Download as docx, pdf, or txt
Download as docx, pdf, or txt
You are on page 1of 3

LOM (1), HAWM (1)

KHASIM | JUNE 2015

E D I T O R I A L
Voice of Zomi journal hong suak zo
petpet hi. 2015 kum February kha in
metpongtin kingah kik hi. Ih neihsa
matpongtin kinungta sak kik ziau ding
pen thu kikhelna hangin a thakin kisiau
kik ahi hi. Media suakta zaw tawh a
kibat hangin ngat zaw cih ding ahi hi. Ni
dangin ih lai suaksak dingte sensor
zumah kipuakin hongsitsak a thukim leh
kisuaksak in thunung thuma om nawnlo
hi. Tuhun ciangin sitsak kullo in, kisuak
sak ding a, copy a mau kipuak ding cih
ahi hi. Thunung thuma om thei ding
cihna ahi hi. Tuaban ah:
(1)Journal thoh simin copy (4) leh soft
copy te sensor zumah puak hamtang
ding
(2)Publisher min lobung, midang min
tawh thoh theilo ding
(3)Reg. No., Publisher min, Editor te Min,
Press min leh Publisher address
kicing takin at ding cih thukhunte
hangin Yangon bulphuh in kithoh ahi
hi.
(4)Voice of Zomi ah thuthang (NEWS) te
kibul-phuh lo-in party policy le
politics vai kitamhel zaw ding hi.
ZNC/ZCD NGIMNA LEH TUPNA
(1)Minam min CHIN kici lo-in ZOMI
kicih nading (Zomi National hihzawh
nang).
(2)Democracy kumpi (mipi kumpi) hih
nading.
(3) Suakta tak a sumlei/ sumzuak (Free
Market Eco-nomy) theih nading.
(4)Panglong thukimna bulphuh, Federal
Union a pian theih nading (Pinlong
Spirit).
KUM (26) SUNG A DINGTANSUAK
PARTY TENG:
I988 kum galkap kumpi hunsung pan
kipan in a lauhuai mahmah hunsung
kolbulh khaukhih thuak-kawm in kum 26
sung a dingtansuak Party teng:
(1)National League For Democracy
(NLD)
(2)Shan
Nationalities
League
For
Democracy (SNLD)
(3)Zomi
National
Congress/
Zomi
Congress For Democracy (ZNC)
(4) Arakan National party (ALD/ANP)

(5) Mon National Party (MNDF/MNP)


(6) National Unity Party (NUP)

ding kimlai a kiphongkhia kik suak hi. Si


lah nungta ZNC/ZCD.

ZCD IN MINAM LEH GAM A DINGIN


BANGSEM?
Hihpen a kidong mun mahmah dotna
khat hi a, Zomite khat le khat a kidot
ban ah ZCD panmun-lente tungah a
kidong mun mahmah thu ahi hi. Muh
theihpak omkhollo tawh kibat hang
pawlkhat kong pulaak nuam hi.
ZNC/ZCD party in Zogam (Chin State)
sungah 1988 pan a dingtansuak party hi
aa, Democracy leh Federal hangin
kolbulh khaukhihna leh thudotnate
tamveipi thuak hi. A lauhuai mahmah
hun sungin Democracy vai, Zomi vai leh
Biakna vai te ah hang-san takin media
(RFA, VOA, DVB, BBC, etc.) ah kigen den
hi.

Gilbem ah President: President Pu Chin

Zomi Party Hong Dinkikna: ZNC/ZCD

(a) Taang ka henkol, thangta zawm aw,


Zolun Alsi, thang ta zawm aw.
(b)Zolun Alsi tulbang a suan, thangvan
phesak kei hing ee.

pen 1988 kum panin kiphuan hi aa,


1990 kum kiteelna ah zong kihelin MP
mun(2) ngah hi. Galkap kumpi in kiukna
a ap noploh ciangin thu tuamtuam
zongin hong phiatsak hi. Kumpi-in a
phiat hangin tatuanlo in si lah nungta
in kalsuansuan a, August 17, 2012 ni
ciangin ZCD mintawh kumpi phalna
ngah in panmun hoihtakin lakik thei hi.
Thu tuamtuam hangin Party min kilaih hi
a, policy kilaih tuanlo hi.
ZNC party dinkik nadingin UEC
(jynfaxmifpk
aG;aumufyGJ
aumfrSif) ah kisiau hi. UEC panin lai
thuk kik hi. Tualai sung ah Kawlgam
sungah Zomi kici minam omlo ahih
manin matpong-tin hong kipia lo ding hi.
Party matpongtin nadeih uh leh mindang
tawh hong siau kik un ci-in lai ngat takin
at hi. Tua ciangin Kipawlna tuamtuam
teng samin kikupkhop dingin geelna nei
uhhi. Zomi kipawlna tuamtuam teng
sam uh a, T A leh ZOMUS te bek pai
uhhi. Zomi min ngah mateng phul
tentan ding cih thukim na nei uh a, tua
thukimna tungtawn in Zomi a omna thu
laibute siiksan in UEC ah teen kik hi.
Malaysia leh Australia gam a om Zomite
zong a gamgam pan-un awngkhia uhhi.
UEC panin lai khak kik in ZOMI pen
hongsang ungh. Ahizongin NATIONAL
pen hong sang zolo hi ung, National
ahilo a dang mintawh hong siau kik un a
cih ciangin ZCD (Zomi Congress for
Democracy) a piang ahi hi. Zomi a si

Sian Thang pen minam le gam a itna


hangin (11) vei thongkia in tamvei pi
thudot/sit na thuak hi. Makai pipa
thongkia
den
mawk
ahih
manin
bangmah sem zolo kha mah ding hi.
Mipihte nangawnin lipkhap uh ahih
manin pawlkhat bangin lampi ah a
kituak ciangin pelh zawzen uhhi. Tua
ahih manin Pu Chin Sian Thang in hih
bangin la naphuak hi.
(a)

Lel dih aw Kap, leldih laizang aw,


piangam lei leh, ka Zodamtui,
keizong keizong, lelnuam lai veng ee.
(b) Keizong keizong, leel nuam lai-ing,
Pinlong a pat, Taungyi ah, UNO dong,
leel to lai vaang ee.

(a) Sinthu a pha, ngai ing aw ee,


tongdam a nem, ngai ing ee.
(b)
Sinthu pha leh, Zogam kuam, ka
ngaih man a, tul hing e.
Pinlong Spirit Nungta kik: October 24,

2010 ni-in Kawlpi ah ZNC kum 22 cinna


kibawl a, tuamun ah A nihveina Pinlong
thukimna neiding cih press release
kinei
hi.
Tua
pen
UNA
(United
Nationalities Alliance) in thukimpih hi.
Politic makai mi 117 (NLD CEC teng) in
thukimna letmat thuh uhhi. November
10, 2010 ni-in Thakhin Thein Pe inn ah
tu khukupna kinei aa, tua munah Pu
Chin Sian Thang in Aungsan Su Kyi tung
ah tua lai khempeuh ap hi. Aung San Su
Kyi in keiguak bek sepding hilo in ih
sepkhop ding ahih manin 21st century
Pinlong Conference ci-in bawl ding
genkhia hi. U Thei Sein in zong neih ding
thukim a, ahizongin tu dongin kibawl zo
nailo hi. Tuathu hang ahi ding hiam
tuazawh ciangin Kawlpi khua aa Pinlong
veeng min khempeuh kiphiat in minthak
kiphuak hi. Tulaitak thautawite in Pinlong
agreement ci-in kiplet mahmah a hih
manin,kilemna letmat thuh zo nailo uh
hi.
1999
kumin NLD, SNLD, MNDF, ALD leh ZNC
ZCD in Galkap Kumpi To Giap:

party (5) kipawl in Committee of


Representing Peoples Parliament CRPP
(vGwfawmfukd,fpm;jyK
aumfrwD)
phuan-kia uhhi. September 16, 1999 niin Than Shwe tungah Hlutdaw sam
mengmeng in la 1990 kum kiteelna
hong ciapteh sak in (or) ni (60) sungin
Hlutdaw samin ko kumpi phuan ding hiung ci-in laikhak a, thu suaksak uhhi.
Kumpite patau mahmah ahih manin Pu
Chin Sian Thang, Naing Tun Thein, Dr.
Saw Mya Aung (Aungsan Su Kyi P.A, Dr.
Tin Mar Aung pa)te galkap thukan-zum
(9) ah, kum (3) sung kemcip hi.
Gilbem Kong Honna: ZCD in Zomite vai

tuam-tuam tawh thongkiate a suahtaak


nadingin lampi zongin kiphut sak aa,
thong kumtampi a kia ding mi (7) in
suahtaakna ngah uh hi.
Tourist te Zogam ah Pai Theita: August

4, 2012 ni-in President U Thein Sein in


Party
(14)te
samin
Nipyidaw
ah
kimuhpih hi. Tualai ah General Secretary, Pu Gin Kam Lian va kah aa, Zomi
leh Zogam vai thu tampi va sunghi. Tua
thu hangin President zum panin a nuai-a
bangin lai hongkhak hi. Ih minam party
a ih din manin Zogam, Zomite a ding
kigen thei hi aa, Zogam a tourist te
nuamtak a hong paitheihna zong ZCDte
hang hi, ci leeng kikhial lo ding hi.
President zum panin a nuai a bangin lai
khak hi.

(4)Arakan National Party


(5)Kokan Democratic Party
(6)Kachin
national
Congress
for
Democracy
(7)Mon National Party
(8)Zomi Congress for Democracy
UNA ah a kihel party ten, 2008
Constitution
puah/
gelhkik
lohin
Democracy mantak kingah lo dinghi, ciin a khauhdin mahmah party teng
kipawlna hi. NLD leh United Nationalities
Federal Council (UNFC) Ceasefire (17)te
zong tawh kibelpawl (Alliance) uhhi.
2015 KUMSUNG ZCD NASEPNATE
February 17-19, 2012 sungin UNA leh
beelpawl teng Yangon Tawwin Hninsi
Hotel ah conference kibawl aa, tua lai ah
ZCD pan in mi (7) kikah hi. UNA, NLD,
Lisu Party, Pa Oh Party, Palaung leh
ceasefire pan KNU, RCSS, SSA, UWSA,
PLO, ABSDF, leh CSO tuamtuam pan
kihel hi. Kipawlna tuamtuam (31) pan mi
(250) kah hi. Thukimna (13) kinei aa
taangkona zong kinei hi. Information
Committee zong kiphuankhia hi. A thupi
pen ah gambup kilemna ding, 2008
Constitution puah ding leh Federal
Democratic Union vai mah kitam kup
pen hi.
ZCD IN LETMAT THUHLO
2015 kum Union Day ni U Thein Sein in
President dinner ah party 59 leh
Ceasefire 13 sam uh hi. Tua mun ah ZCD
zong kihel hi. 10:30am pan 12:00 dong
gambup kilemna ding thukikupna kinei
hi. Kikupna omlo pi in zawhthawh thu
tawh thukimna letmat thuhsak pah ahih
manin party panin UNA (ZCD kihel) leh
NLD in thuhlo hi. Ceasefire pan zong
kipawlna (9) in thuh nuamlo hi. Kumpi te
zawhthawh thu leh kawlngian pen
hangsan takin nial giap hi.
ZOMI KHAWMPI KIBAWL
March 18, 2015 ni-in FBBC Hall, Tedim
ah
ZCD
makaihna
tawh
ZOMI
KHAWMPI kinei a, mun tuamtuam pan
makai 200 val kikah hi. 2015 kum
kiteelna ah gualzawhna ngah theih
nadingin Gualzo Committee (GC)
(atmifEkdifa&; aumfrwD)phuat dingin
khensat hi. Gualzo Committee zum pen
Tedim ah kihong ding a, myonee ciat ah
conference nei-in committee leh EC te in
mipi thukimna tawh MP ding kipsakna
nei ding hi. MP dingte in party ah
Ks.1,000,000/- khia ding hi.
PRESIDENT TAWH KIMUHNA
May 19, 2015 ni 4pm-6pm hunin
President U Thein Sein, Union Cabinet
Minister teng leh party (53) pan makai
teng kimuh khopna nei uh hi. Tua lai ah
ZCD panin President Pu Chin Sian Thang
leh Ass. Secretary Pu Zam Za Mung va
kah uhhi. Gambuppi kilemna nading
mah bulhphuh in thu-genna nei uhhi.

UNITED NATIONALITIES ALLIANCE


(UNA)
ZCD guak kidinglo a, UNA ah a nuai-a
party teng kihel hi.
(1)Shan Nationalities league for
Democracy
(2)Kayan National Party
(3)Karen National Party

CENSUS VAI
UNFPA leh kumpite makai-in Party leh
Ceasefire pan makai teng MICC (2) Hall,
Naypidaw ah hong sam uhhi. U Thei
Sein, UNO pan B.J. Nambia te-in census
vai genkhiatna nei hi. U Khin Yi-in
Census a question (41) sungpan in
minam vai leh Biakinn vai lobuang a
dangteng genkhiatna nei hi. Minam vai
leh Biakna vai pen 2016 kum ciangin

taangko khia pan ding aa, tuama in


Taizinta Party makai teng tawh kimu
phot ding cimawk hi. 914-ZOMI vai
nawkding vailianpi kinei lai hi.
2015 KUM SUNG ZUMTHAK HONNA
(1)April 5, 2015
Tuilang
(2)April 11, 2015
Sozang
(3)April 25, 2015 Ciingpikot
(4)April 25, 2015 Tuicinlui
(5)April 25, 2015 Tongsial
(6)May10,2015 Sezang
(7)May17,2015 Phunom, Thangnuai
(8)May24, 2015 New Haimual
Tedim, Tonzang, Kawlpi gamsung a
tamzaw ah zum kihong khin zo a, khua
pawlkhat bek kisam lai hi.
2015 KUM KITEELNA AH ZCD LUT
DING.
2008 Constitution kipuah in, kipuahkei
taleh ZCD in 2015 kum kiteelna ah lut
dingin khensat hi. Vuanzi, Tamada suak
ding cih sangin, Zogam, Zomite vai
thusung theiding phuthei ding cih ngimna hizaw hi. Mekuang cingding zong
Tedimgam khua ciat panin mi (180) seh
zota hi. A nuai-a thute hangin ZCD in
kiteelna ah lut ding geel ahi hi. 2008
Constitution a kipuah ciang bekin
kiteelna kilut hileh Zogam leh Zomite a
dingin bangmah kigeel lo ding ahih
manin kiteelna ah lut ding khensat ahi
hi.
(1)Census tawh kisai-in minam vai
phutding vaisahpi om lai hi. (Minam
party in phu keileh, party dangten
lunghihmawh lo ding hi)
(2)A beisa kum 4 sung a ki et kik
ciangin,Tedim gam leh Tonzang gam
sung tengah MP mun(9) lak ah USDP
te in mun(8) ngah hi. Zogam sungah
ham phatna tam ngah pen leh
kilawm hi napi-in, a hamsia pente ih
suak hi.
Falam, Haka gamte ah a minam party
te un mun ngah zaw uhhi. Minam a it
manin, minam party tawh ding ahih
mah bangin, Hlutdaw ah thu sungin a
gam a lei uh aa ding a kisapte uh
ngenngam giapgiap uhhi. A ngente in
hamphat-na ngah mawk uhhi. (gtn.
District, University, Airport cih
bang). Ih gam ih lei eimau mah in
ihpuah ding kisam hi.Minam le gam a
ding thu a genngam ding kisam ahih
manin 2015 kiteelna ah lut ding a
khensat ahi hi.
(3)Tua ahih manin MEE (Vote) tangkhat
in gam leh minam a dingin na lianpi
semthei ahih manin na khensatna leh
na meetang thupi mahmah ding hi.
Tua hi a mee sazian ah na min a
omleh a omloh Hausa zum ah na en
ciat un. A om kei leh party zumah
hong
zasak
un.
Tua
banah
matpongtin na neih keileh mee kikhia
theilo ding ahih manin matpongtin
nei nailo te-in a hunlap in, bawl ding
kisam hi. Haksatna a omleh zumah
hong zasak un, hong kipan pih ding
hi. A sisate leh gam dangah a omte
mee sazian a omleh thu hong puak
un.
DAHPIHNA
(1)Cikha khua ZCD president, Pu Nang
Suan Dal (Manlun) in a teennna Cikha
khua ah April 16, 2015 ni-in hong

nusia ahih manin a innkuan-pihte


tawh a kibangin kidahpih hi.
(2)ZCD CEC Pu Pau Lun Min Thang
pianna pa Pu Pum Kho Mang (Guite)
in May 1, 2015 ni-in leitung nusia
ahih manin a innkuanpihte tawh a
kibangin kidahpih hi.
(3)Gawngmual khua, ZCD president, Pu
Hang Khan Khup (Tonsing) in May 8,
2015 ni in Gawngmual khua ah hong
nusia ahih manin a innkuanpihte
tawh kibangin kidahpih hi.
(4)CEC Pu Hau Man Khai i a upa Pu
Thang Lian Piang in June 16, 2015 niin hong nusia ahih manin a
innkuanpihte tawh a kibangin kidahpih
hi.
KAWLGAM MIPHAZAH 2014 CENSUS
State/
Region
Kawlgam
bup
Sasian kila
thei
Sazian kila
theilo
Kachin
Sazian kila
thei
Sazian kila
theilo
Kaya
Kayin
Sazian kila
thei
Sazian kila
theilo
Chin
Sagaing
Tanintaryi
Bago
Magui
Mandalay
Mon
Rakhine
Sazian kila
thei
Sazian kila
theilo
Yangon
Shan
Ayeyawadi
Nayphytaw

Innku
an
10,87
7,832

269,3
69

57,27
4
308,0
41

91,12
1
1,096,
857
283,0
99
1,142,
974
919,7
77
1,323,
191
422,6
12
459,7
72

1,582,
944
1,169,
569
1,488,
983
262,2
53

Mimal phazah
Mipha
Pasal
zah
51,486
24,82
,253
4,586
50,279 2,422,
,900
714
1,206,
595,8
353
72
1,689,
878,3
441
84
1,642,
855,3
841
53
46,600
23,03
1
286,62
143,2
7
13
1,574,
775,2
079
68
1,054,
739,1
326
27
69,753
36,14
1
478,80
229,6
1
04
5,325, 2,516,
347
949
1,408,
700,6
401
19
4,867, 2,322,
373
338
3,917, 1,813,
055
974
6,165, 2,928,
723
367
2,054,
987,3
393
92
3,188, 1,526,
807
402
2,098,
989,7
807
02
1,090,
536,7
000
00
7,360, 3,516,
703
403
5,824, 2,910,
432
710
6,184, 3,009,
829
808
1,160,
565,1
242
55

Nume
i
26,66
1,667
26,05
1,186
610,4
81
811,057
787,4
88
23,56
9
143,4
14
798,8
11
765,1
99
33,61
2
249,1
97
2,808,
398
707,7
82
2,545,
035
2,103,
081
3,237,
356
1,067,
001
1,662,
405
1,109,
105
553,3
00
3,844,
300
2,913,
722
3,175,
021
595,0
87

ZOGAM SUNGA MIPHAZAH;


Zogam
bup
Hakha
District
Hakha

9112
1
19,69
9
9,917

478,8
01
98,726

Thantlang

9,782

50,374

Falam
District
Falam

29,25
0
8,428

167,57
8
41,457

Tedim
Tonzang

14,68
3
3,411

Rihkhuadal
Cikha

1,198
1,530

87,62
3
20,72
2
6,620
11,15

48,352

229,6
14
47,40
1
23,02
2
24,37
9
81,24
2
20,35
0
41,92
7
10,10
7
3,273
5,585

249,1
97
51,32
5
25,33
0
25,33
0
86,33
6
21,10
7
45,69
6
10,61
5
3,347
5,571

Mindat
District
Mindat

42,17
2
8,522

6
212,49
7
42,600

Matupi

7,636

39,086

Kanpalet

3,977

21,493

Paletwa

13,29
3
2,521
6,223

64,971

Rezua
Sami

12,265
32,082

100,9
61
19,72
7
18,68
0
10,31
3
31,10
4
5,471
15,66
6

111,5
36
22,87
3
20,40
6
11,18
0
33,86
7
6,794
16,41
6

Zomite a penpente
hi sese!
Kawlgam ah Zogam a khangto lo
penpen, lai theilo a tam penpen, a
zawng penpen, naupang kum (5) nuai
siah a si a tam penpen hi sese,
ahizongin Khristian a tamna penpen hi
sese.

Khualzinna
ZCD Ass. Secretary, Pu Zam Za Mung
USA gam ah zin lai tak hi. UNFC (United
Nationalities Federal Council) te tawh
gambup kilemna dingvai kikum dingin,
Pu Chin Sian Thang leh Pu Pau Lun Min
Thang te 24/6/2015 ni Chiangmai ah zin
ding uh hi.

Vaidawnna
June 15, 2015 ni-in ZCD in USA pan hong
ciah Pu Go Sawm Khup (President,
ZIUSA) Yangon Airport ah dawnna kinei
hi. June 16, 2015 ni-in holimna leh
ankuang umkhopna kineihpih hi. Pu Go
Sawm Khup pen ZNC pianna dingin
lamsial te lakah khat ahih ban ah 1990
kum kiteelna ah ZNC adingin nasia tak a
mapang khat hi. Tu laitak in ZCD te thu
le la, thagui thatang tawh hong panpih
den ahi hi.

Lungdam pihna
ZOMUS te vaihawmna tawh USA ah
Zomi Idol dem ding a Kawlgam pan
teelna a ngah Lia Zambawi leh Lia Sanpi
te-in US Visa ngah uh ahih manin party
in kilungdampih hi.

Bawlung
Khangno

Siam

Zomi

A beisa hun ah Zomite ih pilna ih


siamnate hong kiselsel hita leh hong
kisel zo nawnlo-a a nuai-a Zomi
in
Kawlgam taangin bawlung sui hu hi.
(1)Suan Lam Mang
National
Team
(2)Van Ram Ruat
National
Team
(3)David Thang
National
Team
(4)Pau Sian Sang@Sangpi (Phyu Ko
Ko Thein) U-23 (SEAGAME ah a
nihna ngah)

Suan Lam Mang, Van Ram Ruat leh


Pau Sian Sangte Kawlpi ZOFA pan hi
uh a, ZYA te in gam le minam a ding
a nasepna i a gah cih ding ahi hi.
Mailam ah kimawlna siam Zomi
khangno tampi hongpian khiat ding

ZCD party ii lung-gulh leh thunget ahi


hi.

Aung San Su Kyi Birthday


June 21, 2015 ni ciangin NLD Party in
Aung San Su Kyi kum (70) a cinna
birthday Royal Rose Hotel ah bawlsak
ding hi. ZCD party ong hongsam hi. A
hithei zahin ki-uap ding hi.
Publisher : Pu Khup Khan Mung
Editors
: Ciin Khawm Cing
Pau Siam Kim
Langh Suan Mung
Press
: Grace Printing House
Address
: No. 42, 7F (A), Damah Seintar
Street,
Kyaukmyaung, Tamwe Tsp,
Yangon

You might also like