Zemin Mekanii ve Temel Mhendislii Onbeinci Ulusal Kongresi

16 - 17 Ekim 2014, Orta Dou Teknik niversitesi, Ankara

GRNT ANALZ TEKNKLER LE KUMLARIN BOYUT

PARAMETRELERNN BELRLENMES
DETERMINATION OF SIZE PARAMETERS OF SANDS USING IMAGE
ANALYSIS TECHNIQUES
Nihat DPOVA1

ABSTRACT
The image processing technology includes, storing images of objects in a computer and
processing with the computer for the specified purpose. Image analysis is expression of the
images of objects numerically by means of mimicking the functioning of the human visual
system and the generation of numerical data for the calculations which will be made after.
Recently, image analysis is used in geotechnical engineering for deformation measurements,
shear analysis, porosity analysis, grain size and shape parameters, geo-textile properties like
solutions. Grain size distribution and grain shape are the most fundamental properties used to
interpret the origin and behaviour of soils. Mechanical sieving has some limitations; it does
not measure the axial dimension of a particle, particle shape is not taken into consideration,
especially for elongated and flat particles a sieve analysis will not yield a reliable measure. In
this study grain size distribution of sands have been determined following image analysis
techniques, using simple apparatus, consumer grade cameras and open code software. The
sample is put on a transparent plate which is illuminated with a white backlight. Digital
images were acquired with a CCD DSLR camera. The segmentation of the particles is
achieved by image thresholding, binary coding and particle labeling. The geometrical
measurements of each particle are obtained by automated pixel counting technique. Local
contacts or limited overlaps were overcome using watershed split. The same sample was
tested by traditional sieve analysis. Image analysis based particle size distribution is compared
with sieve analysis distribution. Results show that grain size distribution of image based
analysis and sieve analysis are in good agreement.
Keywords: Image analysis, Image processing, Sand, Grain size

ZET
Grnt ileme teknolojisi; nesnelerin grntlerinin bilgisayar ortamna aktarlmas ve
belirlenen ama dorultusunda bilgisayar ile ilenmesini ierir. Grnt analizi ise insan
grme sisteminin ileyiini taklit ederek nesnelere ait grntlerin saysal olarak ifade
edilmesi ve sonrasnda yaplacak hesaplamalar iin saysal veri retilmesidir. Son yllarda
deformasyon lmleri, kayma analizleri, boluk analizleri, dane boyut ve biim
parametrelerinin belirlenmesi, geotekstil zelliklerinin belirlenmesi gibi zmler iin
geoteknik mhendisliinde de kullanlmaktadr. Dane boyu dalm ve dane ekli zeminlerin
1

Do.Dr., Akdeniz niversitesi naat Mhendislii Blm Geoteknik ABD, Antalya, ndipova@akdeniz.edu.tr

183

kken ve davran zelliklerinin yorumlanmas iin en temel zelliklerdendir. Mekanik eleme

ynteminde baz snrlamalar bulunmaktadr; elek analizi ile eksenel boyut llemez, dane
ekli hesaba katlamaz, uzun ve yass daneler iin gereki lmler yaplamaz. Bu almada
kumlarn dane boyu dalm grnt analizi yntemiyle, basit bir dzenek, profesyonel
olmayan kamera ve ak kodlu yazlm kullanarak yaplmtr. Kum rnek alttan beyaz kla
aydnlanm effaf bir plaka zerine yerletirilir. Saysal grntler CCD DSLR kamera
kullanlarak elde edilmitir. Danelerin ayrtrma ii grnt eikleme (tresholding), ikili
(binary) kodlama ve dane etiketleme ile gerekletirilmitir. Her bir danenin geometrik
lm otomatik piksel sayma teknii ile yaplmtr. Danelerin bir birine dokunmas sorunu
havza snr ayrma (watershed) yntemi ile zlmtr. Ayn zemin rnei karlatrma
amac ile geleneksel elek analizi yntemi ile de test edilmitir. alma sonucunda; elek
analizi ile belirlenen dalmn geleneksel elek analizi ile uyumlu olduu sonucuna
ulalmtr.
Anahtar Kelimeler: Dane boyu, Grnt analizi, Grnt ileme, Kum

1. GR
Grnt ileme teknolojisi; nesnelerin grntlerinin bilgisayar ortamna aktarlmas ve
belirlenen ama dorultusunda bilgisayar ile ilenmesini ierir. Grnt analizi ise insan
grme sisteminin ileyiini taklit ederek nesnelere ait grntlerin saysal olarak ifade
edilmesi (saysal veri retilmesi) ve sonrasnda yaplacak hesaplamalar yardmyla saysal veri
analizi gerekletirilmesidir. Farkl uygulamalar iin (tp, malzeme, mhendislik, tekstil vb.)
gelitirilmi deiik zel yazlmlar kullanlarak grnt analizleri yaplmaktadr. Son yllarda
artan bir hzla deformasyon lmleri, kayma analizleri, boluk analizleri, dane boyut ve
biim parametrelerinin belirlenmesi, geotekstil zelliklerinin belirlenmesi gibi zmler iin
geoteknik mhendisliinde de kullanlmaktadr (Alshibli vd., 2003; Alsaleh vd., 2006;
Alshibli ve Sture, 1999; Bhatia ve Soliman, 1990; Kuo ve Frost, 1996; Alshibli ve Alsaleh,
2004; Masad vd., 2005; Al-Rousan vd., 2007; Aydilek vd., 2007; nal vd.., 2008; Arasan vd.,
2011).
Dane boyu dalm ve dane biimi zeminlerin kken ve davran zelliklerinin yorumlanmas
iin en temel zelliklerdendir. Bu ama iin yaygn olarak kullanlan mekanik eleme
ynteminde baz snrlamalar bulunmaktadr. Elek analizinde eksenel boyut llemez, dane
ekli hesaba katlamaz, uzun ve yass daneler iin gereki lmler yaplamaz (Fernlund vd.,
2007). Biim deerlendirmeleri ise gzlemsel deerlendirmelerin tesine geememektedir. Bu
snrlamalara ek olarak elek analizi yntemiyle dane boyu dalm belirlenmesinin uzun ve
zahmetli olmas ve zellikle uzun danelerde hatal sonular ortaya kmasndan tr dane
boyu dalmnn grnt analiz teknikleri kullanlarak belirlenmesi baz aratrmaclar
tarafndan aratrlmtr (Mora vd., 1998; Ghalib ve Hryciw, 1999; Mora ve Kwan, 2000;
Mertens ve Elsen, 2006). Kullanlan ekipmann kum boyutundan kk danelerin
grntlenmesinde yetersiz kalmas nedeniyle bu almalar iri daneler zerinde
younlamtr. Bilgisayarl tomografi (CT) ve SEM sistemleri kullanlarak kk
boyutlardaki danelerin grntlenmesi ve analizi denenmi olsa da ekonomik ve pratik
olmad anlalmtr (Nielsen, 2004). Dane boyu dalmnn belirlenmesine ek olarak,
saysal grnt analizleri yardmyla danelerin geometrik zellikleri hakknda da fikir
edinilebilir. Saysal analizlerle bir tanecik zerinde; alan, evre, konveks evre, konveks
kabuk, Ferret boyutlar, fraktal boyut, en kk snrlayan dikdrtgen boyutlar, en kk ap
ve en byk ap lmleri yaplabilmektedir. Bu lmleri geoteknik alanda anlaml hale

184

getirmek ve danelerin form, kresellik, yuvarlaklk (kelilik) parametrelerinin belirlenmesi

de mmkn olabilecektir.

1. MATERYAL VE METOT
Grnt analizinde kullanlan teknikler aada verilmektedir.
Eikleme (treshold): Bu teknik, ak ton zerinde koyu ksmlarn yada tersi olarak koyu
zemin stnde parlak ksmlarn aranmas zerine kuruludur. Bunun sonucunda obje ve
arka plan olarak iki ksm belirlenir. 8 bit grntde eik deeri belirlenmek istenen bir
grntnn parlaklk histogram kartlr. Yksek deere sahip olan ksmlar daha ak renkte
ksmlar yani bu grnt iin arka plan gstermekte daha dk deerde olan ksmlar ise
objeleri gstermektedir. Renk eiklemesinde ise yaygn olarak kullanlan iki yaklam vardr.
RGB renk uzay temel alarak, doadaki tm renklerin kodlar bu temel renge
referansla belirtilir. HSV (Hue, Saturation, Value) veya HSB (Hue, Saturation, Brightness)
renk uzaynda ise renkleri srasyla renk z, doygunluk ve parlaklk olarak tanmlar. Renk
z, rengin baskn dalga uzunluunu belirler, rnein sar, mavi, yeil, vb. Asal bir deerdir
(0 - 360). Doygunluk ise rengin canlln belirler.
Blmleme (segmentation): Nesnelerin grntlerinin analiz edilmelerinde ncelikli olan
konu grnt zerinde ilgilenilen ksm ve geri kalan arasndaki fark ayrt etmektir. Bu
yolla ikili (binary) grnt retilir. Eer piksel objeye aitse 1 deerini, deilse 0 deerini
alr. Blmleme sonunda hangi pikselin hangi objeye ait olduu anlalr. Grnt alanlara
ayrlr ve sreksizlikler alanlar arasndaki snrlar oluturur. Ayrca blmleme sonucunda
objelerin ekilleri de analiz edilebilir..
Kenar Bulma: Eik deer filtresi ayrm yapmak iin objeye ait olan tm pikselleri hesaba
katar. Bu ynteme alternatif olarak objenin snrlarna ait olan pikselleri bulmak iin teknikler
gelitirilmitir. En yaygn yntemlerden biri olan zincir kodu ynteminde snr piksellerinin
tamamnn yerlerinin kaydedilmesi yerine balang pikselinin seilip, koordinatnn
tanmlanmas yeterlidir.
Havza Ayrma (watershed ayrma): Nesnelerin temas ve rtmesi saysal grntlerin
analizinde nemli bir sorun olmaktadr. Bu sorunun otomatik olarak zm iin Beucher ve
Lantuejoul (1979) havza snr ayrma algoritmas gelitirmitir. Bu algortima daha sonra
Vincent ve Soille (1991) tarafndan modifiye edilmitir. Bu yntem ikili (binary) grntdeki
cisim zerinde uzaklk dnm algoritmas uygulanmas ve toporafyadaki havza snr
mantyla, birbiri stne bindirme durumundaki nesneler arasna yapay bir snr
oluturmaktadr (ekil 1).

ekil 1. Havza (watershed) Ayrma (Raschke ve Hryciw 1997)

185

Deneylerde kullanlan dzenek ekil 2de gsterilmektedir. Numune kayar mekanizmaya

sahip bir cam plaka zerine yerletirilmektedir. Numune grnts stten kamera ile
kaydedilmektedir. znrl drmeden byk boyutlu bir fotoraf elde etmek iin pe
pee ekilen fotoraf kareleri diki (stitch) teknii ile birletirilir. Kamerann her bir
ekiminden sonra kayar tabla kaydrlarak numunenin devam kamera kadrajna
ayarlanmaktadr. Kayar tabla kaydrma mesafeleri ardk kadrajlar % 30 bindirmeli olacak
ekilde ayarlanmtr. Bu yolla grntlerin birletirilmesi (diki) hassas bir ekilde
yaplabilmitir. Numunenin aydnlatlmas alttan aydnlatma ile salanmtr. Alttan
aydnlatmal ekimlerde kum daneleri siyah, aydnlatlm cam plaka ise beyaz olarak
grnmekte ve bu yolla ikili (binary) grnt elde edilmesi kolaylamtr. Hesaplamalar
aamasnda kullanlmak zere cam plaka zerine boyutu bilinen bir cisim konmu ve bu yolla
lekleme mmkn olmutur. Danelerin st ste binmemeleri iin numune cam plaka zerine
seyrek olarak serpitirilmi, buna ramen birbirine dokunan daneler olabileceinden kayar
tabla zerine vibratr ile titreim uygulanmtr. Grntlerde kalabilen dane bindirmeleri iin
ise havza (watershed) ayrmas uygulanmtr.

ekil 2. Alttan Aydnlatmal Kayar Tabla

Obje snrnn ve buna bal olarak evrenin hesaplanmas iin yaygn olarak kullanlan iki
yntem vardr; Freeman zincir kodu ve mid-crack kodu (ekil 3a-c). Bu kodlar bir pikselden
dier piksele yol izleyerek objenin d snrn dolar ve evreyi belirler. Freeman zincir kodu
objenin d snrndaki piksellerin orta noktalarn birletirirken, mid-crack kodu snrdaki
piksellerin d kenarnn orta noktalarn birletirir. Objenin evre ve alan hesaplamalarnda
Freeman zincir kodu gerekten uzak sonular vermektedir. zellikle piksel says kk
objelerde (kk obje veya dk znrlk durumu) hata pay daha da artmaktadr. Buna
karlk mid-crack ynteminde hata pay daha aza inmektedir. Ancak bu almada olduu
gibi arkadan aydnlatma uygulandnda durum tersine dner. Arkadan aydnlatmada geri plan
gri lek renk kodlamasnda 255 deerini alr. Cisim ile geri plan kesiim blgesinde ise k
iddeti der ve 255 ten daha dk bir deer ortaya kar. Bu nedenle Raschke ve Hryciw
(1997) gerek cisim snrlarn yarm piksel azaltarak hesaplamtr. Bu durumda Freeman
zincir kodunun mid-crack koduna gre daha uygun olaca anlalmtr. Bu almada dane
snrlar ve evre hesaplamalar Freeman zincir kodu yntemi kullanlarak hesaplanmtr.
Dane geometrisi lmlerinde kullanlan terminoloji ekil 3dde gsterilmektedir. En byk
Feret ap (F maks ) danenin herhangi iki noktas arasndaki en uzun mesafedir. F maks en byk
kumpas ls olarak da adlandrlr. Benzer bir ekilde, en kk kumpas ls ise en

186

kk Feret ap (F min ) olarak tanmlanmaktadr. Minimum snr dikdrtgeni (MSD) bir

danenin sabilecei en kk boyutlu dikdrtgendir. MSD boyutlar edeer elipsin
belirlenmesinde de kullanlabilir.

ekil 3. a) 8li Yn Kodlamas, b) Freeman Zincir Kodu, c) Mid-crack Zincir Kodu, d)

Grnt Analizlerinde Kullanlan Dane Geometri Terimleri
Grnt ikili koda dntrlp dane snr bir kez belirlendikten sonra, grnt analizleri
yardmyla danelerin evresi ve alan otomatik olarak hesaplanabilmektedir (ekil 4). Bundan
sonra alansal oranlara dayal bir dalm belirlenmesi kolaylkla yaplabilir Ancak, arla
dayal bir dalm elbette daha gereki olacaktr. Oysa sadece kesit geometrisi bilinen
dzensiz geometrili bir cismin arlnn dorudan hesaplanmas olanakszdr.

(a)

(b)

(c)

(d)

ekil 4. a) ekil 2'deki Dzenekle Elde Edilen Bir Grnt, b) Grntnn 8 Bit Dnm,
c) Grntnn 256 Ton Histogram ve Eikleme Aral, d) Eikleme Aral in Blmleme
Sonrasndaki kili (binary) Grnt

187

Zeminlerde kre veya kp gibi niform boyutlu daneler ok nadiren bulunur ve daneler
genelde dzensiz geometriye sahiptirler. Ancak her bir danenin kre, elips veya prizmaya
benzerlikleri aratrlabilir. En ok hangi standart geometriye benzedii belirlendikten sonra
hacim hesaplamalar bu geometriye gre yaplabilir. Karenin dikdrtgenin zel bir durumu,
benzer bir ekilde dairenin de elipsin zel bir durumu olduu dikkate alnarak, iki boyutlu bir
grntnn eliptiklik ve dikdrtgenlii hesaplanabilir. Bu bir grntnn elipse veya
dikdrtgene yzde cinsinden ne kadar yakn olduunun ifadesidir. Bu almada cismin 2B
grnts daha ok dikdrtgene benziyorsa 3 boyutta prizma varsaym ile, eer daha ok
elipse benziyorsa elipsoid varsaym ile hacim hesaplar gerekletirilmitir.
Bu aamada eksik bilgi dane kalnl olacaktr. Zemin daneleri kendi arlklarnda serbest
dmeye brakldklarnda en ksa boyutlarna dik dorultuda derler. Bu nedenle lme
dzlemine dik kalnlk danenin en ksa boyutu olur. Ayn kaynaktan alnan zemin danelerinin
biim karakteristiklerinin belirli lde ayn olaca varsaymyla (Mora ve Kwan, 1998)
daneler iin ortalama kalnlk aadaki gibi hesaplanabilir:

(1)
M: Analize tabi tutulan toplam ktle.
b: Danenin orta boyutu
: Dane younluu
Mekanik elek analizi ynteminde yzde geene karlk dane ap deerleri yar logaritmik
grafie izilir. Burada dane apnn elek gz aklna eit olduu kabul edilir. Gerekte ise
danenin minimum feret ap (veya b) kare elek gznn kegeninden geer ve bu iki deer
birbirine eit olmaldr (ekil 5).

(a)

(b)

(c)

ekil 5. a) Elek Gznden Geen Danenin En Kk Feret Boyutu, b) Elipsoid Varsaym, c)

Prizma Varsaym.
Bu nedenle edeer dane ap (De) aadaki gibi hesaplanmaldr.
De=Fmin*2

188

(2)

Bu almada daneler dikdrtgen prizma veya elipsoide benzer kabul edildiinden, danelerin
edeer aplar elipsoid iin
De=(0.5*(b2+c2))

(3)

dikdrtgen prizma iin ise

De=b+c

(4)

alnmtr.

2. BULGULAR
Dane boyu analizlerinde 5 farkl numune kullanlmtr. Kamera ekimlerinde 300 mm odak
uzaklkl ve makro zellikli bir lensin bal olduu 24 MP CCD DSLR fotoraf makinesi
kullanlm, ekimler srasnda titreim olmamas iin ekimler uzaktan kumanda ile
gerekletirilmitir. Kayar mekanizmal dzenekte alnan numune grntleri zerinde
grnt ileme teknikleri ile gerekli ayarlar yaplmtr. Dane st ste binmeleri iin havza
(watershed) ayrmas uygulanmtr.
Grntler ikili (binary) hale getirildikten sonra her bir dane otomatik olarak
numaralandrlm ve danelerin geometrik lmleri yine otomatik olarak yaplmtr. En
byk Feret ap (Fmaks), en kk Feret ap (Fmin), minimum snr dikdrtgeni (MSD), ve
alan lmleri yaplmtr. Danelerin eliptiklik ve dikdrtgenlii hesaplanmtr. 2B grnt
daha ok dikdrtgene benziyorsa 3 boyutta prizma varsaym ile eer daha ok elipse
benziyorsa elipsoid varsaym ile hacim hesaplar gerekletirilmitir. Elek analizi ile
karlatrma amacyla edeer dane boyutlar hesaplanmtr. Son olarak geen yzde
edeer boyut grafikleri hazrlanmtr (ekil 6-10).

ekil 6. Numune 1 in Elek Analizi ve Grnt Analizi Sonularnn Karlatrmas

189

ekil 7. Numune 2 in Elek Analizi ve Grnt Analizi Sonularnn Karlatrmas

ekil 8. Numune 3 in Elek Analizi ve Grnt Analizi Sonularnn Karlatrmas

ekil 9. Numune 4 in Elek Analizi ve Grnt Analizi Sonularnn Karlatrmas

190

ekil 10. Numune 5 in Elek Analizi ve Grnt Analizi Sonularnn Karlatrmas

izelge 1de grnt analizi yntemiyle yaplan lm sonularnn zet tablosu
verilmektedir.
izelge 1. Grnt Analizi Yntemiyle Yaplan lm Sonular zet Tablosu
#

D 10
(mm)

D 30
(mm)

1
2
3
4
5

1,1
0,6
1,0
0,14
6,0

2,1
1,5
2,1
0,17
7,8

D 60
(mm)

Cu

3,1 2,8
3,0 5,0
3,0 3,0
0,21 1,5
10,0 1,67

Cc

Zemin
Snf

Dane
says

1,3
1,25
1,47
0,98
1,1

SP
SP
SP
SP
GP

25163
69263
31318
100981
246

En
byk
boyut
(mm)
12,74
10,68
17,77
2,77
38,08

Ortalama
boyut
(mm)
0,48
0,41
0,48
0,25
13,21

En
kk
boyut
(mm)
0,08
0,08
0,08
0,08
6,07

M (g)
18,31
14,16
17,23
2,06
225,2

3. SONULAR
Bu almada kumlarn dane boyu dalm grnt analizi yntemiyle, basit bir dzenek,
profesyonel olmayan kamera ve ak kodlu yazlm kullanarak yaplmtr. Kum rnek alttan
beyaz kla aydnlanm effaf bir plaka zerine yerletirilmi, saysal grntler CCD DSLR
kamera kullanlarak elde edilmitir. Grnt analizi uygulanan ayn zemin numunesi
karlatrma amac ile geleneksel elek analizi yntemi ile de test edilmitir. alma
sonucunda; elek analizi ile belirlenen dalmn geleneksel elek analizi ile uyumlu olduu
sonucuna varlmtr.
Dane boyu dalmnn belirlenmesine ek olarak, saysal grnt analizleri yardmyla
danelerin geometrik zellikleri hakknda da fikir edinilebilir. Saysal analizlerle bir tanecik
zerinde; alan, evre, konveks evre, konveks hull, Ferret boyutlar, fraktal boyut, en kk
snrlayan dikdrtgen boyutlar, en kk ap ve en byk ap lmleri yaplabilmektedir.
Bu lmleri geoteknik alanda anlaml hale getirmek ve danelerin form, kresellik,
yuvarlaklk (kelilik) parametrelerinin belirlenmesi de mmkn olabilecektir.

191

Grnt analizleri dane boyu dalm almalarnda kullanldnda, geleneksel elek

analizlerine gre avantajlar iermektedir. Elek analizinde sadece belirli aralktaki dane boyu
iin yzdeler belirlenirken grnt analizi ynteminde analize giren her bir danenin kayda
alnmas ve tm geometrik zelliklerinin llmesi mmkn olabilmektedir. Elek analizindeki
edeer boyut kavram danenin ortanca boyutunun elek gz kegenine eit olmas
varsaym ile bir snrlama sz konusu iken grnt analizinde dane boyu dalm istenilen
dane boyutlarndan biri iin yaplabilir. Bu avantajlara karn grnt analizlerinin en byk
dezavantaj deneyde az miktarda numune kullanlmasndan tr zemin ktlesini temsil etme
yetersizliidir. Bu husus ok sayda deney yaparak alabilir ancak bu durumda da ok zaman
ve emek harcamak gerekir. Bu dezavantaj da sadece dane boyu analizi yapmaya ynelik
gelimi dzenekler tasarlanarak zlebilir.

KAYNAKLAR
Al-Rousan, T., Masad, E., Tutumluer, E., Pan, T. (2007), Evaluation of image analysis
techniques for quantifying aggregate shape characteristics, Construction and Building
Materials, 21, 978990.
Alsaleh, M.I., Alshibli, K.A., Voyiadjis, G.Z. (2006), Influence of micromaterial
heterogeneity on strain localization in granular materials, International Journal of
Geomechanics, ASCE, 6(4): 248-259.
Alshibli, K.A., Alsaleh, M.I. (2004), Characterizing surface roughness and shape of sands
using digital microscopy, Journal of Computing in Civil Engineering, 18 (1): 36-45.
Alshibli, K.A., Batiste, S.N., Sture, S. (2003), Strain localization in sand: plane strain versus
triaxial compression, Journal of Geotechnical and Geoenvorimental Engineering,
ASCE, 129(6): 483-494.
Alshibli, K.A., Sture, S. (1999), Sand shear band thickness measurements by digital imaging
Techniques, Journal of Computing in Civil Engineering, 13 (2): 103-109.
Arasan, S., Akbulut, S., Hasiloglu A.S. (2011), The relationship between the fractal
dimension and shape properties of particles, KSCE Journal of Civil Engineering,15
(7),1219-1225
Aydilek A.H., Kutay, M.E., Sparacino, R., Dafla, H. (2007), Image Analysis for QC/QA of
Geosynthetic Deformation During Wide Width Tensile Testing, Proceedings of
Geosynthetics 2007, Washington, D.C.,6 p.
Bhatia, S., Soliman, A. (1990), Frequency Distribution of Void Ratio of Granular Materials
Determined by an Image Analyzer, Soils and Foundations, 30(1): 1-16.
Fernlund, J.M.R., Zimmerman, R.W., Kragic, D. (2007), Influence of Volume/Mass on
Grain-Size Curves and Conversion of Image-Analysis Size to Sieve Size.
Engineering Geology, 90, 124137.
Kuo, C.Y., Frost, J.D. (1996), Uniformity Evaluation of Cohesionless Specimens Using
Digital Image Analysis. ASCE Journal of Geotechnical and Geoenvironmental
Engineering, 122(5), 390396.
Masad, E., Saadeh, S., Rousan, T.A., Garboczi, E., Little, D. (2005), Computations of
Particle Surface Characteristics Using Optical and X-ray CT Images, Computational
Materials Science, 34: 406-424.
nal, O., ren, A.H., zden, G.,Kaya, A. (2008), Determination of cylindrical soil specimen
dimensions by imaging with application to volume change of bentonite-sand
mixtures, Geotechnical Testing Journal, 31(2), 124-131

192