KLASIFIKACIJA ANIMALNIH

VIRUSA

Klasifikacija virusa- nedovren posao

Stalno napredovanje saznanja o virusima
Biofizike, biohemijske osobina, graa,
hemijski sastav na molekularnom i
submolekularnom nivou
Nain nastanka virusnih bolesti

Klasifikacija virusa- nedovren posao

Imena virusa po bolestima (morbili, mumps, polio)
Lokalitet na kojima su prvi put zabeleena virusna
oboljenja (semliki forest desease virus, coxsackie,
sendai)
Izazivai tumora po nauniku i vrsti tumora (virus
Rousovog sarkoma, papova virusi papiloma,
polyoma..)
Prenosioci virusa Arbo virusi, nematode prenosivi
poliedarski (ikosaedarni) virusi - nepovirusi

Klasifikacija virusa- nedovren posao

Promene na tkivima adenovirusi degeneraciju
adenoida, respiratorni sincicijalni virus (RSV),
Picorna mali virusi sa RNK
Echo virusi (enteric cytopathogenic human orphan)
Reo (respiratory enteric orphan)
Neujednaenost stavova po pitanju klasif. virusa

Klasifikacija virusa- nedovren posao

Seroloke razlike razlike u virusnim
proteinima - serotip
Serotipovi su pronaeni kod brojnih virusa
rotavirusi, slinavka i ap

Klasifikacija virusa- nedovren posao

Predlagane klasifikacije:
Klinika simptomatologija i tropizam virusa
Binomna nomenklatura (Linne) tana definicija vrste?
Krajem 30-tih godina Holmes je red Virales podelio u tri
podreda:
1. Phaginae
2. Phytophaginae
3. Zoophaginae
Porodice, rodove i vrste prema najvanijim obelejima
bolesti

Klasifikacija virusa- nedovren posao

50-tih - Holmesova klasifikacija zamenjena

podelom virusa na grupe sline rodovima Herpes
virusi, Adenovirusi, Poxvirusi...)
Od 1962. predlau se sledee osobine:
Veliina, oblik, struktura, NK, antigenska struktura

Klasifikacija virusa- nedovren posao

1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.

1966. Gibbs, Harrison, Watson i Wildy formula virusa sa

osam osobina:
NK,
broj lanaca NK
relativna Mw NK,
procenat NK u virusu,
oblik virusne estice,
oblik nukleokapsida,
prijemivi domain,
prenosilac virusa

Klasifikacija virusa- nedovren posao

Lanni graa virusnih proteina i kodovi za
te proteine
Bellet relativna Mw NK, udeo GC parova
Puno predloga

Meunarodni komitet za taksonomiju

virusa - ICTV

1966. u Moskvi Me. odbor za nomenklaturu

virusa (Int. Comitee on Nomenclature of Viruses)
1971.Virusi podeljeni na 43 grupe
1981. Meunarodni odbor za taksonomiju virusa
(ICTV) nova klasifikacija virusa

Meunarodni komitet za taksonomiju

virusa - ICTV

OSNOVNI KRITERIJUMI ZA
KLASIFIKACIJU VIRUSA

tip i karakt. nukleinske kiseline

morfologija i veliina virusne partikule
simetrija kapsida
broj kapsomera
virion: sa ili bez omotaa i osteljivost na etar
mesto sklapanja
mesto sticanja omotaa

OSNOVNE SISTEMATSKE
KATEGORIJE VIRUSA
Red (ordo)
Familija (family)
Podfamilija (subfamily)

Rod (genus)
Vrsta ( species )
Vie taksonomske kategorije poput klase,
razdela se ne koriste u takosnomiji virusa

NOMENKLATURA VIRUSA
PO ICTV-u

Red virales
Familiju - viridae
Podfamilije - virinae
Rod - virus

NOMENKLATURA VIRUSA
PO ICTV-u

Mnoga ranije koriena imena se koriste za

ime familje ili roda pikorna virusi
Picornaviridae
Svaka grupa ima svoj sufiks i formalno ime
italik i poetno veliko slovo npr. Genus
Morbillivirus

KLASIFIKACIJA VIRUSA NA OSNOVU

EPIDEMIOLOKIH KRETRIJUMA, TROPIZMA,
NAINA PRENOENJA
Crevni virusi Reo-, Picorna- Coronaviridae,
Respiratorne virusi Orthomyxoviridae, Adenoviridae,
Paramyxoviridae, Picornavridae..
Arbovirusi prenose ubodom zglavkara (Togaviridae,
Flaviviridae....
Onkogeni virusi Herpesviridae, Papovaviridae,
Hepadnaviridae.....

KLASIFIKACIJA VIRUSA NA
OSNOVU NUKLEINSKE
KISELINE
dsDNA virusi
ssDNA virusi (prevode se u dsDNA)
dsRNA virusi-reovirusi (prvo se stvara +RNA a zatim dsRNA)
negativni ssRNA virusi (RNA se prevodi u +RNA)
pozitivni ssRNA virusi ( +RNA se koristi direktno kao iRNA )
DNA i RNA retrovirusi ( prevode DNA u RNA transkripcijom
a zatim RNA slui kao matrica koja uz pomo enzima reverzne
transkriptaze stvara DNA)

KLASIFIKACIJA VIRUSA NA
OSNOVU SIMETRIJE KAPSIDA
Na osnovu simetrije kapsida postoje tri
oblika virusa:
Ikosaedarni
Helikalni (spiralni)
Kompleksni

KLASIFIKACIJA RNK VIRUSA

Porodica Picornaviridae
Porodica Caliciviridae
Porodica Reoviridae
Porodica Flaviviridae
Porodica Togaviridae
Porodica Retroviridae
Porodica Orthomyxoviridae
Porodica Paramyxoviridae
Porodica Rhabdoviridae
Porodica Filoviridae
Porodica Coronaviridae
Porodica Arenaviridae
Porodica Bunyaviridae
POrodica Deltaviridae

PORODICA PICORNAVIRIDAE
genus Enterovirus
genus Heparnavirus

Najmanji RNK virusi (24 30nm)

Ikosaedarne simetrije
Nemaju omota rezistentni su na etar i organske
rastvarae
+ssRNK (+RNK=iRNK)
Razmnoavaju se u citoplazmi
Oslobaaju se razaranjem elije

poliovirus type 1

PORODICA PICORNAVIRIDAE
genus Enterovirus
genus Heparnavirus
Za ljude su patogeni:
-polio virus
-coxsackie virusi
-echo virusi
-humani entero virusi
-virus hepatitis A
-rinovirusi

PORODICA CALICIVIRIDAE
Genus Calicivirus (jedini rod)

Virion nema omota

Ikosaedarne su simetrije (35-40 nm)
+ssRNK
Razmnoavaju se u citoplazmi elije
Oslobaaju se razaranjem elije
Mogu izazavati gastroenteritise kod ljudi.
Norwalk virus i hepatitis E

PORODICA TOGAVIRIDAE
Genus Alphavirus
Genus Rubivirus

Sadre omota oko nukleokapsida

Ikosaedarne su simetrije (60-70 nm)
+ss RNK
Razmnoavaju se u citoplazmi i dobijaju
omota od elijske membrane, naputajui
eliju.
Za ljude su patogeni:
virus rubellae

PORODICA FLAVIVIRIDAE
Genus Flavivirus (jedini rod)

Virion poseduje omota oko nukleokapsida

Ikosaedralni kapsid
+ss RNK, linearna nesegmentirana
Razmnoavaju se u citoplazmi, razmnoavaju se u
artropodama i kimenjacima
Za ljude su patogeni:
ute groznice
Virus groznice Zapadnog Nila
Hepatitis C

PORODICA CORONAVIRIDAE
Genus Coronavirus (jedini rod)

Virusi su sa omotaem i helikalne simetrije

+ss RNK (infektivna RNK), linearna, nesegmentirana
Razmoavaju se u citoplazmi
Corona virusi najee uzrokuju kod ljudi obine
prehlade, infekcije gornjih delova respiratornog
trakta
Virus SARS-a

Humani korona virus

PORODICA RHABDOVIRIDAE
Genus Vesiculovirus
Genus Lyssavirus

Virusi su tapiastog oblika bullet shaped

Poseduju omota
Helikalne su simetrije
linearna -ssRNK (komplementarna sa iRNK).
Razmnoavaju se u citoplazmi elije i stiu spoljnji omota od
citoplazmatske membrane.

Za ljude su patogeni iz roda Lysavirus:

virus rabiesa - besnila
Mokola virus i dr.

Virus besnila

PORODICA FILOVIRIDAE
Genus Filovirus
Mogu biti razliitih filamentoznih oblika i poseduju
omota (l=80 nm)
-ssRNK linearna nesegmentirana
Razmnoavaju se u citoplazmi elije
Za ljude su patogeni:
Marburg virus
Ebola virus

Ebola virus

PORODICA ORTHOMYXOVIRIDAE
Genus Influenzavirus (virus influenzae A i B)

Virusi poseduju spoljni omota,

Helikalne su simetrije.
-ssRNK segmentiran ( 8 segmenata)
Razmnoavaju se u citoplazmi i jedru inficirane elije
HA - hemag

NA

Za ljude su patogeni:
virus influenzae A i B
virus influenzae C

helical
NP pro

lipi

po

Virus influence

PORODICA PARAMYXOVIRIDAE
Genus Paramyxovirus
Genus Morbilivirus
Genus
Pneumovirus

Virusi su obavijeni omotaem,

Helikalne su simetrije
-ssRNK linearan nesegmentiran
Razmnoavaju se u citoplazmi eljie.
Za ljude su patogeni:
virus parainfluenzae 1, 2, 3, 4. (uzronici
bronhitisa, bronhiolitisa i pneumonije)
virus mumpsa (uzronik zauaka)
virus morbilla (uzronik malih boginja)

Virus mumpsa

PORODICA BUNYAVIRIDAE
Virusi su sferini sa helikalnim nukleokapsidom
Imaju spoljnji omota
-ssRNK cirkularna RNK u tri segmenta
Razmnoavaju se u citoplazmi elije.
Encefalitisi I razliite groznice
Za ljude su patogeni:
Bunyamavera virus
Trojica virus
Hantan virus

PORODICA ARENAVIRIDAE
arena (gr. Pesak)
spoljanji omota- pesak su nefunkcionalni
ribozomi
Helikalni nukleokapsid
Cirkularna -ssRNK dva ili etiri segmenta
Razmnoavaju se u citoplazmi elije.
Za ljude su patogeni:
virus limfocitarnog horiomeningitisa
Virus Lasa groznice

PORODICA REOVIRIDAE
respiratory enteric orphan

Virusi nemaju spoljnji omota. (75 nm)

Ikosaedarne su simetrije
dsRNK u 10 segmenata
To su jedini virusi koji imaju genetske informacije
kodirane u dvolananoj RNK
Razmnoavaju se u citoplazmi domaina
Za ljude su patogeni:
Rotavirus prolivi kod novorodjenadi

Humani rotavirus

PORODICA RETROVIRIDAE

Virusi poseduju omota

Ikosaedralne simetrije
dva identina molekula +ssRNK, vezane nekovalentnim vezama.
Ovi virusi poseduju enzim reverznu transkriptazu
Dve medicinski vane grupe
1) onkovirus grupa sarkoma i leukemija viruse
Humani T-leukemija virus (HTLV)
2) lentivirus grupa (spori virusi)HIV

KLASIFIKACIJA DNK VIRUSA

DNK virusi su svrstani u sledee porodice
(familije):

Parvoviridae
Papovaviridae
Adenoviridae
Herpesviridae
Poxviridae
Hepadnaviridae

PORODICA PARVOVIRIDAE
Genus Parvovirus

Sitni bez spoljanjeg omotaa

Ikosaedarne simetrije 32 kapsomere (prenik 22 nm)
ssDNK linearan
Razmnoavaju se u jedru elije
nedefektni i defektni virusi (zahtevaju helper virus)
Za ljude patogeni:
-humani parvovirus B19 blaga bolest
(erythema infectiosum)

PORODICA PAPOVAVIRIDAE
Genus Papillomavirus

Bez omotaa (GOLI)

Ikosaedarne simetrije 72 kapsomere (55 nm)
Genom: krune dsDNK
Razmnoavaju se u jedru elije
Za ljude su patogeni:
-humani papilomavirusi HPV 1-48 (papilome
tj. bradavice)

PORODICA ADENOVIRIDAE
Genus Mastadenovirus humani adenovirusi

Nemaju omota
Ikosaedarne simetrije sa 252 kapsomere (75 nm)
dsDNK linearni molekul
Razmnoavaju se u jedru elije
Faringitis i infekcije gornjih i donjih
respiratornih puteva
Sarkome kod ivotinja ali ne tumore kod ljudi

00.001.0.01.001. Human adenovirus C

PORODICA HEPADNAVIRIDAE

Genus Hepadnavirus

Poseduju dvostruki omota

Mali virusi 42 nm
Genom nepotpuni dvolanani, cirkularni DNK
DNK polimeraza kompletira DNK
Razmnoavanje u jedru jetrene elije
Vrlo otporni virusi
Za ljude su patogeni:
-hepatitis B virus

Hepatitis B virus, Hepadnaviridae

PORODICA HERPESVIRIDAE

Spoljanji omota kompleksne grae

Nukleokaspid ikosaedarne simetrije (100 nm)
Genom jedan molekul dsDNA linearan
Razmnoavanje u jedru elije
Izazivaju latentne infekcije

PORODICA HERPESVIRIDAE
Humani herpesvirusi:

- herpes simplex tip 1 i 2 (oralni i genitalni)

-varicella zoster virus
-citomegalovirus
-Epstein Barr-ov virus (infektivna mononukleoza)

PORODICA POXVIRIDAE

Oblik cigle (etvrtast) ili ovalan (elipsast)

200-300nm (spadaju u najvee viruse)
Kompleksna simetrija
Spoljanji omota
Genom jedan molekul dsDNK
Razmnoavaju se u citoplazmi elije
Predstavnici:
- virus variole (velike boginje variola)
- virus kravljih boginja

Deltavirus

Hepatitis delta virus (HDV)

Spoljanji omota
-ssRNK cirkularna
Defektan virus
Za replikaciju potreban hepatitits B virus
Enkodira povrinski antigen koji slui kao
spoljanjii proteinski omota

http://www.virustaxonomyonline.com
Seventh Report of the International Committee on
Taxonomy of Viruses (2000)
This report describes the taxa and viruses approved
by the ICTV between 1970 and 1999
The ICTV has approved 3 orders, 56 families, 9
subfamilies, 233 genera and 1550 virus species.
Descriptions of virus satellites, viroids and the
agents of spongiform encephalopathies (prions) of
humans and several animal and fungal species are
included. Finally, a list of unassigned viruses is
provided with a pertinent reference for each.

-ssRNA viruses

+ssRNA viruses

The Togaviridae and Flaviviridae, and to a lesser

extent the Coronaviridae and Picornaviridae, families
are the most prominent human pathogens. Important
plant viruses affect major cereal grains causing severe
crop damages worldwide and affecting the nutrition of
entire populations.

Retro virusi i dsRNA viruses