TUKADAN

BAHASA
KADAZANDUSUN

2014

PANITIA

BAHASA

KADAZANDUSUN, SMK LOHAN, RANAU, SABAH

TUKADAN

Tukadan nopo nga iso tinimungan do boros pointantu om kirati. Iti no

piro-piro tukadan di koubasan do gunoon monikid tadau.
Nin
1
2
3

9
10

11

12

Tukadan

Rati

Poomitanan Ponunutur
Au kawasa tumanud midudun
agayo topos
guntalou
nung agayo topos.
Aiso tompodu disio do rumuba
aiso tompodu oikuman
tulun suai.
Au kawasa tangaanak sikul di
ogorot do
akatol tunturu
akatol tunturu do sumuang id
mangasau
linimput komputo.
Nung au kodula do tohun kada
au kodula do
aiso toilalaan
no umbal-umbal do tumanud
tohun
magasu.
Nung bolou kalat ko, ilo nopo
au monolimod do
bolou kalat
loho do bundu nga au nu okito
mogihum
sundung potuu do pointalang.
orongit
boros nopo om
Au oku otumbayaan dia do
kobooboroso nga
tandus, orikot
dumadi pulis tu boros nu nopo
au katama
nogi om
om tandus, orikot nogi om
soiraorikot i
barambang
barambang.
komoyon
ogorot mimboros,
Kada poiloo i Mulian diti abal
gayo kabang
Au koilo popoopi
tu agayo kabang disido.
boros
gotuk do
Tangaanak nopo do gotuk do
gobulan om au
rungka
rungka om mungkang do gopud
ogorot do
mungkang do
nga kosinduol do ginawo
momodoropi
gopud
molohing.
opulion kawagu i Woyo nopo do guli siku nga au
guli siku
nakatahak
osonong do omitanan.
Soira nopo do pouni rodiu i
kaatap do
mimpalak,
Nandu nga kataap do rombu
rombu taap
adalaan kologod
taap.
Kada pogihum do karaja do
kakayon o
hilo id pogun do suai tu
soribau
oindamaan o
kakarajaon do hiti nga miagal
kaahon
ginumu
kakayon o soirbau om kaahon o
osaralom
saralom.
Ogumu po o taakanon nga au
kalabatu
gayo nakan
kabagal montok di kalabatu.

14
15
16

kasala do
kabang
kasandang do
langou

taakanon di au
naakan tu norubat
noindamaan do
noudipon

kitalad
tampangil

gansau

wowonsoyon di
au
Ontok nopo do pongundian
sinorou kopogulu nga ogumu tulun do kiu ngasu.

17

kiu ngasu

18

kodou tulu

19

kolipas nogi
korikatan di au
lansat om talib miontok timpu
o mangkawot nabatos

au mokinongou
boros

kobooboros di
noindamaan
koulud
om olinuud.
pisasawaan di
osomok
piobpinayan
noindamaan
kogumu
kalaja

20

kolopu tuntu
monggis

21

koriou do
dukaruk

22

kosiop do
langau

23

kosunggu do
tawan

noindamaan
kasawat

24

kutu ngasu

osiau, oporokis

25

26

Poopio kama ilo tindalam tu

kasala moti do kabang.
Nakasandang oku langou
suminaan dilo torigi.
Nung kitalad tampangil nu nga
au ko
kawasa mitamong do kadai.

aiso purintod do
tumongkiad;
tumilombus
lamou linsou
mamanau soira
opupusan o
abaabayan
gobulan om
mamabo walai monoriirimo
modop

Otogod i Duanis tu noindamaan

i tanak dau do okodou tulu.
Noowian i Rona do tikanas tu
nokotohuri isio do nokorikot
miagal di komoyon do kolipas
nogi lansat om talib o
mangkawot.
Soira nopo do moboros I
Luguan Montiri nga kolopu
tuntu monggis.
Kada kou piongoi tu koriou po
dukaruk.
Ogumu tomod toongoyon di
tina ku miagal po kosiop
dolangau.
Kinawas nopo do Nulu
Kinabalu nga kosunggu do
tawan.
Miagal kutu ngasu i Loidi do
manangkus.
Soira nopo do kotindapou ko id
karamaian nga tonudon no
koubasanan tosonong kada do
lamou linsou.
Aiso aanuaanu nu sumikul nung
mamabo ko nopo do walai.

27
28
29

30

31

32

33

34

35

36

37

Minangakan i Doni om i Gulit

do loho bundu gisom
mamagandang tian.
miagal do kara rabas di
Tanak nopo kaka di Sangkalaki
pinagung
noindamaan koita nga miagal do kara pinagung
tangkus do
miagal do
Tumangkus nopo kaka I Rokian
noindamaan
kodumaat
nga miagal po do kodumaat.
kokodsir
MiagaI do tingau om tasu I
miagal tingau miodu nopo soira
Rina om i Doni tu soira
om tasu
kopiruba
kopiruba om miodu nopo.
osiau miampai
miagal do
tangkus
Miagal po do sisilong I
sisilong
mogihum
Godomon do ginusa moningot.
ralan toi ko
pogiduon
kouyu-uyuon do
miagal kukus
Miagal po isio kukus do burut
tulun
do burut
soira do nakasadu hilo id tomu.
dii oikuman
pogolim toi ko
Miagal po do mada tobokon
miagal mada
pagada-ada do
i Pini soira nuhot nung asaga
tobokon
nokoindama
isio habayan.
kouyu-uyuo
Miagal yahai do tiniasan waig
miagal tiasan mogidu
talasu soira nokoruba tulun do
waig talasu
soira haro
mulau.
korosian
pibarasan di
piguliguli id isoPogibaabarasan nopo id
minsorili do
iso
pitimbungakan dii nga
tolitang
pitimbungakan
minsorili tomod do tolitang.
miampai aiso
kootuson.
pisasawaan di
misulak ngoyon
Ogumu o tulun do
do kusai iso
tuminindapou id karamaian
mipunso bidau tondu, ngoyon
pisasawaan dii tu piniangayan
kawagu do tadi
nopo diolo nga mipunso bidau.
dii kusai o
longuon disio
Au aanu kootuson id iso
mitodok hulu au kopiunung
pitimbungakan nung kiwaa duo
luguan do mitodok hulu.
mamagandang oindamaan do
do tian
ayahan

Pioduhan nopo diolo nga aiso

kootuson tu miakan bosi yolo.

38

miakan bosi

miagal rinongit ;
miagal ginaras

39

miulu om pais

kopisudong do
miontok tinan

Kokiikitanan nopo dilo nga

miulu om pais.

modu-sodu
torikot
nga mumu-gumu
koligaganan

Intang-intangan soira papanau

do korita miagal komoyon
modu-sodu tapanau, momoksomok pamalabangan.

tumomod
mogihum
do koligaganan
momiogu soira
kiwaa kusai
mongoi ambalut
iso tondu di
kouhangan
tayaan do
kinoingkokoton
do wokon nga au
minggisom

Mintangkus nopo id talun-alun

nga miagal mogihum kabang do
rogon.

40

41

42

43

44

45

46
47

48

49

modu sodu
panahon,
momoksomok
pamalabangan
mogihum
kabang do
rogon
momiogu
mata

Kowowoyoo nopo momiogu

mata nga koikum-ikum.

Soira nopo do nakaanu do

momolintagu
Kahara-haraan i Morina nga
mumbal di ii Jobina do
momolintagu.
momoruluk
Momoruluk busul do manuk
sumuab do
busul do
do mongoi badi di pogulu po tu
mamanau
manuk
osodu tomod ralan panahon
gakod.
Pinggisom no do balajal
Momuraha
mongoi do au momuraha mato
tayaan au ogina
mato
montong koingkokoton do
tulun suai montok timpu
dumontol.
monggom do asadapan do muli I odu nopo nga oubas
ninipot
monggom do ninipot id buaton
Sumonsog
Kada do mongoi
mongoi
popotopot
pokirompingas nung noilaan do
pokirompingas
di nakasala
nakasala.
kusai di muli id
Kada do monguli dondu nung
monguli
walai songulun
inga kasagaan do molohing
dondu
tondu di
dau.
kouhangan dau
monsom o
Monsom o ginawo ku do i
au otumbayaan
ginawo
Bulog o minaganu do dangol

ku.
tondu di katama
muli
id walai songulun
kusai di
kouhangan
pogindahu toi ko
panau di aiso
naanu-anu
om au nakalantoi
nokolihu do onu i
poboroson

50

muli id
susupuan

51

muli kampis
barait

52

naahawan do
gontui

53

nayasan o
monigowo do
botung-botung otongkiadan

54

nokosokot do
galam

adalaan sumakit

Awu di kotungag i Rompituk tu

nokosokot do galam

55

noposian o
momut

minonigoo
notingkod do
mihad

Miagal po noposian o
momut i adi soira nokokito
di ama minuli minogowit
korita pomoinan kuntiril.

56

Okito nopo
nulokon

kouyu-uyuon
minsusuab di au
po anawau

Koikum-ikum o tondu nung

muli id susupuan.
Minonongoi daa yahai
pongintorus nga minuli
kampis barait.
Au di yaki nokotilombus o
booboroson dau tu naahawan
do gontui.
Miagal po do nayasan o
botung-botung o nopurimanan
di tina ku
soira ginumuli ngawi i
tobpinai ku do minongoi
sikul om minongoi kalaja.

Okito nopo nulokon do suab

om mamanau tokou no

obintogod, au
kotoron do
kototogod

Au oku orohian magalap

tulun do oniba ginawo.

oniba
pinuhobo

obinghuyan

Kada onuai karaja tawagat i

Guras tu oniba pinuhobo dau.

59

oogot o
tonggom

tulun di abagos
do
morobuat om
okikit.

Oogot nopo o tonggom do

id paganakan ku nga i tama.

60

oonsok do
anggaman

umul di omulok

Maso nopo do nokopiongoi

yahai di koruhang ku nga
oonsok po isido do anggaman.

57
58

oniba ginawo

61

osonsog poko
noindamaan
manansawo
kosonsog

62

oubu gangak

63

64

ounsub do
rarayou

oyopos-yopos kobogoso nopo

nopo bulud
nga
nga oyopos no mogowit do asil
o sinapa
obinsuni o
osogit
tonomon
tonggom

65

kilosod palad

kolingos do
mangama

66

oyopos-yopos
po o tulok

wagu po
kopogidu

67

paatod do
pigis

mongoi saap dii

poimaha kagaras

68

paya kahang

osinggaa ginawo

69

pinuhobo
rokot

noindamaan
kohuyan
mongirit do
karaaton
do wokon nga au
opurimanan o
karaaton dau
sondii
tulun di au
monokiambalut
do wokon
sumonsog do
popotopot
mulong do koilo
nakasala.
pibarasan toi ko
boros di minsuai

70

71

poingkibit o
kara om
poinsuun o
gobuk

kara tiangan

72

sangal sinuku

73

simbul
nabalu

Kouyu-uyuo nopo di
Sambagul do mingkakat
sumiliu luguan nga osonsog
po ko manasawo.
Soira nopo do mongulampis
o tongo tulun nga oubu gangak
di i Winsos do tumangkus.
Minggisom tokou no do
morobuat tu oyopos-yopos
nopo bulud nga oyopos no o
sinapa.
Aanangan oku do
papasakag di Jamis diti
tonomon ku tu osogit tonggom
Nabantug i Nora tu kilosod
o palad.
Oyopos-yopos po o tulok di
manuk minongoi pingkakai
di totok ku.
Minongoi paatod do pigis ilo
susumangod id kinoyonon
do ponokisaap diolo.
Paya kahang tokou rumamit
do korikatan dii momuhaboi.
Pinuhobo rokot po i yodu do
minanaan diti suduon.
Kada tokou kogorot do
mongirit tu somonu do
poingkibit tokou o kara om
poinsuun tokou o gobuk.
I Lintagu nopo nga aiso
tambalut tu kara tiangan.
Otogod i adi do tandasan
minamabak do galas tu
sangal sinuku isio.
Au i Yongkor korohian do
tambalut dau tu simbul

74

75

76

77

78

79

80

81

82
83
84

komoyon
karaja di au
sinding nabalu
kaampai do nunu
pompod do
i poingangkab id
holu
ginawo
kowowoyoo do
kosimbul do
soosongulun di
tabpai
arau-arau do
momogusa nunu i
korohian.
Sonong
Sonong soira
tinimbabaon
sumuau nga araat
raat
booboroson id
tinolikudon
tolikud
sumaralom do
oindamaan
palampag
kolombou

nabalu isio soira mikorumo.

Aiso kinotutukon do karaja
di Garaman tu sinding
nabalu pompod do holu isio
do kumaraja.

ponginiba
tanawau om
ponginiba
totuong
popurakan
mato

Piginawaan nopo dii

Kinomulok om i Yanakanak
nga ponginiba tanawau om
ponginiba totuong.
Popurako ku nopo mato
soira tulun suai nakalantoi
id piboian dii.

puhawang
tamus

booboroson do
tulun; nokotonuh
noiman-iman

Kosimbul do tabpai i Saikil

gumusa do korita.
Mumbangan-bangan
no soira tumoguang dilo tulun
tu sonong tinimbabaon raat
tinolikudon isido.
Sumaralom do palampag o
ponsisinding dilo magauk.

oindamaan
Nung puhawang tamus ko
momuhawang
nopo nga asagap ko do
gisom do oowian.
monginsada.

tondu di au
ogumu
oilaan nga
rikoton ngapui toririmo
manahak
kouhupan
tagayo id lamin.
takal-akal
takal montok
galanuk
kogunaan sondii.
tolingo
au mokinongou
kakanan
ponipong
tuduk mato
miampai do
tokito

Sundung potuu do au
olundus i koruhang ku nga
adadi kasari do rikoton ngapui.

Nokoumolig di yaki o takalakal galanuk disio.

Ingaa i guno do moisunud di
tulun kitolingo do kakanan
Ka tuduk mato, miagal no
sinodu dilo bawang om iti
walai o kinoyonon dii sulap

85

tumulud nopo
kondiu nga
manud-tanud
linungung

musa-gusa
korutumon
mulong do id
nombo nopo.

86

tuod mitalib

au kopisuau tu
sopikobongung

tagayo om ii tontolob.
Mumbangan oku mulong do
kikohoroon oku miagal do
kondiu di tumulud
miampai linungung do manudtanud.
Sopikobongung nopo yolo soira
kopiruba miagal do tuod
mitalib.