Mga Panawag Maari ring tawagin itong vocative na iisahing salita o
panawag. Halimbawa: Psst! Hoy! Ssst! Hello! 8. Mga Pandamdam Nagpapahayag ng matinding damdamin ng tao. Halimbawa: Aray ko! Susmaryosep! Ow, talaga! Ano? Aba sobra!
MGA PAGBABAGONG MORPOPONEMIKO
1. Asimilasyon Asimilasyong parsyal o di-ganap. Tanging ang pagbabago ay sa pinal na panlaping ng lamang kapag ikinakabit sa mga salita. Halimbawa: Sing + dali > sin + dali > sandal Pang + sara > pan + sara > pansara Sing + palad > sim + palad > simapalad
Asimilasyong ganap. Nangyayari ang asimilasyong ito kapag
matapos na maging /n/ at /m/ng panlapi dahil sa pakikibagay sa kasunod natunog ay nawawala pa ang sumusunod na unang titik ng salitang-ugat at nananatili na lamang ang tunog na /n/ o /m/. Halimbawa: Pang + pukaw > pam + pukaw > pamukaw Mang + pilas > mam + pitas > mamitas
2. Metasis - kapag ang salitang ugat ay nagsisilula sa /l/ o / y/ ay ginitlapian
ng (-in) ang /l/ o /y/ ng salitang ugat at ang /n/ ng gitlapi aynagkakapalit ng posisyon. Halimbawa: -In + lipad = linipad = nilipad in + yaya = yinaya = niyaya
3. PAGKAKALTAS NG PONEMA Nagaganap ang pagbabagong ito kung
ang huling ponemang patinig ng salitang ugat ay nawawala sa paghuhulapi nito. Halimbawa: Takip + -an = takipan = takpan Sara + -han= sarahan = sarhan
4. PAGLILIPAT- DIIN- may mga salitang nababago ng diin kapag nilapian.
Halimbawa: Basa + -hin = basahin -ka + sama+ han = kasamahan Laro + an = laruan 5. MAY ANGKOP kung sa dalawang salitang magkasunod ang unay nababawasan ng papungo o pakutad at kung minsa pay napapalitan ng isa o ilang titik sa loob bago napipisan sa dalawang salita sa isa na lamang. Halimbawa: Wikain mo
kamo
Hayaan mo
hamo
Winika ko
ikako
6. PAGPAPALIT NG PONEMA- kung ang isa o dalawang titik ng salita ay
napapalitan ng iba bukod sa kung nagkakaltas o nagsusudlong.Ang ponemang /d/ sa posisyong inisyal ng salitang nilalapian ay karaniwang napapalitan ng ponemang /r/ kapag patinig ang huling ponema ng unlapi. Halimbawa: D
Ma + dapat = madapat Ma + dunong = madunong
marapat marunong
7. MAYSUDLONG o PAGDARAGDAG NG PONEMA kung bukod sa may
hulapi na ang salitang pinapandiwa, ito ay sinusudlunagn o dinaragdagan pa ng isa pang hulapi. /-an/, -/han/,/ -in/, /-hin/,/-an/, o /anan/ Halimbawa: Antabayanan, antayan 8. REDUPLIKASTON pag uulit ng pantig ng salita. Ang pag-uulit na ito ay maaaring mag pahiwatig ng kilos na ginagawa o gagawin pa lamang. Halimabawa: Aalis Magtataho, Pupunta Magsasaya Lalakad