nadmicna, szwydsze proczytaw z hub, ni poczuw win widpowi
Stafo, perszoho szturmana Renaty.
Nis jachty to wysoko zadyrawsia nad wodoju, to hyboko zarywawsia w chwylu, pidkydajuczy dohory bili buruny. Sonce we wysio nyko, i joho promeni kowzay po zeenych
chwylach piwdennoho moria. Do czerwonoho soncia szwydko etia sira puchnasta chmarka.
Jachta rizko zminya kurs, i sooni bryzky, sprawni morki bryzky, okropyy obyczczia
Karransy. Win krutnuw hoowoju i nawi prymruywsia wid zadowoennia.
A w mooczno-bilij daeczi we wyrostay strohi liniji prystani, hordo pidneseni whoru
kupoy
Slidom za inszymy czenamy ekipau Stafo i Karransa pokynuy sferojid, de demonstruwawsia sferolm, i jszy teper dosy wukym korydorom, oswitenym pryjemnym zeenkuwatym switom.
Nepohano prohulay, ha? chytro pidmorhnuw Karransa.
Czudowo, posmichnuwsia Stafo, ae jakby mensze chytao na chwylach. Sprawnia tobi Biskajka zatoka
Wtim, Stafo dobre znaw, szczo biosnina jachta, bort jakoji wony szczojno zayszyy,
roztynaa hostynni wody Czornoho moria bila AjU-Dahu, de znimawsia sferolm, jakyj wony
szczojno dywyysia: na zjomkach joho buw prysutnij kapitan Renaty Petro Brahin. I win
sam podaw dumku szczosuboty zdijsniuwaty wsim ekipaem zorelota ci zbudywi prohulanky na ehkokrylij jachti.
Ty kudy teper?
U mene wachta, zitchnuw Karransa. Nudota Mene czekaju szis hodyn mertwoho sztylu na ekrani. Ue wisim misiaciw u nas odnoji, nawi neznacznoji pryhody!
I ty newdowoenyj z cioho?
Ta nu, chocza b szczo trapyo!
Rozmowlajuczy, druzi dijszy do masywnych kruhych dwerej, szczo zamykay korydor.

 Meni czas, mowyw Karransa, widchylajuczy korycznewi dweri. Szczasywoho

czerhuwannia.
Koy zwilnyszsia, teekny meni po wideofonu. Zustrinemo i zihrajemo w szachy.
Prahnesz rewanszu? prymruywsia Karransa.
Zwyczajno!
Dobre, podzwoniu.
Karransa zaczynyw dwerciata lifta i natysnuw knopku centralnoji rubky uprawlinnia.
Kulasta kabina smyknua i bezszumno pomczaa, naroszczujuczy szwydkis. Kri prozoru
oboonku kabiny myhotiy skadni spetinnia trub i chwyewodiw, schidcewi majdanczyky.
Kabina to zlitaa wertykalno whoru, to kowzaa po pochylij, to ruchaa po duzi.
W hoownij rubci wse buo jak zwyczajno. Weyczeznyj ekran, szczo zajmaw maje wsiu
peredniu stinu, siajaw riwnym bakytnym switom. Na nioho z usich bokiw dywyy czutywi
oczi fotoeementiw. Zobraennia z ekrana peredawao do riznych analizatoriw. Persz za wse
dani postupay do hoownoho eektronnoho mozku zorelota, a mozok, zaeno wid oderanoji
informaciji, wnosyw widpowidni korektywy w raketnu trajektoriju. Odnoczasno praciuwaa
dublujucza systema, szczo kontroluwaa wysnowky hoownoho eektronnoho mozku. Awtopiot wnosyw zminy w trajektoriju ysze todi, koy wyrachuwani poprawky w oboch wypadkach zbihaysia.
Karransa sperszu zyrknuw na infraokator: opukyj gradujowanyj ekran joho buw
zowsim czystyj prostir poperedu Renaty na sotni tysiacz kiometriw wilnyj Na ciomu
gigantkomu widrizku szlachu zorelotu niszczo ne zahrouwao, orbitu joho ne peretynao
odne nebesne tio.
Karransa zrucznisze wmostywsia w krisli pered hoownym pultom. Riwnomirnyj basowytyj hu awtoksatora nawiwaw eheku drimotu.
Tak mynuo piwtory hodyny.
Raptom na pulti zabymao zeene wiczko. Awtoksator te perejszow na wyszczi tony.
Szczo trapyo!.. Karransa wmy pidibrawsia, hotujuczy do szcze ne widomoji nebezpeky.
Nasampered spokij. Ne chwyluwaty! Szwydkyj pohlad na infraokator pidtwerdyw, szczo
szlach poperedu wilnyj. Moywo, ionni dwyhuny? Perewirymo. Ni, dwyhuny praciuju normalno, u widpowidnosti z zawdanym reymom.
Napruenyj pohlad Karransy hariaczkowo kowzaw po dowhych riadach cyferbatiw i
szka, i oden pryad ne powidomlaw jomu niczoho trywonoho.
Aha, nareszti! Doswidczenomu oku Karransy wystaczyo desiaty sekund, szczob wyjawyty, w czomu sprawa. Szwydkis! Win ne powiryw swojim oczam. Pidskoczyw do zeenuwatoji szkay. Sumniwu ne buo: oranewa jaskrawa krapka, jaka pokazuwaa szwydkis korabla,
pomiczno widokremya od wertykalnoji liniji, szczo poznaczaa zawdanu normalnu szwydkis Renaty, i powoli popywa wliwo Szwydkis zorelota padaa. Prawda, zmenszennia
szwydkosti buo widnosno mizernym czutywyj pryad rejestruwaw zminy szwydkosti,
szczo skaday miljonnu czastku sekundy.
Hoowne zaraz wyznaczyty pryczynu zmenszennia szwydkosti.
Pered schwylowanym Karransoju spaachnuw ekran wideofona. Kapitankyj wykyk!
Obyczczia Petra Brahina buo strywoene.
Szczo tam u was, Karransa? Czomu wwimknuwsia sygna maych widchye od
kursu?
Hasne szwydkis korabla.
Cyfry!
Poky szczo za sorok sekund szwydkis zmenszya na try desiatymiljonni procenta.
I dali zmenszujesia?
Tak.
Pryczyny?
Poky szczo ne mou znajty.

 A jak hoowni pryady?

Wsi pokazuju pownyj ad.
Dobre, zaraz budu u was. Szcze odne
Suchaju.
Pro te, szczo staosia, nikomu ni sowa.
Harazd.
Karransa wyter spitnie czoo. Szcze raz okynuw zorom strunku szerengu pryadiw na
pulti: nad konym zaspokijywo siajay zeeni wiczka. A spidometr? Karransa pohlanuw na
nioho z tajemnoju nadijeju, szczo oranewoji krapky we nemaje, szczo wona znowu zyasia
z wertykalnoju linijeju na szkali. Ae oranewa krapka horia, do toho wona widdaya od
wertykali szcze na kilka milimetriw.
W rubku zajszow kapitan. Karransa wraz widczuw poehszennia. Z cijeju ludynoju niczoho ne straszno. Ade Petro Brahin naeaw do desiatka kraszczych astronawigatoriw Zemli.
Nasampered kapitan pylno perewiryw koen pryad, po czerzi wmykajuczy w riznych
kombinacijach wsi kontrolujuczi i slidkujuczi schemy. Karransa zoseredeno dopomahaw kapitanowi.
Wony naprueno praciuway razom we kilka hodyn, ae wsi jichni zusylla zwodyy na
marne: pryczyna zmenszennia szwydkosti Renaty, jak i ranisze, zayszaa newidomoju.
My zrobymo o szczo, wyriszyw nareszti kapitan. Zbilszy potunis centralnych
diuz.
Naskilky?
Poky ne widnowymo poperedniu szwydkis.
Ae ionne paywo
My ne moemo wtraczaty szwydkis. Ne moemo
***
Korol Stafo buw pid zahrozoju. ertwoju konia Karransa rozkryw pozyciju biych i teper
metodyczno posyluwaw natysk.
Obchopywszy hoowu rukamy, Stafo nyko schyywsia nad szachiwnyceju. Karransa
wdowoeno widkynuwsia na spynku krisa.
Hm Szczo ne baczu riatunku, nareszti mowyw Stafo.
Ziznaju, szczo i ja takoji dumky, widhuknuwsia Karransa.
Odnak wychid je, prounaw zboku wpewnenyj hoos. I due prostyj. Pohlateno! Son bje na f7 z szachom, pryczomu je dwa warinty. Abo czorni wimu ertwu i pobju
sona, abo widchodia koroem Hnuczki szczupalcia Roba zachodyysia szwydko peresowuwaty gury, pokazujuczy warinty.
Czekaj, czekaj, zradio mowyw Stafo, dali ja sam baczu. Ja roblu niczyju wicznym
szachom. Tilky, Rob, czomu ty zawdy wtruczajeszsia, zawaajesz? Skilky raziw my domowlaysia, szczob ty nikomu ne pidkazuwaw.
Ja pidkazaw, bo oden z was ne baczyw prawylnoho prodowennia, widpowiw Rob.
Tebe nikoy ne peresporysz, ty zaliznyj, zauwayw Stafo, skadajuczy szachowi gury w korobku.
O szczo, Rob, skazaw Karransa, pylno dywlaczy w iluminator, prynesy nam po
sklanci czaju.
Rob neczutno wysyznuw z kajuty.
Czoho ce ty siohodni pochmuryj? Stafo pokaw ruku na pecze Karransy. akujesz, szczo wtratyw wyhrasz?
Ni, szczo ty.
Moe, szczo trapyo na czerhuwanni?

 Ta ni, czerhuwannia tut ni do czoho. Pojasny-no meni kraszcze odnu ricz perewiw na insze rozmowu Karransa.
W cej czas rozczynyy dweri i w kajutu wwijszow Rob. Win obereno postawyw na zwilnenyj szachowyj stoyk taciu z sklankamy.
Aha, ty szczo chotiw? spytaw Stafo, pidsowujuczy Karransi sklanku.
Ae Karransa widpowisty ne wstyh. Zehka kacnuw wideofon, i prounaw e chrypuwatyj kapitaniw hoos.
Piot Karransa, nehajno zajdi w hoownu rubku.
Na chodu pidsmyknuwszy zastibku kombinezona, Karransa kynuwsia do wychodu.
Zhidno suworoji instrukciji, wychodyty z kajuty w korydor mona buo tilky w nahucho zakrytomu kombinezoni z specilnym pryadom, szczo zachyszczaw od wyprominiuwannia. W
ciomu rajoni Prostoru, de perebuwaa Renata, kosmiczni promeni ci wiczni mandriwnyky Wseswitu buy nadzwyczajno intensywni
Kapitan zowni buw spokijnyj.
Nu, jak widpoczyy?
Trochy, widpowiw Karransa.
Pohlate, Petro Brahin kywnuw na spidometr.
Hodyny zo dwi tomu, koy Karransa z nakazu kapitana zbilszyw potunis centralnych
ionnych dwyhuniw, oranewa krapka zyasia z wertykallu na szkali spidometra. Teper krapka
znow, niby nechotia, widpowza wbik od wertykali.
Dawajte szcze raz perewirymo jak slid pryady.
A koy znowu ne wtrymawsia Karransa.
Todi powidomymo pro halmuwannia Renaty wsiomu ekipau, riszucze widpowiw kapitan.
***
Marija Awerina zajmaa swojimy budennymy sprawamy. A spraw u neji, astrobioga
Renaty, wystaczao. jiji dawno we cikawya probema riznych form yttia w kosmosi. Marija retelno dosliduwaa czysenni meteoryty i mikrometeoryty, widdajuczy ulubenij sprawi
konu wilnu chwyynu. Bahato oryginalnych zrazkiw distawaw jij Stafo, moodyj szturman.
Wony buy maje odnolitky Stafo ysze na rik starszyj za Mariju.
Marija, zakopotana doslidom, ne widrazu zwernua uwahu na siajuczyj ekran wideofona.
Wsiomu ekipau Renaty Wsiomu ekipau Renaty Nakazuju nehajno zibraty u Weykij kajuti. Nahlad i kontrol doruczyty kiberschemam
Marija trochy zahajaasia z termostatamy. Wstanowywszy suworo stacinarnyj reym
na hoownij ustanowci, diwczyna nakynua na eheke sytcewe pattia czerwonu szerstianu
koftu, natiahnua zwerchu siryj kombinezon. Zatym wybiha z biaboratoriji i, stawszy na
striczku transportera, natysnua knopku.
U Weykij kajuti we zibray usi czeny ekipau, i Marija prymostyasia zzadu.
Zbilszennia potunosti ionnych diuz a na dwadcia odyny te niczoho ne dao,
howoryw kapitan. Hoowna nebezpeka w tomu, szczo my niczoho ne znajemo pro pryczyny
halmuwannia Renaty. oden pryad ne pokazaw widchye od normy. Take stanowyszcze.
Persz ni szczo wyriszuwaty, ja chotiw by poradyty z wamy. Proszu wysowluwaty.
Obhoworennia trywao chwyyn dwadcia. Wyriszyy bilsze ne hajaty czasu na wyjawennia pryczyn halmuwannia.
Takym czynom, pidsumuwaw kapitan, szcze raz sprobujemo wyrwatysia z nebezpecznoji zony. Czerez desia chwyyn wsi dwyhuny Renaty bude wwimknuto na pownu
potunis. Nakazuju wsim odiahnuty protyperewantani kostiumy j zajniaty swoji miscia.
Ohooszuju hotownis nomer odyn!..

 Marije, Stafo zupynyw diwczynu, kotra razom z usima pospiszaa do wychodu.

Pidemo zi mnoju?
Kudy?
W rubku-dwa. Rozumijesz, tam je zajwe protyperewantane kriso, nu, i, krim toho,
my budemo razom. Tobi zowsim ne obowjazkowo zaraz buty w biaboratoriji. Chodimo?
Diwczyna na sekundu zawahaa.
Ni, Stafo Meni potribno szcze ubezpeczyty wid perewantaennia swoju ustanowku.
Ja ne mou
W hoownij rubci nastaa tysza. Czutki udary chronometra wydaway due hucznymy.
Zayszajesia dwi z poowynoju chwyyny, mowyw kapitan. Dopowidajte pro
hotownis.
Hotowyj! skazaw Karransa, zawmerszy bila pultu uprawlinnia.
Hotowyj! dopowiw Stafo, ne widrywajuczy pohladu od swoho szturmankoho
ekrana.
Hotowyj, probasuwaw Iwan Skaa, grawist, ludyna z zaliznymy nerwamy, jak
nazyway joho towaryszi.
Hotowyj, widhuknuwsia teeradyst Lino Wara, widkynuwszy z oba nepokirnyj junakyj czub.
Petro Brahin wostannie hlanuw na szkau spidometra, Klata oranewa krapka zmistya
ue tak daeko, szczo mi neju j wertykallu wilno lahy b dwi dooni.
Wwimknuty diuzy! skomanduwaw kapitan, i Karransa powernuw do kraju rukojatku potunostej.
Husta chwyla wahy nawaya na ludej, naywajuczy swyncem kinciwky, prytyskajuczy
do spynky protyperewantanoho krisa. Na awtomatyczno wwimknutomu ekrani ohladu pered kapitanom wynyk strimkyj syuet Renaty. Z usich jiji diuz wylitao slipucze poumja,
jazyky jakoho tiahnuy na bahato desiatkiw kiometriw. Kuszczyky anten kruhowoho spostereennia na bokach i na nosi Renaty riwnomirno obertay, posyajuczy zobraennia na
ekrany hoownoji rubky. Wse buo jak zwyczajno. Nezwyczajnym buo ysze odne: zahalna
potunis dwyhuniw zowsim ne widpowidaa faktycznij syli wahy. Pry takij potunosti u wypadku wilnoho ruchu rakety ludej bukwalno wtysnuo b w spynky krise. Pryskorennia powynno buo skasty weyczynu szczo koo 5 , a tym czasom strika pryskorennia pokazuwaa
edwe 1,9. Zdawao, chto prywjazaw zzadu do Renaty motuzku j utrymuje zorelit. Petro
Brahin ne widrywaw oczej od oranewoji plamy. Chwyyny mynaty tak dowho, szczo, zdawao, czas zastyh.
Oranewa plama ruszya w daekyj szlach do czornoji wertykalnoji nytky. Wona powza
tak powilno, szczo chotiosia pidsztowchnuty jiji.
Mynuo piwhodyny, i pryskorennia poczao sabnuty. Koen w rubci widczuwaw newymowne poehszennia. Ae ce ne poraduwao ludej: ade ce oznaczao, szczo Renata micno
prykowana do czoho newidomoho, i ce newidome czipko utrymuje jiji w swojich smertonosnych obijmach
Oranewa plama, ne projszowszy i piwdorohy, upowilnya swij ruch, zawmera, niby w
neriszuczosti, na odnomu misci, zatym powoli, ae newidworotno popowza nazad, he wid
czornoji wertykalnoji nytoczky
***
Mynuo we czotyry doby z toji chwyyny, jak oranewa krapka, szczo jiji wpersze pomityw piot Karransa, poczaa swij fatalnyj szlach. Chocz ionni dwyhuny praciuway na pownu
potunis, szwydkis zorelota katastroczno hasa.
Weyka rada korabla zasidaa nedowho.
Pry maksymalnomu reymi paywa nam wystaczy nenadowho, zajawyw Karransa,

wako pidwiwszy z miscia. Powiky joho poczerwoniy wid nedosypannia, pid oczyma nabriaky miszky. Win buw perszym piotom korabla, i jomu distawao bilsze, ni inszym.
Konkretnisze, poprosyw kapitan.
O dani, oderani wid hoownoho eektronnoho mozku, Karransa prostiahnuw
kapitanu kilka wukych biych smuok, pociakowanych cyframy. Petro Brahin nyko schyywsia nad nymy. Potim peredaw inszym.
Ta-ak, protiah kapitan, pry maksymalnomu reymi my spaymo wse za kilka
misiaciw.
Wsi promowczay.
Tomu ja wwaaju, powilno, z pauzamy howoryw kapitan, i sowa joho wako paday w napruenij tyszi, szczo dwyhuny Renaty slid wymknuty
Pownistiu? wychopyo u Stafo.
Tak, pownistiu. I lahty w drejf do wyjasnennia pryczyn kapitan powahawsia,
pryczyn halmuwannia. A spaluwaty zaraz ionne paywo, jak my perekonay, nedocilno.
Dozwolte? poprosyw Iwan Skaa.
Bu aska, kywnuw kapitan.
Pownistiu wymknuty dwyhuny my ne moemo.
Czomu?
Tomu szczo z cijeji tabyci, grawist podaw kapitanu odnu iz wukych smuok,
wydno my popay w seredowyszcze, jake zowsim ne pasywno halmuje ruch. Na Renatu
diju newidomi aktywni syy, szczo tiahnu jiji nazad. A ce oznaczaje, szczo koy my wymknemo wsi diuzy, Renata poczne padaty nazad z pryskorenniam Skaa pomowczaw,
dywlaczy w tabyci, tak, z pryskorenniam poriadku dwadciaty czotyrioch . Take pryskorennia ludkyj organizm ne w zmozi wytrymaty.
Todi my moemo zayszyty wwimknutymy bokowi diuzy halmuwannia, zaproponuwaw Karransa.
Ce wyriszuje pytannia ysze czastkowo, mowyw kapitan. Bokowi diuzy w danomu wypadku nadto maopotuni. Dowedesia wsim nam zajniaty na czas zworotnoho ruchu anabityczni wanny. O szczo, obernuwsia win do newysokoho kremeznoho czoowika
z posywiymy skroniamy i wolowym pidboriddiam, wam, Iskro Hor, treba jaknajszwydsze
rozrachuwaty dla konoho czena ekipau krywu ochoodennia birozczynu, joho koncentraciju i wse insze.
Iskra Hor, keriwnyk grupy kibernetykiw, korotko kywnuw.
Skilky czasu wam potribno dla rozrachunkiw?
Dwi hodyny.
Harazd. U Lino Wara wimi rentheniwki i strukturni schemy konoho czena
ekipau dla wychidnych danych. Dijte.
Iskra Hor po-moodeczomu pidchopywsia i szwydko wyjszow z kapitankoji rubky.
Kapitan prowiw rukoju po obyczcziu.
Perszyj piot!
Suchaju! Karransa chotiw zwesty i widpowisty, jak zwyczajno, szwydko i czitko,
ae ciomu zawaya dywna sabis, szczo rozyasia po wsiomu tiu. Nezboryma drimota stuluwaa powiky. Jazyk peresoch i rozpuch.
Wy iz swojeju grupoju perewiryte bokowi diuzy i pidhotujete hoowni ionni dwyhuny
do wymknennia.
Jes.
Namahajuczy ne pochytuwatysia ce buo neehko, Karransa poprostuwaw do
dwerej.
Pered oczyma popywy neskinczenni stiny korydoru.
Newe zachworiw? win odihnaw wid sebe trywonu dumku. Pewno, perewtomywsia.

***
W bizali u nykij, ae dosy prostorij kimnati owalnoji formy tryway ostanni hariaczkowi pryhotuwannia. Wzdow stin tiahnuy dweri dwadcia sim dwerej, za kilkistiu
czeniw ekipau. Koni dweri wey w biwannu maeku kimnatku z due skadnym obadnanniam, szczo dozwolao utrymuwaty ludkyj organizm na protiazi trywaoho czasu na
hrani nebuttia. Iskra Hor pryskipywo perewiriaw aparaturu konoji biwanny, uwano slidkuwaw, jak zakadaju rozrachunkowi dani w eektronni zapamjatowujuczi prystroji.
Wsi szestero kibernetykiw grupa Hora bukwalno zbyysia z nih, naahodujuczy
aparaturu. Ludiam aktywno dopomahay roboty. Tam, de wymahay bezstoronnis, tocznis
i terpinnia, wony buy nezaminni.
Skoro kapitan podas komandu, i win, hoownyj kibernetyk Renaty, powerne biu
pastmasowu ruczku rubylnyka. I riwno czerez desia chwyyn spraciuje ree czasu. Wid ludej
ue niczoho todi ne zaeatyme. Wsi czeny ekipau do toho czasu eatymu koen w swojij
wanni, namahajuczy dychaty hyboko i riwnomirno, rozsabywszy mjazy. Tio bude opuszczene w birozczyn po horo. Potim riwe birozczynu bude pidnimaty, a organizm wse
hybsze i hybsze prowaluwatymesia w bezdonnyj son, bykyj do nebuttia
Stafo wywiw iz zadumy siajuczyj ekran wykyku. Szturman buw wraenyj, pobaczywszy,
jak za kilka hodyn zmarnio i postario kapitanowe obyczczia.
Jak u was sprawy, Stafo?
Wse harazd, towaryszu kapitan
Nawigacijnyj pult?
Dije bezwidmowno.
Programa powedinky Renaty?

Pownistiu zawdana kiberschemi.

Idi w biza.
Jes.
Ne zatrymujte: na ree czasu we podana komanda. jite kraszcze na awarijnomu
eskaatori, win domczy was za piwtory chwyyny
Ekran pohas.
Stafo rwuczko zwiwsia, zwyczno osmyknuw kombinezon. Potim natysnuw na ekrani
wykyku knopku biaboratoriji. Pered nym powoli propywa maeka kajuta, wsia zastawena pryadamy. Kolorowe zobraennia buo dosy czitke, ji Stafo wyrazno baczyw konu
probirku, kobu, retortu Ae aboratorija bua poronia. Pewno, Marijka ue w bizali,
wyriszyw Stafo. Pro wsiak wypadok win uwimknuw ekran ohladu korydoriw. I odrazu pobaczyw, jak u kinci widsiku Marija smykaje i ne moe widczynyty dweri. Stafo natysnuw knopku
zbilszennia, i pered nym na we ekran wyrosa toneka posta diwczyny. Osobywo wpay w

oko Stafo jiji ruky, szczo wczepyysia w ruczku dwerej, po-dytiaczomu prykuszena huba i powni sliz oczi.
Marijko, ja jdu do tebe, chotiw kryknuty Stafo, ae zhadaw, szczo zwjazok z korydoramy odnostoronnij.
Marijka w protyenomu kinci Weykoho kilcia. Distaty tudy po centralnomu eskaatoru mona za sim chwyyn, a u mojemu rozporiadenni desia. Ote, bihom i ni sekundy
widpoczynku!

Korydor Weykoho kilcia, pawno zahynajuczy whoru, hubywsia w daeczyni. Stafo ne

probih i desiaty metriw, a serce ue hucho zabuchao, bolacze widdajuczy u skroniach.
Koen krok wymahaw nejmowirnych zusyl. Pit riasno zrosyw use joho tio, i Stafo zmuszenyj buw znechtuwaty instrukcijeju i trochy rozkryty kombinezon. Win chrypko i czasto
dychaw.
Nareszti poworot! Piwdorohy pozadu. Newe ysze piwdorohy? Stafo zdawao, szczo
win biy ciu hodynu. Nasprawdi Stafo zyrknuw na hodynnyk mynuo wsioho try chwyyny.
Szwydsze, szwydsze, pidchlostuwaw sebe Stafo. Win pochytuwawsia i czasto chapawsia za zeenkuwati stiny. A odnoho razu bolacze zabywsia ob hostryj kut kondycinera
powitria. Inkoy win wtraczaw swidomis, i marewni chwyli zayway paajuczu hoowu Ae
natrenowani nohy Stafo nesy joho wpered. I koy w chwylku proswitlinnia Stafo ohlanuwsia,
win pobaczyw, szczo zdoaw maje uwe szlach. Ostanni metry spiwpay za napriamom z trajektorijeju Renaty. Sya wahy iz klatoho woroha peretworyasia w druha. Stafo kubkom
skotywsia po korydoru i wdarywsia ob luk. Wskoczywszy u widsik, Stafo hariaczkowo ozyrnuwsia. Tak, ce toj widsik. Ae Mariji tut ne buo.
Zadychana wid szwydkoji choby, Marija wwijsza w biza. Tut nikoho ne buo, krim
Petra Brahina j Iskry Hora.
Zapizniujete, mowyw kapitan.
Ja zatrymaa, bo zakynywsia wychidnyj luk widsiku, nepewna usmiszka torknua peresochych Marijinych wust.
Tak, ciu skargu ja czuw siohodni wid bahatioch, zadumywo skazaw kapitan.
Dywno, szczo niczoho podibnoho ranisze ne traplaosia. Nu, szczo , zajmajte swoju wannu.
Wasz nomer kapitan podywywsia na Iskru Hora, jakyj szczojno pidijszow.
Trynadciatyj, o win, pered wamy, Iskra wkazaw Mariji na matowi nyki dwerci.
Szczasywyj nomer. Ae pospiszi, kapitan eheko pidsztowchnuw diwczynu do
dwerciat.
A szczo, chiba we wsi? Mariji perechopyo podych. Wona obwea oczyma odnakowi dwerci, szczo zajmay wsiu okrunis bizau.

 Wsi, krim Stafo. Win maje prybuty siudy na awarijnomu eskaatori.

Dozwolte meni poczekaty joho? tycho skazaa Marija.
Ni, ni, pro ce ne moe buty j mowy. Wam szcze slid pryhotuwatysia i pryjniaty syntowannu, a u was zayszyy liczeni chwyyny. Kapitan podywywsia na hodynnyk. Za czotyry chwyyny wymknusia weduczi diuzy, i na Renatu nawaysia straszenna waha.
Kapitan pidbadiorywo posmichnuwsia Mariji i zaczynyw za neju dwerciata.
Szwydko rozdiahnuwszy i akuratno skawszy odiah, Marija wwijsza u syntowannu.
Strumoczky cyrkularnoho duszu wpay na neji, u wuchach zazwuczay chwyli muzyky. Iz tysiacz otworiw u stinkach byy sylni j zli strumeni. Ta czerez kilka sekund tio Mariji ue stao
neczutywym do nych: postupowo, za skadnoju, specilno rozrachowanoju dla Mariji krywoju, wona nasyczuwaa ionamy, szczo dijay na organizm, jak narkotyky.
Marija ne wtrymaa, pochytnua, i hnuczki szczupalcia kiberschemy bereno pidchopyy jiji. Marija znaa, szczo czerez kilka chwyyn ci szczupalcia wyjmu jiji, ue napiwswidomu, iz syntowanny i eheko opustia u biwannu zayszysia nad ridynoju ysze pidboriddia. Wona szcze dychatyme, ae wse ridsze i ridsze. A riwe ridyny w biwanni milimetr za
milimetrom pidnimatymesia wyszcze i wyszcze i potim potim prowalla w mertwyj son.
I ti awtomaty pokyczu jiji do yttia, koy myne czas, szczo doriwniuje soroka zemnym
dobam.
Cikawo, w jakij kabini Stafo? Ot koy b u susidnij
Koy Stafo perekonawsia, szczo Marijky u widsiku nemaje, joho w perszu my ochopya
radis: znaczy, wona widczynya luk i teper perebuwaje w bizali. Ae, mymowoli hlanuwszy
na hodynnyk, ne strymaw kryku ue mynuo pjatnadcia chwyyn, jak win zayszyw szturmanku rubku. Ote, pja chwyyn tomu ree czasu namertwo zamknuo wsi biwanny
Szczo dijaty? Win pryreczenyj. Stafo metnuwsia do luka, ae na piwdorozi bezporadno
zupynywsia, zrozumiwszy pizno. Wsi joho towaryszi ochopeni hybokym anabitycznym
snom. I Marijka, pewno, tam. Wona obowjazkowo tam!.. Nu, szczo , jakszczo win, Stafo, j
zahyne, ce ne zibje Renatu z prawylnoho kursu, joho druzi, bezpereczno, rozhadaju tajemnyciu halmuwannia zorelota i znajdu szlach do ridnoji panety.
Ae do dika bezhuzdo zahynuty czerez durnu wypadkowis. Ta ni, win tak prosto ne
zdassia. Stafo obyznuw smahli wusta. Nasampered treba wyty zachodiw proty perewantaennia. Bihty nazad, w rubku, de je protyperewantane kriso? Ni, ne wstyhne
Aha! Nahucho zatiahnuwszy zastibku kombinezona, Stafo szwydko krutnuw reguiator
neweykoho baona iz stysnenym powitriam, wmontowanoho wseredyni kombinezona. Kombinezon odrazu rozduwsia, mow kula, szczilna prohumowana tkanyna oblaha, stysnuwszy
nohy szturmana, i pohnaa krow u werchniu czastynu tia. Wid pryywu krowi Stafo widczuw
ehke zapamoroczennia.
Nespodiwano tio joho stao waczaty, a zatym nezdoanna sya burnua Stafo do stiny
korydoru. Stafo ne wstyh wykynuty ruky i bolacze wdarywsia obom. Szturmana luto szwyrhonuo szcze raz, na krycewu sztangu-porucze. Stafo widczuw u roti soonuwatyj prysmak. Odnoczasno do hora pidstupya nudota. Nu, o i wse, tilky j ustyh podumaty Stafo. Ostannim zusyllam woli win zabrawsia w kutok widsiku, za powitrianyj kondyciner. Kondyciner
mirno dzyczaw, mowby niczoho ne trapyo.
Win opamjatawsia wid toho, szczo awtosystema kombinezona wwimknua kysnewu podaczu. Stafo adibno kowtaw hostru, swiu ciwku kysniu, jaka strumuwaa jomu prosto w
obyczczia. Jakyj czas mynuw? Nejmowirnym zusyllam Stafo zwilnyw z-pid swoho kilkatonnoho tia ruku j powoli prysunuw do oczej. Na ce win wytratyw chwyyn z desia. Ta zusylla
szturmana wyjawyy marnymy: hodynnyk rozbywsia wid udaru ob krycewu sztangu.
Krow wako stukaa w skroniach. Hoowa pamoroczya, pobyte tio bolio.
Persz za wse wymknuty kysnewu podaczu: kyse treba berehty. Siak-tak dotiahnuwszy

do wukoho humowoho soska, szczo widchodyw od szooma, Stafo stysnuw joho zubamy i
edwe ne skryknuw wid bolu perednij zub, kotrym win natysnuw, buw wybytyj i trymawsia
na odnij nytoczci. Stafo wyplunuw joho. Rot znowu napownywsia krowju, pered oczyma popywy oranewi koa.
Tilky ne rozkysaty, nakazaw sobi szturman. Teper czas i pidywytysia. Pry odnij
dumci pro jiu Stafo widczuw nudotu. Ta ce ne zupynyo joho. Powilno, due powilno posuway joho ruky do kyszeni, de eaw paket NZ. Czerez koni pja santymetriw dozwolaw rukam widpoczyty. Wytiahnuwszy paket, win ue ne zmih pidnesty joho do rota: waha pakunka
perewyszczuwaa joho syy. Pakunok wysyznuw z palciw i hucho stuknuwsia ob stinku, pryypnuwszy do neji, taka weyczezna bua sya tiainnia. Todi Stafo powilno j obereno nachyywsia do pakunka j uczepywsia w nioho krowotoczywymy zubamy, jomu poszczastyo
prohryzty polichorwiniowu obhortku, i win adibno wpywsia w sokowytu, aromatnu masu
chorey. Czudowa jia, nasyczena witaminamy, szwydko widnowya jomu syy, i Stafo widczuw sebe kraszcze. Win wysmoktaw z paskoho termosa kilka kowtkiw micnoji kawy j pidwiw hoowu, wona we ne bua taka waka.
Persz za wse treba dobratysia do rubky keruwannia j perewiryty, jak praciuju mechanizmy.
Koen santymetr szlachu dawawsia cinoju bolu j widczajdusznych zusyl. Wektor syy
tiainnia buw spriamowanyj maje paraelno korydoru, i Stafo dowodyosia niby dertysia
whoru po wertykalnij stini. Na szczastia, stinky korydoru may poruczczia. Na poruczcziach
nasiczky, za nych mona wchopytysia. Ae widsta mi dwoma susidnimy nasiczkamy
metr. Weyczezna widsta! Ruky Stafo bezporadno kowzay po hadekij powerchni poruczczia.
Ech, konstruktora b siudy, z luttiu podumaw Stafo.
Nareszti, dwiczi zirwawszy z perszoji nasiczky padaw tak, szczo a perechopluwao
podych, Stafo zdohadawsia stawyty nohu na odnu nasiczku i potim ue pidtiahatysia do
druhoji, susidnioji. Due zawaaw kombinezon, rozdutyj, jak poduszka. Ae Stafo ne nawauwawsia wypustyty z nioho stysnene powitria. Win czudowo rozumiw, szczo tilky zawdiaky
stysnenomu powitriu win wytrymuje perewantaennia. A pryskorennia syy tiainnia
szturman ce widczuwaw dedali zrostao. I tomu treba buo pospiszaty. Jakszczo win zaraz
ne wyberesia zwidsy, to bude ywym pochowanyj, rozczawenyj wasnoju wahoju w ciomu
achywomu grawitacijnomu miszku.
Distawszy nasiczky, Stafo postawyw na neji nohy, micno obchopyw rukamy byskuczu
sztangu. Ponad use win bojawsia zirwatysia: wpasty z druhoji nasiczky oznaczao b nemynuczu smer. Zhodom Stafo nijak ne mih pryhadaty, jak win distawsia szturmankoji rubky.
Ostanni metry szlachu win perebuwaw u jakomu zabutti, i na hrani swidomosti joho utrymuwaw tilky bil u dooniach, szczo peretworyysia w sucilni krywawi puchyri.
edwe zalizszy w szturmanke kriso i wwimknuwszy protyperewantauwalnu systemu,
Stafo widczuw poehszennia. Ae ce trywao jaku my. Znowu poczaw muczyty nesterpno
weyczeznyj tiahar.
Prokynuwszy od wakoho zabuttia, Stafo poworuszywsia w krisli, wasztowujuczy pozrucznisze. Dychao wako, w hrudiach chrypio.
Rob! Rob! Jak win mih zabuty pro Roba! Stafo natysnuw knopku wykyku, i za kilka
chwyyn u szturmanku rubku wkotywsia Rob.
De ty buw, Rob? spytaw Stafo powilno, nasyu woruszaczy rozpuchym i wakym
jazykom.
U kajut-kompaniji.
Szczo ty robyw?
eaw.
eaw? Czomu?
Ne mih pidwestysia szczupalcia pidhynaysia.

 A zaraz?
Stao lipsze.
O szczo oznaczaje samonastrojuwalna systema! podumaw Stafo. Wona awtomatyczno prystosuwaa Roba do umow pidwyszczenoho tiainnia. I czomu ludkyj organizm takyj nedoskonayj!
Ae czomu wy tut? spytaw Rob bajdue: robotu newastywi emociji. Ade wy,
jak i wsi, may zaraz perebuwaty w biwanni?
Pro ce potim, neterplacze widpowiw Stafo, a zaraz prynesy meni manipulator.
Dla umow z pidwyszczenym tiainniam?
Awe.
Nezabarom robot nezhrabno wwijszow u szturmanku rubku, tiahnuczy za soboju
dywnu sporudu; wid neji nawsibicz styrczao bahato waeliw i trubok. Win pidsunuw manipulator wprytu do krisa, w jakomu eaw bezporadnyj Stafo.
Nareszti Stafo mih peresuwatysia! Joho pobyte, nyjucze tio perebuwao teper useredyni
skadnoho mechanizmu, szczo nym win, Stafo, mih komanduwaty. Pid rukamy szyroka
priamokutna panka, pospil usijana jaskrijuczymy riznobarwnymy knopkamy.
Ote, za dio! Persz za wse w szturmanku rubku. Za komandoju Stafo manipulator
wytiah joho prawu ruku w napriami szturmankoho pulta. Wwimknuw kruhowe spostereennia. Na ekrani wynyko wuke strunke tio Repaty. Raketu otoczuwaa jaka czerwoniasta merechtywa chmara. Chmara woruszya i zdawaasia ywoju. Bila bokowych diuz z
nych wychopluwao doweezne slipucze poumja chmary ne buo: zdawaosia, wona
bojisia wohniu. Zate wsi inszi czastyny korabla, a osobywo nis, buy szczilno wkutani czerwonym tumanom. edwe odirwawszy oczi wid fantastycznoji kartyny, Stafo wymknuw spostereennia ji, otoczenyj nezliczennymy szczupalciamy manipulatora, popriamuwaw do hoownoji rubky.

Joho zustriw zwycznyj basowytyj hu awto-ksatora. Ae same win zworuszyw Stafo do

sliz. Ote, Renata, popry wse, ywe j dosi. Wona obereno nese joho zasnuych towarysziw,
macajuczy popered sebe prostir i rozporoszujuczy zustriczni meteory j meteoryty, joho druzi
prokynusia czerez trydcia wisim dib. I Marijka te. A win, czy doywe win doty? Ostannim
czasom Stafo widczuwaw, szczo serce poczynaje sabnuty. Zdawao, jaka bezalna ruka styskaje joho, zawdajuczy tupoho bolu.
ampoczky na torciach obczysluwalnoji maszyny byskawyczno spaachuway i hasy
maszyna wyriszuwaa zawdannia, szczo joho jij postawyw Stafo utocznyty czas halmuwannia Renaty.
Rob prynis popojisty win pryhotuwaw obid sam. Win ne zabuw nawi czerwonoho
perciu do borszczu!
Szczob ne maty sprawy z manipulatorom, szturman poprosyw Roba pohoduwaty joho.

Szturmana due nepokojiy jasna wony rozpuchy i we czas krowotoczyy. Pryowczywszy, Stafo z dopomohoju manipulatora nachyywsia do neweykoho owalnoho dzerkalcia, wmontowanoho w pult. Tak Tak Treba poprosyty Roba, szczob prynis apteczku. A ce
szczo? Zwidky bili nytky? Zwidky wony mohy wziaty u szoomi? I jak bahato jich u woossi!
Perszoji myti Stafo prosto ne zbahnuw, szczo ce ne bili nytky, a sywyna.
Eektronna maszyna zmowka. Robot pidnis Stafo wuzeku smuku paperu. Stafo wdywywsia j radisno skryknuw: za wtocznenymy rozrachunkamy czas halmuwannia Renaty
maw skadaty bila dwadciaty pjaty dib. Ote, czerez dwadcia pja dniw Renata zupynysia,
zawysne, mow poroszynka, w samomu centri newidomoho syowoho pola, szczo poonyo jiji.
***
Ostannimy dniamy Stafo bezpererwno widczuwaw chood, joho morozyo, chocz win i
wmykaw termotkanynu. Win zowsim znesyywsia i czasto mymowoli zasynaw. O i zaraz win
porynuw u ne merechtinnia. Strimko narostajuczy, wono zapnuo dla Stafo we swit. Win
sprobuwaw kryknuty, ae huby j jazyk zderewjaniy j stay nesuchnianymy. Hoowa zapamoroczya, i Stafo widczuw, szczo ety u bezdonnu prirwu.
***
Ote, czerez czotyry dni Renata zupynysia. Ae we teper sya tiainnia ysze trochy perewyszczuje zemnu. Jakby ne zahalna kwolis pisla magnitnoho szoku, ja mih by wilno
chodyty po kajuti. Pisla toho, jak Rob perenis mene siudy z powerchni Renaty, ja kilka dniw
perebuwaw na hrani mi yttiam i smertiu. Jakszczo ja ne doywu do woskresinnia
ekipau, chaj kapitan diznajesia pro te, szczo widbuwao na bortu Renaty, z moho szczodennyka Stafo widkaw ruczku wbik i zadumawsia. Win z nasoodoju poworuszyw rukamy. Ne treba korystuwatysia manipulatorom. Znyk toj prynyzywyj stan, koy poczuwajesz
sebe, jak mucha na ypuczci. Stafo znowu wziawsia za ruczku.
Zdajesia, meni poszczastyo rozhadaty tajemnyciu chmary. Ce nadzwyczajno potune magnitne poe. Pewno, cym mona pojasnyty halmuwannia Renaty. Zorelit potrapyw u magnitne poe koosalnoji syy, porodene zoriamy. Wono j wykykao halmuwannia
korabla. Pry ciomu w oboonci j metaewych czastynach Renaty mohy wynykaty strumy
Fuko, szczo j buo pryczynoju zakynennia dwerej i lukiw. Dijeju magnitnoho pola na organizm pojasniujesia j sonywis bahatioch czeniw ekipau. Ae czomu w takomu razi pryady
ne pokazay najawnosti magnitnoho pola? Wony jak ce ne paradoksalno! wyjawyy zanadto czutywymy dla magnitnych poliw takoji syy. Koy trochy okyhaju, ja perewiriu swoju
hipotezu: perewedu magnitometr na mensz czutywu szkau.
Stafo pidwiwsia z-za stou j sprobuwaw probytysia po kimnati. Trochy pamoroczya
hoowa. W kutku stojaw nepotribnyj ue manipulator. Rob krokuwaw porucz szturmana, aden w bu-jaku chwylu pidtrymaty joho.
Wpersze za bahato dniw Stafo po-sprawniomu micno zasnuw. Prokynuwszy, win spoczatku ne mih wtoropaty, szczo staosia. Win czomu wysiw u powitri, porucz pawaa
kowdra. Stafo zrobyw rizkyj ruch, namahajuczy schopyty kowdru, i bolacze stuknuwsia liktem ob stinku. Ce joho pryweo do tiamy.
Newahomis!
Win kynuwsia do hoownoho pultu. Biczni diuzy we awtomatyczno wymknuysia
znyka sya tiainnia magnitnoho pola. Ote, Renata perestaa padaty, teper wona w samomu centri weyczeznoji potencilnoji jamy, z jakoji szcze dowedesia wybyratysia.
Stafo staw na transporter i pomczaw u biza. Win odwyk wid stanu newahomosti i teper widczuwaw sebe nezhrabnym. Zamis toho, szczob ity po pruhkomu pastyku pidohy,
jomu dowodyosia peresuwatysia, perebyrajuczy rukamy specilni poruczczia. A Rob szwydko

prystosuwawsia do stanu newahomosti. Toczno rozrachowujuczy inerciju i widsztowchujuczy swojimy prunymy szczupalciamy, win robyw weyczezni strybky.
O i biza. Stafo perechopyo podych. De tut, za odnymy z dwanadciaty dwerej, micno
spy Marijka. Ranisz jak za dobu win pobaczy jiji.
Stafo powilno pidijszow do perszych dwerej. Win znaw, szczo za dobu do wychodu ludyny z biwanny poczynaju dijaty pryady, szczo stymuluju yttiedijalnis organizmu. Koy
poczynaje probuduwatysia organizm, na konych dweriach spaachuje cyferbat hodynnyka.
I hodynnykowa strika, bihajuczy po kou, swidczy pro te, szczo w biwanni wse widbuwajesia normalno.
Ae cyferbaty czorni, jak i w poperedni dni, koy Stafo prychodyw siudy.
Szczo trapyo? Moe, win zbywsia z liku dniw?
Rob, skilky czasu mynuo, widkoy wwimknuy biwanny?
Trydcia dewja dib dwi hodyny odynadcia chwyyn.
Tut szczo ne harazd, wanny ne praciuju na probudennia! Szczo robyty? Mechanizm
diji biwann jomu newidomyj.
Poczekaju szcze trochy, wyriszyw rozhubenyj Stafo.
Zdawaosia, nyka stela bizau opustyasia szcze nycze j dawy, zawaaje dychaty.
Stafo posaw Roba po jiu. Popojiwszy, trochy podrimaw, zawysnuwszy w powitri.
Prokynuwszy, ychomankowo ohlanuw usi dweri: na odnych ne spaachnuw cyferbat.
Mynaw czas. Mertwa tysza tysnua na barabanni peretynky.
Jakby ja buw u biwanni, to prynajmni zahynuw by razom z usima. A tak umru na
samoti j zaberu z soboju tajemnyciu Renaty. Nawriad czy mij szczodennyk potrapy do ruk
ludyny czy jakij rozumnij istoti. Wybratysia z cijeji pastky, mabu, nemoywo
Ae szczo ce? Stafo ne powiryw swojim oczam. Spoczatku na odnych, potim na druhych
dweriach spaachnuy bakytni koa cyferbatiw, i striky wuki puczeczky, szczo jich wyprominiuwaa, riwnomirno obertajuczy, czastynka radiaktywnoho kobaltu, poczay ruchaty. Wony ruchatymusia ciych wisimnadcia hodyn. Ae czomu ne spaachuju inszi cyferbaty?
Bolisna trywoha j newidomis stysnuy serce. Sydity w ciomu poroniomu pochmuromu
zali j czekaty ni, ce nesterpno!
Powilno perebyrajuczy rukamy, win popriamuwaw do wychodu, szczomyti ozyrajuczy.
Ae swityy ysze dwa koa
Fagmanka rubka zustria joho napruenoju tyszeju. Zwyczne hudinnia awtoksatora
ysze pidkresluwao jiji. Stafo persz za wse pohlanuw na magnitometr naperedodni win z
dopomohoju Roba pereprawyw joho na nowyj massztab wymiriuwannia.
Tak i je! joho zdohad prawylnyj: Renata perebuwaa w centri (czy bila odnoho z polusiw) nadzwyczajno potunoho magnitnoho pola.
Dawaj-no, Rob, perewirymo czutywis radipulta, zwernuwsia Stafo do robota,
szczo neporuszno stojaw u kutku. Dopomoy meni.
Suchaju.
Gigantkym strybkom Rob pereetiw do szturmana.
Kilka hodyn wony rozbyray j perewiriay radipult. Potim Stafo pysaw szczodennyk.
Postijna sonywis znyka, Stafo buw due zbudenyj. Chotiw buo trochy pospaty, ta de tam!
Nareszti, hlanuwszy na hodynnyka, win wyriszyw: nastaw czas!
Swityy ysze dwa cyferbaty. Striky na hodynnykach probudennia we obbihay
ostannie koo.
Straszenno zbudenyj Stafo pozyraw na dweri, hadajuczy, z jakych wyjde Marija. A Rob
powodywsia naproczud spokijno. Win neporuszno wysiw u powitri, trymajuczy odnym
szczupalcem za nastinnu sztangu.
***

Petro Brahin hyboko zitchnuw i rozpluszczyw oczi. Win horiy eaw u wanni, birozczyn e pomitno koywawsia, oskoczuczy pidboriddia. Tio zaterpo, ae woruszytysia szcze
prynajmni z hodynu ne mona. Ruky j nohy mjako trymay czysenni szczupalcia.
Hoowa pisla anabizu bua naproczud jasna j newahoma.
Mabu, ja wyjdu zwidsy ostannim, podumaw kapitan. Ade ja j Iskra Hor zajszy
w biwanny pozadu wsich. Prawda, ne zjawywsia Stafo. Wony czekay joho do ostannioji
myti do tretioho awarijnoho sygnau.
Riwe birozczynu postupowo znyuwawsia. Szczupalcia sabszay. Kapitan z nasoodoju poworuszyw rukamy.
Persz za wse pryczyny halmuwannia Renaty. Zownisznij ohlad korabla. A dla poczatku prohulanka na jachti dla wsioho ekipau, i kapitan usmichnuwsia.
Z cijeju posmiszkoju Petro Brahin wyjszow z biwanny. Win zdywowano ozyrnuwsia.
Iskra Hor? A de reszta?
Zdrastujte, kapitane.
Chto ce? Nowa ludyna na raketi? Zihnutyj, smuhlawis szcze bilsz pidkresluje chudiuczis. Sywi pasma woossia i maje junake obyczczia. Newe ce Ne moe buty! Ae o czoowik posmichnuwsia, i w kapitana szczezy wsi sumniwy.
Stafo!
Zdrastujte, kapitane, powtoryw szturman z dywnoju zastyhoju posmiszkoju. A
de reszta?
Piwtory hodyny retelnoho ohladu niczoho ne day. Iskra Hor uwano perewiryw wsi
zowniszni systemy biwann. Ree czasu buo sprawne, odnak ne wmykao na probudennia.
Ce moho oznaczaty ysze odne: poszkodennia treba szukaty ne tut, a tam, za cymy masywnymy dweryma. Ae jich ne mona widczyniaty, ce zahrouje zasnuomu organizmowi. W zemnych umowach insza ricz. Tam je dla cioho specilni prystroji.
W czomu pryczyna ne ujawlaju, potysnuw peczyma Iskra Hor, dopowiwszy kapitanowi pro rezultaty ohladu.
Dywno, zadumawsia kapitan.
Ce wono, ce, mabu, wono, klate, poruszyw tiaku mowczanku chrypkyj szepit
Stafo.
Poky Iskra Hor perewiriaw zowniszni schemy biwann, szturman perebuwaw u jakomu zacipeninni, ysze oczi joho ychomankowo slidkuway za Iskroju. Tak samo mowczky
Stafo wysuchaw korotku dopowi Iskry kapitanowi.
Ce wono, z hybokoju perekonanistiu powtoryw Stafo.
Szczo ce, Stafo? kapitan spiwczutywo podywywsia na szturmana joho zmarnie obyczczia paachkotio hariaczkowym rumjancem.
Ce magnitne poe!
I Stafo detalno rozpowiw kapitanowi j Iskri pro swoje widkryttia. Rob, za joho nakazom,
nawodyw bezlicz cyfr ta inszych danych riznomanitnych wymiriw, szczo buy prorobeni za
czas, poky Renata padaa w magnitnu jamu.
Najwirohidnisze, magnitne poe zakynyo wnutriszni ree biwann. Ce tilky wam
dwom poszczastyo unyknuty cioho pewno, koy wy zachodyy w biwanny, to we zminya
potunis magnitnoho pola.
Wwimknuty ree probudennia my zmohy b tilky na Zemli, skazaw Iskra, ae
do Zemli daeko.
A szczo jak sprobuwaty widkryty wanny? Stafo perewodyw pohlad z kapitana na
Iskru. Jakszczo je chocza b odyn szans iz tysiaczi Kraszcze we nam usim razom
Ni, rizko widpowiw kapitan. My ne moemo ryzykuwaty yttiam swojich towarysziw. Poky wony w anabizi, jim niszczo ne zahrouje. Kapitan pomowczaw. My powynni wyrwatysia z pastky j uriatuwaty naszych towarysziw.

Wyrwaty podumaw Stafo. A jak z neji wyrwaty?

Mynuo kilka dniw. Maekyj ekipa Renaty, za nakazom kapitana, yw zwycznym
yttiam. Zrobyy nawi prohulanku na jachti po Czornomu moriu.
We czas ludy naprueno dumay, jak wyrwatysia z poonu. Szczo dla cioho zrobyty?
Wwimknuty na pownu potunis wsi diuzy hoowni, awarijni, posadoczni? Spayty wse
palne do ostannioho grama
Kapitan szcze raz hlanuw na szkau magnitometra i pochytaw hoowoju:
Ce niczoho ne das.
Pohlad joho zupynywsia na kartyni, napysanij prosto na pastyku stiny, nad radipultom. Ce bua jedyna kartyna w hoownij rubci. Z Uralkoho raketodromu startuwaw panetolit Woha perszyj korabel, szczo dosiah Wenery z ludynoju na bortu. Wdayni wydno
radisni obyczczia ludej, szczo prowodaju raketu w newidomu pu. Ae kapitan whladawsia
ne w panetolit, ne w aurni bani j wei raketodromu Druhyj pan kartyny zobrauwaw majatnykowyj hodynnyk na tli weyczeznoji zemnoji kuli.
Kapitan kynuwsia do stou. Oliwe ychomankowo zakowzaw po paperu. Formua ukowkoho Reaktywna sya strumenia. Riwniannia Cikowkoho. Cyfry, cyfry Nareszti
kapitan zdohadawsia wwimknuty eektronnu maszynu. Riznokolorowi mikroampoczky na
nij odrazu zamorhay, niby rozumijuczy kapitanowu neterplaczku. Brahin czytaw rezultaty
prosto z perfostriczky.
Peremoha! Wsima desiama palciamy win poczaw natyskaty knopky wykyku. Za kilka
chwyyn u rubku wbihy rozhubeni Iskra j Stafo. Slidom za nymy wkotywsia Rob (reszta robotiw perebuway na swojich misciach).
Majatnyk! Majatnyk! hoosno powtoriuwaw kapitan, siajuczy.
Kapitanowa ideja bua prosta do nejmowirnosti: rozhojdaty Renatu na zrazok gigantkoho majatnyka. Rozhojdaty jiji nawkoo mertwoji toczky, poczynajuczy z maych koywa, postupowo zbilszujuczy rozmach. I todi Renata wreszti-reszt powynna wyskoczyty,
jak stria, z magnitnoji pastky.
Czudowo! ne strymawsia Stafo.
Ae, pewno, czas rozhojduwannia Iskra zatnuwsia.
Awe, zitchnuw kapitan, czasu myne bahato. Ja nakynuw ue
I skilky? wydychnuw szturman.
Bila dwanadciaty rokiw.
Ae ce jedyna moywis wyrwatysia, i moywis realna, skazaw Iskra Hor.
Koen u rubci perebuwaw na swojemu misci. Za piota buw Stafo. Iskra Hor nyko schyywsia nad pultom slidkujuczoji systemy.
Ohlanuwszy towarysziw, kapitan wwimknuw ekran kruhowoho spostereennia. Czerwoniasti magnitni chmary, mow ywi, woruszyy na powerchni zorelota. Wony spowzay do
kormy i zrywaysia z neji, skaeno obertajuczy. Neruchomo horiy choodni zori. Zdawaosia,
strunke tio Renaty tremty od napruhy, nabyrajuczy szwydkosti. Z iji diuz wychopluwaosia slipucze bahatokiometrowe poumja
Renata poczaa swij straszenno daekyj szlach do ridnoji Zemli.