Professional Documents
Culture Documents
Frika Prej Xhehenemit Dhe Malli Per Xhenetin
Frika Prej Xhehenemit Dhe Malli Per Xhenetin
E shqiproi
Abdurrahim Balla
Parathnie
Falenderimi i takon vetm Allahut, vetm At falenderojm! I krkojm
ndihm, falje dhe mbrojtje nga t kqijat e veteve tona e nga t kqijat e punve
tona. At q e udhzon Allahu nuk ka kush e humb dhe at q Ai e humb nuk ka kush
e udhzon! Dshmoj se nuk ka t adhuruar tjetr ve Allahut dhe Muhamedi sht
rob dhe i drguar i Tij.
"O ju q keni besuar! Kini frik Allahun ashtu si duhet pasur frik Ai dhe mos
vdisni ndryshe vese duke qen musliman".
"O njerz! Jini t bindur (dhe prmbushni detyrimet) ndaj Zotit tuaj, i Cili ju
krijoi prej nj veteje (Ademit) dhe nga ajo, krijoi paln (bashkshorten) e saj. Dhe nga
ata t dy, Ai krijoi burra dhe gra t shumt. Kijeni frik Allahun, nprmjet t Cilit ju
krkoni t drejtat e ndrsjella, dhe mos i ndrprisni marrdhniet me t afrmit.
Allahu sht Vzhgues mbi ju".
"O ju q keni besuar! Kijeni frik Allahun dhe flisni fjal t drejta. Ai do tju
drejtoj ju tek veprat e mira dhe do tju fal juve gjynahet tuaja. Kushdo q i bindet
Allahut dhe t Drguarit t Tij, me t vrtet q ka arritur fitore t madhe".
Fjalt m t vrteta jan fjalt e Allahut dhe udhzimi m i mir sht
udhzimi i Muhamedit sal-lAllahu alejhi ue selem. Gjrat m t kqia jan gjrat e
shpikura! do shpikje sht bidat, do bidat sht humbje dhe do humbje t on n
zjarr!
Allahu i ka krijuar xhindt dhe njerzit q ta adhurojn At, ta njsojn dhe t'i
binden. E ka premtuar pr at q i bindet Xhen-netin si mirsi prej Tij. Sikurse ka
premtuar pr at q e kundrshton q do ta ndshkoj me zjarr si drejtsi prej Tij.
Duhet ditur se Xhen-neti dhe Xhehenemi jan t krijuara tani. Argument pr
kt sht fjala e Allahut pr Xhen-netin : {
{ }sht prgatitur pr t
{ } sht prgatitur pr
E pr Xhehenemin ka thn : {
mosbesimtart} [Ali Imran 131].
N nj hadith thuhet : "Allahu ka krijuar pr Xhen-netin banor e i ka
prgatitur ata q kur ishin n kurrizin e baballarve t tyre e punt e banorve t
Xhen-netit kan pr t vepruar. Gjithashtu ka krijuar pr zjarrin banor i ka
prgatitur pr t q kur ishin n kurrizin e baballarve t tyre e ata punn e
banorve t zjarrit do kryejn". Transmeton Muslimi.
Xhen-neti sht shprblimi i miqve t Allahut t cilt i binden Atij dhe t
drguarit t Tij sal-l Allahu alejhi ue sel-lem. Xhehenemi sht ndshkimi i Allahut
pr armiqt e Allahut t cilt e kundrshtojn Allahun dhe t drguarin e Tij sal-l
Allahu alejhi ue sel-lem. Zoti yt nuk i bn padrejtsi askujt. Nj sevab sht dhjetfish
e m shum deri n shtatqind fish e mbase edhe m shum. Ndrsa gjynahu
shkruhet vetm nj e po t doj Allahu e fal edhe at.
Shumics s njerzve nuk u ka hyr besimi n Ahiret n brendsin e zemrave
t tyre. Argument pr kt sht prgatitja e madhe q bjn ata pr t nxehtin e
vers dhe t ftohtin e dimrit dhe mos prgatitja e tyre pr t nxehtin e Xhehenemit
dhe t ftohtin e tij. Allahu na ruajt prej zjarrit dhe prej do fjale dhe pun q t on
atje.
Allahu i madhruar ka thn n Kur'an :
[50 49 : { ]
( 49)
}
{Tregoju robrve t Mi se Un jam Fals, Mshirues dhe se ndshkimi Im
sht ndshkim i rrept} [El Hixhr 49, 50].
Duket qart q Allahu i Madhruar dshiron prej robrve t Tij q ata t ken
frik prej madhshtis s Allahut, prej dnimit t Tij dhe shkaqeve q t ojn atje
dhe t ken shpres tek mshira e Tij e gjer. Ky sht rregulli i Kur'anit.
Sa her q prmendet frika prmendet me t edhe shpresa. Gjithashtu sa her
q prmendet Xhehenemi prmendet edhe Xhen-neti, sepse frika dhe shpresa jan
t pandashme nga njra tjetra.
Frika dhe shpresa jan dy adhurime t mdha t zemrs pa t cilat njeriu nuk
shkon dot tek Allahu i Madhruar.
Mekhul Ed-dimeshkij ka thn : "Kush e adhuron Allahun vetm me frik ai
sht harurij (hauarixh). Ai q e adhuron vetm me shpres sht murxhi, kush e
adhuron Allahun vetm me dashuri sht zindik (munafik) ndrsa kush e adhuron
At me frik, shpres dhe dashuri ai sht njsues".
Prandaj nuk sht e drejt t'u flassh njerzve vetm pr mshirn dhe Xhennetin sidomos n kohn e sotme ku ka mbizotruar shpresa ndrsa frika sht
harruar fare. Gj e cila e on njeriun n shkatrrim sepse njeriu q nuk ka frik
Allahun e ka t thjesht t bjer n gjynahe sidomos kur mendon se Allahu sht
vetm Fals dhe Mshirues. Por harron se ndshkimi i Tij sht shum i rnd
gjithashtu.
Hasen El Basriu ka thn : "Nuk e ka frik Allahun vetm se besimtari dhe nuk
sht i sigurt prej ndshkimit t Tij vetm se munafiku".
Gjithashtu Allahu i Madhruar kur i ka lavdruar dijetart n Kur'an ka thn :
[28 : ({ ]28)
}
{Robrit q e kan frik Allahun (si duhet) jan vetm dijetart}. Nuk ka
thn : "Robrit q e kan shpres" por ka thn "Ata q e kan frik" sepse frika
vjen nga njohja e Allahut t Madhruar. Edhe pse frika pa shpres nuk quhet frik
dhe as shpresa pa frik nuk quhet shpres. Ato t dyja jan t pandashme nga njra
tjetra por frika sht ajo q i veon dijetart q e njohin Allahu nga t tjert t cilt
kan shpres pa pasur frik prej Allahut sepse njerzit q kan vetm shpres jan t
guximshm t zhyten n gjynahe dhe mendojn vetm pr Xhen-netin ndrsa
Xhehenemin nuk e prmendin fare ose e prmendin shum pak.
Pr kt arsye u prpoqa t prgatis kt material q flet pr frikn nga Allahu,
pr ndshkimin e Tij dhe pr shpresn tek Allahu dhe pr Xhen-netin e Tij sepse ato
edhe n Kur'an dhe Sun-net kshtu jan treguar. E dobia e vrtet e tyre sht kur
ato jan sbashku frik e shpres. N t kundrt vetm frika pa shpres quhet
pesimizm dhe shpresa pa frik sht mashtrim dhe ndrr me sy hapur. Pesimizmi
sht cilsi e mosbesimtarve si e ka treguar Allahu n Kur'an dhe siguria prej
ndshkimit t Allahut sht cilsi e njerzve t shkatrruar n Ahiret. Allahu na ruajt
prej t dyjave.
Gjat krkimit tim nuk ka gjetur nj libr t vetm q flet pr t dyja, pr kt
arsye e pash t nevojshme t bashkoj disa libra n kt material t cilat flasin pr
frikn, Xhehenemin, shpresn dhe Xhen-netin. Kam treguar prshkrimin e zjarrit t
cilin e kam marr dhe przgjedhur prej librit t Ibnu Rexhebit Allahu e mshiroft
me titull "Frika prej Zjarrit". I kam bashkangjitur atij nj libr tjetr q flet pr frikn
nga Allahu me titull : "O Allah shptoji ata" t cilin e ka shkruar Abdul Melik El Kasim
dhe s fundi i kam bashkangjitur ktij materiali nj kaset q flet pr Xhen-netin dhe
mshirn e Allahut n t ciln ka folur Abdul Uahid El Magribi.
Kto tre materiale jan pjest prbrse t ktij libri. S fundi lus Allahun e
Madhruar t na bj prej atyre q i friksohen Allahut ashtu si i takon madhshtis
s Tij, t na bj prej atyre q shpresojn tek mshira e Tij e gjer, t na ruaj prej
Xhehenemit dhe t na bj prej banorve t Xhen-netit. Amin
Prshkrimi i Zjarrit
t Xhehenemit dhe
shkaqet q t ojn
tek ai
Shkruajti dijetari i njohur
Abdurrahman Ibn Shihabud-din Ibn Rexheb
{
}
"E nse krkojn uj u jepet uj si vaj i keq i cili ua pjek fytyrat. Ah sa pije e
keqe sht kjo". [El Kehf 29].
{
" } Ju kam paralajmruar prej zjarrit t vrullshm" [El-lejl 14] dhe
{
" } Ne na sht shpallur se ndshkimi sht
Nj prej shkaqeve q t ruajn prej zjarrit sht q t'i krkosh Allahut mbrojtje
prej tij dhe e qara prej friks s Allahut. Gjithashtu edhe largimi prej punve q t
ojn atje.
Profeti sal-l Allahu alejhi ue sel-lem shpesh her i krkonte Allahut mbrojtje
prej zjarrit dhe ka urdhruar nj besimtari t'i krkoj mbrojtje Allahut prej zjarrit n
namaz e n raste t tjera.
N shum raste lutja q bnte Profeti sal-l Allahu alejhi ue sel-lem ishte : "O
Zot na jep mirsi n dynja, mirsi n Ahiret dhe na ruaj nga dnimi i zjarrit".
Transmeton Buhariu nga Enesi radi Allahu anhu.
T gjith Profett, sid-dikt, dshmort dhe njerzit e mir ishin t friksuar
nga zjarri dhe i friksonin njerzit prej tij.
Frika q sht vaxhib sht ajo frik q t shtyn t kryesh detyrat dhe t
ndalon nga haramet.
Disa selef kur shikonin zjarrin e dynjas trembeshim shum dhe u ndryshonte
ngjyra e fytyrs sepse Allahu ka thn :
{
" } Ne e kemi br at (zjarrin e dynjas) si prkujtim" [El Uakia 73].
Disa prej tyre i ndaloi frika nga Xhehenemi prej gjumit. Disa prej tyre thoshin :
uditem prej atij q krkon Xhen-netin si fle gjum dhe uditem prej atij q do t'ia
mbath prej zjarrit si fle gjum?!!
Disa prej tyre i ndaloi frika nga Xhehenemi t qeshurin. Disa prej tyre i kishin
dhn besn Allahu t mos qeshnin kurr. Ka thn Seid Ibn Xhubejr Allahu e
mshiroft : Si t qesh kur Xhehenemi sht ndezur, prangat jan varur dhe
Zebanijet po presin.
Disa prej selefve frika nga Xhehenemi i shkaktoi smundje madje disa prej
tyre vdiqn prej ksaj frike.
Allahu i Madhruar ka thn : {
" } Pr at q ka frik
qndrimin para Zotit t Tij ka dy Xhen-nete" [Err-rrahman 46].
" } Ne kemi
Ka thn Allahu i Madhruar : {
krijuar pr Xhehenem shum xhind dhe njerz". [El E'araf 179] Gjithashtu ka thn
" } sht plotsuar fjala e Zotit tnd :
: {
E qara nga frika prej zjarrit t shpton prej tij. Krkimi mbrojtje Allahut prej
zjarrit bn q Allahu t t ruaj prej tij. N hadith tregohet se Profeti sal-l Allahu
alejhi ue sel-lem ka thn : "Nuk hyn n zjarr ai q qan nga frika e Allahut deri sa t
kthehet qumshti n gji". Transmeton En-nesaiu dhe Tirmidhiu dhe ka thn :
Hadithi sht i sakt.
Gjithashtu ka thn : "Dy sy nuk i prek zjarri : At sy q qan nga frika e Allahut
dhe at sy q ruan n rrugn e Allahut". Transmeton Tirmidhiu dhe ka thn :
Hadithi sht i sakt.
Vendi i zjarrit sht toka e shtat e cila sht shtresa m e poshtme e saj n
Sixh-xhin n vendin m t ult dhe m t ngusht. Ndrsa Xhen-neti sht posht
Arshit t Allahut. Krijesat sa m lart t jen aq m t gjera jan dhe sa m posht q
t jen aq m t ngushta jan. Xhen-neti sht n vendin m t lart e m t gjer.
Ndrsa Xhehenemi sht n vendin m t ult e m t ngusht. Allahu na ruajt prej
tij dhe prej punve q t afrojn tek ai.
Xhehenemi ka shtat shtresa t cilat jan : Xhehenem, Ledha, El Hutameh, Esseirr, Sakarr, El Xhehim dhe El Haujeh.
Thellsia e Xhehenemit sht shtatdhjet vjet si sht treguar n hadithin q
e transmeton Muslimi e t tjer.
Protat e Xhehenemit jan t mbyllura pr banort q ndodhen n t. Ka thn
Allahu i Madhruar : {
" } Ata jan n zjarr t izoluar. (Portat e tij jan
{
" } Derisa kur t vijn u hapen portat e tij" [Zumer 71].
Zjarrin e rrethojn mure prej zjarri. Ka thn Allahu i Madhruar :
{
" } Ne kemi prgatitur pr mizort zjarr t cilin e
{
"} Fytyrat e tyre
(duken) sikur jan mbuluar me copa nate pis. Kta jan banort e zjarrit. Ata jan
t prjetshm n t" [Junus 27]. Gjithashtu ka thn : {
" } At
dit do zbardhen fytyra e do nxihen fytyra" [Ali Imran 106].
{
" } Ata than : Mos ikni n t
nxeht. Thuaj : Zjarri i Xhehenemit sht m i nxeht sikur t kuptonin" [Et-teubeh
81].
{
" } Kur t'i shoh (Xhehenemi) ata
(mosbesimtart) nga nj vend i largt, do dgjojn prej tij shfryrje dhe frshllima".
[El Furkan 12].
Eh 'jan t majtt. Ata jan n nxehtsi dhe uj t nxeht. N hije prej tymi. As t
freskt e as t nderuar" [El Uakiah 41-44]. Ajeti ka treguar ato gjra me an t t
cilave freskohet njeriu n dynja prej t nxehtit e ato jan uji ajri dhe hija. Ajri i
Xhehenemit sht era shum e nxeht, uji i tij sht uji q ka arritur kulmin e
10
nxehtsis. Dhe hija e tij sht prej shtllungave t tymit. Allahu na ruajt prej ktyre
me mirsin dhe bujarin e Tij.
Allahu i Madhruar na ka treguar pr zinxhirt dhe pr prangat q vendosen n
duar, qaf dhe n kmb n Xhehenem ku thot :
{
" } Ne kemi prgatitur pr mosbesmitart zinxhir
pranga dhe zjarr" [El Insan 4].
Gjithashtu ka thn : {
" } Ne i kemi vendosur
prangat n qafat e atyre q kan mohuar" [Sebe' 33]. Gjithashtu ka thn :
(zjarr). Kemi ushqim q t ngec n fyt dhe ndshkim t dhembshm" [El Muz-zemil
12-13].
Ktu kemi tre lloj ndshkimi : I pari sht dnimi i prangave q vendosen n
qaf. I dyti : prangat q vendosen n duar dhe kmb dhe i treti : zinxhirt.
" } M pas n
Allahu i Madhruar ka thn : {
nj zinxhir (t gjat) prej shtatdhjet parakrahsh futini". I hyn zinxhiri nga
prapanica dhe i del nga koka si futen pulat n hell pr tu pjekur.
Ka treguar Allahu i Madhruar pr gurt e Xhehenemit e ka thn :
{
" } O ju q keni besuar ruajini
vetet tuaja dhe familjet tuaja prej zjarrit lnd e t cilit jan gurt dhe njerzit" [Ettahrim 6].
Gjithashtu ka thn : {
" } Ruajuni prej zjarrit
lnd e t cilit jan njerzit dhe gurt". [El Bekareh 24]. Dijetart e tefsirit kan rn
n kontradikt se kush jan kta gur.
Disa prej tyre si Rabi Ibn Enesi jan t mendimit se ato jan gurt e statujave t
cilat u adhuruan ve Allahut si ka thn Allahu i Madhruar :
{
" } Ju dhe ata q adhuroni ve
Allahut do jen gur t Xhehenemit n t do hyni". [El Enbija 98].
Ndrsa shumica e dijetarve t tefsirit jan t mendimit se kto gur jan gur
squfuri prej t cilave ndizet zjarri. Thuhet se n t ka pes lloje dnimi t cilat nuk
ndodhen tek llojet e tjera t gurve. Ndizen shpejt, kan er t keqe, nxjerrin shum
tym, ngjiten pas trupit t njeriut dhe lirojn shum nxehtsi kur nxehen. Allahu na
ruajt prej tyre.
Treguam pak m sipr pr ushqimin dhe pijen e banorve t zjarrit. Allahu i
Madhruar na ka treguar se pija e tyre sht katr lloje :
11
a) El Hamim q sht uji i nxeht q djeg dhe pjek fytyrat e tyre dhe u kput
zorrt e tyre copa copa.
b) El Gas-sak i cili sht uj i ftoht q ka arritur kulmin e ftohtsis.
c) Qelbi (i banorve t Xhehenemit).
d) Uji q sht si vaj i djegur, i zi, i trash dhe me er t ndyr.
Shum prej selefve kur kujtonte ushqimin e banorve t zjarrit dhe pijen e
tyre i largohej oreksi pr t ngrn buk aq sa e linin at. Imam Ahmedi thosht :
Frika prej zjarrit m ka ndaluar q t ha dhe t pi aq sa nuk kam oreks.
{
" } Ata kan prej Xhehenemi shtroj dhe sipr tyre
mbules". [El E'araf 41].
Disa banor t zjarrit ndshkohen duke u ngjitur sipr e duke u hedhur nga
12
{
" } E kur t hidhen atje n nj vend t
ngusht t prangosur do luten pr vetet e tyre pr shkatrrim". [EL Furkan 13].
" } Kriminelt do jen t
{
prjetshm n Xhehenem. Nuk u lehtsohet dhe ata jan pa shpres n t".
[Zuhruf 74-75].
{
" } Ata q kan
mohuar kan zjarr Xhehenemi. Nuk u jepet fund q t vdesin dhe as nuk u
lehtsohet ndshkimi i tij". [Fatir 36].
Ndshkimi m i madh q kan banort e zjarrit sht q ata nuk e shohin
Allahun dhe jan t larguar prej Tij. Ai sht i zemruar prej tyre. Allahu i Madhruar
ka thn : {
" } Por jo, ata do jen t penguar prej
}
{
{M pas ju o t humbur e prgnjeshtrues do t hani prej pems Zek-kum.
Keni pr t'i mbushur me t barqet. Mbi t keni pr t pir uj t prvluar. Keni pr
ta pir at si devet e etura (shum). Ky sht nuzuli i tyre ditn e Llogaris} [El
Uakiah 51-56]. Nuzul sht ushqimi q prgatitet pr mikun e porsaardhur.
Kto ajete tregojn se banorve t zjarrit do tu jepet pr mikpritje prej pems
Zek-kum dhe ujit t prvluar kur t hyjn n t, t etur. Ka thn Allahu i
" } Ne do ti ojm kriminelt n Xhehenem
madhruar : {
{
" } Ata q u shkatrruan jan n zjarr. N t
ata klithin dhe rnkojn" [Hud 106].
Banort e zjarrit krkojn t dalin prej atje por nuk gjejn prgjigje. Allahu i
Madhruar ka thn :
13
}
{
{
" } Ata thrrasin : O Malik, le t na vdes ne
Zoti yt. U thot : Ju do qndroni ktu" [Ez-zuhruf 77].
pendimit kur t vendoset shtja ndrsa ata jan t hutuar (tani) e nuk besojn"
[Merjem 39]. N nj transmetim t Buhariut dhe Muslimit thuhet : "E banorve t
Xhen-netit u shtohet m shum gzimi ndrsa banorve t zjarrit u shtohet m
shum hidhrimi".
Ardhja e Xhehenemit ditn e Gjykimit. At dit Xhehenemi do nxjerr nj prej
qafave t tij dhe do flas. Allahu na ruajt prej tij.
Ka thn Allahu i Madhruar : {
}
"At dit do t sillet Xhehenemi. At dit do t kujtohet njeriu por si mund t
prkujtohet at dit (kur nuk bn dobi prkujtimi)". [El Fexhr 23].
Nga Ibn Mes'udi transmetohet se Profeti sal-l Allahu alejhi ue sel-lem ka thn
: "Do sillet Xhehenemi ditn e Gjykimit. Ai ka shtatdhjet mij frer. do fre e
trheqin shtatdhjet mij mealike". Transmeton Muslimi.
Ndrsa Ahmedi transmeton nga Ebu Hurejre se Profeti sal-l Allahu alejhi ue sellem ka thn : "Do nxjerr Xhehenemi nj prej qafave t tij ditn e Gjykimit e do
thot : Mua m jan ln n dor tre veta : 1. do person q mban veten t madh
para njerzve dhe sht inati (kundrejt t vrtets). 2. do person q i lutet dikujt
tjetr ve Allahut. 3. do pikturues". Transmeton Ahmedi dhe Tirmidhiu.
14
Tregimi i hyrjes n zjarr Allahu na shptoft prej tij me mshirn e Tij sepse Ai
sht m i Mshirshmi. Ka thn Allahu i Madhruar :
{
" } do
njri prej jush ka pr t hyr n t. Kjo gj pr Zotin tnd ishte caktim i prer. M
pas do shptojm ata q ishin t devotshm dhe do ti lem mizort n t t
gjunjzuar". [Merjem 71-72].
Sahabt (dhe dijetart) kan disa mendime n kuptimin e fjals "ka pr t hyr
n t". Disa prej tyre than : Kjo hyrje sht kalimi mbi urn e Siratit. Ky mendim
sht treguar nga Ibn Mes'udi, Xhabiri, El Hasen El Basri, Katade, Abdurrahman Ibn
Zejd Ibn Eslem, El Kelbi e t tjer. Ndrsa nj grup tjetr kan thn q hyrja q
tregohet n kt ajet sht hyrje e vrtet. Ky mendim sht medim i njohur nga Ibn
Ab-basi. Transmetohet prej tij se ka thn : Pr besimtarin do jet paqe dhe i ftoht
ndrsa pr qafirat dhe mushrikt do jet vend qndrim. Mendimi i par sht m i
sakt.
Kalimi i njerzve mbi Urn e Siratit do jet n baz t punve t tyre kush m
shpejt e kush m ngadal. Kshtu q hyrja e qafirit sht hyrje e vrtet n
Xhehenem ndrsa hyrja e besimtarit sht kalimi mbi urn e Siratit.
Kur t qndroj robi para Zotit t tij, zjarrin do ta ket prpara. Ka treguar
Profeti sal-l Allahu alejhi ue sel-lem se kur njeriu t dal para Zotit t tij pr t dhn
llogari do ta ket zjarrin prpara fytyrs s tij. E ka treguar se sadakaja e ruan njeriun
nga zjarri.
Transmeton Buhariu dhe Muslimi nga Adij Ibn Hatim se Profeti sal-l Allahu
alejhi ue sel-lem ka thn : "do njrit prej jush do t'i flas Zoti i tij pa pasur
ndrmjets. Ather do shoh nga e djathta e tij e nuk sheh vetm se punn e tij.
Do shoh nga e majta e tij e nuk sheh vetm se punt e tij. Do shoh prpara e nuk
sheh vetm se zjarrin para fytyrs. Prandaj ruajuni prej zjarrit qoft edhe me nj
gjysm kokrr hurme". N nj transmetim t Buhariut thot : "e kush nuk gjen
ather t flas fjal t mira".
N hadithin e Abdurrahman Ibn Semuras tregohet se Profeti sal-l Allahu alejhi
ue sel-lem ka thn : "Kam par nj person prej umetit tim q vendos duart para
vetes q t ruaj fytyrn e tij prej nxehtsis s zjarrit dhe shkndijave t tij.
Ndrkoh i vjen sadakaja dhe i bn streh mbi kokn e tij". Transmeton Ebu Musa
El Medini dhe Taberaniu. Shejhul Islam Ibn Tejmija e vlersonte shum kt hadith
dhe tregonte shum fakte q e mbshtesin saktsin e tij.
Gjendja e njsuesve n zjarr dhe dalja e tyre prej tij me mshirn e m t
Mshirshmit dhe me ndrmejtsimin e ndrmejtsuesve. sht transmetuar n disa
hadithe se njsuesit kalojn mbi urn e Siratit e shpton kush shpton e bie kush bie
n zjarr. E kur t hyjn banort e Xhen-netit t Xhen-net shohin q u mungojn
vllezrit e tyre njsuesa t cilt kan hyr n zjarr. Ather i luten Allahut t
Madhruar q t'i nxjerr ata prej atje.
15
{
"Kush ishte shkaku q ju shkuat n Sakarr. Than : Ne nuk faleshim. Nuk
ushqenim t varfrit. Futeshim tek e kota me ata q futeshin. Prgnjeshtronim
ditn e Llogaris deri sa na erdhi e sigurta (vdekja)". [El Mud-dethir 42-47].
Kshtu q disa prej shkaqeve t cilat i uan ata n zjarr ishin se ata nuk
faleshin, nuk jepnin zekatin, zhyteshin tek e kota dhe prgnjeshtronin ditn e
Gjykimit deri sa u erdhi vdekja n kt gjendje. Allahu na ruajt.
N hadithin e Buhariut dhe Muslimit tregohet se Profeti sal-l Allahu alejhi ue
sel-lem ka thn : "A tju tregoj kush jan banort e zjarrit. do njeri i ashpr (i
vrazhd n t kotn), koprrac dhe mendjemadh".
Mendjemadhsin e ka prshkruar Profeti sal-l Allahu alejhi ue sel-lem duke
thn : "Mendjemadhsia sht refuzimi i t vrtets dhe nnvleftsimi i
njerzve".
16
" }A nuk ka
Gjithashtu Allahu ka thn n Kur'an : {
vend n Xhehenem pr mendjemdhenjt". [Ez-zumer 60]. Duket qart nga
hadithet se shndeti i mir trupor, pasuria, luksi dhe rendja pas knaqsive t ksaj
jete dhe mendjemadhsia jan prej cilsive t banorve t zjarrit.
N librin e sakt t Muslimit tregohet se banort e zjarrit jan pes :
a) I dobti q nuk ka fuqi, as vendosmri dhe as lakmi pr t br mir.
b) Tradhtari q nuk e fsheh lakmin e vet qoft edhe n gjrat e vogla. Ktu
hyn paksimi i peshores. Tradhtia n porosit q t jan besuar prej
njerzve pr ti ruajtur. Ktu hyn edhe ai q tradhton Allahun dhe t
drguarin e Tij sal-l Allahu alejhi ue sel-lem duke kryer gjynahe fshehurazi dhe
duke u shfaqur para njerzve sikur largohet prej tyre.
c) Mashtruesi q zakoni i tij sht mashtrimi i njerzve mngjes e mbrmje.
Mashtrimi sht cilsi e munafikve. Mashtrimi dmth : shfaqja e t mirs dhe
fshehja e t keqes. E me kt mnyr prpiqet ky njeri t marr pasurin e
njerzve dhe t prfitoj prej tyre. Profeti sal-l Allahu alejhi ue sel-lem ka
thn : "Kush na mashtron ne nuk sht prej nesh".
d) Koprracia dhe gnjeshtra. T dyja kto e kan burimin nga lakmia q ka njeriu
pr t marr at q nuk i takon.
e) Ai q sht i pa edukat i cili flet fjal t ndyra. N hadithin e Buhariut dhe
Muslimit nga Aishja radi Allahu anha transmetohet se Profeti sal-l Allahu
alejhi ue sel-lem ka thn : "Njeriu m i keq tek Allahu ditn e Gjykimit
sht ai person t cilit i largohen njerzit nga q sht i ndyr (imoral n
vepra e fjal)". Tirmidhiu e transmeton hadithin me teksin q vijon : "Njeriu
m i urryer tek Allahu sht imorali q ka goj t pist (flet fjal t ndyra)".
T part q hyjn n Xhehenem prej atyre q jan njsuesa : Transmeton
Imam Ahmedi nga Ebu Hurejreh radi Allahu anhu se Profeti sal-l Allahu alejhi ue sellem ka thn : "Mu paraqitn tre personat e par q do hyjn n Xhen-net dhe tre
personat e par q do hyjn n zjarr. Ata tre t part q do hyjn n Xhen-net jan :
Dshmori, skallvi t cilin nuk e preokupon skallveria e tij nga bindja ndaj Allahut dhe
i varfri i ruajtur (q nuk e shtrin dorn) dhe ka familje t madhe. Ndrsa tre t part
q do hyjn n zjarr jan : Princi q i shtyp njerzit, pasaniku q nuk e jep hakun e
Allahut n pasurin e tij dhe i varfri mendjemadh". E transmeton Tirmidhiu kt
hadith dhe e ka cilsuar si t sakt. Cilsit e ktyre jan padrejtsia koprracia dhe
mendjemadhsia.
Transmeton Muslimi nga Ebu Hurejreh radi Allahu anhu n nj hadith t gjat
ku ndr t tjera ka prmendur : lufttarin, lexuesin e Kur'anit dhe at q jep sadaka
t cilt i kryejn kto vepra pr t'u dukur para njerzve. M pas ka thn : "Kta jan
tre t part me t cilt ndizet zjarri". Sikurse sht treguar n disa hadithe t tjera
se knduesit e Kur'anit t cilit jan njerz t prishur hyjn n zjarr para mushrikve.
17
Ka thn Ibn Rexheb n librin e tij : Disa hadithe t cilat tregojn se Xhehenemi
nxjerr nj nga qafat e tij ditn e Gjykimit dhe flet dhe rrmben ndrmjet njerzve
mushrikt, mendjemdhenjt dhe ata q pikturojn. N nj transmetim tregohet se
ai q vret nj njeri pa t drejt hyn n Xhehenem pesqind vjet para t tjerve. sht
transmetuar nga Ibn Ab-basi radi Allahu anhu dhe nga selef t tjer se kjo do t
ndodh para se t hapen librat dhe t vendosen peshoret. sht treguar n nj
hadith nga Profeti sal-l Allahu alejhi ue sel-lem se kjo do t ndodh para se t filloj
llogaria pr njerzit. Allahu e di m mir.
Punt e banorve t Xhen-netit dhe punt e banorve t zjarrit.
sht pyetur Shejhul Islam Ibn Tejmije Allahu e Mshiroft : Cilat jan
punt e banorve t Xhen-netit dhe cilat jan punt e banorve t Xhehenemit ?
Prgjigje : Falenderimi i takon Allahut Zotit t botrave. Punt e banorve t
Xhen-netit jan : Besimi dhe devotshmria. Ndrsa punt e banorve t zjarrit jan
kufri, fisku (dalja nga kufijt q ka vendosur Allahu) dhe gjynahet (n prgjithsi).
Punt e banorve t Xhen-netit jan : Besimi n Allahun, Melaiket, librat e Tij,
Profett e Tij, Ditn e Fundit dhe Besimi n Kaderin e mir e t keq. Dshmia e
shehadetit me t dyja pjest e saj. Dshmia se askush nuk e meriton t adhurohet
ve Allahut dhe Muhamedi sht i drguari i Allahut, kryerja e namazit, dhnia e
zekatit, agjrimi i Ramazanit dhe Haxhi. Prej ktyre punve jan : Ta adhurosh
Allahun sikur ti e sheh At e nse ti nuk e sheh At Ai t sheh ty. Prej punve t
banorve t Xhen-netit jan : Fjalt e vrteta, ruajtja e amanetit, mbajtja e bess,
mirsjellja me prindrit, lidhja farefisnore, bamirsia ndaj komshiut, jetimit, t
varfrit, skllavit madje edhe kafshve. Prej punve t tyre gjithashtu sht
sinqeriteti, mbshtetja tek Allahu, dashuria pr Allahun dhe t drguarin e Tij sal-l
Allahu alejhi ue sel-lem, frika nga Allahu, shpresa tek mshira e Tij, kthimi tek Ai,
durimi pr hir t Tij n at q t cakton Ai dhe falenderimi ndaj mirsive t Tij. Prej
punve t tyre gjithashtu sht leximi i Kur'anit, prmendja e Allahut, lutja e Allahut
dhe krkimi prej Tij. Prej punve t tyre gjithashtu sht edhe urdhri pr t mira
dhe ndalimi nga t kqiat, lufta n rrugn e Allahut kundr mosbesimtarve dhe
hipokritve. Gjithashtu prej punve t tyre sht t afrohesh me at q t sht
larguar, ti japsh atij q nuk t jep dhe t falsh at q t bri padrejtsi sepse Allahu
e ka prgatitur Xhen-netin pr t devotshmit :
" } T cilt
shpenzojn n mirsi dhe vshtirsi, t cilt e fshehin zemrimin e tyre dhe i falin
njerzit. Allahu i do bamirsit". [Ali Imran 134]. Prej punve t banorve t Xhennetit gjithashtu sht edhe drejtsia n t gjitha shtjet e me t gjith njerzit
qofshin edhe me mosbesimtart etj.
Kurse punt e banorve t Xhehenemit jan : Shirku, prgnjeshtrimi i
Profetve, mohimi, hasedi, gnjeshtra, tradhtia, padrejtsia, imoraliteti, mashtrimi,
kputja e lidhjeve farefisnore, lnia e lufts n rrugn e Allahut nga frika, koprracia,
kontrasti ndrmejt ans s brendshme dhe ans s jashtme, humbja e shpress nga
18
{
"Kush i bindet Allahut dhe t drguarit t Tij e fut (Allahu) n Xhen-nete
posht t cilave rrjedhin lumenj, t prjetshm n to. Kjo sht fitorja
madhshtore. E kush e kundrshton Allahun dhe t drguarin e Tij dhe i shkel
kufijt e Allahut e fut (Allahu) n zjarr t prjetshm e pr t ka dnim
poshtrues". [En-nisa 13-14]. Allahu e di m mir". [Mexhmu' El Fetaua 10/422].
19
O Allah shptoji
Shkruajti
Abdul Melik El Kasim
20
Parathnie
Falenderimi i takon Allahut i cili i ka qetsuar t friksuarit prej dnimit t Tij
dhe e bri Xhen-netin vend banimin e tyre. Paqja dhe salavatet i takojn Profetit
ton Muhamedit m t lartit ndr gjith Profett.
N kohn e harress, hutess, shpress pr t jetuar gjat po u sjell vllezrve
t mi kt librth me titull: "O Allah shptoji". N t tregohet vlera e friks prej
Allahut, frik e cila e nxit njeriun pr t kryer vepra t mira dhe e zbukurova at me
tregimet e selefve n lidhje me frikn. Lus Allahun q t na dhuroj ne pjes t
ksaj frike n zemrat dhe gjymtyrt tona dhe na dhuroft devotshmrin q na
duhet pr ditn e rikthimit tek Ai.
Abdul Melik Ibn Muhamed Ibn Abdurrahman El Kasim.
21
Hyrje
Shpresa pr t jetuar gjat ka mbuluar me rroben e vet shum prej njerzve
pr kt arsye ata i kryejn gjynahet dhe bjn lshime tek kryerja e detyrave me
justifikimin se do ti kryejn ato m von. Gj e cila sht br penges prej teubes.
Gzimi me kt jet i ka br ata t harrojn tmerret dhe vshtirsit q i presin. E
kshtu frika nuk ka trokitur zemrat e tyre prandaj ata u zhytn n knaqsit e ksaj
jete sikur t jen t prjetshm n t. Ata e harruan gjendjen e t parve t tyre t
cilt e prkujtonin vdekjen dhe kishin frik prej asaj q vjen pas saj. Seleft lexonin
dhe dgjonin argumentet t cilat zbusin zemrat, i japin jet shpirtrave, nxisin
vullnetin dhe forcojn vendosmrin, largon shtresn q ka mbuluar zemrat (dhe
prfitonin prej tyre). Shih psh Abdullah Ibn Murabekun t cilit kur i lexohej libri i
zuhdit bhej si bagtia e porsa therur nuk mundej t fliste dot.
Frika sht dhimbja e zemrs pr shkak se mendon se mund ti bjer ndonj e
keqe n t ardhmen. Ai q mendon se mund ti bjer ndonj e keqe n t ardhmen
prgatitet pr t.
Allahu ka prgatitur pr at q i friksohet Atij mirsi t mdha. Ka thn
Allahu i Madhruar (kuptimi i ajetit) : "Pr at ka frik qndrimin para Zotit t tij ka
dy Xhen-nete" [Err-rrahman 46].
Ka thn Kurtubiu : Dmth ka frik momentin q do dal para Zotit t tij pr t
dhn llogari e pr kt shkak largohet nga gjynahu. Ka thn Ibn Kethiri : Dmth ka
frik qndrimin para Allahut dhe ka frik gjykimin e Tij pr kt arsye e ndalon veten
e vet prej dshirave dhe e drejton at pr tek bindja ndaj Allahut t Madhruar pr
kt njeri vendbanimi sht Xhen-neti. Ka thn Muxhahidi dhe En-Nehai : Ky sht
nj person q i vjen ndrmend gjynahu, i kujtohet Allahu dhe e le at nga frika prej
Tij.
Ka thn Muhamed Ibn Ali Et-Tirmidhi : Ka dy Xhen-nete, nj Xhen-net pr
frikn q kishte prej Zotit t tij dhe nj Xhen-net pr largimin nga dshirat e tij.
Nj prej mirsive q ka pr robrit e Tij q i binden sht edhe ajo q tregohet
n hadithin Kudsij ku Allahu i Madhruar thot : "Pasha krenarin dhe madhshtin
Time, nuk bashkoj tek robi im dy siguri dhe dy frika. Nse ai ndihet i sigurt n dynja
e friksoj at n Ahiret ditn kur t bashkoj robrit e Mi. E nse ai m ka frik n
dynja e siguroj at ditn kur t grumbulloj robrit e Mi". Transmeton Ibnu Hib-bani
dhe Bejhakiu.
Nga Enesi radi Allahu anhu transmetohet se ka thn : "Na mbajti Profeti sal-l
Allahu alejhi ue sel-lem nj hytbe, nuk kam dgjuar si ajo kurr. Na tha : Sikur ta
dini at q di un do qeshnit pak e do qanit shum. Ather mbuluan kokat e tyre
shokt e Profetit sal-l Allahu alejhi ue sel-lem dhe u dgjohej zri i t qars".
Mutefekun Alejhi.
Nj prej fryteve t friks prej Allahut t Madhruar n dynja sht dhe ajo dobi
q e ka treguar Amir Ibn Kajs ku thot : "Kush e ka frik Allahun e bn Allahu do gj
22
q t ket frik prej ktij. E kush nuk e ka frik Allahun e frikson kt Allahu prej do
gjje".
Shikoji ata q e kan frik Allahun, ata jan shembulli i mir dhe fjala e tyre
sht e dgjueshme (prej njerzve). Ndrsa ai q e ka kundrshtuar Allahun dhe i ka
ln mangut detyrat e Allahut jeton n stres dhe pret fatkeqsin n do moment.
Madje ai sht i shqetsuar dhe zemra e tij prjeton vuajtje.
Disa mendojn se frika sht ajo frik natyrale si frika prej kafshve t egra ose
prej errsirs ose prej vetmis. Por kta nuk e kan ditur se frika q ua ka kputur
zemrat njerzve t sinqert ishte frika prej dnimit t Allahut dhe shpresa n
mshirn dhe faljen e Tij.
Ka thn Umer Ibn Abdul Azizi : "O Allah nse Ti sheh tek un frik prej dikaje
tjetr ve dits s Gjykimit ather mos ma qetso kt frik (kurr)".
Ka thn Jezid Ibn Heusheb i cili tregon gjendjen e mir t atyre njerzve : "Nuk
kam par asknd si Hasen El Basriu dhe Umer Ibn Abdul Azizi sikur zjarri t ishte
krijuar vetm pr ata t dy".
Transmetohet nga Abdurrahman Ibn El Harith Ibn Hisham se ka thn : "Kam
shkuar nj her pr t vizituar Abdullah Ibn Handhalen i cili ishte i smur dhe ishte
n shtrat. Nj person kndoi fjaln e Allahut t Madhruar n t ciln thot (kuptimi
i ajetit) : "Ata kan prej Xhehenemit shtroj dhe sipr tyre mbules" e ky kur e
dgjoi filloi t qante deri sa mendova se po i dilte shpirti e po thoshte : Ata ndodhen
ndrmjet dy shtresave prej zjarrit dhe u ngrit n kmb. Nj person i tha : O Abdullah
ulu. Tha : Nuk m le prkujtimi i zjarrit q t ulem sepse nuk e di mbase un jam njri
prej tyre".
Kjo sht frika e dobishme e cila e nxit shpritin pr tu prgatitur, pr t punuar,
pr tu drejtuar dhe pr tu kthyer (pr tek Allahu). Kjo sht frika e vrtet.
Umer ibn Hatabi radi Allahu anhu e pyeste Hudhejfen radi Alahu anhu : "A ta ka
prmendur Profeti sal-l Allahu alejhi ue sel-lem emrin tim me emrat e munafikve? I
tha : Jo dhe nuk i tregoj askujt tjetr pas teje".
Ky pra sht Umer Ibn Hatabi radi Allahu anhu, prijsi i besimtarve dhe halifja
i dyt ndr halifet e drejt dhe nj prej dhjet t prgzuarit me Xhen-net.
Ka treguar Ibn Kethiri n librin El Bidajeh Un-nihajeh se Umer Ibn Hatabi radi
Allahu anhu kishte gdhendur n unazn e tij : "Mjafton vdekja si prkujtues, O
Umer".
Vlla i nderuar ndjekja e dshirave dhe shpresa pr t jetuar gjat sht lnda
e par e shkatrrimit sepse ndjekja e dshirave i verbon njerzit dhe nuk munden ta
shohin t vrtetn dhe as nuk munden ta synojn at ndrsa shpresa pr t jetuar
gjat i bn ata q ta harrojn Ahiretin dhe ti kthejn shpinn prgatitjes pr atje.
23
Ka thn Fudhejl Ibn Ijadh : "Po t than : A e ke frik Allahun? Mos u prgjigj
sepse nse ti thua po ke gnjyer e nse thua jo ke mohuar".
Ndrkoh q shumics s njerzve po tia drejtosh kt pyetje do t t japin
prgjigjen e par edhe pse jan t zhytur n gjynahe t vogla e t mdha.
Ku sht frika prej Allahut ? Ku sht meditimi pr prfundimin, vendkthimin,
shprblimin dhe llogarin?!
Ebu Sulejman Ed-daranit kur i erdhi vdekja i than shokt e tij : Prgzohu se ti
po shkon tek Allahu q sht Fals dhe Mshirues. U tha : A nuk m thoni po shkon
tek Allahu q t llogarit pr t voglat dhe t ndshkon pr t mdhajat.
Ka thn t drejtn Allahu aty ku thot (kuptimi i ajetit) : "Kush punon sa nj
thrrmij t mira ka pr ti par dhe kush punon sa nj thrrmij t kqia ka pr ti
par" [Ez-zelzeleh].
Frika (q kan pasur seleft) nuk sht vetm prej gjynaheve por ajo ka t bj
edhe me prfundimin e keq.
Ka thn Abdurrahman Ibn Mehdi : Fjeti Sufjani tek un e kur i erdhi momenti i
vshtir (pr t vdekur) filloi t qante. I tha nj burr : O Sufjan po shoh q paske
shum gjynahe. Ai ngriti dika nga toka dhe tha : Pasha Allahun gjynahet pr mua
jan m t lehta se kjo gj por un kam frik se mos m merret besimi para vdekjes.
Ka thn Allahu i Madhruar (kuptimi i ajetit) : "Ata kan frik at dit n t
ciln dridhen zemrat dhe syt". Po, ata kishin frik at dit madhshtore Ditn e
Gjykimit, Ditn e Pendimit. "At dit kur ta shihni do t hutohet do gjidhnse prej
asaj q i jep gji, do dshtoj do shtatzan at q ka n bark. Do ti shohsh
njerzit t dehur, ata nuk jan t dehur por ndshkimi i Allahut sht i rnd".
(kuptimi i ajetit) [El Haxh 2].
Ka thn Hasen El Basriu : "'mendon pr nj dit n t ciln do qndrojn n
kmb pesdhjet mij vjet, as nuk han, as nuk pijn deri sa t'u kputen qafat nga
etja dhe tu digjen barqet nga uria, ather nisen kriminelt pr n zjarr dhe u
jepet pr t pir nga nj burim q uji i t cilit ka arritur kulmin e nxehtsis".
Ka thn Uhejb Ibn El Uerd : "Na sht treguar nj shembull pr frikn e
Allahut n trupin e njeriut. Shembulli i friks sht si shembulli i nj njeriu q
qndron n shtpin e tij dhe shtpia e tij sht e rregullt prderi sa ai sht n t.
Kur ai e bragtis shtpin e tij ajo prishet. Kshtu sht edhe frika prej Allahut t
Madhruar kur ajo ndodhet n trup ai sht n rregull e kur frika e bragtis trupin ai
prishet".
"Erdhi nj lypsar tek Abdullah Ibni Umer radi Allahu anhu e ky e urdhroi djalin
e vet ti jepte atij nj dinar. Kur u largua lypsari i tha djali t atit : Allahu ta pranoft o
babai im. Ia ktheu : Sikur ta di q Allahu m ka pranuar nj sexhde t vetme dhe
dhnien sadaka t nj dirhemi nuk do t kishte gj m t dashur pr mua se sa
vdekja. A e di ti se kujt ia pranon Allahu ? Ai ia pranon t devotshmve".
24
25
26
Kur do ta krkosh Xhen-netin (me pun) dhe kur do shptosh prej Xhehenemit
(me pun)? do dit q ikn ta afron exhelin (fundin e jets) e megjith at ti nuk
mrzitesh. T sht dhn ajo q t mjafton kurse t krkon at q t bn arrogant.
Ti me pak nuk knaqesh e me shum nuk ngopesh. E uditshme sht pr at q
beson jetn e prjetshme si rend pr t ndrtuar jetn e mashtrimit.
Vlla i nderuar, ku jemi ne n krahasim me kta :
Ebu Mus'hir ka thn : "Nuk e kam par Seid ibn Abdul Azizin t qesh kurr
edhe pse nuk ka qn i smur kurr".
Nj prej shokve t Hasen El Basriut ka thn : "Kur hynim tek Hasen El Basri
dgjonim vetm pr zjarrin, Kiajmetin, Ahiretin dhe vdekjen".
"Haxhaxhi e peyti Seid Ibn Xhubejrin i uditur : Kam dgjuar se ti nuk ke qeshur
kurr. I tha : Si t qesh kur Xhehenemi sht ndezur, prangat jan prgatitur dhe
Zebanijet jan n gadishmri".
"Kur qau nj her hasen EL Basriu e pyetn pse qan? Tha : Kam frik se do m
hedh n zjarr dhe nuk do pyes pr mua".
Ku jan ata q rrin natn von pr biseda t kota e qeshje pa mas n
krahasim me kto q po tregojm. Vlla i nderuar mos ji i sigurt prej punve t
shumta se ti nuk e di, mbase nuk t pranohen tek Allahu dhe mos ji i sigurt prej
gjynaheve t tua sepse ti nuk e di a t jan falur apo jo. Rezultati i punve e tua i
gjithi sht gajb.
Hasen El Basriu ka thn : "Kam takuar disa njerz t cilt edhe po t
shpenzonin sa gjith toka pasuri pr hir t Allahu ata nuk ishin t sigurt (prej
dnimit) pr shkak t peshs s rnd q kishin gjynahet n zemrat e tyre".
Shum prej injorantve u mbshtetn tek mshira, bujaria dhe falja e Allahut e
pr kt arsye i shkeln kufijt e Tij, harruan ndshkimin e Tij t dhembshm dhe se
ndshkimi i Tij mbi kriminelt nuk kthehet mbrapsh. E kush mbshtet tek falja e
Allahut gjat gjynaheve q kryen vazhdimisht sht njsoj si ai q i bn ato me
kokfortsi e pr inat.
Shpresa q ke ti tek Ai t cilit ti nuk i bindesh sht shenj e keqe dhe
mendjelehtsi.
Nj dijetar ka thn : "Ai q ta pret nj gjymtyr t trupit pr shkak t tre
dirhemve q mund ti vjedhsh n dynja mos u udit nse t ndshkon me t njjtin
ndshkim edhe n botn tjetr".
Shikoje dallimin e madh ndrmjet nesh dhe atyre q kan qn para nesh. Me
far i zbukuronin mexheliset e tyre dhe me far i mbushnin bisedat e tyre?
Musa Ibnu Mes'udi ka thn : "Ne kur uleshim me Sufjan Eth-theurin na dukej
sikur na rrethonte zjarri prej friks s madhe q shihnim tek ai".
27
28
"Kan thn pr Junus Ibn Ubejdin se ai nuk falte shum namaz nafile dhe as
nuk agjronte shum nafile por kur vinte urdhri i Allahut at e gjeje gjithmon t
gatshm".
"Umer ibn Abdul Aziz pa nj njeri t zverdhur n fytyr dhe e pyeti pse sht
br kshtu ? Ia ktheu : Smundje duhet t jen o prijsi i besimtarve in shallah. Ai
e prsriti pyetjen tre her. Ather personi i tha : Meq ti po kmbngul un po ta
tregoj : Un e shijova knaqsin e ksaj jete e mu duk shum e vogl aq sa mu
duk njsoj, si gurt edhe ari i saj. Po m dukeshin njerzit sikur po drejtoheshin pr
n Xhen-net ndrsa un pr n Xhehenem. Prandaj ndejta natn pa gjum (pr tu
falur) dhe ditn pa uj ( pr t agjruar). E gjith kjo sht tepr e vogl para faljes
s Allahut dhe shprblimit t Tij e dnimit t Tij".
Allahu i ka vendosur urdhra, ndalesa, mirsi dhe knaqsi njeriut pr do
gjymtyr t trupit e nse njeriu i kryen detyrat e do gjymtyre dhe largohet nga
ndalesat q i takon do gjymtyre, ai e ka kryer falenderimin pr to dhe ka rendur n
t vrtet pr plotsimin e knaqsive t tij (n botn tjetr). E nse ai nuk e kryen
detyrn q ka n to dhe as nuk largohet prej ndalesave q kan lidhje me to ather
Allahu me t vrtet ia humb prfitmin prej atyre gjymtyrve (n botn tjetr) madje
ato bhen shkak pr ndshkimin e tij dhe dmtimin e tij.
Gjithashtu njeriu n do koh ka detyr t kryej adhurimin e asaj kohe,
adhurim i cili e afron njeriun tek Allahu. E nse njeriu preokupohet me adhurimin e
duhur ai ecn prpara drejt Zotit t tij. Ndrsa nse ai preokupohet me dshirat e tij,
me rehatin dhe prrtacin ather ai largohet (prej Allahut). Njeriu gjat gjith
kohs sht n ecje ose prpara ose mbrapa nuk ndalon kurr. Allahu i Madhruar
ka thn (kuptimi i ajetit) : "Pr at q dshiron t ec prpara ose t ec mbrapa".
[El Mud-dethir 37.
Kush e vzhgon gjendjen e njerzve sot ve re se frika nuk ka vend n zemrat e
tyre por i ka preokupuar dynjaja dhe i kan mashtruar ndrrat prandaj ata as nuk
shpresojn Xhen-netin e mshirn dhe as nuk kan frik zjarrin e zemrimin.
Vlla i nderuar ku jemi ne n krahasim ke kta :
Ibnu Ebi Mulejkeh thot : "Kam takuar tridhjet shok t Profetit sal-l Allahu
alejhi ue sel-lem t gjith kishin frik pr vetet e tyre prej hipokrizis".
Kur e pyetn Hasen El Basriun : A e ke frik hipokrizin ? Tha : E si mos e kem
frik kur e ka pasur frik Umer Ibnul Hatabi radi Allahu anhu".
Malik Ibn Dinari qndronte n kmb tr natn e kapte mjekrn e vet dhe
thoshte : O Zot, Ti i di kush sht n Xhen-net dhe kush sht n Xhehenem, n cilin
prej tyre sht Maliku?!
"Njri qante dit e nat. I than : Pse qan? Tha : Kam frik se Allahu m ka par
duke br ndonj gjynah dhe m thot : Largohu nga Un se jam i zemruar prej
teje".
29
Gjurmt e friks prej Allahut shfaqen tek cilsit e besimtarve, tek dhnia e
porosive q ti besojn njerzit, tek dhnia e t drejtave, dhe largimi nga padrejtsit.
"Umer Ibnul Hatabi radi Allahu anhu shkoi pr n Mek. Rrugs ndaloi n nj
vend pr tu qetsuar. Aty i vjen nj bari me disa dele dhe i tha : O bari, m shit nj
dele. I tha : Un jam skllav (e nuk m takon ti shes). I tha : Thuaji zotris tnd q e
hngri ujku. I tha (bariu) : Po Allahu ku sht !! Aty qau Umer Ibnul Hatabi dhe shkoi
tek zotria i tij e bleu kt skllav dhe e liroi. M pas i tha : Kjo fjal t liroi nga robri
n dynja dhe shpresoj q t t liroj edhe n botn tjetr".
Ngrnia e t drejtave t njerzve dhe mangsimi i peshores jan shenja q
tregojn se zemra nuk ka n brendsin e saj frikn prej Allahut, as ndjenjn se
Allahu po e vzhgon dhe as llogaritjen e vetes (pr t kqiat q ka br) edhe pse
do e vogl dhe e madhe do paraqitet ditn e Gjykimit, ather ku sht prgatitja?!
Hasen El Basriu ka thn : "Njeriu mund t kapet pas njeriut ditn e Gjykimit
dhe i thot : Ndrmjet meje dhe teje sht Allahu. Ia kthen tjetri : Pasha Allahun nuk
t njoh. I thot : Ti ke marr nj cop dh prej kopshtit tim ndrsa dikush tjetr i
thot : Ti more nj fije nga rroba ime. Kto gjra ia kputn zemrn atyre q ishin t
friksuar (prej Allahut)".
Vlla i nderuar udhtari arrin t ec dhe t mbrrij atje ku sht nisur duke
udhtuar dhe duke e vazhduar udhtimin sidomos natn. E nse udhtari largohet
nga rruga dhe fle tr natn, kur do arrij te synimi i tij?!
Sufjan Eth-theuri ka thn : "Pash nj person t kapur pas perdeve t Qabes i
cili thoshte : O Allah m shpto. I thash : Si sht puna jote dhe prej far gjje
krkon shptim? M tha : O vlla ne ishim katr vllezr, njri u kthye i krishter,
tjetri, ifut, i treti mexhus dhe ngela vetm un e jam i friksuar prej Allahut t
Madhruar dhe i krkoj Atij shptim".
Ndrmjet njeriut dhe Allahut sht nj ur q kalohet me dy hapa. Nj hap
kundrejt vetes dhe nj hap kundrejt krijesave. Hapi i par sht q ta harrosh veten
tnde n lidhje me krijesat (e t mos e konsiderosh at gj para njerzve) dhe hapi i
dyt duke i harruar krijesat para Allahut (e t mos i konsiderosh ata gj para Tij). E t
mos i hedh syt tek askush ve atij q i tregon pr Allahu dhe pr rrugn pr tek Ai.
Uthman Ibnu Ebi Dehresh kur shihte agimin zgjohej dhe thoshte : "Tani do
shkoj me njerzit e nuk e di far t kqiash do ti bj vetes time".
Ebul Kasim El Hakim ka thn : "Kush ka frik prej dikaje largohet prej saj
ndrsa ka frik nga Allahu rend pr tek Ai".
Kur i than Ahmed Ibn Hanbelit : "Sa shum njerz q luten pr ty, qau dhe tha
: Kam frik se ky sht degradim pr mua (sprov q kam frik se mund t m
shkatrroj mua)".
Vlla i nderuar : Njeriu m i mashtruar sht ai q mashtrohet prej ksaj jete,
knaqsive t shpejta t saj, i jep asaj prioritet para Ahiretit dhe knaqet me t.
30
Madje disa thon : Knaqsia e dynjas sht n dorn ton ndrsa ajo e Ahiretit
sht e vonuar e ne na plqen m shum ajo q jepet n dor se sa ajo q vonohet.
E disa t tjer thon : Nj thrrmij n dor sht me mir se nj perl e premtuar.
Disa t tjer (t ktij lloji) thon : Knaqsit e dynjas jan t sigurta ndrsa ato t
Ahiretit nuk jan t sigurta prandaj un nuk e le t sigurtt pr at q sht e
pasigurt.
Kto jan nga mashtrimet m t mdha t Iblisit. Madje kafsht t cilat nuk
flasin jan m t llogjikshme se kta sepse kafsha kur ka frik prej dikaje nuk i
afrohet edhe sikur ta godassh ndrsa kta shkojn drejt shkatrrimit me kmbt e
tyre e mbase nuk jan edhe t sigurt pr at (ndshkim) q i pret (tek Allahu).
Kta njerz nse e besojn Allahun, t drguarin e Tij sal-l Allahu alejhi ue sellem, takimin e Allahut dhe shprblimin, ata do jen nga njerzit q do t pendohen
m shum at dit e nse jan prej atyre q nuk besojn fare jan edhe m larg.
Vlla i nderuar : Ku do ta vendossh kmbn? Cilat jan punt e tua dhe kush
do jet vendi yt at dit kur njerzit t ndahen n dy grupe? A je prgatitur pr at
dit si preokupohesh dhe prpiqesh pr jetn tnde t ksaj bote?!
Ibrahim Et-tejmi ka thn : "Sa her q i krahasoj fjalt e mia me veprat e mia
friksohem se mos po jam gnjeshtar".
Ka thn Gazali pr frikn : "Ajo i largon epshet, i turbullon knaqsit. Me an
t friks gjynahet e dashura pr njeriun kthehen n vepra t urryera sikurse e urren
njeriu mjaltin kur merr vesh se n t ka helm. Kshtu epshet digjen prej friks,
gjymtyrt edukohen, zemra nnshtrohet dhe e largon mendjemadhsin, urrejtjen
dhe hasedin. E kshtu gjith preokupimi i njeriut bhet frika dhe prfundimi e nuk ka
koh njeriu pr t tjerat. E gjith preokupimi i tij sht tek ndjenja e vzhgimit , tek
prpjekja pr t mira dhe koprracia ndaj harxhimit t kohs kot".
Fatime Bintu Abdullah Ibn Meruan gruaja e Umer Ibn bdul Azizit ka thn :
"Kishte njerz q faleshin m shum dhe agjronin m shum se Umer Ibn Abdul
Aziz por un nuk kam par njeri q t kishte frik m t madhe prej Allahut se Umer
Ibn Abdul Aziz. Ai pasi falte jacin rrinte n xhami i ngrinte duart dhe lutej e qante
deri sa e kpuste gjumi. Pastaj kur prmendej i ngrinte duart prsri e lutej e qante
deri sa e kpuste gjumi prsri".
Kjo sht frika q e ndalon njeriun prej gjynaheve dhe bhet penges pr
rnien n to.
Nj prej njerzve t urt ka thn : "Mrzia t largon oreksin pr t ngrn,
frika t ndalon nga gjynahet, shpresa t forcon pr t kryer vepra t mira dhe vdekja
t largon nga teprimi n dynja".
Frika e duhur sht ajo frik q nuk t on n pesimizm dhe n humbjen e
shpress nga mshira e Allahut sepse : "Nuk e humb shpresn prej mshirs s
Allahut vetm se ai popull q sht mosbesimtar". (kuptimi i ajetit) [Jusuf 87].
Mshira e Allahut ka prfshir do gj. Ai sht Mshirploti, Falsi, Bujari por duhet
31
32
33
Jahja ibul Fadhl ka thn : "M kan treguar se Muhamed Ibnul Munkedir u
ngrit nj nat pr tu falur e filloi t qaj shum deri sa u bn merak familja e tij dhe
e pyetn pse qante? Por ai nuk mundi t fliste por vetm qante. Ather i drguan
lajm Ebu Hazimit t vinte dhe i treguan gjendjen. Erdhi Ebu Hazimi dhe e gjeti duke
qar. I tha : O vlla m thuaj pse qan, sepse e trembe familjen tnde. I tha : Lexova
nj ajet t Kur'anit. I tha : Cili ajet? Tha : Fjala e Allahut (kuptimi i ajetit): "atyre iu
shfaq tek Allahu ajo q nuk e paramendonin" [Ez-zumer 47]. Ather qau Ebu
Hazimi bashk me t shum. Ather nj person i familjes i tha Ebu Hazimit : Ne t
sollm q ta qetsosh kurse ti ia shtove edhe m shum. Ather ai i tregoi arsyen
pse qan.
"Kur u pyet Hasan Ibnu Ebu Sinan gjat kohs q ishte n smundjen e vdekjes
: Si ndihesh ? tha : Ndihem mir nse shptoj prej zjarrit".
Lexoi kto kshilla t vlefshme dhe xhevahire t kulluara prej Mutarrif iBn
Abdilah ku thot : "Punoni shum, e nse shtja (n Ahiret) do jet ashtu si e
shpresojm dmth falje dhe mshir prej Allahut ather punt tona na ngren n
grada m t larta. E nse shtja (n Ahiret) sht e rnd ashtu si ia kemi frikn
nuk kemi pr t thn : Zoti jon na kthe q t bjm pun t mira e jo pun si ato
q kemi vepruar, por do t themi : Kemi punuar por nuk na bn dobi punt tona".
Vllai i nderuar, Jusuf Ibnul Esbat ka thn : "E kam vzhguar Hasen El Basriun,
ai tridhjet vjet nuk ka qeshur e dyzet vjet nuk ka dal (nga shtpia e tij si dalin
njerzit pr dynjan). E ka treguar se Hasen El Basriu ka thn : "Kam takuar disa
njerz, un tek ata konsiderohem hajdut (ata ishin aq t dovtshm sa kt mund ta
konsideronin njeri t prishur)".
"Kur i erdhi vdekja Amr Ibnul Kajsit qau. Shokt e tij i than : Pse qan, ti e ke
pas urryr kt jet?! Tha : Nuk qaj pr dynjan por qaj nga frika se mos ma largon
Allahu frikn prej Tij (n dynja)".
Kto ishin zemra t mbushura me bindje ndaj Allahut dhe sy t prlotura, t
mbushura me frik dhe shpres t cilat kan nxitur ndjenjat e tyre t brendshme
pr n Xhen-netet e Adnit, shpresonin mshirn e Allahut dhe kishin frik nga
ndshkimi i Tij.
Ebu Sulejman Ed-darani ka thn : "Ajo zemr q nuk prmban frik (prej
Allahut) prishet".
Shikoje zemrn tnde vlla i dashur dhe tregohu i sinqert me veten tnde.
far grade ka frika prej Allahut n veten tnde?!
Ai q krkon t arrij tek Allahu dhe krkon Ahiretin nuk mund t arrij vetm
se duke u kufizuar n dy gjra (kufizimin e brendshm e t jashtm). E para :
Kufizimi i zemrs s tij q t synoj vetm Allahun dhe e dyta : Kufizimi i gjuhs q t
mos flas at q nuk sht e dobishme, por t prkujtoj Allahun dhe ato gjra q ta
rrisin besimin dhe njohjen e Tij. Gjithashtu me kufizimin e gjymtyrve q t mos bien
n harame por t drejtohen nga punt e mira. Duhet q njeriu t mos i harroj kto
34
35
36
Hasen El Basriu ka thn : "Nse syri laget me lot nga frika e Allahut, ia bn
Allahu atij haram zjarrin. E nse loti derdhet n faqe, ather nuk e mbulon kt
fytyr poshtrimi dhe as nxirja (ditn e Gjykimit). do pun ka peshn e vet dhe
shprblimin e vet, ndrsa loti nga frika e Allahut shuan prej nxehtsis s zjarrit aq sa
do Allahu. Madje nse nj person qan nga frika e Allahut shpresoj q Allahu t
mshiroj t gjith popullin e tij pr shkak t qarjes s tij".
Lusim Allahun t na mshiroj me mshirn e Tij dhe t na e largoj
ngrutsimin e zemrave tona. Ku jan ato lot apo ato rnkime, madje ku sht
teubja dhe kthimi i vrtet?!
Ne kemi shum nevoj pr zbritjen e mshirs, fshirjen e gjynaheve dhe
ngritjen n gradat e larta. Umer Ibnul Hatabi radi Allahu anhu halifja i dyt dhe prej
t prgzuarve me Xhen-net, n fytyrn e tij kishte dy vurata t zeza nga t qart.
Vllai nderuar, njeriu do pyetet edhe pr t qart.
Sufjani thoshte : "E qara sht dhjet lloje. Nj lloj sht pr hir t Allahut dhe
nnt lloje nuk jan pr Allahun. E nse kjo q sht pr Allahun vjen nj her n vit
ajo sht shum".
Lott e vrteta dhe t njpasnjshme jan shenj e teubes s vrtet dhe
kthimit t mir nga Allahu i Madhruar. Shumica e atyre q e adhurojn Allahun
shum, i kan zemrat t buta dhe t friksuara. Fjala e mir ndikon tek ata, ajetet e
Kur'anit ua lotojn syt. I sheh kta njerz t drejtuar nga adhurimi me mall. Ata e
shfrytzojn kohn e adhurmit dhe zbritjes s mshirs. Ata nuk kan koh t
merren me dynjan. Ata ecin pr n Ahiret prgjat nj rruge t ciln e ka ndjekur
para tyre Profeti i tyre sal-l Allahu alejhi ue sel-lem dhe shokt e tij t nderuar.
Hasen El Basriu ka thn: "Dije se ti nuk ke pr ta dashur Allahun deri sa t
duash bindjen ndaj Tij".
Muhamed ibnul Musejib lexonte hadithet e Profetit sal-l Allahu alejhi ue sellem. Kur thoshte "Ka thn Profeti sal-l Allahu alejhi ue sel-lem" qante aq sa u vinte
njerzve keq pr t".
Umer Ibnul Hatabi radi Allahu anhu kndoi nj her suren Tur deri sa mbrriti
tek ajeti q thot (kuptimi i ajetit) : "Ndshkimi i Zotit tnd do t vij". Ather qau
shum dhe u smur aq sa shkonin njerzit pr ta vizituar.
Njerzit e devotshm qajn nga frika se do largohen nga kjo jet ku ata
prgatiteshin dhe mbillnin pr Ahiretin.
Nj prej adhuruesve qau. E pyetn pse qan? Tha : Qaj se (pas vdekjes) njerzit
do agjrojn ndrsa un nuk do jem me ata q agjrojn, njerzit do prkujtojn
Allahun e un nuk do jem mes atyre q e prkujtojn At, njerzit do falen e un nuk
do jem prej atyre q falen.
37
Ne po flasim pr njerzit e mir dhe shohim tek ata fytyrat e zbardhura dhe
jett e tyre t ndrime. Po ne, kur do ta arrijm frikn dhe dashurin n jetn ton?!
Ku jemi ne n t vrtet?!
Ebu Ja'kub En-nehraxhuri ka thn : "do kush q pretendon se e do Allahun
dhe nuk i bindet Atij pretendimi i tij sht i kot".
Po ne ku jemi n lidhje me kt pretendim. Mundsia pr tu kthyer ktu
ekziston sepse ne jemi n vendin e puns. E kjo sht thirrje pr tu penduar dhe pr
tu kthyer tek Allahu pr gjynahet q kan kaluar dhe pr t shfrytzuar kohn.
Jahja Ibn Muadh ka thn : "Kush e adhuron Allahun vetm me frik do mbytet
n detin e mendimeve. Kush e adhuron Allahun vetm me shpres humb n
shkrettirn e mashtrimit ndrsa kush e adhuron Allahun me frik dhe me shpres ai
sht drejtuar n rrugn e prkujtimit".
Gjurmt e lotit tek zemra jan t uditshme. Nxehtsia e tyre n faqet e atij q
sht penduar sht e mahnitshme. Ato i shuajn flakt e gjynaheve dhe i zhdukin
gjurmt e tyre. Ato jan si shiu pr tokn. Ato i japin jet t shkujdesurit dhe i
ndriojn rrugn sepse ato jan lott e pendimit.
Ka'b El Ahbar ka thn : "E qara prej friks s Allahut dhe nxjerrja e lotve mbi
faqe sht m e dashur pr mua se t jap sakada aq ar sa pesha e trupit tim".
E qara mund t ndodh n disa momente pastrtie, ose momente kur njeriu
drejtohet nga Allahu. M pas ato largohen dhe zhduken gjurmt e tyre pas pak
kohsh. Pr kt arsye ka thn nj njeri i ditur : "Nuk sht I friksuar ai q qan por
I friksuar sht ai q e le at q mundet ta lej (dmth ai q le gjynahet)".
Vlla i nderuar : Ku jemi ne n krahasim me kta.
"Seid Ibnul Musejib qante natn deri sa iu dobsua shum shikimi".
"Hudhejfe radi Allahu anhu qante shum. I than : Pse qan? Tha : Nuk e di a do
shkoj tek knaqsia e Allahut apo tek zemrimi i Tij".
Ebu Raxha El Utaridi ka thn : "E kam par Ibnu Ab-basin e n faqet e tij ishin
dy kanale si rripat e vjetr t sandaleve prej t qarit. Ebu Bekr Ibn Aj-jash thoshte :
Po ta shihje Ata Ibn Saibin dhe Dhirar Ibn Mur-ren do vije re shenjat e t qarit n
faqet e tyre".
Hafs Ibn Umer ka thn : "Qau nj her Hasen El Basri. E pyetn pse qan? Tha :
Kam frik se m hedh nesr n zjarr dhe nuk pyet pr mua".
Ebu Haj-jan Et-tejmi ka thn : "Kam dgjuar q prej 30 vjetsh se Abdullah
Ibnu Mes'udi radi Allahu anhu kaloi nj her pran kovave ndrkoh q ata i frynin
zjarrit dhe i ra t fikt".
38
39
40
Nj nat u zgjua Hasen El Basri dhe filloi t qante. Ather filluan familjart e tij
t qajn me t. M pas e pyetn pse qante. U tha : Mu kujtua nj gjynah imi prandaj
qava.
Tregohet se Umer Ibn Abdul Azizi nj her u ngrit t falej dhe po kndonte
ajetin q thot (kuptimi i ajetit) : "ather kur prangat t jen n qafat e tyre dhe t
lidhur me zinxhir ata trrhiqen (zvarr) pr n ujin e nxeht e m pas n zjarr do
ndizen" [Gafir 71-72]. E kndote kt ajet e prsriste dhe qante deri sa erdhi agimi.
Tregohet se Temim Ed-dari radi Allahu anhu kndoi kt ajet (kuptimi i ajetit) :
"A menduan ata t cilt kryen vepra t kqia se ne do ti bjm njsoj si ata q
besuan dhe kryen vepra t mira" [El Xhathijeh 21] e prsriste at dhe qante deri n
agim.
Vlla i nderuar : T prgzoj nse ti synon portn e Allahut i cili sht m Bujari
m Falsi dhe m i Mshirshmi.
Shiko se far thot Ibn Arafe : "Nse nj person ia prkushton jetn e vet
ndonj prej mbretve t dynjas ai mund t prfitoj shum prej tij. Po ai q ia
prkushton at Sunduesit t qiejve dhe t toks e 'ka brenda tyre!!
Ne shkujdesemi dhe harrojm ti lutemi Sunduesit t qiejve dhe toks dhe t
shpresojm tek mshira e Tij por preokupohemi me bukurit e dynjas.
Abdurrahman Ibn Jezid Ibn Xhabir i ka thn Jezid Ibn Merthidit : "Pse syt e tu
nuk thahen ? I tha : Pse po pyet ? I tha : Me shpres q t prfitoj ? I tha : Po sikur
Allahu t m krcnonte se do m burgoste n banjo do ishte e vlefshme q t mos
m thaheshin lott".
N realitet vllai i nderuar, Sunduesi e ka krrcnuar (at q e kundrshton) se
do ta burgos n Xhehenem. A nuk e meriton pr kt q t shqetsohet shum e t
qaj gjat e ta shpall teuben e tij?!
"Dhahak Ibn Muzahim kur vinte mbrmja qante. I than : Pse qan ? Tha : Nuk e
di se far punsh t mijat jan ngritur sot (tek Allahu)".
Vlla i nderuar, dije se vlera e friks nganjher njihet duke u menduar dhe
duke medituar, n disa raste duke lexuar ajetet dhe hadithet Profetike.
Meditimi sht duke e ditur se : Vlera e do gjje sht n baz t ndikimit q
ka ajo n sjelljen e lumturis n Ahiret, dmth lumturin e takimit me Allahun sepse
qllimi thelbsor sht arritja e lumturis e lumturia e vrtet pr njeriun sht
takimi me Allahun dhe afrimi tek Ai. Kshtu q do gj q t ndihom pr kt qllim
sht e vlefshme aq sa ajo t ndihmon pr kt qllim.
sht e qart, nuk mund t arrij njeriu lumturin e takimit me Allahun e
Madhruar n Ahiret pa arritur dashurin pr Allahun dhe qetsin me T. Dashuria
e Tij nuk arrihet pa njohjen e Tij. Njohja e Tij nuk arrihet pa medituar (rreth
argumenteve t Tij). Gjithashtu qetsia tek Ai nuk arrihet pa pasur dashuri pr t dhe
41
42
Tek frika prej Allahut hyn, frika prej zjarrit, t qart nga frika prej Allahut dhe
pendimi pr ato q jan ln mangt. Kjo frik sht frika e lavdruar sepse ajo t
on tek shprblimi i mir dhe fitorja e lumturis dhe shptimi prej asaj q i friksohet
besimtari.
shtja e njerzve t devotshme sht e uditshme dhe prjekjet e tyre jan t
mdha. Ata e shfrytzojn kohn dhe krkojn mshirn me an t siqeritetit,
vrtetsis dhe largimit nga syefaqsia. Ndonj njeri mund t qaj njzet vjet dhe
gruaja e tij nuk e di.
E pyetn Ata Es-sulemin pse je kaq i mrzitur? Tha : Mjer pr ty, (si t mos
mrzitem kur) vdekja sht n qafn time, Kijameti sht vend qndrimi im, mbi
urn e Xhehenemit sht kalimi im dhe un nuk e di se far do ndodh me mua.
Vlla i nderuar, gjendja e njerzve sot, e qeshura e tyre, loja, shakat, bisedat
vend e pa vend t ojn t mendosh e t pyessh : Pse gjith ky gzim e kjo hare?
Hasen El Basri ka thn : E qeshura e besimtarit sht shkujdesje.
Haseni e zbatonte kt fjal n jetn e tij. Tregon Junusi pr t dhe thot : Po
ta takoje at do t t dukej se i ka rn ndonj fatkeqsi.
Kjo ishte gjendja e tyre e kjo ishte jeta e tyre. Ata ikn e me ta ikn edhe punt
e tyre. Gjithashtu edhe ne jemi duke shkuar n kt rrug dhe hert apo von do na
vij exheli.
Malik Ibnu Ebi Muteu ka thn : Shkuam nj her tek Malik Ibn Dinar natn. Ai
ishte n nj dhom n t ciln nuk kishte ndezur kandil dhe n dor kishte nj cop
buk q po e kafshonte. I tham : O Ebu Jahja pse nuk e ndez kandilin? Pse nuk mban
nj tavolin pr t vendosur ushqimin? Tha : M lini pasha Allahun sepse un jam i
shqetsuar pr ato q kam vepruar.
E gjith kjo vinte sepse ata e dinin se shtja ishte shum serioze dhe llogaria
do vij dhe nuk do lej as t vogl e as t madhe.
Umer Ibnul Hatabin radi Allahu anhu i cili agjronte shum e falej natn shum
e shikon djali i tij pas vdekjes. i tha : Sa koh ka q jam larguar prej jush? I tha :
Njzet vjet. I tha : Tani mbarova nga llogaria, do kisha rn n humner, por un
takova Zotin Bujar.
Vlla i nderuar, argumentet q flasin pr vlern e friks dhe t shpres jan t
shumta aq sa njeriu mund t bjer n dilem cila prej tyre sht e mir frika apo
shpresa?
T pyessh se cila prej tyre sht m e mir, frika apo shpresa sht gabim e
kjo pyetje sht njsoj sikur t thuash : Kush sht m i mir uji apo buka?
Prgjigja sht : Buka sht m e mir pr at q sht i uritur ndrsa uji sht
m i mir pr at q sht i etur. E nse ato bashkohen t dyja shikohet se kush
sht m e fort. Nse uria sht m e fort ather buka sht me e mir e nse
43
etja sht m e fort ather uji sht m i mir e nse ato jan njsoj ather edhe
buka dhe uji n vler jan njsoj. Arsyeja pse ndryshon vlera e tyre sht sepse ajo
gj q duhet pr t arritur nj qllim vlera e saj sht n baz t nevojs q ka njeriu
pr t arritur tek ai qllim.
Kshtu sht edhe frika dhe shpresa. Ato jan dy ilae me an t t cilave
kurohen zemrat. Prandaj vlera e tyre varet nga smundja q ndodhet n zemr. Nse
n zemr mbizotron smundja e siguris (dhe mospasjes frik prej ndshkimit t
Allahut) ather frika sht m e mir pr t. E nse semundja e zemrs sht
pesimizmi dhe humbja e shpress prej mshirs s Allahut ather shpresa sht m
e mir pr t. Gjithashtu nse njeriu anon m shum nga gjynahet ather frika
sht m e mir. Por lejohet q t thuash n prgjithsi frika sht m e mir sipas
shembullit q thot : Buka sht m e mir se sekenxhebini sepse me an t buks
kurohet ai q sht i uritur ndrsa me an t sekenxhebinit kurohet ai sht i
smur me verdhz. Por uria sht m e shumt tek njerzit sesa verdhza prandaj
edhe nevoja pr buk sht m e madhe. Nga ky kndvshtrim themi se frika sht
me e mir sepse zhytja n gjynahe dhe mashtrimi (me dynjan) sht m e shumt
tek krijesat.
Ndrsa nse i shohim ato nga kndvshtrimi i burimit t tyre themi se shpresa
sht m e mir sepse ajo buron nga deti i mshirs ndrsa frika buron nga deti i
zemrimit. Ai q sheh cilsit e Allahut dhe sheh butsin dhe mshirn e Tij, tek ky
njeri mbizotron dashuria pr Allahun e kjo grad (dmth grada e dashuris) sht
grada m e lart, ndrsa frika buron nga vzhgimi i cilsive t cilat prmbajn
ashprsi prandaj ajo nuk przihet me dashurin si przihet shpresa.
Shejhul Islam Ibnu Tejmija ka thn : do kush q e kundrshton Allahun sht
injorant dhe do kush q e ka frik Allahu ai sht dijetar dhe i bindur ndaj Allahut.
Injoranti sht i till sepse ai e ka t mangt frikn prej Allahut sepse ai po ta kishte
t plot frikn prej Allahut nuk do ta kishte kundrshtuar At.
Ibnu Sa'di ka thn : Shenja e friks sht q njeriu t rendi pr t plotsuar
punt e mira, pr t'i prmirsuar ato dhe pr t'u treguar i sinqert n to.
Ibnul Kajimi ka thn pr gradn e friks : Ajo sht nj nga gradat m t larta
t rrugs s drejt dhe nga m t dobishmet pr zemrn. Ajo sht farz pr doknd.
Allahu i Madhruar ka thn (kuptimi i ajetit) : "Mos kni frik prej tyre por
friksohuni prej Meje nse jeni besimtar". [Ali Imran 175] Gjithashtu ka thn
(kuptimi i ajetit) : "Vetm Mua mu friksoni". [El Bekare 40]. I ka lavdruar ata q i
friksohen Atij duke thn (kuptimi i ajetit) : "Ata t cilt jan t shqetsuar nga
frika prej Zotit t tyre. Ata rendin n t mira dhe paraprijn n to". [El Mu'minune
57-61]. Frika e lavdruar dhe e vrtet sht ajo frik e cila e ndalon njeriun prej
gjynaheve e nse ajo shtohet m shum ka mundsi q ajo t kaloj n pesimizm.
Vlla i nderuar, pas gjith ktyre fjalve pr frikn t cilat e kpusin zemrn
vjen shpresa e cila sht nj nga portat m t gjera t mshirs s Allahut. Ajo e nxit
njeriun pr teubeh dhe kthim tek Allahu.
44
Kur iu rndua smundja Sufjan Eth-theurit u tremb shum. Ather vjen tek ai
Merrhum Ibn Abdul Aziz dhe i thot : O Sufjan 'sht kjo trembje?! Ti po shkon tek
Zoti t cilin ti e ke adhuruar 60 vjet ke agjruar pr T, je falur pr T, ke br haxh
pr T. Ather ju lehtsua gjendja (Sufjanit).
Vet Sufjan Eth-theuri i cili e di mir gjersin e mshirs s Allahut thot : Nuk
do t doja q llogaria ime t ishte n dorn e prindrve t mi sepse un e di q
Allahu sht m i Mshirshm ndaj meje se ata.
Ebu Ubedje El Hauas thoshte : O Allah, u plaka prandaj m liro prej zjarrit. E
bnte kt lutje sepse ai e njihte bujarin e Allahut t Madhruar dhe mshirn e Tij
ndaj robrve.
V lla i nderuar, frika dhe shpresa jan dy kraht me an t t cilve fluturojn
ata q duan t arrijn gradat e larta dhe duan t afrohen tek Allahu. Ato t dyja jan
mjete me an t t cilave besimtari kalon do vshtirsi n udhtimin e tij pr n
Ahiret.
Shpresa sht ajo q e drejton besimtarin pr tek afrsia e Mshiruesit, pr tek
mirsia e Xhen-netit q sht shum i gjer edhe pse sht i rrethuar me vshtirsi.
Sikurse frika sht ajo q e ndalon njeriun prej zjarrit t Xhehenemit, prej ndshkimit
t dhimbshm edhe pse sht i rrethuar me epshe dhe gjra mashtruese dhe me
knaqsi t uditshme.
Sufjan Eth-theuri ka thn : M vdiq nj vlla dhe e pash at n ndrr. I
thash : Ku t oi Allahu? Tha : U knaq prej meje, m futi n Xhen-net dhe m tha :
Gzohu, sepse (n dynja) ke qn i shqetsuar.
Shpresat e njerzve (pr t jetuar n dynja) jan t gjata. ndrrat e tyre
shkojn larg. Ata nuk presin prfundimin dhe as nuk kujtojn ku do shkojn.
Sufjan Eth-theuri ka thn : Zuhdi n dynja sht prerja e shpress (pr t
jetuar gjat) e jo duke veshur rroba t kqia dhe duke ngrn ushqim t
paprshtatshm.
Shpresa pr t jetuar gjat sht nj smundje e rnd dhe e vazhdueshme.
Ajo kur ze vend n zemr e shkatrron at dhe kurimi i saj bhet edhe m i vshtir
aq sa edhe dijetart e kan humbur shpresn prej shrimit t ksaj smundjeje. E
nse njeriu ka shpres t jetoj gjat ai bn pun t kqia. Shpresa pr t jetuar
gjat ia ngurtson zemrn njeriut ndrsa sinqeriteti i pakson gjynahet.
Shpresa pr jetuar gjat e ka sulmuar njeriun pr kt arsye ky njeri nuk shikon
prfundimin e tij dhe nuk e ndjen se ai s shpejti do largohet nga ktu.
m.
Hasen El Basriu ka thn : U takuan nj her tre dijetar. I than njrit prej tyre
: Sa t gjat e ke shpresn pr t jetuar? Tha : Sa her vjen muaji mendoj se kam pr
45
t vdekur para se t mbaroj. I than : Kjo sht shpresa pr t jetuar gjat. I tha
tjetrit : Po ti sa t gjat e ke shpresn ? Tha : Sa vjen java un mendoj se kam pr t
vdekur para se t mbaroj. I tha : Kjo sht shpresa pr t jetuar gjat. Ather i
than tjetrit po ti sa t gjat e ke shpresn pr t jetuar? Tha : far shprese mund
t ket njeriu pr t jetuar kur jeta e tij sht n dorn e dikujt tjetr ?!
Bekr El Muzeni ka thn : Duhet q njeriu nse ka mundsi do nat ta bj
gati testamentin t shkruar sepse ai nuk e di mbase mund t flej n kt jet dhe t
gdhihet n botn tjetr.
Muhamed Ibn Ebi Et-teubeh ka treguar se nj her Ma'ruf El Kerhi thirri
ikametin dhe m tha dil e na pri n namaz. I thash : Po dal tu prij n kt namaz por
nuk dal m her tjetr. M tha : Ti mendon se do jetosh deri sa t vij namazi tjetr.
Allahu na ruajt nga shpresa pr t jetuar gjat sepsa ajo e ndalon njeriun t bj
pun t mira.
Mumahed Ibn Uasi'it i than : Si u gdhive? Tha : U gdhiva me shpres pr t
jetuar gjat edhe pse exheli sht afr dhe me pun t kqia.
Daud Et-tai ka thn : E pyeta Atuan Ibn Amr Et-Temimin e i thash : 'dmth t
mos kesh shpres t gjat pr t jetuar. I tha : T mendosh se do vdessh n do
her q ti merr frym. Ka thn Rustum : Ia tregova kt gj Fudhejl Ibn Ijadhit e ai
qau dhe tha : Ai thot : Sa her merr frym ka frik se do vdes para se ta plotsoj
frymmarrjen. Me t vrtet q Utuani ka qn i prgatitur pr vdekjen.
Daud Et-tai tha : Nse do shpresoj se do jetoj nj muaj do mendoja se kam
kryer nj gj t rnd. Si t shpresoj kur un i shoh fatkeqsit q u bien krijesave n
do or t dits e t nats.
O vlla pendohu para se t t vij rradha. Pendohu para se t mbyllet porta.
Zgjohu, sepse koha e zgjimit t vrtet sht afr. Dynjaja sht treg pr t fituar
(sevape) dhe vend pr tu prkujtuar. Ajo sht si nj nat vere q s shpejti do ti vij
agimi. Qndrimi n t sht si reja n ditt e vers.
Prshkak se jeta n kt dynja sht e shkurtr, nga frika e mos prfitimit prej
saj ka thn Abdullah El Asri : Besimtarin e gjen n nj nga tre vendet. Ose n xhami
duke adhuruar Allahun, ose n shtpi pr t mbuluar t metat e tij ose n kryerjen e
ndonj nevoje t ksaj jete.
Nuk e dmton njeriun asgj m shum se shpresa pr t jetuar gjat dhe nuk ia
humb kohn asgj m shum se sa shtyrja e punve me justifikimin se do ti bj m
von.
Seid Ibn Seid ka thn : Mos shiko voglsin e gjynahut por shiko k po
kundrshton.
Isa alejhi selam ka thn : Jam uditur me tre njerz, me at q sht i
shkujdesur kur Allahu nuk sht i shkujdesur nga ai, me at q shpreson tek dynjaja
46
47
Said Ibn Muadhi ka thn : Sa her q falja namazin q kur hyra n Islam nuk
kam menduar se do ta arrij namazin tjetr. E sa her q prcillja nj xhenaze
mendoja vetm se far sht duke thn i vdekuri e far po i thon e sa her q
kam dgjuar nj fjal t Profetit sal-l Allahu alejhi ue sel-lem kam besuar se ajo sht
e vrteta.
Nj njeri i devotshm ka thn : Kam par n ndrr nj prej njerzve t
devotshm pas vdekjes s tij. I thash : Si shkoi puna jote? Tha : U futa n Xhen-net. I
thash : Kush jan punt m t dobishme tek ju? Tha mbshtetja tek Allahu dhe
prerja e shpress pr t jetuar gjat.
Vlla i nderuar, ruhu prej shkujdesjes dhe mos e harro At q ka br nj
prfundim pr jetn tnde dhe pr frymmarrjet e tua nj mbarim. Ti mund t bsh
hall pa doknd, por pa T nuk bn dot. do dit dgjojm vdekjen e dikujt, themi :
T Allahut jemi dhe Atij do t'i kthehemi, meditojm pak e m pas kthehemi prsri
tek shkujdesja jon dhe shpresa pr t jetuar gjat sikur vdekja nuk ka pr t trokitur
tek porta jon dhe as nuk ka pr ti marr shpirtat ton.
Dgjoji kto kshilla t vyera t Umer Ibnul Hatabit radi Allahu anhu ku thot :
Mjer pr at q synimi i tij sht dynjaja, gjynahet jan punt e tij, si do dalsh
nesr? At q do mbillni do korrni.
Muhamed Ibn Jezidi ka thn : E kam par Uhejb Ibnel Uerdin nj her pasi fali
namazin e fitr-bajramit. Njerzit kalonin pran tij, ai i shihte dhe shfryu. Tha : Nse
kta njerz jan t sigurt q Allahu ua ka pranuar agjrimin ata duhet t
preokupohen me falenderimin e Allahut (pr pranimin e ktij adhurimi) e jo me kto
gjra me t cilat kta merren. E nse nuk u sht pranuar ata duhet t jen m t
preokupuar. M pas tha : Nuk duhet t jet lakmia e njeriut t punoj sa m shum
por t shikoj cilsin e asaj q punon sepse njeriu mund falet por ai bn gjynah n
namazin e tij ose mund agjroj por ai bn gjynah n jetn e tij.
Shpresa pr t jetuar gjat i oi njerzit tek gzimi me kt jet dhe
preokupimi me t dhe anashkalimi i Ahiretit. Pr kt arsye sheh q shqetsimet
jan vetm pr t. Hapat hidhen vetm pr t. Rendje pas saj me lakmi. Lodhje pr
grumbullimin e saj. Kurse ort e qettis dhe rehatis harxhohen me qeshje loj dhe
shkujdesje. Ku sht prkujtimi dhe meditimi?!
Uhejbi ka thn : sht e uditshme me dijetarin si i shkon nga mbara nxitjes s
zemrs s tij pr tu qetsuar (n kt jet) duke qeshur kur ditn e gjykimit njerzit
do tremben e do qndrojn pr t dhn llogari, m pas i ra t fikt.
Vlla i nderuar, Mekhul Ed-dimeshkij ka thn : Kush e adhuron Allahun vetm
me frik ai sht harurij (hauarixh). Ai q e adhuron vetm me shpres ai sht
murxhi, kush e adhuron Allahun vetm me dashuri ai sht zindik (munafik) ndrsa
kush e adhuron At me frik, shpres dhe dashuri ai sht njsues.
Shejh Es-sa'di ka thn : Duhet q njeriu t ket frik prej Allahu dhe t
shpresoj tek Ai. Kur sheh gjynahet e tij, drejtsin e Allahut dhe ndshkimin e Tij t
48
rnd ai friksohet ndrsa kur shikon mirsin e Tij t prgjithshme dhe t veant
dhe faljen e Tij t gjer ai shpreson. Nse njeriu kryen me suksesin e Allahut ndonj
pun t mir ai shpreson prej Tij pranimin e saj dhe ka frik se nuk i pranohet pr
shkak t mos kryerjes si duhet. Nse ai sprovohet me ndonj gjynah ai shpreson
prej Allahut pranimin e teubes dhe fshirjen e gjynahut sikrse ka frik se mos e
ndshkon Allahu pr at gjynah. Kur ai ka mirsi shpreson prej Allahut q ti vazhdoj
kjo mirsi dhe ti shtohet edhe m shum dhe shpreson q Allahu ti jap sukses pr
ta falenderuar pr kt mirsi. E n t kundrt ka frik se Allahu mund t'ia heq at
mirsi sepse nuk e ka kryer falenderimin pr t si duhet. Nse ai sht n sprov ai
shpreson prej Allahut largimin e saj, shpreson q Allahu ta forcoj n sprov duke i
dhn durim, ndrkoh ai ka frik prej dy t kqijave : humbja e shprblimit dhe
prjetimi i t keqes nse Allahu nuk i jep sukses t bj durim. Besimtari i vrtet n
do gjendje ka frik dhe shpres. Kjo sht detyra e tij me an t s cils ai arrin
lumturin.
Vlla i nderuar, eja pr tek Allahu, eja tek vendbanimi pran Tij n vendin e
paqes, atje ku nuk ka lodhje, eja n nj nga rrugt m t thjeshta dhe m t afrta.
Njeriu ndodhet n nj koh ndrmjet dy kohve e ajo sht n t vrtet jeta e tij.
Kjo koh sht ajo q jeton njeriu e cila ndodhet ndrmjet t kaluars dhe t
ardhmes. At q ka kaluar njeriu e rregullon me teubeh dhe me istigfar e ajo nuk
sht e lodhshme dhe as e vshtir. Pr t ardhmen t vendosi t mos bj gjynahe,
ky largim n t vrtet sht rehati pr njeriun sepse lnia nuk sht pun me
gjymtyr dhe as nuk ka n t vshtirsi. Ajo q duhet t bsh sht vendosmria me
zemr me an t s cils ke pr t rehatuar trupin tnd dhe zemrn tnde. At q
kaloi njeriu e rregullon me teubeh, at q do t vij e rregullon me nijetin dhe
vendosmrin e mir. N asnjrn prej ktyre t dyjave nuk ka lodhje t gjymtyrve.
shtja m e rndsishme e jets tnde sht e tashmja. Nse ti e on at dm
ather ai ka humbur lumturin dhe shptimin e tij, ndrsa nse ai kujdeset pr t
dhe rregullon dy koht e tjera si i treguam do shptoj dhe fitoj rehatin dhe
mirsin. Gjithashtu ruajtja e asaj q ke n dor sht m e mir se rregullimi i asaj
q nuk e ke n dor. Kto jan ditt e tua n t cilat ti grumbullon ushqimin e
udhtimit pr tek Allahu ose pr n Xhen-net ose pr n zjarr. Nse njeriu ndjek
rrugn pr tek Zoti i Tij ka pr t arritur lumturin m t madhe n kt periudh kaq
t vogl kohore. Por nse ti i jep prparsi epsheve, rehatis, lojs dhe shkujdesjes
ato do mbarojn shum shpejt e pas tyre vjen dhimbja e madhe, e prhershme e cila
sht shum her m e rnd dhe m e paprballueshme n krahasim me lodhjen e
durimit n largimin nga gjynahet dhe durimit n zbatimin e urdhrave t Allahut dhe
kundrshtimin e dshirave t tij.
Shenjat e friks prej Allahut :
Njeriu ka mundsi ta njoh veten e tij, a sht prej atyre q kan frik prej
Allahut apo sht prej t shkujdesurve, kto pika q vijojn jan disa shenja pr kt.
E para : Dallohet nga gjuha. Ai (q ka frik Allahun) largohet nga gnjeshtra,
gibeti, fjalt e teprta, e preokupon zemrn e tij me dhikr, lexim Kur'ani dhe
prkujtimin e dijes.
49
E dyta : T ket frik pr zemrn e tij, t nxjerr prej saj urrejtjen, hasedin pr
vllezrit e tij e t fus n t sinqeritetin dhe keqardhjen pr muslimant.
E treta : T friksohet pr barkun e tij q t mos fus n t vetm se ushqim
hallall dhe t haj aq sa ka nevoj.
E katrta : T friksohet pr shikimin e tij. T mos shoh haram dhe t mos e
shoh dynjan me syrin e lakmis por ta shoh at pr t marr msim prej saj.
E pesta : T friksohet pr kmbt e tij q t mos i prdori pr t shkuar me to
n haram.
E gjashta : T friksohet pr duart e tij prandaj t mos i shtrij ato tek harami
por ti shtrij vetm aty ku ka urdhruar Allahu I Madhruar.
E shtata : T friksohet pr punt e tij t mira e ti bj ato vetm pr hir t
Allahut t Madhruar pa syefaqsi dhe pa hipokrizi. Nse i bn kto ky njeri sht
prej atyre q i ka prmendur Allahu n kt ajet ku thot (kuptimi i ajetit) : "Ahireti
tek Zoti yt sht pr t devotshmit". [Ez-Zuhruh 35].
Thot : El Fekih Es-samarkandi : Kush kryen nj pun t mir ai duhet t ket
frik pr katr gjra, po ai q bn gjynah?!
E para : Frika se nuk ka pr tu pranuar sepse Allahu i Madhruar ka thn
(kuptimi i ajetit) : "Allahu ua pranon vetm t devotshmve". [El Maideh 27].
E dyta : Frika nga syefaqsia sepse Allahu I Madhruar ka thn (kuptimi i
ajetit) : "Ata jan urdhruar q t adhurojn vetm Allahun me sinqeritet n fe". [El
Bejineh 5].
E treta : Frika e ruajtjes (sepse njeriu mund ta marr sevapin dhe ti asgjesohet
m pas) sepse Allahu i Madhruar ka thn (kuptimi i ajetit) : "Kush sjell nj t mir
ai ka dhjetfishin e saj". [El En'am 160]. Vuri si kusht ta ket at t mir deri ditn e
Gjykimit.
E katrta : Frika nga mos ardhja e suksesit prej Allahut n bindjen ndaj Tij.
Allahu i Madhruar ka thn (kuptimi i ajetit) : "Suksesi im nuk sht vetm se prej
Allahut, Atij i mbshtetem dhe tek Ai kthehem". [Hud 88].
Vlla i nderuar, lus Allahun e Madhruar t na bj ne dhe familjet tona prej t
sigurtve ditn e friks s madhe, "at dit q do t'ia mbathi njeriu prej vllait t tij,
prej nns dhe babait t tij, prej gruas dhe fmijve t tij. do kujt at dit i
mjafton halli i tij". Lus Allahu e Madhruar t na bj prej atyre t cilve do u thon :
"Hyni n Xhen-net, nuk keni pr tu friksuar m dhe as pr tu mrzitur".
50
Malli pr
Xhen-netin
Prgatiti
Abdul Uahid El Magribi
51
} :
{(72)
Thot Allahu i Madhruar (kuptimi i ajetit) : "Ne ia paraqitm amanetin qiejve
toks dhe maleve por ato e kundrshtuan mbratjen e tij dhe u friksuan prej tij.
Ndrsa njeriu e mbrati at, ai sht i padrejt injorant" {El Ahzab 72}.
Ky amanet q t ohet n vend duhet pa tjetr q t dgjojm dhe t bindemi,
duhet pa tjetr ta adhurojm Allahun dhe t knaqemi me at q na ka dhn.
Shkaku i krijimit ton sht t adhurojm Allahun dhe t ruhemi nga dnimi Tij.
Prandaj kush arrin devotshmrin i mjafton Allahu. Ai e shpton at nga do e keqe
dhe e bn vendbanimi e tij Xhen-netin.
E uditshme sht se njerzit sot e din kt gj e me gjith at jan t
shkujdesur, e shohin prfundimin e atyre q adhurojn krijesat dhe me gjith kt
52
jan t dehur nga dashuria e kot. E uditshme sht se ata mbshteten tek mshira
e Allahut dhe falja e Tij dhe e harruan dnimin dhe zemrimin e Tij.
Ata q patn sukses prej Allahut, kur e morn vesh pse jan krijuar, ngritn
kokat lart dhe kur ja, shohin shenjat e Xhen-netit nga larg, shohin rrugn e tij t
drejt, shum qart dhe u prqndruan mbi t. Kta jan t prmalluar pr Xhennetin. Ata pan me syrin e zemrs se humbja m e madhe sht t shessh at q
nuk e ka par syri, nuk e ka dgjuar veshi e askujt nuk i ka shkuar ndr mend, askujt
n kt dynja t ult e cila sht si ndrrat e gjumit, (ta ndrrosh) me kt dunja e
cila nse t bn t qeshsh pak t bn t qash shum e nse t gzon nj dit t
hidhron me muaj.
Prandaj sht udi pr at q i jep prparsi pjess s pa vler q do mbaroj
s shpejti pr t ln shprblimin e lart. udi pr at q shet Xhen-netin i cili sht i
gjer sa qiejt e toka pr t fituar nj burg kaq t ngusht ndrmjet njerzve t
smur. udi pr at q shet shtpit e mira tek Xhen-netet nn t cilat rrjedhin
lumenj me kasollet e ngushta q fundi i tyre sht shkatrrimi.
sht pr t ardhur keq pasha Allahu pr at q nuk dshiron t knaqet duke
par fytyrn e Allahut Mshiruesit pr tu knaqur n dynja me fytyrat e shmtuara.
sht pr t ardhur keq pasha Allahun pr at q nuk dshiron t dgjoj
thirsin e Xhen-netit i cili thot: O banor t Xhen-netit knaquni se nuk keni pr tu
smurur dhe jetoni se nuk keni pr t vdekur, keni pr t qndruar e nuk keni pr tu
larguar nga ktu dhe keni pr t qen prjetsisht t rinj e nuk keni pr tu plakur.
Por knaqet duke dgjuar kngtart dhe duke qndruar me njerzit e prishur.
O vllezr t dashur at dit do shfaqen pendimet dhe rnkimet, atje do bhet
e qart mendjelehtsia e atyre q jan t shkujdesur. Atje do merret vesh kush ka
fituar dhe kush ka humbur. Atje do bhet e qart fitorja, e far fitoreje se!! Ajo
sht fitorja e knaqsis s prhershme pran Mshiruesit, Mshirplotit. Sikur t
zbulohej gajbi o vlla, do shikoje nj pamje q t lumturon, do i shikoje ata npr
kopshtet e Xhen-netit lvizin, mbi kolltuqet e tyre ulen, me hurijet knaqen dhe lloj
lloj frutash shijojn. Atyre u shrbejn djelmosha t prjetshm me gota dhe ibrik
me ver nuk i dhemb koka prej saj dhe as nuk dehen.
udi o vllezr t dashur pr at q e dgjon kt prshkrim si fle gjum, si nuk
e p rgatit pajn ai q krkon t martohet (me hurijet), si jeton i qet ai q ka mall pa
i prqafuar virgjreshat e Xhen-netit, e si duron besimtari pa arritur atje?
N t ndodhet ajo q syri nuk e ka pare, veshi nuk e ka dgjuar, as mendja se
ka prfytyruar dot nj gj t ngjashme me t. I lart sht Allahu Sunduesi.
Ky sht malli pr tek ai vend, ky sht malli pr t arritur knaqsin e
Allahut, malli pr t arritur faljen e tij, malli pr t arritur knaqsin e prhershme
n Xhen-netet e pafundme ku ka lumenj, n vendqndrimin e t vrtets tek Allahu
Sunduesi i Plotfuqishmi. Ky sht malli pr tek Xhen-neti ku ndodhen hurijet e
bukura dhe t sjellshme t cilat s'i ka prekur m par as njeri e as xhind. Ky sht
53
} :
.
{
54
"Ata largohen nga krevatet dhe i luten Zotit t tyre me frik, me shpres dhe
japin prej asaj q i kemi furnizuar. Askush nuk e di se far knaqsish ka fshehur
Allahu pr ta si shprblim pr at q punuan". {Es-sexhde 16-17}.
Prfytyroje veten vlla se ke hyr n Xhen-net in shallah, prfytyro kur t jesh
n kshtjellat e Xhen-netit me hurijet. Cilat jan ndjenjat e tua dhe far gzimi do
kesh?! Ke pr tu prgzuar shum e ke t drejt t gzohesh kur t jesh prej
banorve t Xhen-netit. Allahu na bft t gjithve prej banorve t tij.
Prandaj ejani me mua t prshkruajm Xhen-netin me ajetet e Kuranit dhe
Hadithet e qarta. Nuk do kemi mundsi ta prshkruajm t gjith sot por do
tregojm mirsit m t mdha n t.
Para se t fillojm prshkrimin, dgjoje nj histori q tregon mallin pr Xhennetin q kishte nj djal. Ai sht Harithe. Nj djal nga ensart. Historia e tij sht e
uditshme.
Profeti sal-l Allahu alejhi ue sel-lem i thirri njerzit t dalin pr t shkuar n
Bedr. Kur e dgjoi kt Harithe Ibn Suraka shkoi tek nna e tij radi Allahu anha, e
cila ishte e vjetr n mosh dhe e donte djalin e saj shum. Ia kishte frikn edhe nga
flladi i ers. Kur erdhi tek ajo i tha: O nna ime, Profeti sal-l Allahu alejhi ue sel-lem i
ka thirrur njerz pr t dal me t e un do dal me t.
Ia ktheu : O djali im sht shum i vshtir pr mua largimi yt, prandaj rri ktu
me mua dhe mos shko. Por ai iu lut shum duke i puthur kokn duar dhe kmbt
deri sa i dha leje. I tha : Shko o djali im, se pasha Allahun nuk ha e as nuk pi dot, deri
sa t kthehesh. M pas ia veshi rrobat me duart e saj, ia dha armt dhe e puthi n
ball . E djali u largua. Kur shkuan muslimant n Bedr qndruan tek pusi i Bedrit
deri sa kur u radhitn dy grupet pr luft, shkoi Harithe tek pusi pr t pir uj. Kur
nj prej sahabeve po ruante pusin q t mos vinin mushrikt pr t pir. Kur e pa
Harithen mendoi se ishte ndonj prej mushrikve, mori nj shtiz dhe e lshoi at
me forc deri sa i ra n gjoks. Ra Harithe prtok i prlyer me gjak. Krkonte ndihm
por askush nuk i prgjigjej, duke menduar se sht prej mushrikve. Kur vdiq Harithe
erdhi sahabi q ruante ujin pr t par kush sht, por `t shoh, qnka Harithe.
Tha : La haule ue la kuete ila bilah, La haule ue la kuete ila bilah. Shkoi tek Profeti sall Allahu alejhi ue sel-lem dhe i tregoi pr 'ka ndodhi. E Profeti sal-l Allahu alejhi ue
sel-lem ia fali.
Pasi mbaroi lufta, me fitoren e muslimanve dhe u kthyen pr n Medine,
doln fmijt pr t pritur baballart e tyre, doln grat pr t pritur burrat e tyre
dhe doln nnat pr t pritur fmijt e tyre. Kur ja, nna e Harithes sht n kmb
dhe po pret. Erdhi i pari i dyti i nj qindi por Harithe nuk po vjen. Ndrkoh q nna e
tij po pret djalin e saj q e donte aq shum. E filloi t pyes pr t do person q
kalonte. Ndaloi nna e Harithes nj prej sahabeve dhe i tha: A e njeh Harithe Ibn
Surakan? I tha : Po. far e ke ti at? Tha un jam nna e tij. I tha : Ti je nna e
Harithes?! Bj durim dhe llogarit shprblimin tek Allahu se djali yt u vra. Kur e dgjoi
nna fjaln "u vra", kujtoi Xhen-netin dhe shprblimin q ka p rgatitur Allahu pr
dshmort dhe tha : Allahu Ekber. Djali im shehid, do m ndrmjetsoj pr t hyr
55
n Xhen-net. I tha : Nuk mendoj se sht shehid. I tha: Pse, a nuk e vran
mosbesimtart. Tha : Jo? Tha : A nuk u vra duke luftuar ndrmjet muslimanve dhe
mosbesimtarve? I tha : Jo. Tha : A nuk u vra duke ngritur flamurin Islam. I tha : Jo.
Tha : Si qnka vrar ather?! Ku sht djali im Harithe. I tha : Nuk mendoj se sht
shehid por t shpresojm se Allahu mund ta fus n Xhen-net. Kur e dgjoi kt gj
nna e Harithes tha: Ku sht Porfeti sal-l Allahu alejhi ue sel-lem. I tha : Ja ku sht
duke ardhur. Shkoi nna dhe lott i lagn faqet. Kur erdhi tek Profeti sal-l Allahu
alejhi ue sel-lem i tha : O i Drguari i Allahut ti e di sa e dua une Harithen dhe njerzit
e din kt gj. Mora vesh se Harithe u vra. O i Drguari i Allahut m trego ku sht
Harithe tani. Nse sht n Xhen-net do bj durim dhe nse sht diku tjetr do ta
shikoj Allahu se far do veproj, (dmth do vajtoj shum). E pa Profeti sal-l Allahu
alejhi ue sel-lem e i tha : E mjera ti o Nna e Harithes, a u mende!! A nj Xhen-net iI
vetm sht?! Ato jan shum dhe djali yt ka arritur Firdeusin e lart. Kur e dgjoi
kt gj iu tha loti, iu kthye logjika n vend dhe tha : Allahu Ekber. Pastaj u kthye n
shtpi, q t priste vdekjen, q t takohej me djalin e saj n Xhen-net.
A e dgjuat, a e dgjuat mallin e djalit dhe nns s tij pr Xhen-netin?
Ky sht malli pr Xhen-netin. Pasha Allahun pr sa e sa besimtar dhe
besimtare t devotshm e mori malli Xhen-netin. Si i kishte marr edhe ata malli
pr Xhen-netin. Kta sakrifikuan do gj me vler pr t arritur Xhen-netin. Pasha
Allahun sa e sa njerz i shtyu vendosmria e tyre pr t arritur Xhen-netin. Shkuan
rrugs pr atje duke u nxitur nga malli pr t, nuk u dmtuan nga sprovat e dunjas.
Prandaj Allahu ua dha Xhen-netin si shprblim pr durimin q bn.
Po ne, a vepruam si ata nga malli pr Xhen-netin apo malli yn pr dunjan,
postet dhe pasurin sht m i madh se malli yn pr Xhen-netin. Allahu na ruajt.
O vllezr pas ksaj historie ejani me mua pr n Xhen-net, ejani ta
prshkruajm at. Ejani tek ajo mirsi e prjetshme e pafund. Ejani me zemrat tuaja.
Prfytyroje o vlla veten tnde n Xhen-net, po ha prej fryteve t tij dhe po prqafon
hurijt e Xhen-netit.
Ather dgjoje prshkrimin dhe ec me vendosmri pr n Xhen-net me punt
e tua t mira, me sinqeritetin tnd. Ec me vendosmri, me shpres se do jesh prej
banorve t tij. E mos t preokupoj kjo jet. Jeta e streseve dhe shqetsimeve. Ky
sht malli (i vrtet). Vlla, a ke rendur pr tu fejuar n Xhen-net, duke br pun
t mira. Nse po, ather dgjoje t prmalluarin Ibnul Kajim kur e prshkruan at
duke thn:
56
sht larguar prej tij do gzim dhe n vend t tij ka ardhur stresi dhe
shqetsimi.
Ai sht burg pr besmitart dhe xhen-net pr mosbesmitart.
57
} :
{
Ka thn Allahu i Madhruar (kuptimi i ajetit) : "Kur t shohsh atje ke pr t
par mirsi dhe pronsi t mdha. Kan veshur rroba prej mndafshi t holl jeshil
e t trash. N duart e tyre kan byrzylyk prej argjendi dhe Zoti i tyre u dha pije t
pastr (t kndshme pr t pir)". {El Insan 20-21}.
Mirsit e tij q nuk i dim jan m t mdha, t cilat nuk i koncepton dot
logjika jon.
58
Prandaj dgjoje prshkrimin e tij dhe cilsit e tij, se ai sht vendi i hurijve t
bukura.
Xhen-neti sht i mir dhe knaqsit e tij jan t mira, t pashterueshme dhe
nuk mbarojn.
} :
{
Thot Allahu i Madhruar (kuptimi i ajetit) : "Kush shkon tek Allahu besimtar
dhe ka kryer pun t mira pr t do jen gradat e larta. Xhen-netet e Adnit nn t
59
} :
{
Allahu i Madhruar thot (kuptimi i ajetit) : " Allahu ngre lart ata q kan
besuar prej jush, ndrsa ata q kan dije n grada shum t larta. Allahu sht i
Mirnjohur pr at q punoni". [El Muxhadeleh 11].
Ky sht malli pr kto grada t larta. Banort e Xhen-netit nuk jan t njjt
n mirsit dhe knaqsit e Xhen-netit. Prkundrazi do grad ka mirsit dhe
knaqsit e veta q ndryshojn nga grada q sht posht saj. Sa m e lart t jet
grada aq m e madh sht mirsia dhe knaqsia.
( 22) } :
( 24)
( 23)
27)
( 25)
( 26)
{
Allahu i Madhruar thot (kuptimi i ajetit) : "Njerzit e mir jan n mirsi mbi
krevate, jan duke shikuar. E sheh n fytyrat e tyre shklqimin e mirsis. U jepet
pr t pir nektar i vulosur me misk. Pr kt le t konkurojn ata q duan t
konkurojn. I przier me tesnim. Ai sht burim n Xhen-net prej t cilit ngopen
duke pir besimtart e afrt tek Allahu". {Mutafifin 22-28}.
Pr kt nektar kan thn dijetart q sht lloji m i mir i vers (n Xhennet). Ndrsa tesnimi sht pija m e mir n Xhen-net. A po konkurojn besimtart
pr kt sot?!
Nj prej mirsive t gradave t larta sht se dshmori martohet me 72 hurije.
Ndrsa ai q ka gradn m t ult n Xhen-net sht ai q ka dy gra prej hurijve. I
shkojn hurijt dhe i thon : Falenderimi takon Allahut q na krijoi ne pr ty dhe ty
pr ne. Thot : Askujt nuk i sht dhn kjo q m sht dhn mua, askujt nuk i
sht dhn kjo q m sht dhn mua. Gjithashtu banort e Xhen-netit
ndryshojn n baz t gradave q kan n shikimin e Allahut t Madhruar.
Disa prej tyre e shohin do mngjes dhe mbrmje e disa e shohin do dit
xhumaje. Ky sht malli pr t arritur kto grada, malli pr t qn pran Profetit
ton sal-l Allahu alejhi ue sel-lem dhe pran sahabeve t nderuar.
Dgjoje 'thot i prmalluari Ibnul Kajim pr dallimin q kan gradat nga njra
tjetra.
60
{
} :
Allahu i Madhruar thot (kuptimi i ajetit) : "Ato jan Xhen-netet e Adnit
portat e tyra jan t hapura". {Sad 50}.
} :
{
Gjithashtu thot (kuptimi i ajetit) : "Melaiket u hyjn atyre nga do port :
paqja qoft mbi ju pr durimin q bt, sa prfundim i mir sht ky vendbanim".
{Err-rra'd 23-24}.
Portat hapen kur arrijn atje besimtart t cilt i presin melaiket duke I
prshndetur me selamin e mirseardhjes.
61
{
} :
Allahu i Madhruar thot (kuptimi i ajetit) : "Deri sa kur t vijn do ju hapen
atyre portat dhe do tu thon atyre melaiket e Xhen-netit: selamun alejkum jeni t
mir prandaj hyni n t n prjetsi". {Ez-zumer 73}.
Po o banort e Xhen-netit, jeni t mir sepse n dunja ishit t mir me fjalt
dhe veprat tuaja. Gjithashtu edhe n ahiret jeni t mir me hyrjen n Xhen-net. Sa
shprblim i mir sht shprblimi atyre q punuan.
Portat e Xhenentit jan tet. Profeti sal-l Allahu alejhi ue sel-lem thot : "Xhenneti ka tet porta ndr to sht nj port q quhet Raj-jan nuk hyn nga kjo port
askush ve agjruesve. Kur t hyjn mbyllet dhe askush nuk hyn m nga ajo port".
Atje ka port pr namazin, port pr ata q japin sadaka, port pr ata q kan
luftuar n rrug t Allahut. Si na ka treguar Profeti salallahu alejhi ue selem. Ebu
Bekri radi Allahu anhu nga malli q kishte pr Xhen-netin e pyeti Profetin sal-l Allahu
alejhi ue sel-lem : A do thirret nga t gjitha portat ndonj njeri o i Drguari i Allahut?
I tha : Po dhe shpresoj q ti t jesh prej tyre.
Vlla, e ti motr, nse dshironi tu hapen kto porta jini t sinqert n fjal
dhe vepra. Merr abdes si duhet e ngrije shikimin lart dhe thuaj: "Eshhedu en la
ilahe ila Allah uahdehu la sherike lehu ue eshhedue ene Muhameden abduhu ue
resuluhu, Allahume ixh'alni minet-teuabine ue xh'alni minel mutetahirine" q t t
hapen t teta portat e t hysh nga cila port t dshirosh.
Largsia ndrmjet dy anve t nj porte sht dyzet vjet. E do vij nj dit q
atje do ket fluks t madh njerzish. Si ka thn Profeti salallahu alejhi ue selem.
At dit ndryshojn gradat e besimtarve nga njri tjetri kur t hyjn nga ato
porta. do grup ka ngjyr dhe bukuri q nuk e ka tjetri. Profeti sal-l Allahu alejhi ue
sel-lem ka thn : "Grupi i par q hyn n Xhen-net fytyrat e tyre jan si hna kur
sht e plot. Ndrsa ata q vijn pas tyre i kan si ylli m ndriues n qiell". E m
pas n Xhen-net kan gradat e tyre.
Ky sht malli q i nxit ata. Kjo sht puna e tyre me t ciln fituan dhe
mbrritn tek portat e Xhen-netit. Ky sht besimi i tyre, devotshmria e tyre dhe
largimi nga imortaliteti dhe veprat e kqia.
Dgjoje t prmalluarin Ibnul Kajim q thot pr portat e Xhenentit:
Portat e tij me t vrtet jan tet si jan transmetuar n hadith e ato jan
pr at q ka arritur gradn e ihsanit.
Me e larta sht porta e lufts ndrsa porta e agjrimit quhet Rraj-jan.
62
Do thirren disa nga t gjitha portat nse i kan plotsuar degt e besimit.
Prej tyre sht Ebu Bekri i cili sht Sidik dhe sht zvendsi i atij q i zbriti
Kur'ani.
63
Gjithashtu edhe shpirtrat e tyre do jen t pastra nuk do ken urrejte pr njri
tjetrin dhe as hased, si ka thn Profeti sal-l Allahu alejhi ue sel-lem.
Ajo q ua shton m shum bukurin sht se ata nuk do ken qime n trup
dhe as mjekra dhe do jen n t njjtn mosh, 33 vje . Mosha e rinis dhe forcs.
Thot Profeti sal-l Allahu aleji ue sel-lem : "Hyjn banort e Xhen-netit n
Xhen-net pa qime, pa mjekra, syt i kan t lyera me kohl n nj mosh t gjith 33
vje".
Kjo sht pr sa i prket burrave. Ndrsa gruaja besimtare e devotshme e
ruajtur dhe e kujdesshme sht hurije nga hurijet m t bukura n Xhen-net.
Vlla i dashur, motr e nderuar a nuk ju tronditi malli q t jeni prej tyre.
Dgjoje Ibnul Kajimin kur e prshkruan kt gj duke thn :
Ngjyra e tyre sht e bardh, nuk kan mjekra, flokt do ti ken me onde dhe
syt t lyera me kohl.
Kjo sht bukuria m e plot e lkurs, flokve dhe syve t tyre.
Ky sht malli pr Xhen-netin. O ti q je i prmalluar pr Xhen-netin, eja me
mua q t njohsh si sht ndrtuar Xhen-neti, si jan guralect e tij, toka e tij, uji i
tij, dhomat e tij, adrat e tij dhe mirsit e prhershme q ndodhen n ato adra.
sht transmetuar n librin e sakt t Buhariut dhe Muslimit se Profeti sal-l
Allahu alejhi ue sel-lem ka thn : "U futa n Xhen-net, kur `t shoh, gurt ishin
perla dhe dheu ishte misk". N nj transmetim thuhet, "dheu ishte i bardh si misk i
pastr".
Kur t vendosin banort e Xhen-netit kmbt mbi t, t gzuar, t sigurt, ecin,
kur shohin kshtjellat dhe adrat e tyre u shtohet m shum malli pr to.
Profeti sal-l Allahu alejhi ue sel-lem ka thn : "Besimtari do ket n Xhen-net
nj adr prej margaritari 60 milje e lart. N t do ket grat e tij. Shkon tek to
64
besimtari nj nga nj, nuk e shohin njra tjetrn nga gjersia e vendit". I ka
prgatitur Allahu kto adra pr robrit e Tij t devotshm.
{
} :
"Ata do ken gradat m t larta t Xhen-netit pr durimin q kishin dhe do
gjejn n t prshndetje dhe paqe". (kuptimi i ajetit) {El Furkan 75}.
} :
{
Thot Allahu i Madhruar (kuptimi i ajetit) : "ndrsa ata q kan qen t
devotshm do t ken dhoma njra mbi tjetrn t ndrtuara, posht tyre rrjedhin
lumenjt. Ky sht premtimi i Allahut. Allahu nuk e thyen premtimin". {Ez-zumer
20}.
O vllezr, thot Profeti sal-l Allahu alejhi ue sel-lem : "N Xhen-net ka dhoma
t tejdukshme q shikohet jasht ka brenda dhe brenda ka jasht. I ka prgatitur
Allahu pr ata q ushqejn t varfrit, q flasin but, q agjrojn vazhdimisht dhe
ata q falen natn kur njerzit flen".
Prandaj ejani o vllezr dhe ju o motra t ushqejm t varfrit, ejani t
agjrojm dhe t falemi natn q t jemi prej banorve t ktyre dhomave.
Ky sht malli pr tek ato dhoma. E nse je prej atyre q agjrojn dhe falen
(natn) dgjoje far thot Ibnul Kajim:
Ndrtesat e Xhen-netit jan prej tullave prej ari dhe argjendi, jan dy lloje t
ndryshme.
Ndrsa kshtjellat jan prej perlave dhe zeberxhedi (gur i cmuar ngjyr jeshile),
prej argjendi ose prej ari t kulluar.
Gjithashtu jan prej perlash (t mdha) dhe rubini, kshtu sht prsosur
ndrtimi (i tyre) n formn m t mir.
Ndrsa balta sht prej misku t kulluar ose za'ferani. Jan transmetuar dy
hadithe t sakta pr kt.
65
n t.
Dhomat e Xhen-netit jan n hapsir, shikon nga brenda 'ka prjashta dhe
nga jasht 'ka brenda.
Banort e tyre jan ata q falen natn, agjrojn, flasin fjal t mira dhe jan
bamirsa.
Robi do ket n Xhen-net nj adr prej perle e hapur nga brenda. Ky sht
krijimi i Mshiruesit.
Ajo sht 60 milje e lart. N do an t saj gjenden grat m t bukura.
Besimtari shkon tek t gjitha e ato nuk e shohin njra tjetrn ngaq sht vend
shum i madh.
N t ka dhoma t veanta dyert e tyre jan prej ari dhe margaritari t
zbukurara me korale.
66
( 29)
( 28)
( 27)
} :
( 32) ( 31)
( 30)
{
Allahu i madhruar thot (kuptimi i ajetit) : "T djatht. far jan t djatht!!
(Ata jan) n mes t sidrit q nuk ka gjemba, bananeve pal pal, n hije t
prhershme, kan uj t rrjedhshm q nuk ndrpritet kurr. Kan fruta t shumta
as nuk mbarojn dhe as nuk ua ndalon (kush)". {El Uakia 27-33}.
Dmth t shumta, t mira, t shum llojshme e me gjith kt ato edhe
prodhojn gjithmon. Hija e tyre sht e prhershme dhe jan afr (dors). I marrin
banort e Xhentetit shum leht.
} :
{
Allahu i Madhruar ka thn (kuptimi i ajetit) : "Prshkrimi i Xhen-netit q
sht prgatitur pr t devotshmit (ndr t tjera sht) se posht tij rrjedhin
lumenjt. Ushqimi dhe hijet e tij jan t prhershme. Ky sht prfundimi I atyre q
ishin t devotshm ndrsa prfundimi atyre q kan mohuar sht zjarri". {Er-rad
35}.
Ndrkoh q banort e Xhen-netit jan duke u knaqur me kto fruta kur
shohin nj pem t madhe. Ecn kalorsi n hijen e saj nj qind vjet e nuk e kalon
dot. Kjo sht mirsi e banorve t Xhen-netit e prhershme. Pranda ec me
seriozitet dhe vendosmri o vlla dhe ndizja mallin vetes tnde q t jesh prej
banorve t Xhen-netit. Duke br sa m shum tesbih duke br lehlil dhe tahmid.
Sepse kto jan shkak pr mbjelljen e Xhen-netit. Gjat ksaj knaqsie banort e
67
Xhen-netit i merr malli pr nj lloj tjetr knaqsi q ka tjetr shije. Kjo sht
knaqsia e pirjes prej ktyre lumejve q na ka treguar Allahu pr to se ato jan
prgzim pr ata q kan besuar dhe kan br pun t mira.
} :
{
Allahu i Madhruar thot (kuptimi i ajetit) : "Prgzoi ata q kan kan besuar
dhe kan br pun t mira se pr ta ka Xhen-nete nn t cialt rrjedhin lumenj, sa
her q u jepet nj frut thon si kjo na sht dhn edhe m par". {El Bekare 25}.
Lumenjt e Xhen-netit nuk jan vetm prej uji por jan edhe prej qumshti vere
dhe mjalti t kulluar.
} :
"Prshkrimi i Xhen-netit q sht prgatitur pr t devotshmit sht se n t
ka lumenj prej uji t pa ndryshuar, lumenj prej qumshti q nuk i ka ndryshuar
shija, lumenj prej vere t shijshm pr ata q do ti pijn dhe lumenj prej mjalti t
kulluar".
Gjithashtu n Xhen-net ka burime me pije dhe shije t ndryshme. Si burimi i
Kafurit, i Tesnimit, i Selsebilit. A nuk po na merr malli pr lumenjt e Xhen-netit, pr
burimet e tij dhe ushqimet e tij.
Ather dgjoje t prmalluarin se far thot:
Pemt e tij jan dy lloje njri prej tyre sht i ngjashm me at q ndodhet n
dynja.
Mjafton pr numrimin e tyre fjala e Zotit ton q do frut atje sht dy lloje.
68
Ah sa t mira jan ato fruta t cilat jan mbjell n kopshte q dheu i tyre
sht misku.
Kshtu sht edhe uji q pijn (i shijshm) e sa e mir sht kjo pirje pr t
eturin.
Kur t marrsh prej atyre frutave vjen n vend t saj nj tjetr si ajo.
Nuk ndrpriten kurr dhe nuk kan nevoj q t presin diellin kur t vij koha
q t piqen.
Gjithashtu nuk u ndalohen dhe as nuk kan nevoj q t ngjiten mbi to.
Por jan t ulta dhe mund ti marrsh ato si t dshirosh n formn m t
thjesht.
Ky sht malli o vllezr. Gjithashtu dgjo se far thot i prmalluari n
prshkrimin e ushqimit dhe pijeve t Xhen-netit.
Ushqimi i tyre sht far t dshirojn ata dhe mish zogjsh t but e t
shndosh.
Fruta t shumllojshme sipas ndrrave t tyre. Kjo ngopje sht pr
besimtart.
Atje kan mish, ver, gra, fruta, parfum dhe erra t kndshme q vijn prej
luleve.
Ent e tyre jan prej ari ua sjellin djelmosha q jan shrbtort e tyre.
Atyre u jepet t pijn nektar t vulosur me misk fillimi i tij sht si fundi i tij.
69
Pija e tyre do jet prej selsebili e przier me kafur ajo pije sht pr bamirsit.
Ndrsa kjo sht pija e t djathtve. Kurse bamirsit kan pije tjetr.
Quhet tesnim pija e tyre e lart. Pija e atyre q jan t zgjedhurit e
Mshiruesit.
Ky sht malli o vllezr pr at vend. O vellezr e ju o motra, banort e Xhennetit n Xhen-net jan si mbretrit n fronet e tyre. Mbi kokat e tyre kan kurora
dhe rrobat e tyre jan prej mndafshi t holl t gjelbr e t trash e posht tyre
kan shtresat dhe jastikt e bukur.
Ndrkoh i merr malli pr melodit e Xhennetit q u ka premtuar Allahu. Pr
shkak se jan larguar nga muzika e ksaj dynjaje. Po, i merr malli pr kndimin e
hurijeve pr t cilin i ka premtuar Allahu ku thot (kuptimi i ajetit) :
( 14) } :
{(15)
"Ditn q do bhet Kijameti at dit kan pr tu ndar. Ata q besua dhe
bn pun t mira n kopshte kan pr tu knaqur (duke dgjuar)" {Er-rum 15}
Kshtu e ka shpjeguar Ibn Kethiri.
Si ka premtuar gjithashtu edhe Profeti sal-l Allahu alejhi ue sel-lem ku thot :
"Grat e Xhen-netit i kndojn burrave t tyre me m t bukurin z. Nuk e ka
dgjuar at asnjeri kurr. Ato thon n kngt e tyre : Ne jemi sjellshmet t
bukurat, grat e njerzve t mir. Gjithashtu thon : Ne jemi t prheshme dhe
nuk vdesim, jemi t rejat dhe nuk plakemi dhe jemi t knaqura dhe nuk
zemrohemi. Jet t lumtur do bj ai q na ka ne dhe q do jet i yni".
Gjithashtu ka thn Profeti salallahu alejhi ue selem. do person q hyn n
Xhen-net i qndrojn tek koka dhe tek kmbt dy hurij, I kndojn me m t bukurin
z q kan dgjuar xhindt e njerzit ndonjeher. Por jo si fyelli I shejtanit.
A e dgjove o ti q e do muzikn e dynjas, o ti q kndon me vete dit e nat
duke thn fjal q as vet nuk I kupton. A e dgjove o ti q do kngt e kngtareve
q jan prej njerzve t kqij. A e dgjove fjaln e Profetit salallahu alejhi ue selem.
A nuk u prmallua shprti yt pr kndimine hurjive. Prandaj lere muzikne dynjase.
70
71
(53)
( 52)
} :
( 51)
{(54)
Allahu i Madhruar ka thn (kuptimi i ajetit) : "T devotshim do jen n vend
banim t sigurt n Xhen-nete dhe burime, veshin mndafsh t holl dhe t trash
t ulur prball njri tjetrit. Gjithashtu i kemi martuar me Hurijet". {Ed-duhan 5154} sht shumsi i fjals Haura. sht quajtur ashtu sepse i bardhi i syve t saj
sht shum i fort dhe i ziu gjithashtu. Ndrsa dmth q i ka syt t mdhenj.
Allahu i ka prshkruar hurijet me nj prshkrim q ta shton mallin m shum.
{(33)
} :
( 32) ( 31)
Ka thn Allahu i Madhruar (kuptimi i ajetit) : "T devotshmit jan fitimtart.
pr ta ka kopshte dhe rrush. Gjithashtu ka pr ta edhe gra keuaib n t njjtn
72
mosh" {En-nebe 31-33} Keuaib sht shumsi I fjals kaib q sht gruaja e bukur
q i sapo I sht shfaqur gjoksi. Dgjo nj prshkrim tjetr q ta shton mallin m
shum pr to.
{( 36)
} :
( 35)
Allahu i Madhruar ka thn (kuptimi i ajetit) : "Ne i kemi krijuar ato (ndryshe
nga grat e dynjas) i kemi krijuar t virgjra t dashura pr burrat e tyre n t
njjtn mosh (t gjitha)". [El Uakiah 35-37].
T virgjra dmth q askush nuk i ka prekuar ato. Si ka thn Allahu i
Madhruar:
( 57)
( 56)
} :
{(59)
"N t ka gra q e ulin shikimin e tyre. Nuk i ka prekur ato m par as njeri
dhe as xhind. Ciln mirsi t Zotit tuaj po mohoni. Ato jan sikur me qen rubin
dhe korale. Ciln mirsi t Zotit tuaj po mohoni" {Er-Rahman 56-59}.
( 70) } :
( 72)
( 71)
{(73)
Gjithashtu ka thn Allahu i Madhruar (kuptimi i ajetit) : "N t ka (gra) t
sjellshme dhe t bukura. Ciln mirsi t Zotit tuaj po mohoni. Hurij t rujatura n
adra. Ciln mirsi t Zotit tuaj po mohoni". {Er-Rahman 70-73}.
Gjithashtu ato jan t pastra prej menstruacoineve, lehonis dhe do pisllku
tjetr. Ato nuk jan si rate e dynjas t cilat jan tradhtare, t cilat I urrejn burrat e
tyre, t cilat mallkojn dhe ofendojn.
{(25)
} :
"Ata kan n t gra t pastra e n t jan t prhershm" {El Bekare 25}.
Profeti sal-l Allahu alejhi ue sel-lem i ka prshkruar hurjiet me nj prshkrim q
t shtyn t prpiqesh edhe m shum pr t br pun t mira q t arrish tek ato.
Ka thn Profeti salallahu alejhi ue selem: Sikur nj prej grave t Xhen-netit t dal
n dynja do e ndrionte gjith botn dhe do e mbushte at me er t mir. Shamia
q ka ajo n kok sht m e mir se dynjaja dhe ka brenda saj.
Gjithashtu ka thn Profeti sal-l Allahu alejhi ue sel-lem : "do person n Xhennet ka dy gra prej hurijeve. donjra prej tyre ka veshur shtatdhjet rrobe i duket
edhe palca e krcirit t saj pas rrobave".
Ka treguar El Euzai nga Hasan Ibn Atije nga Ibn Mes'udi se ka thn: "N Xhennet sht nj haura q quhet lu'be. T gjith Hurijet e Xhen-netit e e plqejn at
73
74
Trupi saj sht i njom prej ujit t rinis. E n degt e saj rrjedh ky uj.
Ngaq uji i mirsis ishte n trupin e saj prandaj doln edhe fruta t shum
ngjyshme.
Kshtu doln prej ksaj dege trndafila, (faqet e saj) moll, (ballin e saj) dhe
sheg (gjoksi i saj). Madhshtor sht Ai q e mbjolli kt kopsht (me kto pem e
lule t bukura).
Ndrsa trupi i saj sht si dega e njom dhe mesatar n gjatsi.
75
Ndrsa gjoksi i gjer qndron mbi belin e ngusht. E kan rrethuar at dy vithe
t plota.
Ndrsa mardhniet jan rehatia m e madhe e t dashuruarit. E ai kurr nuk
mrzitet prej ksaj gjje.
Era e tyre sht misku e trupi i tyre sht i but ndrsa ngjyra e tyre sht si
rubini dhe koralet.
Ndrsa fjalt e saj ta marrin mendjen nga melodia q sht m e bukur se
melodit e dynjas.
76
Ajo sht shum trheqse me pamjen e saj dhe prkdhelit e saj dhe
tregohet e dashur me t n do koh.
Prandaj edhe i lviz syt dhe kokn m shum kur takohen.
Nga butsia mirsjellja dhe fjalt e bukura afruese q i thot, kshtu e kan
shpjeguar dijetart.
Mblidhi forcat pr at q sht atje, mbylli syt dhe bj durim nj or ktu (n
dunja).
Vallahi ato q jan ktu (n dynja) nuk jan as sa vlera e thoit t njrs prej
atyre q jan n Xhen-net.
Mos i jep prparsi asaj q sht e ulta duke ln m t lartn. Nse bn kt
ke pr t fituar vetm poshtrim dhe turp (ditn e Gjykimit).
Dgjoje gjithashtu prshkrimin e hauras kur ecn kur vesh rrobet dhe
xhevahiret pr burrin e saj. Thot i prmalluari:
77
Deri sa kur dalin prball njri tjetrit takohen. A ke par ndonjher kur
takohet dielli me hnn.
Pyete t dashuruarin a duron dot pa e prqafuar dhe pa e puthur.
Pyete t dashuruarin si sht jeta e tij kur ata jan shtrir n krevat vetm
prvetm.
Pyete t dashuruarin si sht jeta e tij kur rri me t dashurn e tij n mes t
errave t mira t luleve.
78
( 26)
:
( 25)
(28)
( 27)
"Do dalin para njri tjetrit e do pyesin (kush sht shkaku q arritn kt
shprblim kaq t madh, thon) : Ne ishim m par n familjet tona t friksuar. Na
bri Allahu mirsi dhe na ruajti nga dnimi i nxeht. Ne i luteshim Atij m par. Ai
sht Mirbrsi I Mshirshmi".
Dgjojeni o vllezr historin e ktij t prmalluarri pr Xhen-netin. Kush t
jet vall? Ai sht Umer Ibn AbdulAziz prijsi i besimtarve. Thot Umer Ibn
Abdulaziz : Un kam nj shpirt krkues. Sa her q arrij dika m krkon dika m t
79
mir. E kur un e arrita kt grad (dmth q u bra prijs) q s'ka mbi t asnj grad,
shpriti im krkoi dika m t lart dmth Xhen-netin. A e shikoni vendosmrin dhe
mallin q kishte prijsi i besmitarve Allahu e mshiroft.
Erdhi nj robresh e Umer Ibn Abdulazizit dhe i tregoi se ajo pa n ndrr
sikur ura u vendos sipr Xhehenemit ndrsa Xhehenimi shfrynte. E tregoi se ajo pa ca
burra q hipn n ur pr t kaluar dhe i mori zjarri. Pastaj i tha : T pash ty o prijsi
i besimtarve kur t solln pr t kaluar. Kur e dgjoi Umeri kt i ra t fikt dhe
ndejti nj far kohe duke u dridhur. Ndrsa ajo i thoshte : Pasha Allahun t pash o
prijsi i besimtarve q shptove, t pash q shptove.
*******
*******
*******
O ti q je i zgjuar karvani iku i shpejtuar ndrsa ne rrijm ulur e ti far po
vepron.
A je i knaqur t ngelesh mbara tyre, t kan hedhur posht ndrrat dhe t
pengon dashuria (e epsheve t dynjas).
loj.
80
( 23)
24)
(25)
( 22) :
"At dit ka fytyra t ndritura Tek Zoti i tyre jan duke shikuar At dit ka
fytra t vrenjtura q kan frik se do tu thyhet kurrizi" {El Kijameh 24-25}
*******
*******
*******
*******
81
Sa i uditshm sht gzimi i atyre q e duan Allahun kur tu flas nga lart e tu
jap selam.
Sa t udishm jan ato shikime q do shohin Allahun haptazi. Pa mund dhe pa
u lodhur.
*******
*******
Prandaj eja pr n Xhen-netet e Adnit. Sepse atje jan banesat e tua t para
dhe atje jan edhe adrat.
Mirpo ne na ka rrmbyer armiku dhe nuk e di a do kthehemi dot n atdheun
ton dhe a do shptojm dot.
*******
*******
Eja pr n ditn e shtess e cila sht dita e vizits s Zotit t Arshit. sht dit
e shnuar.
Eja pr n luginn Efjah dheu i saj sht prej misku (prej s cils kundrmon
era e miskut pranda sht quajtur kshtu).
******
*******
Atje ka karrige prej drite, argjendi, prej ari t kulluar q nuk thyhet.
Gjithashtu edhe dunat e miskut jan vend qndrim pr ata q kan grad m
t ult se t tjert.
*******
*******
Ndrkoh q ata jan n jetn e tyre t lumtur dhe rrizku u vjen atyre pa
mbarim.
82
*******
*******
U shfaqet atyre Zoti i qiejve haptazi, qesh mbi Arshin e Tij dhe u thot :
Selamun alejkum, e dgjojn t gjith selamin e tij me vesht e tyre.
*******
*******
U thot : M krkoni far t dshironi sepse do gj q dshironi sht tek
un se Un jam m i Mshirshmi.
I thon t gjith : Ne krkojm q t knaqesh prej nesh sepse ti je Ai q i jep
t mirat dhe mshiron.
*******
*******
*******
U a jep at dhe e dshmojn kt gj t gjith mgjth se Alalhu sht m Bujari
nuk ka nevoj pr dshmitar.
O ti q e ke shitur kt (mirsi) me dicka pa vler n kt dynja sikur ti nuk e
dike. Por ke pr ta marr vesh.
Nse me t vrtet nuk e di kjo sht fatkeqsi por nse e di fatkeqsia sht
m e madhe.
At.
83
*******
*******
Pasha Allahun o vllezr sikur mos ishte shikimi i Allahut n Xhen-net nuk do
ishin t knaqur plotsisht ata q e njohin Allahun.
Knaqsia m e madhe sht knaqsia e shikimit dhe bisedimit me t n
Xhen-netet e prhershme.
*******
*******
*******
*******
*******
84
*******
*******
*******
*******
*******
*******
Thot i Madhruari : Ngrihuni dhe ejani tek kjo mirsi q kam rezervuar pr ju
prej kohsh.
Vijn tek nj treg q as nuk shitet e as nuk blihet n t por merr prej tij pa
mim.
*******
*******
*******
85
*******
*******
*******
*******
*******
*******
Kur t kthehen tek familjet e tyre me dhurata t marra nga Mshiruesi.
Do u thon familjet e tyre mir se vini 'sht kjo bukuri e re q u sht
dhn!!
*******
*******
*******
*******
86
*******
*******
87
*******
*******
*******
*******
O Xhen-neti i Mshiruesit ku sht blersi (yt) sepse je dhn me nj mim
shum t lir.
O Xhen-neti i Mshiruesit a ka ndonj q dshiron t fejohet (me hurijet e tua)
sepse paja sht e mundur t jepet vetm para vdekjes.
*******
*******
*******
*******
88
*******
*******
E ta arrijn ata q kan vendosmri q mbrrin deri tek Zoti i lart me dshirn
e Mshiruesit.
Prandaj lodhu deri ditn e takimit t par q t gjesh rehatit ditn e takimit
t dyt.