Professional Documents
Culture Documents
Pilipinas
Pilipinas
Pilipinas
Ang Mindanao o Kamindanawan ay ang ikalawang pinakamalaking pulo sa Pilipinas. Ito rin
ang tawag sa isa sa tatlong pangunahing pangkat ng mga pulo sa Pilipinas (ang dalawa ay ang
Luzon at ang Kabisayaan), na binubuo ng pulo ng Mindanao at ng mga nakapalibot na mga
maliliit na pulo. Pinakamalaking lungsod sa Mindanao ang Lungsod ng Davao. Sa 21,968,174
populasyon ng Mindanao, (ayon sa senso noong 2010) 10 bahagdan ay mga Moro o Muslim.[1]
Ang Mindanao ang bukod tanging pook heograpikal sa Pilipinas na may malaking bilang ng mga
Muslim. Ang pinakatimog na bahagi ng Mindanao, partikular ang lalawigan ng Maguindanao
Lanao del Sur, Sulu, at Tawi-tawi (na bahagi ng Nagsasariling Rehiyon ng Muslim na Mindanao
(ARMM)), ay tahanan ng nakararaming Pilipinong Muslim. Dahil sa malawakang kahirapan,
pagkakaiba-iba ng relihiyon, ang pulo ay kinakitaan ng paghihimagsik ng mga komunista, pati
na rin ng mga kilusang armadong separatistang Muslim.
Kasaysayan
Isinunod ang pangalan ng Mindanao sa mga Maguindanaon na bumubuo sa pinakamalaking
Kasultanan ayon sa kasaysayan, at makikita sa mga mapa na ginawa noong ika-17 at ika-18
dantaon na nagmumungkahi na ang pangalan ay ginamit upang tukuyin ang pulo ng mga
makapangyarihang katutubo ng panahong iyon.
Unang lumaganap ang Islam sa rehiyon noong ika-13 dantaon sa pamamagitan ng mga
mangangalakal na Arabe mula sa kasalukuyang Malaysia at Indonesia. Bago pa man maganap
ito, ang mga katutubo ay pangunahing mga animista na naninirahan sa mga maliliit na
pamayanan.[2] Karamihan sa mga taal na populasyon ng mga Tausug, Maranao at Maguindanaon
ay agad na lumipat sa pananampalatayang Islam maliban sa mga mailap na Subanon, Talaandig,
Higaonon at ilang maliliit na mga tribo na tumangging makipag-ugnayan sa mga Arabeng
misyonero ng Islam.
Itinayo ang pinakaunang moske sa Pilipinas noong kalagitnaan ng ika-14 na dantaon sa bayan ng
Simunul.[2] Sumunod ang mga kasultanan ng Sulu at Maguindanao noong ika-15 at ika-16 na
dantaon. Noong huling bahagi ng ika-16 na dantaon hanggang unang bahagi ng ika-17 dantaon,
naganap ang unang pagtatagpo sa mga Kastila. Sa panahong ito, maayos nang nakatatag ang
Islam sa Mindanao at nagsisimula nang manghikayat sa mga pangkat sa malalaking kapuluan ng
Kabisayaan tulad ng Cebu at Bohol, gayundin sa dulong hilagang bahagi, tulad ng Maynila sa
Kalusunan.[2]
Nang dumating ang mga Kastila sa Pilipinas, labis silang nabagabag nang matagpuan nilang
matibay ang katayuan ng Islam sa pulo ng Mindanao, bilang katatapos lang mapaalis ang mga
Moors mula sa Espanya pagkatapos nang dantaong labanan sa ilalim ng Reconquista. Sa
katunayan, ang pangalang Moro ay wikang Kastila para sa "Moors", na ibinigay sa mga Muslim
na naninirahan sa Mindanao.[2] Pinangalanan ni Villalobos na Caesarea Caroli ang pulo ng
Mindanao nang maabot niya ang dalampasigan nito. Isinunod ito kay Carlos V ng Banal na
Emperyong Romano (at I ng Espanya).
Heograpiya
Ikalawang pinakamalaking pulo sa Pilipinas ang Mindanao na may sukat na 104,630 kilometro
kwadrado, at ikawalang pinakamataong pulo sa buong daigdig. Higit na malaki ang pulo ng
Mindanao kaysa sa 125 mga bansa sa daigdig, kabilang ang Netherlands, Austria, Portugal,
Czech Republic, Hungary, at Ireland. Ang pulo ay bulubundukin, at kung saan matatagpuan ang
Bundok Apo, ang pinakamataas na bundok sa Pilipinas. Napalilibutan ng 4 na karagatan ang
Mindanao: ang Dagat Sulu sa kanluran,[3] Dagat Pilipinas sa silangan, Dagat Celebes sa timog, at
Dagat Mindanao sa hilaga. Sa lahat ng mga pulo sa Pilipinas, Mindanao ang may pinakamalawig
ang pagkakaiba-iba ng pisyograpikong katangian.
Ang pangkat ng pulo ng Mindanao ay sinasaklaw ang pulo ng Mindanao kasama ang Kapuluan
ng Sulu sa timog kanluran. Ang pangkat ng mga pulo ay nahahati sa anim na rehiyon, na hinati
pa sa 26 na lalawigan.
baka
kalabaw
baboy
tupa
manok
niyog
kabayo
kambing
goma (basilan),
isda
abaka
halamng sitrus
perlas
magagandang banig
baboy
tanso
apitong
ginto
tangile
bakal
palay
mais
isda
tabako
niyog
abaka
goma
baka
PINYA (bukidnon)
mangga
kape
saging
lansones
lamang-ugat
nikel
kakaw
kambing
saging(Tagum),
palay
mais
kape
camote
kasaba
troso
DURIAN
puno ng lauan
manok
mayapis
narra
apitong
Maguey
isda
tanso
chromite
Nikel
kobalt
pinya
sorghum
niyog
palay
mais
lamang-ugat
tanso
niyog
tabako
sorghum
abaka
kape
durian
abokado
ginto
mangga
diamante
saging
limestone
gulay
Palm oil
Silica deposit
guano
Buhangin
bato
Rock phosphate
AWITIN NG MINDANAO
Ayaw Kaw Magtangis
Ayaw kaw magtangis
Kaugun in luha mo
Pahiri sin panyu'
Supaya makawa
Misan kaw mangasubu
Bukun da dusa ko
Dusa sin baran mo
Binin mo ako.
Timpu nakauna
Pialangga' mo ako
Buling ha bayhu' ko
Taptap piahiran mo
Misan ako natug
Yahabulan mo ako
Mabuga' kaw dalling
Matay ako.
pangunahingminahan ng karbon sa buong daigdig. Bawat lalawigan sa Tsina aymayroong kaunting pinagkukunan ng
karbon.
Yamang-tubig at Lupa
A
ng Ilog Yangtze at Ilog Hwang Ho ay dalawa sa pinakamalakingilog sa buong mundo.
A
ng mga ito ay mahalaga sa irigasyon atbilang lagusan patungo sa mga liblib na pook ng Tsina.
A
ng IlogYangtze ay malaki ang posibilidad na magamit para sa lakashaydro-elektrika. Sa kasalukuyan, maraming prinsa
ang ginagawaupang mapakinabangan ang potensyal na ito ng Ilog Yangtze.
Hilaga at Tim
o
gK
o
rea
Higit na malaki ang Hilagang Korea kaysa Timog Korea bgunit higita kaunti ang populasyon nito sa Timog Korea.
A
ng Timog Koreaang pangunahing rehiyong pang-industriya sa tangway at patuloy