Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 216

Sefasebisa da gamocdebis erovnuli centri

rogor movemzadoT pedagogTa sasertifikacio


gamocdebisTvis

krebuli dawyebiTi
safexuris pedagogTaTvis

krebuli warmoadgens `Sefasebisa da gamocdebis erovnuli centris~ sakuTrebas da daculia


saqarTvelos kanoniT _ `saavtoro da momijnave uflebebis Sesaxeb~. `Sefasebisa da gamocdebis
erovnuli centris~ nebarTvis gareSe dauSvebelia teqstSi raime cvlilebis Setana, misi
reproduqcia, Targmna da sxva saSualebebiT (rogorc beWdviTi, aseve eleqtronuli formiT)
gavrceleba, agreTve ikrZaleba krebulis gamoyeneba komerciuli miznebisaTvis.

s a r C e v i

Sesavali .............................................................................................................................................................

dawyebiTi safexuris pedagogTa sertificireba ...................................................................

I _ IV klasebis sami ZiriTadi sagnis maswavleblis sasertifikacio testi.

testis struqtura ............................................................................................................................

testur davalebaTa ganmarteba .......................................................................................................

profesiuli codna da meTodika ....................................................................................................

qarTuli ena da literatura ..................................................................................................

kiTxvisa da weris swavleba ........................................................................................................

22

bunebismetyveleba ...............................................................................................................................

27

maTematika ..................................................................................................................................................

30

akademiuri unarebi .....................................................................................................................................

37

wakiTxuli teqstis gaazreba .........................................................................................................

37

analitikuri wera .................................................................................................................................

42

I _ VI klasebis maswavlebelTa sagnobrovi sasertifikacio testi

49

I _ VI klasebis qarTuli enisa da literaturis maswavleblis


sasertifikacio testi ..............................................................................................................................

50

I _ VI klasebis bunebismetyvelebis maswavleblis sasertifikacio testi ......

58

I _ VI klasebis maTematikis maswavleblis sasertifikacio testi ......

63

rekomendebuli literatura ...............................................................................................................

66

danarTi ...............................................................................................................................................................

67

sagamocdo programebi .....................................................................................................................

67

2013 wels sasertifikacio gamocdaze gamoyenebuli testebi .............................

86

testi dawyebiTi safexuris maswavlebelTaTvis (I _ IV) ........................................

86

Sefasebis sqema .........................................................................................................................................

114

qarTuli ena da literatura (I _ VI) ................................................................................

125

Sefasebis sqema .........................................................................................................................................

147

bunebismetyveleba (I _ VI) ..............................................................................................................

156

Sefasebis sqema .........................................................................................................................................

176

maTematika (I _ VI) ...............................................................................................................................

184

Sefasebis sqema .........................................................................................................................................

209

Zvirfaso pedagogebo,
2005 wlidan pedagogis profesia regulirebad dargad aris gamocxadebuli
saxelmwifos mier. am dargis specialistma, kanonis Tanaxmad, unda Caabaros
sasertifikacio gamocda da moipovos mowmoba, romelic profesiiT muSaobis
uflebas miscems. maswavleblis profesiisadmi saxelmwifos amgvari midgoma xazs
usvams mis gansakuTrebul mniSvnelobas qveynisaTvis.
2011 wels pirvelad Catarda sasertifikacio gamocda dawyebiTi safexuris
maswavlebelTaTvis, romlebic I _ IV klasebSi sam ZiriTad sagans _ qarTul enasa
da literaturas, bunebismetyvelebasa da maTematikas _ aswavlian. gamocdebis
erovnulma centrma am gamocdasTan erTad 2012 wels dawyebiTi safexuris
maswavleblebs sagnobrivi gamocdebic SesTavaza. es gamocdebi im pedagogebisTvisaa,
romlebic I _ VI klasebSi mxolod erT sagans (qarTul enasa da literaturas,
bunebismetyvelebas an maTematikas) aswavlian.
Cveni azriT, dawyebiT safexurze swavleba yvelaze sapasuxismgeblo da rTuli
saqmea. dawyebiTi klasebi aris safuZveli adamianis saswavlo saqmianobisa ara
mxolod skolaSi, aramed umaRles saswavlebelSic. SeiZleba iTqvas, swored aq iZens
adamiani im ZiriTad codnasa da unar-Cvevebs, romlebsac mudmivad iyenebs
cxovrebaSi, momaval profesiul saqmianobaSi. socializaciis erT-erT pirvel
etapsac bavSvi am periodSi gadis. Sesabamisad, maswavlebels, romelmac unda gaacnos
moswavles Tanatolebi, Seaguos saskolo cxovrebas, xeli Seuwyos im unarebis
ganviTarebas, romlebic safuZvlad daedeba bavSvis momaval saswavlo saqmianobas,
Zalze seriozuli movaleoba akisria. am sapatio movaleobis Sesasruleblad saWiro
pedagogiuri unarebi, codna da kompetencia gansazRvrulia dawyebiTi safexuris
maswavleblis profesiuli standartiT. standarti aris is dokumenti, romelsac
veyrdnobiT sasertifikacio testis Sedgenisas.
sasertifikacio gamocdis mizania, gamoavlinos maswavleblis profesionalizmi,
daadasturos, rom maswavleblis codna da moswavlisTvis codnis gadacemis unari
Seesabameba
standartiT
gaTvaliswinebul
moTxovnebs.
Tqveni
gamocdileba
dagexmarebaT, warmatebiT gaarTvaT Tavi am gamocdas, miT ufro, rom yoveldRiur
profesiul saqmianobaSi amaze ufro rTuli da moulodneli `gamocdebis~ Cabareba
gixdebaT.
dawyebiTi safexuris pedagogTa sasertifikacio testis momzadeba gamocdebis
erovnuli centris zogadi unarebis jgufs daevala. jgufi aqtiurad TanamSromlobs
pedagogebTan, iTvaliswinebs maTs mosazrebebs, raTa saTanado pirobebi Seuqmnas
sakuTari profesionalizmis gamosavlenad.
winamdebare
krebulSi
warmodgenilia
detaluri
informacia
dawyebiTi
safexuris pedagogTa sasertifikacio testebis, maTi daniSnulebisa da struqturis
Sesaxeb. aq ganxilulia testur davalebaTa nimuSebi, mocemulia rekomendaciebi ama
Tu im tipis davalebaTa Sesasruleblad. vfiqrobT, yovelive es dagexmarebaT
gamocdis warmatebiT CabarebaSi.
gisurvebT warmatebas!
3


,
, I-VI .
.
I-IV
, V VI , ,
- .
, . . : I-VI
.

, (2014 )
:

I-IV ,
( , , );

I-VI , (

, , , ,
).
,
,
.
,
, 2012

I-VI

) .
- , ,
,
.

I _ IV klasebis sami ZiriTadi sagnis maswavleblis


sasertifikacio testi
dawyebiTi safexuris maswavlebelTa sasertifikacio testis mizania, gamoavlinos
maswavleblis profesionalizmi, daadasturos, rom maswavleblis codna da
moswavlisTvis codnis gadacemis unari Seesabameba standartiT gaTvaliswinebul
moTxovnebs.
testi amowmebs profesiul (sagnobriv) codnas qarTul enasa da literaturaSi,
bunebismetyvelebasa da maTematikaSi. sagnobrivi codnis TvalsazrisiT, sagamocdo
programa ar scdeba maswavleblis standartis CarCoebs.
testi aseve adgens, ramdenad kargad icnobs da iyenebs maswavlebeli ama Tu im
sagnis swavlebis meTodebs, kiTxvisa da weris swavlebis strategiebs. gansakuTrebuli
yuradReba eTmoba bavSvis asakobrivi Taviseburebebis codnas.
maswavleblis akademiuri unarebis Semowmebis mizniT, testSi gamoyofilia ori
bloki _ wakiTxuli teqstis gaazreba da analitikuri wera.
dawyebiTi safexuris maswavlebelTa sasertifikacio tests qmnis gamocdebis
erovnuli centris zogadi unarebis jgufi, romelSic muSaoben pedagogiuri
gamocdilebis mqone filologebi, maTematikosebi, fsiqologebi. testis SeqmnaSi
monawileoben agreTve sabunebismetyvelo mecnierebebis jgufis eqspertebi.
gamocdebis erovnuli centri aqtiurad TanamSromlobs mowveul eqspertebTan
_ praqtikos maswavleblebTan, saxelmZRvaneloebis avtorebTan, fsiqologebTan,
romlebic muSaoben dawyebiTi ganaTlebis sakiTxebze. testis Seqmnisa da daxvewis
procesisTvis
Zalian
mniSvnelovania
eqspertTa
mosazrebebi
maswavleblis
profesiuli standartis, sagamocdo programis, testis struqturis Sesaxeb.
testze muSaoba mimdinareobs etapobrivad: Tavdapirvelad iqmneba testis
calkeuli
davalebebi.
davalebebi
winaswar
mravalmxriv
mowmdeba.
sacdeli
testirebis meSveobiT dgindeba maTi sirTulis xarisxi da ganisazRvreba is
statistikuri maxasiaTeblebi, romlebic gviCvenebs, Tu ramdenad kargad xerxdeba ama
Tu im davalebiT maswavlebelTa codnisa da unarebis obieqturi Sefaseba. testis
saboloo
variantisTvis
davalebebi
SeirCeva
statistikuri
Semowmebisa
da
eqspertuli Sefasebis safuZvelze. testi moicavs Sinaarsobrivad da sirTulis
TvalsazrisiT gansxvavebuli davalebebis mTel speqtrs.

testis struqtura
dawyebiTi safexuris maswavlebelTa sasertifikacio testi Sedgeba ori
nawilisgan:
profesiuli codna da meTodika (qarTuli ena da literatura, kiTxvisa da
weris swavleba, bunebismetyveleba, maTematika);
akademiuri unarebi (wakiTxuli teqstis gaazreba da analitikuri wera).
testis maqsimaluri qula aris 100.

testSi warmodgenilia sxvadasxva formatis davalebebi:


davalebebi arCeviTi pasuxiT;
davalebebi Ria daboloebiT;
Sesabamisobis dadgenis davalebebi;
Txzuleba.

arCeviTpasuxebian davalebebSi pirobasa da SekiTxvasTan erTad savaraudo


pasuxebic aris mocemuli. davalebis Sesruleba gulisxmobs oTxi savaraudo pasuxidan
erTi swori pasuxis arCevas. TiToeuli arCeviTpasuxiani davaleba 1 quliT fasdeba.
davalebebi
Ria
daboloebiT
aplikantisgan
(maswavleblis
sertifikatis
mopovebis msurvelisgan) moiTxovs dasmul SekiTxvaze pasuxis Camoyalibebas, sakuTari
msjelobis
gamyarebas saTanado argumentebiT. TiToeuli Riaboloiani davaleba
fasdeba
specialuri
sqemis
meSveobiT.
Sesabamisad,
davalebebi
gansxvavdeba
maqsimaluri qulebis mixedviT. Sesasrulebeli nabijebis gaTvaliswinebiT, davaleba
SeiZleba Sefasdes 1, 2 an meti quliT.

gaiTvaliswineT:
Riaboloiani davalebis SemTxvevaSi qulas imsaxurebs aplikantis mxolod is
pasuxi, romelic uSualod ukavSirdeba davalebis pirobas, Seicavs dasmuli
amocanis konkretuli gadawyvetis mcdelobas.
Sesabamisobis davalebebSi warmodgenilia monacemTa ori sveti. erT svetSi
mocemulia e. w. piroba (movlenebi, frazebi da a. S.), meoreSi ki _ savaraudo
pasuxebi (cnebebi, terminebi da a. S.). davalebis Sesasruleblad saWiroa, erT svetSi
mocemuli
informacia
SevusabamoT
(mivusadagoT)
meore
svetSi
mocemul
informacias. Sesabamisobis TiToeuli davaleba 1 quliT fasdeba.
analitikuri weris nawilSi aplikantma unda daweros Txzuleba, romelSic
gamoxatavs Tavis pozicias, mosazrebebs SeTavazebuli sakiTxis Sesaxeb. man
konkretuli argumentebiT unda daasabuTos Tavisi saTqmeli. Txzuleba xuTi
kriteriumiT fasdeba da misi maqsimaluri qulaa 13 (kriteriumebi ixileT gv. 42).
krebulis momdevno nawilebSi ganxilulia TiToeuli tipis testur davalebaTa
nimuSebi da Sefasebis kriteriumebi.
6

profesiuli codna da meTodika


testis am nawilis maqsimaluri qulaa 80. is oTx bloks moicavs _ qarTuli
ena da literatura, bunebismetyveleba, maTematika, kiTxvisa da weris swavleba.
TiToeul sagnobriv blokSi mocemulia sagamocdo programa, davalebebi,
romlebic amowmebs rogorc Sesabamis sagnobriv, ise am sagnis swavlebis meTodikis
codnas.
kiTxvisa da weris swavlebis nawilSi warmodgenilia davalebebi, romlebic
amowmebs kiTxvis swavlebis Tanamedrove strategiebis codnasa da maTi praqtikulad
gamoyenebis unars, kerZod, ramdenad SeuZlia pedagogs SearCios adekvaturi meTodi:
dawyebiT safexurze moswavleTa asakobrivi Taviseburebebis gaTvaliswinebiT
wera-kiTxvis unaris gasaviTareblad;
konkretuli
moswavlis
problemisa
Tu
individualuri
Taviseburebis
gaTvaliswinebiT kiTxvisa da weris unaris gasaviTareblad;
Sesaswavli teqstis specifikis gaTvaliswinebiT wakiTxulis ukeT gasaazreblad.
akademiuri unarebi
testis es nawili 20 quliT fasdeba. is or bloks moicavs: wakiTxuli teqstis
gaazrebasa da analitikur weras. wakiTxuli teqstis gaazrebis blokis meSveobiT
mowmdeba ucnobi teqstis adekvaturad gagebisa da gaazrebis _ teqstidan
informaciis mopovebis, interpretirebis, gaanalizebisa da Sefasebis unari.
analitikuri weris meSveobiT mowmdeba ama Tu im sakiTxze sakuTari
Tvalsazrisis cxadad da naTlad Camoyalibebis, argumentebis moxmobiT misi
dasabuTebis, agreTve sxvadasxva mosazrebis kritikuli analizis unari.
testis minimaluri kompetenciis zRvari 60%-ia. Sesabamisad, gamocdis
warmatebiT Casabareblad aplikantma unda daagrovos qulaTa saerTo raodenobis
60%-ze meti _ 100-quliani testis SemTxvevaSi 61 qula.
Tumca, 61 qulis mopoveba SesaZlebelia mxolod erTi nawilis _ profesiuli
codnisa da meTodikis _ davalebaTa SesrulebiT. imisaTvis, rom aplikantma
akademiuri unarebis nawilis davalebebic Seasrulos da am komponentSic
daadasturos Tavisi kompetencia, dadgenilia sagangebo zRvari akademiuri unarebis
nawilisTvis _ qulaTa saerTo raodenobis 40%. Sesabamisad, am nawilSi zRvris
gadasalaxad aplikantma unda daagrovos qulaTa saerTo raodenobis 40%-ze meti,
sul mcire, 9 qula.

testur davalebaTa ganmarteba


krebulis winamdebare nawilSi gTavazobT 2011 wlis sasertifikacio gamocdaze
gamoyenebuli testis zogierTi davalebis ganmartebas. danarTSi SegiZliaT ixiloT
2013 wlis sagamocdo testi (gv. 86).
davalebaTa instruqciebze yuradRebis gamaxvileba, maTi Sesrulebis principisa
Tu xerxis gacnoba, aseve, pedagogTa namuSevrebis SefasebaTa ganxilva dagexmarebaT
gamocdisaTvis momzadebis processa da, sabolood, gamocdis warmatebiT CabarebaSi.

profesiuli codna da meTodika


testis
am
nawiliT
mowmdeba
sagnobrivi
codna
qarTul
enasa
da
literaturaSi, maTematikasa da bunebismetyvelebaSi. Tumca, didi yuradReba eqceva
swavlebis meTodikis Semowmebasac. moswavleTaTvis masalis sworad SerCeva da
miwodeba, maTi miRwevebis sworad Sefaseba gansakuTrebiT mniSvnelovania dawyebiT
safexurze, radgan aq iqmneba bavSvis saswavlo qcevis safuZveli, am etapze iZens is
ZiriTad codnasa da unar-Cvevebs, romlebic ganmsazRvrelia misi momavali
inteleqtualuri saqmianobisTvis. amitom profesiuli codnisa da meTodikis nawili
testis ZiriTad nawils warmoadgens.
profesiuli codnisa da meTodikis nawilSi TiToeuli sagnis wili
ganisazRvreba saswavlo gegmis Sesabamisi saaTobrivi badis safuZvelze.

qarTuli ena da literatura


davalebaTa nimuSebi da ganmartebebi
1. qvemoT CamoTvlilTagan romel winadadebaSia daSvebuli gramatikuli Secdoma?
(a) wylidan delfini amoxta.
(b) ninos Tvalebidan cremlebi gadmoscvivda.
(g) foTlebidan gulyviTela Citma gamoixeda.
(d) abreSumis Zafidan lamaz qsovils amzadeben.

dawyebiTi klasebis moswavleebi winadadebebisa Tu mcire teqstebis Sedgenisas


xSirad uSveben sxvadasxva saxis Secdomas. maswavlebels yoveldRiurad uxdeba maTi
aRmoCena da gasworeba. mocemuli davalebis mizania, Seamowmos, SeuZlia Tu ara
maswavlebels gramatikuli, kerZod, morfologiuri Secdomis aRmoCena winadadebaSi.
winadadebebi, romlebic davalebaSia mocemuli, moqmedebiTi da naTesaobiTi
brunvisTvis saerTo -gan Tandebulis sworad gamoyenebas moiTxovs. Zvelad
moqmedebiTis Tandebulad -gan forma gamoiyeneboda, magram droTa ganmavlobaSi man
fonetikuri cvlilebebi ganicada (saxl-iT-gan/saxl-id-gan/saxl-i-dan _ rogorc
naTesaobiTi, ise moqmedebiTi brunvis niSnis Tanxmovani s da T daikarga) da
dResdReobiT gvaqvs Tandebulis forma -dan. Tu winadadebis wevri gvpasuxobs
kiTxvaze saidan (wylidan) an ra droidan (saRamodan), e. i. is moqmedebiT brunvaSi
dgas da masTan -dan Tandebuls viyenebT, xolo Tu gvpasuxobs kiTxvaze visgan
(megobrisgan) an risgan (Zafisgan), maSin saxeli naTesaobiT brunvaSi dgas da masTan
-gan Tandebulis gamoyenebaa saWiro. -gan Tandebuliani naTesaobiTi aRniSnavs
moqmedebis Semsrulebels (megobr-is-gan miRebuli saCuqari), masalas (Zaf-is-gan
damzadebuli qsovili), mizezs (SiS-is-gan gafiTrebuli). Sesabamisad, Secdoma
daSvebulia pasuxis (d) variantSi.

2. mocemulia winadadebebi:
I _ `xom ar ggonia, weros WkuiT ajobeb~? _ gaafrTxiles melia ciyvebma.
II _ meliam weros sacodav saxes Sexeda, gaicina da hkiTxa, wvniani rogor
mogewonao.

qvemoT CamoTvlilTagan romelia marTebuli?


sityva `wero~:
(a) orive winadadebaSi warmodgenilia micemiTi brunvis formiT.
(b) orive winadadebaSi warmodgenilia naTesaobiTi brunvis formiT.
(g) I winadadebaSi warmodgenilia naTesaobiTi, xolo II winadadebaSi _ micemiTi
brunvis formiT.
(d) I winadadebaSi warmodgenilia micemiTi, xolo II winadadebaSi _ naTesaobiTi
brunvis formiT.
9

davalebis
Sesasruleblad
unda
gavarkvioT,
mocemul
winadadebebSi
xmovanfuZiani arsebiTi saxeli `wero~ micemiT brunvaSi dgas Tu naTesaobiTSi.
orive brunvaSi `wero~ msgavsi formiT gvxvdeba _ `weros~, radgan wero ukveceli
xmovanfuZiani saxelia, naTesaobiT brunvaSi masTan brunvis niSani -is kargavs
xmovans da -s formiT aris warmodgenili. Sesabamisad, micemiTi da naTesaobiTi
brunvis formebi emTxveva erTmaneTs. saxelis brunvis formis amosacnobad, misi
Canacvleba SeiZleba Sesabamis konteqsts morgebuli TanxmovanfuZiani saxeliT. mag.,
weros WkuiT ajobeb - biW-s WkuiT ajobeb (micemiTi brunva); weros sacodav saxes biW-is sacodav saxes (naTesaobiTi brunva). Sesabamisad, swori pasuxia (d).

3. qvemoT mocemulia ori sveti. marcxena svetSi warmodgenilia gamoTqmebi,


marjvenaSi ki miTiTebulia maTi SesaZlo warmomavloba. daadgineT Sesabamisoba
gamoTqmebsa da maTs warmomavlobas Soris. nimuSis mixedviT SeavseT carieli
grafebi (SesaZlebelia pasuxis gameoreba).
1.
2.
3.
4.
5.
6.

aqilevsis qusli
promeTes cecxli
maraTonuli rbena
qaris wisqvilebTan brZola
gaTiSe da ibatone
igi wava da sxva mova

a) literaturuli
b) miTologiuri
g) istoriuli

maswavleblis profesiuli standartis erT-erTi moTxovnaa, dawyebiTi safexuris


maswavlebeli icnobdes miTebs, zRaprebs, Tqmulebebs da a.S. am davalebiT swored
istoriuli, miTologiuri Tu literaturuli siuJetebisa da maT safuZvelze
Seqmnili gamoTqmebis codna mowmdeba. testur davalebebSi SegxvdebaT gamoTqmebi
mxolod sayovelTaod cnobili miTidan, bibliuri siuJetidan Tu literaturuli
nawarmoebidan.
swori pasuxi:
1
b

2
b

3
g

4
a

10

5
g

6
a

4.
qvemoT
mocemulia
moswavlis
naweri,
romelSic
daSvebulia
ramdenime
gramatikuli Secdoma. amoiwereT SecdomiT dawerili sityvebi, miuTiTeT swori
forma da pasuxi daasabuTeT. TiToeuli Secdomis gasworeba da Sesabamisi
dasabuTeba fasdeba 2 quliT. moswavlis mier sworad dawerili TiToeuli sityvis
mcdari formiT Secvlis SemTxvevaSi dagakldebaT 1 qula.

moswavlis nawerSi Secdomebis aRmoCena da maTi gasworeba, aseve, moswavlisTvis


imis axsna, Tu ratom aris mis mier gamoyenebuli formebi mcdari, maswavleblis
yoveldRiuri saqmianobis nawilia. dawyebiT safexurze gramatikis swavlebac,
ZiriTadad, swored aseTi formiT xorcieldeba. vfiqrobT, mocemuli davaleba Zalze
mniSvnelovania maswavleblis Sesabamisi kompetenciis Sesamowmeblad. amitom mas
testis qulaTa SedarebiT didi wili _ 8 qula _ eTmoba:
TiToeuli Secdomis gasworeba da Sesabamisi dasabuTeba fasdeba 2 quliT.
mxolod Secdomis gasworeba, saTanado dasabuTebis gareSe, fasdeba 1 quliT.
Tu moswavlis mier sworad daweril sityvas mcdari formiT SecvliT,
dagakldebaT 1 qula.

moswavlis nawerSi Semdegi Secdomebia daSvebuli:


1. uamravi sityvebi _ sworia: uamravi sityva.

ricxviT saxels, aseve simravlis aRmniSvnel sityvas (bevri, mravali, uamravi...)


arsebiTi saxeli yovelTvis mxolobiT ricxvSi Seewyoba.
2. erTi da igive (asoze dawyebuli...) _ sworia: erTsa da imave (asoze dawyebuli...).
`erTi da igive~ am SesityvebaSi aris msazRvreli, romelic sazRvruls
eTanxmeba brunvaSi. saxeli `aso~ (sazRvruli) micemiTi brunvis Tandebuliani
formiT aris warmodgenili. Sesabamisad, mas msazRvreli micemiT brunvaSi unda
Seewyos. erTi da igive mxolod saxelobiTi brunvis formaa, micemiT brunvaSi
iqneba erTsa da imaves.
3. radgan _ sworia: raTa.
rTuli qvewyobili winadadebis meore nawili miznis garemoebiTi damokidebuli
winadadebaa da, Sesabamisad, unda gamoviyenoT kavSiri `raTa~.
11

4. advilaT _ sworia: advilad.

zedsarTavi saxeli `advili~ mocemulia viTarebiTi brunvis formiT,


Sesabamisad, viTarebiTi brunvisgan nawarmoebi zmnizedis bolos unda gamoviyenoT
-d da ara T, radgan viTarebiTi brunvis niSania -ad.

gTavazobT maswavlebelTa
SegaxsenebT, rom:

namuSevrebs,

romlebic

sxvadasxva

quliT

Sefasda.

komentari
warmodgenil pasuxSi aRmoCenili, gasworebuli da dasabuTebulia 3 Secdoma.
Sesabamisad, is 6 quliT Sefasda.

komentari
am namuSevarSi aRmoCenili da gasworebulia oTxive Secdoma, Tumca mxolod
samia dasabuTebuli sworad _ `uamravi~ aris ara krebiTi saxeli, aramed simravlis
aRmniSvneli sityva. am faqtobrivi Secdomis gamo aRniSnuli ganmarteba aplikants
`ar eTvleba~ da nacvlad 2 qulisa, 1 qulas imsaxurebs. aseve, arasworad aris
amowerili moswavlis mier sworad dawerili sityva da Secvlilia mcdari formiT
(wigns - wignss), ris gamoc aplikantis mier miRebul qulaTa jams 7 _ daaklda 1
qula. Sesabamisad, warmodgenili pasuxi 6 quliT Sefasda.

12

komentari
warmodgenil pasuxSi aRmoCenili da gasworebulia mxolod 1 Secdoma (advilaT
_ advilad). meore Secdomis gasworeba (igive _ imave) arasruli formiTaa
warmodgenili da, Sesabamisad, ar fasdeba quliT. danarCeni 5 sityva,
romlebic
aplikantma gamoyo da sxva formebiT Caanacvla, moswavlis naSromSi sworad aris
dawerili. Sesabamisad, gabaTilda erTi sworad aRmoCenili da gasworebuli
SecdomiT damsaxurebuli qulac da pasuxi 0 quliT Sefasda.

nawyveti arCil sulakauris moTxrobidan `biWi da ZaRli~


quCaSi marto midioda patara, Savgvremani biWi. mayvlisferi didi Tvalebi
hqonda, wyliani da naRvliani odnav. mura nagazma ZunZuliT Cauara, Tan SiSiT
moxeda biWs. biWma Seatyo, ZaRli ucxod grZnobda qalaqSi Tavs. Tvali gaayola...
ramdenime finia nagazs yefiT mosdevda. biWs gaukvirda: `amxela nagazs es juja
ZaRlebi rogor moerivnen?~ mainc daavlo qvas xeli da finiebs Seutia. finiebi
maSinve Secvivdnen ezoSi wkmutun-wkmutuniT, mere WiSkridan gamoyves Tavebi da
sakuTar ezoSi yofniT Segulianebulebma yefa daiwyes.
nagazi quCis gadaRma, filaqanze ijda, dabneuli da SeSinebuli ixedeboda aqeT-iqiT.
_ ras gamirbi, _ uTxra biWma, _ me ar gerCi. piriqiT, mecodebi. amxela xar da
finiebma dagCagres.
nagazi TvalebSi misCereboda biWs da ar inZreoda. biWma oriode nabiji gadadga
ZaRlisken. ZaRlma ukan daixia...
_ gSia? _ CanTa gaxsna da puris natexi amoiRo, _ Tu ginda, gaWmev, naxevari _
Sen, naxevari _ me.
ZaRlma puri Tvalis daxamxamebaSi STanTqa... sanam riyeze Cavidoda, biWma
erTxelac mixeda nagazs. ZaRli ukana TaTebze ijda da mTeli gulisyuri biWisken
hqonda mipyrobili. biWma uceb badiani kaci dainaxa. kaci frTxilad epareboda
ZaRls. ramdenime nabiji da nagazi, albaT, badeSi gaexveoda.
biWma Sehyvira. ZaRli ar ganZreula. biWi grZnobda, wamiTac rom daegvianebina,
nagazs daiWerdnen. maSinve puris natexi daugdo win, aTiode nabijze. ZaRli wamoxta,
rogorc Cans, faTeraki igrZno. biWi da ZaRli sirbiliT daeSvnen riyeze.
_ saZageli kacia, _ uTxra biWma ZaRls, magas unda erido. bade Tu dagafara,
gaTavda, veRar gaeqcevi.
biWma da ZaRlma riye gairbines da mtkvris napirze gavidnen.
mtkvris gaRma erTimeoreze miyolebuli, jaWviT dabmuli wisqvilebi Zveli
gemebiviT idga. biWs sadRac wignSi daxatuli enaxa navsadguri da gaRma mxare mudam
im suraTs agonebda. qvaze Camojdeboda da, sanam banaobas daiwyebda, didxans
gascqeroda wisqvilebs, Sehyurebda mtkvarze gadmomdgar aivnian saxlebs.
13

1. am nawyvetis mixedviT imsjeleT moTxrobis personaJis xasiaTis Taviseburebebze.


Tqveni msjelobis gasamyareblad mokled miuTiTeT konkretuli frazebi teqstidan.
_______________________________________________________________________

moswavleTaTvis sabavSvo literaturuli nawarmoebis gacnoba, wakiTxva skolis


pirvelive safexurze Zalze mniSvnelovania kiTxvis unaris gasaviTareblad, kiTxvis
mimarT interesis gasaRviveblad, karg mkiTxvelad Camosayalibeblad. saskolo
saxelmZRvaneloebSi xSirad gvxvdeba nawyvetebi literaturuli nawarmoebebidan.
imisaTvis, raTa moswavleebi ama Tu im teqstiT davainteresoT, saWiroa maTi
asakobrivi Tu pirovnuli Taviseburebebis gaTvaliswinebiT davexmaroT teqstis
gaazrebaSi.
mocemuli nawyvetis gasaazreblad arsebiTia mTavari personaJis xasiaTis
amocnoba. davalebis mizani swored imis Semowmebaa, SeuZlia Tu ara aplikants
personaJis xasiaTis mniSvnelovani Taviseburebebis, arsebiTi maxasiaTeblebis
gamoyofa da maTi gamijvna umniSvnelo detalebisgan.
teqstis mixedviT SeiZleba vimsjeloT personaJis xasiaTis Semdeg mniSvnelovan
Taviseburebebze:
biWi martosulia, sevdiani _ `quCaSi marto midioda~, `Tvalebi hqonda
wyliani, naRvliani~, `qvaze Camojdeboda da didxans gascqeroda wisqvilebs,
mtkvarze gadmomdgar aivnian saxlebs~.

TanagrZnobis unaris mqone, humanuri, cxovelTa damcveli _ `Seatyo, ZaRli


ucxod grZnobda Tavs~, `me ar gerCi, piriqiT, mecodebi~, `puris natexi
amoiRo, _ Tu ginda, gaWmev, naxevari _ Sen, naxevari _ me~, `maSinve puris
natexi gadaugdo~, ise elaparakeba ZaRls, rogorc megobars; Tavad daucveli
_ icavs nagazs.

emociuri, faqizi bunebis mqone, mgrZnobiare, meocnebe, romantikuli _


`quCaSi marto midioda~, `wyliani, naRvliani Tvalebi~, `sadRac wignSi
daxatuli enaxa navsadguri~, `gaRma mxare mudam im suraTs agonebda~ _ naxati
Zlier STabeWdilebas axdens masze, bunebaSi yofna uyvars, SeuZlia didxans
uyuros mdinares, wisqvilebs, aivnian saxlebs; biWs Tavisi samyaro aqvs _
mdinare, riye, Zveli gemebiviT mdgari jaWviT dabmuli wisqvilebi... qalaqSi
daZabulia, safrTxis molodinSia, bunebaSi, riyeze ufro daculad grZnobs
Tavs _ SeuZlia, sanam banaobas daiwyebs, garemos daakvirdes, wignSi nanaxi
gaixsenos da didxans ucqiros mtkvris napirebs.

14

teqstidan SeiZleba amovikiTxoT personaJis sxva Tvisebebis Sesaxebac, Tumca


teqsti ar iZleva sakmaris masalas maTze msjelobisTvis. mocemul nawyvetSi dasmuli
problemis _ martoobis, gaucxoebis, TanagrZnobis _ gaTvaliswinebiT, isini
naklebad mniSvnelovania:
mamaci, uSiSari _ `finiebs Seutia~, `nabiji gadadga ZaRlisken~, `biWma
Sehyvira~ _ badiani kacis ar SeeSinda, misgan daicva ZaRli. biWi da ZaRli
gaeqcnen badian kacs.

frTxili _ `biWma oriode nabiji gadadga ZaRlisken~, `erTxelac mixeda


nagazs~, `grZnobda, wamiTac rom daegvianebina, nagazs daiWerdnen~, `saZageli
kacia, magas unda erido~.

sazriani, mixvedrili _ `maSinve puris natexi daugdo win~, mixvda, ZaRli


unda daecva badiani kacisgan.

dakvirvebuli, yuradRebiani _ `Seatyo, ZaRli ucxod grZnobda Tavs~,


`erTxelac mixeda nagazs~, `biWi grZnobda, wamiTac rom daegvianebina, nagazs
daiWerdnen~, `magas unda erido~, `sadRac wignSi daxatuli enaxa navsadguri~,
`mudam im suraTs agonebda~, `didxans gascqeroda wisqvilebs, Sehyurebda
mtkvarze gadmomdgar saxlebs~.

sruliad araarsebiTia personaJis dasaxasiaTeblad, magaliTad, is, rom `biWs aqvs


Savi Tvalebi~. aseve, qulis mosapoveblad ar aris sakmarisi mxolod imis miTiTeba,
rom mas `uyvars ZaRlebi~ da a.S.
davaleba amgvari sqemiT Sefasda:

2 qula _ aplikanti msjelobs personaJis xasiaTis Taviseburebebze, gamoyofs


sxvadasxva aspeqts, msjelobis gasamyareblad uTiTebs Sesabamis frazebs
teqstidan.
1 qula _ aRniSnulia personaJis xasiaTis mniSvnelovani Taviseburebani, Tumca
aplikanti ar msjelobs maT Sesaxeb da ar uTiTebs frazebs teqstidan.
0 qula _ personaJis xasiaTis Taviseburebebi, romlebsac miuTiTebs aplikanti,
araarsebiTia, an pasuxi ar aris mocemuli.
gaiTvaliswineT:
qarTuli enisa da literaturis nawilSi, Ria davalebaTa gasworebisas,
yuradReba eqceva imasac, Tu ramdenad aris naSromSi daculi qarTuli
saliteraturo enis normebi.

15

gTavazobT sasertifikacio gamocdaze pedagogTa mier Sesrulebuli davalebis


nimuSebs:

komentari
warmodgenil pasuxSi aplikanti msjelobs personaJis xasiaTis
Taviseburebebze, gamoyofs sxvadasxva aspeqts, msjelobis gasamyareblad
Sesabamis frazebs teqstidan. Sesabamisad, pasuxi Sefasda 2 quliT

uTiTebs

komentari
aplikanti gamoyofs personaJis xasiaTis Taviseburebebs, magram ar msjelobs
maT Sesaxeb, ar miuTiTebs frazebs teqstidan, amitom warmodgenili naSromi 1
quliT Sefasda.

komentari

warmodgenil pasuxSi umeteswilad gadmocemulia Sinaarsobrivi detalebi, ar


Cans msjeloba. saubaria personaJis xasiaTis araarsebiT Taviseburebebze, darRveulia
qarTuli saliteraturo enis normebi da daSvebulia punqtuaciuri Secdomebi.
Sesabamisad, pasuxi 0 quliT Sefasda.
16

2. warmoidgineT, rom Tqvens erT-erT moswavles kargad aqvs ganviTarebuli xatovani


warmosaxvis unari, uadvildeba gamosaxulebebis, vizualuri masalis interpretireba.
aRwereT davaleba, romelsac SeurCevdiT mas am nawyvetis gasaazreblad saSinao an
saklaso samuSaosTvis.
__________________________________________________________________

maswavlebelma unda SearCios swavlebis iseTi meTodebi, romlebic Seesatyviseba


moswavleTa asakobriv Tu individualur Taviseburebebs. man unda SesTavazos
moswavleebs mravalferovani aqtivobebi TiToeuli maTganis Taviseburebebis (xasiaTi,
swavlis tempi, stili, inteleqtualuri unarebi, interesebi) gaTvaliswinebiT. am
gziT maswavlebeli moswavleTa SesaZleblobebis realizaciis saukeTeso pirobebs
Seqmnis.
mocemul davalebaSi saubaria moswavleze, romelic axal informacias (am
SemTxvevaSi, moTxrobis nawyvets) ukeT gaiazrebs, Tuki am informacias vizualur,
xatovan masalas daukavSirebs. imisaTvis, raTa man teqsti ukeT gaiazros, SeiZleba
misi warmosaxvis unari `davixmaroT~, vTxovoT, daxatos ilustraciebi am nawyvetis
mixedviT, warmoidginos da aRweros is adgili, sadac ganmartoebisas Tavs kargad
grZnobs, Seagrovos fotomasala Zveli Tbilisisa da mtkvris sanapiros xedebiT da
gagviziaros Tavisi STabeWdilebebi, gancdebi maTTan dakavSirebiT, gaixsenos an naxos
filmi (an sxva nawarmoebi) bavSvebisa da cxovelebis megobrobaze, raTa Seadaros am
nawyvets an mogviTxros maT Sesaxeb.
davaleba Semdegi sqemiT Sefasda:

2 qula _ aplikanti detalurad aRwers moswavlisTvis adekvatur davalebas. Tu


aplikanti mimarTavs moswavles, aZlevs mas davalebas, unda gamoiyenos IV
klasis moswavlisTvis Sesaferisi leqsika;
1 qula _ aplikanti miuTiTebs moswavlisTvis adekvatur davalebas, Tumca ar
aRwers mas;
0 qula _ miTiTebulia davaleba, romelic moswavlisTvis ar aris adekvaturi;
pasuxi ar aris mocemuli.

17

gTavazobT sasertifikacio gamocdaze pedagogTa mier Sesrulebuli davalebis


nimuSebs:

komentari:
warmodgenil pasuxSi aplikanti detalurad aRwers davalebas, romelic
xatovani warmosaxvis unaris mqone moswavles daexmareba am nawyvetis ukeT
gaazrebaSi. Sesabamisad, naweri Sefasda 2 quliT.

komentari

es pasuxi 1 quliT Sefasda, radgan aplikanti miuTiTebs adekvatur davalebas,


Tumca ar aRwers mas.

komentari

miuxedavad imisa, rom warmodgenili davaleba sainteresoa da SeiZleba


zogierT moswavles daexmaros teqstis gaazrebaSi, es pasuxi 0 quliT aris
Sefasebuli, radgan aplikanti davalebis SerCevisas ar iTvaliswinebs moswavlis
individualur Taviseburebas, ar akeTebs aqcents vizualizaciaze, warmosaxvis
unarze.

18

vaJa-fSavelas leqsi `molodini~


mcire ram nislis nawyveti
mTas ekra bumbuliviTa,
hSvenoda fiqrebSi garTva
mindorzed sumbuliviTa.
_ ras ucdi, nislo patarav,
dakerebulo mTazeda?
_ rasa? ver Tu hgrZnob, Zmobilo,
mteri Camidga gzazeda!
rogor ver hxedav gvalvisgan
damwvar-dabuguls miwasa?
swored amitom davfiqrdi
da vexvewebi zecasa:
gamzardos, momces Zal-Rone,
vewamlo qveynis kvnesasa;
gamzardos, Rrublad maqcios,
mZimed damtvirTos wvimiTa,
rom movrwyo guli qveynisa
dauSromelis miliTa;
avaWikWiko bulbuli
saRamoTi da diliTa.
da warvsdge Cems meufesTan
xelT anTebulis cviliTa.
1. moZebneT leqsSi Sedarebis ori nimuSi da amowereT. __________________
2. romeli mxatvruli xerxis swavlebisas gamoiyenebdiT frazebs:
1. `nislo patarav, dakerebulo mTazeda~
2. `swored amitom davfiqrdi da vexvewebi zecasa~

dawyebiTi safexuris maswavleblis profesiuli standartis qarTuli enisa da


literaturis nawilSi (mxatvruli teqstis gageba da TviTgamoxatva) mocemulia
literaturaTmcodneobiTi terminebis CamonaTvali. qarTuli enisa da literaturis
maswavlebeli unda icnobdes am terminebs, raTa daexmaros moswavleebs tropuli
metyvelebis nimuSebisa da, zogadad, mxatvruli teqstis gaazrebaSi, mxatvrulgamomsaxvelobiTi saSualebebis gamoyenebaSi.
zemoT moyvanili ori davaleba swored am kompetenciis Semowmebas isaxavs
miznad. vaJa-fSavelas poezia gajerebulia tropuli metyvelebis formebiT da,
Sesabamisad, mdidar masalas iZleva mxatvrul-gamomsaxvelobiTi saSualebebis
saswavleblad. leqsis pirvelive strofSi avtori nisls bumbulsa da sumbuls
adarebs (mTas ekra bumbuliviTa, hSvenoda fiqrebSi garTva mindorzed sumbuliviTa).
Tu aplikanti orive nimuSs sworad miuTiTebda, pirvel davalebaSi 1 qulas
moipovebda.
19

meore davalebaSi moyvanili frazebi SeiZleba gamoviyenoT Semdegi mxatvruli


xerxebis swavlebisas:
`nislo patarav, dakerebulo mTazeda~ _ epiTeti, metafora.
epiTeti msazRvreli sityvaa, romelic gamokveTs sagnis Tvisebas, aniWebs mas
mxatvrul gamomsaxvelobas (mTaze dakerebuli, patara nisli). metafora berZnuli
sityvaa da niSnavs gadatanas, erTi sagnis Tvisebis meoreze gavrcelebas. `mTaze
dakerebuli nisli~ metaforuli gamoTqmaa.
`swored amitom davfiqrdi da vexvewebi zecasa~ _ gapirovneba.
avtori nisls sulieris Tvisebebs miawers.
TiToeuli sworad miTiTebuli mxatvruli xerxisaTvis aplikanti 1 qulas
moipovebda (davalebis maqsimaluri qula iyo 2).

3. daexmareT IV klasis moswavleebs leqsSi xazgasmuli striqonebis gaazrebaSi.


__________________________________________________________________

IV klasis moswavles leqsSi xazgasmuli striqonebis gasaazreblad SeiZleba


ramdenime saxis daxmareba SevTavazoT _ ganvumartoT misTvis gaugebari zogierTi
gamoTqmis mniSvneloba, avuxsnaT bunebrivi kanonzomiereba, romlis Sesaxebac
saubaria am strofSi, davanaxoT strofis (da mTlianad leqsis) ZiriTadi azri da
vesaubroT mis mxatvrul mxareze, vaJa-fSavelas poeziisTvis damaxasiaTebeli
mxatvruli stilis Taviseburebebze.
davalebis Sefasebis sqema amgvaria:

2 qula _ aplikanti gadmoscems xazgasmuli striqonebis Sinaarss, saubrobs


leqsis/strofis mxatvrul mxareze; warmogvidgens leqsSi dasmuli sakiTxis
axsnas (azri IV klasis moswavleebisTvis gasagebad aris Camoyalibebuli).
1 qula _ aplikanti ganmartavs xazgasmuli striqonebis Sinaarss (azri IV klasis
moswavleebisTvis gasagebad aris Camoyalibebuli).
0 qula _ ganmartebis gareSe mocemulia xazgasmuli striqonebis `TxrobiTi~
versia, perifrazi, an pasuxi ar aris mocemuli.
gTavazobT pedagogTa mier Sesrulebuli davalebis nimuSebs:

20

komentari
warmodgenil pasuxSi aplikanti gvTavazobs leqsSi dasmuli sakiTxis miseul
interpretacias, iTvaliswinebs moswavleTa enobriv kompetencias da cdilobs
gaamaxvilos yuradReba leqsis mxatvrul mxareze. miuxedavad pasuxSi arsebuli
umniSvnelo enobrivi xarvezebisa, aRniSnuli namuSevari Sefasda 2 quliT.

komentari
es pasuxi 0 quliT Sefasda, radgan mocemulia davalebaSi warmodgenili
striqonebis perifrazi. ar aris ganmartebuli moswavleebisTvis gaugebar frazaTa
da sityvaTa Sinaarsi, mag., `dauSromelis miliTa~.

komentari
warmodgenili pasuxi 0 quliT Sefasda, radgan aq saubaria mxolod bunebriv
movlenaze da araferia naTqvami striqonebis da mTlianad vaJa-fSavelas leqsis
ZiriTad azrze. cxadia, aseTi axsna moswavles leqsis gaazrebaSi, arsis wvdomaSi ver
daexmareba.

21

kiTxvis da weris swavleba


skolaSi SesvlisTanave bavSvis winaSe dgeba umniSvnelovanesi amocana _ werakiTxvis Seswavla. pirveli saskolo gamocdileba (Tu rogor Seafaseben mSoblebi da
pedagogebi bavSvis winsvlas kiTxvis, werisa Tu angariSis Seswavlisas, waaxaliseben
Tu ara mas) bavSvis ara marto SemecnebiTi, aramed socialur-emociuri
ganviTarebis mniSvnelovan safuZvels warmoadgens. Tu es gamocdileba dadebiTia,
maSin bavSvi sakuTar SesaZleblobebSi rwmundeba da met warmatebasac aRwevs.
wera-kiTxvis SeswavlaSi warmatebas mniSvnelovanwilad ganapirobebs maswavleblis
mier sworad SerCeuli swavlebis strategia. kiTxvis swavlebis Tanamedrove
strategiebi, ZiriTadad, ori Teoriis konteqstSi ganixileba:
fonologiur Teorias eyrdnoba kiTxvis swavlebis fonologiuri (aRmavali)
meTodi, romlis mixedviTac, bavSvma jer unda SeZlos asos da bgeris
erTmaneTTan dakavSireba, xolo Semdeg nacnobi fonemebisgan sityvis awyoba.
mTlianobiTi Teoriis mixedviT ki, bavSvi jer mTliani sityvebis cnobas
swavlobs. ucnobi sityvebis bgerebi daiswavleba konteqstSi sityvis
mniSvnelobis mixvedriT an Sesabamis naxatTan erTad sityvis aRqmis dros. am
Teorias eyrdnoba kiTxvis swavlebis mTlianobiTi (daRmavali) meTodi.
erTgvari kompromisuli variantia kiTxvis swavlebis dabalansebuli meTodi,
romelic iTvaliswinebs rogorc fonologiuri, aseve mTlianobiTi Teoriis
principebis gamoyenebas.
dawyebiTi safexuris maswavleblis standartis Tanaxmad, pedagogma unda icodes
zemoT ganxiluli Teoriebis farglebSi arsebuli midgomebi da, Sesabamisad, SeZlos
praqtikaSi maTi gamoyeneba. is zedmiwevniT kargad unda icnobdes aseve dawyebiT
safexurze swavlebis specifikas, kiTxvis swavlis periodebs (winasaanbano, saanbano da
anbanisSemdgomi). man sworad unda SearCios TiToeuli periodis Sesabamisi
aqtivobebi.
wakiTxuli teqstis gaazrebis unaris gasaviTareblad pedagogma unda SeZlos,
sworad SearCios SekiTxvebi da aqtivobebi moswavleTa asakobrivi Taviseburebebis,
aseve, Sesaswavli teqstis specifikis gaTvaliswinebiT.
testSi warmodgenili davalebebi swored zemoaRniSnuli kompetenciebis
Semowmebas isaxavs miznad.

22

davalebaTa nimuSebi da ganmartebebi


1. nini I klasSia da uWirs ambis gabmulad gadmocema, saWiro sityvebis povna
Txrobisas. misi zepirmetyvelebis unaris ganviTareba maswavlebelma gadawyvita
siuJeturi suraTebis gamoyenebiT.
qvemoT mocemulia Sesabamisi aqtivobebi:
I. maswavlebeli sTxovs ninis, ipovos suraTze mis mier dasaxelebuli obieqtebi:
`maCvene gogonas CanTa.~
II. maswavlebeli aRwers suraTs da Tan TiTiT mianiSnebs: `Sexede, aq gogona
skolaSi midis.~
III. maswavlebeli ekiTxeba ninis: `ras akeTebs gogona klasSi?~
IV. maswavlebeli sTxovs ninis: `maCvene suraTze biWi, romelic wers.~

pasuxis romel variantSia dalagebuli aqtivobebi martividan rTulisken?


(a)
(b)
(g)
(d)

IV, II, I,
II, I, IV,
II, III, I,
I, III, II,

III
III
IV
IV

mocemuli davaleba amowmebs, ramdenad SeuZlia maswavlebels gansazRvros


moswavlisTvis konkretuli unaris gasaviTareblad SerCeuli davalebebisa Tu
SekiTxvebis sirTulis xarisxi.
davalebis pirobaSi mocemuli aqtivobebidan, cxadia, yvelaze martivia II,
romelSic Tavad maswavlebeli aRwers suraTs da moswavles moeTxoveba daakvirdes
mas. I da IV aqtivobaSi moswavles maswavleblis mier miTiTebuli obieqtebis povna
evaleba, pirvel SemTxvevaSi es obieqti sagania, xolo meoreSi
_ biWi, romelic
garkveul moqmedebas asrulebs, Sesabamisad, es amocana ufro rTulia. SedarebiT
rTulad Sesasrulebelia III aqtivoba, romelSic moswavles moeTxoveba ara marto
samizne obieqtis povna, aramed moqmedebis dasaxeleba. miTiTebuli principis mixedviT
(martividan rTulisken) aqtivobebi dalagebulia (g) pasuxSi. amrigad, swori pasuxia
(g).
2. kiTxvis unaris gaumjobesebis mizniT, II klasSi maswavlebeli aseT strategias
iyenebs: moswavleebs aZlevs erTi da imave sirTulis teqsts da iniSnavs dros.
gamarjvebulia is moswavle, romelic yvelaze swrafad waikiTxavs teqsts. ra
Sedegebi SeiZleba mohyves amgvari aqtivobis sistematur gamoyenebas?
__________________________________________________________________

mocemuli davaleba amowmebs maswavleblis unars, kritikulad Seafasos


konkretuli aqtivobis sistematurad gamoyenebis Tanmdevi Sedegebi. kerZod,
pasuxidan unda Candes, rom aplikants gaazrebuli aqvs Semdegi:
23

davalebaSi aRwerili aqtivobis dros moswavleebi orientirebulni arian


swrafad kiTxvaze, ris gamoc xSirad sworad ver kiTxuloben sityvebs, ver
gaiazreben wakiTxuls.
moswavleebisTvis erTi da imave sirTulis teqstis miwodeba ar uwyobs xels
maTi kiTxvis unaris ganviTarebas, iwvevs interesis dakargvas.
aseTi aqtivobis, Sejibris, dros `marcxdebian~ (zaraldebian) bunebrivad
dabali tempis mqone moswavleebi, romlebic nela kiTxuloben, Tumca ar
uWirT wakiTxulis gaazreba. amis Sedegad moswavle kargavs interess,
motivacias, Cndeba TviTSefasebis problemebi.
davaleba fasdeba 2 quliT:
2 qula _ aplikanti miuTiTebs da asabuTebs davalebaSi aRwerili aqtivobis
sistematurad gamoyenebis erTze met uaryofiT Sedegs;
1 qula _ aplikanti miuTiTebs da asabuTebs davalebaSi aRwerili aqtivobis
sistematurad gamoyenebis Sedegebidan mxolod erT-erTs;
0 qula _ aplikanti miuTiTebs davalebaSi aRwerili aqtivobis sistematurad
gamoyenebis Sedegebidan mxolod erT-erTs, magram ar asabuTebs sakuTar
mosazrebas;
aplikanti gvTavazobs pasuxs, romelic ar Seexeba aRniSnuli aqtivobis
sistematurad gamoyenebis Sedegebs;
pasuxi ar aris mocemuli.
gTavazobT sasertifikacio gamocdaze pedagogTa mier Sesrulebuli davalebis
nimuSebs:

komentari
warmodgenili pasuxi 2 quliT Sefasda, radgan aplikanti saubrobs rogorc
bunebrivad dabali tempis mqone moswavleebis problemaze, aseve teqstis gaazrebis
sirTuleze.

komentari
es pasuxi 1 quliT Sefasda, radgan aplikanti miuTiTebs
davalebaSi aRwerili aqtivobis mxolod erT uaryofiT Sedegs.
24

da

asabuTebs

komentari
es pasuxi 0 quliT Sefasda, radgan aplikanti ar miuTiTebs davalebaSi
aRwerili aqtivobis sistematurad gamoyenebis uaryofiT Sedegebs. mas ar aqvs
gacnobierebuli, rom kiTxvis dros mxolod siswrafeze orientireba xels SeuSlis
moswavleebs wakiTxuli teqstis gaazrebaSi, zogierTi moswavlis mier kiTxvis tempis
gazrdis SemTxvevaSic ver visaubrebT maTi kiTxvis unaris gaumjobesebaze.

3. testSi warmodgenilia nawyveti teqstidan.


`Ramurisyura mela afrikaSi binadrobs. igi mwerebiT ikvebeba, xolo
SesamCnevad didi yurebi mas mweris adgilmdebareobis gansazRvraSi exmareba.
Ramurisyura mela kaliebis gunds mihyveba da iWers maT maSin, rodesac isini
mcenareul safars anadgureben. es meliebi yurebs komunikaciisTvisac iyeneben _
yurebi SigniT TeTria, xolo garedan _ Savi, amitom sibneleSic kargad Cans da
exmareba meliebs imaSi, rom nadirobisas ar daSordnen erTmaneTs~.
1. moswavleTa mier wakiTxuli teqstis ukeT gasaazreblad maswavlebeli maT
sxvadasxva tipis SekiTxvebs usvams:
1. teqstSi cxadad mocemuli informaciis Sesaxeb;
2. ,,dafaruli~ azris Sesaxeb;
3. teqstis gasaazreblad mniSvnelovani iseTi informaciis Sesaxeb, romelic
uSualod
teqstSi
ar
aris
mocemuli,
magram
mkiTxvelisTvis
cnobilia
gamocdilebidan da saWiroebs gaxsenebas.
dausviT III klasis moswavleebs samive tipis SekiTxva mocemul nawyvetTan
dakavSirebiT.
1. __________________________________________________________________
2. __________________________________________________________________
3. __________________________________________________________________

imisTvis, rom moswavlem wakiTxuli teqsti gaigos, pirvel rigSi,


mniSvnelovania, man teqstidan faqtobrivi informaciis mopoveba SeZlos. wakiTxulis
gaazrebis es safexuri moswavlisTvis ,,dafaruli azris amokiTxvis anu teqstidan
gamomdinare daskvnis gamotanis winapirobaa. aranakleb mniSvnelovania wakiTxulis
dakavSireba sakuTar codnasa da gamocdilebasTan, am procesis gareSe SeuZlebelia
axali informaciis gaazreba. warmodgenili davaleba amowmebs maswavleblis unars,
erTmaneTisgan ganasxvaos zemoT ganxiluli procesebi da konkretul teqstze
dayrdnobiT dasvas Sesabamisi SekiTxvebi.
25

davaleba fasdeba 3 quliT:


1 qula _
dasmulia SekiTxva teqstSi cxadad mocemuli informaciis Sesaxeb;
1 qula _
dasmulia SekiTxva ,,dafaruli~ azris Sesaxeb;
1 qula _
dasmulia
SekiTxva
teqstis
gasaazreblad
mniSvnelovani
iseTi
informaciis Sesaxeb, romelic uSualod teqstSi ar aris mocemuli,
magram mkiTxvelisTvis gamocdilebidanaa cnobili da saWiroebs
gaxsenebas.
gTavazobT samive saxis SekiTxvis ramdenime magaliTs, aseve, sasertifikacio
gamocdaze maswavlebelTa mier Sesrulebul davalebaTa nimuSebs.

1. sad binadrobs Ramurisyura mela? riT ikvebeba? raSi exmareba mas yurebi?
2. ra sargebloba moaqvs adamianebisTvis Ramurisyura melas?
3. ra ziani moaqvT kaliebs? gaixseneT, rogoria Ramura, rogori yurebi aqvs mas.
gaixseneT, rogoria mela. rogor dacqvets yurebs cxoveli, magaliTad, ZaRli,
rodesac cdilobs, susti xma gaigonos.

komentari
es pasuxi 3 quliT Sefasda, radgan warmodgenilia samive tipis SekiTxvis
adekvaturi magaliTebi.

komentari
es pasuxi 2 quliT Sefasda, radgan meore SekiTxvis pasuxi teqstSia mocemuli
da ar moiTxovs daskvnis gamotanas, faruli azris wvdomas.

komentari
warmodgenili pasuxi ar Seesabameba mocemul davalebas, ar Cans, SeuZlia Tu
ara aplikants, dasvas teqstis gaazrebis sxvadasxva safexuris Sesatyvisi SekiTxvebi.
amitom es pasuxi 0 quliT Sefasda.
26

bunebismetyveleba
davalebaTa nimuSebi da ganmartebebi
1. auxseniT moswavleebs, ra mniSvneloba aqvs qars mcenareebisTvis.
__________________________________________________________________

mocemuli davalebis warmatebiT Sesasruleblad moswavleebs unda avuxsnaT,


ratom aris qari mniSvnelovani mcenareebisTvis.
mxolod imis miTiTeba, rom qari xels uwyobs mcenareTa gamravlebas, ar aris
sakmarisi
moswavleebisTvis
qaris
mniSvnelobis
gasaazreblad.
aucilebelia
aplikantma Seaxsenos (gaacnos) maT mcenareTa gamravleba-gavrcelebis ori ZiriTadi
saxe _ TesliT gamravleba da damtverva _ da miuTiTos, rom qars mcenareTa Tesli
da mtveri gadaaqvs. amgvarad Sesrulebuli davaleba 1 quliT fasdeba.
gTavazobT sasertifikacio gamocdaze pedagogTa mier Sesrulebuli davalebis
nimuSebs:

komentari
es pasuxi 1 quliT Sefasda, radgan aplikanti saubrobs qaris mniSvnelobis,
funqciis orive aspeqtze.

komentari
es pasuxi 0 quliT Sefasda, radgan aplikanti ar miuTiTebs mcenareebisTvis
qaris arsebiT mniSvnelobaze _ mcenareTa gamravlebis xelSewyobaze.

27

2. ra mizniT qmnian adamianebi dacul teritoriebs _ erovnul parkebs, nakrZalebs,


aRkveTilebs da sxv.?
__________________________________________________________________

Tanamedrove adamiani Zalze seriozuli ekologiuri problemebis winaSe dgas.


am pirobebSi aucilebelia, bavSvebs, moswavleebs xSirad vesaubroT garemos dacvisa
da bunebrivi resursebis racionalurad gamoyenebis Sesaxeb, vaswavloT maT bunebaze
zrunva, misi dacva. sasertifikacio testis bunebismetyvelebis nawilis ramdenime
davaleba swored biomravalferovnebis dacvisa da garemos dabinZurebis sakiTxebs
Seexeba.
moswavleebisTvis daculi teritoriebis funqciis, aseve, iseTi terminebis
gacnoba, rogorebicaa biomravalferovneba, gadaSenebis safrTxe, wiTeli wigni, Zalze
mniSvnelovania, raTa xeli SevuwyoT maT ekologiuri cnobierebis CamoyalibebaSi.
davaleba fasdeboda 1 quliT.
1 qula _ daculi teritoriebi iqmneba biomravalferovnebis SesanarCuneblad,
cocxali organizmebis im saxeobaTa gadasarCenad, romlebsac gadaSenebis
safrTxe emuqrebaT an romlebic wiTel wignSia Setanili.

3. adamianis saqmianobis Sedegad mudmivad xdeba sacxovrebeli garemos dabinZureba,


magaliTad, zRvebsa da okeaneebSi Zalian xSiria navTobis CaRvra, rac wylis
binadari organizmebis daRupvis mizezi xdeba.
auxseniT moswavleebs, ratom iwvevs navTobiT wylis dabinZureba cocxali
organizmebis daRupvas?
__________________________________________________________________

qvemoT moyvanilia ramdenime aspeqti, romlebic unda asaxuliyo aplikantis pasuxSi:


1. navTobi wyalze msubuqia da amitom, daRvris SemTxvevaSi, wylis zedapirze
moeqceva. zRvis cxovelebisaTvis iqmneba Jangbadis deficiti (wylis cxovelebs uWirT
sunTqva).
2. zogjer wyals CaRvrili navTobi napirze gamoaqvs, rac safrTxes uqmnis napirze
mcxovreb organizmebs, mag., frinvelebs bumbulisa da frTebis navTobiT dafarvis
gamo aRar SeuZliaT frena.
3. navTobis moxvedra saWmlis momnelebel an sasunTq sistemaSi SeiZleba
damRupveli aRmoCndes rogorc wylis binadari, aseve napirze mcxovrebi
organizmebisTvis.

28

davaleba 2 quliT Sefasda.


2 qula _ aplikanti miuTiTebs or an met faqtors, romlebic navTobiT wylis
dabinZurebisas cocxali organizmebis daRupvis mizezi xdeba da ganmartavs
TiToeulis moqmedebis meqanizms.
1 qula _ aplikanti miuTiTebs erT faqtors, romelic navTobiT wylis
dabinZurebisas cocxali organizmebis daRupvis mizezi xdeba da ganmartavs
misi moqmedebis meqanizms.
0 qula _ mocemulia mxolod davalebis perifrazi; mocemulia araswori pasuxi;
pasuxi ar aris mocemuli.

gTavazobT pedagogTa mier Sesrulebuli davalebis nimuSebs:

komentari
es pasuxi 2 quliT Sefasda, radgan miTiTebuli da ganmartebulia navTobiT
wylis dabinZurebisas cocxali organizmebis daRupvis ganmapirobebeli ori
faqtori.

komentari
warmodgenili pasuxi 1 quliT Sefasda, radgan mocemulia mxolod erTi
faqtori da axsnilia misi moqmedebis meqanizmi.

29

maTematika
testis maTematikuri nawilis saSualebiT mowmdeba, Tu ramdenad Seesabameba
aplikantis
codna
da
unarebi
maswavleblis
profesiuli
standartiT
gaTvaliswinebul moTxovnebs maTematikaSi.

davalebaTa nimuSebi da ganmartebebi


1. Tu a da b orniSna naturaluri ricxvebia, maSin a 2b gamosaxulebis udidesi
mniSvnelobaa:
(a) 77
(b) 78
(g) 79
(d) 80

mocemuli amocanis amosaxsnelad SeiZleba ase vimsjeloT: a2b gamosaxulebis


mniSvneloba miT ufro meti iqneba, rac ufro meti iqneba saklebis (anu a-s)
mniSvneloba da rac ufro naklebi iqneba maklebis (anu 2b-s) mniSvneloba. raki a da b
orniSna naturaluri ricxvebia, amitom a-s udidesi SesaZlo mniSvnelobaa 99, xolo
2b-s umciresi SesaZlo mniSvnelobaa 2 10 20 . Sesabamisad, a2b gamosaxulebis udidesi
mniSvneloba tolia 99 20 79 -is. swori pasuxia (g).

2. isrebiani saaTis mixedviT 10 saaTia. ramdeni gradusis tolia


wuTebis maCvenebeli isrebiT Sedgenili maxvili kuTxis sidide?
(a) 30
(b) 45
(g) 60
(d) 75

advili SesamCnevia, rom zustad 10 saaTze saaTis


isrebis mier Sedgenili maxvili kuTxe tolia sruli
2 1 nawilisa. amitom am kuTxis sidide tolia
12 6
sruli kuTxis sididis 1/6 nawilisa, anu 360 60 -isa.
6

kuTxis

30

saaTebisa

da

3. cnobilia, rom 6-7 wlis bavSvebs uWirT iseTi obieqtebis dajgufeba, romlebic
erTmaneTisgan gansxvavdeba ori an meti niSniT.
maswavlebeli sTxovs am asakis moswavleebs, mocemuli oTxi figuridan amoirCion
erTi zedmeti (anu sxvebisgan gansxvavebuli) figura.

qvemoT CamoTvlilTagan figurebis romeli oTxeulia am davalebisTvis yvelaze


Sesaferisi?

(a)

(b)

(g)

(d)

mocemuli davalebis mizania, gaarkvios, SeuZlia Tu ara maswavlebels, SearCios


moswavlisTvis adekvaturi davaleba asakobrivi Taviseburebis gaTvaliswinebiT.
davalebis
pirobaSi
mocemulia 6-7 wlis
asakis
bavSvis
azrovnebisTvis
damaxasiaTebeli Tavisebureba _ ori an meti niSnis mixedviT obieqtebis
klasifikaciis sirTule. imisTvis, rom moswavlem SeZlos oTxi figuridan erTi
gansxvavebulis gamoyofa, umjobesia ganmasxvavebeli niSani iyos erTi. cxadia, aseTia
(a) pasuxSi warmodgenili davaleba, romelSic mocemuli obieqtebi (kvadratebi da
samkuTxedi) mxolod erTi niSniT _ formiT gansxvavdeba erTmaneTisgan. (b) pasuxSi
mocemul figuraTa ganmasxvavebeli ori niSani gvxvdeba: forma da zoma, (g) pasuxSi
_ forma, zoma, feri da, aseve, kvadratSi Caxazuli wre, (d) pasuxSi ki _ forma,
zoma da feri. amrigad, swori pasuxia (a).

31

4. skolisaTvis frenburTisa da kalaTburTis burTebi SeiZines, sul 19 cali.


burTebSi 88 lari gadaixades. frenburTis burTi 4 lari Rirda, xolo kalaTburTisa
_ 7 lari. SeZenili burTebidan ramdeni iyo kalaTburTis?
amocanis amoxsna
CawereT.
__________________________________________________________________

am amocanis amoxsna SesaZlebelia sxvadasxva gziT. magaliTad, gantolebis


SedgeniT:
kalaTburTis burTebis raodenoba: x ,
frenburTisa: 19 x ,
gantoleba: 7 x 419 x 88 .
aqedan: x 4 .
SesaZlebelia amgvarad msjelobac:
cxrametive burTi rom kalaTburTis yofiliyo, maSin maTi Rirebuleba iqneboda
19 7 133 lari, anu 88 larze 133 88 45 lariT meti. 1 kalaTburTis burTis 1
frenburTis burTiT Secvlis SemTxvevaSi maTi saerTo Rirebuleba 74=3 lariT
mcirdeba. 45:3=15, amitom saerTo Rirebuleba 45 lariT Semcirdeba, Tu 15 cal
kalaTburTis burTs CavanacvlebT amdenive frenburTis burTiT. maSasadame, uyidiaT
19 15 = 4 kalaTburTis burTi.
amocanis amoxsna SesaZlebelia yvela SesaZlo variantis ganxilviTac: Tu
SeiZendnen kalaTburTis 1 da frenburTis 18 burTs, gadaixdidnen 7+72=79 lars;
Tu SeiZendnen kalaTburTis 2 da frenburTis 17 burTs, gadaixdidnen 14+68=82
lars da a.S. Tu SeiZendnen kalaTburTis 4 da frenburTis 15 burTs, gadaixdidnen
28+60=88 lars.
davaleba Sefasda 3 quliT:
3 qula _ miTiTebulia amocanis swori pasuxi, naCvenebia amoxsnis xerxi.
2 qula _ sworad aris naCvenebi amocanis amoxsnis xerxi, Tumca ar aris mocemuli
saboloo swori pasuxi.
1 qula _ sworad aris miTiTebuli amocanis amoxsnis erT-erTi etapi; mocemulia
swori pasuxi, pasuxis siswore dasabuTebulia SemowmebiT;
0 qula _ mocemulia mxolod swori pasuxi, Tumca misi siswore SemowmebiTac ki ar
aris dasabuTebuli; pasuxi ar aris mocemuli.

32

ganvixiloT aplikantebis mier SemoTavazebuli amoxsnis ori varianti:

komentari
miuxedavad imisa, rom aplikantis mier amocanis pasuxi sworadaa miTiTebuli,
es naSromi Sefasda mxolod 1 quliT, radgan aplikantma ar warmoadgina amoxsnis gza
da dakmayofilda mxolod pasuxis SemowmebiT.

komentari
es naSromi Sefasda 2 quliT. aplikantma sworad moZebna amocanis amoxsnis gza,
Tumca miiRo araswori pasuxi, radgan mas erTmaneTSi aeria kalaTburTisa da
frenburTis burTebis fasi.

33

5. moswavleebma Semdegi samuSao Seasrules:


1) iangariSeT, risi tolia:
I. 151 + 14 + 49 + 386
II. 25 9 40 3

III. 14035 : 7.

2) Caifiqres raRac ricxvi. Tu am ricxvs mivumatebT 84-s, Semdeg ki gamovaklebT


64-s, miviRebT 300-s. ra ricxvi CaufiqrebiaT?
3) 5 m Salis naWerSi gadaixades 80 lari, xolo 6 m abreSumis naWerSi _ 102 lari.
romeli qsovilis 1 metria ufro iafi da ramdeniT?

erT-erTi moswavlis namuSevari aseTi iyo:

amowereT moswavlis mier daSvebuli Secdomebi da gverdiT miuwereT


Sesworebuli varianti.
miRwevis romel dones miakuTvnebT am moswavles misi namuSevris mixedviT?
CawereT argumentirebuli pasuxi, gaiTvaliswineT, rom moswavleTa miRwevis
doneebia: maRali, saSualoze maRali, saSualo, dabali.
__________________________________________________________________

moswavlis namuSevarSi sul 4 Secdomaa:


1) I. Secdoma ar aris daSvebuli;
II. 1000 27 2700 (unda iyos: 1000 27 27000 );
III. 14000 : 7 200 (unda iyos: 14000 : 7 2000 );
2) 300 20 320 (unda iyos: 300 20 = 280);
3) 102 : 6 14 (unda iyos: 102 : 6 17 ).
34

moswavlis namuSevridan Cans, rom is angariSisas gaazrebulad iyenebs


moqmedebaTa Tvisebebs. me-2 amocanis amoxsnis gzasac sworad miagno, Tumca
gamoklebisas Secdomas uSvebs. moswavles bolo, me-3 amocanis amoxsnis gzac sworad
aqvs SerCeuli, Tumca erT Secdomas (gayofisas) aqac vxvdebiT. marTalia, moswavlem
sul 4 Secdoma dauSva, magram es Secdomebi ufro mis daudevrobaze metyvelebs,
vidre Sesabamisi masalis arcodnaze. amitom, am namuSevris mixedviT, moswavlis
miRwevis doned unda miviCnioT saSualoze maRali.
davaleba Semdegi sqemis mixedviT Sefasda:
4 qula _ aRmoCenili da Sesworebulia moswavlis oTxive Secdoma, adekvaturadaa
3 qula

2 qula

1 qula

0 qula

Sefasebuli misi miRwevis done, warmodgenilia Sesabamisi argumentacia.


_ aRmoCenili da Sesworebulia moswavlis oTxive Secdoma, adekvaturad
aris Sefasebuli misi miRwevis done, Tumca ar aris warmodgenili
Sesabamisi argumentacia;
aRmoCenili da Sesworebulia mxolod sami Secdoma, adekvaturadaa
Sefasebuli
moswavlis
miRwevis
done,
warmodgenilia
Sesabamisi
argumentacia.
_ aRmoCenili da Sesworebulia moswavlis oTxive Secdoma, Tumca ar aris
Sefasebuli misi miRwevis done;
aRmoCenili da Sesworebulia mxolod sami Secdoma, adekvaturadaa
Sefasebuli moswavlis miRwevis done, Tumca ar aris warmodgenili
Sesabamisi argumentacia.
_ aRmoCenili da Sesworebulia moswavlis sami Secdoma, Tumca ar aris
Sefasebuli misi miRwevis done;
aRmoCenili da Sesworebulia moswavlis ori Secdoma, adekvaturadaa
Sefasebuli misi miRwevis done, warmodgenilia Sesabamisi argumentacia.
_ aRmoCenili
da
Sesworebulia
moswavlis
ori
Secdoma,
Tumca
araadekvaturad aris Sefasebuli moswavlis miRwevis done;
aRmoCenili da Sesworebulia orze naklebi Secdoma;
pasuxi ar aris mocemuli.

35

ganvixiloT aplikantebis mier SemoTavazebuli amoxsnis ramdenime varianti.

komentari
aplikantma sworad moZebna oTxive savarjiSo, romelTa Sesrulebisas
moswavles Secdoma hqonda daSvebuli, magram ar miuTiTa, ra SeeSala mas
konkretulad da ar Seaswora moswavlis mier daSvebuli Secdomebi. man ver SeniSna
moswavlis namuSevris mniSvnelovani dadebiTi mxareebi (magaliTad, moqmedebaTa
Tvisebebis gaazrebuli gamoyeneba gamoTvlebisas), zedmeti yuradReba miaqcia
meqanikur Secdomebs da, Sesabamisad, araadekvaturad Seafasa moswavlis miRwevis
done. amitom aplikantis namuSevari Sefasda mxolod 1 quliT.

komentari
aplikants zustad aqvs miTiTebuli, Tu ra konkretuli Secdomebi dauSva
moswavlem da yvela Secdoma aqvs Sesworebuli. aplikantma moswavlis namuSevarSi
SeniSna yvela dadebiTi aspeqti da adekvaturad Seafasa moswavlis miRwevis done.
amitom aplikantis naSromi Sefasda maqsimaluri 4 quliT.
36

akademiuri unarebi
wakiTxuli teqstis gaazreba
testis es bloki amowmebs wakiTxuli teqstidan informaciis mopovebis,
interpretirebis, gaanalizebisa da Sefasebis unars.
teqsts axlavs 7 SekiTxva. TiToeuli SekiTxva fasdeba 1 quliT.
yovel SekiTxvas erTvis 4 savaraudo pasuxi, romelTagan mxolod erTia swori.
TiToeuli SekiTxvis/davalebis meSveobiT mowmdeba wakiTxuli teqstis gasaazreblad
aucilebeli romelime unari.
aplikantma unda SeZlos:
teqstis Temisa da ZiriTadi ideis gamokveTa;
miRebul informaciaSi ZiriTadis (arsebiTisa) da meorexarisxovanis garCeva;
teqstis sxvadasxva nawils (winadadebebsa da abzacebs) Soris mimarTebis
dadgena;
mTeli teqstidan an misi calkeuli nawilebidan daskvnis gamotana;
calkeuli abzacis funqciis gansazRvra;
calkeuli sityvisa Tu gamoTqmis mniSvnelobis axsna an maTi mniSvnelobis
amocnoba konteqstis mixedviT;
teqstis sakvanZo sityvebisa da frazebis moZieba;
teqstSi mocemuli polemikuri monakveTis gaazreba-Sefaseba;
varaudisa da faqtis erTmaneTisagan garCeva;
teqstSi warmodgenil movlenaTa Soris arsebuli kavSirebis dadgena;
calkeuli fragmentebis perifrazireba;
qveteqstis amocnoba;
teqstSi warmodgenilsa da sxva (hipoTezur) situaciebs Soris mimarTebis dadgena;
teqstidan mopovebuli informaciis gamoyeneba axali problemis gadasawyvetad.
teqstebi Tematurad mravalferovania da mecnierebisa da kulturis sxvadasxva
sferos ukavSirdeba. Tumca, davalebaTa Sesruleba, anu SekiTxvebze pasuxis gacema,
ar moiTxovs ama Tu im sferosTan dakavSirebul specialur codnas. teqstebi
SeiZleba iyos TxrobiTi, polemikuri Tu ganmartebiTi xasiaTisa. isini nairgvaria
stilis mixedviTac.
mocemuli blokis davalebebs axlavs amgvari instruqcia:

yuradRebiT waikiTxeT da gaiazreT teqsti. TiToeuli SekiTxvis savaraudo


pasuxebidan airCieT is varianti, romelic marTebulia mocemuli teqstis mixedviT.
gaiTvaliswineT:
teqstis Semdeg mocemuli TiToeuli SekiTxva testis damoukidebeli davalebaa.
amitom yovel SekiTxvaze pasuxis gacemisas ixelmZRvaneleT teqstiT da ara wina
SekiTxvaze gacemuli pasuxiT, raTa Tavidan aiciloT araswor pasuxTa jaWvi.

37

davalebaTa nimuSebi da ganmartebebi


krebulSi ganvixilavT teqstTan dakavSirebul ramdenime SekiTxvas.
TamaSobs
yvela.
TamaSoben
bavSvebi,
ufrosebi.
TamaSoben
cxovelebi.
TamaSobdnen pirvelyofili adamianebi. TamaSs TiTqos praqtikuli mizani ar unda
hqondes, magram Tu kargad davakvirdebiT, cxovelTa TamaSSi iseT moZraobebs, iseT
moqmedebebs SevniSnavT, romlebic aucilebelia maTTvis yoveldRiur cxovrebaSi.
isini gaiTamaSeben scenebs momavali cxovrebidan: mtaceblebi kvalis mignebas,
Tavdasxmas swavloben, aramtacebelni _ fxizlad yofnas, droulad gaqcevas.
cxovelebi iseT situaciebs `amuSaveben~, romlebsac SeiZleba Semdgom Seejaxon.
saidan ician maT es? raRac karnaxobs maT, cxovrebasTan Sesaxvedrad amzadebs.
paleoliTis xanaSi monadireebi Zalze rTul saritualo cekva-TamaSebs,
`pantomimas~ asrulebdnen. bizonebsa da irmebze nadirobis win ramdenime dRis
ganmavlobaSi monadireebi magiur `bizonTa cekvas~ ganasaxierebdnen. erTni bizonis
tyavsa da niRbebSi gamowyobilni, meoreni ki iaraRiT xelSi asrulebdnen momavali
nadirobis cekvas: ganasaxierebdnen im mRelvarebas, daZabulobas, nadirobas rom
axlavs Tan, asaxavdnen cxovelTa monadirebis, maTi daxocvis, nadirobisas TvistomTa
daRupvisa da datirebis scenebs _ momavali nadirobis `repeticias~ gadiodnen. maT
kidev erTxel unda ganecadaT ukve gancdili, an winaswar ganecadaT samomavlod
gansacdeli.
adamians TamaSis moTxovnileba yovelTvis hqonda. es kargad Cans saqorwino
Tu religiur ritualebSi. am mxriv gansakuTrebiT sainteresoa saxalxo wesCveulebaTa Seswavla, magaliTad, saqarTveloSi _ berikaoba, yeenoba. evropaSi
yvelieris dasasruls yovel qalaqSi, sofelSi karnavali imarTeboda. ramdenime dRis
ganmavlobaSi dResaswaulobdnen. didi da patara _ yvela monawileobda. lamaz,
uCveulo kostiumebSi gamowyobili monawileni mxiarulobdnen. qalebi mamakacurad
gadacmulni, mamakacebi ki kabebSi gamowyobilni seirnobdnen. es karnavalis
principia:
yovelive
akrZaluli
nebadarTulia
niRabqveS,
yvelaferi
Teatralizebulia.
warsulSi ewyoboda e. w. `sulelTa dResaswaulebi~, masxarebisa da sulelebis
saxalxo zeimebi. am dResaswaulebze nebismier adamians SeeZlo ZlierTa ama qveynisaTa
_ mefis, xelisufalTa _ dacinva, gakilva. sagangebod irCevdnen sulelTa mefeebs
(saqarTveloSi _ yeens). brbo dascinoda, mdinareSi agdebda `xelisufals~. aseT
TamaSebSi vlindeboda damokidebuleba xelisufalTa mimarT. es dResaswaulebi
sazogadoebisaTvis iyo meore, xelisuflebis oficialuri akrZalvebisgan Tavisufali
cxovreba. TamaSis (karnavalis) monawiles esmoda, rom yovelive SefardebiTia da
pirobiTi.

38

1. ra mniSvneloba aqvs TamaSs cxovelebisTvis?


(a) TamaSi aswavlis maT kvalis mignebasa da fxizlad yofnas
(b) TamaSi amzadebs maT problemuri situaciebisTvis, romlebic, savaraudod,
momavalSi SexvdebaT
(g) TamaSi karnaxobs maT, rogor unda moiqcnen sxvadasxva situaciaSi
(d) TamaSi avlens cxovelTa iseT moZraobebs, romlebic momavalSi unda daamuSaon

mocemul SekiTxvaze pasuxis gacema I abzacis safuZvelzea SesaZlebeli.


winadadebebi: `cxovelTa TamaSSi iseT moZraobebs ... SevniSnavT, romlebic
aucilebelia maTTvis yoveldRiur cxovrebaSi. isini gaiTamaSeben scenebs momavali
cxovrebidan~ da `cxovelebi iseT situaciebs `amuSaveben~, romlebsac SeiZleba
Semdgom Seejaxon~ TamaSis mniSvnelobaze migviTiTebs. aq warmodgenili mosazreba
mokled aris gadmocemuli pasuxis (b) variantSi.
2. qvemoT warmodgenilia or-ori winadadeba (I winadadeba _ I abzacidan, II
winadadeba ki _ II abzacidan). romel pasuxSia dawyvilebuli analogiuri (msgavsi)
funqciis mqone winadadebebi?
(a) TamaSobs yvela _ erTni bizonis tyavsa da niRbebSi gamowyobilni, meoreni ki
iaraRiT xelSi asrulebdnen momavali nadirobis cekvas
(b) TamaSobdnen pirvelyofili adamianebi _ ganasaxierebdnen im mRelvarebas,
daZabulobas, nadirobas rom axlavs Tan
(g) cxovelebi iseT situaciebs `amuSaveben~, romlebsac SeiZleba Semdgom Seejaxon _
maT kidev erTxel unda ganecadaT ukve gancdili, an winaswar ganecadaT
samomavlod gansacdeli
(d) raRac karnaxobs maT, cxovrebasTan Sesaxvedrad amzadebs _ bizonebsa da irmebze
nadirobis win ramdenime dRis ganmavlobaSi monadireebi magiur `bizonTa cekvas~
ganasaxierebdnen
ganvixiloT pasuxis TiToeuli varianti.

(a) pasuxis pirveli winadadeba Zalze zogadia da TamaSis arsebiT aspeqtze


migviTiTebs, meore winadadeba ki aRwers (detalebze, Cacmulobaze, iaraRze yuradRebis
gamaxvilebiT) konkretul TamaSs, kerZod, paleoliTis xanaSi monadireTa cekvas.
(b) pasuxSi moyvanil pirvel winadadebas ganmartavs, akonkretebs meore _
pirvelyofili adamianebi TamaSobdnen da am dros ganasaxierebdnen mRelvarebas,
romelic nadirobas axlavs Tan. pirveli winadadeba asaxelebs faqts, meore ki
akonkretebs, aRwers mas. Sesabamisad, am or winadadebas sxvadasxva funqcia aqvs.
(g) pasuxSi moyvanili orive winadadeba TamaSis daniSnulebis Sesaxeb metyvelebs,
Tumca, erT SemTxvevaSi saubaria cxovelebis TamaSze, meoreSi ki _ adamianebisaze.
miuxedavad amisa, rogorc pirveli, ise meore winadadeba erTgvari Sejamebaa,
daskvnaa, romelic Sesabamisi abzacidan gamomdinareobs. maT teqstSi analogiuri
funqcia aqvT. amrigad, swori pasuxia (g).
39

(d) pasuxis pirveli winadadeba Seexeba cxovelebis, meore ki _ pirvelyofili


adamianebis TamaSs. amasTan, pirvel winadadebaSi TamaSis daniSnulebaa miTiTebuli,
meoreSi ki asaxulia konkretuli faqti. amrigad, winadadebebi gansxvavdeba funqciis
mixedviT.
3. qvemoT mocemulia damatebiTi informacia:
romauli saturnaliebi _ saturnusis, miwaTmoqmedebisa da mevenaxeobis
mfarveli RvTaebis pativsacemad Zvel romSi awyobdnen zeims, romelic ramdenime
dRe grZeldeboda. centraluri figura iyo xari _ dovlaTianobisa da Zlierebis
simbolo. romis quCebSi daatarebdnen yvavilebiT, girlandebiT Semkul xars,
awyobdnen doRs, niRbebis aRlums, Teatralur warmodgenebs. am dReebSi imperatori
Tu mona _ yvela isvenebda, TavdebiT uSvebdnen patimrebs, ar sjidnen mowafeebs,
aTavisuflebdnen monebs, metic, maT TavianTi patronebi emsaxurebodnen. socialuri
xasiaTis
SezRudvebisgan
gasaTavisufleblad
dResaswaulis
monawileni
saxes
malavdnen niRabqveS.

qvemoT moyvanilia saturnaliebis maxasiaTeblebi. maTgan romels ar ukavSirebs


avtori teqstis III da IV abzacebSi aRweril dResaswaulebs?
(a)
(b)
(g)
(d)

pirobiToba _ simboluroba _ SeniRbva


nayofierebis RvTaebis Tayvaniscema
socialuri Tanasworobis iluzia
akrZalvebis moxsna

am davalebaSi mocemulia informacia dResaswaulis kidev erTi tradiciuli


saxeobis Sesaxeb, romelsac ver vxvdebiT teqstSi. zogadad, damatebiTi informaciis
Semcveli SekiTxvebis mizania, Seamowmos, SeuZlia Tu ara aplikants teqstidan
amokiTxuli informacia daukavSiros sxva codnas, sxva faqtebs an Tundac sakuTar
gamocdilebas.
imisaTvis, rom SekiTxvas vupasuxoT, informacia saturnaliebis Sesaxeb
teqstSi moyvanil faqtebTan _ sxva dResaswaulebis aRwerasTan _ unda SevajeroT.
pirobiTobis, simbolurobisa da SeniRbvis Sesaxeb (pasuxis a varianti)
saubaria rogorc III, aseve IV abzacebSi karnavalisa da sulelTa dResaswaulebis
aRwerisas. swored sulelTa dResaswaulebs, yeenobas ukavSirdeba socialuri
Tanasworobis iluziac (pasuxis g varianti) _ `am dResaswaulebze nebismier adamians
SeeZlo ZlierTa ama qveynisaTa _ mefis, xelisufalTa _ dacinva, gakilva~.
akrZalvebis moxsnac (pasuxis d varianti) karnavalebisa da sulelTa dResaswaulebis
arsebiTi maxasiaTebelia _ `yovelive akrZaluli nebadarTulia niRabqveS~ an `es
dResaswaulebi
sazogadoebisaTvis
iyo
meore,
xelisuflebis
oficialuri
akrZalvebisgan Tavisufali cxovreba.~
savaraudo pasuxebSi mocemul maxasiaTebelTagan mxolod erTi _ nayofierebis
RvTaebis Tayvaniscema _ ar gvxvdeba teqstSi aRweril arc erT dResaswaulTan
Tu Teatralizebul warmodgenasTan dakavSirebiT. sinamdvileSi, karnavalebi,
40

sulelTa dResaswaulebi imarTeboda gazafxulze, roca buneba iRviZebs, iwyeba Tesva


da a.S. es dResaswaulebi nayofierebis RvTaebis Tayvaniscemis niSani iyo. Tumca,
teqstSi am aspeqtze araferia naTqvami. Sesabamisad, swori pasuxia (b).

zogadi rekomendaciebi wakiTxuli teqstis gasaazreblad:


yuradRebiT waikiTxeT teqsti. SeecadeT, gaiazroT misi ZiriTadi idea;
SekiTxvebze pasuxis gacema daiwyeT mxolod mas Semdeg, rac mTel teqsts
waikiTxavT;
sanam pasuxs gascemdeT SekiTxvas, yuradRebiT waikiTxeT teqstis is nawili,
romelsac uSualod exeba es SekiTxva;
yuradRebiT ganixileT oTxive savaraudo pasuxi. nu SemoxazavT pirvelsave
variants, romelic sworad mogeCvenebaT, sanam danarCen variantebsac ar
ganixilavT;
pasuxis esa Tu is varianti SeiZleba swori iyos logikis TvalsazrisiT,
magram mcdari _ mocemuli teqstis mixedviT. amitom, sanam pasuxs airCevdeT,
erTxel kidev waikiTxeT (SeamowmeT) teqstis Sesabamisi monakveTi da airCieT is
pasuxi, romelic marTebulia konteqstis mixedviT;
moiZieT teqstSi TiToeuli pasuxis marTebulobisa Tu umarTebulobis
damadasturebeli argumentebi;
pasuxi
maSinac
SeiZleba
CaiTvalos
mcdarad,
rodesac
is
mxolod
nawilobrivaa marTebuli (nawilobriv pasuxobs SekiTxvas), amitom yvela
savaraudo pasuxi guldasmiT ganixileT.

41

analitikuri wera
sasertifikacio testis am nawilSi mocemulia erTi davaleba. davalebis
Sesruleba gulisxmobs garkveul sakiTxTan dakavSirebiT azris werilobiT
gamoTqmas, msjelobas, sakuTari poziciis gamyarebas argumentebiTa da magaliTebiT.
analitikuri weris nawili Zalze mniSvnelovania imis dasadgenad, Tu ramdenad
warmatebiT SeZlebs pedagogi, aswavlos dawyebiTi safexuris moswavleebs leqsikurad
da stilisturad gamarTuli teqstis Seqmna, werisas qarTuli saliteraturo enis
normebis dacva, azris mwyobrad gadmocema, teqstis monakveTebis erTmaneTTan
logikurad dakavSireba, argumentirebuli msjeloba. weris kulturis ganviTarebas
swored dawyebiT safexurze unda Caeyaros safuZveli.
davalebis maqsimaluri qulaa 13.
naweri fasdeba Semdegi kriteriumebiT:
1. Sinaarsis relevanturoba

naSromi Seesabameba mocemul sakiTxs, pasuxobs dasmul amocanebs.


2 qula _ naSromi pasuxobs Temas, ar exeba ararelevantur sakiTxebs.
1 qula _ Temas pasuxobs naSromis mxolod garkveuli monakveTi;

ararelevanturi informacia.
0 qula _ naSromi ar pasuxobs Temas, Seexeba
warmoadgens davalebis perifrazs.

sruliad

mocemulia

gansxvavebul

sakiTxs,

gaiTvaliswineT:
Tu naSromi pirveli kriteriumis mixedviT Sefasdeba 0 quliT, is aRar
gaswordeba sxva kriteriumebis mixedviT.

2. dasabuTeba

aplikantis pozicia warmodgenilia Sesabamisi dasabuTebiT, msjeloba


damajerebeli, adekvaturi argumentebiTa da magaliTebiT.
3 qula _

gamyarebulia

moyvanilia damajerebeli, mravalferovani, originaluri argumentebi,


magaliTebi, ganxilulia kontrargumentebi.
2 qula _ argumentiT/magaliTiT gamyarebulia mxolod zogierTi mosazreba, an
argumentebi moyvanilia yvela mosazrebisTvis, Tumca zedapiruli da
erTferovani. aplikanti Tanmimdevrulad msjelobs sakiTxis Sesaxeb.
1 qula _ aris dasabuTebis mcdeloba, Tumca argumentebi aradamajerebelia.
0 qula _ mosazrebebi ar aris gamyarebuli magaliTebiTa da argumentebiT, ar aris
warmodgenili logikuri msjeloba.
42

3. Txrobis organizeba

naSromi struqturulad gamarTulia, azrebi mwyobrad, Tanmimdevrulad aris


gadmocemuli, Txzulebis nawilebi erTmaneTTan logikuradaa dakavSirebuli.
2 qula _

teqsti struqturulad gamarTulia _ nawerSi warmodgenilia sakiTxis


dasma, msjeloba, daskvna;
azrebi mwyobrad aris gadmocemuli, monakveTebi logikurad ukavSirdeba
erTmaneTs.
1 qula _ warmodgenilia teqstis mxolod zogierTi struqturuli nawili;
erTmaneTs logikurad ukavSirdeba teqstis mxolod zogierTi monakveTi.
0 qula _ mosazrebebi, teqstis nawilebi erTmaneTTan logikurad ar aris
dakavSirebuli;
nawerSi ar aris warmodgenili struqturuli nawilebi _ sakiTxis dasma,
msjeloba, daskvna.

4. stili, leqsika

azrebi cxadad, naTladaa gamoTqmuli, naweri leqsikurad mdidari da stilisturad


gamarTulia, leqsika Seesabameba dasmul sakiTxs.
3 qula _

ar aris daSvebuli (an aris umniSvnelo) stilisturi Secdoma, teqsti


leqsikurad mdidaria, azri mkafiod da gamarTulad aris gadmocemuli,
gamoyenebulia sakiTxis Sesaferisi leqsika da stili.
2 qula _ daSvebulia umniSvnelo stilisturi Secdomebi, teqsti leqsikurad
gamarTuli da mdidaria, azri mkafiod aris gamoxatuli, Tumca
gamoyenebuli leqsika da stili ar/naklebad Seefereba sakiTxs.
1 qula _ naweri leqsikurad mdidari ar aris, daSvebulia uxeSi stilisturi
Secdomebi, Tumca azri gasagebad aris gadmocemuli.
0 qula _ naweri leqsikurad mwiria, daSvebulia bevri stilisturi Secdoma, rac
xels uSlis azris gagebas.

43

5. sintaqsi, morfologia, punqtuacia

naSromi sintaqsurad gamarTulia, naweri Sesrulebulia Tanamedrove qarTuli


saliteraturo enis normebis dacviT.
3 qula _

ar aris daSvebuli (an aris umniSvnelo) sintaqsuri, orTografiulmorfologiuri da punqtuaciuri Secdomebi, daculia Tanamedrove
qarTuli saliteraturo enis normebi.
2 qula _ daSvebulia sintaqsuri, orTografiul-morfologiuri da punqtuaciuri
Secdomebi, Tumca Tanamedrove qarTuli saliteraturo enis normebi
ZiriTadad daculia.
1 qula _ daSvebulia sintaqsuri, orTografiul-morfologiuri, punqtuaciuri
Secdomebi, uxeSad aris darRveuli Tanamedrove qarTuli saliteraturo
enis normebi, Tumca azri gasagebad aris gadmocemuli.
0 qula _ daSvebulia
uxeSi
sintaqsuri,
orTografiul-morfologiuri,
punqtuaciuri Secdomebi, rac xels uSlis azris gagebas.

imisaTvis, rom naSromi yvela kriteriumis mixedviT gaswordes, is unda


akmayofilebdes Semdeg pirobebs:
unda Seexebodes davalebaSi mocemul sakiTxs;
ar unda warmoadgendes davalebis pirobis perifrazs;
ar unda Seicavdes informacias, romlis saSualebiT SesaZlebelia aplikantis
pirovnebis identificireba _ saxelsa da gvars (realursa Tu gamogonils),
metsaxels, xelmoweras da a.S.
Sesrulebuli unda iyos iseTi xelweriT, romlis wakiTxva SesaZlebelia.
Tu naSromi ar akmayofilebs am pirobaTagan romelimes, is Sefasdeba 0 quliT.

gaiTvaliswineT:
naSromi unda Seicavdes, sul mcire, 100 sityvas. sxva SemTxvevaSi is gaswordeba
mxolod I da II kriteriumebis mixedviT.

44

davalebaTa nimuSebi da ganmartebebi


qvemoT moyvanilia
ufliswuli~:

nawyveti

antuan

de

sent-egziuperis

zRapridan

`patara

`eqvsi wlis viyavi, rodesac erT dRes wignSi `namdvili ambebi~, romelic
uRrani tyis cxovrebas aRwerda, gansacvifrebel suraTs gadavawydi: maxrCobela
gveli raRac cxovels ylapavda. ai am naxatis asli:

wignSi ewera: `maxrCobela gvelebi msxverpls dauReWavad ylapaven. Semdeg veRar


inZrevian, eqvsi Tve sZinavT da nadavls ineleben.~
maSin bevrs vfiqrobdi junglebis Tavgadasavlebze da imdeni vecade, rom
feradi fanqrebiT Cemi pirveli naxati davxate. ai isic, naxati nomeri 1:

Cems Sedevrs didebs wamdauwum Tvalwin vutrialebdi da vekiTxebodi, eSinodaT


Tu ara.
`qudma rogor unda SegvaSinos?~ _ ukvirdaT didebs.
Cems suraTze qudi ki ara, maxrCobela gveli exata, romelic spilos inelebda.
maSin gveli Signidan davxate, raTa didebi axla mainc mimxvdariyvnen. maT xom
yvelaferi xelisgulze unda daudo. ai, Cemi naxati nomeri 2:

Signidan Tu garedan maxrCobela gvelebis xatvas, gijobs, geografias, istorias,


ariTmetikasa da gramatikas mixedoo, mirCies didebma. ai, ase davasrule eqvsi wlis
asakSi mxatvris brwyinvale kariera. nomeri 1 da nomeri 2 naxatebis marcxiT
gawbilebuls imedi gadamewura. didebi sakuTari WkuiT verasodes verafers xvdebian,
bavSvebi ki amdeni axsna-ganmartebiT iRlebian.

45

nawyvetSi wamoWrilia ufrosebsa da bavSvebs Soris urTierTgagebis, ufrosebis


mier bavSvebis survilebis, gancdebis, molodinebis arasworad Sefasebis problema.
imsjeleT am problemis, misi gamomwvevi mizezebisa Tu Sedegebis Sesaxeb;
msjelobisas moiyvaneT argumentebi da magaliTebi;
Tqven mier dawerili Txzuleba unda Seicavdes, sul mcire, 80 sityvas*.

gTavazobT pedagogTa mier Sesrulebuli davalebis nimuSebs:

komentari
warmodgenili naSromi ar pasuxobs davalebas, aplikanti saubrobs ara
ufrosebisa
da
bavSvebis
urTierTgagebis
problemaze,
aramed
bavSvisTvis
informaciis miwodebis gzebze. naSromSi (I winadadeba) daSvebulia uxeSi
faqtobrivi Secdomac. Sesabamisad, is 0 quliT Sefasda.

46

komentari
warmodgenili naSromi pasuxobs Temas, ar aris mocemuli Seusabamo,
ararelevanturi informacia (Sinaarsis relevanturoba _ 2 qula). ufrosebsa da
bavSvebs Soris urTierTgagebis problemaze msjelobisas aplikanti cdilobs
daasabuTos sakuTari mosazrebebi, Tumca argumentebi naklebad damajerebelia.
msjelobisas aplikanti ar azogadebs problemas da mxolod davalebis teqstis
interpretaciiT Semoifargleba (dasabuTeba _ 1 qula). naweri
struqturulad
gamarTulia, monakveTebi logikurad ukavSirdeba erTmaneTs, warmodgenilia sakiTxis
dasma, msjelobis mcdeloba da daskvna (Txrobis organizeba _ 2 qula). naweri
leqsikurad mdidari ar aris, daSvebulia uxeSi stilisturi Secdomebi (`TavianTi
asakis Sesaferisi sakuTari miznebi~, `cxovrebis samyaro~, `ndobis gamarTlebis
swori formebi~, `erTmaneTTan urTierTgageba~), Tumca azri gasagebad aris
gadmocemuli (stili, leqsika _ 1 qula). nawerSi daSvebulia sintaqsuri,
orTografiul-morfologiuri, punqtuaciuri Secdomebi, darRveulia Tanamedrove
qarTuli saliteraturo enis normebi (sintaqsi, morfologia, punqtuacia _ 1
qula). Sesabamisad, naweri Sefasebulia 7 quliT.
47

komentari

warmodgenili naSromi pasuxobs davalebas, ar aris mocemuli Seusabamo,


ararelevanturi
informacia.
aplikanti
saubrobs
ufrosebisa
da
bavSvebis
urTierTgagebis problemaze (Sinaarsis relevanturoba _ 2 qula), Tavisi msjelobis
gasamyareblad mohyavs damajerebeli, originaluri argumentebi, aseve magaliTebi rogorc
teqstidan, ise, zogadad, literaturidan (dasabuTeba _ 3 qula). teqsti struqturulad
gamarTulia, azrebi mwyobrad aris gadmocemuli da monakveTebi logikurad ukavSirdeba
erTmaneTs (Txrobis organizeba _ 2 qula). naweri leqsikurad mdidari da stilisturad
gamarTulia, Tumca, daSvebulia ramdenime umniSvnelo stilisturi Secdoma, mag.,
`mTlianad angrevs ... mis fsiqo-emociur klimats~ (stili, leqsika _ 2 qula). aplikanti
avlens Tanamedrove qarTuli saliteraturo enis normebis codnas, ar aris daSvebuli
uxeSi sintaqsuri, orTografiul-morfologiuri da punqtuaciuri Secdomebi (sintaqsi,
morfologia, punqtuacia _ 3 qula). Sesabamisad, naweri Sefasebulia 12 quliT.
48

I _ VI klasebis maswavlebelTa sagnobrivi


testis struqtura

sasertifikacio

I _ VI klasebis pedagogTaTvis sagnobrivi gamocdebi 2012 wels pirvelad


Catarda. gamocdis Cabareba SeuZliaT qarTuli enisa da literaturis, maTematikisa
da bunebismetyvelebis maswavleblebs.
TiToeuli sagnis sasertifikacio testi ori nawilisgan Sedgeba _ profesiuli
codna da meTodika (60 qula) da akademiuri unarebi (20 qula). Sesabamisad,
TiToeuli sagnobrivi testis maqsimaluri qulaa 80.
sagnobrivi sasertifikacio testebis minimaluri kompetenciis zRvari 60%-ia.
Sesabamisad, gamocdis warmatebiT Casabareblad aplikantma unda daagrovos qulaTa
saerTo raodenobis 60%-ze meti _ 80 quliani testis SemTxvevaSi 49 qula.
Tumca, 49 qulis mopoveba SesaZlebelia mxolod erTi nawilis _ profesiuli
codnisa da meTodikis _ davalebaTa SesrulebiT. imisaTvis, rom aplikantma
akademiuri unarebis nawilis davalebebic Seasrulos da am komponentSic
daadasturos Tavisi kompetencia, dadgenilia sagangebo zRvari akademiuri unarebis
nawilisTvis _ qulaTa saerTo raodenobis 40%. Sesabamisad, am nawilSi zRvris
gadasalaxad aplikantma unda daagrovos qulaTa saerTo raodenobis 40%-ze meti,
sul mcire, 9 qula.
profesiuli codnis da meTodikis nawilis mniSvnelovani blokia kiTxvisa da
weris swavleba, romelsac am nawilis qulaTa meoTxedi daeTmo. kiTxvisa da weris
swavlebis Tanamedrove midgomebis codna, gacnobiereba imisa, Tu ra unarebi udevs
safuZvlad kiTxvis aTvisebis process, mniSvnelovania ara mxolod qarTuli enisa da
literaturis maswavleblisTvis, aramed dawyebiTi safexuris nebismieri sxva sagnis
pedagogisTvisac. magaliTad, arcTu iSviaTad moswavlis mier maTematikuri amocanis
amoxsnisas Secdomis daSvebis mizezi aris davalebis pirobis wakiTxvisa da gagebis
problema da ara xarvezebi maTematikis codnaSi. aseT SemTxvevaSi maswavlebels unda
SeeZlos misTvis Sesabamisi daxmarebis strategiis SeTavazeba. werisa da kiTxvis
aTvisebis problemis mqone bavSvebi xSirad awydebian sirTuleebs sxvadasxva weriTi
davalebis Sesrulebis drosac. magaliTad, Tu bavSvs sityvis bgeriTi analizi da
sinTezi uWirs, mas gauWirdeba davalebis pirobis karnaxiT Cawerac. miuxedavad imisa,
Tu romel sagans aswavlis, pedagogi valdebulia, moswavles saTanado daxmareba
SesTavazos. kiTxvisa da weris aTvisebis sirTuleebis daZleva mxolod sxvadasxva
sagnis pedagogTa TanamSromlobiT aris SesaZlebeli.
kiTxvisa da weris swavlebis bloki, aseve, wakiTxuli teqstis gaazrebisa da
analitikuri weris blokebi I _ IV klasis pedagogTa sasertifikacio testis
blokebis msgavsia. Tumca, I _ VI klasebis maswavleblis sagnobrivi sasertifikacio
testis profesiuli codnisa da meTodikis nawilSi mxolod erTi sagnis (qarTuli
enisa da literaturis, maTematikisa da bunebismetyvelebis) testuri davalebebia
warmodgenili. davalebebi sxvadasxvagvaria rogorc formatis, ise sirTulis
TvalsazrisiT. TiToeuli sagnis sagamocdo programa mocemulia danarTSi.
49

qarTuli enisa da literaturis maswavleblis


sasertifikacio testi
davalebaTa nimuSebi da ganmartebebi
1.
(a)
(b)
(g)
(d)

qvemoT CamoTvlilTagan romeli ar wamoadgens fonetikur movlenas?


kumSva
kveca
bruneba
asimilacia

dawyebiTi safexuris qarTuli enisa da literaturis maswavleblis


profesiul standartSi xazgasmiTaa aRniSnuli, rom pedagogma unda icodes enis
zogadi fonetikuri maxasiaTeblebisa da konkretuli fonetikuri movlenebis
Sinaarsi.
mocemuli davalebis mizania, Seamowmos, aqvs Tu ara maswavlebels codna
fonetikuri movlenebis Sesaxeb. fonetika enis sametyvelo bgeraTa sistemas
Seiswavlis. kumSva, igive reduqcia, fuZeTanxmovniani saxelebis fuZis bolo
marcvlidan naTesaobiT, moqmedebiT da viTarebiT brunvebSi xmovnis ,,SekumSvas,
amovardnas hqvia. ikumSeba sami xmovani a, e, o. kumSva, iseve rogorc kveca
(xmovanfuZian sityvebSi, naTesaobiT da moqmedebiT brunvebSi fuZis bolokidura
xmovnis CamoSoreba a, e;) da asimilacia (mis win an Semdeg mdgomi bgerisagan
bgeris mimsgavseba) bgeris cvalebadobasTan, dakargvasTan, CamoSorebasTan, wina Tu
ukana bgeraTa gavleniT bgerebis SecvlasTan aris dakavSirebuli da, Sesabamisad,
fonetikur
movlenebad
iTvleba.
bruneba
arsebiTi
saxelebis
ZiriTadi
formacvalebaa, rac ar ukavSirdeba bgeras da, zogadad, fonetikur maxasiaTeblebs.
Sesabamisad, swori pasuxia (g).

2. qvemoT CamoTvlilTagan romel Secdomas dauSvebs moswavle zmnis kontaqtis


mawarmoebelTa arcodnis gamo?
(a) ajildovebs
(b) ansxvavebs
(g) maxatviebs
(d) vabav

moswavleTa nawerebSi xSiria Secdomebi, romelTa aRmoCena da gasworeba


TiToeuli maswavleblis samuSao procesis erT-erTi umTavresi Semadgeneli nawilia.
Sesabamisad, aucilebelia, qarTuli enis maswavlebelma icodes yvela im gramatikuli
kategoriis Sinaarsi, romelic dawyebiTi safexuris qarTuli enisa da literaturis
maswavleblis profesiul standartSia mocemuli.
50

davalebis mizania, Seamowmos, icis Tu ara pedagogma zmnis erT-erTi


kategoria _ kontaqti, misi mawarmoebeli afiqsebi da masTan dakavSirebuli
marTlweris wesebi. kontaqti mxolod gardamaval zmnas aqvs da cvlis zmnis ZiriTad
leqsikur mniSvnelobas. zmnaSi kontaqtis mawarmoebelia -in (martivi) da -evin
(rTuli). ganirCeva uSualo (rodesac subieqti sakuTari nebiT moqmedebs _ valageb)
da SualobiTi (rodesac subieqti sxvisi karnaxiT moqmedebs maTqm-evin-a) kontaqti.
mawarmoeblebi -in da -evin mxolod SualobiTi kontaqtis formas aqvs. Sesabamisad,
swori pasuxia (g).
ganvsazRvroT davalebaSi mocemul danarCen SecdomaTa tipebi:
(a) ajildovebs _ swori formaa ajildoebs. Tu sityvis fuZe bolovdeba o an
u xmovanze, misgan nawarmoeb zmnasa Tu nazmnar saxelebSi v Tanxmovnis CarTva
dauSvebelia. v Tanxmovani SeiZleba CaerTos mxolod im SemTxvevaSi, Tu zmna
upasuxebs kiTxvaze: ra qna? magaliTad, daajildova.
(b) ansxvavebs _ swori formaa asxvavebs. qarTul enaSi zmniswins gan- droTa
ganmavlobaSi CamoSorda bolokiduri Tanxmovani n. aris rigi sityvebisa, romlebSic
es zmniswini kvlavindeburad Zveli formiT aris warmodgenili _ gansaxiereba,
ganTavisufleba da a. S. aRniSnuli Secdoma gamowveulia zmniswinis gamoyenebis
wesis arcodniT _ n aris Zveli zmniswinis nawili. zmniswinis amgvari gaTiSva ki
dauSvebelia. zmniswini an mTliani saxiT unda gamoviyenoT (ganasxvavebs), an unda
CamovaSoroT zmnas (asxvavebs).
(d) vabav _ swori formaa vabam. qarTulSi zmnis fuZe Temis niSnebs pirveli
seriis yvela mwkrivSi dairTavs. -av TemisniSnian zmnaTa jgufi sakmaod didia. -am
Temis niSans ki zmnaTa mcirericxovani jgufi dairTavs. aRsaniSnavia, rom -av
TemisniSnian zmnaTa gavleniT -am TemisniSnian zmnebSi gaCnda araswori formebi:
vabav, vartyav, vasxav da a. S. swor formaTa garkveva zmnis sawyisisa da mimReobis
saSualebiT SeiZleba, romelSic -am Temis niSnis naSTi gamoCndeba. dabma, dasxma...
sawyissa da mimReobaSi m bgeris arseboba saTanado pirian formaSi -am daboloebis
mimaniSnebelia.

51

3. qvemoT moyvanil winadadebebSi gamuqebulia arsebiTi saxelebi. CawereT isini


cxrilSi da miuTiTeT saTanado kategoriebi (brunva, Tandebuli da a. S.). Tu
saxels ar daerTvis brunvis niSani, Tandebuli an nawilaki, Sesabamis grafebSi
CawereT 0.
xeTebis warwera Zalian hgavs asureTis mefeTa warwerebs.
aseTi ambebi megobrebisganac msmenia.
saxeli

fuZe

brunva

warwerebs
megobrebisganac

warwer micemiTi
megobar naTesaobiTi

mravlobiTis
mawarmoebeli
afiqsi
eb
eb

brunvis
niSani

Tandebuli

nawilaki

s
is

0
gan

0
c

mocemuli davalebis mizania, Seamowmos dawyebiTi safexuris qarTuli enis


maswavleblis profesiuli codna morfologiaSi. pedagogs evaleba, amoicnos
arsebiTi saxelis fuZe, brunva, brunvis niSnebi, ricxvi da misi mawarmoeblebi,
Tandebuli, nawilaki da Seavsos cxrilSi mocemuli Sesabamisi carieli velebi.
cxrilis TiToeuli striqonis sworad Sevseba 1 quliT fasdeba.

4. qvemoT CamoTvlilTagan romelia mizezis garemoebiTi damokidebuli winadadeba?


(a) Tu kacsa codna ara aqvs, gastanjavs wuTisofeli
(b) yvelani eridebodnen avTandilTan zamTrobiT stumrobas, radgan is ubuxro da
SuSaCausmel oTaxSi gaTevinebda Rames
(g) saamayoa iseTi erTguli megobari, rogoric me myavs
(d) Sin adre dabrunda, raTa axali weli col-SvilTan erTad gaetarebina

mocemuli davalebis mizania, Seamowmos dawyebiTi safexuris qarTuli enisa da


literaturis maswavleblis profesiuli codna sintaqsSi. pedagogs evaleba rTul
qvewyobil winadadebaTa Soris amoicnos mizezis garemoebiTi damokidebuli
winadadeba.
mizezis garemoebiTi damokidebuli winadadeba ukve momxdari faqtiT
gansazRvrul moqmedebas gulisxmobs (`yvelani eridebodnen ... stumrobas, radgan is
ubuxro da SuSaCausmel oTaxSi gaTevinebda Rames). mTavar winadadebaSi
gadmocemuli movlenis mizezi miTiTebulia damokidebul winadadebaSi. rTul
winadadebaSi mTavar da mizezis garemoebiT damokidebul winadadebas Soris imitom
radganac (rom) misamarTi sityva da wevr-kavSiria gamoyenebuli. Sesabamisad, swori
pasuxia (b).
ganvixiloT pasuxis danarCeni variantebi.
pasuxis (a) variantSi pirobiTi damokidebuli winadadebaa mocemuli. is
warmogvidgens pirobas, romelic aucilebelia imisaTvis, rom mTavar winadadebaSi
52

aRwerili viTareba ganxorcieldes. mag., Tuki xSirad daurekav, ar daaviwydeba.


pirobiT damokidebul winadadebaSi xSirad gamoiyeneba kavSirebi: Tu, Tuki, Tu
rom, rom da a.S.
pasuxis (g) variantSi gansazRvrebiTi damokidebuli winadadebaa mocemuli.
damokidebuli winadadeba mTavar wevrebsa Tu ubralo damatebas iseve miemarTeba,
rogorc Cveulebrivi gansazRvreba. Sesabamisad, am tipis damokidebul winadadebaTa
wevr-kavSirebia: romelic, sadauric, rogoric, ramdenic da sxva. aRsaniSnavia, rom
daculi unda iyos Sesabamisoba misamarT sityvasa da kavSirs Soris: is romelic,
iseTi rogoric (da ara is saxli, sadac me vcxovrob).
(d) varianti miznis garemoebiTi damokidebuli winadadebis nimuSia. xSirad
aRreva swored miznisa da mizezis garemoebaTa wevr-kavSirebis gamoyenebis dros
xdeba. kerZod, erTmaneTs SecdomiT enacvleba rogorc imitom imisTvis, ise radgan
raTa kavSirebi. miznis garemoebiTi damokidebuli winadadeba momavalSi mosaxdeni
ambiT gansazRvrul moqmedebas gulisxmobs (ilia didxans iTvlida, raTa yvela bavSvs
moeswro damalva.) miznis garemoebiTi damokidebuli winadadeba miuTiTebs mTavar
winadadebaSi gadmocemuli moqmedebis mizanze. rTul winadadebaSi mTavar da mizniT
damokidebul winadadebas Soris, rogorc wesi, imisTvis _ raTa, imisTvis _ rom
misamarTi sityva da wevr-kavSiria warmodgenili.

5. `literaturaSi personaJis xatvis, personaJis Sinagani bunebis gamomJRavnebis


erT-erTi xerxia misi Cayeneba eqstremalur situaciaSi. eqstremalur situaciaSi
vlindeba adamianis namdvili arsi, sulis simaRle Tu simdable. ukiduresi
gansacdelis gamovla da fizikuri gadarCena mas an sulierad anadgurebs, an
sulierad amaRlebs.~
I. Tqveni sityvebiT ganumarteT am citatis Sinaarsi V klasis moswavleebs.
___________________________________________________________________
II. moiyvaneT sabavSvo literaturidan erTi magaliTi, romelic adasturebs am
citataSi warmodgenil Tvalsazriss (miuTiTeT nawarmoebis saTauri da avtori).
___________________________________________________________________

dawyebiTi safexuris maswavlebels xSirad uwevs samecniero xasiaTis teqstis


wakiTxva, gaazreba da misi gadacema (gacnoba) moswavleebisTvis.
mocemuli davalebiT mowmdeba, Tu ramdenad SeuZlia maswavlebels amgvari
teqstis gageba, gaazreba da adaptireba konkretuli klasis moswavleebisTvis maTi
asakobrivi da individualuri Taviseburebebis gaTvaliswinebiT. es pedagogisTvis
mniSvnelovani unaria. davalebis maqsimaluri qula aris 4.

53

Sefasebis sqema _ I nawili:


2 qula _ citatis Sinaarsi sworad aris gagebuli da sruladaa gadmocemuli;
gamoyenebulia V klasis moswavleTaTvis gasagebi leqsika da sintaqsuri
konstruqciebi;
1 qula _ citatis Sinaarsi sworad aris gagebuli, Tumca gadmocemulia
arasrulad; gamoyenebulia V klasis moswavleTaTvis gasagebi leqsika da
sintaqsuri konstruqciebi;
0 qula _ citatis Sinaarsi arasworad aris gagebuli an/da sworad aris gagebuli,
magram gadmocemisas gamoyenebulia V klasis moswavleTaTvis Znelad
gasagebi leqsika da rTuli sintaqsuri konstruqciebi.
gTavazobT
nimuSebs.

sacdel

testirebaze

pedagogTa

mier

Sesrulebuli

davalebis

komentari
citatis Sinaarsi V klasis moswavleebisTvis gasagebi eniT, srulad aris
gadmocemuli. Sesabamisad, pasuxi 2 quliT Sefasda.

komentari
warmodgenil pasuxSi gvxvdeba V klasis moswavleTaTvis ucnobi (rTulad
gasagebi) terminebi _ eqstremaluri, realuri _ romlebic ar aris ganmartebuli,
mocemulia mxolod citatis perifrazi (ganmartebis gareSe). amitom is 0 quliT
Sefasda.
54

Sefasebis sqema _ II nawili


2 qula _ citataSi warmodgenili Tvalsazrisi ilustrirebulia sabavSvo
literaturuli nawarmoebidan sworad SerCeuli konkretuli
magaliTiT, miTiTebulia nawarmoebis avtori da saTauri;
1 qula _ citataSi warmodgenili Tvalsazrisi ilustrirebulia sabavSvo
literaturuli nawarmoebidan sworad SerCeuli konkretuli
magaliTiT, Tumca miTiTebuli ar aris nawarmoebis avtori da
saTauri;
0 qula _ citataSi warmodgenili Tvalsazrisis sailustracio magaliTi
arasworadaa SerCeuli an/da magaliTi SerCeulia arasabavSvo
literaturidan; pasuxi ar aris mocemuli.

citatis sailustraciod aplikantebma amgvari magaliTebi SemogvTavazes (orive


nimuSi Sefasda 2 quliT):

55

6. nawyveti astrid lindgrenis moTxrobidan `mawanwala rasmusi~


rasmusi cacxvis kenweroze Tavis sayvarel totze ijda da gulSi fiqrobda,
zogierTi ram am qveyanaze sulac ar unda gaCeniliyoo. pirvel rigSi ki
kartofili! moxarSuli kartofili, gansakuTrebiT, kvira dRes sadilze Tavisi
sawebliT morTmeuli, ra Tqma unda, asatania; magram mindorSi buCq-buCqad amosuli,
miwis Semoyra rom sWirdeba, jobia, sulac ar arsebobdes. freken xiokis gareSec
mSvenivrad icxovrebda adamiani. weRan xom swored iman gamoacxada: `Cven xval mTeli
dRe kartofils miwa unda SemovuyaroTo~. ki Tqva, magram ar gegonoT, freken
xioki Tavad apirebdes moxmarebas. imuSaveben mxolod rasmusi, gunari da
TavSesafris sxva bavSvebi. biWebma zafxulis papanaqebaSi weli unda moiwyviton. aba,
ra xasiaTze unda dadge, roca am dros xedav, rogor miiCqarian sofleli biWebi
mdinareze sabanaod.
gunars SeSis fardulidan Tavi gamoeyo da rasmuss afrTxilebda, freken
xioki modiso. wamis Semdeg, roca freken xioki SeSis fardulTan mivida, rasmusi
cacxvis mwvane totebSi ukve aRar Canda. freken xioks ar moswonda, biWebi rom
CitebiviT Semoskupdebodnen xolme xeebze da usaqmod dros kargavdnen.
_ ar ici, sad aris rasmusi? _ hkiTxa gunars freken xiokma.
rasmusi SiSisgan ufro magrad CaebRauWa tots. ase totze Camokonwialebuli
didxans ver gaZlebda. sakmarisi iyo, xelebi odnav moedunebina da freken xiokis
cxvirwin moadenda zRarTans. Tanac rasmuss TavSesafris cisferzoliani xalaTi
ecva, romelic Soridanve TvalSi ecemoda kacs. Citebis saqme ki sxvagvaradaa. xeebze
maT TiTqmis ver SeamCnevT. bunebam isini dacviTi SeferilobiT daajildova, _
auxsna maT maswavlebelma. TavSesafris bavSvebis mimarT buneba esoden mwyalobeli
ar gamodga. amitom rasmuss isRa darCenoda, guliT enatra: RmerTo, freken xioki
male wavides aqedan, sanam ar Camovvardnilvaro.
rasmuss swored axla gaaxsenda, sul cota xnis winaT freken xioki rom
lanZRavda, ise eSmakiviT moTxupnulxar, yvelas TvalSi xvdebio. Tu freken xioki
isev Wkuis swavlebas dauwyebs, usaTuod etyvis: `me axla vcdilob, dacviTi
Seferiloba SeviZino~.
1. gamoyaviT zogadi problema, romelic am nawyvetSia warmodgenili da imsjeleT
mis gamomwvev mizezebze.
__________________________________________________________________

rogorc
zemoT
aRvniSneT,
moswavleTaTvis
sabavSvo
literaturuli
nawarmoebis gacnoba, wakiTxva Zalze mniSvnelovania kiTxvis unaris gasaviTareblad,
kiTxvis mimarT interesis gasaRviveblad, karg mkiTxvelad Camosayalibeblad. garda
amisa, maswavlebelma yuradReba unda gaamaxvilos nawarmoebSi warmodgenil
problemebze da amiT daexmaros moswavleebs TanagrZnobis unaris, humanurobis,
adamianis
uflebebis
pativiscemis
da,
zogadad,
RirebulebaTa
sistemis
CamoyalibebaSi.
56

Sefasebis sqema
2 qula _ dasaxelebulia problema (mzrunvelobas moklebuli bavSvebi, bavSvTa
saxlebis mdgomareoba, aRmzrdelebis sisastike da arasamarTlianoba,
Zaladoba bavSvebze, bavSvTa uflebebis dacva Tu daucveloba...),
aplikanti msjelobs mis Sesaxeb. msjelobis gasamyareblad uTiTebs
Sesabamis frazebs teqstidan;
1 qula _ dasaxelebulia problema (mzrunvelobas moklebuli bavSvebi, bavSvTa
saxlebis mdgomareoba, aRmzrdelebis sisastike da arasamarTlianoba,
Zaladoba bavSvebze, bavSvTa uflebebis dacva Tu daucveloba...), Tumca
aplikanti ar msjelobs mis Sesaxeb;
0 qula _ pasuxi ar aris mocemuli; dasaxelebulia araarsebiTi an araadekvaturi
`problema~ (mag: saxifaToa bavSvebis xeze asvla, bavSvi zarmaci ar unda
iyos ).

2013 wlis sagamocdo testi I_VI klasebis qarTuli enisa da literaturis


maswavleblebisTvis ixileT danarTSi (gv. 125).

57

bunebismetyvelebis maswavleblis sasertifikacio


testi
gTavazobT I _ VI klasebis bunebismetyvelebis maswavlebelTa sasertifikacio
testis davalebaTa nimuSebs. zogierT maTgans axlavs saTanado komentari.
1. CamoTvlilTagan romel organizms axasiaTebs garegani ganayofiereba?
(a) Tevzebs
(b) qvewarmavlebs
(g) frinvelebs
(d) ZuZumwovrebs
swori pasuxi: (a).

2.1. ylapvis dros sunTqva:


(a) Sekavdeba
(b) ar icvleba
(g) gaaqtiurdeba
(d) Seneldeba
swori pasuxi: (a).
2.2. axseniT am movlenis mizezi.
___________________________________________________________________

mocemuli davaleba ori nawilisgan Sedgeba. pirvel nawilSi aplikantma unda


airCios swori pasuxi.
meore nawilis Sesruleba gulisxmobs am procesis meqanizmis miTiTebas.
nerwyvis an lukmis gadaylapvisas xrtilovani, elastiuri xorxsarqveli xorxs
xuravs da nerwyvsa da sakvebis nawilakebs sasunTq gzebSi moxvedris saSualebas ar
aZlevs.
aplikanti am davalebaSi qulas orive nawilis warmatebiT Sesrulebis
Sedegad moipovebs.

3. ratom ar Sreba wyali zRvebsa da okeaneebSi? rogor auxsniT am movlenas IV


klasis moswavleebs?
___________________________________________________________________

es davaleba amowmebs rogorc sagnobriv codnas, aseve moswavleTaTvis codnis


gadacemis unars. TiToeuli komponenti 1 quliT fasdeba.
58

1. dedamiwaze arsebuli wylis raodenoba ar icvleba misi wrebrunvis gamo. wylis


wrebrunva Semdegi ZiriTadi rgolebisgan Semdgari procesia: wylis aorTqleba,
atmosferoSi wylis gadasvla airadidan Txevad mdgomareobaSi (kondensacia), Semdeg
dedamiwaze naleqis saxiT dabruneba. am dros wyali kvlav okeaneebSi, zRvebSi,
mdinareebsa da tbebSi xvdeba.
2. am nawilis Sesruleba gulisxmobs davalebaSi warmodgenili movlenis axsnas
moswavlisTvis gasagebi eniT, sxvadasxva terminis (wrebrunva, airi, Txevadi
mdgomareoba da a.S.) ganmartebas, procesis ilustrirebas Sesabamisi magaliTebiT _
martivi cda, sayofacxovrebo Tu bunebriv movlenebze miTiTeba (magaliTad,
aorTqlebis sailustraciod lambaqidan wylis aorTqleba, sarecxis gaSroba,
zafxulSi nakadulis daSroba da a.S.).

4. rogor auxsniT VI klasis moswavleebs globaluri daTbobis mizezebs?


___________________________________________________________________

dReisaTvis damtkicebulia, rom dedamiwaze globaluri daTbobis procesi


mimdinareobs. misi mTavari mizezi haerSi naxSirorJangis (CO2) raodenobis momatebaa.
cocxal organizmTa sunTqvisa da sawvavis wvis Sedegad atmosferoSi dagrovebuli
CO2, meTani, wylis orTqli iseTive rols asrulebs, rogorsac saTburSi mina: es
nivTierebebi daubrkoleblad atareben sinaTlis sxivebs, romelTac dedamiwa
STanTqavs, magram ar atareben dedamiwidan wamosul siTbur gamosxivebas. am
movlenas `saTburis efeqti~ uwodes. `saTburis efeqtis~ gamo dedamiwis saSualo
wliurma temperaturam 0,3-0,60C-iT moimata. mosalodnelia misi Semdgomi matebac,
rac klimatis cvlilebis erT-erTi mTavari mizezia.

59

5. ra ganapirobebs geografiulad daSorebul adgilebSi erTi da imave biomebis


arsebobas? CamoTvaleT dedamiwaze arsebuli mTavari biomebi.
___________________________________________________________________

geografiulad daSorebul adgilebSi


msgavsi klimati ganapirobebs (1 qula).

erTi

da

imave

biomebis

arsebobas

qvemoT sqemis saxiT warmodgenilia ZiriTadi biomebi:


biomi

wylis

xmeleTis

wylis biomebi

mlaSe wyali

zRva

mtknari wyali

okeane

mdinare

tba

Waobi

xmeleTis biomebi

arqtikuli
udabno

tundra

taiga

farTofoTlovani
tye

tropikuli
tye

stepi

udabno

dedamiwaze arsebuli biomebis sworad dasaxelebisas aplikanti 1 qulas moipovebs.

60

6. fotosuraTebis mixedviT amoicaniT mzis sistemis planetebi:

a
a

(a) __________
(b) __________
(g) __________
(d) __________
davalebis Sesrulebis principebi:
vakvirdebiT planetebis zedapirs. ori planetis (g, d) zedapiri absoluturad

gluvia, xolo or (a, b) planetaze SeiniSneba meteorituli kraterebis kvali.


Sesabamisad, (a) da (b) planetebi myari planetebia, xolo danarCeni _ gazovani.
amis Semdeg unda ganvsazRvroT, mzis sistemaSi arsebuli 4 myari planetidan
(dedamiwa, merkuri, venera da marsi) romelia gamosaxuli (a) suraTze da
romeli (b)-ze. dedamiwa imTaviTve gamoiricxeba, radgan masze mkafiod iqneboda
gamosaxuli kontinentebi da okeaneebi. rogorc viciT, darCenili sami myari
planetidan veneras sakmaod kargad Camoyalibebuli atmosfero aqvs, ris gamoc
misi reliefis garCeva kosmosidan sakmaod Wirs, e. i. venerac gamoiricxa. aseve
cnobilia, rom marsze didi raodenobis rkinis Semcvelobaa da amis gamo igi
kosmosidan wiTlad moCans. maSasadame, (b) suraTze gamosaxulia marsi, xolo
(a)-ze _ merkuri.
iupiters gazovan gigantebs Soris gamoarCevs e.w. `giganturi wiTeli laqa~.
garda amisa, fotoze naCvenebia misi 4 Tanamgzavri e.w. `galileos mTvareebi~,
rac kidev erTi miniSnebaa imaze, rom (d) suraTze iupiteria gamosaxuli.
urans gazovan gigantebs Soris gamoarCevs misi warmosaxviTi RerZis ucnauri
daxriloba. igi TiTqos wamowolilia da ise moZraobs orbitaze mzis
garSemo. amaze migvaniSnebs (g) suraTze gamosaxuli planetis rgolebis
mdebareoba. maSasadame, (g) suraTze gamosaxulia planeta urani.
amrigad, swori pasuxia:
(a) merkuri
(b) marsi
(g) urani
(d) iupiteri
davaleba 1 quliT fasdeba.
61

7. saqarTvelos konturul rukaze zogierTi geografiuli obieqtis saxelwodeba

arasworadaa datanili. ipoveT daSvebuli Secdomebi da gaasworeT.

davaleba amowmebs rukaze orientirebis, rukis kiTxvis unars. aplikantma unda


ipovos rukaze SecdomiT datanili geografiuli obieqti da daasaxelos is
geografiuli obieqti, romelic sinamdvileSi mdebareobs am adgilas. aplikantebs
davalebis Sesasruleblad daurigdebaT saqarTvelos fizikuri rukebi.
pasuxebi unda Caiweros pasuxebis furcelze mocemul cxrilSi. TiToeuli
Secdomis aRmoCena-gasworeba 1 quliT fasdeba.
Secdom

unda iyos

q. quTaisi

q. samtredia

xarulis qedi

raWis qedi

md. yvirila

md. cxeniswyali

2013 wlis sagamocdo testi I_VI klasebis bunebismetyvelebis maswavleblebisTvis


ixileT danarTSi (gv. 156).
62

maTematikis maswavleblis sasertifikacio testi


gTavazobT I _ VI klasebis maTematikis maswavlebelTa sasertifikacio testis
davalebaTa ramdenime nimuSs. zogierT maTgans axlavs saTanado komentari.
1. ricxvebidan 7 , 1 , 5 , 32 , 9 ramdenia 7 -ze meti?
5

15

(a) 1
(b) 2
(g) 3
(d) 4
swori pasuxi: (b).
2. demokratiul partias arCevnebze
raodenobis 40%-ma da amomrCevel qalTa
xma misca amomrCevel mamakacTa da
CamoTvlilTagan romlis toli SeiZleba
(a) 36
(b) 40
(g) 44
(d) 50
swori pasuxi: (g).

xma misca amomrCevel mamakacTa saerTo


saerTo raodenobis 45%-ma. sul am partias
qalTa saerTo raodenobis n%-ma. qvemoT
iyos n?

3. gasaTibi iyo marTkuTxedis formis mindori. mas Semdeg, rac mTibavma 2 saaTis
ganmavlobaSi imuSava, gasaTibi darCa mindvris nawili, romelsac aseve marTkuTxedis
forma hqonda da romlis sigrZe 3-jer naklebi iyo mindvris sigrZeze, xolo sigane _
2-jer naklebi mindvris siganeze. ramdeni wuTia saWiro mindvris darCenili nawilis
gasaTibad, Tu mTibavi imave tempiT gaagrZelebs muSaobas?
(a) 20 wT
(b) 24 wT
(g) 30 wT
(d) 36 wT
swori pasuxi: (b).
4. ras udris tolferda samkuTxedis fuZis sigrZis Sefardeba
perimetrTan, Tu ferdis sigrZe 4-jer metia fuZis sigrZeze?
(a) 1

9
(b) 1
6
(g) 1
5
(d) 1
4

swori pasuxi: (a).


63

am

samkuTxedis

5. qalaqis yvela skolaSi aswavlian germanul an inglisur enas. im skolaTa


raodenoba, romlebSic germanul enas aswavlian, qalaqis skolaTa saerTo raodenobis
5 nawilia, xolo im skolaTa raodenoba, romlebSic inglisur enas aswavlian _ 2
9
3

nawili. qalaqis 12 skolaSi aswavlian germanul enasac da inglisur enasac. sul


ramdeni skolaa am qalaqSi?
(a) 36
(b) 45
(g) 54
(d) 63
swori pasuxi: (g).

testSi gamoyenebuli iqneba agreTve monacemTa sakmarisobis tipis davalebebi,


romlebSic, Cveulebriv, mocemulia ori piroba da dasmulia SekiTxva. davalebis
Sesasruleblad unda daadginoT, sakmarisia Tu ara pirobebSi mocemuli informacia
am SekiTxvaze pasuxis gasacemad. monacemTa sakmarisobis davalebebSi swori pasuxi
xuTi savaraudo pasuxidan unda airCioT.
1. erTmaneTisgan gansxvavebuli sami naturaluri ricxvis _ a, b, da c _ jami 15-is
tolia.
mocemulia Semdegi ori piroba:
I. am ricxvebidan umciresi 4-is tolia.
II. am ricxvebidan udidesi 6-is tolia.
imis gasarkvevad, Tu risi tolia es ricxvebi:
(a)
(b)
(g)
(d)
(e)

I piroba sakmarisia, II ki _ ara


II piroba sakmarisia, I ki _ ara
I da II piroba erTad sakmarisia, cal-calke ki _ arc erTi araa sakmarisi
sakmarisia cal-calke rogorc I, aseve II piroba
mocemuli pirobebi araa sakmarisi

swori pasuxi: (d).

komentari
jer gavarkvioT, sakmarisia Tu ara I piroba SekiTxvaze pasuxis gasacemad.
vTqvaT, a, b, da c naturaluri ricxvebidan umciresi 4-is tolia. maSin danarCeni
ori ricxvidan TiToeuli 4-ze meti unda iyos. raki samive ricxvis jami 15-is
tolia, amitom meore da mesame ricxvebis jami iqneba 15 4 = 11. 4-ze meti
naturaluri ricxvebidan ki mxolod 5-is da 6-is jamia 11-is toli. amitom a, b, da
c ricxvebi yofila 4, 5 da 6. maSasadame, imis gasarkvevad, Tu risi tolia a, b, da c
ricxvebi, I piroba sakmarisia.
64

axla gavarkvioT, SekiTxvaze pasuxis gasacemad sakmarisia Tu ara II piroba.


vTqvaT, a, b, da c naturaluri ricxvebidan udidesi 6-is tolia. maSin danarCeni
ori ricxvidan TiToeuli 6-ze naklebi unda iyos. raki samive ricxvis jami 15-is
tolia, amitom meore da mesame ricxvebis jami iqneba 15 6 = 9. 6-ze naklebi
naturaluri ricxvebidan ki mxolod 4-is da 5-is jamia 9-is toli. amitom a, b, da c
ricxvebi yofila 4, 5 da 6. maSasadame, imis gasarkvevad, Tu risi tolia a, b, da c
ricxvebi, II pirobac sakmarisia.
amrigad, imis gasarkvevad, Tu risi tolia a, b, da c ricxvebi, sakmarisia calcalke rogorc I, aseve II piroba. Sesabamisad, swori pasuxia (d).
testSi gamoyenebuli iqneba agreTve davalebebi Ria daboloebiT, romelTa
Sesrulebisas aplikants moeTxoveba dasmul SekiTxvaze argumentirebuli pasuxis
gacema. gTavazobT amgvari davalebis nimuSsa da misi Sefasebis sqemas.
7. romeli cifriT bolovdeba 9 2011 7 2011 gamosaxulebis mniSvnelobis cifruli
Canaweri?
___________________________________________________________________

komentari
am amocanis amosaxsnelad gavarkvioT, Tu romeli cifriT SeiZleba
dabolovdes 7-is da 9-is xarisxebis mniSvnelobaTa cifruli Canawerebi.
91 bolovdeba 9-ianiT, 92 _ 1-ianiT, 93 _ isev 9-ianiT, 9 4 _ isev 1-ianiT da
ase Semdeg. ese igi, 9-is xarisxebis Canawerebis bolo cifrebis mimdevrobaa: 9, 1, 9, 1,
9, 1, ....
rogorc vxedavT, 9-is kenti xarisxebi bolovdeba 9-ianiT, xolo luwi
xarisxebi _ 1-ianiT. Sesabamisad, 9 2011 dabolovdeba 9-ianiT.
aseve miviRebT, rom 7-is xarisxebis Canawerebis bolo cifrebis mimdevrobaa: 7,
9, 3, 1, 7, 9, 3, 1, 7, 9, 3, 1, .... rogorc vxedavT, 71 , 75 , 79 , ... bolovdeba 7-ianiT, 7 2 ,
76 , 710 , ... _ 9-ianiT, 73 , 7 7 , 711 , ... _ 3-ianiT, xolo 7 4 , 78 , 712 , ... _ 1-ianiT. ese
igi, Tu 7-is xarisxis maCveneblis 4-ze gayofisas miRebuli naSTi 1-is tolia, maSin
misi Canaweri bolovdeba 7-ianiT; Tu naSTi 2-is tolia _ 9-ianiT, Tu naSTi 3-is
tolia _ 3-ianiT, xolo Tu xarisxis maCvenebeli unaSTod iyofa 4-ze, maSin _ 1ianiT. 2011-is 4-ze gayofisas miRebuli naSTi 3-is tolia. amitom 7 2011
dabolovdeba 3-ianiT.
raki 9 2011 bolovdeba 9-ianiT, xolo 7 2011 _ 3-ianiT, amitom 9 2011 7 2011 jamis
mniSvnelobis cifruli Canaweri dabolovdeba 2-ianiT.
Sefasebis sqema
3 qula _ aplikantma dawera swori pasuxi da daasabuTa;
2 qula _ aplikantma daasabuTa, rom 7 2011 bolovdeba 3ianiT;
1 qula _ aplikantma daasabuTa, rom 9 2011 bolovdeba 9ianiT; dawera, rom 7 2011
bolovdeba 3-ianiT, magram ar daasabuTa;

0 qula _ aplikantma ar miuTiTa pasuxi.


2013 wlis sagamocdo testi I_VI klasebis maTematikis maswavleblebisTvis ixileT
danarTSi (gv. 184).
65

rekomendebuli literatura:
gamocdebis erovnuli centris gamocemebi, 2010-2012:
profesiuli unarebi;
efeqtiani swavleba: Teoria da praqtika;
rogor vaswavloT kiTxva (qrestomaTia dawyebiTi klasebis pedagogebisaTvis)
wigniereba. PIRLS - 2006 saqarTveloSi;
maTematikisa da sabunebismetyvelo sagnebis swavlisa da swavlebis
saerTaSoriso kvleva (TIMSS 2007) _ maTematika;
maTematikisa da sabunebismetyvelo sagnebis swavlisa da swavlebis
saerTaSoriso kvleva (TIMSS 2007) _ sabunebismetyvelo sagnebi;
vswavlobT teqstis gaazrebas (2 krebuli);
rogor viciT maTematika;
xuTtomeuli `maswavleblis biblioTeka~ (qarTuli ena da literatura).
maswavlebelTa profesiuli ganviTarebis centris gamocema:
dawyebiTi safexuris maswavleblis meToduri gzamkvlevi.

66

danarTi
dawyebiTi safexuris maswavlebelTa sagamocdo programa
qarTuli ena da literatura (I _ IV)
dawyebiTi safexuris qarTuli enisa da literaturis maswavleblis sasertifikacio testiT
mowmdeba maswavleblis Semdegi profesiuli unar-Cvevebi:
sxvadasxva tipis, stilisa da Janris mxatvruli da aramxatvruli teqstebis
gaanalizebis unari Sinaarsobrivi, ideuri, funqciuri TvalsazrisiT;
teqstis analizis unari struqturisa da enobriv-gamomxatvelobiTi saSualebebis
gaTvaliswinebiT;
weris procesSi
miznisa da auditoriis Sesabamisi strategiebis SerCevisa da
gamoyenebis unari: dagegmva, kompoziciis ageba, sakuTari naweris gadasinjva,
redaqtireba (teqstis Casworeba enobriv-stiluri TvalsazrisiT) da koreqtireba
(sasveni niSnebis sworad dasma da orTografiuli Secdomebis Casworeba);
sxvadasxva tipis werilobiTi teqstis Seqmnis unari miznisa da auditoriis Sesabamisi
maxasiaTeblebisa da enobrivi normebis dacviT (werili, baraTi, instruqcia,
interviu, administraciuli teqstebi, dargobrivi teqstebi da sxva);
moswavlis
SemecnebiTi,
socialur-komunikaciuri
da
fizikuri
unarebis
ganmaviTarebeli meTodebis gamoyenebis unari;
kiTxvisa da weris swavlebis
meTodebis (fonetikuri, mTliani enis da
dabalansebuli) gamoyenebis unari;
kiTxvisa da weris swavlebis strategiebis gamoyenebis unari.

sagamocdo sakiTxTa CamonaTvali


a) qarTuli ena
zogadi cnobebi enis Sesaxeb
enis raoba da funqciebi. qarTuli enis buneba. qarTuli enis adgili msoflio enaTa
Soris. qarTveluri enebi. qarTuli enis dialeqtebi. qarTuli enis roli
qarTveluri tomebis erovnuli da saxelmwifoebrivi Camoyalibebis procesSi.
qarTuli
damwerlobis
warmoSoba.
qarTuli
damwerlobis
saxeebi.
qarTuli
damwerlobis uZvelesi nimuSebi.
qarTuli
saliteraturo
enis
ganviTarebis
ZiriTadi
etapebi.
Tanamedrove
saliteraturo qarTuli, rogorc saqarTvelos saxelmwifo ena.
fonetika
Tanamedrove qarTuli saliteraturo enis bgeriTi Sedgeniloba. bgera da fonema.
qarTuli anbani. bgeraTa daxasiaTeba warmoTqmis adgilisa da ragvarobis mixedviT.
TanxmovanTa da xmovanTa sistemebi.
damarcvlis safuZveli da gadatanis wesebi. Ria da daxuruli marcvali.
ZiriTadi fonetikuri movlenebi.
morfologia
sityva. formacvalebadi da formaucvleli sityvebi. gramatikuli kategoriis raoba.
sityvis morfologiuri agebuleba: Ziri, fuZe, morfema, afiqsebi.
metyvelebis nawilebi. maTi klasifikaciis safuZveli.
arsebiTi saxeli. arsebiT saxelTa dajgufeba Sinaarsis mixedviT. ricxvi. bruneba.
brunvebi da maTi niSnebi. boloTanxmovnian da boloxmovnian saxelTa bruneba.

sakuTar saxelTa bruneba. Tandebuliani brunvebi. nawilakiani brunvebi. arsebiTi


saxelis brunebasTan dakavSirebuli marTlweris sakiTxebi.
zedsarTavi saxeli. TanxmovanfuZiani da xmovanfuZiani zedsarTavi saxelis bruneba.
zedsarTavi saxelis brunebasTan dakavSirebuli marTlweris sakiTxebi.
ricxviTi saxeli. ricxviTi saxelis saxeebi. ricxviTi saxelis bruneba. ricxviT
saxelTan dakavSirebuli marTlweris sakiTxebi.
nacvalsaxeli. nacvalsaxelTa jgufebi. nacvalsaxelTa bruneba. nacvalsaxelTan
dakavSirebuli marTlweris sakiTxebi.
zmna. zmnis kategoriebi. pirisa da ricxvis asaxva zmnaSi. subieqturi da obieqturi
piris niSnebi. zmniswini. dro. kilo. aspeqti. gardamavloba. gvari. qceva. kontaqti.
seriebi da mwkrivebi. zmnis Ziri, fuZe, Tema. Temis niSnebi. uRleba. zmnis
formawarmoebasTan dakavSirebuli marTlweris sakiTxebi.
saxelzmna. sawyisi da mimReoba. maTi warmoeba.
zmnizeda. zmnizedaTa dajgufeba.
Tandebuli. calke mdgomi da saxelTan Serwymuli Tandebulebi.
kavSiri. kavSiris saxeebi.
nawilaki. nawilakTa jgufebi.
Sorisdebuli. SorisdebulTa jgufebi.

sintaqsi
sintaqsis sagani. winadadeba. sityvaTa sintaqsuri SekavSireba. Sesityveba. winadadebis
wevrTa dawyvileba.
winadadebis tipebi modalobis mixedviT: TxrobiTi, kiTxviTi, Zaxilisa, brZanebiTi da
kiTxviT-Zaxilisa. maTi gamoxatvis saSualebani: intonacia, sityvaTa wyoba, damxmare
sityvebi da nawilakebi.
winadadebis tipebi agebulebis mixedviT: martivi, Serwymuli da rTuli.
winadadebis wevrebi. winadadebis mTavari (qvemdebare, Semasmeneli, pirdapiri da iribi
damatebebi) da meorexarisxovani (ubralo damateba, gansazRvreba da garemoebebi)
wevrebi.
sityvaTa wyoba winadadebaSi. sityvaTa wyobis mniSvneloba stilistikisTvis.
gankerZoebuli sityvebi da gamoTqmebi. sasveni niSnebis xmareba gankerZoebul
sityvebTan da gamoTqmebTan.
sasveni niSnebis xmareba rTul Tanwyobilsa da qvewyobil winadadebebSi.
pirdapiri da iribi naTqvami. sxvaTa sityvis nawilakebi. sasveni niSnebi. sxvaTa sityvis
marTlwera.
leqsikologia
leqsikologiis sagani. leqsikuri erTeuli.
sityva mniSvnelobis TvalsazrisiT. sityvis gamoyeneba ZiriTadi da gadataniTi
mniSvnelobiT. sityvis mniSvnelobis cvla istoriulad. sityvis etimologia. sityvis
polisemiuroba. polisemia da omonimia. sinonimia, antonimia.
frazeologizmebi da idiomebi.
dialeqtizmebi, profesiuli leqsika, Jargoni, barbarizmebi, neologizmebi, arqaizmebi.
sityvawarmoeba, rogorc leqsikologiis sagani. Zireuli da warmoqmnili saxelebi.
warmoqmnil saxelTa jgufebi mawarmoebeli afiqsebisa da Sinaarsis mixedviT.
kompozitebi. kompozitebis marTlwera.

68

stilistika
stilistikis sagani. stilis raoba.
funqciuri stilistika. mwignobruli da sasaubro stili. publicisturi da
mxatvruli stili. samecniero da oficialur-saqmiani stili. oratoruli stili.
leqsikuri stilistika. sityvaTa SerCeva mniSvnelobis mixedviT. Tavazianobis
gamomxatveli sityvebi. stilisturi xarvezebi.
b) literatura
literaturismcodneobiTi terminebi:
tropi, metafora, hiperbola, ganmeoreba, gapirovneba, epiTeti, Sedareba, simbolo,
mxatvruli ena, mxatvruli saxe, peizaJi, portreti, personaJi, groteski, ironia,
iumori, satira, xatovani Tqma, intonacia, alegoria, aliteracia, perifrazi;
Janri, poezia, proza, romani, lirika, leqsi, elegia, balada, eposi, himni, poema,
zRapari, Tqmuleba, igav-araki, legenda, miTi, moTxroba, novela, andaza, aforizmi,
piesa, esei, biografia, memuarebi, drama, komedia, tragedia;
siuJeti, kompozicia, prologi, epilogi, epigrafi, dialogi, monologi, strofi,
taepi, fabula, citata, Sairi, riTma, ritmi.
rekomendebul avtorTa CamonaTvali*:
SoTa rusTaveli, sulxan-saba orbeliani, daviT guramiSvili, ilia WavWavaZe, akaki
wereTeli, vaJa-fSavela, iakob gogebaSvili, galaktion tabiZe, giorgi leoniZe, simon
Ciqovani, ioseb griSaSvili, giorgi SatberaSvili, lado asaTiani, guram rCeuliSvili,
irakli abaSiZe, murman lebaniZe, nodar dumbaZe, revaz inaniSvili, arCil sulakauri,
goderZi Coxeli, ana kalandaZe, muxran maWavariani, oTar WilaZe, otia ioseliani.
hans kristian anderseni, Zmebi grimebi, Sarl pero, astrid lindgreni, rediard
kiplingi, alan aleqsandr milni, karel Capeki, oskar uaildi, ernst Teodor hofmani, mark
tveni, Jiul verni, jani rodari, aleqsandr puSkini, kornei Cukovski, aleqsei tolstoi.

maTematika (I _ IV)
dawyebiTi
safexuris
maTematikis
maswavleblis
maswavleblis Semdegi profesiuli unar-Cvevebi:

sasertifikacio

testiT

mowmdeba

moswavlis
SemecnebiTi,
socialur-komunikaciuri
da
fizikuri
unarebis
ganmaviTarebeli meTodebis gamoyenebis unari;
kiTxvisa da weris swavlebis meTodebis gamoyenebis unari;
kiTxvisa da weris swavlebis strategiebis gamoyenebis unari.
moswavleebis mier maTematikuri terminologiis, aRniSvnebisa da simboloebis
gamoyenebis,
informaciis
warmodgenis
xerxebis
gamoyenebis,
informaciis
urTierTdakavSirebis, masze msjelobis,
monacemTa SerCevis, mopovebisa da
interpretirebis xelSewyobis unari.
aqtivobis ise SerCevis unari, rom moswavlem SeZlos cnebebisa da mimarTebebis
aTviseba manipulirebis saSualebiT (figurebis da obieqtebis zomebis, agreTve maT
Soris manZilebis gasazomad gzebis, meTodebis povna da gamoyeneba, amocanis Sinaarsis
aRqma, amocanis monacemebisa da saZiebeli sidideebis gaazreba, keTebiT swavla,
yoveldRiur cxovrebaSi gamoyeneba, problemis gadaWra, kanonzomierebis aRmoCena,
dadgena);
* CamonaTvalSi warmodgenilni arian is qarTveli Tu ucxoeli avtorebi, romelTa SemoqmedebaSic
gvxvdeba sabavSvo literaturuli nawarmoebebi

69

maTematikis mimarT moswavlis midrekilebis, niWis gamovlenis da maTi ganviTarebis


xelSewyobis mizniT saTanado strategiis dagegmvisa da ganxorcielebis unari;
saxaliso da mravalferovani aqtivobebis gamoyenebis unari, romlebic gamoiwveven
interess da dadebiTad ganawyoben moswavleebs maTematikisadmi, rogorc saWiro da
mniSvnelovani sagnisadmi;
saswavlo miznis misaRwevad, maTematikis specifikuri terminebisa da dagegmili
aqtivobebis instruqciis mkafiod, gasagebi eniT Camoyalibebisa da moswavleTaTvis
maTi asakobrivi Taviseburebebis gaTvaliswinebiT miwodebis unari;
maTematikis sagnis specifikidan gamomdinare, davalebebisa da aqtivobebis Sefasebis
saTanado kriteriumebis SemuSavebis, maTi wonis gansazRvrisa da doneebis gamoyofis
unari;
moswavleTa mravalmxrivi, maTematikuri azrovnebis, sagnis specifikuri unar-Cvevebis
ganviTarebis uzrunvelsayofad Sefasebis gamoyenebis unari.

sagamocdo sakiTxTa CamonaTvali


mimarTuleba: ricxvebi da moqmedebebi
naturaluri ricxvebi, martivi da Sedgenili ricxvebi, gamyofi da jeradi
ricxvis raoba (ricxvi, rogorc raodenobis aRmniSvneli).
ricxvis Cawera cifrebiT, sityvebiT, ricxvis Caweris romauli sistema.
ariTmetikuli moqmedebebi naturalur ricxvebze. naSTiani gayofa.
naturaluri ricxvis daSla martiv mamravlebad. daSlis erTaderToba (ariTmetikis
ZiriTadi Teorema).
ramdenime naturaluri ricxvis udidesi saerTo gamyofisa da umciresi saerTo jeradis
povna.
gayofadobis niSnebi da maTi kavSiri aTobiT poziciur sistemasTan.
mTeli da racionaluri ricxvebi
dadebiTi da uaryofiTi ricxvebi, racionaluri ricxvebis warmodgena wiladebisa
aTwiladebis saxiT, ricxvis Caweris aTobiTi poziciuri sistema.
racionaluri ricxvebis Sedareba, ricxviTi utolobebi da maTi Tvisebebi.
ariTmetikuli moqmedebebi racionalur ricxvebze, ariTmetikul moqmedebaTa Tvisebebi.
ricxviTi gamosaxulebebi, moqmedebaTa Tanmimdevroba ricxviT gamosaxulebebSi.

da

ricxvTa RerZi, ricxviTi Sualedebi


wertilis koordinati ricxvTa RerZze, racionaluri ricxvis Sesabamisi wertilis gamosaxva
ricxvTa RerZze.
proporcia
proporciuloba, proporciis Tvisebebi, proporciis ucnobi wevris povna, ricxvis dayofa
mocemuli SefardebiT, pirdapirproporciuli da ukuproporciuli damokidebuleba
sidideebs Soris.
ricxvis nawili, procenti
ricxvis nawilis povna, ricxvis povna misi procentiT/nawiliT, ricxvis nawilis Cawera
procentis saxiT.

70

xarisxi
ricxvis xarisxi naturaluri maCvenebliT.
sididis erTeulebi
sigrZis, masis, drois, siCqaris erTeulebi. erTi da imave sididis erTeulebs Soris kavSiri.

mimarTuleba: kanonzomiereba da algebra


simravle, simravleebs Soris mimarTebebi, moqmedebebi sasrul simravleebze
simravle, qvesimravle, carieli simravle.
operaciebi simravleebze: simravleTa gaerTianeba, TanakveTa.
algebruli gamosaxuleba
moqmedebebi
gamosaxulebebze,
gamosaxulebis
gardaqmna,
mniSvnelobis gamoTvla asoebis miTiTebuli mniSvnelobisaTvis.

algebruli

gamosaxulebis

gantoleba
gantoleba da misi amonaxsni, tolfasi gantolebebi, wrfivi gantolebis amoxsna.
amocanebis amoxsna gantolebis gamoyenebiT.

mimarTuleba: geometria da sivrcis aRqma


ZiriTadi geometriuli obieqtebi da cnebebi
wertili, wrfe, sxivi, monakveTi, texili.
monakveTis sigrZe, texilis sigrZe, manZili or wertils Soris, manZilis Tviseba.
kuTxe, kuTxis gradusuli zoma, marTi, maxvili, blagvi da gaSlili kuTxeebi.
wrfeebis urTierTganlageba sibrtyeze
wrfeTa TanakveTa, paraleloba, marTobuloba.
mravalkuTxedi
mravalkuTxedis gverdi, wvero, kuTxe, diagonali, perimetri.
geometriuli gardaqmnebi sibrtyeze
figuraTa toloba. RerZuli da centruli simetriebi.
samkuTxedi
samkuTxedis gverdi, kuTxe, wvero, mediana, biseqtrisa, simaRle.
marTkuTxa, maxvilkuTxa, blagvkuTxa, tolferda, tolgverda samkuTxedebi da maTi Tvisebebi.
samkuTxedis kuTxeebis jami.
samkuTxedis utoloba.
paralelogrami
paralelogramis gverdebis, kuTxeebisa da diagonalebis Tvisebebi.
rombi, marTkuTxedi, kvadrati da maTi Tvisebebi.
trapecia
trapeciis fuZe, ferdi, simaRle.

71

brtyeli figuris farTobi


toli figurebis farTobebis toloba, brtyeli figuris
Semadgeneli nawilebis farTobebTan;
kvadratis, marTkuTxedis, samkuTxedis farTobis gamoTvla.

farTobis

kavSiri

misi

wrewiri da wre
wrewiris da wris centri, radiusi, diametri, qorda, rkali, seqtori.
marTkuTxa koordinatTa sistema sibrtyeze
wertilis koordinatebi, ricxvTa wyvilis
sibrtyeze.

Sesabamisi wertilis

sivrciTi sxeulebi da maTi Slilebi


mravalwaxnaga. mravalwaxnagas wvero, wibo, waxnagi.
nawilebis raodenobebs Soris.
kubis, marTkuTxa paralelepipedis, marTi prizmis,
Slilebi.

kavSiri

gamosaxva sakoordinato

mravalwaxnagas

piramidis,

cilindris

Semadgeneli
da

konusis

sivrciTi sxeulis moculoba da zedapiris farTobi.


sxeulis moculoba, kavSiri sxeulis moculobasa da misi Semadgeneli sxeulebis
moculobaTa Soris.
kubis da paralelepipedis gverdiTi da sruli zedapiris farTobisa da moculobis
gamoTvla.
zomis erTeulebi.
sigrZis, farTobis, moculobis erTeulebi da kavSirebi maT Soris.
monacemTa
monacemTa
svetovani,
monacemTa

analizi, albaToba da statistika


warmodgenis xerxebi: sia, cxrili, piqtograma, diagrama (wertilovani, xazovani,
wriuli).
saSualo.

bunebismetyveleba (I _ IV)
dawyebiTi safexuris bunebismetyvelebis maswavleblis sasertifikacio testiT mowmdeba
maswavleblis Semdegi profesiuli unar-Cvevebi:
movlenis aRwerisa da zogadi daxasiaTebis unari;
movlenebs Soris mizez-Sedegobrivi kavSirebis warmoCenis unari;
kvlevis sagnis gansazRvrisa da misi Seswavlis etapebis gamoyofis unari;
obieqtis an movlenis Sesaswavlad sxvadasxva wyarodan/saSualebiT monacemebis
mopovebis unari;
sxvadasxva parametris mixedviT monacemTa klasifikiaciisa da grafikebis, diagramebis,
cxrilebis da a.S. saxiT warmodgenis unari;
struqturebis da procesebis modelirebis unari;
praqtikul samuSaoebTan dakavSirebuli risk-faqtorebis gansazRvrisa da maTi
prevenciis unari;
zogad
istoriul
WrilSi
sabunebismetyvelo
mecnierebebis
ganviTarebis
mniSvnelovani etapebis ganxilvis unari;

72

mecnieruli aRmoCenebis Sedegebis gamoyenebis dadebiTi da uaryofiTi gavlenis


Sefasebis unari;
sabunebismetyvelo mecnierebebis sxva saswavlo disciplinebTan dakavSirebis unari;
mecnieruli terminologiis adekvaturi gamoyenebis unari;
ZiridaTi fizikuri sidideebis da ganzomilebebis gamoyenebis unari;
saTanado maTematikuri operaciebis gamoyenebis unari.
saswavlo miznis misaRwevad,
sabunebismetyvelo sagnis specifikidan gamomdinare,
dagegmili aqtivobebis instruqciisa da usafrTxoebis wesebis mkafiod da gasagebi
eniT Camoyalibebis unari;
praqtikuli samuSaoebis (sademonstracio cda, eqsperimenti, rukaze muSaoba, savele
samuSaoebi da sxv.) mimdinareobis etapebis gamoyofis unari;
moswavleTa mier garemoze dakvirvebis, bunebrivi movlenebisa da procesebis aRweris,
martivi modelebis Seqmnisa da demonstrirebis, sazomi xelsawyoebis gamoyenebis,
monacemTa aRricxvis, organizebisa da interpretaciis xelSewyobis unari;
aqtivobebis ise SerCevis unari, rom moswavlem SeZlos cnebebisa da mimarTebebis
aTviseba manipulirebis saSualebiT (keTebiT swavla, yoveldRiur cxovrebaSi
gamoyeneba, problemis gadaWra, kanonzomierebebis dadgena);
sabunebismetyvelo mecnierebis specifikidan gamomdinare, davalebebisa da aqtivobebis
Sefasebis saTanado kriteriumebis SemuSavebis, maTi wonis gansazRvrisa da doneebis
gamoyofis unari;
moswavleebSi
sabunebismetyvelo
mecnierebis
specifikuri
unar-Cvevebis
ganviTarebisaTvis Sefasebis adekvaturad gamoyenebis unari.
moswavlis
SemecnebiTi,
socialur-komunikaciuri
da
fizikuri
unarebis
ganmaviTarebeli meTodebis gamoyenebis unari;
kiTxvisa da weris swavlebis meTodebis gamoyenebis unari;
kiTxvisa da weris swavlebis strategiebis gamoyenebis unari.

sagamocdo sakiTxTa CamonaTvali


sicocxlis damaxasiaTebeli niSnebi
cocxali organizmebis kveba, sunTqva, zrda, moZraoba, gamravleba. sasicocxlo
procesebis zogadi daxasiaTeba.
mcenareTa samyaro
mcenareTa mravalferovneba (wiwvovani da yvavilovani mcenareebi). mcenaris zrdis
organoebi: fesvi, Rero, foToli; gamravlebis organoebi: yvavili, nayofi, Tesli;
mcenaris gavrceleba TesliT. botanikuri baRi.
cxovelTa samyaro
uxerxemlo cxovelebi (mwerebi). xerxemliani cxovelebi (Tevzebi, amfibiebi,
qvewarmavlebi, frinvelebi, ZuZumwovrebi), maTi agebuleba da Segueba garemosTan.
Sinauri da gareuli cxovelebi. zooparki.
adamiani
agebuleba (sxeulis nawilebi), jansaRi cxovrebis wesi (kveba, dasveneba, sporti),
janmrTelobisTvis saziano faqtorebi da maTgan dacvis wesebi, Sesabamisi
gamafrTxilebeli niSnebi. piradi higiena. usafrTxoeba, usafrTxo qcevis wesebi.
baqteriuli da virusuli daavadebebi.

73

garemo da misi dacva


mcenareebis mniSvneloba. cxovelebi (mcenarismWamelebi, mtaceblebi, anu
xorcismWamelebi da nairmWamelebi). garemos dabinZureba, garemos dacva. wiTeli
wigni. daculi teritoriebi.
mniSvnelovani geografiuli obieqtebi da maTi nawilebi
dedamiwis forma da sidide, xmeleTi da wyali (kontinentebi da okeaneebi).
reliefis mniSvnelovani formebi (mTa, mTaTa sistema, qedi, zegani, borcvi, vake,
dablobi, qvabuli da sxv.). hidrosferos Semadgeneli nawilebi (okeane, zRva, tba,
mdinare da sxv.) da maTi gamoyeneba. geografiuli obieqtebis maxasiaTeblebi
(forma, simaRle, siRrme, Cqari, mdore, cicabo, damreci da sxv.), niadagi da misi
Tvisebebi (feri, gamtarianoba). dasaxlebuli punqtebi (qalaqi, dedaqalaqi, daba,
sofeli). msofliosa da saqarTvelos mniSvnelovan geografiul obieqtTa
nomenklatura.
bunebrivi resursebi
bunebrivi resursebis racionaluri gamoyeneba, klasifikacia.
wiaRiseulis geografia (qvanaxSiri, navTobi, manganumi).

saqarTvelos

bunebrivi movlenebi, garemos cvlileba


erozia da gamofitva; stiqiuri movlenebi (vulkani, miwisZvra, wyaldidoba,
mewyeri, Rvarcofi, zvavi da sxv.); bunebrivi da anTropogenuli (xelovnuri)
garemo.
sivrceSi orientacia
globusi, adgilis gegma, ruka (saswavlo rukebi, atlasi), rukis legenda
(gamoyenebuli simboloebi, pirobiTi niSnebi). horizontis mxareebi, adgilis
gagneba, kompasi, masStabi. Zveli xalxebis (berZnebis, indoelebisa da
finikielebis) warmodgenebi dedamiwis Sesaxeb. geografiul aRmoCenaTa mniSvneloba
da Sedegebi (didi geografiuli aRmoCenebis epoqa XV-XVII ss.).
perioduli movlenebi da amindi
dedamiwis brunva RerZisa da mzis garSemo da misi Sedegebi (dRe-Ramis cvla,
weliwadis droebi). amindis komponentebi (haeris temperatura, naleqebi, qari,
moRrubluloba) da prognozi (tradiciuli xalxuri meTodebi), meteorologiuri
xelsawyoebis (Termometri, flugeri) gamoyenebis principi.
kosmosuri sxeulebi da astronomiuli movlenebi
mzis sistemis planetebi da maTi Tanamgzavrebi, varskvlavebi, kometebi,
asteroidebi, meteorebi, meteoritebi, galaqtika (irmis naxtomi). kosmosis
Seswavlis istoria da teqnikis ganviTareba.
ZiriTadi fizikuri sidideebi
dro, sigrZe, farTobi, moculoba, masa, simkvrive, temperatura. maTi
ganzomilebebi, gazomva da gamoyeneba. kavSiri erTeulebs Soris. simkvrivis
gamosaTvleli formula.

74

ZiriTadi

energia
siTbos da sinaTlis bunebrivi da xelovnuri wyaroebi. erTi saxis energiis
meoreSi gadasvla. energiis mudmivobis kanoni.
nivTiereba, agregatuli mdgomareobebi, siTburi movlenebi
nivTierebaTa fizikuri Tvisebebi (feri, suni, gemo). nivTierebis agregatuli mdgomareobebi,
erTi agregatuli mdgomareobidan meoreSi gadasvla: gamyareba-dnoba; aorTqleba-kondensacia.
masalebi da maTi Tvisebebi
masala da nedleuli. bunebrivi da xelovnuri masalebi. farTod gamoyenebuli
masalebis Tvisebebi (feri, Tbogamtaroba, drekadoba, gamWvirvaloba da sxv.), maTi
gamoyeneba. Tbogamtarebi da Tboizolatorebi.
sxeulTa moZraoba da urTierTqmedeba
sxeulis moZraobaze moqmedi faqtorebi (forma, zoma, simZime, zedapiri da a. S.);
moZraobis saxeebi (wrfivi, mrudwiruli, rxeviTi, brunviTi). traeqtoria. gavlili
manZili da gadaadgileba. wrfivi Tanabari moZraobis siCqare da misi gamoTvla,
siCqaris erTeulebi. gavlili manZilis formula.
msoflio mizidulobis movlena. sxeulTa urTierTqmedeba da Zala. erTi wrfis gaswvriv
mimarTuli Zalebis Sekreba. simZimis centri, wonasworoba da misi saxeebi. martivi
meqanizmebis (berketi, pinebiani saswori) moqmedebis principebi.
meqanikuri rxevebi da talRebi
bgera, bgeris wyaroebi, bgeris warmoqmna, gavrceleba da aRqma; bgeris
gavrcelebis siCqare sxvadasxva garemoSi. bgeriTi signalebis gadacema da miReba
organizmebSi; smenis organoebi. eqos warmoqmna. bgeris xmamaRloba _ amplituda,
simaRle _ sixSire.
magniti
magniti, magnituri polusebi, magnitebis urTierTqmedeba da gamoyeneba.

75

qarTuli enisa da literaturis sagamocdo programa (I _ VI)


dawyebiTi safexuris qarTuli enisa da literaturis maswavleblis sasertifikacio testiT
mowmdeba maswavleblis Semdegi profesiuli unar-Cvevebi:
sxvadasxva tipis, stilisa da Janris mxatvruli da aramxatvruli teqstebis
gaanalizebis unari Sinaarsobrivi, ideuri, funqciuri TvalsazrisiT;
teqstis analizis unari struqturisa da enobriv-gamomxatvelobiTi saSualebebis
gaTvaliswinebiT;
weris procesSi
miznisa da auditoriis Sesabamisi strategiebis SerCevisa da
gamoyenebis unari: dagegmva, kompoziciis ageba, sakuTari naweris gadasinjva,
redaqtireba (teqstis Casworeba enobriv-stiluri TvalsazrisiT) da koreqtireba
(sasveni niSnebis sworad dasma da orTografiuli Secdomebis Casworeba);
sxvadasxva tipis werilobiTi teqstis Seqmnis unari miznisa da auditoriis Sesabamisi
maxasiaTeblebisa da enobrivi normebis dacviT (werili, baraTi, instruqcia,
interviu, administraciuli teqstebi, dargobrivi teqstebi da sxva);
moswavlis
SemecnebiTi,
socialur-komunikaciuri
da
fizikuri
unarebis
ganmaviTarebeli meTodebis gamoyenebis unari;
kiTxvisa
da weris swavlebis
meTodebis (fonetikuri, mTliani enis da
dabalansebuli) gamoyenebis unari;
kiTxvisa da weris swavlebis strategiebis gamoyenebis unari.

sagamocdo sakiTxTa CamonaTvali


a) qarTuli ena
zogadi cnobebi enisa da damwerlobis Sesaxeb
enis raoba da funqciebi. qarTuli enis buneba. qarTuli enis adgili msoflio enaTa
Soris. qarTveluri enebi. qarTuli enis dialeqtebi. qarTuli enis roli
qarTveluri tomebis erovnuli da saxelmwifoebrivi Camoyalibebis procesSi.
qarTuli damwerlobis warmoSoba. qarTuli damwerlobis saxeebi da ganviTarebis
safexurebi. qarTuli damwerlobis uZvelesi nimuSebi.
qarTuli
saliteraturo
enis
ganviTarebis
ZiriTadi
etapebi.
Tanamedrove
saliteraturo qarTuli, rogorc saqarTvelos saxelmwifo ena.
fonetika
Tanamedrove qarTuli saliteraturo enis bgeriTi Sedgeniloba. bgera da fonema.
qarTuli anbani. bgeraTa daxasiaTeba warmoTqmis adgilisa da ragvarobis mixedviT.
TanxmovanTa da xmovanTa sistemebi.
damarcvlis safuZveli da gadatanis wesebi. Ria da daxuruli marcvali.
ZiriTadi fonetikuri movlenebi: asimilacia, disimilacia, metaTezisi, bgeris
dakargva.
morfologia
sityva. formacvalebadi da formaucvleli sityvebi. gramatikuli kategoriis raoba.
sityvis morfologiuri agebuleba: Ziri, fuZe, morfema, afiqsebi.
metyvelebis nawilebi. maTi klasifikaciis safuZveli.
arsebiTi saxeli. arsebiT saxelTa dajgufeba Sinaarsis mixedviT. ricxvi. bruneba.
brunvebi da maTi niSnebi. boloTanxmovnian da boloxmovnian saxelTa bruneba.

76

sakuTar saxelTa bruneba. Tandebuliani brunvebi. nawilakiani brunvebi. arsebiTi


saxelis brunebasTan dakavSirebuli marTlweris sakiTxebi.
zedsarTavi saxeli. TanxmovanfuZiani da xmovanfuZiani zedsarTavi saxelis bruneba.
zedsarTavi saxelis brunebasTan dakavSirebuli marTlweris sakiTxebi.
ricxviTi saxeli. ricxviTi saxelis saxeebi. ricxviTi saxelis bruneba. ricxviT
saxelTan dakavSirebuli marTlweris sakiTxebi.
nacvalsaxeli. nacvalsaxelTa jgufebi. nacvalsaxelTa bruneba. nacvalsaxelTan
dakavSirebuli marTlweris sakiTxebi.
zmna. zmnis kategoriebi. pirisa da ricxvis asaxva zmnaSi. subieqturi da obieqturi
piris niSnebi. zmniswini. dro. kilo. aspeqti. gardamavloba. gvari. qceva. kontaqti.
seriebi da mwkrivebi. zmnis Ziri, fuZe, Tema. Temis niSnebi. uRleba. zmnis
formawarmoebasTan dakavSirebuli marTlweris sakiTxebi.
saxelzmna. sawyisi da mimReoba. maTi warmoeba.
zmnizeda. zmnizedaTa dajgufeba.
Tandebuli. calke mdgomi da saxelTan Serwymuli Tandebulebi.
kavSiri. kavSiris saxeebi.
nawilaki. nawilakTa jgufebi.
Sorisdebuli. SorisdebulTa jgufebi.

sintaqsi
sintaqsis sagani. winadadeba. sityvaTa sintaqsuri SekavSireba. Sesityveba. winadadebis
wevrTa dawyvileba.
winadadebis tipebi modalobis mixedviT: TxrobiTi, kiTxviTi, Zaxilisa, brZanebiTi da
kiTxviT-Zaxilisa. maTi gamoxatvis saSualebani: intonacia, sityvaTa wyoba, damxmare
sityvebi da nawilakebi.
winadadebis tipebi agebulebis mixedviT: martivi, Serwymuli da rTuli.
winadadebis wevrebi. winadadebis mTavari (qvemdebare, Semasmeneli, pirdapiri da iribi
damatebebi) da meorexarisxovani (ubralo damateba, gansazRvreba da garemoebebi)
wevrebi.
sityvaTa wyoba winadadebaSi. sityvaTa wyobis mniSvneloba stilistikisTvis.
gankerZoebuli sityvebi da gamoTqmebi. sasveni niSnebis xmareba gankerZoebul
sityvebTan da gamoTqmebTan.
sasveni niSnebis xmareba rTul Tanwyobilsa da qvewyobil winadadebebSi.
pirdapiri da iribi naTqvami. sxvaTa sityvis nawilakebi. sasveni niSnebi. sxvaTa sityvis
marTlwera.
leqsikologia
leqsikologiis sagani. leqsikuri erTeuli.
sityva mniSvnelobis TvalsazrisiT. sityvis gamoyeneba ZiriTadi da gadataniTi
mniSvnelobiT. sityvis mniSvnelobis cvla istoriulad. sityvis etimologia. sityvis
polisemiuroba. polisemia da omonimia. sinonimia, antonimia.
frazeologizmebi da idiomebi.
dialeqtizmebi, profesiuli leqsika, Jargoni, barbarizmebi, neologizmebi, arqaizmebi.
sityvawarmoeba, rogorc leqsikologiis sagani. Zireuli da warmoqmnili saxelebi.
warmoqmnil saxelTa jgufebi mawarmoebeli afiqsebisa da Sinaarsis mixedviT.
kompozitebi. kompozitebis marTlwera.

77

stilistika
stilistikis sagani. stilis raoba.
funqciuri stilistika. mwignobruli da sasaubro stili. publicisturi da
mxatvruli stili. samecniero da oficialur-saqmiani stili. oratoruli stili.
leqsikuri stilistika. sityvaTa SerCeva mniSvnelobis mixedviT. Tavazianobis
gamomxatveli sityvebi. stilisturi xarvezebi.
literatura
literaturismcodneobiTi terminebi:
tropi, metafora, hiperbola, ganmeoreba, gapirovneba, epiTeti, Sedareba, simbolo,
mxatvruli ena, mxatvruli saxe, peizaJi, portreti, personaJi, groteski, ironia,
iumori, satira, xatovani Tqma, intonacia, alegoria, aliteracia, perifrazi;
Janri, poezia, proza, romani, lirika, leqsi, elegia, balada, eposi, himni, poema,
zRapari, Tqmuleba, igav-araki, legenda, miTi, moTxroba, novela, andaza, aforizmi,
piesa, esei, biografia, memuarebi, drama, komedia, tragedia;
siuJeti, kompozicia, prologi, epilogi, epigrafi, dialogi, monologi, strofi,
taepi, fabula, citata, Sairi, riTma, ritmi.
rekomendebul avtorTa CamonaTvali*:
SoTa rusTaveli, sulxan-saba orbeliani, daviT guramiSvili, ilia WavWavaZe, akaki
wereTeli, vaJa-fSavela, iakob gogebaSvili, galaktion tabiZe, giorgi leoniZe, simon
Ciqovani, ioseb griSaSvili, giorgi SatberaSvili, lado asaTiani, guram rCeuliSvili,
irakli abaSiZe, murman lebaniZe, nodar dumbaZe, revaz inaniSvili, arCil sulakauri,
goderZi Coxeli, ana kalandaZe, muxran maWavariani, oTar WilaZe, otia ioseliani.
hans kristian anderseni, Zmebi grimebi, Sarl pero, astrid lindgreni, rediard
kiplingi, alan aleqsandr milni, karel Capeki, oskar uaildi, ernst Teodor hofmani, mark
tveni, Jiul verni, jani rodari, aleqsandr puSkini, kornei Cukovski, aleqsei tolstoi.

maTematikis sagamocdo programa (I _ VI)


dawyebiTi
safexuris
maTematikis
maswavleblis
maswavleblis Semdegi profesiuli unar-Cvevebi:

sasertifikacio

testiT

mowmdeba

moswavlis
SemecnebiTi,
socialur-komunikaciuri
da
fizikuri
unarebis
ganmaviTarebeli meTodebis gamoyenebis unari;
kiTxvisa da weris swavlebis meTodebis gamoyenebis unari;
kiTxvisa da weris swavlebis strategiebis gamoyenebis unari.
moswavleebis mier maTematikuri terminologiis, aRniSvnebisa da simboloebis
gamoyenebis,
informaciis
warmodgenis
xerxebis
gamoyenebis,
informaciis
urTierTdakavSirebis, masze msjelobis,
monacemTa SerCevis, mopovebisa da
interpretirebis xelSewyobis unari.

* CamonaTvalSi warmodgenilni arian is qarTveli Tu ucxoeli avtorebi, romelTa SemoqmedebaSic gvxvdeba


sabavSvo literaturuli nawarmoebebi

78

aqtivobis ise SerCevis unari, rom moswavlem SeZlos cnebebisa da mimarTebebis


aTviseba manipulirebis saSualebiT (figurebis da obieqtebis zomebis, agreTve maT
Soris manZilebis gasazomad gzebis, meTodebis povna da gamoyeneba, amocanis Sinaarsis
aRqma, amocanis monacemebisa da saZiebeli sidideebis gaazreba, keTebiT swavla,
yoveldRiur cxovrebaSi gamoyeneba, problemis gadaWra, kanonzomierebis aRmoCena,
dadgena);
maTematikis mimarT moswavlis midrekilebis, niWis gamovlenis da maTi ganviTarebis
xelSewyobis mizniT saTanado strategiis dagegmvisa da ganxorcielebis unari;
saxaliso da mravalferovani aqtivobebis gamoyenebis unari, romlebic gamoiwveven
interess da dadebiTad ganawyoben moswavleebs maTematikisadmi, rogorc saWiro da
mniSvnelovani sagnisadmi;
saswavlo miznis misaRwevad, maTematikis specifikuri terminebisa da dagegmili
aqtivobebis instruqciis mkafiod, gasagebi eniT Camoyalibebisa da moswavleTaTvis
maTi asakobrivi Taviseburebebis gaTvaliswinebiT miwodebis unari;
maTematikis sagnis specifikidan gamomdinare, davalebebisa da aqtivobebis Sefasebis
saTanado kriteriumebis SemuSavebis, maTi wonis gansazRvrisa da doneebis gamoyofis
unari;
moswavleTa mravalmxrivi, maTematikuri azrovnebis, sagnis specifikuri unar-Cvevebis
ganviTarebis uzrunvelsayofad Sefasebis gamoyenebis unari.

sagamocdo sakiTxTa CamonaTvali


mimarTuleba: ricxvebi da moqmedebebi
naturaluri ricxvebi, martivi da Sedgenili ricxvebi, gamyofi da jeradi
ricxvis raoba (ricxvi, rogorc raodenobis aRmniSvneli).
ricxvis Cawera cifrebiT, sityvebiT, ricxvis Caweris romauli sistema.
ariTmetikuli moqmedebebi naturalur ricxvebze. naSTiani gayofa.
naturaluri ricxvis daSla martiv mamravlebad. daSlis erTaderToba (ariTmetikis
ZiriTadi Teorema).
ramdenime naturaluri ricxvis udidesi saerTo gamyofisa da umciresi saerTo
jeradis povna.
gayofadobis niSnebi da maTi kavSiri aTobiT poziciur sistemasTan.
mTeli da racionaluri ricxvebi
dadebiTi da uaryofiTi ricxvebi, racionaluri ricxvebis warmodgena wiladebisa da
aTwiladebis saxiT, ricxvis Caweris aTobiTi poziciuri sistema.
racionaluri ricxvebis Sedareba, ricxviTi utolobebi da maTi Tvisebebi.
ariTmetikuli moqmedebebi racionalur ricxvebze, ariTmetikul moqmedebaTa
Tvisebebi.
ricxviTi gamosaxulebebi, moqmedebaTa Tanmimdevroba ricxviT gamosaxulebebSi.
ricxvTa RerZi, ricxviTi Sualedebi
wertilis koordinati ricxvTa RerZze, racionaluri ricxvis Sesabamisi wertilis
gamosaxva ricxvTa RerZze.
ricxvis moduli
modulis ZiriTadi Tvisebebi da misi geometriuli azri.

79

proporcia
proporciuloba, proporciis Tvisebebi, proporciis ucnobi wevris povna, ricxvis
dayofa mocemuli SefardebiT, pirdapirproporciuli da ukuproporciuli
damokidebuleba sidideebs Soris.
ricxvis nawili, procenti
ricxvis nawilis povna, ricxvis povna misi procentiT/nawiliT, ricxvis nawilis
Cawera procentis saxiT.
xarisxi
ricxvis xarisxi naturaluri maCvenebliT, namravlis, fardobisa da xarisxis
axarisxeba. tolfuZiani xarisxebis namravli da Sefardeba.
zomis erTeulebi
sigrZis, masis, drois, siCqaris erTeulebi. erTi da imave sididis erTeulebs Soris
kavSiri.
mimarTuleba: kanonzomiereba da algebra
simravle, simravleebs Soris mimarTebebi, moqmedebebi sasrul simravleebze
simravle, qvesimravle, carieli simravle.
operaciebi simravleebze: simravleTa gaerTianeba, TanakveTa, sxvaoba.
algebruli gamosaxuleba
moqmedebebi gamosaxulebebze, gamosaxulebis gardaqmna, algebruli gamosaxulebis
mniSvnelobis gamoTvla asoebis miTiTebuli mniSvnelobisaTvis.
gantoleba, utoloba
gantoleba da misi amonaxsni, utoloba da misi amonaxsni, tolfasi gantolebebi,
wrfivi gantolebisa da wrfivi utolobis amoxsna.
tolfasi gantolebebi; amocanebis amoxsna gantolebisa da utolobis gamoyenebiT.
mimarTuleba: geometria da sivrcis aRqma
ZiriTadi geometriuli obieqtebi da cnebebi
wertili, wrfe, sxivi, monakveTi, texili.
monakveTis sigrZe, texilis sigrZe, manZili or wertils Soris, manZilis Tviseba.
kuTxe, kuTxis gradusuli zoma, marTi, maxvili, blagvi da gaSlili kuTxeebi.
wrfeebis urTierTganlageba sibrtyeze
wrfeTa TanakveTa, paraleloba, marTobuloba.
mravalkuTxedi, amozneqili mravalkuTxedi
mravalkuTxedis gverdi, wvero, kuTxe, diagonali, perimetri.
amozneqili figuris gansazRvreba. amozneqili mravalkuTxedis kuTxeebis jami.
geometriuli gardaqmnebi sibrtyeze
figuraTa toloba, moZraoba, RerZuli da centruli simetriebi, mobruneba,
paraleluri gadatana.

80

samkuTxedi
samkuTxedis gverdi, kuTxe, wvero, mediana, biseqtrisa, simaRle da maTi Tvisebebi.
marTkuTxa, maxvilkuTxa, blagvkuTxa, tolferda, tolgverda samkuTxedebi da maTi
Tvisebebi.
samkuTxedis kuTxeebis jami, sakuTxedis gare kuTxis Tviseba.
samkuTxedis Suaxazis Tvisebebi.
samkuTxedis tolobis niSnebi.
samkuTxedis utoloba.
piTagoras Teorema.
paralelogrami
paralelogramis gverdebis, kuTxeebisa da diagonalebis Tvisebebi.
paralelogramobis niSnebi.
rombi, marTkuTxedi, kvadrati da maTi Tvisebebi.
trapecia
trapeciis fuZe, ferdi, simaRle, tolferda trapeciis Tvisebebi.
brtyeli figuris farTobi
toli figurebis farTobebis toloba, brtyeli figuris farTobis kavSiri misi
Semadgeneli nawilebis farTobebTan.
kvadratis, marTkuTxedis, samkuTxedis, paralelogramis, rombis da trapeciis
farTobis gamoTvla.
wrewiri da wre
wrewiris da wris centri, radiusi, diametri, qorda, rkali, seqtori, segmenti, mxebi.
marTkuTxa koordinatTa sistema sibrtyeze
wertilis koordinatebi, ricxvTa wyvilis Sesabamisi wertilis gamosaxva
sakoordinato sibrtyeze.
sivrciTi sxeulebi da maTi Slilebi
mravalwaxnaga. mravalwaxnagas wvero, wibo, waxnagi. kavSiri mravalwaxnagas Semadgeneli
nawilebis raodenobebs Soris.
kubis, marTkuTxa paralelepipedis, marTi prizmis, piramidis, cilindris da konusis
Slilebi.
sivrciTi sxeulis moculoba da zedapiris farTobi
sxeulis moculoba, kavSiri sxeulis moculobasa da misi Semadgeneli sxeulebis
moculobaTa Soris.
kubis da paralelepipedis gverdiTi da sruli zedapiris farTobisa da moculobis
gamoTvla.
zomis erTeulebi
sigrZis, farTobis, moculobis erTeulebi da kavSirebi maT Soris.
monacemTa analizi, albaToba da statistika
monacemTa warmodgenis xerxebi: sia, cxrili, piqtograma, diagrama (wertilovani,
xazovani, svetovani, wriuli).
monacemTa saSualo mediana, moda, sixSire.

81

bunebismetyvelebis sagamocdo programa (I _ VI)


dawyebiTi safexuris bunebismetyvelebis maswavleblis sasertifikacio testiT mowmdeba
maswavleblis Semdegi profesiuli unar-Cvevebi:
movlenis aRwerisa da zogadi daxasiaTebis unari;
movlenebs Soris mizez-Sedegobrivi kavSirebis warmoCenis unari;
kvlevis sagnis gansazRvrisa da misi Seswavlis etapebis gamoyofis unari;
obieqtis an movlenis Sesaswavlad sxvadasxva wyarodan/saSualebiT monacemebis
mopovebis unari;
sxvadasxva parametris mixedviT monacemTa klasifikiaciisa da grafikebis, diagramebis,
cxrilebis da a.S. saxiT warmodgenis unari;
struqturebis da procesebis modelirebis unari;
praqtikul samuSaoebTan dakavSirebuli risk-faqtorebis gansazRvrisa da maTi
prevenciis unari;
zogad
istoriul
WrilSi
sabunebismetyvelo
mecnierebebis
ganviTarebis
mniSvnelovani etapebis ganxilvis unari;
mecnieruli aRmoCenebis Sedegebis gamoyenebis dadebiTi da uaryofiTi gavlenis
Sefasebis unari;
sabunebismetyvelo mecnierebebis sxva saswavlo disciplinebTan dakavSirebis unari;
mecnieruli terminologiis adekvaturi gamoyenebis unari;
ZiridaTi fizikuri sidideebis da ganzomilebebis gamoyenebis unari;
saTanado maTematikuri operaciebis gamoyenebis unari.
saswavlo miznis misaRwevad,
sabunebismetyvelo sagnis specifikidan gamomdinare,
dagegmili aqtivobebis instruqciisa da usafrTxoebis wesebis mkafiod da gasagebi
eniT Camoyalibebis unari;
praqtikuli samuSaoebis (sademonstracio cda, eqsperimenti, rukaze muSaoba, savele
samuSaoebi da sxv.) mimdinareobis etapebis gamoyofis unari;
moswavleTa mier garemoze dakvirvebis, bunebrivi movlenebisa da procesebis aRweris,
martivi modelebis Seqmnisa da demonstrirebis, sazomi xelsawyoebis gamoyenebis,
monacemTa aRricxvis, organizebisa da interpretaciis xelSewyobis unari;
aqtivobebis ise SerCevis unari, rom moswavlem SeZlos cnebebisa da mimarTebebis
aTviseba manipulirebis saSualebiT (keTebiT swavla, yoveldRiur cxovrebaSi
gamoyeneba, problemis gadaWra, kanonzomierebebis dadgena);
sabunebismetyvelo mecnierebis specifikidan gamomdinare, davalebebisa da aqtivobebis
Sefasebis saTanado kriteriumebis SemuSavebis, maTi wonis gansazRvrisa da doneebis
gamoyofis unari;
moswavleebSi
sabunebismetyvelo
mecnierebis
specifikuri
unar-Cvevebis
ganviTarebisaTvis Sefasebis adekvaturad gamoyenebis unari.
moswavlis
SemecnebiTi,
socialur-komunikaciuri
da
fizikuri
unarebis
ganmaviTarebeli meTodebis gamoyenebis unari;
kiTxvisa da weris swavlebis meTodebis gamoyenebis unari;
kiTxvisa da weris swavlebis strategiebis gamoyenebis unari.

82

sagamocdo sakiTxTa CamonaTvali


sicocxlis damaxasiaTebeli niSnebi
cocxali organizmebis kveba, sunTqva, zrda, moZraoba, gamravleba. sasicocxlo procesebis
zogadi daxasiaTeba.
organizmTa klasifikaciis zogadi principebi da msxvili taqsonomiuri erTeulebi
samefo, tipi, klasi; maTi damaxasiaTebeli niSnebi da tipobrivi warmomadgenlebi.
mikroorgnizmebi
mikroorganizmebis
mikroorganizmebis
mikroorganizmebi.

mravalferovneba, maTi saarsebo garemo da cxovelqmedebis Sedegebi.


gamoyeneba sakvebi produqtebis warmoebaSi. daavadebis gamomwvevi

mcenareTa samyaro
mcenareTa mravalferovneba (wiwvovani da yvavilovani mcenareebi). mcenaris zrdis organoebi:
fesvi, Rero, foToli; gamravlebis organoebi: yvavili, nayofi, Tesli; mcenaris gavrceleba
TesliT. fotosinTezis arsi da mniSvneloba.
cxovelTa samyaro
uxerxemlo cxovelebi (mwerebi). xerxemliani cxovelebi (Tevzebi, amfibiebi,
qvewarmavlebi, frinvelebi, ZuZumwovrebi), maTi agebuleba da Segueba garemosTan. xerxemlian
cxovelTa klasebis SedarebiTi daxasiaTeba da gamravlebis Taviseburebebi.
Sinauri da
gareuli cxovelebi.
adamiani
agebuleba. organoebisa da organoTa sistemebis daxasiaTeba da fuqciebi.
jansaRi cxovrebis wesi (kveba, dasveneba, sporti), janmrTelobisTvis saziano faqtorebi da
maTgan dacvis wesebi, Sesabamisi gamafrTxilebeli niSnebi.
piradi higiena. usafrTxoeba, usafrTxo qcevis wesebi.
baqteriuli da virusuli daavadebebi.
ekologia
ekosistema da misi komponentebi _ bioturi, abioturi da anTropogenuri faqtorebi.
saqarTvelos tipobrivi ekosistemebi. saqarTveloSi gavrcelebuli saxeobebi.
organizmebis urTierTkavSiri ekosistemaSi: producentebi, konsumentebi, reducentebi.
kvebiTi jaWvebi.
garemo da misi dacva
mcenareebis mniSvneloba. cxovelebi (mcenarismWamelebi, mtaceblebi, anu
xorcismWamelebi da nairmWamelebi). garemos dabinZureba, garemos dacva.
daculi teritoriebi.

wiTeli

wigni.

mniSvnelovani geografiuli obieqtebi da maTi nawilebi


dedamiwis forma da sidide, xmeleTi da wyali (kontinentebi da okeaneebi).
reliefis mniSvnelovani formebi (mTa, mTaTa sistema, qedi, zegani, borcvi, vake, dablobi,
qvabuli da sxv.). hidrosfero da hidroresursebis gamoyeneba (okeane, zRva, tba, mdinare,
wyaro, wyalsacavi, miwisqveSa wyali, Wa) da dacva. geografiuli obieqtebis maxasiaTeblebi

83

(forma, simaRle, siRrme, siCqare, cicabo, damreci) da maTi Sedareba. niadagi da misi
Tvisebebi (feri, gamtarianoba, nayofiereba). dasaxlebuli punqtebi (qalaqi, daba, sofeli,
dedaqalaqi,
administraciuli
centri).
msofliosa
da
saqarTvelos
mniSvnelovani
geografiuli obieqtebis nomenklatura.
dedamiwaze gavrcelebuli bunebrivi zonebi (horizontaluri da vertikaluri zonebi):
tyeebi (notio, musonuri, meCxeri, foTlovani, wiwvovani, Sereuli, taiga); velebi (stepi,
pampasi, preria, kamposi, savana); udabnoebi (tropikuli, zomieri da polaruli),
naxevradudabnoebi; tundra.
bunebrivi resursebi
bunebrivi resursebis klasifikacia da racionaluri gamoyeneba.
saqarTvelos ZiriTadi wiaRiseulis geografia (qvanaxSiri, navTobi,
liTonebi, mineraluri wylebi).

manganumi,

faradi

bunebrivi movlenebi, garemos cvlileba


erozia da gamofitva; stiqiuri movlenebi (vulkani, miwisZvra, wyaldidoba,
mewyeri, Rvarcofi, zvavi da sxv.); bunebrivi da anTropogenuli (xelovnuri)
garemo.
sivrceSi orientacia
globusi, adgilis gegma, ruka (saswavlo rukebi, atlasi), rukis legenda
(gamoyenebuli simboloebi, pirobiTi niSnebi). horizontis mxareebi, adgilze orientireba,
kompasi, masStabi. saakordinato bade, ekvatori, polusebi, tropikebi, polaruli wreebi,
geografiuli obieqtebis urTierTganlageba; Zveli xalxebis armodgenebi dedamiwis Sesaxeb.
geografiul aRmoCenaTa mniSvneloba da Sedegebi (didi geografiuli aRmoCenebis epoqa XVXVII ss.).
perioduli movlenebi da amindi
dedamiwis brunva RerZisa da mzis garSemo da misi Sedegebi (dRe-Ramis cvla, weliwadis
droebi, ritmuloba). amindis komponentebi (haeris temperatura, naleqebi, qari, Weqa-quxili,
elva, atmosferuli wneva, atmosferuli tenianoba, moRrubluloba) da prognozi
(tradiciuli xalxuri meTodebi), meteorologiuri xelsawyoebis (Termometri, flugeri,
barometri) gamoyenebis principi.
amindsa da klimatze moqmedi faqtorebi; CrdiloeT da samxreT naxevarsferoebSi sezonuri
cvils Taviseburebani; siTburi sartylebi.
kosmosuri sxeulebi da astronomiuli movlenebi
mzis sistemis planetebi da maTi Tanamgzavrebi, varskvlavebi, kometebi,
asteroidebi, meteorebi, meteoritebi, galaqtika (irmis naxtomi).
dedamiwis, mTvarisa da
planetebis moZraoba da moZraobis modelebi; mzisa da mTvarie dabneleba; Zveli xalxebis
warmodgena kosmosis Sesaxeb; kosmosis
Seswavlis istoria da teqnikis ganviTareba.
ZiriTadi fizikuri sidideebi
dro, sigrZe, siCqare, farTobi, moculoba, masa, simkvrive, temperatura, Zala. maTi
ganzomilebebi, gazomva da gamoyeneba. kavSiri erTeulebs Soris. simkvrivis gamosaTvleli
formula.

84

energia
energiis saxeebi _ meqanikuri, sinaTlis, siTburi, eleqtruli energia; energiis ganaxlebadi
da araganaxlebadi wyaroebi, maTi gamoyeneba.
siTbos da sinaTlis bunebrivi da xelovnuri wyaroebi. erTi saxis energiis
meoreSi gadasvla. energiis mudmivobis kanoni.
nivTiereba, agregatuli mdgomareobebi, siTburi movlenebi
nivTierebaTa fizikuri Tvisebebi (feri, suni, gemo, agregatuli mdgomareoba, simkvrive).
atomi da molekula, rogorc nivTierebis Semadgeneli umciresi nawilakebi. difuzia da
siTburi moZraoba.
nivTierebis agregatuli mdgomareobebi, erTi agregatuli mdgomareobidan meoreSi gadasvla:
gamyareba-dnoba; aorTqleba-kondensacia, sublimacia da duRili.
myar, Txevad da airad nivTierebaTa siTburi gafarToebis movlena, wylis Taviseburebebi.
haeris Semagdenloba da Tvisebebi.
nivTierebaTa cvlilebebi (agregatuli mdgomareobis Secvla, wva, haerze Jangva) da maTi
gamomwvevi mizezebi.
nivTiereba da narevebi. narevis komponentebad dayofis elementaruli meTodebi.
masalebi da maTi Tvisebebi
masala da nedleuli. bunebrivi da xelovnuri masalebi. farTod gamoyenebuli masalebis
Tvisebebi (feri, Tbogamtaroba, drekadoba, gamWvirvaloba da sxv.), maTi gamoyeneba.
Tbogamtarebi da Tboizolatorebi.
sxeulTa moZraoba da urTierTqmedeba
sxeulis moZraobaze moqmedi faqtorebi (forma, zoma, simZime, zedapiri da a. S.); moZraobis
saxeebi (wrfivi, mrudwiruli, rxeviTi, brunviTi). traeqtoria. gavlili manZili da
gadaadgileba. wrfivi Tanabari moZraobis siCqare da misi gamoTvla, siCqaris erTeulebi.
gavlili manZilis formula.
msoflio mizidulobis movlena. sxeulTa urTierTqmedeba da Zala. erTi wrfis gaswvriv
mimarTuli Zalebis Sekreba. simZimis, xaxunis, drekadobis Zalebi, maTi gamoyeneba.
simZimis centri, wonasworoba da misi saxeebi. martivi
meqanizmebis (berketi, pinebiani
saswori) moqmedebis principebi.
meqanikuri rxevebi da talRebi
bgera, bgeris wyaroebi, bgeris warmoqmna, gavrceleba da aRqma; bgeris
gavrcelebis siCqare sxvadasxva garemoSi. bgeriTi signalebis gadacema da miReba
organizmebSi; smenis organoebi. eqos warmoqmna. bgeris xmamaRloba _ amplituda, simaRle _
sixSire. ultrabgerebisa da infrabgerebis gamoyenebis magaliTebi cocxal organizmebSi.
sinaTle
sinaTlis gavrcelebis, arekvlisa da gardatexis movlenebi.
eleqtruli deni
eleqtrogamtarebi da izolatorebi. denis wyaroebi, mudmivi da cvalebadi deni. Zabva, denis
Zala da winaRoba. omis kanoni wredis ubnisaTvis. martivi eleqtruli wredebi.
paraleluri da mimdevrobiTi SeerTeba. eleqtruli energiis gadacemis gzebi.
magniti
magniti, magnituri polusebi, magnitebis urTierTqmedeba da gamoyeneba.

85

71



sxvadasxva tipis davalebaTa instruqciebi


testSi warmodgenili davalebebi
testSi SegxvdebaT:
davalebebi arCeviTi pasuxebiT;
davalebebi Ria daboloebiT;
Sesabamisobis dadgena;
Txzuleba (esei).

sxvadasxvagvaria

formatis

TvalsazrisiT.

arCeviTpasuxebian davalebebSi pirobasa Tu SekiTxvasTan erTad savaraudo


pasuxebic aris mocemuli. davalebis Sesruleba gulisxmobs oTxi savaraudo
pasuxidan erTi swori pasuxis arCevas.

pasuxis moniSvnisas:
pasuxebis furcelze moZebneT davalebis Sesabamisi nomeri;
nomris qveS ipoveT ujra, romelic Tqven mier arCeul pasuxs Seesabameba;
dasviT X niSani am ujraSi.
Tu gsurT pasuxebis furcelze moniSnuli pasuxis gadasworeba, mTlianad
gaaferadeT ujra, romelSic dasviT X niSani, xolo Semdeg moniSneT pasuxis axali
varianti (dasviT X niSani axal ujraSi).
TiToeuli arCeviTpasuxebiani davaleba 1 quliT fasdeba.
davalebebi
Ria
daboloebiT
moiTxovs
dasmul
SekiTxvaze
pasuxis
Camoyalibebas, sakuTari msjelobis gamyarebas saTanado argumentebiT. TiToeuli
Riaboloiani davaleba fasdeba specialuri sqemis mixedviT. Sesasrulebeli
nabijebis gaTvaliswinebiT, davaleba SeiZleba Sefasdes 1, 2 an meti quliT. amgvar
davalebebze pasuxis gasacemad pasuxebis furcelze gamoyofilia sagangebo
adgilebi.
Sesabamisobis dadgenis davalebebSi warmodgenilia monacemTa ori sveti. erT
svetSi mocemulia e. w. piroba (movlenebi, frazebi da a. S.), meoreSi ki _
savaraudo pasuxebi (cnebebi, terminebi da a. S.). davalebis Sesruleba gulisxmobs
erT svetSi mocemuli informaciis misadagebas meore svetSi mocemul
informaciasTan. Sesabamisobis TiToeuli davalebisTvis pasuxebis furcelze
mocemulia cxrili. Tqven unda SeavsoT cxrilis carieli grafebi _ pirobis
aRmniSvneli asos qveS CaweroT misi pasuxis Sesabamisi rigiTi nomeri.
Sesabamisobis dadgenis TiToeuli davaleba 1 quliT fasdeba.
TxzulebaSi unda warmoaCinoT Tqveni pozicia, mosazrebebi SemoTavazebuli
sakiTxis Sesaxeb, konkretuli argumentebiT daasabuToT saTqmeli. Txzulebis
dasawerad pasuxebis furcelze gamoyofilia sagangebo adgili.
Txzulebis maqsimaluri qulaa 13.
87

653040

profesiuli codna da meTodika


qarTuli ena da literatura
1. CamoTvlilTagan romelia kumSvad-kvecadi saxeli?
(a) droSa
(b) moyvare
(g) farda
(d) mebaRe

2. maswavlebeli klasSi muSaobisas iyenebs sxvadasxva tipis leqsikons _ ucxo


sityvaTa leqsikons, sinonimTa leqsikons, etimologiursa Tu dialeqtizmebis
leqsikons da a. S.
ra mizniT imuSavebda maswavlebeli moswavleebTan orTografiul leqsikonze?
(a)
(b)
(g)
(d)

fonetikis swavlebis mizniT


punqtuaciis swavlebis mizniT
moswavleTa leqsikuri maragis gamdidrebis mizniT
moswavleTa werisa da metyvelebis kulturis daxvewis mizniT

3. qvemoT CamoTvlilTagan romeli ar aris kalkis magaliTi?


(a) raSi mdgomareobs saqmis arsi?
(b) saqme isaa, rom Sexvedraze aravin movida.
(g) dito Seyvarebulia Tavis profesiaSi.
(d) policielma ganaxorciela gasrola.

4. ras niSnavs sityva ,,mcneba~ daviT guramiSvilis gamonaTqvamSi: ismine, swavlis


mZebnelo, mohyev daviTis mcnebasa...
(a) cnebas
(b) Semecnebas
(g) Segonebas
(d) mimarTvas

88

653040

5. qvemoT mocemulia moswavlis naweri, romelSic daSvebulia ramdenime


gramatikuli Secdoma. amoiwereT SecdomiT dawerili sityvebi, miuTiTeT swori
forma da pasuxi daasabuTeT. TiToeuli Secdomis gasworeba da Sesabamisi
dasabuTeba fasdeba 2 quliT.
gaiTvaliswineT, rom moswavlis mier sworad dawerili TiToeuli sityvis mcdari
formiT Secvlis SemTxvevaSi dagakldebaT 1 qula.

______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
______________________________________________________________________

6. bavSvebma maswavlebels gakveTilze sTxoves,


telegadacemis imitacia. maswavlebeli daTanxmda.

moemzadebinaT

literaturuli

CamoTvlilTagan romel arguments ver gamoviyenebT maswavleblis gadawyvetilebis


mxardasaWerad?
(a) telegadacemis imitireba moswavleTa metyvelebis kulturis daxvewis efeqtiani
saSualebaa.
(b) am saxaliso saqmianobisas moswavleebi ufro srulad gamoavlenen TavianT
SesaZleblobebs.
(g) maswavlebelma unda waaxalisos moswavleTa yovelgvari gonivruli iniciativa.
(d) moswavleTa dainteresebis erTaderTi swori meTodi aris TamaSiT swavleba.

89

653040

7. maswavlebelma bavSvebs ise waukiTxa vaJa-fSavelas moTxroba rogor gaCndnen

buebi qveyanaze?, rom ar gaacno misi saTauri da sTxova, TviTon


daesaTaurebinaT igi. moswavleebi Txzavdnen da ganmartavdnen saTauris sakuTar
versiebs. amis Semdeg maswavlebelma bavSvebs gaacno moTxrobis avtoriseuli
saTauri.

CamoTvlilTagan risTvis ver gamoiyenebda maswavlebeli am davalebas?


(a)
(b)
(g)
(d)

imisTvis, rom
imisTvis, rom
imisTvis, rom
imisTvis, rom
SesaZlebloba.

warmoeCina nawarmoebis mxatvruli Rirsebebi.


bavSvebi mimxvdariyvnen teqstis mTavar saTqmels.
bavSvebisTvis gaeRviZebina avtorTan TanaSemoqmedebis survili.
eCvenebina kiTxviTi winadadebiT nawarmoebis dasaTaurebis

8. daadgineT Sesabamisoba sityvebsa da maTs maxasiaTeblebs Soris. qvemoT


mocemul cxrilSi TiToeuli maxasiaTeblis aRmniSvnel asos miuwereT Sesabamisi
sityvis nomeri. (gaiTvaliswineT, rom erTi pasuxi zedmetia)
(a)
(b)
(g)
(d)

WroRa
maxvili
gabzaruli
gamWoli
a

1.
2.
3.
4.

smena
Tvalebi
mzera
xma
5. Rimili

9. daadgineT Sesabamisoba terminebsa da maTs ganmartebebs Soris. qvemoT


mocemul cxrilSi ganmartebis aRmniSvnel asos miuwereT Sesabamisi terminis
nomeri (gaiTvaliswineT, rom erTi termini zedmetia).
(a)
(b)
(g)
(d)

kino- an tele-nawarmoebis literaturuli safuZveli


dramaturgiuli nawarmoebi
erT SemTxvevaze agebuli TxrobiTi nawarmoebi
saleqso formis vrceli nawarmoebi
a

1. novela
2. poema
3. scenari
4. eskizi
5. piesa

90

653040

10. daadgineT Sesabamisoba nawarmoebebsa da maTs avtorebs Soris. qvemoT


mocemul cxrilSi nawarmoebis aRmniSvnel asos miuwereT Sesabamisi avtoris
nomeri (gaiTvaliswineT, rom SesaZlebelia avtoris gvaris gameoreba).
(a)
(b)
(g)
(d)
(e)

`tom soieris Tavgadasavali~


`saidumlo kunZuli~
`kapitan grantis Svilebi~
`uTavo mxedari~
`sami muSketeri~
a

1.
2.
3.
4.

main ridi
Jiul verni
mark tveni
aleqsandre diuma

11. airCieT zmnis swori forma:


gaanaliza
gaaanaliza

daasabuTeT Tqveni arCevani. ratom iyris Tavs erTad ramdenime -a am zmnaSi, anu
ganmarteT, ra funqcia aqvs TiToeul a-s.
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
(maqsimaluri qula 1)
12. daakvirdiT ucxo sityvebs:
re-animacia
re-abilitacia
re-konstruqcia
re-struqturizacia

ra mniSvnelobas sZens am sityvebs prefiqsi re-?


___________________________
(maqsimaluri qula 1)

91

653040

waikiTxeT xalxuri leqsi da SeasruleT me-13 da me-14 davalebebi.


a is Rrubelni miyvaran,
borolazed ro diano,
erTi meoris Sayrasa
xaroben, meeliano,
Saiyrebian erTada,
mananas Camayriano,
rac unda bevri ecadnen,
Cven erTurTs ver gagvyriano.

13. am leqsSi gvxvdeba saliteraturo enisTvis ucxo formebi. auxseniT IV


klasis moswavleebs leqsis enis es Tavisebureba.
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
(maqsimaluri qula 1)

14. daexmareT Tqvens moswavleebs leqsis ZiriTadi saTqmelis gaazrebaSi.


_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
(maqsimaluri qula 2)

92

653040

waikiTxeT guram rCeuliSvilis nawarmoebi ,,tkivili? _ ara, raRac da gaTavda,


da SeasruleT me-15 da me-16 davalebebi:
pirveli Tovli sul Txeli iyo. im Rames ar gadaiRo. dilisTvis mTeli
veli dafara. axla ukve fexi efloboda. moSivda baWias. cioda. Tovli gaqeqa da
ukana fexebze xtomiT daeSva Walisaken. qari uberavda. veraferi ipova.
Sioda.
Zalian, Zalian mounda balaxi, Tundac sul cota; ufro mounda an Tiva,
an ylorti.
Sioda.
ra gemrieli iqneboda balaxi.
axla Sua velze mikuntruSobda.
Sioda.
uceb igrZno raRac.
tkivili?- ara.
raRac da gaTavda.
vanom Tavis Svils dauZaxa da mokluli baWia abgaSi Caudo.
_ mama, fexebi momeyina, _ Tqva biWma.
_ nu geSinia, erT saaTSi Sin viqnebiT, _ daamSvida mamam.
15. auxseniT IV klasis moswavleebs am nawarmoebis Janris Taviseburebebi
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
(maqsimaluri qula 1)
16. imsjeleT, raze ar zrunavs mama SvilTan urTierTobisas da daexmareT IV
klasis moswavleebs am nawarmoebis ZiriTadi azris gagebaSi. SesTavazeT maT
paralelebi sxva nawarmoebebidan.
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
(maqsimaluri qula 2)
17. waikiTxeT nawyveti vaJa-fSavelas moTxrobidan xmeli wifeli
`yvelas da, maT Soris, mec miyvars maRali, mwvaniT morTuli mTa, gazafxulis
suni, axlad amomavali balaxi, axlad damdnari yinulisTvis rom ujobnia... magram
amJamad yvelaferi maviwydeba da Tvalwin midgeba mxolod erTi xmeli wifeli...~
amoiwereT sityvebi, romlebic
pirovnebad warmoCndes:

mowmobs,

rom

avtors

ar

surs,

gamorCeul

___________________________

(maqsimaluri qula 1)
93

653040

kiTxvisa da weris swavleba


18. gaecaniT I klasis moswavleebisTvis gankuTvnil davalebebs:
I. Casvi gamotovebuli aso:

m_e

qu_i

II. Cawere cxovelis saxeli:

III. waikiTxe sityvebi da SeaerTe isrebiT Sesabamis naxatTan:

bari

bali

maswavleblis
mizania,
bavSvebma
iswavlon,
rom
aso-bgeras
sityvebis
ganmasxvavebeli funqcia aqvs. romeli davaleba daexmareba maswavlebels am miznis
misaRwevad?
(a)
(b)
(g)
(d)

I da II
II da III
mxolod II
mxolod III

19. kiTxvis sirTuleebis prevenciisaTvis mniSvnelovania skolamdel asakSi bavSvis


im unarebis ganviTarebaze zrunva, romlebic kiTxvisaTvis mzaobas ganapirobebs.
qvemoT
CamoTvlilTagan
romeli
unaris
ganviTarebaa
adekvaturi
da
mizanSewonili skolamdel asakSi?
(a)
(b)
(g)
(d)

bgerebis sworad gamoTqma, asoebis gamowera da sityvebis uSecdomod Cawera


aso-bgeriTi mimarTebebis daswavla da asoebisgan sityvebis awyoba
sityvis bgeriTi Semadgenlobis garCeva da leqsikuri maragis gamdidreba
asoebisgan sityvebis da sityvebisgan martivi winadadebebis awyoba

94

653040

20. qvemoT mocemulia aqtivobebi, romelTac maswavleblebi xSirad iyeneben axali


teqstis Seswavlis dros. romeli aqtivobis Sesruleba gauWirdebaT moswavleebs
damoukideblad an dasWirdebaT maswavleblis daxmareba?
(a) maswavlebeli ukiTxavs moswavleebs dausrulebel teqsts da sTxovs, gamoTqvan
varaudi, Tu rogor SeiZleba dasruldes teqstSi moTxrobili ambavi.
(b) moswavleebi kiTxuloben teqstis saTaurs, aTvaliereben ilustraciebs da
gamoTqvamen varauds teqstSi moTxrobili ambis Sesaxeb.
(g) moswavleebi kiTxuloben teqsts, gamoyofen maTTvis ucnob sityvebs da am
sityvebis gamoyenebiT Seadgenen winadadebebs.
(d) maswavlebeli miuTiTebs Temas wakiTxuli teqstidan, moswavleebma unda
ipovon tesqtSi is adgili, sadac es Temaa ganxiluli.
21. wera-kiTxvis swavlebisas maswavleblebi xSirad iyeneben `dRiuris weris~
meTods _ bavSvebi Sesaswavli Temis Sesaxeb sakuTar ideebsa da azrebs weren
dRiurebSi, romlebic maswavleblis mier ar mowmdeba.

qvemoT mocemulia informacia moswavleTa Sesaxeb. romeli moswavlisTvis iqneba


aRniSnuli
meTodi
yvelaze
mosaxerxebeli
sakuTari
SesaZleblobebis
gamosavlenad?
(a) giorgisTvis _ is mgrZnobiarea sxvaTa ganwyobebisa da gancdebis mimarT,
SeuZlia sxvaTa qcevis motivebis gamocnoba.
(b) anasTvis _ is Cumi da Cafiqrebuli bavSvia, kargi intuicia aqvs da sakmaod
damoukidebelia.
(g) androsTvis _ mas uyvars logikuri msjeloba da fiqri, kargad igebs da
aRiqvams sqemebs.
(d) maiasTvis _ is advilad igebs sityvis mniSvnelobebs da moswons sityvebiT
TamaSi.

22. qvemoT CamoTvlilTagan romeli gamoadgeba maswavlebels yvelaze naklebad


imis dasadgenad, rom moswavlem gaiazra wakiTxuli teqsti?
(a)
(b)
(g)
(d)

moswavle sakuTari sityvebiT gadmoscems teqstis ZiriTad azrs.


moswavle ganmartavs teqstSi mocemul ZiriTad sakiTxebs.
moswavles mohyavs teqstSi dasmuli problemis Sesabamisi magaliTebi.
moswavle teqstis Sinaarss gadmoscems teqstis leqsikis gamoyenebiT.

95

653040

23. maswavlebelma II klasis moswavleTa kiTxvis unaris gasaumjobeseblad erTi


semestris ganmavlobaSi axali meTodis gamoyeneba scada. semestris bolos
Catarebuli testirebis safuZvelze daaskvna, rom axalma meTodma mniSvnelovnad
gaaumjobesa moswavleTa kiTxvis unari.
gaecaniT qvemoT mocemul pirobebs:
I. kiTxvis unaris Sefaseba axali meTodiT muSaobis dawyebamde da meTodis
gamoyenebis Semdeg.
II. paralelur II klasSi (sadac isev Zveli meTodiT muSaobda maswavlebeli)
kiTxvis unaris Sefaseba semestris dasawyisSi da semestris bolos da samizne
klasis SedegebTan Sedareba.
III. moswavleebis mSoblebis gafrTxileba, rom aRniSnuli semestris ganmavlobaSi
gaekontrolebinaT Svilebis saSinao davalebebi.

am pirobaTagan romlis ganxorcieleba iyo saWiro, rom maswavlebels aRniSnuli


daskvnis gamotanis safuZveli hqonoda?
(a)
(b)
(g)
(d)

mxolod I
mxolod II
I da II
I da III

24. teqstze muSaobis erT-erTi meTodi _ ,,mozaika _ gulisxmobs moswavleebis


ganawilebas jgufebSi. TiToeul monawiles maswavlebeli samuSaod aZlevs teqstis
garkveul monakveTs, romlis Sinaarsis ,,eqspertic xdeba moswavle. Semdeg
sxvadasxva jgufis wevrebi, romlebic Seiswavlian erTsa da imave fragments,
xvdebian erTmaneTs ,,eqspertTa jgufebSi sakuTari fragmentis gansaxilvelad.
eqspertul jgufebSi monawileebi msjeloben am fragmentis Sinaarsis Sesaxeb.
Semdeg dabrundebian sawyis jgufebSi da gaacnoben ,,kolegebs sakuTari
fragmentis Sinaarss.

qvemoT CamoTvlilTagan romeli unaris ganviTarebas uwyobs es meTodi yvelaze


naklebad xels?
(a)
(b)
(g)
(d)

Tanatolebis azris mosmenisa da gaziarebis


individualuri pasuxismgeblobis Camoyalibebis
mTliani teqstis individualurad damuSavebis
teqstis gaazrebaSi sxvebisTvis daxmarebis gawevis

96

653040

25. qvemoT mocemulia rekomendaciebi kiTxvis swavlebasTan dakavSirebiT. romeli


rekomendacia Seesabameba kiTxvis swavlebis dabalansebul midgomas?
(a) ZiriTadi yuradReba mimarTuli unda iyos kiTxvaSi problemebis mqone
bavSvebis mier sityvebSi bgerebis garCevisa da dekodirebis Cvevis aTvisebaze.
(b) grafemis fonemad dekodirebis Cvevebis SemuSaveba bavSvisTvis saintereso,
Sinaarsian masalaze dayrdnobiT unda xdebodes.
(g) mTavaria sityvis mniSvnelobis gageba, romlis safuZvelzec moxdeba sityvisa
da masSi Semavali bgeriTi SeTanxmebebis cnoba.
(d) damwerlobis anbanuri sistemis mqone enaSi kiTxvis aTviseba mizanSewonilia
aso-bgeriTi Sesatyvisobis pirdapiri swavlebiT.
26. maswavleblis
mizania
I
klasis
moswavleebs
ganuviTaros
fonemebis
gacnobierebis unari. qvemoT CamoTvlilTagan romeli davaleba gamoadgeba mas am
miznisTvis?
(a) maswavlebeli asaxelebs bgerebs, moswavleebma unda moZebnon am bgerebis
Sesatyvisi asoebi plakatze.
(b) maswavlebeli sTxovs moswavleebs, sityvaSi erTi bgera Secvalon ise, rom sxva
sityva gamovides.
(g) maswavlebeli dafaze wers sityvas da sTxovs moswavleebs, aawyon es sityva
moZravi anbanis gamoyenebiT.
(d) maswavlebeli sTxovs moswavleebs, masTan erTad xmamaRla da garkveviT
`gaaxmovanon anbanis asoebi.
27. zogierTi mecnieris azriT, pirveli wlis bolos kiTxvis swavlaSi warmatebis
winaswarmetyveleba SesaZlebelia bgerebisa da marcvlebis sityvaSi gaerTianebis
unaris mixedviT. kiTxvis swavlebis romeli midgomis sasargeblod metyvelebs
aRniSnuli faqti?
(a) aRmavali modelis, romlis mixedviTac informaciis gardaqmna mimdinareobs
qvemodan zemoT, nawilidan (aso-bgeridan) mTelisken (sityvisken).
(b) aRmavali modelis, romlis mixedviTac kiTxvis swavleba konteqstze
dayrdnobiT sityvis gamocnobis strategiiT unda ganxorcieldes.
(g) daRmavali modelis, romlis mixedviTac sityvis da masSi Semavali bgerebis
cnoba sityvis mniSvnelobis safuZvelze unda moxdes.
(d) daRmavali modelis, romlis mixedviTac kiTxvis swavleba asoebsa da maT
bgeriT Sesatyvisebs Soris kavSiris damyarebis Cvevis gamomuSavebaa.
28. ana werisas xSirad uSvebs Secdomebs, aklebs an amatebs asoebs sityvaSi.
aRwereT aqtivoba, romelic daexmareba anas am problemis daZlevaSi da Tan
saSualebas miscems, Tavad aRmoaCinos da gaasworos sakuTari Secdomebi.
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
(maqsimaluri qula _ 2)
97

653040

waikiTxeT IV klasis moswavleebisTvis gankuTvnili teqsti, SeasruleT 29-e, 30-e


da 31-e davalebebi.
adamians
uZvelesi droidan ainteresebda, rogor frenen Citebi. berZnuli
miTis mixedviT, pirvelad haerSi dedalosi da ikarosi afrindnen. maT bumbulisa
da cvilis frTebi gaukeTebiaT, magram mzesTan axlos misulan da orive Zirs
danarcxebula gamomgoneblebi frTebs xan velosipeds umagrebdnen, xan urmebs,
Tumca, miwas veravin ascda. 1850 wels mecnierma jorj keilim gamoigona manqana,
romliTac is gorakidan eSveboda da Semdeg qaris saSualebiT haerSi adioda.
jorjis manqana mxolod qarian amindSi dafrinavda. feliqs diu tamplma axali
modeli Seqmna _ mas Zrava daumata. da ai, is daeSva gorakidan, raTa siCqare
ganeviTarebina da kidevac afrinda! Tumca, maleve Camovarda _ Zrava Zalian
mZime iyo. amerikeli Zmebi raitebi iyvnen pirvelebi, romelTa mcdelobac
warmatebuli aRmoCnda. 1903 wels maT Seqmnes Zraviani TviTmfrinavi mbrunavi
TavebiT, romlebsac propelerebi uwodes. ,,propeleri haers Seisrutavs da ukan
gaiwovs, TviTmfrinavi ki win wava,~ _ fiqrobdnen isini.

29. zemoT mocemul teqstTan dakavSirebiT dausviT moswavleebs SekiTxva, romlis


saSualebiT daadgenT, SeuZliaT Tu ara maT movlenaTa Soris mizezSedegobrivi
mimarTebebis danaxva.
_______________________________________________________________________
(maqsimaluri qula _ 1)
30. dausviT moswavleebs SekiTxva, romlis saSualebiT daadgenT, SeuZliaT Tu
ara maT teqstis sxvadasxva nawilSi mocemuli informaciis erTmaneTTan
dakavSireba da masze dayrdnobiT daskvnis gamotana.
_______________________________________________________________________
(maqsimaluri qula _ 1)
31. dausviT moswavleebs SekiTxva, romelic axali informaciis sakuTar
codnasTan integraciis saSualebas miscems da wakiTxulis gaazrebaSi daexmareba.
_______________________________________________________________________
(maqsimaluri qula _ 1)

98

653040

bunebismetyveleba
32. adamianis organizmSi ultraiisferi sxivebis zemoqmedebis Sedegad
warmoiqmneba vitamini:
(a) C
(b) A
(g) K
(d) D

33. ra aris mcenareSi qlorofilis ZiriTadi funqcia?


(a) sinaTlis energiis STanTqma
(b) naxSirorJangis daSla
(g) mcenaris dacva mwerebisagan
(d) wylis aorTqleba

34. bioturi faqtorebis zemoqmedebis Sedegi aris:


(a) lpoba
(b) wyaldidoba
(g) zamTris Zili
(d) frinvelebis gadafrena

35. vegetatiur gamravlebas ar miekuTvneba:


(a) foTliT gamravleba
(b) pwkaliT gamravleba
(g) bolqviT gamravleba
(d) TesliT gamravleba

36. zRvis donidan erTsa da imave simaRleze sad dneba Tovli ufro gvian?
(a) mdeloze
(b) tyeSi
(g) WalaSi
(d) plaJze

37. ra damtkicda fernando magelanis mogzaurobiT?


(a) dedamiwis sidide
(b) dedamiwis daxriloba
(g) dedamiwis moZraoba
(d) dedamiwis sferoseburoba

99

653040

38. reliefis romel formas Seesabameba gansazRvreba: movakebuli, brtyeli an


susttalRovani zedapiri, romlis absoluturi simaRle 500 m-s aRemateba?
(a) zegans
(b) maRlobs
(g) mTianeTs
(d) dablobs
39. rukaze mocemulia warwera: 5068 m. ras aRniSnavs is?
(a) rukis masStabs
(b) SefardebiT simaRles
(g) absolutur simaRles
(d) mezobel mwvervalebs Soris manZils
40. suraTze mocemulia toli masis mqone sxvadasxva masalisgan damzadebuli sami
burTula. romeli burTulaa damzadebuli yvelaze didi simkvrivis mqone
nivTierebisgan?

(a)
(b)
(g)
(d)

1
2
3
yvela burTula erTi da imave simkvrivis masalisganaa damzadebuli

41. CamoTvlilTagan romelia qimiuri movlena?


(a) yinulis lRoba
(b) wylis aorTqleba
(g) liTonis gadadnoba
(d) sanTlis wva
42. daadgineT Sesabamisoba pirveli svetisa da meore svetis elementebs Soris.
qvemoT mocemul cxrilSi pirveli svetis elementebis aRmniSvnel asoebs
miuwereT meore svetis Sesabamisi elementebis nomrebi (gaiTvaliswineT, rom

pasuxi SeiZleba ganmeordes).


(a)
(b)
(g)
(d)

foladis burTula
difuzia
moculoba
manZili
a

1. fizikuri sidide
2. fizikuri sxeuli
3. fizikuri movlena

100

653040

43. ekam Semdegi cda Caatara: or WiqaSi Cayara lobios ramdenime marcvali da
daasxa maT wyali ise, rom pirvel WiqaSi marcvlebi mTlianad daifara wyliT,
meoreSi ki _ nawilobriv. orive Wiqa erTnair pirobebSi moaTavsa. ramdenime
dRis Semdeg daakvirda cvlilebebs. aRmoCnda, rom pirvel WiqaSi Teslebi dalpa,
xolo meoreSi _ aRmocenda.

cdis Sesaxeb mocemul informaciaze dayrdnobiT miuTiTeT is konkretuli


sakiTxi, romlis swavlebis drosac sTxovdiT moswavleebs amgvari cdis Catarebas.
auxseniT moswavleebs cdaSi miRebuli Sedegis mizezi.
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
(maqsimaluri qula 2)

44. Tqveni mizania, IV klasis moswavleebs auxsnaT, ra ganapirobebs weliwadis


droebis monacvleobas. aRwereT aqtivoba, romelsac SesTavazebdiT moswavleebs.
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
(maqsimaluri qula 2)

101

653040

maTematika
45. x da y kenti naturaluri ricxvebia. qvemoT CamoTvlilTagan romelia luwi?
(a)
(b)
(g)
(d)

x 2y
2x 3 y
3x 4 y
3x 5 y

46. qvemoT CamoTvlilTagan romeli Sedegi dagarwmunebdaT,


SeuZlia rigobiTi ricxviTi saxelis gamoyeneba?
(a)
(b)
(g)
(d)

rom

moswavles

SeuZlia daasaxelos meramdenea saganTa mwkrivSi miTiTebuli sagani.


SeuZlia CamoTvalos rigobiTi ricxviTi saxelebi.
iTvlis `win/ukan~ maswavleblis mier miTiTebuli ricxvidan.
asaxelebs mocemuli ricxvis wina da momdevno ricxvebs.

47. ABC tolferda samkuTxedis BC ferdis sigrZe 8 sm-iT metia


AC fuZis sigrZeze. samkuTxedis perimetri 25 sm-is tolia.
ris tolia am samkuTxedis fuZis sigrZe?
(a)
(b)
(g)
(d)

3 sm
6 sm
9 sm
12 sm

48. elenem, Teonam da iraklim sul 28 soko Seagroves. elenem 4-jer meti soko
Seagrova, vidre Teonam, xolo iraklim _ 12-iT naklebi, vidre elenem da Teonam
erTad. ramdeni soko Seugrovebia iraklis?
(a)
(b)
(g)
(d)

5
6
7
8

102

653040

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------diagramaze warmodgenilia, ramden aTas litr mineralur wyals


wylebis Camomsxmeli kompania kvartlebis mixedviT 2001-2004 wlebSi.

asxamda

diagramis mixedviT upasuxeT Semdeg 2 SekiTxvas:


49. romel wels meryeobda kompaniis mier Camosxmuli mineraluri wylebis
raodenoba kvartlebis mixedviT 45-70 aTasi litris farglebSi?
(a)
(b)
(g)
(d)

2001
2002
2003
2004

wels
wels
wels
wels

50. ramdeni aTasi litriT meti mineraluri wyali Camoasxa kompaniam 2002 wels
2001 welTan SedarebiT?
(a)
(b)
(g)
(d)

5
10
15
20

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

103

653040

51. ricxvTa RerZis O saTavis sxvadasxva mxares mdebare A da B wertilebs


Soris manZili 8 erTeulis tolia, OA OB . A wertili ufro marcxniv
mdebareobs, vidre B wertili. C 4 wertili mdebareobs:

(a)
(b)
(g)
(d)

O
O
A
B

da B wertilebs Soris
da A wertilebs Soris
wertilis marcxniv
wertilis marjvniv

52. pirvelklaselebi SekiTxvaze: suraTze

erTnairi figurebi xatia Tu


gansxvavebuli? _ xSirad pasuxoben, rom
suraTze ori gansxvavebuli figura xatia.
qvemoT CamoTvlilTagan romelia am Secdomis
gamomwvevi mizezi?
I. am asakSi jer kidev ar aris Camoyalibebuli geometriuli figurebis
igiveobrivad aRqmis unari maTi zomisa da mdebareobis miuxedavad.
II. bavSvi mijaWvulia TvalsaCino mocemulobas, erTmaneTisgan mdebareobiT
gansxvavebul erTnair geometriul figurebs ver aRiqvams, rogorc identurebs.
III. bavSvebs jer kidev ar aqvT Camoyalibebuli sivrciTi mimarTebebis garCevis
unari: ver ganarCeven `marjvniv/marcxniv~, `zemoT/qvemoT~ mimarTebebs.
(a)
(b)
(g)
(d)

mxolod I
II da III
I da II
mxolod III

53. 74 litri RviniT ramdenime 11-litriani da ramdenime 6-litriani kasri gaavses.


ris tolia RviniT gavsebuli kasrebis saerTo raodenoba?
(a)
(b)
(g)
(d)

7
8
9
10

104

653040

54. gzis gasamagreblad samSeneblo blokebiT aaSenes 1 m siganisa da 3 m


simaRlis kedeli. sul dasWirdaT 96 cali samSeneblo bloki. ramdeni metris
tolia am kedlis sigrZe, Tu yoveli kuburi metris asaSeneblad saWiro iyo
4 cali samSeneblo bloki?
(a)
(b)
(g)
(d)

6
8
10
12

55. daTos klasSi 15 moswavle daToze dabalia. roca SearCies am klasis


12 yvelaze maRali moswavle, maT Soris daToc moxvda. SerCeulTagan daToze
dabali 2 moswavle aRmoCnda. sul ramdeni moswavlea daTos klasSi?
(a)
(b)
(g)
(d)

24
25
27
29

56. mocemulia TamaSi (sagakveTilo aqtivoba): maswavlebels winaswar momzadebuli


aqvs muyaosgan gamoWrili sxvadasxva zomis samkuTxedi, oTxkuTxedi da
xuTkuTxedi.
erT-erTi
moswavlis
amocanaa,
Tvalaxveulma
TanaklaselTa
miniSnebebis daxmarebiT ipovos damaluli figura da SexebiT amoicnos, Tu ra
figuraa es. Tanaklaselebis miniSnebebi Semdegi saxisaa: `gadadgi ori nabiji win,
erTi nabiji marjvniv, xeli zeviT aswie...~ romeli unarebis ganviTarebas isaxavs
miznad es TamaSi?
I. geometriuli figurebis cnobasa da dasaxelebas maTi zomis miuxedavad
II. geometriuli figurebis klasifikacias
III. moqmedebis damoukideblad dagegmvasa da ganxorcielebas
IV. sivrciTi mimarTebebis garCevas, sivrceSi orientacias
(a)
(b)
(g)
(d)

I da IV
I da III
II da III
II da IV

105

653040

57. vTqvaT, axla saRamos 7-is naxevaria. ramdeni saaTis win iyo guSindeli dRis
dilis 10-is naxevari?
(a)
(b)
(g)
(d)

17
21
27
33

58. saerTo wveros mqone tolgverda samkuTxedebis


gverdebiT Sedgenili kuTxeebidan erT-erTis sididea 125
(ix. naxazi).
ramdeni gradusia kuTxis sidide?
(a)
(b)
(g)
(d)

95
110
115
120

59. A qveyanas saerTo sazRvari aqvs mxolod B da D qveynebTan, B qveyanas _


mxolod A da C qveynebTan, xolo C qveyanas _ mxolod B qveyanasTan.
romeli qveynis sazRvrebi unda gadakveTos matarebelma, rom D qveynidan
C qveyanaSi moxvdes?
(a)
(b)
(g)
(d)

mxolod B qveynis
mxolod A qveynis
jer B qveynis da Semdeg A qveynis
jer A qveynis da Semdeg B qveynis

60. mocemulTagan romeli naxazi gamodgeba imis sailustraciod, rom 4 : 1 8 ?


5

(a)

(b)

(g)

106

10

(d)

653040

61. TiToeuli anTebuli naTura yovel saaTSi erTi da imave Rirebulebis


eleqtroenergias xarjavs. 8 naTura 4 saaTSi 80 TeTris Rirebulebis eleqtroenergias xarjavs. ramdeni laris toli iqneba 20 naTuris mier 3 saaTSi
daxarjuli eleqtroenergiis Rirebuleba?
(a)
(b)
(g)
(d)

1,2
1,5
1,8
2

62. marTkuTxedi dayofilia 8 tol kvadratad. dayofis Sedegad miRebuli


kvadratis perimetris Sefardeba mocemuli marTkuTxedis perimetrTan SeiZleba
Tu ara iyos 1 -is toli?
4

pasuxi daasabuTeT.
(maqsimaluri qula _ 3)

107

653040

63. moswavleebma Semdegi davalebebi Seasrules:


1) gamoTvaleT:
I. 60813 34852 9107 398

II. 5304 203

III. 13743: 27 .

2) naxazze mocemuli figurebidan romlebia marTkuTxedebi?

3) sul ramdeni samniSna ricxvi SeiZleba SevadginoT


cifrebisagan 0, 2 da 5 ?
erT-erTi moswavlis namuSevari aseTi iyo:

miuTiTeT

moswavlis

mier

daSvebuli

TiToeuli

Secdoma

da

dawereT

Sesworebuli varianti (moswavlisTvis gasageb enaze).


moswavlis mier sworad gadadgmuli nabijebidan romlisTvis imsaxurebs
moswavle yvelaze metad Seqebas, daSvebuli Secdomebidan ki romelia
yvelaze arsebiTi?
pasuxi daasabuTeT.
(maqsimaluri qula _ 4)
108

653040

109

653040

akademiuri unarebi
wakiTxuli teqstis gaazreba
yuradRebiT waikiTxeT da gaiazreT teqsti. TiToeuli SekiTxvis savaraudo
pasuxebidan airCieT is varianti, romelic marTebulia mocemuli teqstis mixedviT.
bazisur emociebTan erTad (sixaruli, brazi, SiSi da a. S.), adamianebisTvis
damaxasiaTebelia meoreuli, ufro rTuli emociebi, magaliTad, sircxvili, siamaye
da danaSaulis grZnoba. aseT emociebs me-s cnobierebasTan dakavSirebuli
emociebi ewodeba, vinaidan TiToeuli maTgani gavlenas axdens me-s gancdis
gamZafrebaze. Tu gvrcxvenia an uxerxulad vgrZobT Tavs, vcdilobT, moviqceT
ise, rom sxvebisTvis Cveni Secdoma an warumatebloba SesamCnevi ar iyos.
danaSaulis grZnoba vinmesTvis zianis miyenebis dros Cndeba. aseT situaciaSi Cven
mier Cadenili araswori saqcielis gamosworebasa da urTierTobis aRdgenas
vcdilobT. siamaye ki, piriqiT, sakuTari miRwevebiT kmayofilebas gulisxmobs,
romlis drosac survili gviCndeba, sxvebs movuyveT, rogor mivaRwieT dasaxul
mizans da ra gegmebis ganxorcielebas vapirebT momavalSi.
sakuTari emociebis gacnobierebisa da gagebis unaris ganviTareba
SemecnebiT ganviTarebas ukavSirdeba. 4-5 wlis bavSvebi siamayis nacvlad
sixaruls, bednierebasa da aRfrTovanebas, danaSaulis grZnobis nacvlad ki _
dasjis SiSs aRweren. skolis asakis bavSvebs ukeT SeuZliaT axsnan sakuTari
emociebi. Tu 6-7 wlis asakSi siamayis mizezad ufrosebis mxridan Seqebas
asaxeleben, 8 wlis asakidan bavSvebi siamayesa da danaSaulis grZnobas ukve
sakuTar warmatebasa Tu warumateblobas ukavSireben. siamayis, sircxvilis an
danaSaulis gancdis kompleqsuri gageba socialuri gamocdilebis safuZvelze
kognituri ganviTarebis kvaldakval yalibdeba.
bavSvebSi, romlebsac mSoblebi xSirad maT uaryofiT Tvisebaze an araswor
saqcielze miuTiTeben, me-s cnobierebasTan dakavSirebuli emociebi ufro mZafria
warumateblobis SemTxvevaSi gadametebuli sircxvilis, warmatebis SemTxvevaSi
ki gadametebuli siamayis grZnoba uCndebaT. im bavSvebSi, romelTa mSoblebi,
piriqiT, ZiriTad yuradRebas alternatiul gonivrul qcevaze amaxvileben,
sircxvilisa da siamayis grZnobebi zomieria. Sesabamisad, isini siZneleebs
gacilebiT ukeT umklavdebian.
sircxvilis Zlieri grZnoba adaptaciasTan dakavSirebul problemas
gulCaTxrobilobasa da depresias, agreTve, sircxvilis grZnobis maprovocirebeli
situaciisa da adamianebis mimarT brazsa da agresias iwvevs. danaSaulis grZnobas
ufro konkretuli xasiaTi aqvs, radgan konkretul qmedebas Tu umoqmedobas
ukavSirdeba da, Sesabamisad, naklebad axdens uaryofiT gavlenas TviTSefasebaze.
danaSaulis grZnoba, romelic garkveul situaciebSi Cndeba da romelsac
sircxvilis grZnoba ar mosdevs, piriqiT, bavSvs saziano impulsebis daZlevaSi
exmareba da mis mier Cadenili cudi saqcielis gamosworebisa da ufro
gonivruli qcevisaken ubiZgebs.
me-s cnobierebasTan dakavSirebuli emociebis CamoyalibebisTvis kulturas
didi mniSvneloba aqvs. dasavleTis individualistur sazogadoebebSi bavSvs
aswavlian, iamayos pirovnuli miRwevebiT, magaliTad, Tu burTi yvelaze Sors
gadaagdo, gaimarjva TamaSSi an kargi niSnebi miiRo. koleqtivistur qveynebSi,
rogoricaa, magaliTad, CineTi an iaponia, mxolod pirovnul warmatebaze
yuradRebis gamaxvileba uxerxulobis gancdas aCens. Cinel mSoblebs miaCniaT, rom
cudi saqcielis Cadenis SemTxvevaSi bavSvi sircxvils aucilebelad unda
grZnobdes. isini bavSvebs ukve sami wlidan aswavlian sircxvilis grZnobis
gamoyenebiT kargisgan cudis garCevas, magram imas ar iTvaliswineben, rom
SesaZloa, gadaWarbebulma sircxvilis grZnobam bavSvis TviTSefasebas ziani
miayenos.
110
653040

64. ratom uwodeben


dakavSirebul emociebs?

meoreul

anu

rTul

emociebs

me-s

cnobierebasTan

(a) es emociebi sakuTari Tavis mimarT damokidebulebaze axdens gavlenas da,


Sesabamisad, qcevis cvlilebas ganapirobebs
(b) es emociebi uaryofiTad aisaxeba adamianis TviTSefasebaze, rac garSemomyofTa
mimarT misi qcevis cvlilebas ganapirobebs
(g) am emociebis gamoxatvis unari momavalSi adamianis warmatebasa Tu
warumateblobas ganapirobebs
(d) es emociebi adamians TviTanalizis saSualebas aZlevs da sakuTari araswori
qcevis gamosworebisa da sxvebTan urTierTobis gaumjobesebisken ubiZgebs

65. ras gulisxmobs winadadeba: ,,siamayis, sircxvilisa an danaSaulis gancdis


kompleqsuri gageba socialuri gamocdilebis safuZvelze kognituri ganviTarebis
kvaldakval yalibdeba?
(a) asakis matebasTan da, Sesabamisad, gamocdilebis dagrovebasTan erTad bavSvebi
ukeT gamoxataven siamayis, sircxvilisa Tu danaSaulis grZnobas
(b) kognituri ganviTareba da Sesabamisi socialuri gamocdileba xels uwyobs
bavSvis mier meoreuli emociebis mizezebis gacnobierebis unaris Camoyalibebas
(g) kognituri ganviTarebis garkveuli donea saWiro, rom bavSvma meoreuli
emociebis socialur gamocdilebasTan dakavSireba SeZlos
(d) ufrosebis reaqcia bavSvis ama Tu im qcevaze mniSvnelovanwilad ganapirobebs
siamayis, sircxvilisa Tu danaSaulis grZnobis gacnobierebis unaris
Camoyalibebas

66. qvemoT mocemulia ramdenime umcrosi saskolo asakis bavSvis msjeloba.


romeli Seesabameba emociuri cnobierebis ganviTarebis yvelaze maRal safexurs?
(a)
(b)
(g)
(d)

,,me
,,me
,,me
,,me

amayi var,
amayi var,
mrcxvenia,
damnaSave

imitom rom mamam fexburTis matCze wamiyvana.~


radgan bevrs vecade da samkuTxedis daxazva SevZeli.~
imitom, rom sakontrolo weraSi cudi niSani miviRe.~
var, radgan Wiqis gatexvis gamo dedam damsaja.~

111

653040

67. IV abzacis mixedviT, sircxvilis grZnoba danaSaulis grZnobasTan SedarebiT


ufro uaryofiT zegavlenas axdens bavSvis TviTSefasebaze da, Sesabamisad, mis
adaptaciur unarebze, radgan:
(a) ukavSirdeba ara konkretul qcevas ama Tu im situaciaSi, aramed bavSvis mier
sakuTari SesaZleblobebisa da Tvisebebis uaryofiT Sefasebas
(b) xels uSlis bavSvs, gaakontrolos sakuTari impulsebi da moifiqros sxva
ufro gonivruli qceva
(g) bavSvs destruqciuli emociebi uCndeba im adamianebis mimarT, vinc
dakavSirebuli iyo sircxvilis grZnobis maprovocirebel situaciasTan
(d) gulCaTxrobilobasa da depresias iwvevs, Tumca, gonivruli qcevis
gamosworebis gzebis Ziebas uwyobs xels

68. bavSvi ukeT gaumklavdeba siZneleebs, Tu mSoblebis reaqcia mis warumatebel


qcevaze Semdegia:
(a)
(b)
(g)
(d)

`ase xom ukve scade; modi, amjerad sxvanairad gavakeToT...~


,,Sexede, Seni megobari rogor akeTebs, Senc xom SegeZlo ase gagekeTebina... ~
,,Sen Secdoma dauSvi, Tumca es SenTvis mainc kargi Sedegia~
,,Sen ar gamogivida, modi, me gaCveneb, rogor unda gaakeTo~

69. Cineli bavSvebis sityvaTa marags sityva `sircxvili~ gacilebiT ufro adre
emateba,
vidre
es
xdeba
maT
Crdiloamerikel
TanatolebSi.
qvemoT
CamoTvlilTagan romelSia asaxuli konkretuli mizezi am faqtis asaxsnelad?
(a) Cineli mSoblebi ar iTvaliswineben, rom gadaWarbebulma sircxvilis grZnobam
SesaZloa bavSvis TviTSefasebas ziani miayenos
(b) koleqtivistur qveynebSi pirovnul warmatebaze yuradRebis gamaxvileba
uxerxulobis gancdas aCens
(g) Cineli mSoblebi ukve 3 wlidan aswavlian bavSvebs sircxvilis grZnobis
gamoyenebiT kargisgan cudis garCevas
(d) Cinel mSoblebs miaCniaT, rom cudi saqcielis Cadenis SemTxvevaSi bavSvi
sircxvils aucilebelad unda grZnobdes

70. teqstis avtoris ZiriTadi mizania:


(a) warmoaCinos mSobelTa roli bavSvis emociuri ganviTarebisa da qcevis
Camoyalibebis procesSi
(b) xazi gausvas socialuri gamocdilebis rols bazisuri emociebisa da me-s
cnobierebasTan dakavSirebuli emociebis CamoyalibebaSi
(g) gaaanalizos sxvadasxva asakis bavSvTa emociebis gamoxatvis unaris ganviTarebis
Taviseburebebi kulturul konteqstSi
(d) ganixilos erT-erTi tipis emociebis ganviTarebis Taviseburebebi socialuri
gamocdilebisa da kulturuli konteqstis gaTvaliswinebiT

112

653040

analitikuri wera
71. SegaxsenebT ramdenime sabavSvo nawarmoebis Sinaarss:
jani rodaris sabavSvo moTxrobis gmiri, patara jelsomino saocar qveyanaSi
moxvda, sadac sastiki da gaiZvera mekobre mefobda. am qveyanaSi sityva `mekobre~
patiosan adamians niSnavda, purs melans eZaxdnen, yvels _ saSlels, safunTuSeSi
sakancelario nivTebi iyideboda, sakancelario maRaziaSi ki _ puri. yovel
diliT xalxi erTmaneTs `dila mSvidobisas~ ki ara, `Zili nebisas~ usurvebda.
cruTa qveyanaSi ZaRlebi knaodnen, katebi yefdnen, Tagvebi Rrialebdnen, lomebi
ki wripinebdnen.
mefis
brZanebiT,
gamravlebis
tabulaSi
ricxvebs
adgili
Seucvales.
gamravlebis nacvlad unda gageyo, Tu mimateba gindoda, unda gamogeklo....
donald bisetis erT moTxrobaSi yvavi alisa sizmars naxavs, yiramala
sizmars: katebi ZaRlebze nadiroben, Tagvebi _ katebze, foranSi merZeve Sebmula,
cxeni kofoze zis da merZeves aCqarebs, bavSvebi mSoblebs tuqsaven, mSoblebi
tirian: `mets aRar vizamT!~ RamiT mze anaTebs, dRisiT _ mTvare da varskvlavebi.
`esec Tu cxovrebaa! yvelaferi yiramalaa!~ _ ambobs kata muri.

gaixseneT qarTuli xalxuri leqsic:


sanTlis guTans avaSeneb,
Sig Sevabam uRels devsa,
zRvaSi vxnav da zRvaSi vTesav,
xmelze vinadireb Tevzsa.
yinulze kalos gavlewav
da mSralze gadavyri bzesa,
WinWvelas godors avkideb
da devebs davuyri bzesa.

sabavSvo nawarmoebebSi xSirad yvelaferi `yiramalaa~,


mTqmeli realurs cvlis ararealuriT. imsjeleT:

mwerali

Tu

leqsis

ra mizniT mimarTaven sabavSvo nawarmoebTa avtorebi am xerxs.


ra pozitiuri Sedegebi SeiZleba mohyves bavSvisTvis amgvari Sinaarsis
mqone nawarmoebis swavlebas.
msjelobis gasamyareblad moiyvaneT argumentebi da magaliTebi.

Tqven mier dawerili Txzuleba unda Seicavdes, sul mcire, 100 sityvas.

113

653040

1
2
3
4
5

: 8

2 .
, , 1 .

1 .

6
7
8

: 1

2
9

: 1

3
10

: 1

4
114

11

: 1
1 : - ;
.
0 :
.

12

: 1
1 : , , ,
.
0 : .

13

: 1
1 : (, , ) IV
;
0 : ,
; .

14

: 2
2 : , (,
...); IV
;
1 : IV ;
0 : , ;
.

15

: 1
1 :
;
0 : , ;
.

16

: 2
2 : ,
,
; ,
, , ,
;
115

1 : ,
,
;
, ,
, ,
;
0 : , ;
.

17

: 1
1 : :

, ;

;
0 : .

116


18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28

: 2
2 :
, ,
;
1 :
, , ,
;
0 : ;
; .

29

: 1
1 : , ,
;
0 : / ; .

30

: 1
1 : ,

;
0 : / ; .

117

31

: 1
1 : ,
;
0 : / ; .

32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43

2
3
: 2

2 :
, ;
1 : ,
, ;
0 : .

118

44

: 2
2 :
,
;
1 : ,
, ,
;
0 : .

45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62

: 3
3 : ,
1 - ;

2 : ,
2 -, 1 - ;

1 : 8
(, );
0 : .

119

63

: 4
6 :
1) I. , .
:

60813

44357
16456

II. . :

5304

203
15912

10608
1076712
III. . :

13743 : 27 509
135
243
243
0
2) 2 : -4
.
3) , ,
0-.
. , 0, 2 5 2 3 3 18
.

I
- +,
- - +.

120


- ( )
+.

-4
+.

+- :

4 : 15-18 +
3 : 11-14 +;
2 : 7-10 +;
1 : 4-6 +;
0 : 3 +.

121



64
65
66
67
68
69
70


71

: 13
1.
, .
2 : , ;
1 : ;
;
0 : , ,
.

: 0 ,
.
2.
,
, .
3 : , , ,
, ;
2 : / ,
,
;
1 : , ,
;
0 : ,
.
3.
, ,
, .
2 : _
, , ; ,
;
1 : , , ,
;
;
;
0 :
( , . . ); ,
;
- , , .
122

4. ,
, ,
, .
3 : , ,
,
.
2 : 2-3 ,
,
1 : , ,
. -
.
0 : ; ;
;
5. , ,
,
.
3 : , -
,
.
2 : , -
,
.
1 : , -,
,
0 : , -,

, ,
:
;
;
,
- ( ),
, ..
, .
, 0 .
, , 100 .
I II .

123

124

52



sxvadasxva tipis davalebaTa instruqciebi


testSi warmodgenili davalebebi
testSi SegxvdebaT:
davalebebi arCeviTi pasuxebiT;
davalebebi Ria daboloebiT;
Sesabamisobis dadgena;
Txzuleba (esei).

sxvadasxvagvaria

formatis

TvalsazrisiT.

arCeviTpasuxebian davalebebSi pirobasa Tu SekiTxvasTan erTad savaraudo


pasuxebic aris mocemuli. davalebis Sesruleba gulisxmobs oTxi savaraudo
pasuxidan erTi swori pasuxis arCevas.

pasuxis moniSvnisas:
pasuxebis furcelze moZebneT davalebis Sesabamisi nomeri;
nomris qveS ipoveT ujra, romelic Tqven mier arCeul pasuxs Seesabameba;
dasviT X niSani am ujraSi.
Tu gsurT pasuxebis furcelze moniSnuli pasuxis gadasworeba, mTlianad
gaaferadeT ujra, romelSic dasviT X niSani, xolo Semdeg moniSneT pasuxis axali
varianti (dasviT X niSani axal ujraSi).
TiToeuli arCeviTpasuxebiani davaleba 1 quliT fasdeba.
davalebebi
Ria
daboloebiT
moiTxovs
dasmul
SekiTxvaze
pasuxis
Camoyalibebas, sakuTari msjelobis gamyarebas saTanado argumentebiT. TiToeuli
Riaboloiani davaleba fasdeba specialuri sqemis mixedviT. Sesasrulebeli
nabijebis gaTvaliswinebiT, davaleba SeiZleba Sefasdes 1, 2 an meti quliT. amgvar
davalebebze pasuxis gasacemad pasuxebis furcelze gamoyofilia sagangebo
adgilebi.
Sesabamisobis dadgenis davalebebSi warmodgenilia monacemTa ori sveti. erT
svetSi mocemulia e. w. piroba (movlenebi, frazebi da a. S.), meoreSi ki _
savaraudo pasuxebi (cnebebi, terminebi da a. S.). davalebis Sesruleba gulisxmobs
erT svetSi mocemuli informaciis misadagebas meore svetSi mocemul
informaciasTan. Sesabamisobis TiToeuli davalebisTvis pasuxebis furcelze
mocemulia cxrili. Tqven unda SeavsoT cxrilis carieli grafebi _ pirobis
aRmniSvneli asos qveS CaweroT misi pasuxis Sesabamisi rigiTi nomeri.
Sesabamisobis dadgenis TiToeuli davaleba 1 quliT fasdeba.
TxzulebaSi unda warmoaCinoT Tqveni pozicia, mosazrebebi SemoTavazebuli
sakiTxis Sesaxeb, konkretuli argumentebiT daasabuToT saTqmeli. Txzulebis
dasawerad pasuxebis furcelze gamoyofilia sagangebo adgili.
Txzulebis maqsimaluri qulaa 13.
126

653041

profesiuli codna da meTodika


1. qvemoT CamoTvlilTagan romels miesadageba daxasiaTeba - arasodes ikveceba da
ikumSeba, Cveulebriv, ar ewarmoeba mravlobiTi da wodebiTSi fuZis saxiTaa
warmodgenili:
(a)
(b)
(g)
(d)

abstraqtul saxels
adamianis gvars
krebiT saxels
adamianis sakuTar saxels

2. ipoveT Secdoma:
(a) erTi da igive adamiani
(b) erTsa da imave adamians
(g) erTi da igive adamianis
(d) erTma da imave adamianma

3. qvemoT CamoTvlilTagan romeli ar aris kalkis magaliTi?


(a) ramdenime axalgazrda patimrobaSi aiyvanes.
(b) aseTi pirobebi namdvilad xelsayrelia.
(g) kompaniis axali produqcia ukve gayidvaSia.
(d) saxezea am yvelafris Sedegi.

4. airCieT sityvis swori forma:


(a) konfidencialuri
(b) konfindencialuri
(g) konfendencialuri
(d) konfedencialuri

5. romel winadadebaSia daSvebuli Secdoma?


(a)
(b)
(g)
(d)

ekonomikuri ganviTareba safrTxes uqmnis garemos.


reformebis dagegmvisas unda gaviTvaliswinoT ekonomikuri faqtorebi.
Cemi moswavle abarebs gamocdebs ekonomiur fakultetze Sesasvlelad.
Cemi ojaxi ekonomiurad xarjavs eleqtroenergias.

127

653041

6. maswavlebeli klasSi muSaobisas iyenebs sxvadasxva tipis leqsikons ucxo sityvaTa


leqsikons, sinonimTa leqsikons, etimologiursa Tu dialeqtizmebis leqsikons da a. S.

ra mizniT imuSavebda maswavlebeli moswavleebTan orTografiul leqsikonze?


(a)
(b)
(g)
(d)

morfologiis swavlebis mizniT


punqtuaciis swavlebis mizniT
moswavleTa leqsikuri maragis gamdidrebis mizniT
moswavleTa werisa da metyvelebis kulturis daxvewis mizniT

7. romel winadadebaSi ar aris daSvebuli sintaqsuri Secdoma?


(a) vuyurebdi mas, romelic wina merxze ijda.
(b) es aris romani, sadac avtoris pozicia ar Cans.
(g) gogona iseTive bejiTi iyo, rogorc misi ufrosi Zma.
(d) gogona uyurebda saxls, romelic bavSvobas axsenebda.

8. qvemoT mocemulia moswavlis naweri, romelSic daSvebulia ramdenime


gramatikuli Secdoma. amoiwereT SecdomiT dawerili sityvebi, miuTiTeT swori
forma da pasuxi daasabuTeT. TiToeuli Secdomis gasworeba da Sesabamisi
dasabuTeba fasdeba 2 quliT.

gaiTvaliswineT, rom moswavlis mier sworad dawerili TiToeuli sityvis mcdari


formiT Secvlis SemTxvevaSi dagakldebaT 1 qula.

_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________

128

653041

9. airCieT zmnis swori forma:


gaanaliza
gaaanaliza

daasabuTeT Tqveni arCevani. ratom iyris Tavs erTad ramdenime -a am zmnaSi, anu
ganmarteT ra funqcia aqvs TiToeul a-s.
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________

(maqsimaluri qula 1)
10. daakvirdiT ucxo sityvebs:
re-animacia
re-abilitacia
re-konstruqcia
re-formacia

ra mniSvnelobas sZens am sityvebs prefiqsi -re?


______________________

(maqsimaluri qula 1)
11. daadgineT Sesabamisoba frazeologizmebsa da maTs ganmartebebs Soris.
qvemoT mocemul cxrilSi frazeologizmis aRmniSvnel asos miuwereT misi
ganmartebis Sesabamisi nomeri (gaiTvaliswineT, rom erT-erTi pasuxi zedmetia).
(a)
(b)
(g)
(d)
(e)
(v)

Tavs lafi daasxa


saxtad datova
cibrutiviT trialebs
wyali aamRvria
qvas gaxeTqavs
TiTiT saCvenebelia
a

1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
g

myaria/Seuvalia
bevrs Sromobs
Searcxvina
samagaliToa
gaakvirva
gaurkvevloba Seitana
samarcxvinoa

12. daadgineT Sesabamisoba sityvebsa da maTs mniSvnelobebs Soris. qvemoT


mocemul cxrilSi sityvis aRmniSvnel asos miuwereT misi mniSvnelobis Sesabamisi
nomeri (gaiTvaliswineT, rom erT-erTi pasuxi zedmetia).
(a)
(b)
(g)
(d)

qonguri
qarafi
qorafi
qurani

1.
2.
3.
4.
5.
b

maRali, frialo klde


magarmerqniani maRali xe
uzarmazari talRa
nagebobis Tavze daSenebuli patara sveti
wablisferi cxeni
d

129

653041

13. daadgineT Sesabamisoba sityvebsa da maTs mniSvnelobebs Soris. qvemoT


mocemul cxrilSi sityvis aRmniSvnel asos miuwereT misi mniSvnelobis Sesabamisi
nomeri (gaiTvaliswineT, rom erT-erTi pasuxi zedmetia).
(a)
(b)
(g)
(d)

myvari
hune
argani
bWe

1.
2.
3.
4.
5.
b

cxeni
yvavi
bayayi
joxi
kari

14. daadgineT Sesabamisoba nawarmoebebsa da maTs avtorebs Soris. qvemoT


mocemul cxrilSi nawarmoebis aRmniSvnel asos miuwereT Sesabamisi avtoris
nomeri (gaiTvaliswineT, rom SesaZlebelia avtoris gvaris gameoreba).
(a)
(b)
(g)
(d)
(e)

`heklberi finis Tavgadasavali~


`saidumlo kunZuli~
`kapitan grantis Svilebi~
`uTavo mxedari~
`sami muSketeri~
a

1.
2.
3.
4.

main ridi
Jiul verni
mark tveni
aleqsandre diuma

15. qvemoT mocemulia ori sveti. marcxena svetSi warmodgenilia gamoTqmebi,


marjvenaSi ki _ maTi SesaZlo warmomavloba. daadgineT Sesabamisoba gamoTqmebsa
da maTs warmomavlobas Soris. qvemoT mocemul cxrilSi gamoTqmis aRmniSvnel
asos miuwereT misi warmomavlobis Sesabamisi nomeri.
(a)
(b)
(g)
(d)
(e)
(v)

pigmalioni da galaTea
karTageni unda daingres
amaoeba amaoebaTa
cxenSi vcvli samefos
uZRebi Svili
cxovreba Teatria
a

1.
2.
3.
4.

literaturuli
miTologiuri
bibliuri
istoriuli

130

653041

16.maswavlebelma bavSvebs ise waukiTxa vaJa-fSavelas moTxroba rogor gaCndnen


buebi qveyanaze?, rom ar gaacno misi saTauri da sTxova, TviTon
daesaTaurebinaT igi. moswavleebi Txzavdnen da ganmartavdnen saTauris sakuTar
versiebs. amis Semdeg maswavlebelma bavSvebs gaacno moTxrobis avtoriseuli
saTauri.

CamoTvlilTagan risTvis ver gamoiyenebda maswavlebeli am davalebas?


(a)
(b)
(g)
(d)

imisTvis, rom
imisTvis, rom
imisTvis, rom
imisTvis, rom
SesaZlebloba.

warmoeCina nawarmoebis mxatvruli Rirsebebi.


bavSvebi mimxvdariyvnen teqstis mTavar saTqmels.
bavSvebisTvis gaeRviZebina avtorTan TanaSemoqmedebis survili.
eCvenebina nawarmoebis kiTxviTi winadadebiT dasaTaurebis

17. me-6 klasis qarTuli enisa da literaturis maswavlebelma gakveTilze


isaubra literaturuli Txrobis xerxebze da Tavis moswavleebs gaacno mark
tvenis `tom soieris Tavgadasavlis dasawyisis qarTuli Targmani:
,,_ tom!
pasuxi ar aris.
_ tom!
pasuxi ar aris.
_ ra daemarTa im biWs? tom!
moxucma cxvirze Camoiwia saTvale da saTvalis zemodan moaTvaliera mTeli
oTaxi...~

ra mizniT SesTavazebda maswavlebeli bavSvebs am nimuSs?


(a) raTa bavSvebisTvis gaecno mark tvenis Semoqmedeba.
(b) raTa eCvenebina, rom mTavar gmirs tomi hqvia.
(g) raTa eCvenebina, rom nawarmoebis dawyeba SesaZlebelia personaJTa Sesaxeb
informaciis winaswar gacnobis gareSec.
(d) raTa bavSvebisTvis eCvenebina, rogori upasuxismgebloa nawarmoebis
personaJi.
18. moswavleebma moTxrobis Seswavla daasrules. maswavlebelma maT SesTavaza
amgvari saSinao davaleba: `warmoidgineT da aRwereT moTxrobis mTavari
personaJis bavSvoba, rac nawarmoebSi ar aris naCvenebi~.

ra mizans ar SeiZleba isaxavdes es davaleba?


(a)
(b)
(g)
(d)

moswavles ganuviTardes mxatvruli nawarmoebis damoukideblad Seqmnis unari


moswavles ganuviTardes literaturuli warmosaxvis unari
moswavle ukeTesad, ufro Rrmad Cawvdes literaturuli personaJis xasiaTs
moswavles daanaxos literaturul nawarmoebSi personaJis bavSvobis asaxvis
mniSvneloba

131

653041

19. moswavleebma daasrules me-19 saukunis cxovrebis amsaxveli erT-erTi


moTxrobis Seswavla. maswavlebelma bavSvebs SesTavaza amgvari saSinao davaleba:
`gaaTanamedroveT personaJebi, aqcieT isini Cveni epoqis adamianebad~.

am davalebis mizania, aCvenos moswavleebs, rom:


(a) TiToeul maTgans SeiZleba hqondes moTxrobis weris niWi
(b) nawarmoebis gmirebis winaSe mdgari problemebi dResac aqtualuria
(g) maT unda SeeZloT nebismieri mwerlis stilis imitireba
(d) me-19 saukunis cxovrebasa da Tanamedroveobas erTmaneTTan saerTo araferi
aqvs
20. mas Semdeg, rac moswavleebma Seiswavles akaki wereTlis leqsi `suliko~,
maswavlebelma maT moasmenina am poetur nawarmoebze Seqmnili simRera.

CamoTvlilTagan romeli mosazrebiT ver aixsneba maswavleblis gadawyvetileba?


simReris mosmena moswavles:
(a) poeturi teqstis damaxsovrebas gauadvilebs.
(b) agrZnobinebs akakis leqsis musikalurobas.
(g) ukeTesad ganacdevinebs akakis leqsis ganwyobas.
(d) daarwmunebs poeturi nawarmoebis musikaluri interpretaciis
aucileblobaSi.
21. waikiTxeT galaktionis leqsi `ornamenti~:
fanjris minebze
qarbuqiviT atyda tyeebi _
glediCiebi,
zambaxebi, orxideebi.
gadareuli ornamentiT
moirTo mina.
gareT yinvaa, yvavilebic gadaiyina.

qvemoT mocemulia am leqsis ori fragmentis (gamuqebuli striqonebis)


sxvadasxvagvari axsna. CamoTvlilTagan romeli axsna ar aris marTebuli?
(a) fraza _ `qarbuqiviT atyda tyeebi~ _ SeiZleba gamoviyenoT Sedarebis
saswavleblad, xeebis msgavsi gamosaxulebebis qaosuroba Sedarebulia
qarbuqTan, Cndeba sicivis da qarbuqis gancda
(b) `qarbuqiviT atyda tyeebi~ _ metaforuli gamoTqmaa, radgan yvavilebis
Tvisebebi (moyvaniloba) da tyis Tviseba (sixSire, atexili tye) gadatanilia
minaze yinvisgan gaCenil gamosaxulebebze
(g) frazaSi `gadareuli ornamentiT moirTo mina~ sityva `gadareuli~ aris
epiTeti, poeturi gansazRvreba; is ufro xatovnad, STambeWdavad gadmoscems
minaze warmoqmnili yinulis `ornamentebis~ simravles da qaosurobas;
(d) `gadareuli ornamentiT moirTo mina~ _ metaforuli gamoTqma ar aris; yinva
minas namdvili ornamentebiT marTlac amkobs. `gadareuli~ ki `ornamentis~
epiTetia, aZlierebs emocias da STambeWdavs xdis aRweril suraTs
132

653041

22. waikiTxeT nawyveti vaJa-fSavelas moTxrobidan xmeli wifeli da SeasruleT


davalebebi.
`yvelas da, maT Soris, mec miyvars maRali, mwvaniT morTuli mTa, gazafxulis
suni, axlad amomavali balaxi, axlad damdnari yinulisTvis rom ujobnia... magram
amJamad yvelaferi maviwydeba da Tvalwin midgeba mxolod erTi xmeli wifeli...~

Txroba pirvel pirSi mimdinareobs. Txrobis es forma garkveul efeqts qmnis.


qvemoT CamoTvlilTagan romel pasuxSi ar aris asaxuli es efeqti marTebulad?
(a) mTxrobelsa da mkiTxvels Soris mWidro emociur kavSirs amyarebs.
(b) STabeWdilebas qmnis, rom avtobiografiuli Janris nawarmoebs vkiTxulobT.
(g) gvarwmunebs, rom avtors marTlac nanaxi da gancdili aqvs is, razec
gvesaubreba.
(d) qmnis erTgvari daswrebis efeqts, anu mkiTxvels asaxuli movlenebis
Tanamonawiles xdis.

amoiwereT sityvebi, romlebic


pirovnebad warmoCndes:

mowmobs,

rom

avtors

ar

surs,

gamorCeul

_______________________________________

(maqsimaluri qula 1)

23. rodesac klasSi daasrules moTxrobis Seswavla, maswavlebelma SesTavaza


moswavleebs nawarmoebis sxva, gansxvavebuli finalis dawera. bavSvebma waikiTxes
TavianTi namuSevrebi da maswavlebelTan erTad gamoavlines maT Soris saukeTeso.

ra niSniT SearCevdiT saukeTeso namuSevars?


_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________

(maqsimaluri qula 1)

133

653041

waikiTxeT galaktion tabiZis leqsi ,,gagondeba Tu ara... da SeasruleT 24-e, 25-e


da 26-e davalebebi:
gagondeba Tu ara
karaleTis dReebi,
mTebis lurji kamara
ucxo samoTxeebi?
kidev SegrCa Tu ara
mxiaruli Tvalebi?
Tu drom gadauara
da Cauqro alebi?
mivdiodiT mxardamxar
da dro gveuaresa,
aw ar vici, sada xar
da romelsa mxaresa.

24. amoiwereT sityva, romelic did, farTo sivrceze migvaniSnebs:


____________________________

(maqsimaluri qula 1)

25. amoiwereT is sityvebi, romlebic migvaniSnebs lirikuli gmiris da misTvis


sayvareli adamianis daSorebis mizezze? (pasuxi daasabuTeT.)
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________

(maqsimaluri qula 2)

26. amoiwereT leqsidan poetis mier Seqmnili axali sityva da gramatikuli


cnebebis gamoyenebiT auxseniT VI klasis moswavleebs, rogor aris is Seqmnili.
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________

(maqsimaluri qula 2)

134

653041

waikiTxeT guram rCeuliSvilis nawarmoebi ,,tkivili? _ ara, raRac da gaTavda,


da SeasruleT 27-e da 28-e davalebebi:
pirveli Tovli sul Txeli iyo. im Rames ar gadaiRo. dilisTvis mTeli
veli dafara. axla ukve fexi efloboda. moSivda baWias. cioda. Tovli gaqeqa da
ukana fexebze xtomiT daeSva Walisaken. qari uberavda. veraferi ipova.
Sioda.
Zalian, Zalian mounda balaxi, Tundac sul cota; ufro mounda an Tiva,
an ylorti.
Sioda.
ra gemrieli iqneboda balaxi.
axla Sua velze mikuntruSobda.
Sioda.
uceb igrZno raRac.
tkivili?- ara.
raRac da gaTavda.
vanom Tavis Svils dauZaxa da mokluli baWia abgaSi Caudo.
_ mama, fexebi momeyina, _ Tqva biWma.
_ nu geSinia, erT saaTSi Sin viqnebiT, _ daamSvida mamam.
27. auxseniT V klasis moswavleebs am nawarmoebis Janris Taviseburebebi.
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
(maqsimaluri qula 1)

28. daexmareT V klasis moswavleebs am nawarmoebis ZiriTadi azris gagebaSi.


SesTavazeT maT paralelebi sxva nawarmoebebidan.
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
(maqsimaluri qula 3)

135

653041

waikiTxeT nawyveti arCil sulakauris


SeasruleT 29-e da 30-e davalebebi.

moTxrobidan

`zeviT

da

qveviT~,

da

`lia sadarbazos kibeze arboda. (es bavSvobisdroindeli ambavia).


gamwarebuli mivdevdi lias, Tan vemuqrebodi. Cems muqaras ainunSic ar agdebda.
kibis mosaxvevSi Semomcicinebda, dameWyaneboda da isev arboda.
_ dagiWer da Sav dRes dagayeneb! _ avZaxodi.
namdvilad vcdilobdi daWeras, magram lia aTiode safexuriT maRla
garboda da ver veweodi. sul imis imedi mqonda, meoTxe sarTulze movimwyvdevdi
da erTs rigianad mivbertyavdi. lia ki, avardeboda Tu ara mexuTe sarTulze,
zaris Rilaks ecemoda da dedamisic maSinve gauRebda kars.
gawbilebuli erTxans uazrod viwrialebdi lias karis win. mere davyvebodi
kibes da meore dRisTvis axal gegmebs vawyobdi, rogor momexelTebina. magram lia
Cemze eSmaki iyo, Wkviani.
Cavivlidi mexuTe sarTuls da isev mesmoda nacnobi xma:
_ ei, zRarbo, aki dagiWero?! _ lias cbierad ucimcimebda Tvalebi.
me vemuqrebodi:
_ sxva dros dagiWer!
_ ginda, SevrigdeT?
_ ara!
lia siciliT kvdeboda. sul imas vfiqrobdi, amden biWebSi maincdamainc me
ratom amomirCia-meTqi. sxvaze naklebad ar vTamaSobdi arc burTs, arc laxts.
piriqiT, Cemi Tavi sxvebze yoCaRi megona. iqneb marTla vgavdi zRarbs?
daeWvebuli sakuTar Tavs didxans vaTvalierebdi sarkeSi. mainc ra saZageli Tma
mqonda, ajagruli, mouxeSavi. me rom sxva biWebiviT xuWuWTmiani vyofiliyavi,
maSin!.. oh, rogor moswonT gogoebs xuWuWTmiani biWebi! ra iqneboda, mec
mqonoda xveuli Tma, abreSumiviT rbili. maSin albaT lia aRar gamabrazebda.
lia ver warmoidgenda, rogor ganvicdidi. kidev kargi, lia sxva skolaSi
swavlobda da erTi Cemi saidumlo ar icoda. Sesvenebaze, gakveTilis dawyebis
win, Tmas wyliT visvelebdi da vitkepnidi. unda genaxaT, ra laRad vgrZnobdi
Tavs gakveTilze. magram gakveTili dasasruls uaxlovdeboda da Cemi tanjvac
iwyeboda. Tma nel-nela Sreboda da ijagreboda. ase megona, mTeli qveyana Cems
TavTan mogroviliyo da Tvals adevnebda, rogor dgeboda yalyze jagari.
erTxel biWebi ezoSi burTs vTamaSobdiT. is iyo, burTi Camomawodes da
Tavi unda damertya, lias xma gavigone:
_ ei, zRarbo, Tavi ar daartya, burTi gaskdeba!
rodesac gons movedi, aqoSinebuli lias mivdevdi. kibis dasasruls kinaRam
davewie. lia kars miawyda. swrafad aiwia fexis wverebze da zaris Rilaks TiTi
daaWira. aq ukve saswauli moxda. zarma ar dareka. sasowarkveTilma liam muStebi
dauSina kars, magram me ukve mis win videqi. Txeli, sifrifana aituza da xmas
aRar iRebda. SeSinebuli Semomcqeroda. iseTi umweo Canda, gamikvirda, es rogor
mabrazebda-meTqi, magram vidre amas gavifiqrebdi, lia kalmaxiviT damisxlta
xelidan da qveviT daeSva, Tan momaZaxa:
_ zRarbo!
moulodnelobisgan gavSeSdi. mere davedevne, magram lia aRarsad Canda.
sirbiliT Cavedi ezoSi, biWebs vkiTxe _ lia xom ar gamosula-meTqi?! arao, _
mipasuxes. isev amovbrundi. meoTxe sarTulze asuls lias sicili momesma. avixede.
lias kibis moajirze nikapi daeyrdno da RimiliT damcqeroda... me ki ar
damcqeroda, Cems Tmas uRimoda.
136

653041

29. miuTiTeT ori ZiriTadi sakiTxi, romelTac exeba es nawyveti, da daexmareT


VI klasis moswavleebs maTs gaazrebaSi.
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________

(maqsimaluri qula 2)

30. warmoidgineT, rom gyavT sami tipis moswavle:


I _ ganviTarebuli aqvs logikuri azrovnebis unari, kargad aRiqvams da igebs
sqemebs;
II _ ganviTarebuli aqvs xatovani azrovnebis unari, uadvildeba vizualuri
masalis interpretireba;
III _ uadvildeba adamianebTan urTierToba, aqvs sxva adamianebis gancdebis
wvdomis unari.

aRwereT davalebebi, romlebsac SeurCevdiT TiToeuli tipis moswavles saSinao


an saklaso samuSaosTvis mocemuli nawyvetis ukeT gasaazreblad.
I.
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
II.
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
III.
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________

(maqsimaluri qula 3)

137

653041

kiTxvisa da weris swavleba


31. gaecaniT I klasis moswavleebisTvis gankuTvnil davalebebs:
I. Casvi gamotovebuli aso:

m_e

qu_i

II. Cawere cxovelis saxeli:

III. waikiTxe sityvebi da SeaerTe isrebiT Sesabamis naxatTan:

bari

bali

maswavleblis
mizania,
bavSvebma
iswavlon,
rom
aso-bgeras
sityvebis
ganmasxvavebeli funqcia aqvs. romeli davaleba daexmareba maswavlebels am miznis
misaRwevad?
(a)
(b)
(g)
(d)

I da II
II da III
mxolod II
mxolod III

32. kiTxvis sirTuleebis prevenciisaTvis mniSvnelovania skolamdel asakSi bavSvis


im unarebis ganviTarebaze zrunva, romlebic kiTxvisaTvis mzaobas ganapirobebs.
qvemoT
CamoTvlilTagan
romeli
unaris
ganviTarebaa
adekvaturi
da
mizanSewonili skolamdel asakSi?
(a)
(b)
(g)
(d)

bgerebis sworad gamoTqma, asoebis gamowera da sityvebis uSecdomod Cawera


aso-bgeriTi mimarTebebis daswavla da asoebisgan sityvebis awyoba
sityvis bgeriTi Semadgenlobis garCeva da leqsikuri maragis gamdidreba
asoebisgan sityvebis da sityvebisgan martivi winadadebebis awyoba

138

653041

33. qvemoT mocemulia aqtivobebi, romelTac maswavleblebi xSirad iyeneben axali


teqstis Seswavlis dros. romeli aqtivobis Sesruleba gauWirdebaT moswavleebs
damoukideblad an dasWirdebaT maswavleblis daxmareba?
(a) maswavlebeli ukiTxavs moswavleebs dausrulebel teqsts da sTxovs, gamoTqvan
varaudi, Tu rogor SeiZleba dasruldes teqstSi moTxrobili ambavi.
(b) moswavleebi kiTxuloben teqstis saTaurs, aTvaliereben ilustraciebs da
gamoTqvamen varauds teqstSi moTxrobili ambis Sesaxeb.
(g) moswavleebi kiTxuloben teqsts, gamoyofen maTTvis ucnob sityvebs da am
sityvebis gamoyenebiT Seadgenen winadadebebs.
(d) maswavlebeli miuTiTebs Temas wakiTxuli teqstidan, moswavleebma unda
ipovon tesqtSi is adgili, sadac es Temaa ganxiluli.
34. wera-kiTxvis swavlebisas maswavleblebi xSirad iyeneben `dRiuris weris~
meTods _ bavSvebi Sesaswavli Temis Sesaxeb sakuTar ideebsa da azrebs weren
dRiurebSi, romlebic maswavleblis mier ar mowmdeba.

qvemoT mocemulia informacia moswavleTa Sesaxeb. romeli moswavlisTvis iqneba


aRniSnuli
meTodi
yvelaze
mosaxerxebeli
sakuTari
SesaZleblobebis
gamosavlenad?
(a) giorgisTvis _ is mgrZnobiarea sxvaTa ganwyobebisa da gancdebis mimarT,
SeuZlia sxvaTa qcevis motivebis gamocnoba.
(b) anasTvis _ is Cumi da Cafiqrebuli bavSvia, kargi intuicia aqvs da sakmaod
damoukidebelia.
(g) androsTvis _ mas uyvars logikuri msjeloba da fiqri, kargad igebs da
aRiqvams sqemebs.
(d) maiasTvis _ is advilad igebs sityvis mniSvnelobebs da moswons sityvebiT
TamaSi.

35. qvemoT CamoTvlilTagan romeli gamoadgeba maswavlebels yvelaze naklebad


imis dasadgenad, rom moswavlem gaiazra wakiTxuli teqsti?
(a)
(b)
(g)
(d)

moswavle sakuTari sityvebiT gadmoscems teqstis ZiriTad azrs.


moswavle ganmartavs teqstSi mocemul ZiriTad sakiTxebs.
moswavles mohyavs teqstSi dasmuli problemis Sesabamisi magaliTebi.
moswavle teqstis Sinaarss gadmoscems teqstis leqsikis gamoyenebiT.

139

653041

36. maswavlebelma II klasis moswavleTa kiTxvis unaris gasaumjobeseblad erTi


semestris ganmavlobaSi axali meTodis gamoyeneba scada. semestris bolos
Catarebuli testirebis safuZvelze daaskvna, rom axalma meTodma mniSvnelovnad
gaaumjobesa moswavleTa kiTxvis unari.
gaecaniT qvemoT mocemul pirobebs:
I. kiTxvis unaris Sefaseba axali meTodiT muSaobis dawyebamde da meTodis
gamoyenebis Semdeg.
II. paralelur II klasSi (sadac isev Zveli meTodiT muSaobda maswavlebeli)
kiTxvis unaris Sefaseba semestris dasawyisSi da semestris bolos da samizne
klasis SedegebTan Sedareba.
III. moswavleebis mSoblebis gafrTxileba, rom aRniSnuli semestris ganmavlobaSi
gaekontrolebinaT Svilebis saSinao davalebebi.

am pirobaTagan romlis ganxorcieleba iyo saWiro, rom maswavlebels aRniSnuli


daskvnis gamotanis safuZveli hqonoda?
(a)
(b)
(g)
(d)

mxolod I
mxolod II
I da II
I da III

37. teqstze muSaobis erT-erTi meTodi _ ,,mozaika _ gulisxmobs moswavleebis


ganawilebas jgufebSi. TiToeul monawiles maswavlebeli samuSaod aZlevs teqstis
garkveul monakveTs, romlis Sinaarsis ,,eqspertic xdeba moswavle. Semdeg
sxvadasxva jgufis wevrebi, romlebic Seiswavlian erTsa da imave fragments,
xvdebian erTmaneTs ,,eqspertTa jgufebSi sakuTari fragmentis gansaxilvelad.
eqspertul jgufebSi monawileebi msjeloben am fragmentis Sinaarsis Sesaxeb.
Semdeg dabrundebian sawyis jgufebSi da gaacnoben ,,kolegebs sakuTari
fragmentis Sinaarss.

qvemoT CamoTvlilTagan romeli unaris ganviTarebas uwyobs es meTodi yvelaze


naklebad xels?
(a)
(b)
(g)
(d)

Tanatolebis azris mosmenisa da gaziarebis


individualuri pasuxismgeblobis Camoyalibebis
mTliani teqstis individualurad damuSavebis
teqstis gaazrebaSi sxvebisTvis daxmarebis gawevis

140

653041

38. qvemoT mocemulia rekomendaciebi kiTxvis swavlebasTan dakavSirebiT. romeli


rekomendacia Seesabameba kiTxvis swavlebis dabalansebul midgomas?
(a) ZiriTadi yuradReba mimarTuli unda iyos kiTxvaSi problemebis mqone
bavSvebis mier sityvebSi bgerebis garCevisa da dekodirebis Cvevis aTvisebaze.
(b) grafemis fonemad dekodirebis Cvevebis SemuSaveba bavSvisTvis saintereso,
Sinaarsian masalaze dayrdnobiT unda xdebodes.
(g) mTavaria sityvis mniSvnelobis gageba, romlis safuZvelzec moxdeba sityvisa
da masSi Semavali bgeriTi SeTanxmebebis cnoba.
(d) damwerlobis anbanuri sistemis mqone enaSi kiTxvis aTviseba mizanSewonilia
aso-bgeriTi Sesatyvisobis pirdapiri swavlebiT.
39. maswavleblis
mizania
I
klasis
moswavleebs
ganuviTaros
fonemebis
gacnobierebis unari. qvemoT CamoTvlilTagan romeli davaleba gamoadgeba mas am
miznisTvis?
(a) maswavlebeli asaxelebs bgerebs, moswavleebma unda moZebnon am bgerebis
Sesatyvisi asoebi plakatze.
(b) maswavlebeli sTxovs moswavleebs, sityvaSi erTi bgera Secvalon ise, rom sxva
sityva gamovides.
(g) maswavlebeli dafaze wers sityvas da sTxovs moswavleebs, aawyon es sityva
moZravi anbanis gamoyenebiT.
(d) maswavlebeli sTxovs moswavleebs, masTan erTad xmamaRla da garkveviT
`gaaxmovanon anbanis asoebi.
40. zogierTi mecnieris azriT, pirveli wlis bolos kiTxvis swavlaSi warmatebis
winaswarmetyveleba SesaZlebelia bgerebisa da marcvlebis sityvaSi gaerTianebis
unaris mixedviT. kiTxvis swavlebis romeli midgomis sasargeblod metyvelebs
aRniSnuli faqti?
(a) aRmavali modelis, romlis mixedviTac informaciis gardaqmna mimdinareobs
qvemodan zemoT, nawilidan (aso-bgeridan) mTelisken (sityvisken).
(b) aRmavali modelis, romlis mixedviTac kiTxvis swavleba konteqstze
dayrdnobiT sityvis gamocnobis strategiiT unda ganxorcieldes.
(g) daRmavali modelis, romlis mixedviTac sityvis da masSi Semavali bgerebis
cnoba sityvis mniSvnelobis safuZvelze unda moxdes.
(d) daRmavali modelis, romlis mixedviTac kiTxvis swavleba asoebsa da maT
bgeriT Sesatyvisebs Soris kavSiris damyarebis Cvevis gamomuSavebaa.

41. ana werisas xSirad uSvebs Secdomebs, aklebs an amatebs asoebs sityvaSi.
aRwereT aqtivoba, romelic daexmareba anas am problemis daZlevaSi da Tan
saSualebas miscems, Tavad aRmoaCinos da gaasworos sakuTari Secdomebi.
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
(maqsimaluri qula _ 2)
141

653041

waikiTxeT IV klasis moswavleebisTvis gankuTvnili teqsti, SeasruleT 42-e, 43-e


da 44-e davalebebi.
adamians
uZvelesi droidan ainteresebda, rogor frenen Citebi. berZnuli
miTis mixedviT, pirvelad haerSi dedalosi da ikarosi afrindnen. maT bumbulisa
da cvilis frTebi gaukeTebiaT, magram mzesTan axlos misulan da orive Zirs
danarcxebula gamomgoneblebi frTebs xan velosipeds umagrebdnen, xan urmebs,
Tumca, miwas veravin ascda. 1850 wels mecnierma jorj keilim gamoigona manqana,
romliTac is gorakidan eSveboda da Semdeg qaris saSualebiT haerSi adioda.
jorjis manqana mxolod qarian amindSi dafrinavda. feliqs diu tamplma axali
modeli Seqmna _ mas Zrava daumata. da ai, is daeSva gorakidan, raTa siCqare
ganeviTarebina da kidevac afrinda! Tumca, maleve Camovarda _ Zrava Zalian
mZime iyo. amerikeli Zmebi raitebi iyvnen pirvelebi, romelTa mcdelobac
warmatebuli aRmoCnda. 1903 wels maT Seqmnes Zraviani TviTmfrinavi mbrunavi
TavebiT, romlebsac propelerebi uwodes. ,,propeleri haers Seisrutavs da ukan
gaiwovs, TviTmfrinavi ki win wava,~ _ fiqrobdnen isini.

42. zemoT mocemul teqstTan dakavSirebiT dausviT moswavleebs SekiTxva, romlis


saSualebiT daadgenT, SeuZliaT Tu ara maT movlenaTa Soris mizezSedegobrivi
mimarTebebis danaxva.
_______________________________________________________________________
(maqsimaluri qula _ 1)
43. dausviT moswavleebs SekiTxva, romlis saSualebiT daadgenT, SeuZliaT Tu
ara maT teqstis sxvadasxva nawilSi mocemuli informaciis erTmaneTTan
dakavSireba da masze dayrdnobiT daskvnis gamotana.
_______________________________________________________________________
(maqsimaluri qula _ 1)

44. dausviT moswavleebs SekiTxva, romelic axali informaciis sakuTar


codnasTan integraciis saSualebas miscems da wakiTxulis gaazrebaSi daexmareba.
_______________________________________________________________________
(maqsimaluri qula _ 1)

142

653041

akademiuri unarebi
wakiTxuli teqstis gaazreba
yuradRebiT waikiTxeT da gaiazreT teqsti. TiToeuli SekiTxvis savaraudo
pasuxebidan airCieT is varianti, romelic marTebulia mocemuli teqstis mixedviT.
bazisur emociebTan erTad (sixaruli, brazi, SiSi da a. S.), adamianebisTvis
damaxasiaTebelia meoreuli, ufro rTuli emociebi, magaliTad, sircxvili, siamaye
da danaSaulis grZnoba. aseT emociebs me-s cnobierebasTan dakavSirebuli
emociebi ewodeba, vinaidan TiToeuli maTgani gavlenas axdens me-s gancdis
gamZafrebaze. Tu gvrcxvenia an uxerxulad vgrZobT Tavs, vcdilobT, moviqceT
ise, rom sxvebisTvis Cveni Secdoma an warumatebloba SesamCnevi ar iyos.
danaSaulis grZnoba vinmesTvis zianis miyenebis dros Cndeba. aseT situaciaSi Cven
mier Cadenili araswori saqcielis gamosworebasa da urTierTobis aRdgenas
vcdilobT. siamaye ki, piriqiT, sakuTari miRwevebiT kmayofilebas gulisxmobs,
romlis drosac survili gviCndeba, sxvebs movuyveT, rogor mivaRwieT dasaxul
mizans da ra gegmebis ganxorcielebas vapirebT momavalSi.
sakuTari emociebis gacnobierebisa da gagebis unaris ganviTareba
SemecnebiT ganviTarebas ukavSirdeba. 4-5 wlis bavSvebi siamayis nacvlad
sixaruls, bednierebasa da aRfrTovanebas, danaSaulis grZnobis nacvlad ki _
dasjis SiSs aRweren. skolis asakis bavSvebs ukeT SeuZliaT axsnan sakuTari
emociebi. Tu 6-7 wlis asakSi siamayis mizezad ufrosebis mxridan Seqebas
asaxeleben, 8 wlis asakidan bavSvebi siamayesa da danaSaulis grZnobas ukve
sakuTar warmatebasa Tu warumateblobas ukavSireben. siamayis, sircxvilis an
danaSaulis gancdis kompleqsuri gageba socialuri gamocdilebis safuZvelze
kognituri ganviTarebis kvaldakval yalibdeba.
bavSvebSi, romlebsac mSoblebi xSirad maT uaryofiT Tvisebaze an araswor
saqcielze miuTiTeben, me-s cnobierebasTan dakavSirebuli emociebi ufro mZafria
warumateblobis SemTxvevaSi gadametebuli sircxvilis, warmatebis SemTxvevaSi
ki gadametebuli siamayis grZnoba uCndebaT. im bavSvebSi, romelTa mSoblebi,
piriqiT, ZiriTad yuradRebas alternatiul gonivrul qcevaze amaxvileben,
sircxvilisa da siamayis grZnobebi zomieria. Sesabamisad, isini siZneleebs
gacilebiT ukeT umklavdebian.
sircxvilis Zlieri grZnoba adaptaciasTan dakavSirebul problemas
gulCaTxrobilobasa da depresias, agreTve, sircxvilis grZnobis maprovocirebeli
situaciisa da adamianebis mimarT brazsa da agresias iwvevs. danaSaulis grZnobas
ufro konkretuli xasiaTi aqvs, radgan konkretul qmedebas Tu umoqmedobas
ukavSirdeba da, Sesabamisad, naklebad axdens uaryofiT gavlenas TviTSefasebaze.
danaSaulis grZnoba, romelic garkveul situaciebSi Cndeba da romelsac
sircxvilis grZnoba ar mosdevs, piriqiT, bavSvs saziano impulsebis daZlevaSi
exmareba da mis mier Cadenili cudi saqcielis gamosworebisa da ufro
gonivruli qcevisaken ubiZgebs.
me-s cnobierebasTan dakavSirebuli emociebis CamoyalibebisTvis kulturas
didi mniSvneloba aqvs. dasavleTis individualistur sazogadoebebSi bavSvs
aswavlian, iamayos pirovnuli miRwevebiT, magaliTad, Tu burTi yvelaze Sors
gadaagdo, gaimarjva TamaSSi an kargi niSnebi miiRo. koleqtivistur qveynebSi,
rogoricaa, magaliTad, CineTi an iaponia, mxolod pirovnul warmatebaze
yuradRebis gamaxvileba uxerxulobis gancdas aCens. Cinel mSoblebs miaCniaT, rom
cudi saqcielis Cadenis SemTxvevaSi bavSvi sircxvils aucilebelad unda
grZnobdes. isini bavSvebs ukve sami wlidan aswavlian sircxvilis grZnobis
gamoyenebiT kargisgan cudis garCevas, magram imas ar iTvaliswineben, rom
SesaZloa, gadaWarbebulma sircxvilis grZnobam bavSvis TviTSefasebas ziani
miayenos.
143
653041

45. ratom uwodeben


dakavSirebul emociebs?

meoreul

anu

rTul

emociebs

me-s

cnobierebasTan

(a) es emociebi sakuTari Tavis mimarT damokidebulebaze axdens gavlenas da,


Sesabamisad, qcevis cvlilebas ganapirobebs
(b) es emociebi uaryofiTad aisaxeba adamianis TviTSefasebaze, rac garSemomyofTa
mimarT misi qcevis cvlilebas ganapirobebs
(g) am emociebis gamoxatvis unari momavalSi adamianis warmatebasa Tu
warumateblobas ganapirobebs
(d) es emociebi adamians TviTanalizis saSualebas aZlevs da sakuTari araswori
qcevis gamosworebisa da sxvebTan urTierTobis gaumjobesebisken ubiZgebs

46. ras gulisxmobs winadadeba: ,,siamayis, sircxvilisa an danaSaulis gancdis


kompleqsuri gageba socialuri gamocdilebis safuZvelze kognituri ganviTarebis
kvaldakval yalibdeba~?
(a) asakis matebasTan da, Sesabamisad, gamocdilebis dagrovebasTan erTad bavSvebi
ukeT gamoxataven siamayis, sircxvilisa Tu danaSaulis grZnobas
(b) kognituri ganviTareba da Sesabamisi socialuri gamocdileba xels uwyobs
bavSvis mier meoreuli emociebis mizezebis gacnobierebis unaris Camoyalibebas
(g) kognituri ganviTarebis garkveuli donea saWiro, rom bavSvma meoreuli
emociebis socialur gamocdilebasTan dakavSireba SeZlos
(d) ufrosebis reaqcia bavSvis ama Tu im qcevaze mniSvnelovanwilad ganapirobebs
siamayis, sircxvilisa Tu danaSaulis grZnobis gacnobierebis unaris
Camoyalibebas

47. qvemoT mocemulia ramdenime umcrosi saskolo asakis bavSvis msjeloba.


romeli Seesabameba emociuri cnobierebis ganviTarebis yvelaze maRal safexurs?
(a)
(b)
(g)
(d)

,,me
,,me
,,me
,,me

amayi var,
amayi var,
mrcxvenia,
damnaSave

imitom rom mamam fexburTis matCze wamiyvana.~


radgan bevrs vecade da samkuTxedis daxazva SevZeli.~
imitom, rom sakontrolo weraSi cudi niSani miviRe.~
var, radgan Wiqis gatexvis gamo dedam damsaja.~

144

653041

48. IV abzacis mixedviT, sircxvilis grZnoba danaSaulis grZnobasTan SedarebiT


ufro uaryofiT zegavlenas axdens bavSvis TviTSefasebaze da, Sesabamisad, mis
adaptaciur unarebze, radgan:
(a) ukavSirdeba ara konkretul qcevas ama Tu im situaciaSi, aramed bavSvis mier
sakuTari SesaZleblobebisa da Tvisebebis uaryofiT Sefasebas
(b) xels uSlis bavSvs, gaakontrolos sakuTari impulsebi da moifiqros sxva
ufro gonivruli qceva
(g) bavSvs destruqciuli emociebi uCndeba im adamianebis mimarT, vinc
dakavSirebuli iyo sircxvilis grZnobis maprovocirebel situaciasTan
(d) gulCaTxrobilobasa da depresias iwvevs, Tumca, gonivruli qcevis
gamosworebis gzebis Ziebas uwyobs xels

49. bavSvi ukeT gaumklavdeba siZneleebs, Tu mSoblebis reaqcia mis warumatebel


qcevaze Semdegia:
(a)
(b)
(g)
(d)

`ase xom ukve scade; modi, amjerad sxvanairad gavakeToT...~


,,Sexede, Seni megobari rogor akeTebs, Senc xom SegeZlo ase gagekeTebina... ~
,,Sen Secdoma dauSvi, Tumca es SenTvis mainc kargi Sedegia~
,,Sen ar gamogivida, modi, me gaCveneb, rogor unda gaakeTo~

50. Cineli bavSvebis sityvaTa marags sityva `sircxvili~ gacilebiT ufro adre
emateba,
vidre
es
xdeba
maT
Crdiloamerikel
TanatolebSi.
qvemoT
CamoTvlilTagan romelSia asaxuli konkretuli mizezi am faqtis asaxsnelad?
(a) Cineli mSoblebi ar iTvaliswineben, rom gadaWarbebulma sircxvilis grZnobam
SesaZloa bavSvis TviTSefasebas ziani miayenos
(b) koleqtivistur qveynebSi pirovnul warmatebaze yuradRebis gamaxvileba
uxerxulobis gancdas aCens
(g) Cineli mSoblebi ukve 3 wlidan aswavlian bavSvebs sircxvilis grZnobis
gamoyenebiT kargisgan cudis garCevas
(d) Cinel mSoblebs miaCniaT, rom cudi saqcielis Cadenis SemTxvevaSi bavSvi
sircxvils aucilebelad unda grZnobdes

51. teqstis avtoris ZiriTadi mizania:


(a) warmoaCinos mSobelTa roli bavSvis emociuri ganviTarebisa da qcevis
Camoyalibebis procesSi
(b) xazi gausvas socialuri gamocdilebis rols bazisuri emociebisa da me-s
cnobierebasTan dakavSirebuli emociebis CamoyalibebaSi
(g) gaaanalizos sxvadasxva asakis bavSvTa emociebis gamoxatvis unaris ganviTarebis
Taviseburebebi kulturul konteqstSi
(d) ganixilos erT-erTi tipis emociebis ganviTarebis Taviseburebebi socialuri
gamocdilebisa da kulturuli konteqstis gaTvaliswinebiT

145

653041

analitikuri wera
52. SegaxsenebT ramdenime sabavSvo nawarmoebis Sinaarss:
jani rodaris sabavSvo moTxrobis gmiri, patara jelsomino saocar qveyanaSi
moxvda, sadac sastiki da gaiZvera mekobre mefobda. am qveyanaSi sityva `mekobre~
patiosan adamians niSnavda, purs melans eZaxdnen, yvels _ saSlels, safunTuSeSi
sakancelario nivTebi iyideboda, sakancelario maRaziaSi ki _ puri. yovel
diliT xalxi erTmaneTs `dila mSvidobisas~ ki ara, `Zili nebisas~ usurvebda.
cruTa qveyanaSi ZaRlebi knaodnen, katebi yefdnen, Tagvebi Rrialebdnen, lomebi
ki wripinebdnen.
mefis
brZanebiT,
gamravlebis
tabulaSi
ricxvebs
adgili
Seucvales.
gamravlebis nacvlad unda gageyo, Tu mimateba gindoda, unda gamogeklo....
donald bisetis erT moTxrobaSi yvavi alisa sizmars naxavs, yiramala
sizmars: katebi ZaRlebze nadiroben, Tagvebi _ katebze, foranSi merZeve Sebmula,
cxeni kofoze zis da merZeves aCqarebs, bavSvebi mSoblebs tuqsaven, mSoblebi
tirian: `mets aRar vizamT!~ RamiT mze anaTebs, dRisiT _ mTvare da varskvlavebi.
`esec Tu cxovrebaa! yvelaferi yiramalaa!~ _ ambobs kata muri.

gaixseneT qarTuli xalxuri leqsic:


sanTlis guTans avaSeneb,
Sig Sevabam uRels devsa,
zRvaSi vxnav da zRvaSi vTesav,
xmelze vinadireb Tevzsa.
yinulze kalos gavlewav
da mSralze gadavyri bzesa,
WinWvelas godors avkideb
da devebs davuyri bzesa.

sabavSvo nawarmoebebSi xSirad yvelaferi `yiramalaa~,


mTqmeli realurs cvlis ararealuriT. imsjeleT:

mwerali

Tu

leqsis

ra mizniT mimarTaven sabavSvo nawarmoebTa avtorebi am xerxs.


ra pozitiuri Sedegebi SeiZleba mohyves bavSvisTvis amgvari Sinaarsis
mqone nawarmoebis swavlebas.
msjelobis gasamyareblad moiyvaneT argumentebi da magaliTebi.

Tqven mier dawerili Txzuleba unda Seicavdes, sul mcire, 100 sityvas.

146

653041

1
2
3
4
5
6
7
8

: 8

2 .
, , 1 .

1 .

: 1
1 : - ;
.
0 :
.

10

: 1
1 : , , ,
.
0 : .

147

11

: 1

3
12

: 1

2
16
17
18
19
20
21
22

: 1

3
15

: 1

3
14

: 1

4
13

: 2
2 : - - :

, ;

;
1 : - , ,
, , ;
0 : .

23

: 1
1 : :

;
0 : .

24

: 1
1 : - ;
0 : .

25

: 2
2 :
;
1 : ,

148

;
,
;
0 : .

26

: 2
2 : ,
,
;
1 : ,
; ,
/ ;
0 : .

27

: 1
1 :
;
0 : , ;
.

28

: 3
3 : ,
,
;
2 : ,
, , ,
;
1 : ,
,
;
, ,
, ,
;
0 : , ,
.

149

29

: 2
2 :
,
;
1 : ,

/ ;
0 : .

30

: 3
3 : ;
2 :
;
1 :
;
0 : .

150


31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41

: 2
2 :
, ,
;
1 :
, , ,
;
0 : ;
; .

42

: 1
1 : , ,
;
0 : / ; .

43

: 1
1 : ,

;
0 : / ; .

151

44

: 1
1 : ,
;
0 : / ; .

152



45
46
47
48
49
50
51


52

: 13
1.
, .
2 : , ;
1 : ;
;
0 : , ,
.

: 0 ,
.
2.
,
, .
3 : , , ,
, ;
2 : / ,
,
;
1 : , ,
;
0 : ,
.
3.
, ,
, .
2 : _
, , ; ,
;
1 : , , ,
;
;
;
0 :
( , . . ); ,
;
_ , , .

153

4. ,
, ,
, .
3 : , ,
,
.
2 : 2-3 ,
,
1 : , ,
. -
.
0 : ; ;
;
5. , ,
,
.
3 : , -
,
.
2 : , -
,
.
1 : , -,
,
0 : , -,

, ,
:
;
;
,
- ( ),
, ..
, .
, 0 .
, , 100 .
I II .

154

155

57



sxvadasxva tipis davalebaTa instruqciebi


testSi warmodgenili davalebebi
testSi SegxvdebaT:
davalebebi arCeviTi pasuxebiT;
davalebebi Ria daboloebiT;
Sesabamisobis dadgena;
Txzuleba (esei).

sxvadasxvagvaria

formatis

TvalsazrisiT.

arCeviTpasuxebian davalebebSi pirobasa Tu SekiTxvasTan erTad savaraudo


pasuxebic aris mocemuli. davalebis Sesruleba gulisxmobs oTxi savaraudo
pasuxidan erTi swori pasuxis arCevas.

pasuxis moniSvnisas:
pasuxebis furcelze moZebneT davalebis Sesabamisi nomeri;
nomris qveS ipoveT ujra, romelic Tqven mier arCeul pasuxs Seesabameba;
dasviT X niSani am ujraSi.
Tu gsurT pasuxebis furcelze moniSnuli pasuxis gadasworeba, mTlianad
gaaferadeT ujra, romelSic dasviT X niSani, xolo Semdeg moniSneT pasuxis axali
varianti (dasviT X niSani axal ujraSi).
TiToeuli arCeviTpasuxebiani davaleba 1 quliT fasdeba.
davalebebi
Ria
daboloebiT
moiTxovs
dasmul
SekiTxvaze
pasuxis
Camoyalibebas, sakuTari msjelobis gamyarebas saTanado argumentebiT. TiToeuli
Riaboloiani davaleba fasdeba specialuri sqemis mixedviT. Sesasrulebeli
nabijebis gaTvaliswinebiT, davaleba SeiZleba Sefasdes 1, 2 an meti quliT. amgvar
davalebebze pasuxis gasacemad pasuxebis furcelze gamoyofilia sagangebo
adgilebi.
Sesabamisobis dadgenis davalebebSi warmodgenilia monacemTa ori sveti. erT
svetSi mocemulia e. w. piroba (movlenebi, frazebi da a. S.), meoreSi ki _
savaraudo pasuxebi (cnebebi, terminebi da a. S.). davalebis Sesruleba gulisxmobs
erT svetSi mocemuli informaciis misadagebas meore svetSi mocemul
informaciasTan. Sesabamisobis TiToeuli davalebisTvis pasuxebis furcelze
mocemulia cxrili. Tqven unda SeavsoT cxrilis carieli grafebi _ pirobis
aRmniSvneli asos qveS CaweroT misi pasuxis Sesabamisi rigiTi nomeri.
Sesabamisobis dadgenis TiToeuli davaleba 1 quliT fasdeba.
TxzulebaSi unda warmoaCinoT Tqveni pozicia, mosazrebebi SemoTavazebuli
sakiTxis Sesaxeb, konkretuli argumentebiT daasabuToT saTqmeli. Txzulebis
dasawerad pasuxebis furcelze gamoyofilia sagangebo adgili.
Txzulebis maqsimaluri qulaa 13.
157

653043

profesiuli codna da meTodika


1. adamianis organizmSi ultraiisferi sxivebis zemoqmedebis Sedegad warmoiqmneba
vitamini:
(a) C
(b) A
(g) K
(d) D

2. saWmlis monelebis procesSi ar iSleba:


(a) cilebi
(b) vitaminebi
(g) rTuli naxSirwylebi
(d) cximebi

3. azotfiqsaciis baqteriebi binadroben:


(a) Waobian, uJangbado garemoSi
(b) sxva baqteriebis organizmSi
(g) parkosani mcenareebis koJrebSi
(d) rqosani pirutyvis saWmlis momnelebel sistemaSi

4. Rrma sunTqvaSi ar monawileobs:


(a) diafragma
(b) neknTaSua kunTebi
(g) muclis kunTebi
(d) zurgis kunTebi

5. niadagis formirebaSi monawileoben:


(a) miqsotrofebi
(b) avtotrofebi
(g) saprofitebi
(d) parazitebi

6. hormoni adrenalini gamomuSavdeba:


(a) hipofizSi
(b) farisebr jirkvalSi
(g) Tirkmelzeda jirkvalSi
(d) kuWqveSa jirkvalSi

158

653043

7. haergamtar gzebs ar miekuTvneba:


(a) traqea
(b) xorxi
(g) filtvebi
(d) cxviris Rru

8. CamoTvlilTagan romel procesSi monawileobs kunTebi?


I. sxeulis moZraobaSi; II. sunTqvaSi; III. nivTierebaTa cvlaSi.
(a) mxolod I
(b) mxolod II
(g) mxolod I da III
(d) mxolod I da II

9. venebi ewodeba sisxlZarRvebs, romlebSic:


(a) miedineba mxolod arteriuli sisxli
(b) miedineba mxolod venuri sisxli
(g) sisxli miedineba gulidan sxva organoebisaken
(d) sisxli miedineba organoebidan gulisaken

10. adamianis limfocitebi:


(a) eriTrocitebis erT-erTi saxea
(b) leikocitebis erT-erTi saxea
(g) Trombocitebis erT-erTi saxea
(d) ar miekuTvneba sisxlis formian elementebs
11. saWmlis monelebaSi monawile fermentebi aris:
(a) mxolod cximebi
(b) mxolod cilebi
(g) mxolod naxSirwylebi
(d) rogorc naxSirwylebi, ise cilebi

12. ra ewodeba temperaturis ryevis gamo qanebis ngrevis process?


(a) fizikuri gamofitva
(b) qimiuri gamofitva
(g) organuli gamofitva
(d) anTropogenuli gamofitva

13. romelia sezonuri movlena?


(a) brizi
(b) miqceva-moqceva
(g) musoni
(d) miwisZvra
159

653043

14. romel kontinentze ar aris moqmedi vulkani?


(a) avstraliis
(b) afrikis
(g) samxreT amerikis
(d) evraziis

15. rogoria ruka, romelzec teritoria detaluradaa gamosaxuli?


(a) wvrilmasStabiani
(b) msxvilmasStabiani
(g) masStabgareSe
(d) saSualomasStabiani

16. nebismieri qimiuri elementis atomis eleqtruli muxti:


(a) dadebiTia
(b) uaryofiTia
(g) neitraluria
(d) damokidebulia garemoebebze
17. difuziis movlena adasturebs, rom:
(a) molekulebi zemoqmedebs erTmaneTze
(b) molekulebi umciresi nawilakebisgan Sedgeba
(g) zogierT nivTierebaSi molekulebi uZravia
(d) molekulebi mudmivad moZraobs da maT Soris garkveuli manZilia

18. suraTze mocemulia toli masis mqone sxvadasxva masalisgan damzadebuli sami
burTula. romeli burTulaa damzadebuli yvelaze didi simkvrivis mqone
nivTierebisgan?

(a)
(b)
(g)
(d)

1
2
3
yvela burTula erTi da imave simkvrivis masalisganaa damzadebuli

160

653043

19. qvemoT CamoTvlilTagan romeli davaleba SeiZleba misceT moswavles mocemul


topografiul rukaze dayrdnobiT?

(a)
(b)
(g)
(d)

saxazavis gamoyenebiT gazomeT manZili wyarosa da xids Soris


dasaxlebuli punqtidan ra mimarTulebiT mdebareobs gaCexili tye
aRwereT adgili, romelic mdebareobs xexilis baRebis CrdiloeTiT
CamowereT yvela is xemcenare, romlebic aRniSnuli teritoriis farglebSi
xarobs

20. romeli sqema Seesabameba atmosferos airad Semadgenlobas?


(a)

(b)

O2

O2

Ar

CO 2

(g)

(d)
Ar

Ar

O2

O2

21. ra aris fizikuri sididis gazomva?


(a) sxva fizikur sididesTan Sedareba
(b) erTeulad miCneul sididesTan Sedareba
(g) sxva fizikur sididesTan mimarTebis dadgena
(d) zemoT CamoTvlilTagan arc erTi ar aris swori
161

653043

22. daadgineT Sesabamisoba fizikur sididesa da mis gamosaTvlel formulas


Soris. qvemoT mocemul cxrilSi fizikuri sididis aRmniSvnel asoebs miuwereT
formulebis Sesabamisi nomrebi (gaiTvaliswineT, rom erT-erTi pasuxi zedmetia).
(a) Tanabarzomieri moZraobis siCqare
(b) Tanabarzomieri moZraobis dros gavlili manZili
(g) Tanabarzomieri moZraobis dro
a

1. v = s / t
2. v = s t
3. s = v t
4. t = s / v

23. daadgineT Sesabamisoba reliefis CamoTvlil formebsa da maT ganmartebebs


Soris. qvemoT mocemul cxrilSi reliefis formis dasaxelebis aRmniSvnel asos
miuwereT Sesabamisi ganmartebis nomeri.
(a)
(b)
(g)
(d)

dablobi
mTa
zegani
qvabuli

1.
2.
3.
4.

qedebs Soris Cadablebuli da mosworebuli zedapiri


zRvis donidan 500 metrze maRla mdebare vake
zRvis donidan 200 metramde simaRlis vake
dedamiwis zedapiris amozneqili forma ZiriT,
ferdobiT da mwvervaliT
g

24. daadgineT Sesabamisoba I svetisa da II svetis Semadgenel elementebs Soris.


qvemoT mocemul cxrilSi I svetis elementebis aRmniSvnel asoebs miuwereT II
svetis elementebis Sesabamisi nomeri (gaiTvaliswineT, rom pasuxis gameoreba

SesaZlebelia).
I sveti
(a) inercia
(b) moculoba
(g) siCqare
(d) molekulaTa mizidva
(e) foladis burTula
a

II
1.
2.
3.

sveti
fizikuri sidide
fizikuri movlena
fizikuri sxeuli

162

653043

25. soflis mosaxleoba SeSis dasamzadeblad axlomdebare tyeSi sistematurad


Wris xeebs. daasaxeleT garemoze uaryofiTi zemoqmedebis ori Soreuli Sedegi,
rac SeiZleba mohyves amgvar qmedebas. pasuxi daasabuTeT.
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
(maqsimaluri qula 2)

26. ra saxis imuniteti yalibdeba antitetanuri Sratis organizmSi Seyvanis


dros:
______________________________________________________________________
(maqsimaluri qula 1)

27. foTolcvenis procesi, maradmwvane mcenareebisgan gansxvavebiT, ZiriTadad


foTlovani xeebisa da buCqebisTvis aris damaxasiaTebeli. rogor auxsniT VI
klasis moswavleebs im ZiriTad mizezebs (minimum, ors), romlebic ganapirobebs
foTolcvenas.
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
(maqsimaluri qula 2)
28. mocemulia kvebiTi jaWvi:
naZvi _ lafniWamia xoWos matlebi _ kodala _ mimino.

maT Soris romelia mesame rigis konsumenti da romel trofikul doneze


imyofeba is?
______________________________________________________________________
(maqsimaluri qula 2)

29. rukis masStabia 1 : 2 500 000, rukaze or wertils Soris manZili 3 sm.
realurad ra manZilia am or wertils Soris?
auxseniT moswavles, rogor
unda warmarTos gamoTvlis procesi.
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
(maqsimaluri qula 2)
163

653043

daakvirdiT suraTs da SeasruleT 30-e, 31-e da 32-e davalebebi.

30. romeli Tanavarskvlavedebia datanili naxatze?


______________________________________________________________________
(maqsimaluri qula 1)
31. suraTze mocemuli wertilebidan romelia
varskvlavi? (CawereT Sesabamisi nomeri)

CrdiloeTis polaruli

_________________________________________
(maqsimaluri qula 1)
32. auxseniT moswavleebs, rogor vipovoT cis TaRze CrdiloeTis polaruli
varskvlavi.
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
(maqsimaluri qula 2)

164

653043

daakvirdiT CrdiloeT amerikis konturul rukas da SeasruleT 33-e davaleba.

165

653043

33. zemoT mocemul konturul rukaze zogierTi geografiuli obieqtis


saxelwodeba arasworadaa datanili. amoiwereT, romeli saxelwodebaa arasworad
mocemuli da gverdiT miuTiTeT swori varianti. TiToeuli Secdomis gasworeba
fasdeba 1 quliT. rukaze sworad aRniSnuli TiToeuli obieqtis saxelwodebis
mcdari formiT Secvlis SemTxvevaSi dagakldebaT 1 qula.
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________

34. gaecaniT cdis aRweras: gamWvirvale qilaSi CavasxaT wyali da CavyaroT


imdeni Sabiamani, rom wyalSi gaxsnisas miviRoT kaSkaSa lurji feri. am xsnarSi
CavagdoT 1-2 rkinis lursmani da ramdenime wuTi davakvirdeT. TandaTanobiT
xsnaris lurji feri Seicvleba mwvaned, xolo lursmani daifareba movardisfrowiTeli apkiT.

auxseniT moswavleebs, ram gamoiwvia cdis aRwerili Sedegi.


______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
(maqsimaluri qula 2)
35. Tqven gadawyviteT V klasis moswavleTaTvis laSqrobis mowyoba axlomdebare
tyeSi. aRwereT aqtivobebi, romlebic daexmareba moswavleebs:
1. mcenareebze dakvirvebis Cvevebis CamoyalibebaSi;
2. ekologiuri cnobierebis amaRlebaSi.
1. ____________________________________________________________________
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
2. ____________________________________________________________________
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
(maqsimaluri qula 2)
166

653043

kiTxvisa da weris swavleba


36. gaecaniT I klasis moswavleebisTvis gankuTvnil davalebebs:
I. Casvi gamotovebuli aso:

m_e

qu_i

II. Cawere cxovelis saxeli:

III. waikiTxe sityvebi da SeaerTe isrebiT Sesabamis naxatTan:

bari

bali

maswavleblis
mizania,
bavSvebma
iswavlon,
rom
aso-bgeras
sityvebis
ganmasxvavebeli funqcia aqvs. romeli davaleba daexmareba maswavlebels am miznis
misaRwevad?
(a)
(b)
(g)
(d)

I da II
II da III
mxolod II
mxolod III

37. kiTxvis sirTuleebis prevenciisaTvis mniSvnelovania skolamdel asakSi bavSvis


im unarebis ganviTarebaze zrunva, romlebic kiTxvisaTvis mzaobas ganapirobebs.
qvemoT
CamoTvlilTagan
romeli
unaris
ganviTarebaa
adekvaturi
da
mizanSewonili skolamdel asakSi?
(a)
(b)
(g)
(d)

bgerebis sworad gamoTqma, asoebis gamowera da sityvebis uSecdomod Cawera


aso-bgeriTi mimarTebebis daswavla da asoebisgan sityvebis awyoba
sityvis bgeriTi Semadgenlobis garCeva da leqsikuri maragis gamdidreba
asoebisgan sityvebis da sityvebisgan martivi winadadebebis awyoba

167

653043

38. qvemoT mocemulia aqtivobebi, romelTac maswavleblebi xSirad iyeneben axali


teqstis Seswavlis dros. romeli aqtivobis Sesruleba gauWirdebaT moswavleebs
damoukideblad an dasWirdebaT maswavleblis daxmareba?
(a) maswavlebeli ukiTxavs moswavleebs dausrulebel teqsts da sTxovs, gamoTqvan
varaudi, Tu rogor SeiZleba dasruldes teqstSi moTxrobili ambavi.
(b) moswavleebi kiTxuloben teqstis saTaurs, aTvaliereben ilustraciebs da
gamoTqvamen varauds teqstSi moTxrobili ambis Sesaxeb.
(g) moswavleebi kiTxuloben teqsts, gamoyofen maTTvis ucnob sityvebs da am
sityvebis gamoyenebiT Seadgenen winadadebebs.
(d) maswavlebeli miuTiTebs Temas wakiTxuli teqstidan, moswavleebma unda
ipovon teqstSi is adgili, sadac es Temaa ganxiluli.

39. wera-kiTxvis swavlebisas maswavleblebi xSirad iyeneben `dRiuris weris~


meTods _ bavSvebi Sesaswavli Temis Sesaxeb sakuTar ideebsa da azrebs weren
dRiurebSi, romlebic maswavleblis mier ar mowmdeba.

qvemoT mocemulia informacia moswavleTa Sesaxeb. romeli moswavlisTvis iqneba


aRniSnuli
meTodi
yvelaze
mosaxerxebeli
sakuTari
SesaZleblobebis
gamosavlenad?
(a) giorgisTvis _ is mgrZnobiarea sxvaTa ganwyobebisa da gancdebis mimarT,
SeuZlia sxvaTa qcevis motivebis gamocnoba.
(b) anasTvis _ is Cumi da Cafiqrebuli bavSvia, kargi intuicia aqvs da sakmaod
damoukidebelia.
(g) androsTvis _ mas uyvars logikuri msjeloba da fiqri, kargad igebs da
aRiqvams sqemebs.
(d) maiasTvis _ is advilad igebs sityvis mniSvnelobebs da moswons sityvebiT
TamaSi.

40. qvemoT CamoTvlilTagan romeli gamoadgeba maswavlebels yvelaze naklebad


imis dasadgenad, rom moswavlem gaiazra wakiTxuli teqsti?
(a)
(b)
(g)
(d)

moswavle sakuTari sityvebiT gadmoscems teqstis ZiriTad azrs.


moswavle ganmartavs teqstSi mocemul ZiriTad sakiTxebs.
moswavles mohyavs teqstSi dasmuli problemis Sesabamisi magaliTebi.
moswavle teqstis Sinaarss gadmoscems teqstis leqsikis gamoyenebiT.

168

653043

41. maswavlebelma II klasis moswavleTa kiTxvis unaris gasaumjobeseblad erTi


semestris ganmavlobaSi axali meTodis gamoyeneba scada. semestris bolos
Catarebuli testirebis safuZvelze daaskvna, rom axalma meTodma mniSvnelovnad
gaaumjobesa moswavleTa kiTxvis unari.
gaecaniT qvemoT mocemul pirobebs:
I. kiTxvis unaris Sefaseba axali meTodiT muSaobis dawyebamde da meTodis
gamoyenebis Semdeg.
II. paralelur II klasSi (sadac isev Zveli meTodiT muSaobda maswavlebeli)
kiTxvis unaris Sefaseba semestris dasawyisSi da semestris bolos da samizne
klasis SedegebTan Sedareba.
III. moswavleebis mSoblebis gafrTxileba, rom aRniSnuli semestris ganmavlobaSi
gaekontrolebinaT Svilebis saSinao davalebebi.

am pirobaTagan romlis ganxorcieleba iyo saWiro, rom maswavlebels aRniSnuli


daskvnis gamotanis safuZveli hqonoda?
(a)
(b)
(g)
(d)

mxolod I
mxolod II
I da II
I da III

42. teqstze muSaobis erT-erTi meTodi _ ,,mozaika _ gulisxmobs moswavleebis


ganawilebas jgufebSi. TiToeul monawiles maswavlebeli samuSaod aZlevs teqstis
garkveul monakveTs, romlis Sinaarsis ,,eqspertic xdeba moswavle. Semdeg
sxvadasxva jgufis wevrebi, romlebic Seiswavlian erTsa da imave fragments,
xvdebian erTmaneTs ,,eqspertTa jgufebSi sakuTari fragmentis gansaxilvelad.
eqspertul jgufebSi monawileebi msjeloben am fragmentis Sinaarsis Sesaxeb.
Semdeg dabrundebian sawyis jgufebSi da gaacnoben ,,kolegebs sakuTari
fragmentis Sinaarss.

qvemoT CamoTvlilTagan romeli unaris ganviTarebas uwyobs es meTodi yvelaze


naklebad xels?
(a)
(b)
(g)
(d)

Tanatolebis azris mosmenisa da gaziarebis


individualuri pasuxismgeblobis Camoyalibebis
mTliani teqstis individualurad damuSavebis
teqstis gaazrebaSi sxvebisTvis daxmarebis gawevis

169

653043

43. qvemoT mocemulia rekomendaciebi kiTxvis swavlebasTan dakavSirebiT. romeli


rekomendacia Seesabameba kiTxvis swavlebis dabalansebul midgomas?
(a) ZiriTadi yuradReba mimarTuli unda iyos kiTxvaSi problemebis mqone
bavSvebis mier sityvebSi bgerebis garCevisa da dekodirebis Cvevis aTvisebaze.
(b) grafemis fonemad dekodirebis Cvevebis SemuSaveba bavSvisTvis saintereso,
Sinaarsian masalaze dayrdnobiT unda xdebodes.
(g) mTavaria sityvis mniSvnelobis gageba, romlis safuZvelzec moxdeba sityvisa
da masSi Semavali bgeriTi SeTanxmebebis cnoba.
(d) damwerlobis anbanuri sistemis mqone enaSi kiTxvis aTviseba mizanSewonilia
aso-bgeriTi Sesatyvisobis pirdapiri swavlebiT.
44. maswavleblis
mizania
I
klasis
moswavleebs
ganuviTaros
fonemebis
gacnobierebis unari. qvemoT CamoTvlilTagan romeli davaleba gamoadgeba mas am
miznisTvis?
(a) maswavlebeli asaxelebs bgerebs, moswavleebma unda moZebnon am bgerebis
Sesatyvisi asoebi plakatze.
(b) maswavlebeli sTxovs moswavleebs, sityvaSi erTi bgera Secvalon ise, rom sxva
sityva gamovides.
(g) maswavlebeli dafaze wers sityvas da sTxovs moswavleebs, aawyon es sityva
moZravi anbanis gamoyenebiT.
(d) maswavlebeli sTxovs moswavleebs, masTan erTad xmamaRla da garkveviT
`gaaxmovanon anbanis asoebi.
45. zogierTi mecnieris azriT, pirveli wlis bolos kiTxvis swavlaSi warmatebis
winaswarmetyveleba SesaZlebelia bgerebisa da marcvlebis sityvaSi gaerTianebis
unaris mixedviT. kiTxvis swavlebis romeli midgomis sasargeblod metyvelebs
aRniSnuli faqti?
(a) aRmavali modelis, romlis mixedviTac informaciis gardaqmna mimdinareobs
qvemodan zemoT, nawilidan (aso-bgeridan) mTelisken (sityvisken).
(b) aRmavali modelis, romlis mixedviTac kiTxvis swavleba konteqstze
dayrdnobiT sityvis gamocnobis strategiiT unda ganxorcieldes.
(g) daRmavali modelis, romlis mixedviTac sityvis da masSi Semavali bgerebis
cnoba sityvis mniSvnelobis safuZvelze unda moxdes.
(d) daRmavali modelis, romlis mixedviTac kiTxvis swavleba asoebsa da maT
bgeriT Sesatyvisebs Soris kavSiris damyarebis Cvevis gamomuSavebaa.
46. ana werisas xSirad uSvebs Secdomebs, aklebs an amatebs asoebs sityvaSi.
aRwereT aqtivoba, romelic daexmareba anas am problemis daZlevaSi da Tan
saSualebas miscems, Tavad aRmoaCinos da gaasworos sakuTari Secdomebi.
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
(maqsimaluri qula _ 2)
170

653043

waikiTxeT IV klasis moswavleebisTvis gankuTvnili teqsti, SeasruleT 47-e, 48-e


da 49-e davalebebi.
adamians
uZvelesi droidan ainteresebda, rogor frenen Citebi. berZnuli
miTis mixedviT, pirvelad haerSi dedalosi da ikarosi afrindnen. maT bumbulisa
da cvilis frTebi gaukeTebiaT, magram mzesTan axlos misulan da orive Zirs
danarcxebula gamomgoneblebi frTebs xan velosipeds umagrebdnen, xan urmebs,
Tumca, miwas veravin ascda. 1850 wels mecnierma jorj keilim gamoigona manqana,
romliTac is gorakidan eSveboda da Semdeg qaris saSualebiT haerSi adioda.
jorjis manqana mxolod qarian amindSi dafrinavda. feliqs diu tamplma axali
modeli Seqmna _ mas Zrava daumata. da ai, is daeSva gorakidan, raTa siCqare
ganeviTarebina da kidevac afrinda! Tumca, maleve Camovarda _ Zrava Zalian
mZime iyo. amerikeli Zmebi raitebi iyvnen pirvelebi, romelTa mcdelobac
warmatebuli aRmoCnda. 1903 wels maT Seqmnes Zraviani TviTmfrinavi mbrunavi
TavebiT, romlebsac propelerebi uwodes. ,,propeleri haers Seisrutavs da ukan
gaiwovs, TviTmfrinavi ki win wava,~ _ fiqrobdnen isini.

47. zemoT mocemul teqstTan dakavSirebiT dausviT moswavleebs SekiTxva, romlis


saSualebiT daadgenT, SeuZliaT Tu ara maT movlenaTa Soris mizezSedegobrivi
mimarTebebis danaxva.
_______________________________________________________________________
(maqsimaluri qula _ 1)
48. dausviT moswavleebs SekiTxva, romlis saSualebiT daadgenT, SeuZliaT Tu
ara maT teqstis sxvadasxva nawilSi mocemuli informaciis erTmaneTTan
dakavSireba da masze dayrdnobiT daskvnis gamotana.
_______________________________________________________________________
(maqsimaluri qula _ 1)
49. dausviT moswavleebs SekiTxva, romelic axali informaciis sakuTar
codnasTan integraciis saSualebas miscems da wakiTxulis gaazrebaSi daexmareba.
_______________________________________________________________________
(maqsimaluri qula _ 1)

171

653043

akademiuri unarebi
wakiTxuli teqstis gaazreba
yuradRebiT waikiTxeT da gaiazreT teqsti. TiToeuli SekiTxvis savaraudo
pasuxebidan airCieT is varianti, romelic marTebulia mocemuli teqstis mixedviT.
bazisur emociebTan erTad (sixaruli, brazi, SiSi da a. S.), adamianebisTvis
damaxasiaTebelia meoreuli, ufro rTuli emociebi, magaliTad, sircxvili, siamaye
da danaSaulis grZnoba. aseT emociebs me-s cnobierebasTan dakavSirebuli
emociebi ewodeba, vinaidan TiToeuli maTgani gavlenas axdens me-s gancdis
gamZafrebaze. Tu gvrcxvenia an uxerxulad vgrZobT Tavs, vcdilobT, moviqceT
ise, rom sxvebisTvis Cveni Secdoma an warumatebloba SesamCnevi ar iyos.
danaSaulis grZnoba vinmesTvis zianis miyenebis dros Cndeba. aseT situaciaSi Cven
mier Cadenili araswori saqcielis gamosworebasa da urTierTobis aRdgenas
vcdilobT. siamaye ki, piriqiT, sakuTari miRwevebiT kmayofilebas gulisxmobs,
romlis drosac survili gviCndeba, sxvebs movuyveT, rogor mivaRwieT dasaxul
mizans da ra gegmebis ganxorcielebas vapirebT momavalSi.
sakuTari emociebis gacnobierebisa da gagebis unaris ganviTareba
SemecnebiT ganviTarebas ukavSirdeba. 4-5 wlis bavSvebi siamayis nacvlad
sixaruls, bednierebasa da aRfrTovanebas, danaSaulis grZnobis nacvlad ki _
dasjis SiSs aRweren. skolis asakis bavSvebs ukeT SeuZliaT axsnan sakuTari
emociebi. Tu 6-7 wlis asakSi siamayis mizezad ufrosebis mxridan Seqebas
asaxeleben, 8 wlis asakidan bavSvebi siamayesa da danaSaulis grZnobas ukve
sakuTar warmatebasa Tu warumateblobas ukavSireben. siamayis, sircxvilis an
danaSaulis gancdis kompleqsuri gageba socialuri gamocdilebis safuZvelze
kognituri ganviTarebis kvaldakval yalibdeba.
bavSvebSi, romlebsac mSoblebi xSirad maT uaryofiT Tvisebaze an araswor
saqcielze miuTiTeben, me-s cnobierebasTan dakavSirebuli emociebi ufro mZafria
warumateblobis SemTxvevaSi gadametebuli sircxvilis, warmatebis SemTxvevaSi
ki gadametebuli siamayis grZnoba uCndebaT. im bavSvebSi, romelTa mSoblebi,
piriqiT, ZiriTad yuradRebas alternatiul gonivrul qcevaze amaxvileben,
sircxvilisa da siamayis grZnobebi zomieria. Sesabamisad, isini siZneleebs
gacilebiT ukeT umklavdebian.
sircxvilis Zlieri grZnoba adaptaciasTan dakavSirebul problemas
gulCaTxrobilobasa da depresias, agreTve, sircxvilis grZnobis maprovocirebeli
situaciisa da adamianebis mimarT brazsa da agresias iwvevs. danaSaulis grZnobas
ufro konkretuli xasiaTi aqvs, radgan konkretul qmedebas Tu umoqmedobas
ukavSirdeba da, Sesabamisad, naklebad axdens uaryofiT gavlenas TviTSefasebaze.
danaSaulis grZnoba, romelic garkveul situaciebSi Cndeba da romelsac
sircxvilis grZnoba ar mosdevs, piriqiT, bavSvs saziano impulsebis daZlevaSi
exmareba da mis mier Cadenili cudi saqcielis gamosworebisa da ufro
gonivruli qcevisaken ubiZgebs.
me-s cnobierebasTan dakavSirebuli emociebis CamoyalibebisTvis kulturas
didi mniSvneloba aqvs. dasavleTis individualistur sazogadoebebSi bavSvs
aswavlian, iamayos pirovnuli miRwevebiT, magaliTad, Tu burTi yvelaze Sors
gadaagdo, gaimarjva TamaSSi an kargi niSnebi miiRo. koleqtivistur qveynebSi,
rogoricaa, magaliTad, CineTi an iaponia, mxolod pirovnul warmatebaze
yuradRebis gamaxvileba uxerxulobis gancdas aCens. Cinel mSoblebs miaCniaT, rom
cudi saqcielis Cadenis SemTxvevaSi bavSvi sircxvils aucilebelad unda
grZnobdes. isini bavSvebs ukve sami wlidan aswavlian sircxvilis grZnobis
gamoyenebiT kargisgan cudis garCevas, magram imas ar iTvaliswineben, rom
SesaZloa, gadaWarbebulma sircxvilis grZnobam bavSvis TviTSefasebas ziani
miayenos.
172
653043

50. ratom uwodeben


dakavSirebul emociebs?

meoreul

anu

rTul

emociebs

me-s

cnobierebasTan

(a) es emociebi sakuTari Tavis mimarT damokidebulebaze axdens gavlenas da,


Sesabamisad, qcevis cvlilebas ganapirobebs
(b) es emociebi uaryofiTad aisaxeba adamianis TviTSefasebaze, rac garSemomyofTa
mimarT misi qcevis cvlilebas ganapirobebs
(g) am emociebis gamoxatvis unari momavalSi adamianis warmatebasa Tu
warumateblobas ganapirobebs
(d) es emociebi adamians TviTanalizis saSualebas aZlevs da sakuTari araswori
qcevis gamosworebisa da sxvebTan urTierTobis gaumjobesebisken ubiZgebs

51. ras gulisxmobs winadadeba: ,,siamayis, sircxvilisa an danaSaulis gancdis


kompleqsuri gageba socialuri gamocdilebis safuZvelze kognituri ganviTarebis
kvaldakval yalibdeba~?
(a) asakis matebasTan da, Sesabamisad, gamocdilebis dagrovebasTan erTad bavSvebi
ukeT gamoxataven siamayis, sircxvilisa Tu danaSaulis grZnobas
(b) kognituri ganviTareba da Sesabamisi socialuri gamocdileba xels uwyobs
bavSvis mier meoreuli emociebis mizezebis gacnobierebis unaris Camoyalibebas
(g) kognituri ganviTarebis garkveuli donea saWiro, rom bavSvma meoreuli
emociebis socialur gamocdilebasTan dakavSireba SeZlos
(d) ufrosebis reaqcia bavSvis ama Tu im qcevaze mniSvnelovanwilad ganapirobebs
siamayis, sircxvilisa Tu danaSaulis grZnobis gacnobierebis unaris
Camoyalibebas

52. qvemoT mocemulia ramdenime umcrosi saskolo asakis bavSvis msjeloba.


romeli Seesabameba emociuri cnobierebis ganviTarebis yvelaze maRal safexurs?
(a)
(b)
(g)
(d)

,,me
,,me
,,me
,,me

amayi var,
amayi var,
mrcxvenia,
damnaSave

imitom rom mamam fexburTis matCze wamiyvana.~


radgan bevrs vecade da samkuTxedis daxazva SevZeli.~
imitom, rom sakontrolo weraSi cudi niSani miviRe.~
var, radgan Wiqis gatexvis gamo dedam damsaja.~

173

653043

53. IV abzacis mixedviT, sircxvilis grZnoba danaSaulis grZnobasTan SedarebiT


ufro uaryofiT zegavlenas axdens bavSvis TviTSefasebaze da, Sesabamisad, mis
adaptaciur unarebze, radgan:
(a) ukavSirdeba ara konkretul qcevas ama Tu im situaciaSi, aramed bavSvis mier
sakuTari SesaZleblobebisa da Tvisebebis uaryofiT Sefasebas
(b) xels uSlis bavSvs, gaakontrolos sakuTari impulsebi da moifiqros sxva
ufro gonivruli qceva
(g) bavSvs destruqciuli emociebi uCndeba im adamianebis mimarT, vinc
dakavSirebuli iyo sircxvilis grZnobis maprovocirebel situaciasTan
(d) gulCaTxrobilobasa da depresias iwvevs, Tumca, gonivruli qcevis
gamosworebis gzebis Ziebas uwyobs xels

54. bavSvi ukeT gaumklavdeba siZneleebs, Tu mSoblebis reaqcia mis warumatebel


qcevaze Semdegia:
(a)
(b)
(g)
(d)

`ase xom ukve scade; modi, amjerad sxvanairad gavakeToT...~


,,Sexede, Seni megobari rogor akeTebs, Senc xom SegeZlo ase gagekeTebina... ~
,,Sen Secdoma dauSvi, Tumca es SenTvis mainc kargi Sedegia~
,,Sen ar gamogivida, modi, me gaCveneb, rogor unda gaakeTo~

55. Cineli bavSvebis sityvaTa marags sityva `sircxvili~ gacilebiT ufro adre
emateba,
vidre
es
xdeba
maT
Crdiloamerikel
TanatolebSi.
qvemoT
CamoTvlilTagan romelSia asaxuli konkretuli mizezi am faqtis asaxsnelad?
(a) Cineli mSoblebi ar iTvaliswineben, rom gadaWarbebulma sircxvilis grZnobam
SesaZloa bavSvis TviTSefasebas ziani miayenos
(b) koleqtivistur qveynebSi pirovnul warmatebaze yuradRebis gamaxvileba
uxerxulobis gancdas aCens
(g) Cineli mSoblebi ukve 3 wlidan aswavlian bavSvebs sircxvilis grZnobis
gamoyenebiT kargisgan cudis garCevas
(d) Cinel mSoblebs miaCniaT, rom cudi saqcielis Cadenis SemTxvevaSi bavSvi
sircxvils aucilebelad unda grZnobdes

56. teqstis avtoris ZiriTadi mizania:


(a) warmoaCinos mSobelTa roli bavSvis emociuri ganviTarebisa da qcevis
Camoyalibebis procesSi
(b) xazi gausvas socialuri gamocdilebis rols bazisuri emociebisa da me-s
cnobierebasTan dakavSirebuli emociebis CamoyalibebaSi
(g) gaaanalizos sxvadasxva asakis bavSvTa emociebis gamoxatvis unaris ganviTarebis
Taviseburebebi kulturul konteqstSi
(d) ganixilos erT-erTi tipis emociebis ganviTarebis Taviseburebebi socialuri
gamocdilebisa da kulturuli konteqstis gaTvaliswinebiT

174

653043

analitikuri wera
57. SegaxsenebT ramdenime sabavSvo nawarmoebis Sinaarss:
jani rodaris sabavSvo moTxrobis gmiri, patara jelsomino saocar qveyanaSi
moxvda, sadac sastiki da gaiZvera mekobre mefobda. am qveyanaSi sityva `mekobre~
patiosan adamians niSnavda, purs melans eZaxdnen, yvels _ saSlels, safunTuSeSi
sakancelario nivTebi iyideboda, sakancelario maRaziaSi ki _ puri. yovel
diliT xalxi erTmaneTs `dila mSvidobisas~ ki ara, `Zili nebisas~ usurvebda.
cruTa qveyanaSi ZaRlebi knaodnen, katebi yefdnen, Tagvebi Rrialebdnen, lomebi
ki wripinebdnen.
mefis
brZanebiT,
gamravlebis
tabulaSi
ricxvebs
adgili
Seucvales.
gamravlebis nacvlad unda gageyo, Tu mimateba gindoda, unda gamogeklo....
donald bisetis erT moTxrobaSi yvavi alisa sizmars naxavs, yiramala
sizmars: katebi ZaRlebze nadiroben, Tagvebi _ katebze, foranSi merZeve Sebmula,
cxeni kofoze zis da merZeves aCqarebs, bavSvebi mSoblebs tuqsaven, mSoblebi
tirian: `mets aRar vizamT!~ RamiT mze anaTebs, dRisiT _ mTvare da varskvlavebi.
`esec Tu cxovrebaa! yvelaferi yiramalaa!~ _ ambobs kata muri.

gaixseneT qarTuli xalxuri leqsic:


sanTlis guTans avaSeneb,
Sig Sevabam uRels devsa,
zRvaSi vxnav da zRvaSi vTesav,
xmelze vinadireb Tevzsa.
yinulze kalos gavlewav
da mSralze gadavyri bzesa,
WinWvelas godors avkideb
da devebs davuyri bzesa.

sabavSvo nawarmoebebSi xSirad yvelaferi `yiramalaa~,


mTqmeli realurs cvlis ararealuriT. imsjeleT:

mwerali

Tu

leqsis

ra mizniT mimarTaven sabavSvo nawarmoebTa avtorebi am xerxs.


ra pozitiuri Sedegebi SeiZleba mohyves bavSvisTvis amgvari Sinaarsis mqone

nawarmoebis swavlebas.
msjelobis gasamyareblad moiyvaneT argumentebi da magaliTebi.

Tqven mier dawerili Txzuleba unda Seicavdes, sul mcire, 100 sityvas.

175

653043

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24

25 : 2
2 : ;
1 : , , ,
;
0 :
.

176

26 : 1
1 : - ;
0 : .

27 : 2
2 : VI
;
1 : , , VI
, , , VI
;
0 : VI
, .

28 : 2
2 : : , IV ;
1 : ;
0 : .

29 : 2
2 : - 75 ;
;
1 : , ,
;
0 : .

30 : 1
1 : - () ;
0 : .

31 : 1
2 : - 1;
0 : .

32 : 2
2 : ;
1 : (
; , .
.);
0 : .

177

33 : 4


.
.






1 .

1 .

34 : 2
2 : ;
1 : , ,
;
0 : .

35 : 2
2 : ;
1 : - ;
0 : .

178


36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46

: 2
2 :
, ,
;
1 :
, , ,
;
0 : ;
; .

47

: 1
1 : , ,
;
0 : / ; .

48

: 1
1 : ,

;
0 : / ; .

179

49

: 1
1 : ,
;
0 : / ; .

180



50
51
52
53
54
55
56


57

: 13
1.
, .
2 : , ;
1 : ;
;
0 : , ,
.

: 0 ,
.
2.
,
, .
3 : , , ,
, ;
2 : / ,
,
;
1 : , ,
;
0 : ,
.
3.
, ,
, .
2 : _
, , ; ,
;
1 : , , ,
;
;
;
0 :
( , . . ); ,
;
_ , , .

181

4. ,
, ,
, .
3 : , ,
,
.
2 : 2-3 ,
,
1 : , ,
. -
.
0 : ; ;
;
5. , ,
,
.
3 : , -
,
.
2 : , -
,
.
1 : , -,
,
0 : , -,

, ,
:
;
;
,
- ( ),
, ..
, .
, 0 .
, , 100 .
I II .

182

183



sxvadasxva tipis davalebaTa instruqciebi


testSi warmodgenili davalebebi
testSi SegxvdebaT:
davalebebi arCeviTi pasuxebiT;
davalebebi Ria daboloebiT;
Sesabamisobis dadgena;
Txzuleba (esei).

sxvadasxvagvaria

formatis

TvalsazrisiT.

arCeviTpasuxebian davalebebSi pirobasa Tu SekiTxvasTan erTad savaraudo


pasuxebic aris mocemuli. davalebis Sesruleba gulisxmobs oTxi savaraudo
pasuxidan erTi swori pasuxis arCevas.

pasuxis moniSvnisas:
pasuxebis furcelze moZebneT davalebis Sesabamisi nomeri;
nomris qveS ipoveT ujra, romelic Tqven mier arCeul pasuxs Seesabameba;
dasviT X niSani am ujraSi.
Tu gsurT pasuxebis furcelze moniSnuli pasuxis gadasworeba, mTlianad
gaaferadeT ujra, romelSic dasviT X niSani, xolo Semdeg moniSneT pasuxis axali
varianti (dasviT X niSani axal ujraSi).
TiToeuli arCeviTpasuxebiani davaleba 1 quliT fasdeba.
davalebebi
Ria
daboloebiT
moiTxovs
dasmul
SekiTxvaze
pasuxis
Camoyalibebas, sakuTari msjelobis gamyarebas saTanado argumentebiT. TiToeuli
Riaboloiani davaleba fasdeba specialuri sqemis mixedviT. Sesasrulebeli
nabijebis gaTvaliswinebiT, davaleba SeiZleba Sefasdes 1, 2 an meti quliT. amgvar
davalebebze pasuxis gasacemad pasuxebis furcelze gamoyofilia sagangebo
adgilebi.
Sesabamisobis dadgenis davalebebSi warmodgenilia monacemTa ori sveti. erT
svetSi mocemulia e. w. piroba (movlenebi, frazebi da a. S.), meoreSi ki _
savaraudo pasuxebi (cnebebi, terminebi da a. S.). davalebis Sesruleba gulisxmobs
erT svetSi mocemuli informaciis misadagebas meore svetSi mocemul
informaciasTan. Sesabamisobis TiToeuli davalebisTvis pasuxebis furcelze
mocemulia cxrili. Tqven unda SeavsoT cxrilis carieli grafebi _ pirobis
aRmniSvneli asos qveS CaweroT misi pasuxis Sesabamisi rigiTi nomeri.
Sesabamisobis dadgenis TiToeuli davaleba 1 quliT fasdeba.
TxzulebaSi unda warmoaCinoT Tqveni pozicia, mosazrebebi SemoTavazebuli
sakiTxis Sesaxeb, konkretuli argumentebiT daasabuToT saTqmeli. Txzulebis
dasawerad pasuxebis furcelze gamoyofilia sagangebo adgili.
Txzulebis maqsimaluri qulaa 13.
185

653042

profesiuli codna da meTodika


1. qvemoT CamoTvlilTagan romeli Sedegi dagarwmunebdaT, rom moswavles
SeuZlia rigobiTi ricxviTi saxelis gamoyeneba?
(a) SeuZlia daasaxelos meramdenea saganTa mwkrivSi miTiTebuli sagani.
(b) SeuZlia CamoTvalos rigobiTi ricxviTi saxelebi.
(g) iTvlis `win/ukan~ maswavleblis mier miTiTebuli ricxvidan.
(d) asaxelebs mocemuli ricxvis wina da momdevno ricxvebs.
2. Rvinis qarxanaSi sul 150000 litri Rvino Camoasxes. aqedan 65000 litri
mSrali Rvino iyo, 55000 litri _ tkbili, xolo danarCeni _ naxevradtkbili.
Camosxmuli Rvinis saerTo raodenobis ramdeni procentis tolia naxevradtkbili
Rvinoebis raodenoba?
(a) 30%
(b) 25%
(g) 20%
(d) 15%

3. 1 kg marwyvi a lari Rirs. Tinas 25 lari hqonda. man n kg marwyvi iyida.


amis Semdeg mas r lari darCa. CamoTvlilTagan romeli tolobaa marTebuli?
(a) n 25a r
(b) n a r

25
25
(g) n r
a
a
(d) n r
25

4. sakoordinato sibrtyeze mdebare wertilebi A 1; 3 da B 5; 3 erTmaneTis


simetriulia a wrfis mimarT. ris tolia im wertilis koordinatebi, romelic
C 4; 1 wertilis simetriulia imave a wrfis mimarT?
(a) 2; 3
(b) 10; 1
(g) 1; 3
(d) 0; 1
5. a da b naturaluri ricxvebidan a luwia. CamoTvlilTagan romeli ar
SeiZleba iyos kenti?
(a) b a 1
2

(b) 2b 1 a
(g) 32b 1 a 1
(d) 3b 2 a
2

186

653042

6. saopero gundSi 40 momReralia, romelTa 75% qalia. im momReralTa


raodenoba, romelTa asaki 40 wels ar aRemateba, momReralTa saerTo raodenobis
60%-is tolia. gundis momRerali qalebidan minimum ramdenis asaki ar aRemateba
40 wels?
(a) 12
(b) 14
(g) 16
(d) 18

7. pirvelklaselebi SekiTxvaze: suraTze

erTnairi figurebi xatia Tu


gansxvavebuli? _ xSirad pasuxoben, rom
suraTze ori gansxvavebuli figura xatia.
qvemoT CamoTvlilTagan romelia am Secdomis
gamomwvevi mizezi?
I. am asakSi jer kidev ar aris Camoyalibebuli geometriuli figurebis
igiveobrivad aRqmis unari maTi zomisa da mdebareobis miuxedavad.
II. bavSvi mijaWvulia TvalsaCino mocemulobas, erTmaneTisgan mdebareobiT
gansxvavebul erTnair geometriul figurebs ver aRiqvams, rogorc identurebs.
III. bavSvebs jer kidev ar aqvT Camoyalibebuli sivrciTi mimarTebebis garCevis
unari: ver ganarCeven `marjvniv/marcxniv~, `zemoT/qvemoT~ mimarTebebs.
(a)
(b)
(g)
(d)

I da II
II da III
mxolod I
mxolod III

8. mocemulia namravli 2 6 10 21 22 . qvemoT CamoTvlilTagan romel ricxvze ar


iyofa es namravli unaSTod?
(a) 18
(b) 45
(g) 54
(d) 99

9. kvadratis ori wvero tolgverda samkuTxedis


gverdebze mdebareobs (ix. naxazi). =
(a) 95
(b) 100
(g) 105
(d) 110
187

653042

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------18-20 wlis studentebma upasuxes mkvlevris SekiTxvebs Tavdapirvelad imis


Sesaxeb, surT Tu ara da, Semdeg imis Sesaxeb, SeuZliaT Tu ara:
TanatolTa mxridan aRiarebis mopoveba
warmatebis miRweva profesiul saqmianobaSi
materialuri keTildReobis miRweva
warmatebis miRweva sportSi
ojaxis Seqmna
pasuxebi: `msurs~, `SemiZlia~ fasdeboda 1 quliT, xolo pasuxebi `ar msurs~,
`ar SemiZlia~ _ 0 quliT.
svetovan diagramaze warmodgenilia pirvel da meore SefasebaTa qulebs Soris
sxvaobaTa saSualo mniSvnelobebi.

mocemuli diagramis mixedviT upasuxeT Semdeg or SekiTxvas:


10. qvemoT CamoTvlilTagan cxovrebis romel sferoSia sxvaoba survilsa da
SesaZleblobas Soris 0,3-is toli?
(a) TanatolTa mxridan aRiareba
(b) warmateba profesiul saqmianobaSi
(g) materialuri keTildReoba
(d) ojaxis Seqmna
11. cxovrebis ama Tu im sferoSi survilsa da SesaZleblobas Soris 0,5 qulaze
meti sxvaoba studentebSi Sinagani daZabulobis gancdaze miuTiTebs. qvemoT
CamoTvlilTagan cxovrebis romel sferoebTan dakavSirebiT aqvT studentebs es
gancda?
(a) materialuri keTildReoba da warmateba profesiul saqmianobaSi
(b) TanatolTa mxridan aRiareba da materialuri keTildReoba
(g) warmateba sportSi da TanatolTa mxridan aRiareba
(d) warmateba profesiul saqmianobaSi da sportSi
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------188

653042

12. Tu x, y da z erTmaneTisagan gansxvavebuli, 10-ze naklebi naturaluri


ricxvebia, maSin x 3z gamosaxulebis udidesi mniSvnelobaa:
y
(a) 3
(b) 4
(g) 5
(d) 6

13. maswavlebelma moswavleebs auxsna, rom 1 kub. dm moculobis sazomi iseTi


erTeulia, romelic tolia im kubis moculobisa, romlis wibos sigrZea 1 dm.
amis Semdeg man erT-erT moswavles sTxova, gaerkvia, Tu risi toli iqneba im
marTkuTxa paralelepipedis moculoba, romlis sigrZea 3 dm, sigane _ 2 dm,
xolo simaRle _ 4 dm. moswavlem upasuxa, rom moculoba 3 dm + 2 dm + 4 dm
= 9 kub. dm-is tolia. CamoTvlilTagan romel SemTxvevaSi iyo maswavleblis
reaqcia am pasuxze yvelaze adekvaturi?
(a) moswavles uTxra, rom marTkuTxa paralelepipedis moculobis
gamosaTvleli formulaa V abh da amitom swori pasuxia 3 2 4 = 24 kub. dm.
(b) moswavles 1 dm wibos sigrZis kubebisgan aawyobina 3 dm sigrZis, 2 dm
siganis da 4 dm simaRlis mqone marTkuTxa paralelepipedi, daaTvlevina
gamoyenebuli kubebis raodenoba da ase gaarkvevina, rom am marTkuTxa
paralelepipedis moculoba 24 kub. dm-is tolia.
(g) moswavles dafaze dauxaza marTkuTxa paralelepipedi da uTxra mas, rom
raki marTkuTxa paralelepipedis sigrZea 3 dm, sigane _ 2 dm, xolo simaRle _ 4 dm,
amitom am paralelepipedSi Caeteva 3 2 4 = 24 cali 1 dm sigrZis wibos mqone
kubi, Sesabamisad, marTkuTxa paralelepipedis moculoba 24 kub. dm-is tolia.
(d) moswavles daaxazvina 3 dm sigrZisa da 2 dm siganis marTkuTxedi da
gamoaTvlevina misi farTobi. Semdeg marTkuTxa paralelepipedis moculobis
gamosaTvlelad miRebuli sidide gaamravlebina simaRleze _ 6 kv. dm 4 dm = 24
kub. dm.

14. eqimma pacients A, B, C da D medikamentebi dauniSna. A medikamenti man


mxolod maSin unda miiRos, rodesac B medikamentis miRebis Semdeg, sul mcire,
3 saaTia gasuli, D medikamenti ki C-s miRebidan saaTnaxevris an meti drois
gasvlis Semdeg SeiZleba miiRos. pacientma C medikamenti dilis 8 saaTze miiRo,
B medikamenti ki _ ori saaTis Semdeg.

aRniSnuli wesebis Tanaxmad, kidev


pacients 11 saaTsa da 30 wuTamde?
(a)
(b)
(g)
(d)

romeli

medikamentis

miReba

SeuZlia

A medikamentisac da D medikamentisac
arc A medikamentis da arc D medikamentis
mxolod A medikamentis
mxolod D medikamentis
189

653042

15. samkuTxedis da xuTkuTxedis yvela wvero im


badis kvanZebs emTxveva, romlis TiToeuli
ujredi kvadratia (ix. naxazi).
samkuTxedis perimetria meti Tu xuTkuTxedis?
(a)
(b)
(g)
(d)

samkuTxedis
xuTkuTxedis
samkuTxedisa da xuTkuTxedis perimetrebi erTmaneTis tolia
amis dasadgenad monacemebi ar aris sakmarisi

16. elene savarjiSod wasvlas apirebs, risTvisac man Sarvali, maisuri da


sawvimari unda SearCios. elenes aqvs TeTri, wiTeli da lurji feris TiTo
Sarvali, TeTri da yviTeli feris TiTo maisuri, agreTve lurji, wiTeli da
yviTeli feris TiTo sawvimari. elene arasodes icvams erTi da imave feris
Sarvals da sawvimars. Sarvlis, maisurisa da sawvimris Sexamebis ramdeni SesaZlo
varianti aqvs elenes?
(a) 13
(b) 14
(g) 15
(d) 16

17. dizainerma dekoraciis Sesaqmnelad kubis, sferosa da konusis formebidan


erT-erTi mainc gamoiyena. amasTanave, mocemulia 3 piroba:
I. Tu dizainerma gamoiyena kubis forma da ar gamoiyena sferos forma, maSin
man konusis formac gamoiyena.
II. mxolod konusis formas dizaineri arasdros iyenebs.
III. dizaineri arasdros iyenebs erTad kubis da konusis formebs.
qvemoT CamoTvlilTagan romeli forma gamoiyena dizainerma aucileblad?
(a) kubis
(b) sferos
(g) konusis
(d) arc erTis
18. velosipedistma dRis pirvel naxevarSi gasavleli manZilis naxevari gaiara,
xolo dRis meore naxevarSi _ mesamedi. amis Semdeg mas gasavleli darCa kidev
4 km. CamoTvlilTagan romeli gamosaxuleba gviCvenebs, Tu ramdeni kilometri
hqonia sul gasavleli velosipedists?
(a) 1 1 4
2

(b) 4 1 1 1

2 3
(g) 4 1 : 1 1
2 3
(d) 4 : 1 1 1
2 3

190

653042

19. turisti, romelic naviT mogzaurobda, mdinaris dinebis sawinaaRmdegod


saSualod 10 km/sT siCqariT moZraobda. ukan man igive manZili 20 km/sT saSualo
siCqariT gaiara da 18 wuTiT naklebi dro daxarja. sul ra manZili gauvlia
turists?
(a) 9 km
(b) 12 km
(g) 15 km
(d) 18 km

20. a da b ricxvebis Sesabamis wertilebs Soris manZili ricxvTa RerZze


10 erTeulis tolia. qvemoT CamoTvlilTagan romeli tolobaa SeuZlebeli?
(a) a b 5
(b) a b 5
(g) a b 10
(d) a b 10

21. maswavlebelma moswavleebs dauriga muyaosgan gamoWrili figurebi: toli


samkuTxedebi, kvadratebi da wreebi (or-ori cali). mocemulia maswavleblis
Semdegi instruqciebi:
I. ra figuraa es?
II. erTnairi figurebi daalageT erTad
III. maCvene samkuTxedi
qvemoT
CamoTvlilTagan
romel
instruqciebi martividan rTulisken?
(a)
(b)
(g)
(d)

SemTxvevaSia

dalagebuli

maswavleblis

II, III, I.
III, I, II
I, II, III
II, I, III

22. kubis formis yuTi, romlis sigrZe, sigane da simaRle 15 sm-is tolia,
gaavses erTmaneTze mWidrod dawyobili erTnairi filebiT. sul Caetia 40 cali
fila. sul ramdeni cali aseTi fila Caeteva marTkuTxa paralelepipedis formis
yuTSi, romlis sigrZea 60 sm, sigane _ 30 sm, simaRle _ 45 sm?
(a) 320
(b) 640
(g) 900
(d) 960

191

653042

23. cariel cisternas, romelsac naxazze


mocemuli figuris forma aqvs, avseben wyliT.
cisternaSi drois tol SualedebSi erTi da
imave raodenobis wyali Caedineba.
qvemoT mocemuli diagramebidan romelzea
warmodgenili, Tu rogor icvleboda am cisternaSi
wylis h done t drois mixedviT?

(a)

(b)

(g)

(d)

24. agrarulma firmam marcvleulis mosavali sami nakveTidan aiRo. pirveli


nakveTidan 25%-iT naklebi marcvleuli aiRes, vidre meoridan.
mocemulia ori piroba:
I. mesame nakveTidan 20%-iT naklebi marcvleuli aiRes, vidre pirveli da
meore nakveTidan erTad.
II. mesame nakveTidan 40 toniT meti marcvleuli aiRes, vidre meoridan.
imis gasarkvevad, Tu sul ra raodenobis marcvleuli aiRo firmam:
(a)
(b)
(g)
(d)
(e)

I piroba sakmarisia, II ki _ ara


II piroba sakmarisia, I ki _ ara
I da II piroba erTad sakmarisia, cal-calke arc erTi ar aris sakmarisi
sakmarisia cal-calke rogorc I, aseve, II piroba
mocemuli pirobebi ar aris sakmarisi

25. yoveli meoTxe weli nakiania da igi 366 dRe-Ramisgan Sedgeba. romeliRac
wlis 12 ianvari samSabaTi iyo.
mocemulia ori piroba:
I. es weli ar iyo nakiani.
II. am wlis momdevno weli iyo nakiani.
imis gasarkvevad, Tu mocemuli wlis ra dRe iyo 26 maisi:
(a)
(b)
(g)
(d)
(e)

I piroba sakmarisia, II ki _ ara


II piroba sakmarisia, I ki _ ara
I da II piroba erTad sakmarisia, cal-calke arc erTi ar aris sakmarisi
sakmarisia cal-calke rogorc I, aseve, II piroba
mocemuli pirobebi ar aris sakmarisi
192

653042

26. moswavleebi gamohkiTxes, Tu A, B da C msaxiobebidan romeli moswonT


yvelaze metad. sul gamoikiTxa 300 moswavle, romelTagan TiToeulma daasaxela
TiTo msaxiobi.
mocemulia ori piroba:
I. A msaxiobi daasaxela moswavleTa 20%-ze naklebma.
II. moswavleTa raodenoba, romlebmac daasaxeles B msaxiobi,
aRemateboda im moswavleTa raodenobas, romlebmac daasaxeles C msaxiobi.

10-iT

imis gasarkvevad, moswons Tu ara B msaxiobi gamokiTxul moswavleTa naxevarze


mets:
(a)
(b)
(g)
(d)
(e)

I piroba sakmarisia, II ki _ ara


II piroba sakmarisia, I ki _ ara
I da II piroba erTad sakmarisia, cal-calke arc erTi ar aris sakmarisi
sakmarisia cal-calke rogorc I, aseve, II piroba
mocemuli pirobebi ar aris sakmarisi

27. mocemulia marTi prizma da mis Sesaxeb ori piroba:


I. am prizmis wiboebis raodenoba 12-iT metia waxnagebis raodenobaze.
II. am prizmis wiboebis raodenoba 1,5-jer metia wveroebis raodenobaze.
imisaTvis, rom gavarkvioT ramdeni wvero aqvs am prizmas:
(a)
(b)
(g)
(d)
(e)

I piroba sakmarisia, II ki _ ara


II piroba sakmarisia, I ki _ ara
I da II piroba erTad sakmarisia, cal-calke arc erTi ar aris sakmarisi
sakmarisia cal-calke rogorc I, aseve, II piroba
mocemuli pirobebi ar aris sakmarisi

193

653042

28. ricxvi 54 cifrebis Tanmimdevrobis SecvliT 6 -jer mcirdeba.


5

moZebneT

yvela

iseTi

orniSna

ricxvi,

romlebic

cifrTa

Tanmimdevrobis

SecvliT 7 -jer mcirdeba.


4
pasuxi daasabuTeT.
(maqsimaluri qula _ 2)

29. erT WurWelSi 1,4-jer naklebi Rvinoa, vidre meoreSi. Tu meore WurWlidan
pirvelSi 5,5 litr Rvinos gadmovasxamT, maSin pirvelSi 1,5-jer meti Rvino
aRmoCndeba, vidre meoreSi. sul ramdeni litri Rvinoa orive WurWelSi?
pasuxi daasabuTeT.
(maqsimaluri qula _ 3)

194

653042

30. maswavlebelma moswavleebs misca Semdegi davaleba:


safondo birJaze aqciebis fasi dRis ganmavlobaSi orjer Seicvala: jer
gaizarda 10%-iT, Semdeg ki Semcirda 10%-iT. rogor Seicvala aqciebis fasi
mTeli dRis ganmavlobaSi?
moswavleebis nawilma am SekiTxvas arasworad upasuxa. isini ase msjelobdnen:
raki aqciebis fasi jer gaizarda 10%-iT, Semdeg ki Semcirda 10%-iT, amitom

dRis bolos aqciebis Rirebuleba igive iqneboda, rac dRis dasawyisSi.


moZebneT swori pasuxi da CawereT
moswavleebs swor pasuxamde miiyvandiT.

SekiTxvebi,

romelTa

saSualebiTac

am

(maqsimaluri qula _ 3)

195

653042

31. marTkuTxedis perimetri 40 santimetria. ramdeni kvadratuli santimetriT


gaizrdeba marTkuTxedis farTobi, Tu mis TiToeul gverds gavadidebT
1 santimetriT?
pasuxi daasabuTeT.
(maqsimaluri qula _ 3)

32. vanos da sandros erTnairi finjnebiT yava da calke WurWliT rZe miarTves.
orive finjani yaviT bolomde iyo Sevsebuli. vanom mosva finjani yavis 1 nawili,
3

sandrom _

1
5

nawili. Semdeg orivem finjnebi rZiT Seivses da kargad mouries.

cota xnis Semdeg vanom mosva yavisa da rZis nareviT savse finjnis 3
5

sandrom ki _

nawili,

2 nawili da meti aRar dauleviaT.


3

vanos ufro meti yava daulevia, Tu sandros?


pasuxi daasabuTeT.
(maqsimaluri qula _ 3)

196

653042

33. moswavleebma Semdegi samuSao Seasrules:


1) gamoTvaleT: I. 7 1 2 5 ;
6

12

II. 5 3 4 ;
8

III. 21 1 : 5 .
3

2) sportul maRaziaSi fexburTis burTi imdenive Rirda, ramdenic 3 cali


xelburTisa da 2 cali wyalburTis burTi erTad. 1 cali fexburTisa da
2 cali xelburTis burTi erTad ki imdenive Rirda, ramdenic _ 10 cali
wyalburTis burTi. ramdeni cali xelburTis burTis Rirebulebis tolia
4 cali fexburTis burTis Rirebuleba?
3) 36 sm sigrZisa da 24 sm siganis marTkuTxedi daWres 4 sm sigrZis mqone
kvadratebad da erTmaneTis miyolebiT erT zolad daawyves.
ra sigrZis zoli miiReba?
erT-erTi moswavlis namuSevari aseTi iyo:

miuTiTeT moswavlis mier daSvebuli TiToeuli Secdoma da CawereT


Sesworebuli saxiT (moswavlisTvis gasageb enaze);
erovnuli saswavlo gegmis mixedviT V-VI klasebSi moswavle fasdeba
aTquliani sistemiT. ramdeni quliT SeafasebdiT moswavles am namuSevris
mixedviT? pasuxi daasabuTeT.
(maqsimaluri qula _ 4)
197
653042

198

653042

199

653042

kiTxvisa da weris swavleba


34. gaecaniT I klasis moswavleebisTvis gankuTvnil davalebebs:
I. Casvi gamotovebuli aso:

m_e

qu_i

II. Cawere cxovelis saxeli:

III. waikiTxe sityvebi da SeaerTe isrebiT Sesabamis naxatTan:

bari

bali

maswavleblis
mizania,
bavSvebma
iswavlon,
rom
aso-bgeras
sityvebis
ganmasxvavebeli funqcia aqvs. romeli davaleba daexmareba maswavlebels am miznis
misaRwevad?
(a)
(b)
(g)
(d)

I da II
II da III
mxolod II
mxolod III

35. kiTxvis sirTuleebis prevenciisaTvis mniSvnelovania skolamdel asakSi bavSvis


im unarebis ganviTarebaze zrunva, romlebic kiTxvisaTvis mzaobas ganapirobebs.
qvemoT
CamoTvlilTagan
romeli
unaris
ganviTarebaa
adekvaturi
da
mizanSewonili skolamdel asakSi?
(a)
(b)
(g)
(d)

bgerebis sworad gamoTqma, asoebis gamowera da sityvebis uSecdomod Cawera


aso-bgeriTi mimarTebebis daswavla da asoebisgan sityvebis awyoba
sityvis bgeriTi Semadgenlobis garCeva da leqsikuri maragis gamdidreba
asoebisgan sityvebis da sityvebisgan martivi winadadebebis awyoba

200

653042

36. qvemoT mocemulia aqtivobebi, romelTac maswavleblebi xSirad iyeneben axali


teqstis Seswavlis dros. romeli aqtivobis Sesruleba gauWirdebaT moswavleebs
damoukideblad an dasWirdebaT maswavleblis daxmareba?
(a) maswavlebeli ukiTxavs moswavleebs dausrulebel teqsts da sTxovs, gamoTqvan
varaudi, Tu rogor SeiZleba dasruldes teqstSi moTxrobili ambavi.
(b) moswavleebi kiTxuloben teqstis saTaurs, aTvaliereben ilustraciebs da
gamoTqvamen varauds teqstSi moTxrobili ambis Sesaxeb.
(g) moswavleebi kiTxuloben teqsts, gamoyofen maTTvis ucnob sityvebs da am
sityvebis gamoyenebiT Seadgenen winadadebebs.
(d) maswavlebeli miuTiTebs Temas wakiTxuli teqstidan, moswavleebma unda
ipovon teqstSi is adgili, sadac es Temaa ganxiluli.

37. wera-kiTxvis swavlebisas maswavleblebi xSirad iyeneben `dRiuris weris~


meTods _ bavSvebi Sesaswavli Temis Sesaxeb sakuTar ideebsa da azrebs weren
dRiurebSi, romlebic maswavleblis mier ar mowmdeba.

qvemoT mocemulia informacia moswavleTa Sesaxeb. romeli moswavlisTvis iqneba


aRniSnuli
meTodi
yvelaze
mosaxerxebeli
sakuTari
SesaZleblobebis
gamosavlenad?
(a) giorgisTvis _ is mgrZnobiarea sxvaTa ganwyobebisa da gancdebis mimarT,
SeuZlia sxvaTa qcevis motivebis gamocnoba.
(b) anasTvis _ is Cumi da Cafiqrebuli bavSvia, kargi intuicia aqvs da sakmaod
damoukidebelia.
(g) androsTvis _ mas uyvars logikuri msjeloba da fiqri, kargad igebs da
aRiqvams sqemebs.
(d) maiasTvis _ is advilad igebs sityvis mniSvnelobebs da moswons sityvebiT
TamaSi.

38. qvemoT CamoTvlilTagan romeli gamoadgeba maswavlebels yvelaze naklebad


imis dasadgenad, rom moswavlem gaiazra wakiTxuli teqsti?
(a)
(b)
(g)
(d)

moswavle sakuTari sityvebiT gadmoscems teqstis ZiriTad azrs.


moswavle ganmartavs teqstSi mocemul ZiriTad sakiTxebs.
moswavles mohyavs teqstSi dasmuli problemis Sesabamisi magaliTebi.
moswavle teqstis Sinaarss gadmoscems teqstis leqsikis gamoyenebiT.

201

653042

39. maswavlebelma II klasis moswavleTa kiTxvis unaris gasaumjobeseblad erTi


semestris ganmavlobaSi axali meTodis gamoyeneba scada. semestris bolos
Catarebuli testirebis safuZvelze daaskvna, rom axalma meTodma mniSvnelovnad
gaaumjobesa moswavleTa kiTxvis unari.
gaecaniT qvemoT mocemul pirobebs:
I. kiTxvis unaris Sefaseba axali meTodiT muSaobis dawyebamde da meTodis
gamoyenebis Semdeg.
II. paralelur II klasSi (sadac isev Zveli meTodiT muSaobda maswavlebeli)
kiTxvis unaris Sefaseba semestris dasawyisSi da semestris bolos da samizne
klasis SedegebTan Sedareba.
III. moswavleebis mSoblebis gafrTxileba, rom aRniSnuli semestris ganmavlobaSi
gaekontrolebinaT Svilebis saSinao davalebebi.

am pirobaTagan romlis ganxorcieleba iyo saWiro, rom maswavlebels aRniSnuli


daskvnis gamotanis safuZveli hqonoda?
(a) mxolod I
(b) mxolod II
(g) I da II
(d) I da III

40. teqstze muSaobis erT-erTi meTodi _ ,,mozaika _ gulisxmobs moswavleebis


ganawilebas jgufebSi. TiToeul monawiles maswavlebeli samuSaod aZlevs teqstis
garkveul monakveTs, romlis Sinaarsis ,,eqspertic xdeba moswavle. Semdeg
sxvadasxva jgufis wevrebi, romlebic Seiswavlian erTsa da imave fragments,
xvdebian erTmaneTs ,,eqspertTa jgufebSi sakuTari fragmentis gansaxilvelad.
eqspertul jgufebSi monawileebi msjeloben am fragmentis Sinaarsis Sesaxeb.
Semdeg dabrundebian sawyis jgufebSi da gaacnoben ,,kolegebs sakuTari
fragmentis Sinaarss.

qvemoT CamoTvlilTagan romeli unaris ganviTarebas uwyobs es meTodi yvelaze


naklebad xels?
(a)
(b)
(g)
(d)

Tanatolebis azris mosmenisa da gaziarebis


individualuri pasuxismgeblobis Camoyalibebis
mTliani teqstis individualurad damuSavebis
teqstis gaazrebaSi sxvebisTvis daxmarebis gawevis

202

653042

41. qvemoT mocemulia rekomendaciebi kiTxvis swavlebasTan dakavSirebiT. romeli


rekomendacia Seesabameba kiTxvis swavlebis dabalansebul midgomas?
(a) ZiriTadi yuradReba mimarTuli unda iyos kiTxvaSi problemebis mqone
bavSvebis mier sityvebSi bgerebis garCevisa da dekodirebis Cvevis aTvisebaze.
(b) grafemis fonemad dekodirebis Cvevebis SemuSaveba bavSvisTvis saintereso,
Sinaarsian masalaze dayrdnobiT unda xdebodes.
(g) mTavaria sityvis mniSvnelobis gageba, romlis safuZvelzec moxdeba sityvisa
da masSi Semavali bgeriTi SeTanxmebebis cnoba.
(d) damwerlobis anbanuri sistemis mqone enaSi kiTxvis aTviseba mizanSewonilia
aso-bgeriTi Sesatyvisobis pirdapiri swavlebiT.
42. maswavleblis
mizania
I
klasis
moswavleebs
ganuviTaros
fonemebis
gacnobierebis unari. qvemoT CamoTvlilTagan romeli davaleba gamoadgeba mas am
miznisTvis?
(a) maswavlebeli asaxelebs bgerebs, moswavleebma unda moZebnon am bgerebis
Sesatyvisi asoebi plakatze.
(b) maswavlebeli sTxovs moswavleebs, sityvaSi erTi bgera Secvalon ise, rom sxva
sityva gamovides.
(g) maswavlebeli dafaze wers sityvas da sTxovs moswavleebs, aawyon es sityva
moZravi anbanis gamoyenebiT.
(d) maswavlebeli sTxovs moswavleebs, masTan erTad xmamaRla da garkveviT
`gaaxmovanon anbanis asoebi.
43. zogierTi mecnieris azriT, pirveli wlis bolos kiTxvis swavlaSi warmatebis
winaswarmetyveleba SesaZlebelia bgerebisa da marcvlebis sityvaSi gaerTianebis
unaris mixedviT. kiTxvis swavlebis romeli midgomis sasargeblod metyvelebs
aRniSnuli faqti?
(a) aRmavali modelis, romlis mixedviTac informaciis gardaqmna mimdinareobs
qvemodan zemoT, nawilidan (aso-bgeridan) mTelisken (sityvisken).
(b) aRmavali modelis, romlis mixedviTac kiTxvis swavleba konteqstze
dayrdnobiT sityvis gamocnobis strategiiT unda ganxorcieldes.
(g) daRmavali modelis, romlis mixedviTac sityvis da masSi Semavali bgerebis
cnoba sityvis mniSvnelobis safuZvelze unda moxdes.
(d) daRmavali modelis, romlis mixedviTac kiTxvis swavleba asoebsa da maT
bgeriT Sesatyvisebs Soris kavSiris damyarebis Cvevis gamomuSavebaa.
44. ana werisas xSirad uSvebs Secdomebs, aklebs an amatebs asoebs sityvaSi.
aRwereT aqtivoba, romelic daexmareba anas am problemis daZlevaSi da Tan
saSualebas miscems, Tavad aRmoaCinos da gaasworos sakuTari Secdomebi.
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
(maqsimaluri qula _ 2)
203

653042

waikiTxeT IV klasis moswavleebisTvis gankuTvnili teqsti, SeasruleT 45-e, 46-e


da 47-e davalebebi.
adamians
uZvelesi droidan ainteresebda, rogor frenen Citebi. berZnuli
miTis mixedviT, pirvelad haerSi dedalosi da ikarosi afrindnen. maT bumbulisa
da cvilis frTebi gaukeTebiaT, magram mzesTan axlos misulan da orive Zirs
danarcxebula gamomgoneblebi frTebs xan velosipeds umagrebdnen, xan urmebs,
Tumca, miwas veravin ascda. 1850 wels mecnierma jorj keilim gamoigona manqana,
romliTac is gorakidan eSveboda da Semdeg qaris saSualebiT haerSi adioda.
jorjis manqana mxolod qarian amindSi dafrinavda. feliqs diu tamplma axali
modeli Seqmna _ mas Zrava daumata. da ai, is daeSva gorakidan, raTa siCqare
ganeviTarebina da kidevac afrinda! Tumca, maleve Camovarda _ Zrava Zalian
mZime iyo. amerikeli Zmebi raitebi iyvnen pirvelebi, romelTa mcdelobac
warmatebuli aRmoCnda. 1903 wels maT Seqmnes Zraviani TviTmfrinavi mbrunavi
TavebiT, romlebsac propelerebi uwodes. ,,propeleri haers Seisrutavs da ukan
gaiwovs, TviTmfrinavi ki win wava,~ _ fiqrobdnen isini.

45. zemoT mocemul teqstTan dakavSirebiT dausviT moswavleebs SekiTxva, romlis


saSualebiT daadgenT, SeuZliaT Tu ara maT movlenaTa Soris mizezSedegobrivi
mimarTebebis danaxva.
_______________________________________________________________________
(maqsimaluri qula _ 1)
46. dausviT moswavleebs SekiTxva, romlis saSualebiT daadgenT, SeuZliaT Tu
ara maT teqstis sxvadasxva nawilSi mocemuli informaciis erTmaneTTan
dakavSireba da masze dayrdnobiT daskvnis gamotana.
_______________________________________________________________________
(maqsimaluri qula _ 1)
47. dausviT moswavleebs SekiTxva, romelic axali informaciis sakuTar
codnasTan integraciis saSualebas miscems da wakiTxulis gaazrebaSi daexmareba.
_______________________________________________________________________
(maqsimaluri qula _ 1)

204

653042

akademiuri unarebi
wakiTxuli teqstis gaazreba
yuradRebiT waikiTxeT da gaiazreT teqsti. TiToeuli SekiTxvis savaraudo
pasuxebidan airCieT is varianti, romelic marTebulia mocemuli teqstis mixedviT.
bazisur emociebTan erTad (sixaruli, brazi, SiSi da a. S.), adamianebisTvis
damaxasiaTebelia meoreuli, ufro rTuli emociebi, magaliTad, sircxvili, siamaye
da danaSaulis grZnoba. aseT emociebs me-s cnobierebasTan dakavSirebuli
emociebi ewodeba, vinaidan TiToeuli maTgani gavlenas axdens me-s gancdis
gamZafrebaze. Tu gvrcxvenia an uxerxulad vgrZobT Tavs, vcdilobT, moviqceT
ise, rom sxvebisTvis Cveni Secdoma an warumatebloba SesamCnevi ar iyos.
danaSaulis grZnoba vinmesTvis zianis miyenebis dros Cndeba. aseT situaciaSi Cven
mier Cadenili araswori saqcielis gamosworebasa da urTierTobis aRdgenas
vcdilobT. siamaye ki, piriqiT, sakuTari miRwevebiT kmayofilebas gulisxmobs,
romlis drosac survili gviCndeba, sxvebs movuyveT, rogor mivaRwieT dasaxul
mizans da ra gegmebis ganxorcielebas vapirebT momavalSi.
sakuTari emociebis gacnobierebisa da gagebis unaris ganviTareba
SemecnebiT ganviTarebas ukavSirdeba. 4-5 wlis bavSvebi siamayis nacvlad
sixaruls, bednierebasa da aRfrTovanebas, danaSaulis grZnobis nacvlad ki _
dasjis SiSs aRweren. skolis asakis bavSvebs ukeT SeuZliaT axsnan sakuTari
emociebi. Tu 6-7 wlis asakSi siamayis mizezad ufrosebis mxridan Seqebas
asaxeleben, 8 wlis asakidan bavSvebi siamayesa da danaSaulis grZnobas ukve
sakuTar warmatebasa Tu warumateblobas ukavSireben. siamayis, sircxvilis an
danaSaulis gancdis kompleqsuri gageba socialuri gamocdilebis safuZvelze
kognituri ganviTarebis kvaldakval yalibdeba.
bavSvebSi, romlebsac mSoblebi xSirad maT uaryofiT Tvisebaze an araswor
saqcielze miuTiTeben, me-s cnobierebasTan dakavSirebuli emociebi ufro mZafria
warumateblobis SemTxvevaSi gadametebuli sircxvilis, warmatebis SemTxvevaSi
ki gadametebuli siamayis grZnoba uCndebaT. im bavSvebSi, romelTa mSoblebi,
piriqiT, ZiriTad yuradRebas alternatiul gonivrul qcevaze amaxvileben,
sircxvilisa da siamayis grZnobebi zomieria. Sesabamisad, isini siZneleebs
gacilebiT ukeT umklavdebian.
sircxvilis Zlieri grZnoba adaptaciasTan dakavSirebul problemas
gulCaTxrobilobasa da depresias, agreTve, sircxvilis grZnobis maprovocirebeli
situaciisa da adamianebis mimarT brazsa da agresias iwvevs. danaSaulis grZnobas
ufro konkretuli xasiaTi aqvs, radgan konkretul qmedebas Tu umoqmedobas
ukavSirdeba da, Sesabamisad, naklebad axdens uaryofiT gavlenas TviTSefasebaze.
danaSaulis grZnoba, romelic garkveul situaciebSi Cndeba da romelsac
sircxvilis grZnoba ar mosdevs, piriqiT, bavSvs saziano impulsebis daZlevaSi
exmareba da mis mier Cadenili cudi saqcielis gamosworebisa da ufro
gonivruli qcevisaken ubiZgebs.
me-s cnobierebasTan dakavSirebuli emociebis CamoyalibebisTvis kulturas
didi mniSvneloba aqvs. dasavleTis individualistur sazogadoebebSi bavSvs
aswavlian, iamayos pirovnuli miRwevebiT, magaliTad, Tu burTi yvelaze Sors
gadaagdo, gaimarjva TamaSSi an kargi niSnebi miiRo. koleqtivistur qveynebSi,
rogoricaa, magaliTad, CineTi an iaponia, mxolod pirovnul warmatebaze
yuradRebis gamaxvileba uxerxulobis gancdas aCens. Cinel mSoblebs miaCniaT, rom
cudi saqcielis Cadenis SemTxvevaSi bavSvi sircxvils aucilebelad unda
grZnobdes. isini bavSvebs ukve sami wlidan aswavlian sircxvilis grZnobis
gamoyenebiT kargisgan cudis garCevas, magram imas ar iTvaliswineben, rom
SesaZloa, gadaWarbebulma sircxvilis grZnobam bavSvis TviTSefasebas ziani
miayenos.
205
653042

48. ratom uwodeben


dakavSirebul emociebs?

meoreul

anu

rTul

emociebs

me-s

cnobierebasTan

(a) es emociebi sakuTari Tavis mimarT damokidebulebaze axdens gavlenas da,


Sesabamisad, qcevis cvlilebas ganapirobebs
(b) es emociebi uaryofiTad aisaxeba adamianis TviTSefasebaze, rac garSemomyofTa
mimarT misi qcevis cvlilebas ganapirobebs
(g) am emociebis gamoxatvis unari momavalSi adamianis warmatebasa Tu
warumateblobas ganapirobebs
(d) es emociebi adamians TviTanalizis saSualebas aZlevs da sakuTari araswori
qcevis gamosworebisa da sxvebTan urTierTobis gaumjobesebisken ubiZgebs

49. ras gulisxmobs winadadeba: ,,siamayis, sircxvilisa an danaSaulis gancdis


kompleqsuri gageba socialuri gamocdilebis safuZvelze kognituri ganviTarebis
kvaldakval yalibdeba~?
(a) asakis matebasTan da, Sesabamisad, gamocdilebis dagrovebasTan erTad bavSvebi
ukeT gamoxataven siamayis, sircxvilisa Tu danaSaulis grZnobas
(b) kognituri ganviTareba da Sesabamisi socialuri gamocdileba xels uwyobs
bavSvis mier meoreuli emociebis mizezebis gacnobierebis unaris Camoyalibebas
(g) kognituri ganviTarebis garkveuli donea saWiro, rom bavSvma meoreuli
emociebis socialur gamocdilebasTan dakavSireba SeZlos
(d) ufrosebis reaqcia bavSvis ama Tu im qcevaze mniSvnelovanwilad ganapirobebs
siamayis, sircxvilisa Tu danaSaulis grZnobis gacnobierebis unaris
Camoyalibebas

50. qvemoT mocemulia ramdenime umcrosi saskolo asakis bavSvis msjeloba.


romeli Seesabameba emociuri cnobierebis ganviTarebis yvelaze maRal safexurs?
(a)
(b)
(g)
(d)

,,me
,,me
,,me
,,me

amayi var,
amayi var,
mrcxvenia,
damnaSave

imitom rom mamam fexburTis matCze wamiyvana.~


radgan bevrs vecade da samkuTxedis daxazva SevZeli.~
imitom, rom sakontrolo weraSi cudi niSani miviRe.~
var, radgan Wiqis gatexvis gamo dedam damsaja.~

206

653042

51. IV abzacis mixedviT, sircxvilis grZnoba danaSaulis grZnobasTan SedarebiT


ufro uaryofiT zegavlenas axdens bavSvis TviTSefasebaze da, Sesabamisad, mis
adaptaciur unarebze, radgan:
(a) ukavSirdeba ara konkretul qcevas ama Tu im situaciaSi, aramed bavSvis mier
sakuTari SesaZleblobebisa da Tvisebebis uaryofiT Sefasebas
(b) xels uSlis bavSvs, gaakontrolos sakuTari impulsebi da moifiqros sxva
ufro gonivruli qceva
(g) bavSvs destruqciuli emociebi uCndeba im adamianebis mimarT, vinc
dakavSirebuli iyo sircxvilis grZnobis maprovocirebel situaciasTan
(d) gulCaTxrobilobasa da depresias iwvevs, Tumca, gonivruli qcevis
gamosworebis gzebis Ziebas uwyobs xels

52. bavSvi ukeT gaumklavdeba siZneleebs, Tu mSoblebis reaqcia mis warumatebel


qcevaze Semdegia:
(a)
(b)
(g)
(d)

`ase xom ukve scade; modi, amjerad sxvanairad gavakeToT...~


,,Sexede, Seni megobari rogor akeTebs, Senc xom SegeZlo ase gagekeTebina... ~
,,Sen Secdoma dauSvi, Tumca es SenTvis mainc kargi Sedegia~
,,Sen ar gamogivida, modi, me gaCveneb, rogor unda gaakeTo~

53. Cineli bavSvebis sityvaTa marags sityva `sircxvili~ gacilebiT ufro adre
emateba,
vidre
es
xdeba
maT
Crdiloamerikel
TanatolebSi.
qvemoT
CamoTvlilTagan romelSia asaxuli konkretuli mizezi am faqtis asaxsnelad?
(a) Cineli mSoblebi ar iTvaliswineben, rom gadaWarbebulma sircxvilis grZnobam
SesaZloa bavSvis TviTSefasebas ziani miayenos
(b) koleqtivistur qveynebSi pirovnul warmatebaze yuradRebis gamaxvileba
uxerxulobis gancdas aCens
(g) Cineli mSoblebi ukve 3 wlidan aswavlian bavSvebs sircxvilis grZnobis
gamoyenebiT kargisgan cudis garCevas
(d) Cinel mSoblebs miaCniaT, rom cudi saqcielis Cadenis SemTxvevaSi bavSvi
sircxvils aucilebelad unda grZnobdes

54. teqstis avtoris ZiriTadi mizania:


(a) warmoaCinos mSobelTa roli bavSvis emociuri ganviTarebisa da qcevis
Camoyalibebis procesSi
(b) xazi gausvas socialuri gamocdilebis rols bazisuri emociebisa da me-s
cnobierebasTan dakavSirebuli emociebis CamoyalibebaSi
(g) gaaanalizos sxvadasxva asakis bavSvTa emociebis gamoxatvis unaris ganviTarebis
Taviseburebebi kulturul konteqstSi
(d) ganixilos erT-erTi tipis emociebis ganviTarebis Taviseburebebi socialuri
gamocdilebisa da kulturuli konteqstis gaTvaliswinebiT
207

653042

analitikuri wera
55. SegaxsenebT ramdenime sabavSvo nawarmoebis Sinaarss:
jani rodaris sabavSvo moTxrobis gmiri, patara jelsomino saocar qveyanaSi
moxvda, sadac sastiki da gaiZvera mekobre mefobda. am qveyanaSi sityva `mekobre~
patiosan adamians niSnavda, purs melans eZaxdnen, yvels _ saSlels, safunTuSeSi
sakancelario nivTebi iyideboda, sakancelario maRaziaSi ki _ puri. yovel
diliT xalxi erTmaneTs `dila mSvidobisas~ ki ara, `Zili nebisas~ usurvebda.
cruTa qveyanaSi ZaRlebi knaodnen, katebi yefdnen, Tagvebi Rrialebdnen, lomebi
ki wripinebdnen.
mefis
brZanebiT,
gamravlebis
tabulaSi
ricxvebs
adgili
Seucvales.
gamravlebis nacvlad unda gageyo, Tu mimateba gindoda, unda gamogeklo....
donald bisetis erT moTxrobaSi yvavi alisa sizmars naxavs, yiramala
sizmars: katebi ZaRlebze nadiroben, Tagvebi _ katebze, foranSi merZeve Sebmula,
cxeni kofoze zis da merZeves aCqarebs, bavSvebi mSoblebs tuqsaven, mSoblebi
tirian: `mets aRar vizamT!~ RamiT mze anaTebs, dRisiT _ mTvare da varskvlavebi.
`esec Tu cxovrebaa! yvelaferi yiramalaa!~ _ ambobs kata muri.

gaixseneT qarTuli xalxuri leqsic:


sanTlis guTans avaSeneb,
Sig Sevabam uRels devsa,
zRvaSi vxnav da zRvaSi vTesav,
xmelze vinadireb Tevzsa.
yinulze kalos gavlewav
da mSralze gadavyri bzesa,
WinWvelas godors avkideb
da devebs davuyri bzesa.

sabavSvo nawarmoebebSi xSirad yvelaferi `yiramalaa~,


mTqmeli realurs cvlis ararealuriT. imsjeleT:

mwerali

Tu

leqsis

ra mizniT mimarTaven sabavSvo nawarmoebTa avtorebi am xerxs.


ra pozitiuri Sedegebi SeiZleba mohyves bavSvisTvis amgvari Sinaarsis mqone

nawarmoebis swavlebas.
msjelobis gasamyareblad moiyvaneT argumentebi da magaliTebi.

Tqven mier dawerili Txzuleba unda Seicavdes, sul mcire, 100 sityvas.

208

653042

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28

: 2
: 7- . : 14, 21,
28, 35, 42, 49, 56, 63, 70, 77, 84, 91 98.
21, 42, 63 84.
:
2 : , 21, 42, 63 84.
1 : ,
.
0 : .

209

29

: 3
: , I x , II- - 1,4 x . :

x 5,5 1,5(1,4 x 5,5) x 5,5 2,1x 8,25 1,1x 13,75 x 12,5 .


I 12,5 , II- - 17,5 , - 30 .
:
3 :
.
2 : ,
.
1 : ,
, .
0 : .

30

: 3
:
10%-, ,

100 %

100 %
10

110 % -, - 110 % 110 % 99 % .


10

,
1%- .
:
- , 100 .
10%- ?
- 100 10 100 110 .
100
- 110 10%?
10 110 11 .
100
10%- ?
- 110 11 99 .
- ?
- 1 .
(,
, ).
:
3 :
;
2 : ,
;
1 : ,
;
0 : .

31

: 3
:

20 x , - x 20 x ..
: x 1 , - 21 x ,
- x 121 x ..
x 121 x x20 x 21 .-.

x , -

:
3 :
;
2 : ,
;
1 : ,

210

, ;
0 : .

32

: 3
:
1 , - 2 3
3
3
5
2 3
2
1 2 11
, 3 5
5 . 3 5 15
.
1 , - 4
5
5
8
8
1
2 , 4 2
.
11
3
5 3 15
5 15 15
. .
:
3 :
;
2 : ,
;
1 : ,
, ;
0 : .

33

: 4
4 :
1) I. 1 :

13
6 12
- 6 14 . ,

12

6 14 2 5 4 9 4 3
12

12

12

II. ,

20 3 21 1 .
2

III. : 20:5=4- 5-.


,

44 .
15

2) . 1 . 3 . = 6 .
5 . = 8 . , :
4 . = 12 . + 8 . = 12 . + 5 . = 17 .
3) . 1 . :
9 24 216 . , 2 16 .
, ,
, ,
.
-2 ,
, .
-3 , ,
. ,
, ,
8- 9- .
:
,
,
.

- +, 43 = 12 .

211

( ) +.
+- 12+4 = 16.
+- .
4 : 14-16 +
3 : 11-13 +;
2 : 8-10 +;
1 : 5-7 +;
0 : 4 +.

: 1 ,
!


34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44

: 2
2 :
, ,
;
1 :
, , ,
;
0 : ;
; .

45

: 1
1 : , ,
;
0 : / ; .

212

46

: 1
1 : ,

;
0 : / ; .

47

: 1
1 : ,
;
0 : / ; .

213



48
49
50
51
52
53
54


55

: 13
1.
, .
2 : , ;
1 : ;
;
0 : , ,
.

: 0 ,
.
2.
,
, .
3 : , , ,
, ;
2 : / ,
,
;
1 : , ,
;
0 : ,
.
3.
, ,
, .
2 : _
, , ; ,
;
1 : , , ,
;
;
;
0 :
( , . . ); ,
;
_ , , .

214

4. ,
, ,
, .
3 : , ,
,
.
2 : 2-3 ,
,
1 : , ,
. -
.
0 : ; ;
;
5. , ,
,
.
3 : , -
,
.
2 : , -
,
.
1 : , -,
,
0 : , -,

, ,
:
;
;
,
- ( ),
, ..
, .
, 0 .
, , 100 .
I II .

215

216

You might also like