SỬ DỤNG TRÒ CHƠI DÂN GIAN NHẰM GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC CHO HỌC SINH TIỂU HỌC MIỀN NÚI ĐÔNG BẮC

You might also like

Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 155

1

B GIO DC V O TO
I HC THI NGUYN

H TH KIM LINH

S DNG TR CHI DN GIAN


NHM GIO DC O C CHO HC SINH
TIU HC MIN NI NG BC
Chuyn ngnh: L lun v lch s gio dc
M s: 62.14.01.01

LUN N TIN S GIO DC HC

Ngi hng dn khoa hc:

1. GS.TSKH. Nguyn Vn H
2. PGS.TS. Phm Vit Vng

THI NGUYN - 2012

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

LI CAM OAN
Ti xin cam oan rng, y l cng trnh nghin cu ca ring ti. Tt c
cc ngun s liu v kt qu nghin cu trong lun n ny l trung thc v cha
c s dng bo v mt hc v no. Cc thng tin trch dn trong lun n u
c ch r ngun gc.
Tc gi lun n
H Th Kim Linh

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

ii

MC LC
Li cam oan ......................................................................................................................................i
Mc lc .......................................................................................................................................... ii
Danh mc cc k hiu, cc ch vit tt ............................................................................................v
DAnh mc cc bng ........................................................................................................................ vi
Danh mc biu ........................................................................................................................... vii
M U ...........................................................................................................................................1

1. L do chn ti ................................................................................................. 1
2. Mc ch nghin cu ........................................................................................... 2
3. Khch th v i tng nghin cu..................................................................... 3
4. Gi thuyt khoa hc ............................................................................................. 3
5. Nhim v nghin cu .......................................................................................... 3
6. Phm vi nghin cu ............................................................................................. 3
7. Phng php nghin cu ..................................................................................... 3
7.1. Nhm cc phng php nghin cu l thuyt ....................................................... 3
7.2. Nhm cc phng php nghin cu thc tin ....................................................... 4
7.3. Nhm cc phng php thng k ton hc ........................................................... 4

8. Nhng lun im cn bo v ............................................................................... 5


9. ng gp mi ca lun n ................................................................................... 5
9.1. V l lun .............................................................................................................. 5
9.2. V thc tin ........................................................................................................... 5

10. Cu trc ca lun n .......................................................................................... 5


Chng 1: C S L LUN CA S DNG TR CHI DN GIAN NHM
GIO DC O C CHO HC SINH TIU HC .........................................6

1.1. Tng quan nghin cu ...................................................................................... 6


1.1.1. Nhng nghin cu v tr chi trong gio dc hc sinh ..................................... 6
1.1.2. Nghin cu v tr chi dn gian trong gio dc hc sinh ................................ 11

1.2. Nhng vn c bn ca gio dc o c cho hc sinh tiu hc ................ 14


1.2.1. Khi nim o c, Gio dc o c ............................................................. 14
1.2.2. c im ca hc sinh tiu hc ........................................................................ 16

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

iii

1.2.3. Qu trnh gio dc o c cho hc sinh tiu hc ........................................... 18


1.2.4. Cc con ng gio dc o c cho HSTH ................................................... 21

1.3. S dng tr chi dn gian nhm gio dc o c cho hc sinh tiu hc ..... 22
1.3.1. Khi qut v TCDG .......................................................................................... 22
1.3.2. C s s dng TCDG nhm gio dc o c cho HSTH .......................... 28
1.3.3. S dng TCDG nh l phng php gio dc o c cho hc sinh tiu hc ..... 37
1.3.4. Hnh thc s dng TCDG nhm gio dc o c cho HSTH ........................ 38

Tiu kt chng 1 .................................................................................................. 40


Chng 2: THC TRNG S DNG TR CHI DN GIAN NHM GIO
DC O C CHO HC SINH TIU HC MIN NI NG BC ..... 41

2.1. Khi qut v kho st thc trng .................................................................... 41


2.1.1. Khi qut v khch th kho st ....................................................................... 41
2.1.2. Mc tiu kho st ............................................................................................. 42
2.1.3. Phng php kho st ...................................................................................... 42
2.1.4. i tng kho st ........................................................................................... 42

2.2. Thc trng s dng TCDG nhm GD cho HSTH min ni ng Bc .......... 43
2.2.1. Thc trng nhn thc v s dng TCDG nhm GD cho HSTH................. 43
2.2.2. Thc trng s dng TCDG nhm GD cho HSTH ...................................... 49

2.3. nh gi chung thc trng s dng TCDG nhm GD cho HSTH


min ni ng Bc ......................................................................................... 61
2.3.1. u im v kt qu chnh................................................................................. 61
2.3.2. Nguyn nhn v hn ch .................................................................................. 62

Tiu kt chng 2 .................................................................................................. 63


Chng 3 : BIN PHP S DNG TR CHI DN GIAN NHM GIO DC
O C CHO HC SINH TIU HC MIN NI NG BC ................. 65

3.1. Nguyn tc xy dng bin php s dng TCDG nhm GD cho HSTH ......... 65
3.1.1. Nguyn tc m bo tnh thc tin ................................................................... 65
3.1.2. Nguyn tc m bo tnh k tha ..................................................................... 65
3.1.3. Nguyn tc m bo s pht trin .................................................................... 66
3.1.4. m bo s ph hp i tng gio dc ......................................................... 66

3.2. Bin php s dng TCDG nhm GD cho HSTH min ni ng Bc ..... 67

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

iv

3.2.1. Thit lp mi quan h gia TCDG v ni dung GD cho HSTH ................ 67


3.2.2. Xy dng quy trnh s dng TCDG nhm GD cho HSTH ........................ 73
3.2.3. Thit k hot ng s dng TCDG nhm GD cho HSTH .......................... 76
3.2.4. i mi hnh thc t chc HGDNGLL trng tiu hc theo hng s
dng TCDG nhm GD cho HS................................................................ 82
3.2.5. m bo cc iu kin h tr s dng TCDG nhm GD cho HSTH......... 84

3.3. Mi quan h gia cc bin php ..................................................................... 87


3.4. nh gi tnh kh thi ca cc bin php s dng tr chi dn gian nhm
gio dc o c cho hc sinh tiu hc ......................................................... 88
3.4.1. Mc ch, i tng, phng php nh gi.................................................... 88
3.4.2. Kt qu thm d cc bin php s dng tr chi dn gian nhm gio dc o
c cho hc sinh tiu hc .............................................................................. 88

3.5. T chc thc nghim bin php s dng TCDG nhm GD cho HSTH ......... 89
3.5.1. Khi qut thc nghim ..................................................................................... 89
3.5.2. Phn tch kt qu thc nghim ......................................................................... 93

Tiu kt chng 3 ................................................................................................ 107


KT LUN V KHUYN NGH ............................................................................................. 109

1. Kt lun ........................................................................................................... 109


2. Khuyn ngh .................................................................................................... 109
DANH MC CNG TRNH CA TC GI ................................................... 111
TI LIU THAM KHO ........................................................................................................... 112

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

DANH MC CC K HIU, CC CH VIT TT


CBQLGD

Cn b qun l gio dc

i chng

Gio dc

GD

Gio dc o c

GD

GV

Gio vin

HGD

Hot ng gio dc

HGDNGLL

Hot ng gio dc ngoi gi ln lp

HS

Hc sinh

HSTH

Hc sinh tiu hc

QTGD

Qu trnh gio dc

TB

Trung bnh

TCDG

Tr chi dn gian

TN

Thc nghim

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

vi

DANH MC CC BNG
Bng 2.1. nh gi ca GV v u th s dng TCDG nhm GD .............................. 43
Bng 2.2. Nhn thc mc ch s dng TCDG trong gio dc HSTH ............................ 44
Bng 2.3. nh gi s ph hp ca TCDG trong thc hin cc ch GD............. 45
Bng 2.4. Nhn thc mt s ni dung GD thch hp qua s dng TCDG ................ 46
Bng 2.5. Nhn thc v hnh thc s dng TCDG nhm GD cho HSTH ................ 47
Bng 2.6. nh gi v s ph hp ca TCDG trong thc hin ch im gio dc............. 48
Bng 2.7. H thng TCDG c s dng trong trng tiu hc ....................................... 49
Bng 2.8. Thc trng ni dung GD cho HSTH qua s dng TCDG.......................... 52
Bng 2.9. Hnh thc s dng TCDG nhm GD cho HSTH ......................................... 53
Bng 2.10. Phng php s dng TCDG nhm GD cho HSTH................................. 54
Bng 2.11. Hnh thc s dng TCDG nhm GD cho HSTH trong t chc
HGDNGLL .............................................................................................................. 55
Bng 2.12. Thc trng s dng TCDG theo ch im GD ................................................. 56
Bng 2.13. Hnh thc s dng TCDG theo ch im GD................................................... 57
Bng 3.1. nh gi v s cn thit ca bin php ................................................................. 88
Bng 3.2. nh gi v tnh kh thi ca bin php ................................................................. 89
Bng 3.3. Nhn thc ca HS v s dng TCDG trc v sau thc nghim ln 1.......... 93
Bng 3.4. Nhn thc ca HS v mt s biu hin o c trc v sau TN ln 1 ......... 94
Bng 3.5. Thi ca HS i vi nhng biu hin o c trc v sau TN ln 1 ...... 95
Bng 3.6. Mt s biu hin hnh vi o c ca HS trc v sau TN ln 1 ................... 96
Bng 3.7. Nhng tham s c trng lp C v TN trc TN ........................................ 97
Bng 3.8. Nhn thc ca HS v ngha ca TCDG sau TN ln 2 .................................... 99
Bng 3.9. Nhn thc ca HS v biu hin chun mc o c sau TN ln 2 ............... 101
Bng 3.10. Thi ca HS sau TN ln 2 .............................................................................. 102
Bng 3.11. Hnh vi o c ca HS sau TN ln 2.............................................................. 103
Bng 3.12. Nhng tham s c trng lp C v lp TN sau hai ln thc nghim ..... 103
Bng 3.13. nh gi ca HS i vi hot ng TCDG ..................................................... 105
Bng 3.14. Hng th ca HS khi tham gia hot ng thc nghim ................................ 106

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

vii

DANH MC BIU
Biu 3.1. Tng quan nhn thc, thi , hnh vi sau thc nghim 1 ........................ 99
Biu 3.2. Tng quan nhn thc sau thc nghim ln 1 .............................................. 100
Biu 3.3. Tng quan nhn thc sau thc nghim ln 2 .............................................. 100
Biu 3.4. Tng quan nhn thc, thi , hnh vi sau thc nghim ln 2 ............... 104

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

M U
1. L do chn ti
Tiu hc l cp hc u tin ca h thng gio dc ph thng, c mc tiu
...hnh thnh nhng c s ban u cho s pht trin ng n v lu di v o c, tr
tu, th cht, thm m v cc k nng c bn hc sinh tip tc hc trung hc c
s[8], trong , o c l mt phm cht quan trng c xp v tr hng u.
Gio dc o c cho hc sinh l qu trnh chuyn ha tch cc, t gic
nhng chun mc x hi thnh nhn thc, thi , hnh vi thi quen, gip cc em
tr thnh nhng ngi cng dn mu mc, ngi lao ng sng to nhm p ng
nhng yu cu pht trin ca x hi v thi i. Mi cng dn u c o c tt,
x hi t n trnh vn minh, l mt x hi l tng.
Gio dc o c cho hc sinh l mt qu trnh lu di, phc tp, din ra
hng ngy, khi tr em tham gia vo cc mi quan h trong gia nh, trong nh
trng v ngoi x hi vi cc tnh hung khc nhau.
Nhn thc c tm quan trng ca vic gio dc o c cho hc sinh,
trong nhng nm qua, cc trng ph thng c bit quan tm n vic i mi
ni dung, phng php gio dc o c, vi nhiu hnh thc a dng, thng qua
qu trnh dy hc, t chc cc hot ng vui chi, sinh hot tp th...
Vi la tui hc sinh tiu hc, vui chi l mt hot ng hp dn, thu ht
ng o hc sinh tham gia, qua vui chi cc em pht trin ton din v th cht, tr
tu, thm m, k nng giao tip, hnh thnh cc phm cht o c x hi. Cc loi
tr chi, c bit l tr chi dn gian (TCDG) c ngha rt ln trong vic gio dc
o c v cc gi tr truyn thng vn ha dn tc.
Hin nay trong nh trng, mt b phn khng nh hc sinh c nhng biu
hin lch lc trong nhn thc, thi v hnh vi o c trong cuc sng, giao tip
v hc tp hng ngy, l nhng thch thc i vi cng tc gio dc o c,
nh hng gi tr cho th h tr hng ti tng lai.
C nhiu nguyn nhn ca nhng lch lc v o c, trong c nhng tc
ng t x hi, nng lc tip nhn v x l thng tin t mi trng ca hc sinh cn
yu v c nguyn nhn t s nh hng gio dc ca nh trng...

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

Cng vi qu trnh hi nhp quc t, c s du nhp vn ha t nc ngoi,


to ra mt nhm gi tr mang tnh thi i, khc l so vi nhng gi tr truyn
thng dn tc. Cng vi pht trin mnh m ca cng ngh thng tin xut hin ca
mt s loi hnh tr chi hin i, lm tha mn nhu cu vui chi gii tr ca gii tr,
ng thi thc hin chc nng pht trin nhn thc, pht trin tr tu cho hc sinh.
Tuy nhin, trong s nhng tr chi ngoi nhp, tr chi in t, c khng t
nhng tr chi gy nh hng khng tt n s pht trin tm l, thc ca hc
sinh, trong c hc sinh tiu hc, dn ti nhng h ly khng nh ti qu trnh rn
luyn, tu dng o c, ni tip truyn thng vn ha dn tc. Nhng tr chi ny
ang dn dn ln t, khin cho tr chi dn gian tr nn m nht trong x hi hin
i. Ngay c hc sinh khu vc nng thn, min ni cng b nh hng, mt s hc
sinh nghin tr chi in t dn n trn hc, chi bi lu lng, thm ch sa vo t
nn x hi,
Mt yu cu cp thit c t ra l nh trng phi trang b cho hc sinh k
nng sng, k nng hc tp v rn luyn hnh vi o c cho ph hp vi truyn
thng vn ha dn tc cc em khng b cun theo mt cch v thc trc
nhng tc ng a chiu, a knh ca dng chy thi i.
Trc thc trng gia tng ng k cc tr chi in t, game online, nghin
cu tr chi dn gian thu ht s quan tm ca nhiu nh khoa hc thuc cc lnh
vc: Tm l hc, Vn ha hc, Gio dc hc, nhm s dng chng vo vic gio
dc o c cho hc sinh v pht huy cc gi tr vn ha dn tc trong iu kin x
hi hin nay.
T nhng l do trn, chng ti chn: S dng tr chi dn gian nhm gio
dc o c cho hc sinh tiu hc min ni ng Bc lm ti lun n.
2. Mc ch nghin cu
Trn c s h thng ha cc ti liu l thuyt v s dng TCDG v kho st
thc trng s dng TCDG nhm GD cho hc sinh tiu hc, lun n c mc ch
xy dng cc bin php s dng TCDG nhm GD cho hc sinh tiu hc min
ni ng Bc.

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

3. Khch th v i tng nghin cu


3.1. Khch th nghin cu
Qu trnh gio dc o c cho hc sinh tiu hc.
3.2. i tng nghin cu
Bin php s dng TCDG nhm gio dc o c cho hc sinh tiu hc min
ni ng Bc.
4. Gi thuyt khoa hc
Nu xy dng c h thng bin php s dng tr chi dn gian ph hp
vi c im ca hc sinh th s nng cao c cht lng v hiu qu gio dc o
c cho hc sinh tiu hc min ni ng Bc.
5. Nhim v nghin cu
5.1. Nghin cu c s l lun ca vn s dng TCDG nhm GD cho HSTH.
5.2. Nghin cu thc trng s dng TCDG nhm GD cho HSTH min ni
ng Bc.
5.3. Xy dng h thng bin php s dng TCDG nhm GD cho HSTH
min ni ng Bc.
5.4. T chc thc nghim kim chng tnh kh thi, tnh hiu qu ca bin php
s dng TCDG nhm GD cho HSTH.
6. Phm vi nghin cu
Lun n tp trung nghin cu bin php s dng TCDG nhm GD cho
HSTH trn c s tip cn chng trnh GD tiu hc thng qua t chc hot ng
dy hc v HGD trng tiu hc.
Lun n nghin cu trn GV tiu hc v hc sinh lp 4, lp 5 thuc tnh Thi
Nguyn, Cao Bng, Bc Kn, H Giang.
7. Phng php nghin cu
7.1. Nhm cc phng php nghin cu l thuyt
Phn tch, so snh, h thng ho, khi qut ha l thuyt t cc cng trnh
nghin cu trong v ngoi nc c lin quan n ti lun n.

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

7.2. Nhm cc phng php nghin cu thc tin


7.2.1. Phng php iu tra bng bng bng hi
S dng bng hi i vi gio vin v HS tm hiu thc trng s dng
TCDG nhm GD cho HSTH.
7.2.2. Phng php quan st
Quan st, ghi chp, nhn xt, nh gi qu trnh s dng TCDG nhm gio dc
o c cho HS.
7.2.3. Phng php m thoi
m thoi vi GV tm hiu v nhn thc, thi ca gio vin i vic t
chc v s dng TCDG nhm GD cho HSTH.
m thoi vi HSTH tm hiu nhng biu hin o c, hng th ca cc em
i vi cc ni dung GD qua s dng TCDG.
7.2.4. Phng php ly kin chuyn gia
Thu thp, phn tch kin ca cc chuyn gia, cn b qun l bc tiu hc c
kinh nghim; tham kho kin ca mt s nh khoa hc nghin cu trong lnh vc
gio dc tiu hc v nhng vn lun n quan tm.
Kho nghim kin chuyn gia i vi cc bin php do lun n xy dng.
7.2.5. Phng php nghin cu sn phm hot ng
Nghin cu chng trnh, k hoch t chc hot ng gio dc trong trng
tiu hc (ch yu l k hoch t chc HGDNGLL), k hoch s dng TCDG.
7.2.6. Phng php thc nghim s phm
Thc nghim bin php s dng TCDG nhm GD cho HSTH nhm khng
nh tnh hiu qu ca bin php gio dc do lun n xy dng.
7.3. Nhm cc phng php thng k ton hc
Cc phng php thng k ton hc c s dng phn tch nh lng v
nh tnh kt qu nghin cu:
- X l nh lng: Phn tch, nh gi kt qu nghin cu v mt nh lng
nh cc t l %, cc tham s c trng ca HSTH v nhn thc, thi v hnh vi i
vi cc chun mc o c thng qua s dng TCDG v mt s lng so snh gia
nhm C v TN.
- X l nh tnh: Xem xt, nh gi kt qu gio dc o c v cht lng qua
s dng TCDG v so snh kt qu gia hai nhm C v TN.

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

8. Nhng lun im cn bo v
8.1. Thi , hnh vi o c ca HSTH ch c hnh thnh thng qua hot
ng v bng hot ng tri nghim ca cc em, TCDG l con ng u th gip
cc em HS tri nghim chun mc o c an ton, thn thin.
8.2. S dng TCDG trong trng tiu hc va l phng php, va l hnh thc
GD cho hc sinh nhm thc hin mc tiu gio dc ton din trng tiu hc.
8.3. Cc bin php s dng TCDG nhm GD cho HSTH phi mang tnh
h thng, tnh ng b, ph hp vi mc tiu GD, iu kin vng min v c
im tm l hc sinh, ng thi c mi quan h thng nht bin chng vi nhau.
9. ng gp mi ca lun n
9.1. V l lun
Lun n xy dng c s l lun ca vn s dng TCDG nhm GD
cho HSTH, khng nh s dng TCDG l phng php v hnh thc GD cho
hc sinh hiu qu.
9.2. V thc tin
Lun n nh gi c thc trng s dng TCDG nhm GD cho HSTH
min ni ng Bc (v nhn thc, ni dung, hnh thc s dng TCDG nhm
GD cho HSTH).
Xy dng c 5 bin php s dng TCDG nhm GD cho HSTH m bo
tnh khoa hc, h thng.
Kt qu nghin cu ca lun n cung cp t liu cho cc trng tiu hc t
chc s dng TCDG hiu qu, c bit l s dng TCDG nhm gio dc o c cho
HSTH. Lun n c th s dng lm ti liu tham kho trong dy hc mn o c, t
chc HGDNGLL v t chc cc hot ng gio dc khc trng tiu hc.
10. Cu trc ca lun n
Ngoi phn M u, Kt lun v Ti liu tham kho, lun n gm 3 chng:
Chng 1. C s l lun ca s dng CDG nhm gio dc o c cho hc
sinh tiu hc.
Chng 2. Thc trng s dng TCDG nhm gio dc o c cho hc sinh
tiu hc min ni ng Bc.
Chng 3. Xy dng bin php s dng TCDG nhm gio dc o c cho
HSTH min ni ng Bc.

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

Chng 1

C S L LUN CA S DNG TR CHI DN GIAN


NHM GIO DC O C CHO HC SINH TIU HC
1.1. Tng quan nghin cu
1.1.1. Nhng nghin cu v tr chi trong gio dc hc sinh
Nghin cu v tr chi nc ngoi
V ngun gc tr chi: Ngay t nhng nm 1925 trong khi tm hiu ngun
gc ca ngh thut G.V. Plkhanov ch n tr chi. Khi phn tch tr chi ca
nhiu dn tc khc nhau ng cho rng, trong lch s loi ngi, tr chi phn nh
hot ng lao ng ca ngi ln, cc chu trai th bt chc cha, cc chu gi th bt
chc m. T nhng nhn xt , Plkhanov xem tr chi l mt si dy ni lin
cc th h vi nhau, truyn t nhng kinh nghim, nhng thnh qu vn ha t
th h ny sang th h khc. T tng ca G.V. Plkhanov c cc nh tm l hc
Nga nh L.X Vgtxki, A.N.Lonchiep, L.X Rubinstein, .B. Encnhin pht trin
y hn. H khng nh rng, tr chi c ngun gc t lao ng v chun b cho
th h tr n vi lao ng, ni dung chi phn nh hin thc khch quan [92], [99].
Theo .B. Encnhin lch s pht trin ca tr chi gn lin vi lch s pht
trin ca x hi loi ngi v lm thay i v tr ca a tr trong h thng cc mi
quan h x hi. ng cho rng, trong lch s x hi th lao ng c trc, tr chi c
sau v tr chi chnh l phng tin tr em lm quen vi lao ng ca ngi ln.
Trong qu trnh pht trin x hi, vui chi xut hin do nhu cu hot ng v c
hnh thnh trong cuc sng, ni a tr sinh sng.
Nghin cu v bn cht tr chi: Trong nhng nghin cu ca mnh,
K.Gross da trn s quan st hnh vi chi ca con ngi v hnh vi chi ca con
vt i n nhn nh: Hnh ng chi ca con ngi v con vt l ging nhau,
u th hin dng luyn tp trc thch ng trong i sng c th, ng kt lun
chi thc cht l luyn tp[89],[90]. Nhng ngi theo quan im sinh vt ha tr
chi nh G.Spencer, K.Gross, S.Koll, J.Feud cho rng tr chi mang tnh bn
nng nhm gii ta nhng nng lng d tha trong c th ging nh nhng con
vt cn non. ng cho rng, trong tr chi nhng bn nng nghch ngm, ph phch

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

ca tr c p ng. Hc thuyt d tha ca Spencer c nhng kha cnh mu


thun vi thc tin. Bi v tham gia vo tr chi khng ch c nhng chu khe
mnh m c nhng chu sc khe yu. Hn th na, chi khng ch c tiu hao sc
lc (d tha) m cn c tc dng khi phc sc khe. Chng th m nhiu bnh
vin nhi ng trn th gii, trong cc phng iu tr, ngi ta b tr chi, ch
chi cho tr em. Thc ra, s d tha nng lng trong c th tr ang pht trin ch
to iu kin thun li tr thc hin tr chi m thi, ch khng phi nguyn
nhn to ra tr chi.
Cc nh tm l hc hin i khng ph nhn yu t sinh hc ca tr chi
nhng li khng nh rng tr chi ca tr em mang bn cht x hi. Bn cht x
hi c th hin ngun gc xut hin ca tr chi (c v phng din lch s x
hi ln phng din lch s pht trin c nhn), v ch chi, ni dung chi v
hnh thc biu hin.
Trong lch s mi dn tc u c mt kho tr chi c chn lc, tch ly v
truyn t th h ny sang th h khc. Trong tr em mt mt c gii tr, mt
khc li c hiu thm th gii xung quanh v hon thin nhng kh nng ca
mnh, cng vi vic lm quen vi phng thc hot ng ca ngi ln. Mi giai
on x hi u c nh hng n ni dung ca tr chi bng con ng t pht
hoc t gic. Hn th na tr chi cn c s dng nh mt phng tin gio dc,
phng tin truyn t nhng kinh nghim t cc th h ni tip nhau.
Bn cht x hi ca hot ng chi cng c biu hin bi iu kin m
mi x hi to ra cho tr chi, nhng khng phi x hi no cng to ra c nhng
iu kin . Trong mt s giai on pht trin ca x hi, tr em tham gia rt
sm vo cng vic nng nhc, lm tc mt tui th v ngi bn ng hnh l tr chi ca tr em.
Nh vy, cc tr chi ca tr em mi thi i u mang trong mnh du n
su sc v s pht trin ca x hi. Khng nh bn cht x hi tr chi tr em cng l
khng nh tc ng tch cc ca ngi ln i vi tr chi tr em. Trong khi cn
tr em chi mt cch t nhin, ch ng, ngi ln cng cn hng dn tr em chi
mt cch c mc ch, c k hoch nhm nng cao hiu qu gio dc ca vui chi.

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

Nghin cu mi quan h gia tr chi, hot ng vui chi ca tr v hot ng


lao ng c cc tc gi .B.Encnhin, A.V.apagiogiet, A.N.Leonchiep, L.X.Vgtxki
v cc cng s. Nhng nghin cu ca cc tc gi cho thy: hot ng chi
khng ny sinh mt cch t pht m do nhng nh hng c thc hoc khng c
thc t pha ngi ln hoc mi trng xung quanh tr, giao tip x hi ng vai
tr c bit quan trng trong s pht trin hot ng chi ca tr. Tc gi Rubin,
Fein, Vandenburg cng nhau ch ra s tn ti ca cc khi nim tm l v tr
chi, pht trin mt s thng nht xung quanh mt khi nim thi chi nh:
ng c thit yu ca tr chi; S iu khin ca ngi chi; S quan tm n qu
trnh chi hn l quan tm n kt qu chi; Yu t gi tng trong tr chi; S t
do trong phc tng cc qui tc chi; S th hin c tnh thng qua hnh ng chi
[93]. Trong cc nghin cu nhn chng hc v nhng yu t ni bt trong tr chi
tr em da trn s tng hp ca mi quan h gia tr chi v vn ha khng nh:
r rng c s lin kt gia tr chi tr em vi vai tr x hi ca ngi ln [96].
Nghin cu v vai tr ca tr chi i vi s pht trin ca tr c A.X.
Macarenco, L.X vgtxki nghin cu tr chi theo hng tp trung l gii, phn
tch vai tr ca hot ng chi (nht l tr chi m phng) khi quan nim rng:
chnh hot ng vui chi l iu kin thun li cho s hnh thnh v pht trin nhn
cch, trong tr chi ln u tin tr tng tng xut hin, hon cnh chi mang
tnh tng tng l con ng dn ti tru tng ho, vic thc hin cc qui tc
trong tr chi l trng hc gp phn rn luyn nhng phm cht ch tr, tr
chi l phng tin x hi ha tr em tch cc nht [79].
Nghin cu v s phn loi tr chi ca tr nh c tc gi J.Piaget,
S.Smilansky, M.Parten v Barbara Creaser quan tm nghin cu theo 2 hng: phn
loi tr chi tr em trong i sng c th v phn loi tr chi ca tr nh da trn
mi quan h x hi. Theo hng th nht, nh tm l hc J.Piaget khng nh: cc
loi tr chi ln lt xut hin trong i sng c th l: tr chi - hnh ng chc
nng, tr chi tng trng, tr chi vi cc qui tc. Nhng nghin cu v giai on
pht trin ca tr chi tip tc c S.Smilansky b sung, hin ang c s dng
rng ri trong mi lnh vc nghin cu v gio dc tr trn nhiu nc. Theo
hng th hai, nh tm l hc M.Parten tin hnh nhng nghin cu v phn loi

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

tr chi tr nh da trn bnh din ca quan h x hi. Nhng nghin cu ca b


c cng b trong cc tc phm Mi quan h qua li gia tr nh, (1932); Tr
chi ca nhm tr tui mu gio, (1933). Kt qu nghin cu ca M.Parten ch
ra mt hng nghin cu mi v tr chi tr nh m da trn c s tr chi
ca tr c phn ra lm 6 giai on.
Nhng ng gp v mt l lun ca cc l thuyt v tr chi dn gp phn
lm sng t vai tr ca tr chi i vi s pht trin trong i sng c th ngi,
trn c s cung cp cho gio dc nhng lun im mi v phng php, bin
php gio dc tr. Nhn chung cc cng trnh nghin cu v tr chi tp trung
vo cc vn sau y: Vai tr ca tr hot ng vui chi i vi qu trnh hnh
thnh pht trin nhn cch hc sinh, cch phn loi tr chi, t chc hot ng vui
chi cho tr, vai tr ca ngi ln i vi hot ng vui chi ca tr,...
Nhng nghin cu trong nc:
nc ta nhng cng trnh khoa hc v tr chi c cc nh khoa hc
trong nc quan tm nghin cu trn c s tip cn khc nhau.
Nhng nghin cu v c s tm l hc tr chi ca tr nh c tc gi Nguyn
nh Tuyt, nhng nghin cu ca b h thng c s l lun v tr chi ca tr
nh v vai tr ca tr chi i vi s pht trin tm l ca tr u tin nc ta. Kt
qu nghin cu ca b gp phn hon thin l lun v phng php hng dn
v t chc cho tr tui mu gio chi, xc nh vai tr ca nh gio dc trong tr
chi ca tr [71], [72], [73], [74].
Nghin cu nhm tm kim bin php v phng php t chc tr chi trong
gio dc tr mu gio c cc tc gi Nguyn Th Ha, V Th Ngn. Nhng nghin
cu v tr chi ca tr nh c cc nh khoa hc tp trung nghin cu theo
hng vn dng vo cng tc gio dc hc sinh nh v pht trin kh nng khi
qut ha, pht trin tnh tch cc nhn thc, pht trin tr tu, hnh thnh hnh vi vn
ha v sinh, gio dc th cht,... cho tr mu gio [28], [46].
Nghin cu vn dng tr chi vo cng tc gio dc HSTH thu ht s tp
trung nghin cu ca cc nh khoa hc trong v ngoi nc. cp n tr chi v
t chc tr chi nh l hnh thc t chc hot ng vui chi gio dc hc sinh
trong nh trng tiu hc c tc gi H Nht Thng, Nguyn Dc Quang, Trn

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

10

ng Lm. Tc gi Trn ng Lm v cng s su tm v gii thiu mt s tr


chi vn ng vi t cch nh l mt loi hnh t chc hot ng trong nhng gi
ngh gii lao gia bui hc trng tiu hc; Tc gi H Nht Thng, Nguyn Dc
Quang tip cn tr chi trn c s a ra nhng gi v hnh thc t chc hot
ng vui chi cho HSTH, lun bn v vai tr ca hot ng vui chi i vi HSTH
nh l mt nhu cu thit yu trong i sng ca hc sinh la tui tiu hc [44],[55].
Tip cn tr chi vi t cch l mt trong cc phng php dy hc c tc
gi ng V Hot, Lu Thu Thy, Nguyn Hu Hp, on Kim Phc. Nhng
nghin cu trn cp n s dng phng php dy hc bng tr chi trong
ging dy v hc tp b mn o c trng tiu hc. Theo hng tip cn ny
cc tc gi xem tr chi nh l mt trong cc phng php t chc hot ng
dy hc, thc hin chc nng ca phng php dy hc, chc nng truyn ti ni
dung tri thc ca bi hc [33],[35],[51],[61].
Nghin cu v tr chi trong dy hc nh l mt trong cc k thut dy hc
c ng Thnh Hng cp trn c s phn tch mi quan h gia s chi - hot
ng chi v tr chi. Trn c s phn tch mi quan h gia cng vic, chi v
hot ng chi trong i sng con ngi ng Thnh Hng xy dng nh ngha
tr chi dy hc, tr chi gio dc, phn loi tr chi dy hc, phn tch cc chc
nng dy hc ca tr chi. Nhng lun im trn c tc gi trnh by trong tc
phm Dy hc hin i l lun bin php k thut, tc gi cng ch ra nhng vn
c bn ca tr chi, s dng tr chi trong gio dc v dy hc hc sinh trn c
s tip cn phn loi tr chi theo hng: tip cn v vn ha, tip cn lch s, tip
cn tm l v tip cn chc nng [38].
Cc nghin cu tp trung vn s dng tr chi trong t chc hot ng gio
dc v dy hc, vic s dng tr chi ph thuc tnh mc ch ca nh s phm nh
l phng php dy hc tch cc, hoc l phng php t chc hot ng gio dc
ngoi gi ln lp. Nhng nghin cu m ra mt hng tip cn v nghin cu
mi trong vic tm kim khai thc phng thc dy hc, phng thc t chc hot
ng gio dc theo hng pht huy tnh tch cc ca hc sinh. Cc nghin cu cng
ch ra: khng ch cc tr chi hc tp c vn dng vo cng tc dy hc vi t

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

11

cch l phng php v phng tin dy hc, cng khng ch c cc tr chi vn


ng c t chc bt u cho mt hot ng mang tnh tp th ni chung m
tr chi c tip cn vn dng nh mt phng thc t chc hot ng dy hc v
gio dc thch hp trong gio dc hc sinh.
1.1.2. Nghin cu v tr chi dn gian trong gio dc hc sinh
Cng trnh nghin cu v TCDG ca Naegia Nhi claipvna gxeva
h thng nhng nghin cu ca cc tc gi i trc v: khi nim tr chi, tr chi
dn gian, phn loi tr chi, mi quan h gia tr chi v lao ng, gxeva
tip cn kt qu nghin cu ca G.N.Vncp, V.M.Grigrip, N.V.Ivskina,
v nhn thy cc tc gi trn u coi TCDG l mt b phn ca nn vn ha dn
gian. gxeva khng nh TCDG, l hin tng c bit ca nn vn ha truyn
thng, c th coi nh l phng tin giao tip ca thiu nhi vi truyn thng ca
dn tc, bi l l yu t quan trng nht trong vic gio dc tm hn v hnh
thnh h thng gi tr chung ca nhn loi v i n nhn nh tr chi nh l
hin tng vn ha x hi phc tp [98; tr33]. Theo tc gi th Tr chi, m sau
l hin tng gii tr x hi v mang tnh c trng ca hnh thi hot ng vn
ha c chc nng con ngi tip xc vi nhau, i hi tnh tch cc ca h. ng
quan nim rng vic gio dng v gio dc khng th l qu trnh t do nu thiu
tr chi, Cc gi tr vn ha x hi ca vic gio dc hc sinh bng cc phng
tin tr chi, trong lnh vc tr chi ngi ta ngi ta xc nh c s ph hp v
ni dung v hnh thc hot ng gio dc, a hc sinh vo khng gian vn ha tr
chi qua m hc sinh t khm ph v pht trin nhn cch ca mnh. Nhng
nghin cu ca N.N. gxeva ch ra rng s tc ng lin c nhn trong tr chi
gip hc sinh lm quen vi nn vn ha th gii, tr chi l b phn khng th
tch di ca tng vn ha trong c vic gio dc v gio dng hc sinh
[98;tr46]. Nghin cu ca gxeva chu s nh hng ln bi nhng nghin cu
ca V.M.Grigrip v TCDG, Grigrip phn chia tnh cht ca TCDG gm
tnh k tha trong li sng, tnh ph bin trong qun chng c cng nhn, ngha
l th hin nt c th ca vn ha v i sng tiu biu ca nhn dn [98;tr34].
Trn c s k tha nhng lun im ca cc nh khoa hc gxeva ch ra tnh
dn gian ca tr chi l: S tn ti tr chi t nht l 3 th h, Hin din t nht trn

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

12

3 a phng cn k nhau v d t chc. Trn c s tham kho h thng nghin cu


ca cc nh khoa hc gxeva a ra cc iu kin gio dc ca s hnh thnh
vn ha giao tip thng qua phng tin TCDG tr em la tui nhi ng: a ni
dung gio dc vo tr chi dn gian c cn nhc yu t vng min; p dng quan
im c nhn nh phng php tc ng gio dc da trn nhng u im v khc
phc kh khn trong giao tip tr em; Nh s phm cn nhit tnh, am hiu v
TCDG, c phong cch v k nng giao tip GV - HS; p dng TCDG nh l
phng tin d bo v nhn cch v hng iu chnh tip theo.
nc ta, nghin cu TCDG thu ht nhiu tc gi quan tm nghin cu.
Nghin cu TCDG trong cng tc gio dc tr mu gio c cc tc gi Nguyn nh
Tuyt, L Anh Th, Tc gi Nguyn nh Tuyt xy dng nhng quan im l
thuyt v chc nng ca TCDG, phn loi TCDG. L Anh Th xy dng h thng
c s l thuyt cho s dng TCDG nhm mc ch pht trin vn ng cho tr mu
gio,... Nhng nghin cu trn h thng ha c c s l lun v TCDG, xy
dng quy trnh s dng TCDG nhm mc ch gio dc th cht cho tr mu gio,
xy dng bin php trong pht trin vn ng cho tr mu gio[59], [72],
V vn bo tn v pht huy TCDG trong iu kin x hi hin i, tc gi
Th Ho cp n vic lu gi loi hnh tr chi ny trong x hi hin nay
di hnh thc nh trng trong bi vit: Mt vi kin ngh v vic bo tn cc tr
chi dn gian tr em trong nh trng hin nay" [27].
Nghin cu s dng TCDG trong gio dc hc sinh tiu hc c tc gi
Nguyn Th Vn Hng, Lu Thu Thy v cng s [39], [63]. Tip cn TCDG
nhm gio dc mi trng cho HSTH c tc gi Nguyn Th Vn Hng cp
n trong bi vit ca mnh trn tp ch gio dc s 108 nm 2005.
Nghin cu nhn din TCDG trong iu kin x hi hin nay, c bit l i
vi tr em th c ti khoa hc Tm hiu tr chi dn gian tr em th Nghin cu trng hp trng tiu hc Tn Ph - Q9 - TPHCM ca nhm sinh
vin trng HKHXH v Nhn vn TP H Ch Minh thc hin nm 2007 ch ra
vai tr TCDG trong s pht trin hin nay ca x hi, c bit trong iu kin th
ha din ra mnh m nh hin nay, nhm nghin cu cng ch ra c s tip
bin v mt thi gian cng nh s khc nhau gia cc vng min v TCDG tr em

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

13

gia nng thn v thnh th. Nhm tc gi thc hin nghin cu ti trn c
s nghin cu ti trng tiu hc Tn Ph - Q9, TP H Ch Minh. Ti trng tiu
hc Tn Ph c 34 TCDG c chia thnh 2 hnh thc din xng v thi hi c
cc em hc sinh chi ph bin. Qua vic phn tch tr chi dn gian tr em v TCDG
ni th, nhm nghin cu ch ra c nhng c im khc bit ca hai i
tng ny v: thi gian, khng gian, dng c chi, ngn ng, th loi tr chi t
a ra nhng hn ch ca TCDG th v xut chng trnh gio dc nhn cch
tr. Nhm nghin cu xy dng 2 chng trnh mu cho mt tit hc trong lp v
mt tit hc ngoi tri nhm thc hin mc ch gio dc nhn cch HSTH.
cp n TCDG nh mt gi tr vn ha trong i sng cng ng cn phi
c gn gi v pht huy c tc gi L Th Dung. Tc gi quan nim TCDG c
cn phi c s thay i trong phng thc thc mi trng kinh t th trng,
th ha. Trong bi vit ca mnh tc gi xut 5 gii php gp phn bo tn,
pht huy gi tr ca cc TCDG Thnh ph H Ch Minh gp phn gn gi v pht
huy TCDG thnh ph H Ch Minh. Nm gii php m tc gi xut tp trung
vo gii php qun l v ch ti x hi, gii php v nghin cu khoa hc [18].
Nghin cu s dng TCDG nhm gio dc o c cho HSTH c nhm tc
gi Lu Thu Thy, L Th Tuyt Mai, Ng Quang Qu, Bi S Tng quan tm gii
thiu nh l mt trong nhng hot ng thc hin ch im gio dc ca
HGDNGLL. Hot ng TCDG c gii thiu vi t cch l mt hot ng trong
thc hin ch im Ngy tt qu em v ch im Em yu T quc Vit Nam [63].
Nhng nghin cu v TCDG nhm mc ch gio dc hc sinh c cc
nh nghin cu trong nc tip cn nghin cu theo nhiu hng khc nhau. Nhng
nghin cu v TCDG ch yu tp trung trong cng tc chm sc gio dc tr mm
non, nghin cu s dng TCDG trong gio dc HSTH cn hn ch, ch yu khai
thc TCDG nh l mt trong cc hnh thc t chc cc hot ng mang tnh cht
tp th trong trng tiu hc. Nghin cu s dng TCDG nhm gio dc o c
cho HSTH cn l mt vn mi, cha c mt cng trnh khoa hc no nghin cu
s dng TCDG nhm gio dc o c cho HSTH mt cch h thng.

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

14

1.2. Nhng vn c bn ca gio dc o c cho hc sinh tiu hc


1.2.1. Khi nim o c, Gio dc o c
1.2.1.1. o c
I.A Ilina tip cn khi nim o c vi t cch l nhng tiu chun, nhng
qui tc x hi, nhng chun mc v qui tc hnh vi ca con ngi quyt nh ngha
v, thi ca con ngi i vi con ngi, con ngi i vi x hi [41]. I.A Ilina
cp n hai vn : Th nht, nhng tiu chun o c, qui tc o c bn
ngoi phn nh nhng yu cu ca x hi ra i vi s hnh thnh v pht trin
con ngi, iu chnh thi , hnh vi gia con ngi vi con ngi, con ngi vi
th gii vt xung quanh, vi cng vic v vi chnh bn thn h trong qu trnh
sng. Th hai, nhng tiu chun o c, qui tc o c bn ngoi ny li c
xc nh trong mi quan h vi h thng nhng ng c bn trong ca con ngi.
Karol Vojtyla quan nim: ni ti o c tc l bn ti i sng o c, m
i sng o c n thun l cuc sng ca con ngi, c nhn v x hi nu xem
xt n di nh sng ca nhng qui tc o c [78;tr339].
Theo t in trit hc th o c l nhng qui tc chung trong x hi v
hnh vi ca con ngi, qui nh nhng ngha v ca ngi ny i vi ngi khc
v i vi x hi [68;tr234].
Theo Phm Minh Hc: o c l mt hnh thi thc x hi, tp hp nhng
nguyn tc, qui tc, chun mc x hi, nhm iu chnh cch nh gi, hnh vi ng
x ca con ngi trong quan h vi nhau v quan h vi x hi, c thc hin bi
nim tin c nhn, sc mnh truyn thng v sc mnh dn tc [20].
Tc gi H Th Ng v ng V Hot khng nh: o c ny sinh t nhu
cu ca x hi iu ho v thng nht cc mu thun gia li ch chung v li ch
ring nhm xy dng trt t x hi, kh nng pht trin ca x hi v c nhn.
gii quyt c mu thun , mt trong nhng phng thc ca x hi l
ra cc yu cu di dng nhng chun mc gi tr, c mi ngi cng nhn v
c cng c bng sc mnh ca phong tc tp qun, d lun x hi, bng lng
tm con ngi l cc chun mc o c.
Tc gi H Nht Thng khng nh o c c nhn l mt h thng chun
mc o c c mi c nhn la chn, xc lp theo nguyn vng, mong mun

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

15

ca mnh. o c c nhn l s tng hp chun mc o c ca mt nhm x


hi, ca mt cng ng, dn tc v nguyn vng ring v cc gi tr ph hp vi
quyn li ca c nhn[52;tr79]. Nh vy phm tr o c c tip cn di gc
l mt yu t thnh phn thuc nhn cch con ngi, c th hin trong chnh
cuc sng, trong hot ng ca con ngi ng thi cng l yu t m nhng ngi
xung quanh nhn nhn nh gi con ngi nh mt nhn cch. Thc t khng tn
ti phm tr o c c nhn thun ty m l s giao thoa ca nhiu chun mc o
c, mt phn b ch c bi nhng gi tr dn tc, gi tr ca thi i, mt phn
chu s nh hng trc tip ca cc chun mc o c ca nhm, ca cng ng
x hi m h thng xuyn giao lu, hot ng v nhng quyn li kinh t, tm l,
tnh cm,... ng thi mi c nhn li khng th sng tch ri khi gia nh, hng
xm, lng ging, L mt sn phm ca tn ti x hi, o c cng khng ngng
bin i cng vi s bin i ca x hi.
Cc nh ngha trn u tp trung vo hai vn : Th nht, thng nht cho
rng o c l mt tp hp cc quan nim x hi mang tnh nguyn tc, chun
mc, chi phi thi v hnh vi ca con ngi trong mi lnh vc ca i sng x
hi. Th hai, o c c biu hin trong i sng con ngi, trong thi , nhn
thc v hnh vi m con ngi thc hin trong qu trnh sng. L h thng cc chun
mc x hi c chuyn ha trong i sng c nhn v th hin trong hot ng,
lao ng v cc mi quan h x hi m c nhn thc hin. Theo ngha th nht
th l o c x hi c thit lp v cng c bi d lun x hi, tp qun,
phong tc, Theo ngha th hai th l o c c nhn (yu t thnh phn trong
nhn cch con ngi), chnh l o c x hi c th hin thng qua o c ca
tng c nhn con ngi c th trong x hi m h l thnh vin.
Trn c s nghin cu tip cn cc quan im khc nhau ca cc nh khoa hc
v khi nim o c, chng ti cho rng: o c l h thng qui tc, chun mc
x hi quy nh nhn thc, tnh cm, thi v hnh vi ca con ngi trong mi
quan h vi ngi khc, vi cng ng, vi cng vic v mi trng t nhin.
Ngy nay, phm tr o c khng ch b hp trong phm tr lun l, nhng
quy c, quy nh i x con ngi t vi m n v m m cn bao qut c thc
trch nhim gi gn, bo v ha bnh bit hp tc cng pht trin vi cc dn tc

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

16

khc. o c cn c hiu l trch nhim ca con ngi trong thc hin ngha v
cng dn; c th hin thi v hiu qu hc tp v rn luyn trong lao ng,
trong hot ng tp th ca mi c nhn.
1.2.1.2. Gio dc o c
Tc gi I.A. Ilina cho rng GD l mt hot ng chuyn bit, c mc ch
ca nh gio dc nhm xy dng cho hc sinh nhng nt tnh cch nht nh, bi
dng cho cc em tiu chun v qui tc hnh vi qui nh thi ca cc em vi
nhau, i vi gia nh, i vi nhng ngi xung quanh, i vi t quc [41].
Nh nghin cu Phm Minh Hc tip cn khi nim gio dc o c trong
mi quan h thng nht gia nhn thc - tnh cm - thi v hnh vi khi cho rng:
Gio dc o c l mt qu trnh kt hp nng cao nhn thc vi hnh thnh thi
, xc cm, tnh cm, nim tin v hnh vi, thi quen o c [20].
Tc gi H Nht Thng quan nim: Gio dc h thng gi tr o c nhn
vn l mt qu trnh t chc hot ng gio dc bng nhiu con ng, nhiu bin
php nhm gip mi ngi hiu bit h thng gi tr chun mc o c nhn vn
theo yu cu ca s pht trin x hi v gip mi ngi t gic, c nhu cu thc
hin nhng chun mc . H thng gi tr nh hng iu chnh hnh vi ca
con ngi [52, tr68].
Trong qu trnh xy dng mt nh ngha chung v GD, cc tc gi u
thng nht: GD thc cht l mt qu trnh bin h thng cc chun mc, qui tc
x hi t ch l nhng yu cu i hi ca x hi i vi con ngi thnh h thng
nhu cu, ng c o c bn trong ca mi c nhn, l qu trnh th hin nhn
thc, thi v hnh vi ph hp chun mc x hi.
Trn c s cc khi nim v GD, chng ti hiu: Gio dc o c l mt
qu trnh gio dc c t chc c mc ch, c k hoch, h thng nhm chuyn
ha hc sinh mt cch tch cc, t gic cc chun mc o c thnh nhn thc,
tnh cm, nim tin, thi , hnh vi v thi quen ph hp chun mc o c x hi.
1.2.2. c im ca hc sinh tiu hc
HSTH thuc giai on tui 7 - 11 tui. La tui ny din ra nhng thay i
c bn trong tt c cc c quan v cc t chc c th (ton b nhng ng cong
ca ct xng sng, c, ngc, tht lng c hnh thnh). Tuy nhin, s ct ho

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

17

b xng cha kt thc do m b xng ca cc em mm do linh hot to kh


nng to ln cho gio dc th cht ng n v hc tp nhiu dng th thao, nhng
cng rt d gy ra nhng hu qu tiu cc nu tc ng khng ng hng. V vy
trong cng tc gio dc cn c bit ch n t th ngi hc, kch thc ca bn
gh l nhng iu kin ht sc quan trng i vi s pht trin th cht lnh mnh
ca tr. HSTH, s pht trin c bp v dy chng c tng cng nhanh chng,
th tch tng ln, sc mnh chung ca c bp tng nhanh. C tim ca cc em pht
trin mnh, sc chu ng ca tr c tng cng v l iu kin quan trng nng
cao nng lc lm vic ca no b. Mi quan h gia 2 qu trnh hng phn v c
ch ca hot ng sinh l thn kinh ang c s thay i ng k theo hng cn
bng hn: qu trnh c ch r rt hn so vi la tui mu gio tuy nhin khuynh
hng hng phn cn rt mnh iu gii thch ti sao cc em HSTH li rt hiu
ng. Nng lc nhn thc ca HSTH cn hn ch v mi mt nht l thc tin tch
lu kinh nghim sng. Cc em hay t m, thch khm ph, giu tr tng tng, bn
cnh HSTH cng thiu tnh kin tr, tnh bn b, d hng phn nhng cng rt d
chn nn, kh nng kim ch cn hn ch. La tui HSTH, cc em rt giu cm
xc, c tin, d chia s vi bn b v nhng ngi thn xung quanh.
Hot ng ch o l hot ng hc tp, tuy nhin hot ng vui chi vn gi
mt vai tr c bit quan trng i vi s pht trin nhn thc, tm l ca cc em
nht l i vi bc u tiu hc.
V hot ng nhn thc, nhn thc cm tnh l ch yu trong t duy trc
quan chim u th. Kh nng tp trung ch trong mt khong thi gian di cn
hn ch, ghi nh my mc pht trin mnh hn ghi nh lgc.
Mi biu hin tm l cc em trong giai on ny cha n nh, cha bn
vng, d b dao ng theo s tc ng ca mi trng sng xung quanh. V vy
trong qu trnh t chc hot ng gio dc cn phi to c mi trng gio dc
lnh mnh, tch cc nhm hnh thnh v pht trin nhn cch tr ng hng.
HSTH ang dn thit lp, to dng mi quan h mi gia cc em hc sinh vi
nhau trong qu trnh hc tp, trong hot ng cng nhau, cc em tha nhn uy tn
ca GV mt cch mc nhin. i vi HSTH th GV l mt trng ti chung v o
c [50]. Cc em hc sinh lnh hi cc qui tc v chun mc o c v hnh vi

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

18

trong ng x, giao tip, trong hc tp v giao lu, Ni khc i, cc em ang hc


lm ngi t nhng bi hc trn lp, trong hc tp v lao ng, trong cc mi quan
h x hi a dng v phong ph m cc em l thnh vin, Giai on la tui ny,
vn kinh nghim ca cc em c s pht trin do hot ng hc tp mang li, vn
sng v kinh nghim thc tin tng ln ng ngha vi vic tip thu, lnh hi cc
chun mc o c da trn s phn tch, tri nghim ca c nhn.
HSTH lnh hi nhng chun mc v qui tc hnh vi, thay i c bn nhng
c im cm xc ging nh nhng qu trnh tm l khc, ty theo tng iu kin
ca hot ng hc tp m tnh cht xc cm cc em cng dn c thay i. Hot
ng ny lin quan vi nhng yu cu cht ch i vi nhng hnh ng phi hp,
k lut t gic, ch v tr nh c ch nh, tt c nhng yu t trn u nh hng
n cm xc ca cc em. HSTH rt t ho khi c giao nhim v, cc em c xu
hng t r thi v trch nhim trong thc hin cc chun mc hnh vi o c
trng hc. y l nhng c s tm l hnh thnh cc em nhn thc, hnh vi
o c da trn mt h thng nhng xc cm v tnh cm o c tch cc c
hnh thnh cc em thng qua qu trnh tham gia vo hot ng tp th (hc tp,
lao ng, vui chi, hot ng x hi,) m cc em l thnh vin.
1.2.3. Qu trnh gio dc o c cho hc sinh tiu hc
GD cho HSTH l mt qu trnh trong di vai tr ch o ca nh s
phm, HSTH t gic tch cc tham gia vo cc loi hnh hot ng v giao lu
nhm hnh thnh biu tng, khi nim o c; bi dng xc cm, tnh cm
o c; rn luyn k nng v hnh vi o c.
Bn cht qu trnh GD cho HSTH l qu trnh t chc cuc sng, t chc
hot ng v giao lu nhm gip cc em c nhn thc ng, c thi v hnh vi
ph hp chun mc o c, l qu trnh chuyn ha mt cch tch cc, t gic
nhng chun mc o c thnh nhn thc, thi , hnh vi v thi quen o c
cc em hc sinh.
Qu trnh GD cho HSTH din ra di cc tc ng gio dc phc hp t
nhiu pha, l nhng tc ng gio dc t gia nh, tc ng gio dc t nh
trng v x hi bao gm trong c nhng tc ng gio dc mang tnh t gic v
tc ng gio dc mang tnh cht t pht, c nhng tc ng tch cc v nhng tc

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

19

ng tiu cc. Nhng tc ng trn li bao gm nhiu yu t khc nhau, chng an


xen vo nhau chi phi n nhn thc, thi , tnh cm v hnh vi ca mi c nhn,
khi th h tr ln nhau cng to ra nhng nh hng tch cc ti ngi hc, nhng
cng c khi chng li lm v hiu ha kt qu ca nhau lm nh hng khng tt
n qu trnh gio dc hc sinh.
GD cho HSTH l mt qu trnh c tin hnh lu di v kh khn.
hnh thnh nn nhng phm cht o c cho HS i hi cc em hc sinh phi tri
qua mt thi k nhn thc, tri nghim, tp luyn v c u tranh vi bn thn trong
cuc sng. Qu trnh GD cho HSTH c din ra theo hng nhng kt qu
gio dc t c nhng giai on trc l c s, iu kin tin hnh qu trnh
gio dc o c nhng giai on tip theo. Bn cnh , nhng phm cht o
c mt khi c hnh thnh cng cha hn tr thnh nhng nt tnh cch bn
vng, bi n cng rt d b mt i nu cc em hc sinh khng kin tr tp luyn, nu
nh gio dc khng kin tr v bn b tin hnh nhng tc ng gio dc n h.
GD l qu trnh mang tnh c bit. Mi HSTH l mt ch th ca hot
ng t gio dc, tch cc v t gic rn luyn nhm hnh thnh nhng phm cht
mi ca nhn cch. Qu trnh chuyn ha nhng yu cu v chun mc o c
thnh nhn thc, xc cm v tnh cm o c, thnh thi v hnh vi o c
tng ng mi HSTH c nhng c th ring gn vi tng tnh hung gio dc
ring bit. Mi em HSTH l mt nhn cch, c nhng c im ring v nng lc
nhn thc, vn kinh nghim sng, nng lc hot ng, hon cnh gia nh, do
trc cng mt tc ng gio dc cc em s c nhng phn ng khng ging nhau.
c im ny th hin r vai tr ch th hot ng t gio dc ca cc em hc sinh.
Qu trnh GD v dy hc o c cho HS trong nh trng tiu hc c mi
quan h mt thit cht ch, h tr ln nhau. Khc vi cc qu trnh dy hc cc mn
hc khc, qu trnh dy hc mn o c c mt s c im: Qu trnh dy hc
o c mang nhng c im ca qu trnh GD. L qu trnh din ra vi nhng
tc ng gio dc phc hp t nhiu pha, chu s nh hng ca nhng tc ng
gio dc (vi tnh cht tc ng, mc tc ng v cng tc ng) t gia
nh, nh trng v x hi. L qu trnh din ra rt lu di kh khn v phc tp,
nhng kt qu dy hc giai on trc lm c s, lm tin cho giai on sau.

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

20

Qu trnh dy hc cc mn vn ha ch cn sau mt tit hc c th hnh thnh


c HS mt khi nim, mt cu trc ng php, hay mt cng thc Ton hc,
nhng trong dy hc o c khng th khng nh rng sau mt tit hc s
hnh thnh c hc sinh mt chun mc o c hay mt quy tc hnh vi
theo chun mc m phi tin hnh cng c thng xuyn lin tc nhiu ln sau
cc gi hc, trong cc hot ng gio dc khc th phm cht c hnh thnh
mi c tnh bn vng. Dy hc mn o c c thit k theo cc ch : Gia
nh, nh trng, bn thn v x hi, c lng ghp vi gio dc quyn v bn
phn ca tr em, do dy hc o c c ni dung, nguyn tc, phng php
thc hin ging vi ni dung, nguyn tc, phng php gio dc quyn v bn
phn ca tr em. Dy hc mn o c c mi quan h cht ch vi qu trnh
ging dy mn hc khc trong cc gi hc chnh kho v cc hot ng ngoi gi
ln lp. Qu trnh hnh thnh phm cht o c cho hc sinh khng ch din ra
di nhng tc ng ca dy hc o c m cn c din ra trong gi hc Ting
Vit, Truyn k Lch s, T nhin v x hi,... chu s chi phi ca cc chun mc
x hi, ca phong tc tp qun a phng, ca n np gia nh v c nhng nh
hng ca mi trng sng xung quanh cc em. Qu trnh dy hc o c mang
tnh h thng, tnh ng tm, tnh k tip, tnh lin tc. Tnh h thng ca dy hc
mn o c th hin trong chng trnh, ni dung ca mn hc, trong t chc
thc hin, qua vic kim tra, nh gi. Tnh ng tm th hin cng mt ch dy
hc nhng c tin hnh t lp mt cho ti lp nm vi mc tiu, ni dung v yu
cu ngy cng cao. Qu trnh dy hc o c khng n thun l qu trnh t chc
hot ng nhn thc cho hc sinh m cn l qu trnh t chc rn luyn cc k
nng, hnh vi ng x cho HS, l qu trnh to mi trng gip HS by t thi
quan im ca mnh trc nhng tnh hung o c t ra. Trong dy hc o c
GV cn coi trng khu thit k hot ng cho HS v t chc hot ng nhm gip
HS c c hi th nghim nhn thc, thi , hnh vi ng x ph hp vi cc
chun mc x hi. Cng vi vic t chc hot ng nhn thc nhm gip cc em c
s hiu bit i vi cc chun mc o c, GV cn a dng ha hnh thc t chc
hot ng nhm gip cc em rn luyn k nng ng x v by t thi ph hp
chun mc o c.

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

21

GD cho HSTH cung cp cho hc sinh nhng hiu bit ban u v mt s


chun mc hnh vi o c, php lut ph hp vi la tui HSTH, tp trung vo
cc quan h vi bn thn v cng ng, ngha ca vic thc hin cc chun mc
. Bc u hnh thnh thi trch nhim i vi li ni, vic lm ca bn thn;
t tin vo kh nng ca bn thn; yu thng ngi thn trong gia nh, bn b,
thy c gio, c thc bo v ngun nc v cy trng vt nui. Hnh thnh thi
t trng, t tin, yu thng tn trng con ngi; ng tnh vi vic lm ng,
khng ng tnh vi vic lm sai.
1.2.4. Cc con ng gio dc o c cho HSTH
1.2.4.1. Gio dc o c thng qua dy hc cc mn hc
Qu trnh dy hc, c bit l dy hc o c trang b cho HS nhng kin
thc c bn, n gin v t nhin, x hi,... cc em c c nhng nhn thc v
nhng chun mc o c c bn trong mi quan h vi bn thn; vi ngi thn
trong gia nh (ng b, cha m); vi mi trng t nhin. Qu trnh ny c t
chc thc hin thng qua h thng cc phng php dy hc, qua HS nhn thc
chun mc o c v chun mc x hi. Dy hc o c nhm gip HSTH c
nhng hiu bit ban u v chun mc o c, hnh thnh cho cc em k nng vn
dng mt s chun mc o c trong giao tip v ng x hng ngy. Dy hc o
c trng tiu hc thc hin ba nhim v: Cung cp cho HS nhng biu tng,
khi nim ban u v chun mc o c; Bi dng cho cc em xc cm, tnh
cm, nim tin v cc chun mc o c; Rn h thng k nng, hnh vi, thi quen
ng x ph hp vi quyn v bn phn ca tr gia nh, nh trng, x hi. Qu
trnh GD cho HSTH cn c thc hin thng qua ging dy nhng kin thc
o c lng ghp tch hp trong ni dung cc mn hc nh T nhin - X hi,
Truyn k lch s, Ting Vit, gip HS c c nhng hiu bit ban u v
chun mc o c, cch thc thc hin chun mc o c qua chuyn ha
nhn thc thnh hnh vi v thi quen ph hp chun mc o c.
1.2.4.2. GD thng qua t chc cc hot ng gio dc trng tiu hc
T chc HGDNGLL
T chc HGDNGLL l qu trnh c th ha nhng yu cu, nhim v
GD i vi cc em hc sinh, l qu trnh lm cho cc chun mc o c v

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

22

chun mc x hi gn gi vi hot ng thc ca cc em. Bn cnh , t chc cc


hot ng gio dc khc nh gi lao ng, tit sinh hot tp th, trong phm vi
nh trng s to mi trng thun li cho cc em rn ra phm cht o c ng
thi pht huy vai tr ch th tch cc ca cc em trong hot ng t gio dc. Thc
tin quan h x hi, hot ng ngoi gi hc m HS tham gia l ni thm nh li
kt qu ca cc gi hc o c ni ring, thm nh kt qu gio dc phm cht
nhn cch ca HS ni chung. Vi ngha trn t chc cc HGDNGLL gp phn
thc hin nhim v GD cho HS hiu qu. Trng tiu hc cn khai thc s dng
TCDG nhm thc hin ni dung GD trong t chc HGDNGLL gip cc em
hc sinh chuyn ha tch cc, t gic yu cu v chun mc x hi, chun mc o
c thnh hnh vi v thi quen tng ng.
T chc cc hot ng tp th
Hot ng tp th l mt ni dung t chc hot ng gio dc quan trng
trng tiu hc, h tr hot ng dy hc v cc hot ng gio dc khc trong trng.
Hot ng tp th trng tiu hc c thc hin di hnh thc tit cho c u tun
v tit hot ng tp th. Tit cho c u tun l hot ng c v tr xc nh trong thi
kho biu hng tun, ni dung ca hot ng c tnh cht bt buc HSTH nhm gio dc
thi , hnh vi nghim trang cho l Quc k, ht Quc ca, tnh yu T quc; rn thc
v thi quen t qun, m rng phm vi giao tip cho hc sinh.
trng tiu hc, tit hot ng tp th l tit hc chnh kho, c v tr xc
nh trong thi kho biu vo cui tun dnh cho sinh hot lp, Sao nhi ng. Hot
ng ny c tc dng nh gi cc hot ng, cng vic v nh hng t chc cc
hot ng tip theo ca lp, ca Sao nhi ng; rn luyn thc, nng lc t qun v
gio dc tinh thn tp th cho cc em hc sinh.
1.3. S dng tr chi dn gian nhm gio dc o c cho hc sinh tiu hc
1.3.1. Khi qut v TCDG
1.3.1.1. Khi nim tr chi, tr chi dn gian
i. Khi nim tr chi
Theo t in ting Vit, tr l mt hnh thc mua vui, c by ra trc
mt mi ngi; chi l mt t chung ch nhng hot ng lc nhn ri, ngoi

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

23

gi lm vic, mc ch l gii tr. T tr chi c hiu l nhng hot ng


nhm tho mn nhu cu sng ca con ngi, trc ht l gii tr [50; tr1070].
Theo quan im Gio dc hc, tr chi l phng tin pht trin nhn cch, l
hnh thc t chc cuc sng. i vi tr em tr chi l hot ng gip tr ti to cc
hot ng ca ngi ln v cc quan h gia h, nh hng nhn thc vt v
nhn thc x hi. Trong tr chi, nhu cu ca tr em v th lc, tr tu, o c v
tr c hnh thnh, tho mn, th hin v pht trin. Tr em c chi nn pht
trin, c pht trin, chi l hot ng ch o ca tr.
Tc gi Nguyn nh Tuyt xem tr chi ca tr nh nh l dng hot ng
phn nh mi quan h x hi, mi quan h gia con ngi - t nhin, l hot ng m
ng c chi nm trong qu trnh ch khng nm trong kt qu ca hot ng [74].
Tc gi ng Thnh Hng khai thc nh ngha Chi trong mi quan h gia s
chi, hot ng chi v tr chi. Theo tc gi th Chi l kiu hnh vi hoc hot ng
t nhin, t nguyn c ng c thc y l nhng yu t bn trong qu trnh chi m
ch th khng nht thit theo ui mc tiu v li ch thc dng mt cch t gic trong
qu trnh . Qu trnh chi c sc ht t thn v cc yu t tm l ca con ngi trong
khi chi ni chung mang tnh cht vui a, ngu hng, t do, ci m, th dn c
khuynh hng th nghim tm trng hoc to ra s khuy kha cho mnh [38;tr384].
Trn c s tc gi quan nim Tr chi l tp hp cc yu t chi c h thng v c
t chc v th lut hay quy tc chnh l phng tin t chc tp hp [38;tr392].
Khai thc chc nng c th ca tr chi nh l phng tin rn luyn nhng
phm cht c bn v th lc, v tr tu v tnh k lut, o c, lun l cho mi
ngi theo gi tr thm m, tc gi Phm Duy c cho rng: Tr chi v s chi
gip mi ngi rn luyn ch n lc mt cch thng minh, t ch, kin tr, bit
lm ch nhng xc ng mt cch c vn ha, lch s trc cc tnh hung thng
thua, th hin v p nhn cch ngi [18;tr51].
Trn c s k tha nhng quan im, nhng nh ngha khc nhau v tr chi
chng ti hiu: tr chi l mt kiu chi, mt dng hot ng gii tr, l mt hnh
thc phn nh cc mt lao ng, sn xut, sinh hot vn ho, c thc hin theo
quy c nhm tho mn nhng nhu cu v th cht v tinh thn ca con ngi.

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

24

ii. Khi nim tr chi dn gian


Tip cn TCDG nh l mt hin tng vn ha phc tp, tc gi Naegia
Nhiclaipvna gxeva xy dng nh ngha v TCDG: TCDG l tr chi c
hin thc ha da trn cc nguyn tc t nguyn trong cc iu kin c bit c s
tha thun, n c ph bin v truyn b rng ri vo thi im lch s no ca
s pht trin x hi v phn nh c cc nt c trng ca n, tr chi dn gian
c thay i do cc nh hng khc nhau ca x hi,... [98;tr34]. gxeva cho rng
x hi lun hin hu cc loi tr chi, v tr chi cng ging nh cc hin tng vn
ha no , cng chu s nh hng mnh m ca cc qu trnh lch s,...
Tc gi Nguyn nh Tuyt cp n TCDG tr em di gc hnh thc
lu gi TCDG gn mt thit vi nhng bi ng dao, loi tr chi ny c lu
truyn t ngi ny sang ngi khc, th h trc sang th h sau ch yu bng
hnh thc truyn ming v bt chc [74].
TCDG c cp n cc gc tip cn khc nhau, nhn chung c th
tng hp mt s im chung v TCDG nh sau: TCDG l tr chi ph bin trong
x hi v c ng o ngi tham gia chi, c lu truyn v ph bin rt rng
ri trong x hi bng hnh thc truyn ming v bt trc, phn nh i sng cng
ng dn c thuc tng khu vc nht nh.
Trn c s nhng quan nim v TCDG, chng ti hiu TCDG l mt loi hnh
hot ng c t chc, thc hin nhm mc ch vui chi, gii tr, nhn thc x
hi v t nhin, rn cc phm cht o c v k nng lao ng, TCDG c lu
truyn rng ri trong nhn dn bng hnh thc truyn ming v bt chc.
iii. S dng TCDG nhm gio dc o c cho HS tiu hc
Thut ng "s dng" bao hm trong n tnh mc ch ca s tc ng vo
i tng nhm to s chuyn bin nht nh no i tng tc ng da trn
nhng phng thc tc ng xc nh, qui trnh tc ng v nhng iu kin tc
ng c th. Nhng phng thc tc ng ny c xc nh trong nhng mi lin
quan gia: mc ch tc ng - ch th tc ng - i tng tc ng - iu kin tc
ng. S dng TCDG l qu trnh tc ng c mc ch, k hoch thng qua t
chc TCDG cho cc em hc sinh tiu hc nhm mc tiu, nhim v GD ra.

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

25

Ni khc i, s dng TCDG nh l phng php, phng tin v hnh thc thc
hin mc tiu v nhim v GD hc sinh trong nh trng tiu hc.
1.3.1.2. c im ca TCDG
TCDG gn lin vi l hi. i vi ngi Vit, tr chi lun gn lin vi l
hi, sau nhng thng ngy lm vic vt v, con ngi c nhu cu ngh ngi v gii
tr v vy l hi l mt hnh thc con ngi c th gin, ngh ngi cho nhng
ngy lao ng v ma v tip theo. Trong l hi, yu t thing ling l mt gi tr
vn ho ca i sng tinh thn ngi Vit, phng thc tn ti v lu truyn yu t
thing ling trong vn ho ngi Vit l l hi dn gian. L hi ra i v tn ti
trong sut chiu di lch s ca ngi Vit, l hnh thc sinh hot vn ho ph bin
ca h, Trong tnh nguyn hp ca n, l hi dn gian va l hot ng vn ho
tn ngng th cng thn linh, va l hot ng vui chi gii tr [2]. L hi phn
nh nt vn ho ca i sng tinh thn ngi Vit, lin quan n i sng cng
ng l cc l hi tn gio v vn ho trong phn hi bao gm cc tr chi gii
tr ht sc phong ph, hp dn. L hi bao gm hai phn, phn l v phn hi. Nu
nh l c tnh cht nghi l thing ling, tn gio th hi li l phn si ng nht,
l ni m cc tr chi mang tnh cht th gin c th hin, cng l lc m cc tr
chi c t chc, l thi im con ngi thy thoi mi, t do v vui v nht.
TCDG c ngun gc pht sinh t nhng c vng thing ling ca con ngi v
nng nghip (c vng cu ma; c vng phn thc, c vng rn luyn s nhanh
nhn kho lo sc mnh th cht,...) [58]. Xut pht t c vng cu ma l cc tr
chi to ra ting n m phng, ting sm vo cc hi xun nhc tri lm ma (cc
tr chi t pho,). Xut pht t c vng phn thc c cc tr chi: cp cu, th
l, nh o, nm cn, nhn u,... Xut pht t c vng rn luyn s nhanh nhn,
kho lo, rn sc kho v kh nng chin u c cc tr chi: chi trn gi, ko co,...
TCDG thng l nhng tr chi mang tnh cht tp th, tnh hp tc. V d
nh tr chi "Rng rn" ca tr nh khng gii hn s lng ngi chi, tham gia
vo TCDG tr phi thc hin lut chi, phi thc hin phi hp cng vi cc thnh
vin khc thc hin hnh ng chi, tr chi c xem l hiu qu nu s phi
kt hp gia ngi chi nhp nhng, n . TCDG mang tnh hp tc v ganh ua, s
ganh ua c phn nh trong nhng cuc u tng trng c t chc trong cc

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

26

x hi thi k tin s, nhc li nhng quan nim lng hp ca t duy nguyn thu.
T ch l nhng cuc thi ua mang tnh cht tng trng chng tr thnh nhng
cuc thi ti kho lo,... trong x hi ngy nay.
TCDG phn nh nhu cu chung ca cng ng v nhu cu c nhn do i
hi tnh hp tc gia nhng ngi chi trong cng thc hin mt nhim v, gii php
no m kt qu l tnh thi ua gia cc i chi. i vi bt k tr chi no th lut
chi, quy c chi cng l yu t to nn tr chi, to s lin kt ca tr chi.
TCDG c s m phng mi quan h x hi gia con ngi - con ngi trong
lao ng sn xut, con ngi - tn ngng, con ngi - t nhin,... do TCDG
phn nh nt sinh hot vn ho x hi ca con ngi, phn nh nhu cu nguyn
vng ca con ngi mang tnh cht vng min r nt.
TCDG c lu truyn t i ny sang i khc, t th h trc sang th h
sau, t a phng ny qua a phng khc di hnh thc truyn ming, bt
chc ln nhau. Cc TCDG thng rt d chi, tr c th chi sn nh, sn kho,
ti sn nh, do m TCDG mang tnh ph bin rng ri.
TCDG ca tr nh thng l nhng tr chi c li, gn lin vi nhng bi
ng dao, l nhng cu v ngn gn, c nhp iu, m thanh c s dng trong
khi chi. ng dao thng l nhng cu m ngha khng r rng, tn mn c
ghp li vi nhau khng theo mt lgic no. Trong cc tr chi th ng dao ch c
gi tr nht nh trong tr chi c th, khng tn ti c lp ngoi tr chi v l yu
t ngn ng b sung cho tr chi.
1.3.1.3. TCDG khu vc min ni ng Bc
Khu vc min ni ng Bc bao gm cc tnh Lao Cai, Yn Bi, Lng Sn,
Thi Nguyn, Tuyn Quang, H Giang, Bc Kn, Cao Bng l ni c tr v sinh
sng ca ng bo cc dn tc Kinh, Ty, Nng, Dao, HMng, Cao Lan, Sn Du,
trong nh c ti cc khu vc min ni, trung du ch yu l dn tc Ty, Nng, Dao,
HMng, Cao Lan, Sn Du, trong dn tc Ty, Nng l chim u th. Ni c
tr v sinh sng ca mi dn tc u gn vi nhng c im v iu kin t nhin
song c nhng c trng ring. Dn tc Kinh c tr nhng khu vc ng bng,
vng ni thp gn vi nn sn xut la nc; ngi Ty, Nng nh c xen k

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

27

khu vc trung du, min ni, ng bng, chuyn canh v la nc song phng thc
sn xut la nc c khc bit so vi phng thc ca ngi Kinh. Thc hin ch
trng chnh sch nh canh nh c i vi ng bo cc dn tc thiu s nn ngy
nay nhiu tc ngi khng cn sng ring l m tp trung nhiu dn tc cng nh
c trn mt vng dn n s giao thoa vn ha gia cc tc ngi trong qu trnh
sinh hot nh: nh hng qua li ln nhau trong trng trt, tc phong sinh hot, cc
tc l trong ma chay, ci hi, Do nhng c trng v nh c, sn xut, sinh
hot gn lin thin nhin hnh thnh cch ngh, cch ni, quan nim ca ng bo
dn tc v tr thnh nt vn ha mang bn sc dn tc. Truyn thng vn ha ni
bt ca cc dn tc l on kt, thng ngi, yu nc, tht th, mc mc, cht
phc, Mt trong nhng yu t tm l ni bt ca ng bo dn tc l tnh ngha,
trung thc, hin lnh, chm ch, y cng l mt trong nhng in hnh giao tip
v sinh hot ca cc dn tc khu vc min ni ng Bc. c trng vn ha ca
ng bo dn tc khu vc min ni ng Bc c th hin trong cc ngy l tt,
cc tc l trong cc l tt, l hi v trong tn ngng tc ngi nh: Tt rm thng
7, tt mng 3 thng 3, tt mng 5 thng 5, tt rm thng ging, quan nim trong
ma chay, ci hi.
TCDG l mt trong nhng yu t khng th thiu c trong l hi vn ha
dn gian ti cc khu vc min ni ng Bc, n tr thnh mt nt sinh hot vn ha
ca ng bo cc dn tc khu vc min ni ng Bc. L hi Lng Tng ca ngi
dn tc Ty l l hi n mng tt la mi ca b con, th hin mong mun ma
thun gi ha, ma mng ti tt bi thu, ngi dn c no m. Nhiu TCDG
c t chc trong l hi, th hin tn ngng phn thc ca ng bo nh tr chi
Tung cn, Ko co, i C kheo,...
Khng ging vi TCDG trong l hi, TCDG ca tr nh khng b gii hn bi
hnh thc l hi, cc em c th chi cc tr chi trn cnh ng trong thi gian rnh
ri nh trong lc i chn tru, chn b trn ng rung hoc sau nhng thi gian
ph gip cha m mt s cng vic gia nh. TCDG ca cc em nh mang tnh t do,
t nguyn, tip bin lch s do s chuyn giao gia cc th h, s di c ca ngi
dn to thnh. Nhng tr chi nh nh o, nh khng, nhy dy, n quan, truyn

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

28

th, tung cn, ng vai,... c cc em chi trong ng xm, trn sn nh, sn


trng hc, ngoi ng rung khng ph thuc vo c im vng min ca a
phng v TCDG l mt loi hnh rt d tip nhn i vi tr nh. i vi cc em
hc sinh nh th vic chi cc TCDG hon ton khng ph thuc vo khng gian l
hi, cng khng ph thuc vo c im dn tc bi s giao thoa gia cc cng
ng ngi, s chuyn tip gia cc th h, gia cc vng min do vy khng tn
ti TCDG con tr mang tnh tc ngi hay vng min ring bit. S khc bit gia
cc TCDG ca tr nh ch l tn gi, s linh hot ha lut chi (quy tc chi), yu
t ngn ng ca tr chi hoc thm ch l s thay i v yu cu i vi ngi chi.
Tr chi ca hc sinh tiu hc min ni thng gn vi t nhin, chng hn nh
trong tr chi nh chuyn th cng c chi l ci v th chuyn. Ci thng
l hn si to dng tung ln bt xung trong qu trnh ri th chuyn, th chuyn
c cc em t lm bng thn cy Gut, hoc thm ch l thn cy C nht.
TCDG ca HS nh gn mt thit vi mi trng thin nhin nh cnh ng,
bi c, ng xm, mt trn bng ca cc em din ra c khi mi i ch c 4
ngi hoc 2 ngi, qu bng l tri bi xanh (bng) va bt trn cy xung.
Hoc nh trong tr chi ng vai ca hc sinh nh, cc em rt thch th khi t mnh
ly l chui kh lm thnh lp hc, bn hc l tng hoc gc cy ngoi vn,
tt c mang li cho cc em cm gic hnh phc trong tr chi. chi trong cc
TCDG a dng v phong ph, c th l chi do cc em t to t chic l, v
c, vin si, v c gn cho cc chc nng nht nh theo tng tr chi c th.
1.3.2. C s s dng TCDG nhm gio dc o c cho HSTH
1.3.2.1. Chng trnh dy hc o c cho HSTH
i. Mc tiu dy hc mn o c
Cung cp cho hc sinh nhng hiu bit ban u v mt s chun mc hnh vi
o c, php lut ph hp vi la tui HSTH, tp trung vo cc quan h vi bn
thn v cng ng, ngha ca vic thc hin cc chun mc .
Hnh thnh cc k nng giao tip n gin theo nhng chun mc hnh vi o
c nh: k nng by t kin, thi ca bn thn i vi nhng quan nim hnh
vi, vic lm lin quan n chun mc hc; k nng la chn v thc hin cc hnh
vi ng x ph hp chun mc trong cc tnh hung n gin c th ca cuc sng.

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

29

Bc u hnh thnh thi trch nhim i vi li ni, vic lm ca bn


thn; t tin vo kh nng ca bn thn; yu thng ngi thn trong gia nh, bn
b, thy c gio, c thc bo v ngun nc v cy trng vt nui. Hnh thnh
thi t trng, t tin, yu thng tn trng con ngi; ng tnh vi vic lm
ng, khng ng tnh vi vic lm sai
ii. Ni dung dy hc mn o c trng Tiu hc
GD cho HSTH c thc hin trn c s ni dung chng trnh mn o
c. Chng trnh mn o c c xy dng trn c s m bo mc tiu ca
cp hc tiu hc ng thi chun b thit thc cho hc sinh hc tip trung hc c s,
do nhng chun mc hnh vi mang tnh cht t c s, nn tng cho s pht
trin tng lai.
Chng trnh mn o c qun trit nguyn l gio dc ca ng v Nh
nc Hc phi i i vi hnh, l lun gn lin vi thc tin, gio dc nh trng
gn lin vi gio dc gia nh v gio dc x hi, do thi lng l thuyt v thc
hnh mang tnh cn i, bi hc c thit k theo cu trc tng cng hot ng ca
hc sinh. Ni dung bi hc o c mang tnh ph qut, gn gi vi cuc sng hng
ngy ca cc em, phn nh cc mi quan h ca tr trong cc mi quan h sau:
Quan h ca tr i vi bn thn (t trng, gi li ha, t lm ly vic ca
mnh, ch vt kh, trung thc,...).
Quan h vi gia nh: Quan h vi ng b (quan tm chm sc ng b); Quan
h vi b m v anh ch em trong gia nh (hiu tho vi cha m, chm sc cha m
khi m au,...).
Quan h vi nh trng: Knh trng thy c, yu trng, yu lp, yu qu
bn b.
Quan h vi x hi vi mi trng xung quanh: Yu qu hng t nc, tn
trng, lch s ni cng cng, chp hnh nhng quy nh ca Php lut, gip
nhng ngi xung quanh, gi gn bo v mi trng,...
Cn c vo bn cht qu trnh gio dc o c cho hc sinh, l qu trnh
chuyn ha mt cch t gic nhng yu cu v vic thc hin cc chun mc o

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

30

c, thnh nhu cu th hin hnh vi v thi quen ng x ngi hc. V th dy


hc o c i hi phi i mi v phng php v hnh thc t chc dy hc
nhm pht huy tnh tch cc hot ng ca HS, huy ng s tham gia tch cc ca
cc em trong qu trnh hc tp.
Ni dung dy hc o c trong trng tiu hc c xy dng theo cu trc
ng tm. Cng mt ch o c c tin hnh xuyn sut t lp mt cho ti lp
nm vi yu cu ngy cng nng cao ph hp c im ca hc sinh. Kt qu dy
hc giai on trc s lm c s, lm tin cho giai on sau hay ni cch khc
ni dung hc tp ca lp di l c s lnh hi ni dung hc tp ca lp trn. Tuy
nhin c mt s ch ni dung khng c xuyn sut c th xut hin lp mt
v sau khng xut hin lp hai, ba m li xut hin lp bn. Ni dung mn
o c trng Tiu hc bao gm bn thnh phn c bn: h thng tri thc v
cc chun mc o c, h thng k nng ng x ph hp vi cc chun mc o
c, h thng kinh nghim sng to trong ng x x hi, h thng thi ph hp
vi chun mc o c. Bn thnh phn trn c mi quan h thng nht bin chng
vi nhau, b sung cho nhau nhm hin thc ho cc mc tiu v nhim v dy hc
o c [60] [65].
Ni dung dy hc o c phn nh cc mu hnh vi ca hc sinh trong cc
mi quan h gia nh, nh trng, x hi v vi chnh bn thn. Nhng ni dung
c xy dng trn c s cc gi tr o c truyn thng v nhng nh hng v
cc gi tr o c trong thi k mi ca ngi Vit Nam. l nhng mu hnh vi
m t mi quan h gia tr em vi ng b cha m v ngi thn trong gia nh, mi
quan h ca tr em vi thy c, bn b, vi trng, lp. Mi quan h ca tr vi
mi trng t nhin v mi trng x hi, vi qu hng, vi t nc,... ng
thi bao hm c mi quan h ca tr vi chnh bn thn: Lng t trng, t chu
trch nhim v cng vic ca mnh, thc i vi hc tp, rn luyn ca bn
thn,... Nhng mu hnh vi trn c th c hnh thnh, pht trin trong qu trnh
vui chi, tham gia hot ng ng vai theo ch , hot ng thc tin.
Ni dung mn o c trng Tiu hc gn lin vi ni dung quyn, bn
phn ca tr em v c th hin thng qua ni dung ca tng bi hc c th.

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

31

Nhng ni dung c th hin v phn nh thng qua bn nhm quyn ca tr


em v bn phn m tr em phi thc hin trong gia nh, nh trng v x hi. Ni
dung mn o c c tch hp vi ni dung gio dc quyn v bn phn ca tr
em trong gia nh, nh trng v x hi. Qua tng bi hc o c t lp mt cho
ti lp nm, ni dung quyn v bn phn ca tr em u c lng ghp thng qua
cc ni dung, cc hot ng, thng qua kim tra, nh gi tri thc, k nng hnh vi
ca tr.
iii. Phng php dy hc o c trng tiu hc
p ng yu cu i mi GD&T t ra i vi qu trnh dy hc nhm nng
cao hiu qu v cht lng ca hot ng dy v hc trong trng, vn i mi
phng php dy hc c t ra vi nh l nhim v v ni dung ca gio dc
nh trng trong giai on hin nay. i mi phng php dy hc trong nh
trng tiu hc c thc hin di nhng nh hng sau: Pht huy cao tnh
tch cc, ch ng sng to ca HS; Kt hp nhun nhuyn v sng to cc phng
php dy hc khc nhau ph hp mc tiu v iu kin ca thc tin; Pht trin kh
nng t hc ca HS; Kt hp hot ng c nhn vi hot ng nhm; Tng cng
k nng thc hnh; S dng phng tin k thut hin i vo dy hc; i mi
cch thit k bi dy, lp k hoch bi hc v xy dng mc tiu bi hc; i mi
kim tra nh gi kt qu hc tp ca HS [9].
Trn c s nhng nh hng chung v i mi phng php dy hc tiu
hc, dy hc mn o c trong trng tiu hc c tin hnh da trn h thng
cc phng php dy hc tch cc theo hng tng cng k nng thc hnh cc
chun mc o c cc em HS. Ni dung dy hc o c trng tiu hc c
truyn ti qua cc hot ng: ng vai, tr chi, x l tnh hung, k chuyn, iu
tra, c th, v tranh, xem tranh, bng hnh,... Vi nhng cch truyn ti bi hc
o c tr nn sinh ng v hp dn i vi cc em trong cc gi hc, vic tip
thu, lnh hi kin thc v chun mc o c tr nn nh nhng, d hiu, d thc
hin, khng mang tnh g p.
Nhng c im trn l c s, nn tng s dng TCDG nhm hnh thnh
cc phm cht nhn cch cho HSTH.

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

32

1.3.2.2. u th ca s dng TCDG nhm gio dc o c cho HSTH


i. Kh nng gio dc o c ca TCDG
Nghim tc thc hin lut chi l mt phm cht c hnh thnh hc sinh
khi tham gia tr chi, lut chi l yu t ti thiu buc cc em phi ghi nh c
tham gia chi. Mt HS c c nhm bn chp nhn, ng cho tham d hay
khng ph thuc ch yu vo vn em c nm c lut chi khng. Nu mt
em HS khng trung thc trong tr chi s khin cho nhng HS khc khng thoi
mi v dn n vic khng chp nhn v l do Chi xu, chng t khng chi vi
cu na. Tham gia vo TCDG, gia cc em c nhng rng buc gia cc c nhn
(ngi chi) trong hon cnh chi. S ph v quy c chi ca mt c nhn ng
ngha vi v th x hi trong tr chi ca em b gim st ng k, hoc gian ln
trong qu trnh chi s b nhm chi loi ra khi cuc chi. Nhu cu chi trong
nhm bn l mt nhu cu bnh thng i vi s pht trin tm l, nhn cch HS.
Chi trong nhm bn gip cc em c tha mn nhu cu chi, chi cng bn, nhu
cu giao tip x hi, iu ny gp phn khng nh v tr x hi ca cc em. Khi
nhm chi thit lp mt tr chi c cc thnh vin trong nhm hng ng cng
tham gia th vic mt ai khng c tham gia, hoc khng c s l s
trng pht to ln i vi em . Cc em hiu nu khng tun th quy c (lut
chi), nu khng c gng cc em s b cuc chi b ri v l iu cc em khng
h mun. C th ni s tham gia chi cng nhm bn l mt trong nhng hnh thc
v ng thi l phng tin hnh thnh cc phm cht o c cc em hc sinh
nh mt cch hu hiu trn c s "gp phn to dng nhn cch vn ho dn tc
cho tr em Vit Nam" [73, tr193]...
V tr x hi trong nhm bn ca HS c khng nh bng chnh hot ng
ca bn thn em . Mt em HS s c nhm bn nhn nhn nh mt th lnh
nhm hay mt thnh vin tch cc ca nhm m bn no cng mun chi cng bng
chnh hot ng v s tham gia ca em hc sinh vo hot ng tr chi. Chnh
s n lc c gng th hin tht tt vai chi ca mnh hoc thc hin tht tt k nng
chi ca mnh l iu khng nh a v x hi ca em trong nhm bn. ng thi
qu trnh cc em HS hc tp, thc hin tt vai chi, k nng chi l mt trong
nhng mi trng cho cc em rn luyn phm cht bn b, kin tr.

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

33

Cc em hc sinh tr nn thn thin vi bn chi v mi trng sng thng qua


cc TCDG. TCDG thc hin kt ni gia hin ti v qu kh, gia truyn thng hin i cho th h tr ang ngi trn gh nh trng tiu hc, vic thit lp v t
chc cc TCDG gia cc em nh din ra trong mi quan h gia cc em trc trong v sau khi chi. Bn thn vic chi cng nhau gia nhng em nh th hin
tnh cng ng, nhm x hi m trong s thn thin gia cc em nh l cht keo
kt dnh cn thit to tr chi. TCDG v vic chi cc TCDG ca tr nh ngy nay
mt mt phn nh nhu cu chi cc TCDG trong x hi hin i ng thi cng l
TCDG trong iu kin x hi hin i ch khng phi x hi c xa na. y cng
l mt trong cc vn nghin cu ca cc nh x hi hc, nh nghin cu vn ha
khi cp n nhu cu vui chi gii tr ca tr nh v ngi ln khu vc th
ngy nay.
Tham gia TCDG gp phn hnh thnh cho cc em HS tnh tp th, thc t
chc. Cc em nhn thc c mt iu c bn vai tr c nhn trong mt tp th, v
th c nhn trong vic to nn kt qu ca nhm (i chi) c bit l trong nhng
tr chi mang tnh cht cnh tranh. Chnh qu trnh c gng t c thnh tch
nht nh cho i (nhm) ca mnh gip cc em hnh thnh trch nhim c nhn i
vi tp th (i chi) ng thi hnh thnh cc em cm gic vui v, hnh phc khi
chi trn c s hnh thnh tnh cm thm m, tnh cm o c cho cc em trong
quan h bn b.
TCDG cn l mt trong nhng hnh thc phn nh nt vn ha ca mt cng
ng dn tc, thc t i vi tr nh th chi l mt hnh thc th hin cuc sng
ca chnh a tr, cng l c hi cc em bc l cch cm, cch ngh. T chc
cho hc sinh nh chi cc TCDG c ch ch gp phn hnh thnh cc em tinh
thn on kt, tnh cng ng, gip cc em sng thn thin vi mi ngi xung
quanh, vi mi trng t nhin.
Qua nghin cu chng trnh GD, chng ti nhn thy s dng TCDG
thch hp mt s ni dung GD u th:
Th nht, trong mi quan h vi chnh bn thn: Tham gia hot ng TCDG
cc em HS gi mt vai tr nht nh no trong mi quan h chi, v tr i hi

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

34

bn thn mi c nhn ngi chi cn phi c gng v n lc ht mnh thc hin


hnh ng chi hiu qu. mi mt v tr ngi chi u phi thc hin nhng
nhim v nht nh ca hon cnh chi - lut chi. Gn HSTH vi hot ng tr
chi s gp phn hnh thnh c mt s phm cht hnh vi o c m loi hnh
tr chi yu cu. Bn thn hot ng TCDG l mt mi trng c tnh nguyn
tc (lut chi) buc ngi chi tun th khi h - vi t cch l ngi chi tham d,
t nhng yu cu ca mi trng hot ng hnh thnh HS phm cht nh
tnh: kin tr, trch nhim, t gic, trung thc,
Th hai, trong quan h vi bn b: tham gia TCDG hoc hot ng s dng
TCDG khng ch l qu trnh cc em phi tun th lut chi m cn din ra hnh vi
giao tip trc - trong v sau khi tr chi hoc hot ng tr chi kt thc. Qu
trnh giao tip v trao i gia cc HS din ra cng c xem xt l mt trong cc
yu t cn thit hnh thnh k nng giao tip chun mc. Ngn ng m cc em
HS s dng giao tip trong qu trnh tham gia TCDG mang tnh t nhin, khng g
b chnh v th y l yu t thc trong cuc sng ca cc em. HS phi th hin
c tnh nghim tc ca s i hi lut chi, yu cu trong hot ng tr chi khi
n tham gia, s nghim tc (trung thc) c cc thnh vin khc ca nhm
chp nhn. Mi em c c nhm bn chp nhn hay khng chp nhn ca nhm
bn i vi mi c nhn ph thuc phn ln vo thi ca c nhn i vi
nhng ngi xung quanh.
Th ba, gio dc cho HS tnh cm gn b vi qu hng t nc. TCDG l
mt hnh thc sinh hot vn ha, i vi HSTH qu trnh tham gia tr chi trc
ht gip cc em thoi mi, th gin ng thi l yu t gn kt cc em hc sinh li
vi nhau hn. Bn cnh , chi cc TCDG gip cc em c c lng t ho dn
tc, t ho v nt vn ha qua TCDG, TCDG tr thnh biu tng vn ha ng
thi l k c p trong mi em hc sinh.
Thit k s dng TCDG c tc dng rn gia c nhn HS trong mi quan h
vi bn b, vi chnh bn thn n qua m hnh thnh c nhng hnh vi o
c ph hp. Bi trn thc t mi quan h bn b c thit lp, cng c vng chc
trong cc mi quan h chi gia cc tr vi nhau. S dng TCDG c th c s bin

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

35

i trong yu t ca tr chi nh yu cu cn t, quy c chi, nhm mc ch


ca nh s phm.
Bn cnh , s dng TCDG d t chc, TCDG mang tnh ph bin, n gin
trong khu t chc thc hin. TCDG a dng v phong ph v loi hnh tr chi, c
tr chi vn ng, tr chi tr tu, tr chi m phng, c loi tr chi thch hp
vi s lng ngi chi ng, cng c TCDG thch hp cho s lng ngi chi t.
Bn cnh cc TCDG thch hp cho t chc s dng trong phm vi nh trng,
nht l trong t chc cc hot ng tp th trng tiu hc.
ii. Mc tiu s dng TCDG
S dng TCDG nhm khai thc ti a kh nng GD ca TCDG i vi
HSTH. Vi t cch l phng php GD c cho HS, TCDG l yu t kt ni
HS vi cc chun mc o c mt cch t nhin thng qua thc hin cc tc
ng s phm hng n vic hnh thnh cc chun mc o c cho HS. Vic t
chc cc TCDG khng ch nhm mc ch gip HS c chi cc TCDG m thng
qua tr chi cc em c tri nghim chun mc o c trong thc tin, hnh
thnh phm cht o c trong mi quan h ca hot ng s dng. T chc s
dng TCDG l mt cch thc t nhin, hiu qu hnh thnh cho HSTH nhn thc,
thi v hnh vi ph hp chun mc o c, chun mc x hi. Tip cn mc
tiu s dng TCDG trn c s chc nng x hi ca TCDG:
Thc hin chc nng gio dc: TCDG a ngi chi tham d vo mt hnh
thc t chc hot ng gio dc t nhin theo phng thc ring ca n. Qu trnh
hc sinh tham d vo tr chi cng l qu trnh cc em tm kim nhng cu tr li
cho chnh bn thn nh: Bng cch no?, C khc phc c tr ngi ny
khng?, v cng chnh cc em l ngi tm ra cu tr li (hnh thnh trong
nhng iu kin v hon cnh ca tnh hung chi c th). y chnh l nhng c
s hnh thnh thc t gic chp hnh ni quy nh trng, ni quy hc tp, iu
l nh trng v php lut sau ny ngi hc. Bn cnh , tham gia vo tr chi
cn gp phn hnh thnh v pht trin cc em tnh t chc, thc k lut ca tp
th trong nhm bn cng chi. Tr chi theo nhm v sau l cc dng hot
ng khc ca tp th hnh thnh cc em hc sinh nhng k nng cn thit ca
hnh ng tng h x hi, k nng tun th k lut tp th [98;tr53].

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

36

Thc hin chc nng giao tip: Trong mt s tr chi giao tip cn l thuc
tnh chi phi qu trnh chi m tr chi ng vai l mt in hnh, hiu qu ca tr
chi ph thuc ch yu vo mi quan h giao tip do nhng ngi chi thc hin.
Yu t giao tip khng ch c din ra trong tin trnh chi m n cn c din
ra trc - trong - sau khi tr chi kt thc. Giao tip l mt trong cc yu t cn
tr chi c tin hnh, c duy tr v pht trin ng thi cng l yu t kt ni
bn cng chi vi nhau.
Thc hin chc nng vn ho: TCDG t n l mt hnh thc sinh hot vn
ha, phn nh mi quan h gia con ngi - con ngi. Khng ai bit mt cch
chnh xc TCDG xut hin khi no, do ai xng, m l mt hnh thc vn ha
rt t nhin c ny sinh v tn ti cng s tn ti v pht trin ca cng ng
ngi, tc ngi nht nh nh gxeva nhn nh Tr chi l mt b phn khng
th tch di ca tng vn ha, trong c vic gio dc v gio dng hc sinh
[80;tr46]. S dng TCDG nh l phng tin hoc l hnh thc gio dc tr ng
ngha vi vic xc nh s ph hp ca ni dung, hnh thc gio dc trong khng
gian vn ha ca tr chi qua cc em t khm ph, pht trin nhn cch.
Thc hin chc nng gii tr: Tr chi l mt hnh thc gii tr tch cc v hiu
qu mang li nim vui, s hng khi cho cc em HS, gii to nhng cng thng v
mt thn kinh sau nhng gi hc tp v lao ng cng thng. Tr chi gip cc em
vt qua c s lo lng, bt an, s s hi, thiu tin tng vo bn thn, khng t
ch trong giao tip, em li c hi cho mi c nhn t th hin mnh nhm t
kt qu tt nht trong mi mi quan h.
Khng cn gi vai tr v v tr nh l dng hot ng ch o giai on la
tui mu gio nhng i vi HSTH th hot ng vui chi vn l mt nhu cu
khng th thiu i vi s pht trin tm l, nhn cch ca cc em. T chc cho HS
vui chi trong trng hc di nhiu hnh thc, ni dung s gp phn thc hin tt
nhim v v mc tiu gio dc ca bc hc, nng cao cht lng v hiu qu ca
cng tc gio dc hc sinh. TCDG a dng v ni dung, hnh thc phong ph, gn
lin vi mi trng t nhin, mang tnh cng ng do rt c u th trong hnh
thnh cc phm cht o c cho HSTH nh: tnh tp th, tnh k lut, thc t
chc, k nng giao tip trong nhm bn, k nng iu phi mi quan h gia li ch
c nhn v li ch nhm. Quy c chi (lut chi) l yu t mang tnh ng theo

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

37

thi gian, gn vi c im vng min, chnh quy c chi l phng tin gio dc
phm cht o c cho cc em thng qua s phc tng quy tc chi.
S dng TCDG c u th trong gio dc cho HSTH thc cng ng, tinh
thn hp tc khi tham gia vo mt s TCDG nht nh. Bn cnh cc TCDG
thng n gin v d t chc, thun li trong s dng v t chc ti cc trng
hc. Vi ngha trn vic s dng TCDG GD c ngha to ln trong gio
dc HSTH.
iii. Ni dung s dng TCDG
S dng cc TCDG to hng th hc tp cho hc sinh khi bc vo gi hc lm
ph v tng bng ngn cch gia GV vi HS, gim s cng thng ca gi hc ng
thi gio dc mt s phm cht o c cho hc sinh nh: Tnh trung thc, c tnh
nhng nhn, chia s vi bn, tinh thn on kt, ch vt kh,...
S dng cc TCDG c tnh cht sng to gp phn hnh thnh hc sinh s
kho lo ca i tay, tnh cm thm m, c bit l thi coi trng sn phm ca
hot ng lao ng. Bn cnh thng qua nhm tr chi ny gp phn hnh thnh
v pht trin c tng tng sng to phong ph cc em. Vic s dng TCDG
a HS vo khng gian tr chi c bit thng qua hnh thnh nhng xc cm,
tnh cm thm m, tnh cm o c cho cc em.
Khai thc TCDG nhm GD cho HSTH c bit u th i vi ni dung gio
dc cc chun mc o c trong mi quan h bn b, tnh k lut, thc tp th,
trn trng gi tr lao ng, Vic t chc khng gian vn ha cho mt s TCDG
gip cc em nhn thc c ngha nhn vn, ngha vn ha ca nhng tr chi
ny, ng thi hnh thnh tnh trch nhim ca cc em trc cc gi tr vn ha. S
dng TCDG tha mn nhu cu vui chi ca cc em HS ng thi gio dc cho cc
em tnh cm xc cm o c tng ng trong qu trnh tham gia hot ng.
1.3.3. S dng TCDG nh l phng php gio dc o c cho hc sinh tiu hc
S dng TCDG thc hin gio dc o c cho HSTH nhm khai thc ti a
kh nng gio dc ca loi hnh tr chi ny trong thc tin. Vi t cch l phng
php gio dc o c cho HS, TCDG l yu t kt ni HS vi cc chun mc o
c mt cch t nhin thng qua thc hin cc tc ng s phm hng n
vic hnh thnh cc chun mc o c cho HS. Vic s dng TCDG khng ch
gip cc em HS c chi cc TCDG m thng qua yu t tr chi cc em c

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

38

tri nghim chun mc o c trong thc tin, trong mi quan h chi qua hnh
thnh phm cht o c. T chc TCDG nh l mt cch thc t nhin, hiu qu
hnh thnh cho cc em HSTH v nhn thc, thi v hnh vi ph hp chun mc
o c, chun mc x hi.
Cn c vo mc ch, nhim v v ni dung GD xc nh phng
php s dng tr chi dn gian. S dng TCDG nhm mc ch khi ng, to
hng th ban u ca ngi hc i vi 1 gi hc, hot ng trng tm khc th
TCDG c s dng nh l mt phng php hot ng khi ng; hoc nu thc
hin s chuyn tip gia cc dng hot ng trong 1 tit hc, t chc HGDNGLL
th s dng TCDG nh l phng php chuyn tit hot ng, hoc hnh thnh
k nng hnh vi th l phng php hnh thnh k nng hnh vi. Gn vi tng
phng php l h thng cc phng tin cn thit phc v qu trnh s dng tr
chi dn gian nhm gio dc o c hiu qu. Nh th, TCDG nh l phng
php hnh thnh cc phm cht nhn cch tch cc cho cc em hc sinh.
1.3.4. Hnh thc s dng TCDG nhm gio dc o c cho HSTH
1.3.4.1. S dng TCDG trong dy hc mn o c
Dy hc mn o c trong trng tiu hc c thit k di dng t chc
hot ng nh: ng vai x l tnh hung, tho lun, do s dng TCDG nhm
GD cho HSTH c thit k di dng t chc hot ng. Hot ng s dng
TCDG cn phi c xy dng v thit k ph hp vi mc tiu v ni dung bi
hc di hnh thc mt tit hc chuyn bit hoc l mt phng php h tr cc
phng php dy hc khc trong dy hc mt tit hc.
1.3.4.2. S dng TCDG trong hot ng ngoi kha
Hot ng ngoi kha l hot ng gn lin mn hc thc hin nhim v b
tr hot ng dy hc gn ni dung mn hc ca gi ln lp. Dy hc mn o
c trong trng tiu hc mang nhng nt c th ca qu trnh GD bi l
GD cho HSTH khng gii hn trong phm vi tit hc o c m c h tr
thng qua t chc cc hot ng ngoi kha v cc hot ng gio dc ca nh
trng. S dng TCDG c u th trong t chc hot ng ngoi kha i vi ni
dung ging dy mn o c, to mi trng v phng tin hnh thnh nhng
chun mc o c cho hc sinh m cc gi hc ni kha khng u th. Hot
ng ngoi kha a dng v hnh thc t chc v ni dung thc hin, khng nht

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

39

thit thc hin ch mt ni dung ca 1 bi hc o c trn lp. Hot ng ngoi


kha trong trng tiu hc c thit k di hnh thc thi tm hiu, hot ng
theo nhm, hi vui hc tp, hot ng theo ch , Cn c vo mc ch v ni
dung gio dc o c, thit k s dng TCDG di hnh thc t chc hot ng
ngoi kha cho ph hp nhm chuyn ti ni dung gio dc o c cho HS.
1.3.4.3. S dng TCDG di hnh thc t chc HGDNGLL
HGDNGLL thc hin s ni tip gia hot ng l lun khoa hc vi hot
ng thc tin, thc hnh ca hc sinh, s ni tip gia hot ng dy hc cc mn
hc vn ho trn lp vi cc hot ng thc tin ca cc em nhm gip cc em
chuyn ho tch cc nhn thc thnh nim tin, thnh hnh vi, k nng thnh thi quen.
Mc tiu ca HGDNGLL trng tiu hc nhm cng c, b sung kin
thc hc trn lp, hnh thnh v pht trin cc em cc k nng c bn, pht huy
tnh t gic, tch cc, bi dng v hnh thnh cc em thi ng n i vi
cc hin tng t nhin v x hi, trch nhim i vi cng ng, i vi mi
trng t nhin i vi bn thn
T chc HGDNGLL trng tiu hc c tin hnh thc hin theo cc
ch im, ni dung ch im c xy dng v t chc thc hin theo hng ng
tm m rng, ph hp vi c im nhn thc ca HS theo khi lp, tui. Mi
mt ch im gio dc c t chc thng qua nhiu hot ng trong s dng
TCDG l mt trong nhng hot ng c la chn thc hin ch im gio
dc, nh vy s dng TCDG l hnh thc, phng php t chc HGGDNGLL.
Kt hp s dng TCDG di hnh thc t chc hot ng vui chi. S dng
TCDG vo trong t chc hot ng vui chi cho HSTH c vn dng theo hai
hng: Hng th nht, GV t chc cho cc em hc sinh c tham gia chi cc
TCDG vo nhng ni dung vui chi mang tnh cht tp th nh trong gi th dc
hoc trong gi gii lao gia bui hc. Vi hng thc hin ny nhm thay i mi
trng hot ng, thay i trng thi lm vic v vn ng ca c th sau mt
khong thi gian hc tp cng thng mang li s thoi mi, th gin cho cc em
thc hin nhng ni dung hc tp tip theo. Hng th hai, GV t chc thc hin
HGDNGLL theo hnh thc hot ng vui chi trong TCDG l mt yu t cu
thnh ca hnh thc t chc, thng qua thc hin mc tiu HGDNGLL.

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

40

Thi tm hiu TCDG l mt hnh thc t chc HGDNGLL gn vi tng ch


, nhng cng c th c s dng ngay trong cc tit hc dnh cho a phng
trong chng trnh t chn, nhm tng cng gio dc bn sc vn ha dn tc cho
hc sinh. Hnh thc thi tm hiu gm hnh thc thi sn khu v hnh thc thi tm
hiu thng qua bi vit hoc sn phm hot ng ca hc sinh.
Tiu kt chng 1
1. Nghin cu s dng TCDG nhm GD cho HSTH gii quyt hai nhim
v: Th nht, gip HSTH tip cn vi TCDG trong iu kin ca x hi hin i.
Th hai, tip cn s dng TCDG nh l mt phng thc GD cho cc em HS
trong trng tiu hc hiu qu.
2. GD cho HSTH l mt qu trnh i hi tnh h thng, thng xuyn v
lin tc ca nhng tc ng gio dc, s tp trung ca cc ngun lc gio dc trong
x hi. Trong qu trnh gio dc, nhng phm cht ca nhn cch ch c hnh
thnh cc em hc sinh khi c gn mt thit vi hot ng ca cc em trong thc
tin cuc sng, trong hot ng hc tp v giao lu. Do vic xy dng, thit k
ni dung v hnh thc t chc hot ng gio dc m bo tnh t nhin s l mi
trng v l iu kin cn thit hnh thnh nhng phm cht o c cc em.
HSTH sng v hc tp trong iu kin ca x hi hin i, cc em c lm quen
vi cc loi tr chi v hnh thc gii tr mang tnh k thut v cng ngh cao to
nn mt xu hng gii tr mang tnh thi i, nhng iu kin ny nh hng khng
nh ti vic hnh thnh nhn cch cc em.
3. Nghin cu v xy dng h thng l thuyt s dng TCDG nhm GD
cho HSTH gp phn l gii vn trn ng thi m ra mt hng nghin cu
mi: nghin cu TCDG v vai tr ca n trong x hi hin i, nhng thay i ca
TCDG trong iu kin hin nay v vn tip cn s dng TCDG nhm GD
cho cc em HS trong trng tiu hc. Vi ngha , s dng TCDG nhm GD
cho HS s gp phn tch cc trong thc hin mc tiu v nhim v gio dc ca bc
hc, nng cao cht lng v hiu qu GD cho cc em hc sinh ni ring, gio
dc phm cht nhn cch th h tr ni chung.

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

41

Chng 2
THC TRNG S DNG TR CHI DN GIAN NHM GIO DC
O C CHO HC SINH TIU HC MIN NI NG BC
2.1. Khi qut v kho st thc trng
2.1.1. Khi qut v khch th kho st
Khu vc min ni ng Bc bao gm cc tnh Lng Sn, Thi Nguyn, Bc
Giang, Qung Ninh, Tuyn Quang, H Giang, Cao Bng, Bc Kn. L khu vc min
ni v trung du, tp trung nhiu ng bo dn tc sinh sng nh dn tc Kinh, Ty,
Nng, Cao Lan, Sn Ru, Dao, HMng, nhng c im ny to nn yu t vn
ha c trng ca vng ng Bc. HSTH min ni ng Bc l con em cc dn tc
Kinh, Ty, Nng, Cao Lan, Sn Ru, Dao, HMng, trong hc sinh thuc nhm
dn tc Ty, Nng chim t l ch yu. Cc em HS l ngi dn tc, trong giao tip
cc em cn nht nht c bit l khi giao tip bng ting ph thng do vn ngn ng
ph thng ca cc em cn hn ch, cn chu nhiu nh hng ca ngn ng tc
ngi. Cc em HSTH min ni ng Bc hn nhin, v t, tht th, chn tnh, mc
mc trong tnh bn v y cng l nhng phm cht nhn cch in hnh ca cc em
trong giao tip v ng x vi nhng ngi xung quanh.
Trong iu kin hin nay, cng vi s pht trin ca CNH - HH t nc
v ang lm cho tc th ha din ra nhanh, mnh lm xut hin nhng khu
dn c tp trung ng c nh th x, thnh ph, th trn. i sng ca ng bo
dn tc khu vc min ni ng Bc Vit Nam cng c nhiu chuyn bin v i
sng vt cht, v phong tc tp qun, v quan nim cng nh i sng vn ha
trong sinh hot hng ngy v tn ngng. S pht trin ca x hi hin i cng
nhng thnh tu ca khoa hc k thut, truyn thng, v ang to nn nhng
nh hng khng nh i vi HS la tui tiu hc trn khp cc vng min t
nc ni chung HSTH min ni ng Bc Vit Nam ni ring. S tc ng ny
v ang to nn khong cch ln gia kinh nghim sng, k nng sng ca cc em
HSTH v s du nhp ca vn ha phng Ty ang len li vo cc lng qu, xm
nh, thn bn v to nn nhng h ly khng nh i vi s pht trin nhn cch

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

42

hc sinh. Trong bi , sc p ca nhng tc ng mang tnh cht ton cn ang t


ra nhng thch thc mi i vi s pht trin kinh t x hi th cng tc gio dc
th h tr cn c bit c quan tm trn cc phng din: iu kin thun li thc
hin x hi ha gio dc, cng bng gio dc, ra yu cu cao i vi nhn cch
th h tr, xy dng chnh sch gio dc hp l, xy dng bin php gio dc ph
hp i vi nhm i tng khc nhau, tnh n yu t truyn thng v bn sc vn
ha dn tc trong qu trnh i mi v hin thc ha cc ch trng v gii php
gio dc
2.1.2. Mc tiu kho st
nh gi thc trng nhn thc ca CBQL v GV v vn s dng TCDG
nhm GD cho HSTH; thc trng s dng TCDG nhm GD cho HSTH min
ni ng Bc; Xy dng c s thc tin lm cn c xut bin php s dng
TCDG nhm GD cho HSTH min ni ng Bc.
2.1.3. Phng php kho st
Phng php iu tra bng ankt: Kho st trn CBQL v GV tm hiu
nhn thc v thc trng t chc TCDG trong nh trng tiu hc hin nay; Kho st
HS nhm nh gi v nhn thc, hng th ca cc em i vi vic s dng TCDG
trong nh trng, nh gi mt s biu hin o c ca cc em HS.
Phng php phng vn: trc tip phng vn i vi mt s cn b QLGD,
GV v HS, c bit l cc GV lm cng tc tng ph trch i.
Phng php tng kt kinh nghim thc tin: Trong gii hn ca lun n,
vic tin hnh tng kt kinh nghim thc tin ch yu c tin hnh thng qua
thu thp v x l bo co tng kt kinh nghim hot ng i, phong tro hot
ng ca nh trng.
2.1.4. i tng kho st
Kho st trn CBQL, GV tiu hc ti cc tnh Cao Bng, Bc Kn, H Giang,
Thi Nguyn vi tng s: 738 GV. Kho st trn HS lp 4, 5 ti cc cc tnh Cao Bng,
Bc Kn, H Giang, Thi Nguyn vi tng s HS l 600 em nhm thu thng tin h
tr cho qu trnh nghin cu lun n.

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

43

2.2. Thc trng s dng TCDG nhm GD cho HSTH min ni ng Bc


2.2.1. Thc trng nhn thc v s dng TCDG nhm GD cho HSTH
2.2.1.1. nh gi v u th s dng TCDG nhm GD cho HSTH
Bng 2.1. nh gi ca GV v u th s dng TCDG nhm GD
Khu vc KS

STT

u th

Phn vn

Khng u th

SL

SL

SL

Bc Kn

170

93.41

10

5.49

1.10

Cao Bng

194

97.00

3.00

0.00

H Giang

179

93.23

13

6.77

0.00

Thi Nguyn

156

95.12

16

9.76

0.00

Tng

699

94.72

45

6.10

0.27

C 94,72% GV c hi khng nh s dng TCDG c u th cao i vi


GD cho HSTH, kt qu kho st Bc Kn, Cao Bng, H Giang, Thi Nguyn
cho thy vic s dng TCDG c nh gi cao trong cng tc GD cho HS nh
vi t l chn l: 93,41%; 97,00%; 93,23%; 95,12%. Kt qu kho st gp phn
khng nh u th s dng TCDG trong gio dc HSTH, c bit l i vi nhim
v GD cho HSTH giai on hin nay.
2.2.1.2. Nhn thc v mc ch s dng TCDG trong gio dc HSTH
S dng TCDG trong trng tiu hc nhm cc mc ch Gio dc tnh cm
o c cho HS trong mi quan h bn b khi tham gia hot ng tr chi
(73.17%), mc ch Gp phn c th ha nhng chun mc o c u th
(66.94%). S dng TCDG to hng th cho hc sinh bt u tit hc o c
ch c 10.16% kin khng nh tng t chc thc hin. Nhn chung cc GV
u nh gi cao v mc ch s dng TCDG trong cng tc GD cho HSTH, cc
thng tin a ra kho st c nh gi mc tng i vi t l chn TB l
54.57%. Mc d kt qu nh lng khng cao nhng cng phn nh mt thc t:
GVTH nhn thc c mc ch s dng TCDG trong gio dc hc sinh, y
cng l nhng nh hng rt cn thit v mt nhn thc t chc s dng TCDG
nhm gio dc HSTH.

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

44

Bng 2.2. Nhn thc mc ch s dng TCDG trong gio dc HSTH


Thi
Mc ch

STT

To hng th cho hc sinh bt u tit hc


o c
Gio dc tnh cm o c cho HS trong mi
quan h bn b khi tham gia hot ng tr chi
Gip cc em HS chuyn ha chun mc o
c mt cch t nhin
Gp phn c th ha nhng chun mc o
c u th
To mi trng cho cc em c tri nghim
nhng chun mc o c u th
To c hi cho hc sinh c lnh hi chun

Cao

Bc

Nguyn Bng Giang Kn


(%)

Chung
(%)

(%)

(%)

(%)

7.93

12

13.02 7.14 10.16

60.98

75

75.52 79.67 73.17

59.76

61.5 68.23 59.89 62.47

79.27

54.5 75.52 60.44 66.94

54.88

44.5 52.08 52.20 50.68

48.78

50

55.21 53.85 52.03

quyt nhim v GD cho hc sinh thng 60.98

67

53.13 71.43 63.14

mc o c gn vi hnh ng tr chi
Tha mn nhu cu vui chi ng thi gii

qua s dng TCDG


a dng ha hnh thc GD trng tiu
8

hc trn c s ni dung chng trnh mn

34.76

61.5 46.35 42.86 47.02

60.37

60.5 46.88 43.96 52.85

o c
9

Gp phn lm cho cc chun mc o c tr


nn gn gi vi cc em hc sinh
Kch thch, pht huy cao vai tr ch th t

10 gio dc ca cc em HS trong qu trnh rn

73.78

67

55.73 73.63 67.21

luyn chun mc o c
54.15

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

55.35 54.17 54.51 54.57

http://www.lrc-tnu.edu.vn

45

2.2.1.3. Nhn thc v ni dung GD thch hp qua s dng TCDG


i. nh gi s ph hp ca TCDG i vi cc ch GD
Bng 2.3. nh gi s ph hp ca TCDG trong thc hin cc ch GD
STT

Thi

Cao

Bc

Nguyn

Bng

Giang

Kn

83.54

82.50

83.33

84.62

83.47

Ch GD

Quan h ca hc sinh vi chnh bn thn

Chung

Quan h vi gia nh

34.15

35.00

40.10

27.47

34.28

Quan h vi nh trng

48.17

40.00

33.85

43.96

41.19

82.93

80.00

75.52

71.43

Quan h vi x hi, vi mi trng


xung quanh

77.37

GD cho HS trong trng tiu hc gn vi 4 ch , t chc hot ng gio


dc o c cho HSTH c gn vi 4 ch ny. Tm hiu nh gi ca cc GV
v s ph hp ca s dng TCDG trong thc hin 4 ch trong ni dung chng
trnh GD. Phn ng GV u ng : s dng TCDG thch hp trong thc hin
ch gio dc 1 v 4. S dng TCDG thch hp trong gio dc cho HS ni dung
cc chun mc o c trong mi quan h ca cc em vi chnh bn thn (83.47%),
gio dc cho hc sinh cc chun mc o c trong mi quan h vi x hi, vi
mi trng xung quanh c 77.37% kin GV chn, trong mi quan h gia cc em
HS vi gia nh c 34,28% v i vi ni dung quan h vi nh trng c 41,19%
GV la chn. Nhn chung cc GV khi a ra kin trc cc vn c hi u
cho rng nhm ni dung GD thuc ch 1 v nhm ni dung thuc ch 4
u th hn c thng qua s dng TCDG. Cc GV cng gii thch rng yu t lut
chi trong cc TCDG d c s gia cng hay khng c s gia cng ca nh s phm
u c tc dng gio dc cc em hc sinh trong mi quan h ca cc em HSTH vi
chnh bn thn cc em y,...

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

46

ii. Nhn thc v ni dung GD thch hp cho HSTH qua s dng TCDG
Bng 2.4. Nhn thc mt s ni dung GD thch hp qua s dng TCDG
Cao
Bng

H
Giang

Bc
Kn

STT

Ni dung

Thi
Nguyn

Hnh thnh hnh vi giao tip ph hp


chun mc o c

82.93

60.00 82.29 62.64 71.54

Hnh thnh tnh cm qu mn bn b

65.85

50.00 72.92 54.95 60.70

HS bit chp hnh ni quy, quy nh lp hc

80.49

61.50 84.38 62.09 71.82

Hnh thnh tinh thn trch nhim i vi


cng vic c nhn

51.22

40.50 36.98 50.00 44.31

Yu qu bn b, c gio, ngi thn trong


gia nh

100

90.00 95.31 81.87 91.60

C hnh ng chi thn thin cng bn b


trong lp

81.71

75.00 75.52 54.40 71.54

Bo v ti sn, dng ca lp hc,


trng hc

80.49

54.50 85.94 41.76 65.31

T lm ly mt s cng vic va sc
khng li vo ngi khc nh cha m,
ng b

80.49

57.50 72.40 46.70 63.82

C thi thn thin vi bn b trong khi


chi, trong hot ng

81.71

69.00 77.08 71.43 74.53

10

C hiu bit v quan h bn b, vai tr ca


n trong cuc sng v hc tp ca cc em

69.51

48.00 70.31 47.25 58.40

11

Bit hnh ng, ng x trong tnh hung


thc ca mi quan h bn b

69.51

62.50 76.56 43.96 63.14

12

Hnh thnh xc cm, thi tch cc trong


giao tip vi bn b hoc ngi ln tui

85.37

80.00 82.81 81.32 82.25

Chung

C 91.60% GV thng nht ni dung GD cho hc sinh: hnh thnh tnh


cm yu qu i vi ngi thn xung quanh cc em nh b m, thy c gio, ng
b, bn b,... Bng s liu cho thy t l GV nhn thc tng i cao i vi cc ni
dung GD cn li nh: Thc hin ni quy trng hc, lp hc (71.82%); Giao
tip vi bn b ph hp chun mc o c v Hnh ng chi thn thin vi bn
(71.54%); Cn hnh thnh cc em hc sinh nh nhng xc cm tch cc khi thc
hin hnh vi v thi ng trong cc mi quan h (82.25%), t l thu c qua

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

47

kho st ti Bc Kn l 81.32%, Cao Bng l 80.00%, H Giang l 82.81% v Thi


Nguyn l 85.37%. Tuy nhin ni dung Hnh thnh tnh trch nhim hc sinh i
vi hnh ng v cng vic c nhn li khng c nh gi cao (44.31%). Qua
kho st kt hp phng vn chng ti nhn thy GV tiu hc cho rng ni dung
GD cho cc em HS cn phi bt u t gio dc tnh cm, xc cm tch cc i
vi nhng ngi thn xung quanh cc em, hnh thnh vi ng x ph hp, bc u
hnh thnh tnh trch nhim trong phm vi v cng vic ph hp la tui, iu ny
hon ton ph hp vi ni dung GD c xy dng trong chng trnh GD
bc tiu hc, ph hp vi c im la tui ca cc em.
2.2.1.4. Nhn thc v hnh thc s dng TCDG nhm GD cho HSTH
Bng 2.5. Nhn thc v hnh thc s dng TCDG nhm GD
cho HSTH
Hnh Thi Nguyn

Cao Bng

H Giang

Bc Kn

Chung
T.b

thc

354

70,8

310

62

570

114

260

52

1494

298,8

603

120,6

810

162

620

124

550

110

2583

516,6

434

86,8

578

115,8

573

114,6

396

79,2

1981

396,2

445

89

5536 107,2

460

92

362

72,4

1803

360,6

293

58,6

552

408

81,6

266

53,2

1519

303,9

110,4

Ghi ch:
1: Kt hp s dng TCDG trong dy hc trn tit hc
2: S dng TCDG trong t chc hot ng vui chi
3: S dng TCDG trong t chc HGDNGLL
4: S dng TCDG kt hp hot ng vn ho, vn ngh th dc th thao
5: S dng TCDG trong t chc hot ng ngoi kha mn o c
c nh gi mc cao nht l hnh thc S dng TCDG trong t chc
hot ng vui chi vi im s l 516,6 xp v tr 1; xp v tr th 2 l hnh thc S
dng trong t chc cc HNGLL (396,2 im),... im TBC t c th bc 1
v th bc 2 cch nhau 120,4 im, s chnh lch cho thy hnh thc ny c GV

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

48

nh gi cao v l hnh thc c nhn nhn c u th hn c trong s dng TCDG.


S dng TCDG trong t chc cc hot ng vn ha, hot ng th dc th thao
c xp th bc 3 vi im s t 360,6. i vi hnh thc s dng TCDG trong
dy hc v trong t chc cc hot ng ngoi kha mn o c thu c im s
thp hn, xp th bc 4 v th bc 5 trong s 5 hnh thc c a ra nh gi.
TCDG c t chc di nhiu hnh thc trong nh trng tiu hc, vic nh gi
thc trng nhn thc ca GV tiu hc v hnh thc s dng TCDG gp phn lm
sng t thc trng hnh thc s dng TCDG trong mt s trng tiu hc hin nay.
Bng 2.6. nh gi v s ph hp ca TCDG trong thc hin
ch im gio dc
T.bc
C

Chung

SL

SL

SL

SL

SL

136

680

56

224

26

78

36

72

48

48

1102 220,4

136

680 132 528 174 522

66

132

74

74

1936 387,2

190

950 226 904

324 1620 84

88

440

108

540

T.b

96

288

30

60

12

12

2214 442,8

336

78

234

74

148

32

32

2370

56

224

64

192 128 256 104 104 1216 243,2

48

192

86

258

66

132

90

90

474

1212 242,4

Ch thch ch im:
1:
2:
3:

Truyn thng nh trng


Knh yu thy c gio
Yu t nc, qu hng

4:
5:
6:

Gio dc truyn thng VH,DT


Yu qu m v c gio
Knh yu Bc H

Ch im c nh gi mc cao nht l ch im 4 vi im X = 474,


ng th 2 l ch im 3 vi im = 442,8; xp th bc 3 l ch im 2, xp v tr
th bc 4 l ch im 5, Th bc 5 l ch im 6 v th bc 6 l ch im 1. Ch
im 4 c t l chn cao nht, phn nh s nh gi cao s dng TCDG thc hin
ch im ny l u th hn c. Thc t t chc cc ch im gio dc trong cc
trng tiu hc c c vn dng nhng cha mang tnh ng b, k hoch, ch
yu cn mang tnh kinh nghim trong t chc trin khai do m khi nhc n ch
im GD mt s GV cn b ng vi thut ng ny.

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

49

2.2.2. Thc trng s dng TCDG nhm GD cho HSTH


2.2.2.1. H thng TCDG c s dng trng tiu hc
Bng 2.7. H thng TCDG c s dng trong trng tiu hc
STT

TCDG

Tn sut t chc (%)

Bit
(%)

Nhy dy

87,26

70,73

13,82

1,08

1,62

n quan

78,86

36,58

29,54

6,50

6,23

ng kch

65,31

11,65

38,48

7,31

7,86

Trng hoa trng n

79,94

40,38

27,64

5,69

6,23

ng vai

72,63

39,57

25,74

3,25

4,06

Truyn th

61,25

20,32

24,39

8,13

8,40

Rng rn ln my

74,80

27,10

31,16

6,50

7,31

Mo ui chut

84,01

63,14

16,80

2,44

1,62

Th a ba ba

56,91

13

25,47

7,59

10,84

10

C la ng

13,82

0,81

13

11

Trn gi

59,35

1,62

21,68

20,59

15,44

12

Bn bi

72,63

36,85

20,05

8,40

7,31

13

Tung cn

72,36

6,50

25,20

21,68

18,97

14

Ko co

83,47

56,64

21,95

2,98

1,35

15

cu

63,95

8,13

30,62

12,46

12,73

16

nh cht

33,33

4,06

5,42

10,84

13

17

Trn tm

59,62

16,26

22,49

13

7,86

18

Bt mt nh trng

68,02

13,82

32,79

13,28

8,13

19

C chiu tng

31,98

1,9

5,96

8,13

15,44

20

C ng hnh

7,04

1,08

1,35

1,62

2,98

21

C hm

11,65

11,65

22

Nhy bao b

44,98

9,48

18,97

16,53

9,48

23

Chi nhy

77,50

47,15

18,43

9,75

2,17

Ghi ch tn sut t chc:


1: Thng xuyn

2: Thnh thong

3: Him khi

4: Khng bao gi

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

50

GV tiu hc c nhn bit cao v TCDG (mc bit ca GV l tng i cao,


t trn 50% kin chn i vi 17 /23TC). Mc t chc thc hin khng cao,
tr chi c t chc nhiu hn c l chi Nhy dy c mc thc hin cao hn
c (thng xuyn: 70,73%, thnh thong: 13,82%, him khi t chc l 1,08% v
cha t chc:1,62%). Tr chi Mo ui Chut c mc thc hin: Thng
xuyn (63,14%), Thnh thong (16,80%), Him khi (2,44%), Khng t chc
(1,62%). Tr chi Ko co c t chc thc hin mc thng xuyn (56,64%),
thnh thong (21,95%), him khi (2,98%), Khng t chc (1,35%),... Phn ln cc
GV u khng nh l c bit v TCDG nh bit tn v tng t chc cho HS
chi, bit tn tr chi hoc do c tham gia chi t khi cn nh. T chc s
dng cc TCDG ny nhm mc ch GD cho HSTH li l mt vn khng
hon ton tng ng vi vic cc GV nhn bit c cc tr chi ny. Chng hn
nh tr chi Th a ba ba l mt v d, c 56.91% GV bit n tr chi ny nhng
ch c 13% t chc mc thng xuyn v 25.47% mc thnh thong cn
7.59% rt him khi t chc. Nhiu TCDG c ng o cc GV bit n nhng
trn thc t t chc s dng hay cha vn cn l mt vn . Cc TCDG c
GV nhn bit cao ng thi c t chc ch yu mc thnh thong, khng
thng xuyn, cn i vi mt s t TCDGD (c Hm, Tr chi ng kch, tr
chi ng vai) t l nhn bit v vn dng thp hoc cha h c cc GV a vo
trong t chc s dng v trn thc t s hiu bit ca cc GV i vi cc tr chi
ny cn hn ch. Kt hp hi trc tip, quan st hot ng v nghin cu bin bn
t chc hot ng chng ti c bit ch mt vi TCDG l c t chc u th
hn c, tuy vy qu trnh t chc cng ch mang tnh cht nh k, phong tro v
ch yu l vi t cch nh l mt hnh thc t chc hot ng tp th. Qua trao i
trc tip cc GV cho rng vic a TCDG vo t chc trong trng hc c tc dng
gio dc phm cht nhn cch cho HS, trn thc t vic t chc khai thc nhng tr
chi ny nh th no thc s mang li hiu qu GD th cc GV cn rt lng
tng, cc GV ch yu tp trung t chc s dng nh l hnh thc t chc hot ng
tp th, t chc mang tnh cht bo co c thc hin.
Tm hiu s dng TCDG nhm GD cho HSTH, GV tiu hc u ng
rng s dng TCDG c u th trong GD cho HSTH (bng 2.1), tuy vy khi

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

51

chng ti hi v thc tin s dng TCDG nhiu GV t ra lng tng. Cc GVTH


quan nim c s dng TCDG s c tc dng gio dc phm cht nhn cch HS to
ln nh hnh thnh tnh cm qu mn bn b, rn luyn mt s phm cht hnh vi
o c tch cc trong qu trnh tham gia hot ng. V th m khi c hi s
dng TCDG 70.19% GV ch n gin t chc cho HS chi cc TCDG n thun,
22,36% GV c khai TCDG u th t chc cho cc em HS chi. Ch c 7.32%
GV c la chn, khai thc v thit k TCDG nhm mc ch GD cho cc em
HS. Qu trnh khai thc, thit k ca cc GVTH ch yu mang tnh cht ring l,
cha c tnh h thng v ng b trong cc trng tiu hc do cng n v c
lp HS c t chc v lp HS khng c t chc; Cng l s dng TCDG c GV
cn nhc ni dung GD ng thi thit k TCDG nhm GD nhng cng c
GV t chc TCDG ch l bo co v hnh thc m khng quan tm khai thc
nhng ni dung gio dc o c u th qua nhng tr chi ny.
Tm hiu thc trng cc TCDG m HSTH c tham gia chi trong nh
trng tiu hc thng qua cu hi 3 ph lc 3. Kt qu cho thy: 100% HS khng nh
c chi cc TCDG trng hc. Cc em hc sinh k tn cc TCDG m cc em
c chi trong trng hc nh: Tr chi Bt mt bt D (76%), Mo ui chut
(80%), Ko co (83,67%), Bt mt nh trng (63,20%) v cc tr chi khc na nh:
Rng rn ln my, n quan, Truyn th, C tng, Nhy bao b... l cc tr chi m
cc em c chi trong khng gian trng lp vi cc mc tham gia chi khc
nhau. Kt hp quan st v phng vn trc tip chng ti c bit cc em HSTH tham
gia chi cc TCDG nhiu trong hot ng vui chi, cc em cho bit c tham gia chi
cc TCDG khin cc em cm thy hnh phc v thm yu trng lp.
V hng th ca HS i vi cc TCDG: Tm hiu nhu cu ca cc em HSTH
i vi cc TCDG (qua cu hi s 1 - ph lc 3) cho thy HSTH c nhu cu chi
cc TCDG cao, xem xt s liu thu c theo tng n v kho st th hin r nhu
cu mun c chi cc TCDG lun mc cao nht trong s cc tr chi c a
ra: Thi Nguyn l 74,00%; Cao Bng l 68,67%; H Giang l 73,33% v Bc Kn
l 71,33%, iu ny phn nh mt thc t l trong giai on hin nay, giai on m
KHKT pht trin mnh m ngi ta tng nh l TCDG ang dn b tr em qun
lng th nhng s liu qua kho st li cho thy nhu cu chi cc TCDG ca cc em

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

52

hc sinh trong trng tiu hc l rt kh quan. iu ny c th hin qua hng th


chi ca cc em trong qu trnh tham gia.
- HS cm thy rt vui v, thoi mi khi c tham gia chi cc TCDG:

89.50 %

- HS cm thy hi hp mi khi tham gia chi:

28.33%

- HS cm thy lo lng trc khi tham gia chi cc TCDG:

10.00%

- Khng c cm gic g c bit:

6.17%

- HS cm thy khng thoi mi, khng thch chi:

1.83%

2.2.2.2. Thc trng nhng ni dung GD cho HSTH qua s dng TCDG
Bng 2.8. Thc trng ni dung GD cho HSTH qua s dng TCDG
STT

1
2
3
4
5
6
7

9
10
11
12

Ni dung
Hnh thnh hnh vi giao tip ph hp
chun mc o c
Hnh thnh tnh cm qu mn bn b
HS bit chp hnh ni quy, quy nh
lp hc
Hnh thnh tinh thn trch nhim i vi
cng vic c nhn
Yu qu bn b, c gio, ngi thn trong
gia nh
C hnh ng chi thn thin cng bn
b trong lp
Bo v ti sn, dng ca lp hc,
trng hc
T lm ly mt s cng vic va sc
khng li vo ngi khc nh cha m,
ng b.
C thi thn thin vi bn b trong khi
chi, trong hot ng
C hiu bit v quan h bn b, vai tr ca
n trong cuc sng v hc tp ca cc em
Bit hnh ng, ng x trong tnh hung
thc ca mi quan h bn b
Hnh thnh xc cm, thi tch cc trong
giao tip vi bn b hoc ngi ln tui

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

Thi
Cao
H
Nguyn Bng Giang
(%)
(%)
(%)

Bc
Chung
Kn
(%)
(%)

27.44

33.50 37.50

38.46

34.42

34.15

61.50 40.10

35.71

43.50

32.93

49.00 28.13

24.73

34.01

47.56

43.50 45.83

36.81

43.36

34.15

38.00 34.90

27.47

33.74

60.98

50.00 51.04

49.45

52.57

34.15

29.50 33.85

27.47

31.17

26.22

39.00 35.94

37.36

34.96

65.85

67.00 51.56

54.40

59.62

29.88

65.00 55.73

53.85

52.03

46.34

52.00 40.63

55.49

48.64

54.27

54.50 64.06

67.03

60.03

41.16

48.54 43.27

42.35

44.00

http://www.lrc-tnu.edu.vn

53

Ni dung GD c quan tm thc hin nhng cha thc s thu ht cc


GV quan tm trn din rng, s liu thu c cho thy t l trung bnh cc kin
la chn l 44,00% dao ng trong khong t 31,17% n 60,03%. Ni dung c
hnh thnh u th hn c l Hnh thnh xc cm, thi tch cc trong giao tip vi
bn b hoc ngi ln tui 60.03%; C thi thn thin vi bn b trong khi chi,
trong hot ng 59.62%, v mt s ni dung khc na cng c hnh thnh cho
hc sinh thng qua s dng TCDG.
2.2.2.3. Hnh thc, phng php s dng TCDG nhm GD cho HSTH
i. Hnh thc s dng TCDG nhm GD cho HSTH
Bng 2.9. Hnh thc s dng TCDG nhm GD cho HSTH
STT

Hnh thc

Thi
Cao
Nguyn Bng
6,09
6

H
Giang
31,25

Bc
Kn
7,14

Chung

T chc dy hc mn o c

T chc HVC

67,07

68

64,58

53,84

63

T chc HGDNGLL

85.37

84

78.13

66.48

78.46

T chc H vn ha vn ngh, TDTT

18.29

20.00

26.04

26.63

22.09

T chc cc hot ng ngoi kha

26,82

49

43,75

34,61

39,15

12,87

Hnh thc c s dng u th hn c l thng qua HGDNGLL (78.46%),


T chc cc HVC (63%); Hnh thc s dng TCDG trong t chc cc hot ng
ngoi kha t 39.15%; C 22.09 % GV la chn s dng TCDG GD cho
HS thng qua t chc cc hot ng vn ha vn ngh TDTT; Ch c 12.87% GV
khng nh s dng TCDG trong t chc hot ng dy hc trn tit hc. Phn
ng kin ca GV khi c hi khng nh hnh thc s dng TCDG
GD cho HSTH l t chc HVC v t chc HGDNGLL nhng kt qu nh
lng thu c khng thc s khng cao. Thc t vic s dng TCDG nhm
GD trong cc trng tiu hc c tip cn nhng cha mang tnh h thng,
ch yu mi ch l t chc cc TCDG theo kiu phong tro, hnh thc. Tuy nhin t
chc HGDNGLL l hnh thc u th hn c trn phng din l lun v thc tin
t chc v l hnh thc c tip cn nhiu hn trong s dng TCDG nhm mc
ch gio dc HS trong phm vi nh trng.

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

54

ii.Thc trng cc phng php s dng TCDG nhm GD cho HSTH


Bng 2.10. Phng php s dng TCDG nhm GD cho HSTH
STT

Phng php s dng

Thi
Nguyn

Cao
Bng

H
Giang

Bc Kn

Chung

Hot ng khi ng

30.49

45.00

62.50

72.53

53.12

Chuyn tip hot ng

64.63

66.00

78.13

80.22

72.36

Hnh thnh k nng hnh vi

60.37

55.50

50.52

68.68

58.54

C 72.36% GV s dng TCDG nh l phng php chuyn tip hot ng


trong t chc hot ng dy hc trn tit hc v trong t chc cc hot ng gio
dc trng tiu hc. Cc GV cho rng s dng TCDG nh l mt phng php
khi ng hot ng to s thoi mi v hng th cho cc em HS khi tham gia hot
ng trng tm trong t chc HGDNGLL hoc trong gi hc chnh kha. C
58.54% GV s dng TCDG nh l phng php hnh thnh k nng hnh vi trong
gio dc o c cho HSTH; 53.12% GV s dng TCDG nh l phng php
chuyn tip hot ng cho cc em HS. GV tiu hc cho rng hnh vi ph hp chun
mc x hi c hnh thnh cc em HS trong thc tin qu trnh cc em tham gia
hot ng, thc tin i sng ca cc em v TCDG l mt phng php to hot
ng cc em HS tri nghim v tp luyn hnh vi ph hp. Mc d quan nim
nh vy v qu trnh hnh thnh hnh vi ph hp chun mc x hi nhng h cng
tha nhn rng vic s dng TCDG mi bc u c khai thc nh l phng
php chuyn tip hot ng v to s khi ng trong t chc cc hot ng gio
dc hoc l t chc hot ng dy hc trn tit hc. S dng TCDG nh l mt
phng php hnh thnh hnh vi o c cho HS bc u c quan tm t
chc trong cc trng tiu hc. Trao i v tm hiu qua iu tra gio dc chng ti
c bit, cc GVTH xem TCDG nh l mt phng php v ng thi l hnh
thc t chc cc hot ng c tnh cht tp th. Thc tin cho thy, s dng
TCDG khng ch tc ng v mt hnh vi ca cc em HS m thng qua qu trnh
cng tham gia hot ng cc em dn hnh thnh nhng xc cm v tnh cm tch
cc i vi cc chun mc o c.

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

55

iii. S dng TCDG nhm GD cho HS trong t chc HGDNGLL


* Hnh thc s dng TCDG
Bng 2.11. Hnh thc s dng TCDG nhm GD cho HSTH trong t chc
HGDNGLL
Hnh thc

STT
1
2
3
4
5
6
7

S dng kt hp trong t chc hot ng vui


chi gii tr
T chc cuc thi tm hiu v TCDG
chuyn bit
Kt hp TCDG trong t chc cuc thi tm hiu
T chc kt hp TCDG vi t chc cc hot
ng vn ngh th dc th thao
Kt hp t chc trong mt s hot ng tp
th nhm mc ch th gin cho hc sinh
S dng TCDG chuyn bit trong t chc
hot ng vui chi gii tr
Tt c nhng hnh thc trn

Thi
Cao H
Bc
Chung
Nguyn Bng Giang Kn
(%)
(%)
(%) (%)
(%)
84,14

68

77,08 65,93 73,44

15,85

18,75 10,44 12,87

41,46

26

36,46 21,43 31,03

64,63

54

61,46 36,81 54,06

51,22

72

62,5

43,95 57,99

14,63

20,83

8,24

12,06

3,65

2,08

2,19

2,43

Hnh thc u th nht l S dng kt hp trong t chc hot ng vui chi


gii tr vi t l chn l 73,44%, xp v tr u th th 2 l hnh thc Kt hp t chc
trong mt s hot ng tp th nhm mc ch th gin cho hc sinh chim t l
chn l 57,99%, chim u th th 3 l hnh thc T chc kt hp TCDG vi t chc
cc hot ng vn ngh th dc th thao chim t l 54,06% ng thi y cng l
nhng hnh thc c s dng ch yu trong trng tiu hc hin nay. Hnh thc 2
v hnh thc 6 t c s dng trong s cc hnh thc trn (12,87% v 12,06%).S
liu thu c qua kho st theo cc khu vc kho st khng ging nhau: TN, HG,
BK hnh thc s dng u th nht l hnh thc 1 (84,14%; 77,08%; 65,93%) trong
khi hnh thc s dng chim u th nht thu c CB l hnh thc 5 Kt hp t
chc trong mt s hot ng tp th nhm mc ch th gin cho hc sinh (72%).
Thc t, s dng TCDG c tip cn s dng di nhiu hnh thc trong
ch yu l hnh thc kt hp trong t chc hot ng vui chi gii tr cho hc sinh

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

56

v hnh thc kt hp trong hot ng tp th nhm mc ch th gin cho hc sinh.


C 2,34% GV khng nh t chc s dng tt c 6 hnh thc trn. S d c s
khc bit trn l do chng ti tin hnh kho st trn nhiu GV tiu hc thuc 4 tnh
khc nhau, ng thi trong cng mt tnh chng ti tin hnh kho st trn din
rng GV ang ging dy ti cc trng tiu hc do dn n s khc bit v thc
trng hnh thc s dng TCDG.
* S dng TCDG trong GD theo cc ch im GD
Bng 2.12. Thc trng s dng TCDG theo ch im GD
Thi
Cao
H
Bc
Chung
Nguyn Bng Giang Kn
(%)
(%)
(%)
(%)
(%)
37,80
50
55,20 14,28 39,83

Th
bc

STT

Ch im

Truyn thng nh trng

Knh yu thy c gio

32,92

47

62,5

16,48

39,29

Yu t nc, qu hng

71,95

63

76,04

39,56

62,60

Truyn thng VH, DT

92,70

86,81

91,05

Yu qu m v c gio

29,26

49

63,54

16,48

39,29

Knh yu Bc H

30,42

49

62,5

16,48

40,37

91,46

93

Ch im Gio dc truyn thng vn ha dn tc c cc GV vn dng vi


t l cao (91,05%) v xp th bc 1, iu ny cng ph hp vi thc trng nhn thc
v nh gi mc thch hp ca TCDG vi vic thc hin cc ch im gio dc
ca HGDNGLL m chng ti kho st trn GV tiu hc bng 2.9. Xp th
bc 2 l ch im Yu t nc qu hng (62,60%), xp th bc 3 l ch im 6,
xp th bc 4 l ch im 1, ng th bc 5 l ch im 2 v ch im 5. C s
thng nht cao v mt nh lng i vi thc hin ch im 4 v ch im 3 (theo
nhm kho st). S dng TCDG gn vi vic thc hin mi ch im khng ng
nht gia cc kin la chn, iu ny phn nh thc trng s dng TCDG thc
hin tng ch im gio dc l rt khc nhau.
* Hnh thc s dng TCDG theo ch im GD

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

57
Bng 2.13. Hnh thc s dng TCDG theo ch im GD
Ch im

1.Truyn thng
nh trng

3. Yu qu hng
t nc

1.1. S dng kt hp trong t chc hot ng vui chi gii tr


1.2. T chc cuc thi tm hiu v TCDG chuyn bit
1.3. Kt hp TCDG trong t chc cuc thi tm hiu
1.4. T chc kt hp TCDG vi t chc cc hot ng vn ngh th
dc th thao
1.5. Kt hp t chc trong mt s hot ng tp th nhm mc ch
th gin cho hc sinh
1.6. S dng TCDG chuyn bit trong t chc hot ng vui chi
gii tr
2.1. S dng kt hp trong t chc hot ng vui chi gii tr
2.2. T chc cuc thi tm hiu v TCDG chuyn bit
2.3. Kt hp TCDG trong t chc cuc thi tm hiu
2.4. T chc kt hp TCDG vi t chc cc hot ng vn ngh th
dc th thao
2.5. Kt hp t chc trong mt s hot ng tp th nhm mc ch
th gin cho hc sinh
2.6. S dng TCDG chuyn bit trong t chc hot ng vui chi
gii tr
3.1. S dng kt hp trong t chc H vui chi gii tr
3.2. T chc cuc thi tm hiu v TCDG chuyn bit
3.3. Kt hp TCDG trong t chc cuc thi tm hiu
3.4. T chc kt hp TCDG vi t chc cc hot ng vn ngh th
dc th thao
3.5. Kt hp t chc trong mt s hot ng tp th nhm mc ch
th gin cho hc sinh
3.6. S dng TCDG chuyn bit trong t chc H vui chi gii tr
S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

Thi
Nguyn
(%)
67,07
12,19
35,36

Cao
Bng
(%)
73
13
48

H
Giang
(%)
67,7
2,08
25

Bc
Kn
(%)
46,15
7,69
21,97

59,75

63

63,54

37,36

56,09

47,56

64

59,37

46,15

54,74

28,04

34

39,58

18,68

30,35

57,31
12,19
37,80

60
11
29

57,29
29,16
43,75

47,25
13,18
25,27

55,55
16,53
33,87

58,53

66

70,83

35,16

57,99

47,56

59

68,75

38,46

52,84

29,26

42

34,37

18,68

31,43

67,07
13,41
42,68

56
22
56

62,5
29,16
42,7

41,75
9,89
37,36

55,55
18,97
44,98

58,53

67

69,79

38,46

58,80

60,97

65

60,41

35,16

55,55

30,48

42

50

17,58

35,50

http://www.lrc-tnu.edu.vn

Chung
(%)
63,68
6,23
31,43

57

2. Knh yu thy
c gio

Hnh thc

58

Ch im

4. Gio dc truyn
thng VHDT

6. Knh yu Bc H

4.1. S dng kt hp trong t chc hot ng vui chi gii tr


4.2. T chc cuc thi tm hiu v TCDG chuyn bit
4.3. Kt hp TCDG trong t chc cuc thi tm hiu
4.4. T chc kt hp TCDG vi t chc cc hot ng vn ngh th
dc th thao
4.5. Kt hp t chc trong mt s H tp th nhm mc ch th
gin cho hc sinh
4.6. S dng TCDG chuyn bit trong t chc hot ng vui chi
gii tr
5.1. S dng kt hp trong t chc hot ng vui chi gii tr
5.2. T chc cuc thi tm hiu v TCDG chuyn bit
5.3. Kt hp TCDG trong t chc cuc thi tm hiu
5.4. T chc kt hp TCDG vi t chc cc hot ng vn ngh th
dc th thao
5.5. Kt hp t chc trong mt s H tp th nhm mc ch th
gin cho hc sinh
5.6. S dng TCDG chuyn bit trong t chc H vui chi gii tr
6.1. S dng kt hp trong t chc hot ng vui chi gii tr
6.2. T chc cuc thi tm hiu v TCDG chuyn bit
6.3. Kt hp TCDG trong t chc cuc thi tm hiu
6.4. T chc kt hp TCDG vi t chc cc hot ng vn ngh th
dc th thao
6.5. Kt hp t chc trong mt s hot ng tp th nhm mc ch
th gin cho hc sinh
6.6. S dng TCDG chuyn bit trong t chc hot ng vui chi
gii tr
S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

Cao
Bng
(%)
60
7
54

H
Giang
(%)
66,66
25
28,12

Bc
Kn
(%)
46,15
10,98
23,07

69,51

73

68,75

38,48

62,60

54,87

60

53,12

46,15

53,11

23,17

34

41,66

25,27

31,43

67,07
8,53
36,58

59
16
47

59,37
31,25
35,41

47,25
8,79
28,57

52,43

58

66,66

42,85

57,99
16,53
37,12
55,28

60,97

60

65,62

39,56

55,55

31,7
64,63
19,51
39,02

41
55
20
57

41,66
70,83
26,04
42,7

20,87
47,25
17,58
30,76

34,14
58,26
20,86
42,81

58,53

62

66,66

35,16

55,82

54,87

59

61,45

37,36

53,38

30,48

42

46,87

29,16

39,94

http://www.lrc-tnu.edu.vn

Chung
(%)
58,26
12,19
36,85

58

5. Yu qu m
v c gio

Hnh thc

Thi
Nguyn
(%)
64,63
9,75
41,46

59

Hnh thc vn dng 1, 4, v 5 l nhng hnh thc c s dng u th hn so


vi cc hnh thc khc, tuy nhin t l la chn i vi tng ch im khng ging
nhau ph thuc vo ni dung GD gn vi tng ch im v li th ca TCDG
trong thc hin cc ch im gio dc ny.
i vi ch im 1: Hnh thc c u th hn c l hnh thc 1 Vn dng kt
hp trong t chc hot ng vui chi gii tr (63,68%), u th v tr th 2 l hnh
thc 4 T chc kt hp TCDG vi t chc cc hot ng vn ngh, TDTT (56,09%),
u th th 3 l hnh thc 5 Kt hp trong t chc cc hot ng tp th nhm mc
ch th gin cho HS (54,74%), cc hnh thc cn li c t l chn thp di 40%
kin la chn.
Ch im 2: Hnh thc u th nht l hnh thc 4, T chc kt hp trong cc
hot ng vn ngh TDTT (57,99%), ng v tr th 2 l hnh thc 1 (55,55%),
ng v tr th 3 l hnh thc 5 (52,84%), v tr 4 l hnh thc Kt hp TCDG trong
t chc cuc thi tm hiu (31,43%), v tr 5 l hnh thc vn dng chuyn bit
TCDG trong t cc hot ng vui chi gii tr (30,35%), xp v tr th bc 6 l hnh
thc T chc cuc thi tm hiu TCDG chuyn bit (6,23%).
Ch im 3: Vic thc hin ch im ny theo hnh thc t chc TCDG kt
hp vi cc hot ng vn ngh TDTT xp v tr th bc 1 (58,80%), hnh thc t
chc TCDG kp hp hot ng vui chi gii tr v hnh thc kt hp trong t chc
hot ng tp th nhm mc ch th gin cho HS xp th bc 2 (55,55%).
Ch im 4 c thc hin ch yu thng qua hnh thc 4 T chc kt hp
trong cc hot ng vn ngh, TDTT (62,60%), hnh thc t chc TCDG kt hp
hot ng vui chi gii tr (58,26%), hnh thc kt hp trong t chc cc hot ng
tp th nhm mc ch th gin cho HS (53,11%).
Ch im 5 v ch im 6 c thc hin ch yu thng qua cc hnh thc
1,4, 5 vi t l ln lt l: Ch im 5 (hnh thc 1: 57,99%, hnh thc 5: 55,55%,
hnh thc 4: 55,28%), ch im 6 (hnh thc 1: 58,26%, hnh thc 4: 55,82%, hnh
thc 5: 53,38%). T chc s dng TCDG trong mt s trng tiu hc khu vc
min ni ng Bc ch yu c tip cn vi t cch l mt trong cc k thut tc
ng h tr vic thc hin cc loi hnh hot ng khc, do s dng TCDG thc
hin ch im gio dc ch yu c tip cn di hnh thc vn dng kt hp vi
cc hot ng gio dc khc, hnh thc vn dng chuyn bit t c t chc trong

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

60

trng hc. T chc HGDNGLL trong trng tiu hc hin nay cha mang tnh
ng b, nht qun v k hoch, ni dung gia cc n v gio dc khc nhau, do
cc ch im gio dc c t chc thc hin nh mt loi hnh hot ng mang
tnh cht "b ni" ca nh trng nhm cho mng v k nim cc ngy l ln nh
ngy 20.11; ngy thnh lp trng, 8/3, rm trung thu, ngy thnh lp i thiu nhi
tin phong H Ch Minh,...
2.2.2.4. Nhng kh khn trong qu trnh s dng TCDG nhm GD cho HSTH
Bng 2.14. Kh khn trong s dng TCDG GD cho HSTH
STT
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15

Kh khn
T chc HGDNGLL khng thng nht
v h thng
S dng TCDG nhm GD cho HS
cha c quan tm tha ng
Nng lc khai thc s dng TCDG nhm
GD ca GVTH hn ch
S hiu bit v h thng cc TCDG ca
GV cn hn ch
T chc cho HS chi TCDG n thun,
cha khai thc v thit k TCDG nhm
mc tiu GD cho HSTH
GV cha nh gi ng kh nng gio
dc o c ca s dng TCDG
Cha c ti liu hng dn s dng
TCDG nhm GD cho HS
Cn b qun l, GV cha quan tm n s
dng TCDG trong cng tc GD hc sinh
GV cha quan tm n khai thc ni dung
GD thng qua s dng TCDG
Vic s dng TCDG ch yu l t chc tr
chi cho HS tham gia v hnh thc t chc
Cha khai thc ni dung GD qua s
dng TCDG
Kh nh gi biu hin o c ca HS
trong thc tin
S dng TCDG trong trng tiu hc cn
mang tnh hnh thc phong tro.
GV cn lng tng trong xc nh hnh thc
s dng TCDG GD cho HS
C s vt cht trong cc trng tiu hc
cn hn ch

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

Thi
Nguyn
(%)

Cao
Bng
(%)

H
Giang
(%)

Bc
Kn
(%)

Chung
(%)

40,24

17

36,45

30,76

30,62

57,31

71

55,20

40,65

56,36

58,53

48

47,91

32,96

46,61

31,70

15

21,87

12,08

19,78

32,92

43

36,45

16,48

32,52

58,53

52

41,66

34,06

46,34

58,53

66

51,04

34,06

52,57

15,85

31

23,95

8,79

20,32

2,43

7,29

3,29

4,87

58,53

43

40,62

26,37

41,73

34.62

24.50

43.75

45.12

36.59

34.62

31.50

37.50

32.93

34.15

41.76

39.50

43.75

56.10

44.85

73.63

58.00

53.65

56.10

60.30

37.36

65.00

58.85

50.00

53.25

http://www.lrc-tnu.edu.vn

61

Thc trng s dng TCDG nhm GD cho HS trong cc trng tiu hc


khu vc min ni ng Bc tn ti nhng kh khn nht nh v hnh thc t chc
s dng, kh khn v c s vt cht, v nng lc s dng TCDG ca GVTH hn
ch, Kh khn ln nht hin nay l GV cn lng tng trong xc nh la chn
hnh thc s dng TCDG nhm gio dc o c (60,30%); vic s dng TCDG
nhm gio dc o c cho HSTH cn cha c quan tm n mt cch tha ng
(56,36%); C s vt cht ti cc trng tiu hc cn hn ch (53,25%) do dn
n thc trng t chc s dng TCDG nhm mc ch GD cho HSTH kh khn;
Kh khn do cha c ti liu hng dn s dng TCDG nhm gio dc o c cho
HS (52,57%). Nhng kh khn nh: Nng lc khai thc s dng TCDG nhm gio
dc o c ca GVTH cn hn ch; GV cha nh gi ng kh nng gio dc
o c ca s dng cc TCDG; Cha khai thc c ni dung GD qua s dng
TCDG; S dng TCDG trong cc trng tiu hc ch yu l mang tnh phong tro
v hnh thc t chc,... Nhn chung y l nhng tn ti trong s dng TCDG nhm
GD cho HSTH v ngun ti liu hng dn thc hin, nng lc v k nng s
dng TCDG ca GV hn ch, ... Kh khn tp trung nht l GV cha xc nh c
hnh thc s dng TCDG nhm GD cho hc sinh khoa hc, h thng; hn na
vic s dng TCDG trong cc nh trng tiu hc hin nay cn thiu ti liu, thiu
mt thit ch qun l khoa hc v ng b dn n nhng hn ch trong qu trnh
s dng TCDG thc hin nhim v GD cho HSTH.
2.3. nh gi chung thc trng s dng TCDG nhm GD cho HSTH min
ni ng Bc
2.3.1. u im v kt qu chnh
GV v cn b qun l cp tiu hc nhn thc ng v s dng TCDG nhm
GD cho HSTH. Cc GV cng nhn thc c vic t chc cc TCDG trong
phm vi nh trng mang ngha gio dc to ln i vi s hnh thnh v pht
trin nhn cch th h tr hin nay. Cn b qun l v GV nhn thc c cn m
bo mt thit ch n nh mang tnh h thng ch o vic t chc s dng TCDG
nhm mc ch GD cho hc sinh trong phm vi trng hc.
Kt qu kho st cho thy cc GV nh gi rt cao v u th ca TCDG i
vi GD cho HSTH. S dng TCDG nhm GD cho HS bc u c

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

62

tip cn t chc v t c mt s kt qu ban u v ni dung thc hin, v hnh


thc t chc trin khai. S dng TCDG nh l phng php v hnh thc GD
cho HSTH, tuy vy cha c s thng nht gia cc n v, cc GV trong cng mt
n v khi s dng. Trng tiu hc cha khai thc c ni dung GD u th
qua s dng TCDG. Kt qu nghin cu thc tin cng cho thy: GD trong nh
trng cn linh hot ha v hnh thc t chc thc hin v vn s dng TCDG
nhm GD l mt trong nhng hng tip cn ph hp vi nh hng trn, to
s linh hot v hnh thc v phng php GD trong trng tiu hc.
2.3.2. Nguyn nhn v hn ch
V pha S GD, Phng GD: T chc hot ng gio dc cc trng tiu hc
c quy nh trong nhim v trng tm nm hc. Tuy nhin, vic t chc thc
hin gia cc a phng khng thng nht v phng thc, k hoch thc hin,
cn thiu s nh hng v nh gi bng vn bn i vi vn s dng TCDG
nhm GD cho HSTH.
V pha trng tiu hc: cc nh trng tiu hc quan tm s dng TCDG,
ch yu l t chc TCDG c tnh cht phong tro, hnh thc. a s cc trng tip
cn s dng di gc t chc hot ng mang tnh phong tro ton trng vi
tn sut 2 - 3 ln /nm hc. Cc trng tiu hc cn lng tng khi tip cn s dng
TCDG nhm GD cho hc sinh mc d l TCDG c a vo t chc trong
khng gian trng hc, lp hc nhng vic khai thc mt cch c h thng v ng
b s dng TCDG nhm mc ch GD cho HSTH cha c quan tm tha
ng. Nguyn nhn ca s lng tng, khng thng nht trong t chc thc hin l
thiu vn bn nh hng, thiu k hoch trong khu t chc thc hin v c bn l
nhn thc ca cc CBGV v t chc hot ng gio dc trong trng tiu hc cn
hn ch. Cn qu tp trung v vn hc sch v, kin thc hn lm m b qua nhu
cu ca cc em trong hot ng cng nh qu cao vai tr chuyn mn trong
ging dy ca i ng GV m v tnh qun i vai tr nh gio dc trong t chc
cuc sng, hot ng v giao lu cho cc em.
V iu kin mi trng x hi: Hnh thnh v pht trin nhn cch ca hc
sinh nh chu s tc ng mnh m ca cc yu t mi trng xung quanh tr,
nhng yu t ny v ang din ra theo nhng chiu hng rt khc nhau. Cng

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

63

v th m cng tc gio dc hc sinh nh hin nay c nhiu thun li v c nhng


kh khn. Tc ng ca truyn thng, khoa hc cng ngh n cc em hc sinh nh
l mt trong nhng yu t ca mi trng xung quanh nh hng n cc em. Mi
trng x hi xung quanh cc em vi nhng bin ng theo c chiu hng tch cc
v tiu cc u nh hng trc tip v gin tip n cc em. Trong iu kin ca
mi quan h x hi nh th, vic khai thc v s dng cc TCDG vo cng tc gio
dc hc sinh gp khng t kh khn. Kh khn do mt s TCDG tr nn l lm
i vi cc em, xa l i vi cc sng ca cc em hin ti. Cc em HS nh sinh
sng trong iu kin ca cc th hin nay, trong mt khng gian nh hp, sn
chi hn ch, l nhng cng dn tip cn t rt sm vi khoa hc cng ngh nh tin
hc, internet,... l nhng yu t c lc ang gp phn ko gin khong cch
gia cc em v TCDG.
V pha HS v gia nh HS: Gia nh hc sinh cha thc s quan tm n vic
rn cho cc em hc sinh nh mt s phm cht cn thit ca nhn cch. Nhiu bc
ph huynh cn quan nim gin n rng cc em cn nh nn cha vi nh quan
nim cn nh, ln ln s bit,... bn cnh mt s bc cha m cn c t tng
giao khon con mnh cho gio dc nh trng, y l mt trong nhng tr ngi rt
ln trong cng tc gio dc hc sinh.
Tiu kt chng 2
1. Gio dc th h tr pht trin nhn cch con ngi ton din, thc hin lu
gi nt vn ha mang bn sc dn tc l mt trong cc nh hng pht trin gio
dc ni chung v l ch trng pht trin gio dc khu vc min ni ng Bc
nhm to tim nng, ng lc cho s pht trin kinh t x hi khu vc min ni ni
ring. S dng TCDG nhm GD cho HSTH l vic lm cn thit v c ngha
thc tin to ln. GV tiu hc nhn thc c vn s dng TCDG nhm GD
cho HSTH l cn thit v quan trng trn cc ni dung nhn thc nh: nh gi cao
u th ca s dng TCDG i vi gio dc cc phm cht nhn cch cho HSTH,
nhn thc ni dung GD cn khai thc qua s dng TCDG, hnh thc s dng
TCDG nhm GD cho cc em.

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

64

2. Nhng kt qu kho st cho thy vn s dng TCDG nhm GD cho


HSTH bc u c quan tm trong cc trng tiu hc min ni ng Bc.
Cc trng quan tm v ni dung, hnh thc v phng php s dng TCDG
trong trng tiu hc, nhng vn cn phi s dng TCDG nh th no
GD cho HS m bo tnh hiu qu, tnh h thng li cha c cp n trn
phng din khoa hc. S dng TCDG nhm GD mi ch c cc GV quan
nim n thun: s dng TCDG c tc dng GD cho cc em HS. Nhng vn
lm th no pht huy TCDG mt cch hiu qu nh l phng php v hnh
thc GD cho cc em HSTH li cha c quan tm tha ng c v l lun v
thc tin.
3. Nhng nghin cu thc tin cng ch ra: s dng TCDG nhm GD
cho HSTH c th c khai thc di nhiu hnh thc c bit l hnh thc t
chc DH v HGDNGLL. Kt qu nghin cu thc tin gp phn khng nh s
dng TCDG nhm GD cho HSTH cn phi c tin hnh mt cch c h
thng, c k hoch ph hp mc tiu v nhim v gio dc, cn thit xy dng cc
bin php s dng TCDG nhm GD cho HSTH ng thi t chc thc hin h
thng bin php h thng trong trng tiu hc.

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

65

Chng 3

BIN PHP S DNG TR CHI DN GIAN


NHM GIO DC O C CHO HC SINH TIU HC
MIN NI NG BC
3.1. Nguyn tc xy dng bin php s dng TCDG nhm GD cho HSTH
3.1.1. Nguyn tc m bo tnh thc tin
Qu trnh gio dc nhn cch HS l qu trnh t chc cuc sng, t chc hot
ng v giao lu cho HS nhm chuyn ha mt cch tch cc, t gic nhng yu
cu v vic thc hin chun mc x hi thnh hnh vi v thi quen tng ng.
Qu trnh ny din ra lin tc, thng xuyn, mi lc, mi ni trong nhng
iu kin hin ti v ang tc ng khng nh ti s hnh thnh cc phm cht
nhn cch tr. Cc tc ng gio dc n hc sinh phi ph hp vi iu kin thc
tin ca x hi xung quanh tr, ph hp vi s pht trin hin ti ca c nhn tr.
Nhn thc c vn ny gip cho vic xy dng bin php gio dc tr m
bo ph hp vi mc tiu v ni dung GD cho HSTH. Vic khai thc, xy
dng v a TCDG vo s dng nhm GD cho HS trng tiu hc cn phi
cn c trn nhng iu kin thc tin ca cng tc GD hc sinh trong nh
trng, thc tin s dng TCDG trong iu kin x hi hin nay.
3.1.2. Nguyn tc m bo tnh k tha
S dng TCDG nhm GD cho HSTH cn phi c tip cn trn quan
im k tha ni dung, phng php, nhng kt qu v thnh tu gio dc ca
nhng giai on trc t c. Gio dc thc hin kt ni qu kh - hin ti tng lai, l chic cu ni gia cc th h, cc giai on lch s x hi, m nhn
chc nng di truyn x hi. K tha nhng kt qu GD ni chung, s pht trin
ca cc TCDG con tr ni ring gip cc nh nghin cu c nhng hng tip cn
mi v l lun v thc tin khi xy dng h thng cc bin php s dng TCDG
nhm GD cho HSTH. Qu trnh gio dc l mt qu trnh vn ng v pht trin
lin tc theo hng giai on i trc t nn mng cho giai on sau, giai on
sau k tha v hon thin nhng thnh tu t c ca nhng giai on trc

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

66

, h thng l thuyt c l c s v nn tng cho vic tip tc hon thin nhng


vn l lun cho nhng hng tip cn nghin cu mi, bin php gio dc mi.
m bo nguyn tc k tha trong xy dng h thng cc bin php s dng TCDG
nhm GD cho HSTH l yu cu cn c qun trit khi xy dng bin php
gio dc.
3.1.3. Nguyn tc m bo s pht trin
Gio dc l mt qu trnh lun vn ng pht trin, th hin s vn ng ca
mc tiu gio dc, ni dung gio dc, i tng gio dc, kt qu gio dc, S
vn ng v pht trin ca qu trnh gio dc c din ra trong mi quan h tc
ng qua li gia cc thnh phn tham gia, gia qu trnh gio dc v cc qu trnh
x hi khc. S dng TCDG nhm GD cho HSTH cn tip cn quan im pht
trin trong cc bc: Khai thc, la chn - Thit k hot ng gio dc - T chc
thc hin - Kim tra nh gi. Nhn thc c vn : Khng ch l t chc, thit
k hot ng gio dc trn c s tip nhn thnh qu gio dc ca nhng giai on
trc m l qu trnh pht trin v hon thin vn tri thc, nhn cch HS trn c
s nhng kt qu t c ca nhng giai on trc. Xy dng bin php s dng
TCDG nhm GD cho HSTH phi hnh thnh v pht trin c ngi hc
nhng phm cht tch cc, pht huy ti u nng lc t iu chnh, iu khin ph
hp giai on la tui hc sinh, vi t cch l ch th ca hot ng t gio dc.
Ngi nghin cu cn nhn thc r vn : TCDG phn nh mt hnh thc sinh
hot vn ha, nhng TCDG trong i sng tr nh phn nh vn ha giao tip ca
cc em. Khng tn ti mt TCDG duy nht, nguyn vn nh n xut hin ln u
trong lch s x hi loi ngi m khng c yu t mi trong khi nhng iu kin
lch s x hi hin ti c nhng thay i v nhng bc tin ng k. Vic tip
cn xy dng bin php s dng TCDG nhm GD cho HSTH cn qun trit
nguyn tc m bo tnh pht trin v tnh tip bin ca loi hnh tr chi ny trong
iu kin x hi hin nay.
3.1.4. m bo s ph hp i tng gio dc
Qu trnh gio dc ch t hiu qu cao khi i tng gio dc tn ti vi t
cch l ch th tch cc ca qu trnh t gio dc, t gic, tch cc ch ng chim

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

67

lnh h thng kinh nghim x hi lch s, chuyn ha tch cc yu cu chun mc


x hi thnh hnh vi v thi quen tng ng. qu trnh gio dc din ra mt cch
hiu qu i hi qu trnh t chc cuc sng, t chc hot ng v giao lu c
thit k v t chc ph hp vi c im pht trin ca i tng gio dc. Cc
hot ng gio dc c t chc trong nh trng u nhm gip hc sinh chim
lnh c nhng gi tr vt cht v tinh thn nht nh no , qu trnh tc ng
ny mang li hiu qu cao hoc thp ph thuc vo bin php t chc hot ng
gio dc ph hp hay khng ph hp vi i tng gio dc. Xy dng h thng
cc bin php s dng TCDG nhm GD cho HSTH phi hng n pht trin
ti a nng lc v phm cht o c ph hp i tng gio dc, do bin
php s dng TCDG nhm GD cho HSTH phi ph hp c im ca HSTH
min ni ng Bc v ni dung v hnh thc tc ng.
3.2. Bin php s dng TCDG nhm GD cho HSTH min ni ng Bc
3.2.1. Thit lp mi quan h gia TCDG v ni dung GD cho HSTH
3.2.1.1. Mc tiu
Gip GVTH nhn thc c mi quan h gia TCDG v ni dung GD
cho HSTH, nhn thc c nhng u th ca TCDG i vi GD cho HSTH,
bit khai thc v s dng TCDG thc hin GD cho HSTH. Cung cp c s
khoa hc, c s l thuyt cho GVTH s dng TCDG, thit lp c mi quan h
gia s dng TCDG v ni dung GD cho HSTH trong t chc cc hot ng
gio dc.
3.2.1.2. Ni dung
Thit lp mi quan h gia mc tiu s dng TCDG v mc tiu GD cho
HSTH. Mc tiu GD cho HSTH nhm tc ng n nhn thc, tnh cm, xc
cm, thi v hnh vi o c cc em. Mc tiu s dng TCDG nhm GD,
ni khc i s dng TCDG l GD cho HSTH ng thi pht huy loi hnh tr
chi ny i vi th h tr trong iu kin x hi hin nay.
Nghin cu chng trnh GD cho HSTH xc nh c ni dung
GD u th qua s dng TCDG. Khng phi tt c ni dung GD cho HSTH
u c th truyn ti thng qua TCDG, ngc li khng phi mi TCDG u c u

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

68

th GD cho HSTH. Thc t, c nhng TCDG khng u th hnh thnh


phm cht o c cho HS, do GV cn phi xc nh c ni dung o c
no cn hnh thnh HS v mc hnh thnh (nhn thc, thi hay hnh vi).
Trn c s xc nh ni dung o c cn hnh thnh cho cc em HS, GVTH
la chn TCDG thit k hot ng (bi hc) ph hp. Cng mt ni dung
GD c th c thc hin thng qua nhiu TCDG v ngc li mt TCDG
cng c th c thit k di nhiu hnh thc t chc hot ng khc nhau nhm
nhiu ni dung GD.
Trn c s nhng cn c l thuyt v thc tin ca s dng TCDG nhm
GD cho HSTH, lun n gi mi quan h gia s dng mt s TCDG v ni
dung GD cho HSTH nh sau:
Ni dung
1. Nhng tr chi i hi khng gian rng
1.1. Tr chi Nu na nu nng
* Mc tiu:
- Gio dc tnh cm vui v hng th khi chi cng bn b, bit yu qu bn b
cng chi. Tn trng bn trong qu trnh tham gia chi. Tun th quy c chi.
- Bit quan tm n bn b thng qua hnh ng chi, hiu bit quan tm n
ngi khc thng qua lut chi.
* Ni dung, cch chi: Chia HS thnh nhiu nhm, mi nhm c khong 4 - 5
em. Tng nhm ngi st nhau thnh hng ngang, chn dui thng ra pha trc.
Tt c ngi chi u c li ca Nu na nu nng/ Ci cng nm trong/ Ci ong
nm ngoi/C khoai chm mt/Bt ngi bt khc/ Con cc nhy ra/ng gi /B
m thi xi/Nh ti nu ch/T he chn rt. Khi bt u c li ca, mt em c
ch nh dng tay ca mnh sau mi ting c p nh vo chn ca bn t tri qua
phi. c n ting cui Rt p phi chn ai ngi ng ln nhy l c mt
vng quanh nhm. Sau c ngi xung bt u vng chi tip theo.
* Khai thc s dng: V hnh thc t chc s dng nh cch chi truyn thng.
GV b sung thm yu t lut chi trong tr chi ny: quy nh khi g phi chn ai
th ngi ng ln gii thiu v ngi bn ngi cnh mnh nht (Em hiu g v
ngi bn ngi cnh bn, tnh cch ng qu ca bn?).

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

69

Ni dung
1.2. Tr chi Mo ui chut
* Mc tiu:
+ Gio dc tnh tp th, on kt cho cc em HS
+ HS cm thy vui v khi tham gia tr chi, c xc cm tch cc trong mi
quan h bn b; Thch tham gia hot ng cng bn b.
+ HS hiu ch c th chi c khi c bn cng tham gia, khng th chi
loi tr chi ny 1 mnh hoc ch 2 ngi cng khng th chi c. Thuc nhm
tr chi vn ng do vic tham gia tr chi hnh thnh mi quan h bn b,
ng thi cng hnh thnh c mi quan h thin nhin - con ngi.
* Ni dung, cch chi: Tr chi gm t 7 n 10 ngi. Tt c ng thnh vng
trn, tay nm tay, gi cao ln qua u. Ri bt u ht: Mo ui chut/Mi bn ra
y/Tay nm cht tay/ng thnh vng rng/Chut lun l hng/Mo chy ng
sau/Th ri ch chut li ng vai mo/Co cng chy theo, bc mo ha chut
Mt ngi c chn lm mo v mt ngi c chn lm chut. Hai
ngi ny ng vo gia vng trn, quay lng vo nhau. Khi mi ngi ht n
cu cui th chut bt u chy, mo phi chy ng sau. Tuy nhin mo phi
chy qua nhng ch chut chy. Mo thng khi ui kp v chm tay vo
Chut (Chut ha Mo, Mo li ha Chut). Tr chi li c tip tc.
1.3. Tr chi Rng rn ln my
* Mc tiu: Cc em cm thy vui khi tham gia hot ng s dng tr chi qua
hnh thnh xc cm tch cc vi bn b; Nhn thc c tun th lut chi l yu
t c bn ca tr chi; Din ra qu trnh giao tip, trao i gia cc em HS trong
qu trnh cng tham gia tr chi.
* Ni dung, cch chi: Mt ngi ng ra lm thy thuc, nhng ngi cn li
ng thnh hng mt, tay ngi sau nm vt o ngi trc hoc t trn vai ca
ngi pha trc. Sau tt c bt u i ln qua ln li nh con rn, va i
va ht bi ng dao Rng rn ln my. Trong qu trnh ht din ra s i p
gia thy thuc v Rn. Kt thc cuc i p thy thuc phi tm cch lm sao
m bt cho c ngi cui cng trong hng. Ngc li th ngi ng u phi
dang tay chy, c ngn cn khng cho ngi thy thuc bt c ci ui ca
mnh, trong lc ci ui phi chy v tm cch n trnh thy thuc. Nu thy
thuc bt c ngi cui cng th ngi phi ra thay lm thy thuc.Nu ang

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

70

Ni dung
chi dng co gia chng, m rng rn b t ngang th tm ngng ni li v tip
tc tr chi.
1.4. Tr chi nhy bao b
* Mc tiu: Gio dc tinh thn on kt tp th, tnh hp tc trong cng i chi;
L hnh thc gn kt cc thnh vin trong tp th li vi nhau; To khng kh vui
v thoi mi cho cc em HS tham gia; Lm cho cc em HS thm yu trng hc,
bn b v thy c gio thng qua qu trnh tham gia; Pht huy nhu cu chi cc
TCDG cc em HS.
* Ni dung, cch chi: Chia thnh i chi, m bo s lng thnh vin trong
cc i chi phi bng nhau. K 2 vch mt lm vch xut pht, mt l ch n.
Tt c ngi chi ng xp thnh hng, cho 2 chn vo trong bao ti khi c hiu
lnh xut pht th ngi chi bt u nhy n ch, va nhy va gi bao sao cho
bao ti khng b tt xung. i cho n khi ngi ca i mnh n vch ch th
ngi tip theo mi c xut pht, ln lt i no c s ngi v ch ht trc
th i chi ginh phn thng. Trong khi nhy ngi chi no b ng bao ti
b ri ra th s b loi cuc chi. i chi thua s phi nhy l c hoc cc thnh
vin trong i thua cuc s phi cng cc thnh vin ca i thng cuc chy 1
vng sn.
2. Tr chi c t chc trong lp hc
2.1. Tr chi Truyn th
* Ni dung:
- Gio dc thc v hnh ng tun th lut chi, quy c chi
- Rn kh nng vn dng vn t nhanh, linh hot, th hin c im tnh cch ca
bn thn, c dp ni ln suy ngh v tnh cm ca bn thn ng thi l c hi
cc em hiu hn v nhng ngi bn ca mnh.
* Ni dung, cch chi: Chia hc sinh thnh nhm, giao cho mi nhm 3 tm th.
Trong mi tm th c ghi nhng t Ti thy.. , Ti s ., Ti xin li
bn .. v .. Nhim v ca ngi chi l phi hon thnh nhng t cho
trn tm th thnh cu hon chnh, c ngha, ph hp vi bn thn ngi ni. Bt
u t 1 bn ng ln hon chnh cu trong tm th ri truyn th theo vng
trn, c nh vy ln lt tng ngi trong nhm ng ln ghp thnh cu hon
chnh cho n ht vng th chuyn qua tm th th 2 v th th 3.

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

71

Ni dung
* S dng:
- S dng trong t chc hot ng dy hc nhm thc hin nhim v ca
tit hc (bi hc), GV cn nhc khai thc ni dung trn vo nhm bi hc u th
thc hin. Ty theo kin thc trng tm bi hc, GV cn nhc s dng tr chi
trn l hot ng trng tm hoc hot ng khi ng ca tit hc trong dy bi 3
SGK o c lp 4.
- Trong t chc HGDNGLL, GV s dng hot ng tr chi cho ph hp
vi ni dung v ch ca HGDNGLL bng cch thit k v khai thc yu t
ni dung chi cho ph hp. V d ch im thng 10 Vng tay bn b trong
chng trnh HGDNGLL lp 4.
2.2. Tr chi Li cho
* Mc tiu: Gio dc HS tnh l php, rn luyn cho HS tr nh, phn x nhanh;
To khng kh vui v, thoi mi hc tp
* Ni dung, cch chi:
Lm theo li ni ca qun tr khng lm theo ng tc ca qun tr.
T chc cho cc em hc sinh nh cc ng tc sau:
Cho thy: Khoanh tay trc ngc
Cho bc: Khoanh tay trc ngc, u hi ci xung
Cho anh: Cho ging cho nghi thc i (Tay phi a cao trc trn)
Cho ch: Tay phi a ra pha trc (ging nh ng tc mi)
Cho em: Hai tay bt cho trc ngc, bn tay khp kn
- Qun tr h cc li cho v lm ng tc, ngi chi h v lm theo cc
ng tc nh quy nh.
- Bn no khng lm theo li h ca qun tr l phm lut.
* S dng:
- S dng trong tit hc nh phng php khi ng ca tit hc. C th s
dng nh phng php khi ng hot ng tit hc khi dy v nhng bi hc c
nhm kin thc lin quan nh bi Lch s vi mi ngi SGK o c lp 4.
- S dng trong t chc cc HGDNGLL cng vi cc hot ng s dng
tr chi khc nh ng vai x l tnh hung v gii quyt nhim v ca hot
ng (C th s dng thc hin ch im thng 10, thng 11, thng 1 ca chng
trnh HGDNGLL lp 4).

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

72

Ni dung
2.3. Tr chi Ni s tht
* Mc tiu: Gio dc cho cc em HS tnh trung thc, tht th. Vui v khi cng
hp tc trong tr chi, thng thn khi nghe gp hoc cm nhn ca ngi khc
v mnh. Yu thch mun c tham gia hot ng.
* Ni dung, cch chi:
Chia hc sinh theo nhm, T chc cho cc em on t t chn mt bn lm
ngi bt mt. Sau nhng ngi cn li ln lt theo v tr ngi t tri qua phi
ni s tht nhng suy ngh ca mnh i vi ngi bt mt nh: Ti ngh bn l
mt ngi bn...; Ti thy bn rt kin cng, gn d, Ngi bt mt phi c
chnh xc tn ngi va ni. Nu ngi c ng tn th ngi s phi bt mt
tip theo. Lu : Phi ni tht nhng suy ngh ca mnh.
3.2.1.3. Cch thc thc hin
S dng trong t chc hot ng dy hc. GVTH cn c vo mc tiu v ni
dung ca tit hc o c, cn nhc la chn tr chi a vo t chc vi t cch
nh l hot ng khi ng ca tit hc hoc hot ng trng tm nhm thc hin
mc tiu bi hc.
S dng trong t chc HGDNGLL. Cn c vo ch im, mc tiu v ni
dung GD m ch im gio dc thc hin, vn dng mi lin h gia TCDG v
ni dung GD vo qu trnh t chc s dng TCDG hp l m bo t chc mt
cch tt nht ni dung ca ch im gio dc, mc tiu s dng TCDG. Ch im
gio dc c thit k thc hin di nhiu hot ng, GVTH khi thit k dng
hot ng c th vn dng hot ng s dng TCDG nh l mt trong nhng hot
ng t chc ch im gio dc trn c s m bo mc tiu ca hot ng, ni
dung hot ng, hnh thc t chc hot ng.
3.2.1.4. iu kin thc hin
GV, CBQL trng tiu hc cn nhn thc y mi quan h gia s dng
TCDG v GD cho HSTH, nhn thc c GD l qu trnh chuyn ha tch
cc v t gic, c lp nhng yu cu v chun mc hnh vi thnh k nng hnh vi
v thi quen hnh vi tng ng HS, cn nhn thc c: s dng TCDG thc cht
l mt dng hot ng t chc cuc sng, hot ng v giao lu cho cc em HS.

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

73

GVTH phi l ngi nm vng chng trnh, ni dung GD cho HSTH,


c hiu bit v TCDG, c k nng khai thc mi quan h gia TCDG v GD
cho HSTH.
Thit lp mi quan h gia s dng TCDG v GD khng n thun th
hin v mt l thuyt. Trn thc t chnh trong qu trnh t chc thc hin vn s
dng TCDG mi pht huy tc dng GD i vi cc em HS mt cch hiu qu,
iiu ny phc thuc vo khng gian t chc, phng tin t chc, cc trang thit b
km theo.
Cn c nhng hnh thc khch l, ng vin GV mt cch kp thi khi h c
s c gng thit lp mi quan h gia TCDG v ni dung GD, nhng sng kin
trong t chc s dng TCDG.
3.2.2. Xy dng quy trnh s dng TCDG nhm GD cho HSTH
3.2.2.1. Mc tiu
Cung cp cho GVTH quy trnh t chc s dng TCDG nhm ni dung GD
cho HSTH khoa hc, h thng. GVTH hnh dung c cc bc s dng TCDG
thc hin GD cho HS, trn c s t chc hot ng gio dc (bi hc) theo
trnh t khoa hc, m bo hiu qu gio dc.
3.2.2.2. Ni dung
Quy trnh s dng TCDG nhm GD cho HSTH bao gm cc bc:
Bc 1. Xc nh mc tiu GD cho HSTH
bc ny GV cn xc nh c c mc tiu GD c th cho HSTH,
thuc ni dung ch GD no, v d nh ch quan h vi bn thn, vi mi
trng xung quanh,
Bc 2. Tch hp mc tiu GD vi mc tiu s dng TCDG
Lng ghp, tch hp mc tiu ca s dng TCDG v mc tiu ca GD.
Mc tiu ca GD hng n qu trnh chuyn ha tch cc t gic yu cu thc
hin chun mc x hi thnh nhn thc, thi , tnh cm, hnh vi v thi quen ph
hp chun mc o c cc em HS. Mc tiu ny c gn kt cht ch vi mc
tiu t chc s dng TCDG. TCDG phn nh nt vn ha t thn do m s dng
TCDG l mt hnh thc gn kt HS - HS ng thi ly yu t t nhin, yu t lut

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

74

chi ca TCDG lm phng php tc ng n qu trnh chuyn ha chun mc


o c thnh hnh vi v thi quen cc em HSTH. GVTH cn xc nh c
nhim v chnh l s dng TCDG nhm GD cho HS, mc tiu ca GD cng
chnh l mc tiu ca s dng TCDG.Vn cn xc nh l s dng nh th no,
s dng nhng TCDG no nhm mc tiu GD mt cch tt nht.
Bc 3. Xc nh ni dung GD, la chn TCDG u th khai thc s dng
Cn c vo chng trnh GD cho HSTH la chn ni dung GD cn
hnh thnh cho HS. T ni dung chun mc o c ny tin hnh phn chia thnh
nhng n v kin thc nh hn t chc hnh thnh HS. R sot, la chn
nhng TCDG u th thc hin cc ni dung gio dc xc nh. Vic la chn
TCDG cn cn nhc ni dung ca tr chi, phng thc t chc tr chi, th mnh
ca tr chi trong khai thc nhng chun mc o c, nh hng khai thc
TCDG nhm ni dung gio dc chun mc o c cho HSTH.
Bc 4. Thit k bi hc, hot ng c s dng TCDG
La chn hnh thc t chc s dng TCDG nhm GD cho HSTH trn c
s thit k bi hc (hot ng) c s dng TCDG. Bi hc c th c thit k
di dng hot ng dy hc trn tit hc hoc hot ng ngoi kha mn hc,
hoc t chc hot ng nhm GD cho HSTH. Qu trnh thit k bi hc (hot
ng) ca nh gio dc cn phi tnh n phng php s dng TCDG, phng
php h tr khc v h thng trang thit b, phng tin t chc bi hc (hot ng)
m bo hiu qu.
Bc 5. T chc thc hin
Qu trnh thc thi gio n hoc bn k hoch thit k trn c s vn dng
h thng cc phng php, phng tin t chc hot ng gn vi iu kin v
khng gian, thi gian c th. Nh GD phi gi vai tr l ngi t chc, nh hng
v iu khin, gim st thng xuyn qu trnh lnh hi tri thc, hnh thnh nhn
thc v hnh vi o c cc em HS.
Bc 6. nh gi kt qu
Nhn xt, nh gi kt qu thc hin bi hc (hot ng) so vi mc tiu ca
hot ng (bi hc) t ra. nh gi v thc hin mc tiu ca bi hc (hot ng)

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

75

t ra, nhng g t c v mc tiu no cha t. nh gi v nhn xt qu trnh


tham gia hot ng ca cc em HS v tinh thn thc, thi v hng th tham
gia. Nhn xt nhng u im t c v nhng hn ch cn tn ti trong qu trnh
s dng TCDG nhm GD cho HSTH trn c s pht hin nhng u im v
hn ch trong tng bc s dng TCDG ng thi rt kinh nghim hon thin
quy trnh t chc s dng TCDG giai on tip theo.
iii. Cch thc thc hin
Vn dng quy trnh s dng TCDG nhm GD cho HSTH trong t chc
hot ng DH hoc t chc HGDNGLL trng tiu hc. i vi mi dng hot
ng c la chn th vic c th ha tng bc trong quy trnh trn c th khng
ging nhau, tuy nhin i vi bt k hot ng no th khu t chc thc hin phi
tun th quy trnh s dng TCDG.
Vn dng quy trnh s dng TCDG nhm GD cho HSTH trong t chc
hot ng DH: S dng TCDG nhm GD cho cc em HS c tin hnh trn
tit hc hoc trong t chc hot ng ngoi kha mn hc. Qu trnh ny phi c
tin hnh theo mt trnh t nht nh nhm gio dc phm cht o c cho cc em
HS. Da trn mc tiu v ni dung ca bi hc c th, s dng TCDG nh l mt
phng php hoc l hot ng thc hin nhim v ca bi hc. Ty theo tng ni
dung GD trong tng bi hc c th m xc nh hot ng s dng TCDG l
hot ng chnh ca tit hc hoc l hot ng b tr cc hot ng khc trong thc
hin nhim v bi hc. Vic s dng TCDG thc hin nhim v GD cho HS gn
ni dung bi hc o c c tin hnh theo trnh t khoa hc, m bo thc hin
ti u mc tiu bi hc t ra, pht huy hng th ca HS trong qu trnh tham gia.
m bo quy trnh s dng TCDG nhm GD cho HS gn bi hc o c ca
gi hc trn lp hoc t chc HNK gip cho khu t chc thc hin m bo tnh
khoa hc, tnh hiu qu. T mc tiu ca bi hc (HNK), xc nh ni dung kin
thc trng tm (ni dung kin thc u th thng qua TCDG), la chn TCDG u
th i vi nhng ni dung trn, cch thc s dng TCDG, son gio n t chc s
dng TCDG nhm GD cho HS theo cch thc xc nh, t chc thc hin,
kim tra nh gi.

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

76

Vn dng quy trnh s dng TCDG nhm GD cho HSTH trong t chc cc
HGD. T chc hot ng gio dc nh: Hot ng GDNGLL, HVC, c s
dng TCDG cn tun theo quy trnh t chc s dng TCDG. Quy trnh s dng
TCDG m bo cho qu trnh t chc hot ng gio dc c din ra theo mt cu
trc cht ch trong t chc thc hin, l gich v mt ni dung v m bo hiu qu
t chc hot ng. S dng TCDG thc hin nhim v GD cho HSTH di
bt k hnh thc no ca t chc HGD ni chung hoc t chc HGDNGLL cng
cn phi tun theo mt quy trnh t chc s dng mang tnh khoa hc. Mc tiu ca
hot ng c xc nh l nhm GD cho HS v nhn thc, thi , tnh cm v
hnh vi qua s dng TCDG, mc tiu ny chi phi ton b qu trnh t chc thc
hin hot ng cng nh cc bc t chc qu trnh s dng TCDG ni chung.
HGDNGLL c t chc theo cc ch im gio dc, t ch im GD khai thc
ni dung GD cn hnh thnh cho HS, trn c s xy dng quy trnh thc hin
cho tng ni dung hoc hot ng c th.
3.2.2.4. iu kin thc hin
GVTH phi l ngi c vn kin thc v TCDG, nhn thc c mi quan h
gia s dng TCDG v GD cho HSTH, nhn thc c s cn thit vn dng
quy trnh s dng TCDG thc hin mc tiu, nhim v, ni dung GD cho cc
em HSTH.
GVTH phi l ngi c nng lc thit k hot ng, xy dng k hoch t
chc hot ng m bo l gich v trnh t t chc cc bc, l gich v ni dung
gio dc, ph hp v hnh thc t chc s dng TCDG.
Trng tiu hc cn xy dng c cc tiu ch nh gi vn s dng TCDG
nhm GD cho HS ca n v trong tiu ch xy dng v t chc thc hin quy
trnh s dng TCDG nhm GD cho HSTH l mt ni dung c nh gi.
3.2.3. Thit k hot ng s dng TCDG nhm GD cho HSTH
3.2.3.1. Mc tiu
Xy dng c gio n (hot ng) s dng TCDG nhm GD cho HSTH
ph hp v mc tiu, ni dung, phng php d kin trn c s nh hng cho
qa trnh t chc thc hin.

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

77

3.2.3.2. Ni dung
T chc hot ng dy hc tit hc o c v hot ng t chc
HGDNGLL c thit k di dng hot ng s dng TCDG nhm ni dung
GD cho HSTH.
i. Thit k hot ng trong dy tit hc o c.
Tit hc o c trng tiu hc c thit k di dng t chc cc hot
ng nh: Hot ng khi ng, ng vai x l tnh hung, Hot ng tho lun
nhm, Hot ng tr chi, Ni dung hot ng trong tit dy o c c cu
trc nh sau:
1. Mc tiu: Cn c vo mc tiu ca bi hc. GVTH xc nh mc tiu v
kin thc; Mc tiu v thi tnh cm; Mc tiu v hnh vi cn t HS.
2. Chun b: Phng tin t chc hot ng cn thit
3. Cc hot ng dy hc cn thit: c trnh by theo th t Hot ng 1,
Hot ng 2, Hot ng 3. Mi bi hc o c c cu trc thnh 2 tit hc, mt
tit hc c th gm t 2 hot ng tr ln.
Hot ng 1. (Tn hot ng)
Hot ng GV

H ca HS

ii. Thit k hot ng s dng TCDG nhm GD trong t chc HGDNGLL


Thit k mt HGDNGLL c cu trc nh sau:
1. Mc tiu hot ng: HS t c nhng g sau hot ng
2. Thi lng: D kin thi gian cn thit thc hin H
3. Quy m hot ng: Xc nh r quy m t chc theo nhm, theo t, theo
lp, theo khi lp hay theo ton trng)
4. Ti liu v phng tin
5. Cc bc tin hnh: Bao gm 3 bc (Chun b- Tin hnh hot ng Tng kt nh gi hot ng)
6. T liu tham kho

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

78

3.2.3.3. Cch thc thc hin


Thit k hot ng dy hc o c theo hng s dng TCDG nhm GD
cho HSTH. GV c th thit k hot ng s dng TCDG theo hai hng: S dng
TCDG nh l hot ng khi ng ca tit hc hoc s dng TCDG l hot ng
ch o thc hin mc tiu, ni dung bi hc.
Thit k gio n s dng TCDG trong t chc HNK mn hc. C th xem s
dng TCDG nhm mc tiu GD cho HSTH l mt ni dung ca HNK mn
hc. GV cn c vo ni dung trong chng trnh hc t chc thit k hot ng
s dng TCDG cho ph hp nhm kin thc (ch GD) nht nh trong hot
ng ngoi kha.
nh hng thit k gio n (hot ng) trong t chc HGDNGLL. Khai
thc ni dung ch im gio dc (c bit l khai thc ni dung GD u th qua
tng ch im gio dc), thit k hot ng s dng TCDG nhm thc hin nhng
ni dung ny.
3.2.3.4.iu kin thc hin
CBQL, GV trng tiu hc cn nhn thc y ngha v vai tr ca thit
k gio n (hot ng) s dng TCDG nhm GD cho HSTH trong dy hc,
trong t chc HGDNGLL.
GVTH phi l ngi c nng lc chuyn mn vng, c k nng thit k v t
chc cc hot ng dy hc. Nm vng ni dung chng trnh GD, chng
trnh HGDNGLL trng tiu hc, bit khai thc ni dung GD u th qua s
dng TCDG.
Cung cp cho GVTH ngun ti liu hng dn t chc s dng TCDG v s
lng TCDG, ni dung khai thc, cch thc khai thc v thit k hot ng s dng
TCDG trong trng tiu hc.
Mt s gi thit k hot ng s dng TCDG trong t chc HGDNGLL

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

79

1. HOT NG: HI VUI TR CHI DN GIAN

Thi gian: 90 pht


A. Mc tiu:
*. Mc tiu v nhn thc: Hc sinh nhn bit mt s TCDG, ngha ca vic
tham gia vo cc TCDG, nhn bit cc phm cht cn thit i vi HS khi tham gia
vo cc hot ng tp th.
*. Mc tiu v k nng: HS c c k nng hp tc vi bn, k nng phi
hp vi bn cng chi, k nng t chc tr chi, k nng th hin phm cht cn
thit trong hot ng c th.
*. Mc tiu v thi : Hnh thnh HS tnh cm tp th, hng th khi tham
gia vo cc hot ng mang tnh cht tp th, hot ng thi ua, qua cng c v
bi dng kin thc v TCDG cc em HS.
B. Quy m t chc: Lp hc
C. Ni dung hot ng
Ni dung ca hot ng tp trung: Gio dc tnh tp th thng qua hot ng
tr chi, to sn chi lnh mnh cho hc sinh tham gia; HS tri nghim k nng
phi hp bn chi, k nng hp tc bn b, tinh thn thi ua v cnh tranh lnh
mnh gia cc nhm cng chi.
Vic t chc thc hin ni dung c tin hnh theo 2 hnh thc: Gii thiu
mt s TCDG cho cc em HS trn tit hc; T chc cho HS tham gia TCDG di
hnh thc hi vui TCDG.
D. Cc bc tin hnh
Bc 1: Chun b
* GV:
- La chn mt s tr chi d nh t chc cho cho HS: Tr chi ko co, Nm
vng c chai, Cp c, Nhy bao b, Bt mt bt d.
- Xy dng iu l t chc hot ng, ph bin iu l n hc sinh.
- Lp k hoch t chc hot ng di dng gio n chi tit v y cc
bc t chc, cc yu cu v c s vt cht, lc lng phi hp thc hin. Cn th
hin c di dng mt s hnh nh m phng TCDG HS hnh dung c tr
chi.
- GV nh hng HS chun b cc ni dung cn thit cho t chc Hi vui
TCDG.
- Chun b mt s bng zn, trang phc phc v cho qu trnh tham gia
TCDG ca cc em; chun b phn thng cho i thng cuc.

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

80

* Hc sinh:
- Hc sinh c hot ng tm hiu v TCDG chun b cho mnh kin thc, s
hiu bit cn thit phc v qu trnh tham gia hot ng.
- Yu cu hc sinh chun b bng, phn vit bng.
Bc 2: T chc (75 pht)
* Hot ng 1: Gii thiu v tr chi dn gian (45 pht)
- GV chia hc sinh trong lp thnh 4 nhm.
- GV a ra mt s hnh nh v TCDG (tranh nh/ dng hnh nh c chiu
trn powerpoint) nhm kch thch s ch ban u ca hc sinh.
- GV nu ln mt s cu hi v cc hnh nh TCDG.
- GV t chc cho hc sinh tho lun theo nhm v tng hnh nh (bc tranh)
v yu cu cc em ghi ra bng tn gi ca tr chi.
- Hc sinh tho lun theo nhm v ngha ca nhng tr chi ny i vi cc
em; Cc nhm c i din ng ln tr li. Trong khi i din ca nhm ng ln
bo co, cc thnh vin trong nhm v nhm khc lng nghe b sung kin (nu
cn thit).
- GV tng kt v nhn xt cho tng ni dung a ra nhm gip HS khc su tri
thc lin quan.
- GV nh gi kt qu t c ca hot ng
* Hot ng 2, Hi vui tr chi dn gian (30 pht)
- GV tuyn b l do, mc ch t chc Hi vui TCDG
- GV gii thiu cc phn ca Hi vui TCDG.
- Chia hc sinh thnh cc nhm chi, t chc cho cc em tham gia chi cc tr
chi: Ko co, tr chi nm vng c chai, tr chi cp c, nhy bao b.
- iu kin: Hc sinh phi c gng, n lc ht sc trong qu trnh thc hin
vai chi. S c gng ca cc em gp phn quyt nh v tr v ch ca nhm chi.
Bc 3: Kt thc (15 pht)
GV t chc cho HS nhn xt, nh gi qu trnh tham gia v thc, thi v
hnh vi o c ca HS trong qu trnh tham gia. GV tng kt nhn xt trn c s
quan st HS trong sut qu trnh tham gia kt hp s dng bng cu hi i vi HS.

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

81

2. HOT NG: HP TC, CHIA S TRONG CNG VIC

Thi gian: 90 pht


A. Mc tiu:
- Tri thc: Hnh thnh HS kin thc v chun mc o c (thnh thc,
nhit tnh, kin tr,) trong qu trnh tham gia hot ng cng nhau.
- K nng: th hin s quan tm thng qua cc hnh vi, c ch n cc bn
trong qu trnh cng tham gia hot ng cc em HS.
- Thi : HS c thi ng trc cc biu hin v chun mc o c,
nhng biu hin v s quan tm, chia s v gip ngi xung quanh.
B. Quy m t chc: Lp hc
C. Ni dung hot ng:
- HS c tham gia vo hot ng s dng TCDG, c tri nghim v nhn
thc v k nng trong mi quan h cng nhau cng tnh cht hot ng TCDG; Cc
chun mc o c nh: quan tm n bn cng chi, c nhu cu v hng th khi
tham gia cc hot ng mang tnh tp th, thc c vai tr v v tr c nhn trong
tham gia hot ng tp th.
- Hnh thc hot ng:
+ T chc HS xy dng k hoch hot ng TCDG v t t chc hot ng;
hc sinh tho lun nhn xt v rt ra bi hc, ngha ca TCDG i vi cc em.
+ T chc ng vai gii quyt tnh hung.
D. Cc bc tin hnh
Bc1. Chun b
- GV chun b y cc iu kin v c s vt cht nh a im t chc
hot ng, cc phng tim km theo nh qun o, dng c t chc hot ng.
- Son gio n t chc chi tit theo tng ni dung ca hot ng.
- Giy A0, bt d.
Bc 2. Tin hnh hot ng (90 pht)
Hot ng 1. Vui cng TCDG (35 pht)
- Thnh lp hc sinh thnh 3 nhm, bu ra nhm trng v yu cu cc nhm
xy dng k hoch t chc hot ng tr chi dn gian. Sau khi cc nhm xy
dng xong ngh tin hnh t chc hot ng.
- Yu cu thc hin cc hnh vi ng trong qu trnh tham gia hot ng cng
nhm bn; Cc nhm tin hnh hot ng TCDG, hot ng TCDG din ra.

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

82

Hot ng 2. Tho lun nhm (20 pht)


Cc nhm hp li nhn xt nh gi qu trnh cng tham gia v rt ra bi hc
kinh nghim, tc dng ca TCDG i vi bn thn cc em hc sinh tiu hc. GV yu
cu mi em phi t honh thnh ngha ca vic tham gia TCDG i vi bn thn.
Hot ng 3. ng vai x l tnh hung (20 pht)
Tnh hung: Ba nhm HS ang say sa chi tr chi nhy bao b. Bng nhm
ca H c mt bn ang nhy b chut rt trong lc ang nhy nn bn b ng
xung sn. Trong khi y, Tng ngi cng nhm vn ra sc h to C ln Ngn,
ng ln m chy tip i ch. Tri !.
Nhim v: Yu cu 3 nhm HS cng tho lun, ng vai cho tnh hung trn
v cch x l. Gii thch ti sao li chn cch x l ?
Bc 3. Tng kt, nh gi hot ng (15 pht)
GV cn c vo mc tiu hot ng t chc nh gi HS v thi ca cc em
trong qu trnh cng tham gia hot ng; nh gi v mc hng th ca hc sinh
trong qu trnh tham gia hot ng, thi o c ca cc em trong qu trnh thc
hin hot ng.
3.2.4. i mi hnh thc t chc HGDNGLL trng tiu hc theo hng s
dng TCDG nhm GD cho HS
3.2.4.1. Mc tiu
a dng ha hnh thc t chc HGDNGLL theo hng thit k v t chc
hot ng s dng TCDG nhm mc ch GD cho HSTH.
3.2.4.2. Ni dung
HGDNGLL c thc hin theo cc ch im gio dc, mi ch im GD
c thit k theo cc hot ng. Nhim v ca GV l phi xc nh c ch im
GD, mc tiu gio dc, ni dung gio dc trn c s thit k hot ng c th v
s dng TCDG cn c tip cn t chc nh l mt trong cc hot ng thc hin
ch im gio dc.
Mi ch im gio dc c nhng c trng ring v mc tiu, ni dung v
nhim v gio dc HS. Do thun li lng ghp, tch hp ni dung gio dc
chun mc o c ph hp i vi tng ch im gio dc. Thit k hot ng s

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

83

dng TCDG nhm hnh thnh cho cc em HS nhn thc, thi , tnh cm, k nng
hnh vi, thi quen hnh vi ph hp chun mc o c. Xem hot ng s dng
TCDG nh l hnh thc, phng php thc hin ch im gio dc m mc tiu
hng n l hnh thnh nhng phm cht o c cn thit cho HSTH.
Hot ng s dng TCDG l mt trong nhng ni dung khng th thiu ca t
chc HGDNGLL. nh gi v hnh thc t chc hot ng s dng TCDG nhm
GD l mt trong nhng hnh thc ca t chc hot ng gio dc, v ni dung
th s dng TCDG l mt ni dung cn thit khng ch l gp phn gip cc em HS
hiu bit chun mc x hi trong thc tin hot ng m cn to s gn kt gia th
h tr vi TCDG, pht huy nt vn ha dn tc qua TCDG trong iu kin hin nay.
3.2.3.3. Cch thc thc hin
a dng ha cc hnh thc t chc hot ng trong thc hin ch im gio
dc. Mt ch im gio dc cn c thit k v mc tiu, ni dung ch im trn
c s la chn hot ng thch hp t chc thc hin. C th thit k hot
ng thc hin ch im gio dc nh: hot ng cu lc b, t chc cuc thi tm
hiu, sn chi tr tu, ta m hc sinh, hi thi vui khe, hi vui tr chi dn
gian, gn vi cc dp ngy l, tt, ngy k nim trong nm. i vi mi dng
hot ng, khai thc ni dung GD u th qua hnh thnh hc sinh phm
cht o c tng ng.
a ra nhng nh hng chung s dng TCDG nhm GD cho HS
trong t chc HGDNGLL c quan tm thc hin. Coi hot ng s dng
TCDG trong thc hin ch im gio dc l mt trong nhng ni dung gio dc cn
quan tm ca mi n v, ca mi GV trong thc hin nhim v nm hc.
Huy ng s quan tm ca cc t chc v lc lng gio dc trong v ngoi
nh trng tham gia phi hp cng thc hin. Cn c bin php tn dng s tham
gia tch cc ca cc ngun lc x hi v c s vt cht v tim lc gio dc trong
cng tc h tr gio dc th h tr. Bin son ti liu hng dn s dng TCDG
nhm GD cho HSTH (hng dn khai thc ni dung GD qua s dng
TCDG, hng dn thit k v t chc hot ng s dng TCDG nhm GD)
ng thi t chc tp hun GV v nhng ni dung trn.

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

84

3.2.3.4. iu kin thc hin


Cn xy dng ni dung HGDNGLL thng nht trong tng trng, nht qun
t chc thc hin trong cng khi lp trn c s xc nh hnh thc s dng TCDG.
Nh s phm cn hnh dung c mc ch c th ca mi tr chi c k hoch c
th i vi tng nhm i tng trn c s la chn hnh thc tc ng thch hp.
Cn b qun l, GV cn nhn thc c vai tr, v tr ca t chc HGDNGLL
trong trng tiu hc, nhn thc c vai tr gio dc phm cht o c ni ring,
gio dc nhn cch hc sinh ni chung thng qua HGDNGLL. Nhn thc c s
dng TCDG nhm GD cho HSTH l mt ni dung v l hnh thc t chc H
cn tp trung khai thc trong t chc HGDNGLL.
C quy nh bng vn bn v lp k hoch t chc HGDNGLL thng nht
trong phm vi ton trng, bao gm vic s dng TCDG thc hin nhim v
GD cho hc sinh.
Xy dng c k hoch s dng TCDG nhm GD cho hc sinh thng
nht trong ton trng. K hoch ny c c th ha theo tng khi lp nhm m
bo tnh thng nht v mc tiu, ni dung, t chc hot ng trong phm vi trng
hc. GVTH cn lp k hoch s dng TCDG GD trong qu trnh thc hin
HGDNGLL cho hc sinh lp ch nhim trong k hoch ca tng lp cn thng
nht vi k hoch hot ng ca nh trng.
3.2.5. m bo cc iu kin h tr s dng TCDG nhm GD cho HSTH
3.2.5.1. Mc tiu
m bo qu trnh s dng TCDG nhm GD cho HSTH t hiu qu ti
u trn c s hon thin cc iu kin v c s vt cht, phng tin v trang thit
b phc v qu trnh s dng TCDG.
3.2.5.2. Ni dung
i. m bo nhng iu kin v c s vt cht, trang thit b h tr s dng
TCDG nhm GD cho HSTH
S dng TCDG i hi khng gian t chc rng, cc phng tin h tr nh
trang phc, phng tin thit b h tr, V vy, ci thin v tng cng c s vt
cht, thit b phc h tr s dng TCDG nhm gio dc hc sinh l rt to ln v y

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

85

l nhng iu kin cn thit qu trnh t chc s dng TCDG c din ra t


hiu qu cao. Nhng iu kin v sn chi, phng tin t chc TCDG cho cc em
hc sinh nh bng zn, th mu, dng c chi, , l nhng yu t cn thit cho
vic t chc TCDG. Su tm cc hnh nh v TCDG, phng tin trc quan nhm
to s hp dn ca ch GD hoc ch im ca HGDNGLL u l nhng
yu t khng th thiu trong s dng TCDG nhm GD cho HSTH.
ii. m bo ngun ti liu h tr s dng TCDG nhm GD cho HSTH
Qu trnh t chc s dng TCDG s khng h thng, thiu tnh khoa hc nu
khng c ti liu hng dn s dng TCDG nhm GD cho HSTH.Ti liu
hng dn s dng TCDG gip cho GVTH c c nhng cn c khoa hc trong
thit k v t chc thc hin, ng thi l kim ch nam i vi GVTH trong t chc
hot ng thc hin. GVTH cn phi c trang b kin thc v TCDG, s dng
TCDG nhm GD cho HSTH (nh vn TCDG c v s lng tr chi v cch
thc s dng tr chi, hnh thc s dng TCDG). Bin son v b sung mt cch c
h thng, khoa hc mt s vn c bn ca l lun v TCDG, v s dng TCDG
trong cc trng hc hin nay, v ngha ca TCDG i vi s hnh thnh v pht
trin nhn cch th h tr v mi quan h gia pht huy TCDG v gio dc nhn
cch hc sinh trong iu kin hin nay.
iii. m bo iu kin v nng lc s dng TCDG nhm GD ca GVTH
GVTH l ngi trc tip s dng TCDG nhm gip cc em HS chuyn ha
mt cch tch cc, t gic chun mc o c thnh k nng hnh vi, thi quen hnh
vi ph hp. Qu trnh ny i hi GV phi l ngi c nng lc s dng TCDG
nhm GD cho HSTH nh hiu v TCDG, v mi quan h gia TCDG v ni
dung GD cho HS, c k nng thit k v t chc hot ng s dng TCDG
hin thc ha mi quan h gia TCDG v ni dung GD trong thc tin.
3.2.5.3. Cch thc thc hin
Xy dng k hoch thc hin nhim v nm hc quy nh s dng TCDG
nhm GD l ni dung thng nht trong phm vi trng hc. T chc trin khai
k hoch thng nht v thi gian v khng gian, xc nh nhm i tng tc
ng c th trn c s thit k v xy dng ni dung tc ng, hiu chnh ni

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

86

dung ph hp vi c im la tui, nng lc v trnh ca cc em m bo tnh


hiu qu.
T chc tho lun chuyn gia cc GV v cch thc trin khai v tin hnh
s dng TCDG GD hc sinh. Kim tra nh gi rt kinh nghim thng
xuyn i vi vn s dng TCDG v s dng TCDG nhm GD cho hc sinh.
Xy dng vn bn nh hng t chc thc hin, hng iu chnh kp thi cng
tc s dng TCDG GD cho cc em HS. C nh hng bng vn bn c th
v t chc HGDNGLL, s dng TCDG nhm GD cho HS. Thng nht v thi
gian, hnh thc t chc trin khai ni dung, hnh thc kim tra, nh gi vic thc
hin nhim v nm hc, thc hin k hoch gio dc ca n v.
Tn dng ngun lc x hi trong qu trnh xy dng v hon thin cc iu
kin vt cht, trang thit b h tr s dng TCDG nhm GD cho hc sinh. Cc
bc ph huynh hc sinh, cc t chc x hi cn nhn thc c y vai tr, v tr
ca mnh trong cng tc gio dc th h tr, nhim v gio dc th h tr khng ch
l trch nhim ca gio dc nh trng m l trch nhim ca ton th x hi. Vic
tng cng v hon thin cc iu kin s dng TCDG nhm GD cho HSTH s
c quan tm y hn nu cc nh qun l gio dc, nh qun l x hi, cc lc
lng gio dc nhn thc c s cn thit ca TCDG i vi nhim v GD
cho hc sinh ti cc trng hc hin nay.
3.2.5.4. iu kin thc hin
GV, QLGD cn phi nhn thc y vn s dng TCDG nhm GD
hc sinh, nhn thc c cc iu kin cn v s dng TCDG m bo tnh
hiu qu trong cng tc gio dc. Xy dng k hoch v tng bc dn hon thin
cc iu kin cn thit cho vic s dng TCDG GD cho hc sinh. C k
hoch khai thc v tn dng iu kin c s vt cht ca n v hiu qu ng thi
khuyn khch cn b gio vin su tm, t lm mt s phng tin h tr trong qu
trnh s dng TCDG gio dc hc sinh.
Lnh o n v, GV cn thng nht xy dng k hoch hot ng gio dc
ca n v, k hoch s dng TCDG nhm GD cho hc sinh n tng khi lp
v ni dung gio dc, phng thc, hnh thc gio dc c v khng gian v thi
gian thc hin. V pha mi n v gio dc, cn c k hoch kim tra nh gi

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

87

thng xuyn, nh gi nh k vic thc hin s dng TCDG nhm GD cho


hc sinh trong nh trng tiu hc hin nay.
m bo cc iu kin v nng lc ca GV, b sung ngun ti liu h tr
GV trong qu trnh s dng TCDG nhm GD cho HSTH cn:
- a vn ci thin v nng cao nhn thc gio vin v TCDG, cch thc
s dng TCDG nhm GD cho HS thnh mt ni dung trong k hoch, nhim v
nm hc ca n v.
- Xc nh hnh thc nng cao nhn thc gio vin v TCDG, cch thc v
hnh thc s dng TCDG trong GD cho HSTH hin nay:
+ T chc tho lun mang tnh cht nh k gia cc GV nhm trao i kinh
nghim, tng v phng php gio dc hc sinh.
+ Bin son ti liu h tr s dng TCDG nhm GD di dng cc ti liu
h tr v ngun tr chi, vn TCDG phong ph v cch thc s dng chng. ra
yu cu gio vin hon thin nng lc nhn thc, kinh nghim v nng lc t chc
hot ng gio dc trong trng tiu hc thng qua hnh thc bo co tng kt kinh
nghim cui nm v cng hnh thc m n v gio dc t chc cho cc gio vin
hc tp kinh nghim ln nhau trong gio dc hc sinh.
- C hnh thc khuyn khch ng vin kp thi i vi nhng GV (hoc tp
th) c sng kin trong s dng TCDG nhm mc ch GD phong ph v ni
dung, a dng v hnh thc thc hin.
3.3. Mi quan h gia cc bin php
Cc bin php c mi quan h mt thit vi nhau, h tr nhau to h thng
bin php s dng TCDG nhm GD cho HSTH hiu qu. Mi bin php gio
dc gi mt vai tr v v tr nht nh trong qu trnh hnh thnh cc phm cht
nhn cch HSTH. S khng hiu qu nu GVTH cha nhn thc ng v vai tr, v
tr v tm quan trng ca s dng TCDG trong GD hc sinh. T nhn thc ng
tin hnh thit lp mi quan h gia TCDG v GD cho HSTH, Xy dng quy
trnh s dng TCDG nhm GD, thit k hot ng s dng TCDG nhm GD
cho HSTH, i mi hnh thc t chc HGDNGLL s dng TCDG mang tnh
khoa hc v hp l, m bo v hon thin cc iu kin cn thit cho qu trnh s
dng TCDG nhm GD cho HSTH hiu qu. Mi mt bin php trong h thng

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

88

bin php trn thc hin nhng chc nng c th ring v mi quan h cht ch
vi nhau, h tr cho nhau. Trong tng trng hp v hon cnh c th, vic xc nh
bin php gio dc trng tm thc thi u tin trong mt giai on c th c din
ra, iu ty thuc vo c im i tng v hon cnh tc ng.
3.4. nh gi tnh kh thi ca cc bin php s dng tr chi dn gian nhm
gio dc o c cho hc sinh tiu hc
3.4.1. Mc ch, i tng, phng php nh gi
3.4.1.1. Mc ch
nh gi tnh kh thi, s cn thit vn dng 5 bin php s dng TCDG nhm
GD cho HSTH.
3.4.1.2. i tng
150 GV v CBQLGD ti cc trng tiu hc thuc tnh Thi Nguyn, tnh Bc
Kn i vi cc ni dung kho nghim.
3.4.1.3. Ni dung nh gi
5 bin php s dng TCDG nhm GD cho HSTH.
3.4.1.4. Phng php nh gi
Xy dng cu hi, t chc xin kin GV v CBQLGD ang cng tc ti cc
trng tiu hc; X l kt qu nh gi bng phng php thng k ton hc.
3.4.2. Kt qu thm d cc bin php s dng tr chi dn gian nhm gio dc
o c cho hc sinh tiu hc
3.4.2.1. nh gi v s cn thit ca cc bin php
Bng 3.1. nh gi v s cn thit ca bin php
STT
1
2
3
4
5

Bin php
Thit lp mi quan h gia TCDG v ni dung
GD cho HSTH
Xy dng quy trnh s dng TCDG nhm GD cho
HSTH
Thit k hot ng s dng TCDG nhm GD cho
HSTH
i mi hnh thc t chc HGDNGLL trng tiu
hc theo hng s dng TCDG nhm GD
m bo cc iu kin h tr s dng TCDG nhm
GD cho HSTH

RCT

CT

79.33 14.67 6.00


80.00 17.33 2.67
93.33

4.67

2.00

80.00 12.67 7.33


86.67 12.00 1.33

Ghi ch: Rt cn thit: RCT; Cn thit: CT; Khng cn thit: KCT

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

KCT

http://www.lrc-tnu.edu.vn

89

GV v CBQL u cho rng vic s dng h thng 5 bin php lun n xy dng
l cn thit. H thng 5 bin php a ra kho nghim c nh gi cao mc rt
cn thit v cn thit, nh gi cao nht l bin php Thit k gio n (hot ng) s
dng TCDG nhm GD cho HSTH vi t l l 93.33% cho rng rt cn thit v
4.67% cho rng cn thit trin khai bin php trn trong qu trnh gio dc.
3.4.2.2. nh gi v tnh kh thi ca nhm bin php
Bng 3.2. nh gi v tnh kh thi ca bin php
Bin php

STT

Rt

Kh

Khng

kh thi

thi

kh thi

86,66

10

3,33

84,66

10,66

4,66

80

13,33

3,33

85,33

12

2,66

87,33

10

2,66

Thit lp mi quan h gia TCDG v ni dung


1

GD cho HSTH
Xy dng quy trnh s dng TCDG nhm GD

cho HSTH
Thit k hot ng s dng TCDG nhm GD

cho HSTH
i mi hnh thc t chc HGDNGLL trng

tiu hc theo hng s dng TCDG nhm GD


m bo cc iu kin h tr s dng TCDG

nhm GD cho HSTH

Cn c trn kt qu kho nghim thu c cho php chng ti khng nh cc


bin php s dng TCDG nhm GD cho HSTH c nh gi cao (th hin qua
t l kin chn), tuy vy vn cn c mt s t GV cn cho rng cc bin php trn
cha thc s mang tnh kh thi trong qu trnh vn dng.
3.5. T chc thc nghim bin php s dng TCDG nhm GD cho HSTH
3.5.1. Khi qut thc nghim
3.5.1.1. Mc ch thc nghim
Khng nh tnh kh thi ca bin php s dng TCDG nhm GD cho
HSTH, khng nh ngha l lun v thc tin ca bin php ph hp vi gi
thuyt nghin cu ca lun n a ra.

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

90

3.5.1.3. Ni dung thc nghim


i. Kin thc v s dng TCDG nhm GD cho HSTH
Chng ti quan tm ch yu n qu trnh cc em hc sinh tham gia hot ng
cng bn b, trong qu trnh cc em thc hnh cc quy tc giao tip, tri nghim
cm xc o c, tnh cm v hnh vi o c trong mi quan h cng bn c
din ra trc - trong v sau khi hot ng kt thc.
C kin thc v TCDG v vai tr ca TCDG i vi vic hnh thnh phm
cht nhn cch HS, mt s phm cht cn thit trong quan h ng x vi bn b vi
mi trng xung quanh.
C thi , hnh vi ng mc vi bn b trong qu trnh tham gia hot ng
cng nhm bn, tham gia hot ng c s dng TCDG.
ii. Bin php c la chn thc nghim.
Thc nghim c tin hnh vi 5 bin php do chng ti xy dng. Chng
ti c gng khc phc mt cch tt nht nhng iu kin hin c ca n v v GV
t chc.
3.5.1.4. Cch thc thc nghim
i. Giai on 1: Chun b
* Bc 1: Xy dng ti liu, thit k s dng TCDG TN
Bin son v thit k s dng TCDG GD cho HSTH m bo mc tiu
bin php, ph hp vi nhng iu kin ca bin php xc lp.
* Bc 2: La chn mu TN v C
Mc ch thc nghim nhm pht hin hiu qu bin php thc nghim trn
HSTH. Do khch th TN v C l hc sinh trc v sau TN. Lun n t chc
TN cc bin php trn 94 HS lp 4 trng Tiu hc Lu Thng - V Nhai Thi Nguyn. Chng ti chn nhm TN (Lp 4a v 4c vi s lng HS l 46 em)
v nhm C (lp 4b v 4d vi s lng l 48 em), HS 2 nhm TN v C m
bo cc iu kin nh nhau v: Mc nhn thc v TCDG, cc chun mc o
c trong phm vi t chc TCDG; S lng HS, t l HS l ngi dn tc/ lp hc;
C s vt cht v phng tin t chc hot ng, ngun ti liu; GV t chc l

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

91

ngi c kinh nghim trong t chc hot ng gio dc, c kin thc v hiu bit
v TCDG trong GD cho HS.
* Bc 3: Tp hun GV
- Yu cu: GV tp hun phi l GV c kinh nghim trong t chc hot ng
gio dc cho hc sinh (HGDNGLL), l ngi c kin thc v tr chi v k nng
t chc tr chi trong cng tc gio dc hc sinh.
- Pht ti liu cho GV tham gia tp hun nghin cu
- Ni dung tp hun: Thng nht mc tiu v ni dung TN; Thng nht cch
thc t chc TN v phng php, hnh thc t chc gio dc; Thng nht v vic
lp k hoch t chc TN (thi gian TN, hnh thc kim tra v nh gi kt qu TN).
ii. Giai on 2: T chc thc nghim s phm
* Bc 1: Kim tra cc iu kin cn thit phc v qu trnh TN
Tin hnh kim tra cc iu kin v: Ti liu cho GV trong qu trnh TN, cc
iu kin v c s vt cht nh phng hc, phng tin v thit b phc v cho qu
trnh TN, iu kin v pha hc sinh,).
* Bc 2: T chc TN
- i vi nhm TN: GV t chc cho hc sinh tham gia vo cc hot ng theo
phng n v k hoch TN xc nh:
+ T chc gii thiu hot ng n HS, pht ti liu hc sinh tham kho,
+ T chc hot ng s dng TCDG cho HS: Hi vui TCDG, Thi tm hiu v
TCDG, Hot ng tm hiu HGDNGLL,
+ Trong qu trnh t chc TN chng ti tham gia d trc tip cc hot ng
kho st, nh gi v kt qu nhn thc, thi v hnh vi ca HS.
- i vi nhm C: Chng ti t chc cc hot ng gio dc theo phng
thc c. Sau 1 thng chng ti tin hnh o ly kt qu lm c s so snh, i chiu
vi kt qu nhm thc nghim.
- Thi gian TN: Thc nghim c tin hnh theo 2 ln.
Ln 1: Thng 10 nm 2010 (trong thi gian 1 thng).
Ln 2: Thng 3 nm 2011(trong thi gian 1 thng).
* Bc 3: Kim tra, nh gi kt qu TN
- nh gi nhn thc ca HS v chun mc o c, thi v hnh vi c lin
quan n chun mc o c.

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

92

- nh gi cc ch tiu h tr v: hng th tham gia hot ng ca hc sinh


nhm khng nh kt qu TN.
3.5.1.5. Xy dng tiu ch v thang nh gi
i. Tiu ch nh gi: nh gi tnh hiu qu s dng TCDG nhm GD cho
HSTH trn cc mt biu hin v nhn thc, thi , hnh vi.
* Nhn thc: Hc sinh nhn thc ng n v y v s dng TCDG nhm
GD; vai tr ca TCDG i vi s pht trin nhn cch hc sinh; nhn thc v
mt s phm cht o c nh s quan tm n bn b, tnh trch nhim, tnh on
kt cng ng trong quan h bn b.
* Thi : Hc sinh c thi tch cc i vi TCDG, yu thch cc TCDG,
c nhu cu nhn thc v gi gn cc TCDG; hnh thnh thi tch cc i vi cc
chun mc o c cng nh nhng biu hin ca nhng chun mc ny.
* Hnh vi: Hc sinh c biu hin hnh vi tch cc ph hp chun mc o c
trong mi quan h vi bn b, trong qu trnh cng tham gia hot ng c s dng
TCDG. Bit hnh thnh hnh vi ng trong phm vi mi quan h bn b, hot ng
trong nhm v hot ng tp th.
ii. Thang nh gi:
* V nhn thc: Nhn thc v ngha v tc dng ca s dng TCDG: Chng
ti thit k cu hi m. Nhn thc v cc phm cht o c qua 10 cu hi ng
yu cu hc sinh la chn vi 3 mc (ng - Phn vn - Khng ng ).
- i vi cu hi m: Chng ti tin hnh lng gi bng im s theo thang
im 10.
- i vi cu hi ng chng ti nh gi bng cch cho im theo mc
la chn vi 3 mc im s (3 - 2 - 1).
* V mt thi : Chng ti nh gi thi ca hc sinh qua vic tr li
nhng tnh hung do chng ti xy dng bng cch quy im s theo 3 mc
(ng - Phn vn - Khng ng ).
* V mt hnh vi: nh gi hnh vi ca hc sinh thng qua 10 cu hi yu cu
hc sinh la chn 3 mc (Thng xuyn - Thnh thong - Khng bao gi) bng
cch cho im.
* Ch tiu h tr: Chng ti phn tch cc ch tiu h tr v hng th v mc
tch cc tham gia hot ng ca HS trong qu trnh thc nghim.

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

93

3.5.1.6. X l kt qu thc nghim


* V mt nh lng: Chng ti s dng phn mm Excel tnh ton cc ch
s sau:
- Gi tr trung bnh (Mean): tnh gi tr trung bnh cng ca im s thu c.
- lch chun (SD): phn tn ca cc gi tr im s xung quanh gi tr
trung bnh.
- Php kim chng T- test: nhm kim chng ngha s khc bit gi tr TB
trc v sau thc nghim.
- T l %: Phn loi kt qu thc nghim trn cc mt gia lp C v TN.
* V mt nh tnh: Phn tch cc bi vit ca hc sinh, phng vn trc tip
hc sinh, nh gi v hng th, thi ca hc sinh khi tham gia vo cc hot ng
do chng ti t chc.
3.5.2. Phn tch kt qu thc nghim
3.5.2.1. Phn tch nh lng
Trc khi tin hnh thc nghim chng ti t chc kho st trc thc nghim
c 2 lp C v TN trn cc mt nhn thc, thi v hnh vi ly lm cn c
tin hnh thc nghim (ph lc 5). Kt qu thu c trn 3 mt nhn thc, thi
, hnh vi trc v sau TN ln 1 th hin bng 3.3, bng 3.4, bng 3.5, bng 3.6.
Bng 3.3. Nhn thc ca HS v s dng TCDG trc v sau thc nghim ln 1

Trc TN
Sau TN1

G (%)
TN
C
0
0
8.69
0

K (%)
TN
C
17.39 16.66
32.60 16.66

TB (%)
TN
C
63.04 62.50
54.34 64.58

Y(%)
TN
C
19.56 20.83
4.34
18.75

i. Phn tch kt qu trc thc nghim:


* V nhn thc:
Nhn thc ca HS 2 lp TN v C trc TN tng i ng u, khng c
HS no t mc gii c lp C v TN, kt qu nhn thc tp trung ch yu mc
trung bnh (TN: 63.04%, lp C: 62.50%). So snh im TB ( X ) nhn thc 2
nhm TN v C l tng ng, s chnh lch gi tr TB gia lp TN v C l
khng ng k (0,04). Da trn kt qu thu c, s dng php kim nh T-test
tnh gi tr p = 0,84 > 0,05, do chng ti kt lun s khc bit v im TB lp

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

94

TN v lp C trc thc nghim l khng c ngha (ni cch khc s chnh lch v
gi tr trung bnh gia lp TN v C khng nh hng n qu trnh TN).
Nhn thc ca HS v mt s biu hin o c:
Bng 3.4. Nhn thc ca HS v mt s biu hin o c trc v sau TN ln 1
STT

Ni dung

T gic lm ly vic ca mnh l mt trong


nhng biu hin c trch nhim
Cn phi i x thn thin vi nhng ngi
2
xung quanh
Cn t ra thi khng ng tnh trc nhng
3
vic lm sai tri
Nu nhng vic khng nh hng n mnh th
4
khng cn phi quan tm
5 Tn trng, lch s vi bn b
6 Gi li ha vi bn b v ngi xung quanh
Xy dng quan h bn b tt p trong qu trnh
7
chi cng bn b
Ai cng phi c trch nhim vi hnh vi ca
8
chnh mnh
Cn bit thng cm vi bn b v nhng ngi
9
xung quanh mnh
Gip bn b l th hin tinh thn tng thn
10
tng i
1

Trc TN
C TN

Sau TN ln 1
C
TN

2.75

2.78

2.77

2.78

2.65

2.63

2.69

2.70

2.40

2.41

2.42

2.63

2.69

2.65

2.69

2.70

2.63
2.58

2.54
2.72

2.67
2.73

2.57
2.80

2.52

2.63

2.69

2.70

2.67

2.46

2.69

2.65

2.67

2.72

2.73

2.72

2.69

2.72

2.69

2.72

2.62

2.63

2.68

2.70

im s thu c i vi cc ni dung do chng ti a ra kho st c HS


c lp C v lp TN nh gi tng i ng u, im s thu c c lp C
v TN cho cc ni dung khng c s chnh lch ln. Ni dung: Gip bn b th
hin tinh thn tng thn tng i c 2,69 im lp C v lp TN l 2,72
im; gi li ha vi bn b lp C l 2.58, lp TN l 2.72 im. im trung
bnh nhn thc cho cc ni dung chng ti a ra kho st l C t 2.62 im, TN
t 2.63 im. S dng Excel chng ti tnh c gi tr t = 0,02, vi t do df l
17 gi tr t cho kim nghim hai ui l 2,101, gi tr p = 0,98 > 0,05. Do t < t,

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

95

gi tr p > 0.05 nn chng ti kt lun: s khc bit v nhn thc ca lp TN v lp


C l khng c ngha.
* Thi ca hc sinh i vi cc biu hin o c:
Bng 3.5. Thi ca HS i vi nhng biu hin o c trc
v sau TN ln 1
Trc TN Sau TN ln 1

STT

Ni dung

Trt c hnh ng lm tn thng ngi khc

khin em c cm gic hi li
2

Em t thi khng ng tnh ngay nu l


nhng vic sai tri

i khi em khng dm t chi d bit tham gia


l sai

TN

TN

2.83 2.74

2.67

2.85

2.31 2.54

2.46

2.78

2.75 2.43

2.46

2.89

Em ng h nhng vic lm ng ca bn

2.71 2.85

2.81

2.91

Em ln n, phn i nhng vic lm sai tri

2.73 2.83

2.85

2.78

Cn c thi nghim khc i vi chnh bn thn 2.77 2.80

2.81

2.80

Mt ngi bn khng quen chng may b nn s

2.63 2.65

2.79

2.80

2.69 2.50

2.69

2.76

2.75 2.80

2.81

2.85

10 Em sn sng gip bn nu cn thit

2.77 2.76

2.83

2.91

2.69 2.69

2.72

2.83

khng lm em bn tm
8

Em khng thch quan tm n nhng ngi bn


khng quen (d l hc cng trng)

Em khng hay n vic ca ngi khc

Kt qu kho st trc TN c th hin bng s liu 3.5 cho thy: HS c


thi tch cc i vi cc biu hin o c, xt theo tng ni dung cho thy
nhng biu hin tch cc v mt thi ca cc em i vi nhng vn c hi.
Tuy nhin c mt s ni dung im s thu c lp C v TN c s chnh lch
nh i vi ni dung 2 (C: 2.31 v TN l 2.54) v ni dung 3 (C l 2.75 v TN
l 2.43). im TB tng hp cho tt c cc ni dung a ra gia lp TN v C u l
2.69, iu ny cho thy mc tng i ng u gia lp TN v C v mt thi

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

96

trc TN. Chng ti tnh c t = 0.06, t do df l 18, gi tr p = 0,95 > 0,05,


t cho kim nghim 2 ui l 2,101 vi mc ngha 0.05. Do gi tr t < t do
ta kt lun khng c s khc bit gia gi tr trung bnh thi ca lp TN v
lp C trc thc nghim.
* Hnh vi o c ca hc sinh:
Bng 3.6. Mt s biu hin hnh vi o c ca HS trc v sau TN ln 1
STT

Trc TN Sau TN ln 1

Hnh vi

TN

TN

Gip ngi khc khi cn thit

2.54 2.59 2.56

2.63

Quan tm n bn cng lp

2.65 2.65 2.60

2.80

Khng gi li ha vi bn b

2.44 2.41 2.44

2.46

Hi han ng vin bn khi bn c biu hin


2.60 2.63 2.69
khng vui

2.63

C nhng hnh ng th hin s quan tm ng

2.58 2.46 2.60

2.76

Khi chi ch ch n bn thn ch khng


2.38 2.54 2.52
ti ngi xung quanh

2.65

Lm vic g cng ngh n bn thn trc tin

2.40 2.63 2.46

2.72

Khng quan tm n cm gic ca nhng ngi


2.56 2.46 2.67
xung quanh

2.78

Ch mun ngi khc ch , quan tm ti mnh

2.54 2.39 2.58

2.70

10

Bt nt nhng bn nh b hn chng t mnh


2.75 2.78 2.83
l ngi mnh m

2.83

(X )

2.54 2.55 2.60

2.70

vin n ngi xung quanh

Bng 3.6 cho thy im hnh vi lp C v TN thu c l tng ng


(C l 2.54 v lp TN l 2.55). im s nh gi cho tng ni dung c th thu
c lp TN v C khng c s chnh lch ng k. So snh im trung bnh
hnh vi gia lp TN v C vi X TN = 2,55, X C = 2,54 chng ti tnh c tr
tuyt i ca t = 0,187, t thuc khong t -2,101 n +2,101 (t < t) vi gi tr
p = 0,85 > 0,05 nn kt lun khng c s khc bit ngha gia 2 gi tr trung bnh
hnh vi ca lp TN v lp C.

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

97

Bng 3.7. Nhng tham s c trng lp C v TN trc TN


Lp

Nhn thc
S

Thi

Hnh vi
S

2.62

0,10

2,69

0,15

2,54

0,12

TN

2.63

0,12

2,69

0,15

2,55

0,12

T nhng kt qu kho st trc thc nghim lp C v TN th hin bng


3.3, bng 3.4, bng 3.5, bng 3.6, bng 3.7 cho php chng ti kt lun: khng c s
khc bit ngha gia lp TN v lp C trc khi tin hnh thc nghim, kt qu
kho st cng cho thy c s tng ng v cc mt nhn thc, thi v hnh vi
gia 2 lp C v TN. Chng ti s dng kt qu ny lm cn c tin hnh thc
nghim s phm cc bin php do lun n xy dng.
ii. Phn tch kt qu sau thc nghim:
ii1. Sau thc nghim ln 1:
* V nhn thc (bng 3.3):
- Nhn thc ca HS v tc dng ca TCDG: c s thay i nhn thc ca HS
v ngha s dng TCDG (th hin s thay i t l im kh, gii nhm TN
tng ln v gim t l im yu). im trung bnh nhn thc X TN = 6,39, X C = 5,56,
chnh lch gi tr TB nhn thc ca lp TN v C sau thc nghim ln 1 l 0,83
im. Sau TN ln 1 im TB nhn thc ca lp TN tng ln 0,87. Kim nh s
khc bit gia im TB nhn thc ca lp TN trc v sau thc nghim ln 1 chng ti
s dng php kim chng T-test tnh c t = 4.26, t = 1.98 (mc ngha = 0,05).
Nh vy t > t vi gi tr gi tr p < 0.05, do s khc bit gi tr trung bnh nhn
thc v s dng TCDG trc v sau thc nghim ln 1 lp TN l do nhng tc
ng thc nghim mang li.
- Nhn thc ca HS v mt s biu hin chun mc o c (bng 3.4): im
trung bnh nhn thc ca lp C v TN trc v sau thc nghim u c s chuyn
bin. Trc TN im TB ca lp TN l X TN= 2,63, lp C l X C= 2,62; sau thc
nghim ln 1 gi tr TB nhn thc ca c 2 lp l: X TN=2,70, X C= 2,68. lp
C s chnh lch X trc v sau TN ln 1 l 0,06 im; lp TN s chnh lch
ny l 0,07 im. Kim nh s chnh lch gi tr TB nhn thc trc v sau tc

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

98

ng thc nghim bng phn mm Excel tm c gi tr t = 1.61, t = 2,14 vi


p = 0,12 > 0,05. (C th s dng cng thc 12.3 v cng thc 12.2 tr.63, tr.64
tnh gi tr t trong cun Thng k ng dng trong nghin cu gio dc ca GS.
Dng Thiu Tng [67]). Do t < t nn chng ti kt lun s chnh lch gi tr TB
nhn thc lp TN trc v sau thc nghim ln 1 khng c ngha, s chnh lch
ny khng phi do tc ng thc nghim mang li.
* V thi (bng 3.5):
C s ci thin im s i vi tng ni dung a ra kho st. Khng c s
chnh lch qu ln gia im s thu c lp C v TN trn tng ni dung kho st.
im TB thi sau khi thc nghim ln 1c s chnh lch: i vi lp C im TB
X

= 2,72 tng so vi trc thc nghim l 0,04 im; X TN= 2,83 tng so vi trc

thc nghim l 0,14 im. Gii thch s ci thin im trung bnh thi ca lp C l
do chng ti s dng cng b cng c o kho st trc TN v sau TN ln 1 do kh
nng ci thin im s ngu nhin cao. Chnh lch gi tr TB thu c lp TN v C
l 0,11. Kim nh s chnh lch gi tr TB thi lp TN trc v sau khi thc
nghim ln 1 chng ti tnh c gi tr t = 2,80, t = 2,201 vi mc ngha = 0.05.
Nh vy t > t, gi tr p = 0,017 < 0,05 do s chnh lch l c ngha.
* V hnh vi (bng 3.6):
im s tng ni dung kho st c s bin thin theo cc tc ng ca qu
trnh TN, i vi lp TN im s cao nht tp trung ni dung 2 (2.80 im)v ni
dung 10 (2.83). Ring ni dung 10 im s thu c lp C cng l 2.83 im,
iu ny phn nh mt thc t: nhn chung cc em HS c nhng biu hin hnh vi
tch cc nh l khng bt nt hoc uy hip bn hc nh b hn, bit quan tm n
cc bn khc trong lp bng hnh ng, c ch ng vin khuyn khch bn. y
u l nhng biu hin bc u rt ng khch l cc em duy tr, pht trin to
dng nt nhn cch th h tr tng lai. im TB hnh vi sau thc nghim ln 1
lp TN: X TN = 2,70 tng 0,15 im so vi trc thc nghim, chnh lch gi tr TB
gia lp C v TN l 0,10. nh gi s chnh lch gi tr trung bnh hnh vi
ca lp TN trc v sau thc nghim bng php kim chng Ttest tnh c
gi tr t = 2,71, gi tr p l 0,014. Tr s t trong cho kim nghim hai ui vi mc

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

99

ngha = 0,05 v (n1+n2-2) = 18 (df), l 2,101. Do t > t vi gi tr p < 0,05 nn ta


kt lun s khc bit trn l c ngha.
Kt qu sau TN ln 1 cho thy cc ch s o c qua kho st trn cc mt
nhn thc, thi , hnh vi ca HS lp TN c s thay i ng k theo chiu
hng tch cc, trong s thay i im TB nhn thc v chun mc o c
gia trc v sau TN l khng c ngha. iu ny do s tc ng TN din ra trong
mt thi gian ngn, cha lm thay i v nhn thc ca HS. S thay i r nt nht
sau TN 1 th hin thi ca HS.

2.85
2.8

TN

2.75

2.7
2.65
2.6
2.55
2.5
2.45

Nhn thc

Thi

Hnh vi

Biu 3.1. Tng quan nhn thc, thi , hnh vi sau TN ln 1


ii2. Sau thc nghim ln 2:
* V nhn thc ca hc sinh sau thc nghim ln 1 v ln 2:
- Nhn thc v ngha gio dc ca s dng TCDG:
Bng 3.8. Nhn thc ca HS v ngha ca TCDG sau TN ln 2
Mc
G. on
Trc TN
Sau TN1
Sau TN2

G (%)
K (%)
TB (%)
Y(%)
X
TN C TN C
TN
C
TN
C TN C
0
0 17.39 16.66 63.04 62.50 19.56 20.83 5.52 5.48
8.69
0 32.60 16.66 54.34 64.58 4.34 18.75 6.39 5.56
21.73 0 36.95 14.58 41.30 68.75
0
16.66 6.77 5,60

Sau TN ln 2 s HS t im gii lp TN tng ln t 0% n 8.69% sau TN


ln 1 v 21.73% sau TN ln 2, t l HS t im kh gii tng gim t l HS t

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

100

im trung bnh v im yu. T l HS t im TB lp C khng gim m c


du hiu tng. Dng php kim chng Ttest kim chng s chnh lch gi tr trung
bnh nhn thc ca lp TN trc v sau 2 ln TN tnh c gi tr t = 5,95, tr s t
cho kim nghim 2 ui vi mc ngha 0,05 , df = n1+n2-2 (f<120), cho gi
tr t = 1,986 hoc tra Bng Student [67 tr.203]. Do gi tr t > t, do ta kt lun s
khc bit gi tr trung bnh nhn thc lp TN trc TN v sau 2 ln TN l c
ngha. C th nhn thy tng quan nhn thc ca HS 2 nhm TN v C c th
hin r biu 3.2, 3.3.
70
60
50
40

TN
C

30
20
10
0

Gii

Kh

Trung bnh

Yu

Biu 3.2. Tng quan nhn thc sau thc nghim ln 1


70
60
50
40
TN
30

20
10
0

Gii

Kh

Trung bnh

Yu

Biu 3.3. Tng quan nhn thc sau thc nghim ln 2

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

101

- Nhn thc v chun mc o c sau thc nghim hai ln thc nghim.


Bng 3.9. Nhn thc ca HS v biu hin chun mc o c sau TN ln 2
Ni dung

STT
1

Em cn nh nn cha cn phi c trch nhim vi bt k


hnh ng no ca chnh mnh
Bit thng cm trc hon cnh ca ngi khc l mt
phm cht ng qu

TN

2.77

2.96

2.67

2.83

Em khng ng h vic ni by ca mt s bn

2.58

2.89

Cn phi t ra mnh l ngi lch s

2.71

2.83

Ngi ch k l ngi ch bit duy nht c bn thn

2.71

2.89

2.75

2.91

2.77

2.89

2.60

2.87

Gi v sinh lp hc, trng hc khng phi l nhim v


ca em
Ch nn i x tt v thn thin vi nhng bn no t ra
thn thin vi mnh
Em quan nim: ch nn gip nhng bn no tng
gip mnh

Mi c nhn phi c gng v li ch chung ca tp th

2.48

2.89

10

Cn phi thnh thc vi chnh mnh

2.77

2.98

2.68

2.89

C s thay i ng k v nhn thc ca HS so trc TN, trc TN gi tr


X

TN

= 2,63, sau TN ln 2 th X TN = 2,89, tng 0,26 im. im s thu c lp

TN i vi tng ni dung u c ci thin tng i. Chnh lch gi tr trung


bnh gia lp TN v lp C tng t + 0,01 trc TN ln 0,21 im sau 2 ln TN. So
snh gi tr trung bnh nhn thc chun mc o c sau hai ln thc nghim bng
php kim chng test chng ti tnh c gi tr t = 6,49, tr s t cho kim nghim 2
ui vi = 0,05, df ( t do) l 18, cho gi tr t l 2,178, gi tr p = 0,000 < 0,05. Do
t > t nn chng ti kt lun s chnh lch gi tr trung bnh nhn thc lp TN
trc TN v sau thc nghim ln 2 l c ngha.

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

102

* Thi ca hc sinh sau 2 ln thc nghim:


Bng 3.10. Thi ca HS sau TN ln 2
STT

Ni dung

TN

Em thy rt phin khi c nhiu ngi quan tm, hi han

2.75

2.96

2.46

2.83

Vic ai ngi y lm khng cn n nhng ngi


xung quanh

Em thch c bn b yu mn

2.46

2.89

Em cm ng khi gp nhng ngi c hon cnh kh khn

2.81

2.87

2.77

2.80

2.81

2.93

2.79

2.89

2.69

2.89

2.63

2.89

2.77

2.96

2.69

2.89

5
6
7

10

Em t thi khng hi lng khi nhng bn khc ph


bnh em
Em cm thy xu h v cn phi sa cha khi phm sai lm
Cn th hin s cm thng chia s bng nhng hnh ng
nh b nht
Em cn b nn cha cn gip nhng ngi xung
quanh em
Tinh thn Mt nm khi i bng mt gi khi no th hin
tnh cng ng on kt
Em cm thy hi hn khi trt c hnh ng lm tn
thng bn.

Sau TN ln 2, im trung bnh thi ca hc sinh lp TN t 2,89, tng + 0,20


im so vi trc thc nghim. im s nh gi cho tng ni dung c th c s
ci thin ng k so vi trc TN. So snh s chnh lch gi tr trung bnh nhn
thc lp TN trc v sau 2 ln thc nghim, chng ti tnh c gi tr t = 3,99,
t l 2,201. Vi t > t gi tr p = 0,002 < 0,05 do chng ti kt lun s chnh lch
im trung bnh thi ca lp TN trc v sau TN l c ngha.

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

103

* Hnh vi o c ca hc sinh:
Bng 3.11. Hnh vi o c ca HS sau TN ln 2
Ni dung

STT

TN

Em gy hn vi bn b chng v l do g

2.56

2.74

Em th vi nhng ngi xung quanh

2.75

2.91

Em khng chu tip thu kin ca ngi khc khi b ph bnh

2.44

2.80

Ch lm nhng vic mang li li ch cho em

2.69

2.91

Em khng nhit tnh vi nhng hot ng chung ca tp th

2.65

2.80

Tham gia thc hin k hoch nh

2.56

2.76

T chi thc hin nhng hnh ng sai tri

2.46

2.72

Sn sng gip bn (trong phm vi cho php)

2.67

2.76

Tn tnh ch bo bn cng nhau tin b

2.73

2.74

10 Vi phm ni quy lp hc, trng hc.

2.85

2.83

2.64

2.80

im trung bnh ca lp TN ( X TN = 2,80) tng so vi trc thc nghim l


0,25 im, so vi lp C sau ln TN 2 l +0,16 im. so snh s chnh lch
im trung bnh hnh vi chng ti tnh c gi tr td = 5,426, gi tr t nghim 2
ui vi (df) l 18, = 0,05 cho gi tr t = 2,144, gi tr p = 0,000 < 0,05 do s
chnh lch gi tr trung bnh hnh vi lp TN sau TN ln 2 l do nhng tc ng
thc nghim mang li.
Bng 3.12. Nhng tham s c trng lp C v lp TN
sau hai ln thc nghim
Nhn thc

ND

C
G. on

Thi
C

TN
S

Hnh vi
C

TN
S

TN
S

Trc TN

2.62 0,10 2.63 0,12 2,69 0,15 2,69 0,15 2,54 0,12 2,55 0,12

Sau TN1

2.68 0.10 2.70 0.07 2.72 0.15 2.83 0.06 2.60 0.12 2.70 0.12

Sau TN2

2,68 0,10 2,89 0,05 2,69 0,14 2,89 0,05 2,64 0,13 2,80 0,07

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

104

im trung bnh thu c trn cc mt cho thy X sau TN > X trc TN, S
sau TN < S trc TN. Da trn kt qu phn tch chng ti kt lun rng s chnh
lch ngha v X TN v X C, gia trc v sau thc nghim l c s khc bit do
cc tc ng thc nghim mang li.
2.9
2.85
2.8
2.75
TN

2.7

2.65
2.6
2.55
2.5

Nhn thc

Thi

Hnh vi

Biu 3.4. Tng quan nhn thc, thi , hnh vi sau thc nghim ln 2
3.5.2.2. Phn tch nh tnh
nh gi nhn thc ca HS v mt s chun mc o c lin quan n s
dng TCDG, nhn thc v ngha ca s dng TCDG i vi cc em qua kt qu
tr li cc cu hi do chng ti a ra, kt qu tho lun ca nhm hc sinh trong
qu trnh tham gia hot ng do chng ti t chc. Qua phn tch kt qu TN chng
ti a ra mt s nhn xt:
Cc em hc sinh lp TN nhn thc c tng i y v ngha ca
s dng TCDG trong phm vi trng hc nh rn phm cht o c trong mi
quan h bn b, gip cc em hiu v sng thn thin chan ha hn vi bn b. ng
thi cc em cng cho rng vic s dng TCDG gp phn hnh thnh cc em tinh
thn on kt, tnh cng ng trong qu trnh tham gia. Khi a tnh hung la
chn gia TCDG v tr chi in t c ti hn 90% cc em hc sinh la chn
TCDG v cc em cho rng trong TCDG din ra quan h giao tip thc gia cc em
hc sinh vi nhau, din ra s hp tc ln nhau hoc tnh cht cnh tranh m theo cc

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

105

em l iu hp dn khi chi. Cc em hc sinh cng quan nim rng: vic tun


th quy tc chi l cch m cc em c tp th (hoc nhm bn) chp nhn, khng
nh v th x hi v ng thi cng l mt hnh thc to lp nhng phm cht
v nt tnh cch mi cho cc em (em Vy Vn Hng, Phng Th Hnh lp 5b).
nh gi ca HS i vi s dng TCDG gio dc o c:
Bng 3.13. nh gi ca HS i vi hot ng TCDG
STT

kin (%)

Ni dung

ng Phn Khng

vn ng

Cn c gng ht sc khi tham gia hot ng TCDG

78.26 13.04

8.70

Hot ng TCDG lun c sc hp dn i vi em

91.30 8.70

0.00

Thn thin vi bn b l mt phm cht rt cn thit


93.48 0.00
trong qu trnh tham gia hot ng c s dng TCDG

6.52

Cn thit phm lut chin thng trong mt tr chi

89.13

Cn t rn luyn mnh c tp th chp nhn v


65.22 30.43 4.35
ng h
Tham gia vo nhng hot ng TCDG hc sinh phi
91.30 6.52 2.17
chp nhn nhng qui tc o c, giao tip v hnh ng
Cn phn i vic ni by ca mt s bn trong khi vui
86.96 2.17 10.87
chi (hoc tham gia hot ng nhm, tp th)

6
7
8

4.35

6.52

Cn phi thn thin trong qu trnh vui chi vi tt c


84.78 13.04
bn b, ngi xung quanh

9 Em khng hc c iu g qua cc TCDG


0.00 8.70
10 Tham gia vo cc TCDG mang li cho em cm gic hnh
97.82 2.17
phc, sng tht vi cm xc ca mnh
11 Cn c trch nhim vi hnh ng ca bn thn, vi
91.30 6.52
cng vic hoc nhim v c giao ph
12 Mi hc sinh c trch nhim trong vic gi gn v pht 100.0
0.00
huy nt vn ha trong TCDG
0
13 Cn phi rn luyn nhng phm cht tt p trong mi
91.30 4.35
hot ng

2.17
91.30
0.00
2.17
0.00
4.35

Kt qu kho st sau thc nghim i vi hc sinh lp TN cho thy cc em


c thi tch cc i vi cc vn chng ti a ra hi, trong Tham gia vo

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

106

cc TCDG mang li cho em cm gic hnh phc, sng tht vi cm xc ca mnh


c 97.82% HS ng v 2.17% phn vn lng l. Cc em cho rng cn phi c
trch nhim v th hin trch nhim ca mnh trong cng vic v vic lm ca bn
thn (91.30% HS ng , 6.52% phn vn v 2.17% khng ng quan im);
91.30% HS khng ng vi nhn nh Khng hc c g qua cc TCDG iu
ny gp phn khng nh cc em hc sinh c nhn thc v thi tch cc i
vi nhng yu cu v chun mc o c.
3.5.2.3. Hng th ca hc sinh khi tham gia hot ng s dng TCDG
Qua quan st v tr chuyn cng vi GV, kt hp kt qu hot ng ca cc
em, qua kho st chng ti c bit cc em tham gia vo qu trnh t chc hot
ng tch cc, th hin tn xut cc em tham gia pht biu kin, thi trong
qu trnh hot ng theo nhm.
Bng 3.14. Hng th ca HS khi tham gia hot ng thc nghim
Hng th

Rt

Thch

Bnh

Khng

thng

thch

Hot ng

thch

1. Hi vui TCDG

86.95

13.04

2. Tho lun hc sinh tiu hc v TCDG

80.43

15.22

4.35

3. Tranh tng v TCDG

80.43

13.04

6.52

4. Hot ng thi tm hiu TCDG

86.96

10.87

2.17

Kt qu kho st cho thy cc em hc sinh rt hng th i vi cc hot


ng trong chng trnh thc nghim mang li. Cc hot ng thc nghim u
c cc em hc sinh hng ng cao, th hin tnh tch cc tham gia ca cc em
vo trong qu trnh thc hin v t chc. Ch c 4,35 % hc sinh th hin hng th
mc trung bnh khi tham gia vo hot ng 2. Khi c hi v cc hot ng
c t chc cc em u cho rng cc hot ng trn rt hp dn cc em, cc em
hiu thm v ngha ca TCDG, hiu thm v chun mc trong giao tip v ng x
vi bn b cng nh hnh thnh hnh vi tng ng.
GV t chc hot ng, GV ph trch i u thng nht cho rng hc sinh
lp TN th hin s tch cc tham gia trong hot ng TN, cc em c s chuyn

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

107

bin r rt v nhn thc, hnh vi v thi trong qu trnh rn luyn. Hc sinh


c nhng biu hin: bit quan tm n cc bn cng lp, bit cm thng v chia s
kh khn trong qu trnh rn luyn nh hi han v ng vin bn b, bit th hin
thi thn mt trong giao tip v ng x bn b, iu ny c th hin trong mi
quan h bn b gia cc em vi cc bn cng lp, th hin trong giao tip v ng x
gia cc em vi nhau, th hin trong gi gn v thc hin ni quy, k lut lp hc.
Qu trnh thc nghim t chc cc hot ng gp phn to s thay i tch cc
cc em hc sinh trn c s xy dng mi trng gio dc tch cc, pht trin i
vi cc em. Hot ng nhm, hot ng mang tnh cht tp th thu ht cc em tham
gia v th hin thi tch cc, hnh thnh xc cm tch cc, nhn bit chun mc
v hnh ng ng vi chun mc o c gn vi cc mi quan h v hon cnh
c th. Cc em th hin thi ph hp vi cc chun mc o c v x hi yu cu
nh i vi bn b, i vi cng vic, i vi ni quy lp hc, Kt qu nh tnh
v nh lng qua thc nghim gp phn khng nh vic vn dng cc bin php
gio dc theo ng quy trnh, m bo tnh khoa hc l cn thit.
Tiu kt chng 3
1. Qu trnh nghin cu v xy dng h thng bin php s dng TCDG gio
dc o c cho hc sinh trong nh trng tiu hc l cn thit trong cng tc gio
dc nh trng hin nay. Qu trnh ny gp phn gii quyt vn tm kim
phng thc t chc hot ng gio dc v vn thc hin nhim v gio dc o
c hiu qu thng qua mt hnh thc t chc mi.
3. Cc bin php gio dc m chng ti xy dng c cc ch th thm nh
nh gi cao v tnh kh thi, tnh cn thit ca h thng bin php. Nhng kt qu
nghin cu gp phn khng nh ngha thc tin ca h thng bin php m
lun n xy dng.
4. Ni dung thc nghim bin php gio dc bc u gp phn khng
nh tnh hiu qu ca cc bin php c la chn TN. Kt qu TN cho thy
HS lp TN c s chuyn bin tch cc trn cc mt v nhn thc, thi v

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

108

hnh vi o c so vi kt qu o lp C sau TN. Qua nhng phn tch v mt


nh tnh v nh lng gp phn khng nh tnh hiu qu, tnh gi tr ca bin
php gio dc TN.
4. Nhng kt qu t c mi ch l nhng nghin cu bc u trong qu
trnh nghin cu s dng TCDG vo cng tc gio dc o c HS, kt qu ny
phn no khng nh tc dng ca chng trnh TN mang li. Tuy nhin y mi
ch l nhng kt qu bc u, vn ny nu c nghin cu y , ton din
hn chc chn s em li kt qu cao hn trong gio dc HS. Nhng nghin cu
ny cn c trin khai thc nghim trn mt din rng nhm hon thin hn v ni
dung, hnh thc ca bin php. Qu trnh ny i hi s gp mt ca cc nh khoa
hc, cn b nghin cu quan tm chia s hon thin gi tr khoa hc ca h thng
bin php gio dc trong iu kin hin nay, v cng l nguyn vng ca nhng
ngi nghin cu chng ti mong i.

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

109

KT LUN V KHUYN NGH


1. Kt lun
1.1. Nghin cu s dng TCDG trong iu kin x hi hin i c ngha
gio dc, ngha vn ha su sc. i vi cc em hc sinh th TCDG khng ch
n gin l mt hnh thc vui chi gii tr m n cn l mt hnh thc rn luyn
phm cht nhn cch. TCDG cn l mt hnh thc vn ha, vic nghin cu s
dng TCDG gp phn gii quyt mi quan h vn ha gia qu kh - hin ti v
tng lai, ng thi gii quyt tt mi quan h TCDG v phng thc gi gn v
pht huy loi hnh tr chi ny mt cch hiu qu trong iu kin x hi ngy nay.
1.2. S dng TCDG nhm GD cho HSTH cn c thhc hin linh hot
p ng yu cu i mi v hnh thc, ng thi pht huy tnh tch cc hot ng
ca ch th tham gia. Nghin cu s dng TCDG nhm GD cho HSTH
khng nh cn khai thc c nhng u th trong cng tc gio dc hc sinh
trng tiu hc.
1.3. Lun n xy dng c h thng 5 bin php s dng TCDG nhm GD
cho HSTH min ni ng Bc: Thit lp mi quan h gia TCDG v ni dung
GD cho HSTH; Xy dng quy trnh s dng TCDG nhm GD cho HSTH;
Thit k hot ng s dng TCDG nhm GD cho HSTH; i mi hnh thc t
chc HGDNGLL trng tiu hc theo hng s dng TCDG nhm GD; m
bo cc iu kin h tr s dng TCDG nhm GD cho HSTH. Kt qu thc
nghim bc u khng nh tnh hiu qu ca h thng cc bin php lun n xy
dng. Nhng phn tch kt qu thc nghim cho thy s chuyn bin ng k HS
lp trn cc mt nhn thc, thi v hnh vi sau chng trnh thc nghim. Kt qu
nghin cu gp phn khng nh c s thc tin ca vic p dng h thng bin php
nhm nng cao hiu qu gio dc nh trng.
2. Khuyn ngh
2.1. i vi cng tc o to v bi dng GV. Cc trng s phm cn a
TCDG vo chng trnh o to, nh mt ni dung rn k nng t chc hot ng
gio dc ngoi gi ln lp cho sinh vin.
Vi t cch l nh gio dc, GV gi vai tr l ngi t chc s dng TCDG
nhm thc hin GD cho HS, cn bi dng thng xuyn cho GVTH v s

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

110

dng TCDG thc hin nhim v GD trong trng tiu hc. C cc hnh thc
bi dng cho GV, nng cao nhn thc v k nng s dng TCDG nhm nhim v
gio dc HS.
2.2. i vi c quan qun l gio dc cn thit ci thin c s vt cht ca nh
trng, cung cp nhng phng tin v iu kin cn thit phc v qu trnh s
dng TCDG nhm GD cho HS. Cc s gio dc cn su tm, la chn cc
TCDG a phng, t chc bin son b ti liu hng dn t chc s dng
TCDG nhm GD cho HSTH. Cn xy dng c thit ch qun l v s dng
TCDG trong GD cho HSTH, quy nh c th v thi gian, khi lng kin thc,
ni dung gio dc. Ban hnh nhng quy nh c th v cng tc nh gi thng
xuyn v nh gi nh k da trn c s cc tiu ch nh gi c th. Phng Gio
dc cn linh hot trong t chc hng dn cc n v t chc s dng TCDG nhm
GD cho HSTH. C hnh thc qun l hu hiu i vi cc n v trng hc
thng qua t chc trin khai vn bn ch o v hng dn thc hin s dng
TCDG nhm GD cho HS.
2.3. Trng tiu hc cn ch ng thit k v xy dng ni dung s dng
TCDG, theo ni dung vn bn ch o hng dn, chng trnh HGDNGLL. Cn
ch cng tc bi dng GV thng xuyn, ch trng tnh hiu qu trong cng tc
s dng TCDG nhm GD cho HSTH thng qua thit k v s dng thang o c
th lng gi thng tin.

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

111

DANH MC CNG TRNH CA TC GI


1.

H Th Kim Linh (2009), V hot ng gio dc ngoi gi ln lp mt s


trng tiu hc tnh Thi Nguyn, Tp ch Gio dc, s 219, trang 46 - 47.

2.

H Th Kim Linh (2009), Hc sinh tiu hc vi tr chi dn gian trong nh


trng hin nay, Tp ch Gio dc, s 225, trang 15 - 16.

3.

H Th Kim Linh (2010), Nhn thc ca gio vin tiu hc v s dng tr


chi dn gian trong hot ng gio dc ngoi gi ln lp, Tp ch Gio dc,
s 234, trang 30 - 31.

4.

H Th Kim Linh (2010), Thc trng s dng tr chi dn gian trong t chc
hot ng gio dc ngoi gi ln lp, Tp ch Gio dc, s 248, trang 20 - 21.

5.

H Th Kim Linh (2011), u th ca tr chi dn gian trong gio dc o c


cho hc sinh tiu hc, Tp ch Gio dc, s c bit 9/2011, trang 63 - 64.

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

112

TI LIU THAM KHO


Ti liu Ting Vit

1.

Alex Mucchielli (1999), Tr chi ng vai (D n Vit B - Ti lu dch).

2.

Vit An (2003), Phong tc c truyn Vit Nam v cc nc, Nxb Vn ho


dn tc, H Ni.

3.

Bac ian A. M. (1977), Gio dc cc con trong gia nh, Nxb Kim ng H Ni.

4.

Nguyn Thanh Bnh ch bin (2001), Nhng vn cp bch trong gio dc


con la tui thiu nin trong gia nh thnh ph hin nay, Nxb i hc
quc gia, H Ni.
Nguyn Thanh Bnh ch bin (2006), Gio dc k nng sng Vit Nam,

5.

Nxb LXH, H Ni.


B Gio dc v o to (2010), Gio dc k nng sng trong cc mn hc tiu

6.

hc lp 4, Ti liu dnh cho gio vin, Nxb Gio dc Vit Nam.


B Gio dc v o to (2010), Gio dc k nng sng trong cc mn hc tiu

7.

hc lp 5, Ti liu dnh cho gio vin, Nxb Gio dc Vit Nam.

8.

B Gio dc (2005), Lut gio dc, Nxb Chnh tr quc gia, H Ni.

9.

B GD & T (2005), i mi phng php dy hc tiu hc, Nxb Gio dc,


H Ni.

10.

B gio dc v o to (2006), Chng trnh gio dc ph thng, cp tiu hc,


Nxb Gio dc, H Ni.

11.

N.I. B--rev (1979), Gio dc o c cho hc sinh (Bn dch tay), H Ni.

12.

V Th Cc (1997), Vn ha gia nh vi vic hnh thnh v pht trin nhn


cch tr em, Nxb i hc quc gia, H Ni.

13.

Nguyn Ngc Qunh Dao - Nguyn Tun Phng - Chu Th Minh Tm (2006),
Thc hnh t chc cc hot ng gio dc ngoi gi ln lp, Nxb Gio dc,
Tp H Ch Minh.

14.

David Elkind, Nguyn Quc Thng dch (2008), Sc mnh ca vui chi,
Nxb Thng tn, H Ni.

15.

ti KHCN cp nh nc KX-07-04 (1995), Gi tr - nh hng gi tr


nhn cch v gio dc gi tr, H Ni.

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

113

16.

Phm Ngc nh (2006), C s tm l hc ca vic hnh thnh hnh vi li


sng chun mc hc sinh lp 1 theo quan im cng ngh gio dc, Lun
n Tin s, Vin KHGD, H Ni.

17.

L Th Dung (2005), Tr chi dn gian thnh ph H Ch Minh, Thng bo


vn ha dn gian, Nxb Khoa hc x hi, H Ni.

18.

Phm Duy c (2004), Hot ng gii tr th hin nay nhng vn l


lun v thc tin, Nxb Vn ha thng tin, H Ni.

19.

Phm Minh Hc ch bin (2007), Nghin cu gi tr nhn cch theo phng


php NEOPI-R ci bin, Nxb KHXH, H Ni.

20.

Phm Minh Hc ch bin (2001), V Pht trin ton din con ngi thi k
cng nghip ho hin i ho, Nxb Chnh tr quc gia, H Ni.

21.

Phm Minh Hc (1996), Tuyn tp tml hc J.piagie, Nxb Gio dc, H Ni.

22.

Phm Minh Hc (1997), Tm l hc Vgtxki, Tp 1, Nxb Gio dc,H Ni.

23.

Hunh Th Thu Hng (2003), Gio dc mi trng cho hc sinh tiu hc qua
hot ng gio dc ngoi gi ln lp, lun n tin s Gio dc hc, H Ni.

24.

Trn Minh Hng (2009), Vn ha hc ng vi vic Xy dng trng hc


thn thin hc sinh tch cc, Tp ch Gio dc, s 215.

25.

Nguyn K Ho (1990), Con em chng ta nh th y, Nxb Gio dc, H Ni.

26.

Nguyn Vn H - H Th c (2002), Gio dc hc i cng tp 1,2,


Nxb Gio dc, H Ni.

27.

Th Ho (2004), "Mt vi kin ngh v vic bo tn cc tr chi dn gian tr


em trong nh trng hin nay", Tp ch vn ho dn gian, s 6.

28.

Nguyn Th Ha (2003), Bin php t chc tr chi hc tp nhm pht huy tnh
tch cc nhn thc ca tr mu gio ln (5, 6 tui), Lun n tin s, H Ni.

29.

Ng Cng Hon (2006), Gi tr o c v gio dc gi tr o c cho tr


la tui mm non, Nxb i hc s phm, H Ni.

30.

Trn B Honh (2006), Vn gio vin nhng nghin cu l lun v thc tin,
Nxb i hc s phm, H Ni.

31.

ng V Hot (1992), Gio vin ch nhim lp vi qu trnh gio dc o


c cho hc sinh, ti KH cp b, H Ni.

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

114

32.

ng V Hot, Nguyn Hu Hp (2008), Gio dc hc tiu hc II, Nxb i


hc s phm.

33.

ng V Hot, Lu Thu Thy (1993), Luyn hnh vi o c cho hc sinh


tiu hc bng tr chi, Nxb Gio dc, H Ni.

34.

ng V Hot, Nguyn Dc Quang (1994), Hot ng gio dc ngoi gi ln


lp trng tiu hc, Nxb Gio dc, H Ni.

35.

Nguyn Hu Hp ch bin, Lu Thu Thy, o c v phng php gio dc


o c, D n pht trin gio vin tiu hc, Nxb i hc s phm, H Ni.

36.

Nguyn Hu Hp, Nguyn Dc Quang (1995), Cng tc gio dc ngoi gi


ln lp trng tiu hc, Trng HSP I, H Ni.

37.

Bi Vn Hu (1997), Gio trnh tm l hc tiu hc, NXB Gio dc, H Ni.

38.

ng Thnh Hng (2000), Dy hc hin i l lun bin php k thut, Nxb H


Quc Gia, H Ni.

39.

Nguyn Th Vn Hng (2005), "T chc tr chi dn gian nhm gio dc


mi trng cho hc sinh tiu hc", Tp ch gio dc, s 108.

40.

Nguyn Th Thu Hng (2006), Gio dc mi trng qua hot ng ngoi


kha mn T nhin - X hi lp 3, HSPHN.

41.

I.A. Ilina (1979), Gio dc hc tp 1, Nxb Gio dc, H Ni.

42.

V Ngc Khnh ch bin (2007), Vn ha dn gian ngi Vit: L hi v tr


chi dn gian, H: Qun i nhn dn.

43.

Trn Hu Kim, Phm Tt Dong, Trn Th Vnh, Nguyn Vn ng (1996),


Gio trnh o c hc, Nxb Chnh tr Quc gia, H Ni.

44.

Trn ng Lm ch bin (2005), T chc cho hc sinh tiu hc vui chi gia
bui hc, Nxb Gio dc, H Ni.

45.

Nguyn c Mnh (2002), Vai tr ca gia nh i vi vic gio dc tr em h


thnh ph, Lun n tin s x hi hc, H Ni.

46.

V Th Ngn S dng tr chi nh l phng php pht trin kh nng khi


qut ha cho tr mu gio 5 - 6 tui, H Ni, 2007.

47.

H Th Ng - ng V Hot (1987), Gio dc hc Tp 1,2, Nxb Gio dc,


H Ni.

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

115

48.

o Th Oanh ch bin (2007), Vn nhn cch trong tm l hc ngy nay,


Nxb Gio dc, H Ni.

49.

A.V. Petrovski, ng Xun Hoi dch (1982), Tm l hc la tuiv tm l


hc s phm, Nxb Gio dc, H Ni.

50.

Hong Ph ch bin (1998), T in Ting Vit, Nxb khoa hc x hi, H Ni.

51.

on Kim Phc (2005), Vn dng phng n t chc tr chi trong dy hc


mn o c lp 3, Lun vn Ths, HSP, H Ni.

52.

H Nht Thng (2000), Gio dc h thng gi tr o c nhn vn, Nxb Gio


dc, H Ni.

53.

H Nht Thng (2007), Gio trnh o c v gio dc o c, Nxb i hc


s phm, H Ni.

54.

H Nht Thng, Nguyn Phng Lan (2001), o c v phng php gio


dc o c tiu hc, Nxb Gio dc, H Ni.

55.

H Nht Thng, Nguyn Dc Quang, Lu Thu Thy (2001), T chc hot


ng vui chi tiu hc nhm pht trin tm lc, tr tu v th lc cho hc sinh,
Nxb Gio dc, H Ni.
H Nht Thng, L Tin Hng (1995), T chc hot ng gio dc, Nxb Gio

56.

dc, H Ni.
Trn Quc Thnh (1992), K nng t chc tr chi ca Chi i trng Chi i

57.

Thiu nin Tin Phong H Ch Minh, Lun n PTS KHSP - Tm l, H Ni.

58.

Trn Ngc Thm (1996), Tm v bn sc vn ho Vit Nam, Nxb TP H Ch Minh.

59.

L Anh Th (1995), Nghin cu s dng mt s tr chi vn ng dn gian


trong gio dc th cht cho tr mu gio 4 - 5 tui, Lun n PTS KHSP Tm l, H Ni.

60.

Phm Vnh Thng, Phm Mnh Hng, Phm Hong Dng (2002), Tr chi
dn gian ca tr em Vit Nam, Nxb Vn ha dn tc, H Ni.

61.

Lu Thu Thy ch bin (2006), B Sch gio vin mn o c lp 1,2, 3, 4, 5,


Nxb Gio dc, H Ni.

62.

Lu Thu Thy ch nhim ti (2003), Gio dc mt s gi tr o c truyn


thng cho hc sinh trung hc ph thng qua hot ng gio dc ngoi gi ln
lp, ti B2001 - 49 -14, Vin chin lc v chng trnh gio dc, H Ni.

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

116

63.

Lu Thu Thy ch bin (2010), Hng dn t chc cc hot ng gio dc


ngoi gi ln lp cho hc sinh lp 1, 2, 3, 4, 5, Nxb Gio dc Vit Nam.

64.

Lu Thu Thy (1995), Quy trnh gio dc hnh vi giao tip c vn ha vi


bn cng la tui cho hc sinh cc lp 4, 5 trng tiu hc, Lun n Tin s
Tm l, H Ni.

65.

Nguyn Th Tnh (2008), Phng php dy hc o c trng tiu hc,


Nxb i hc Thi Nguyn.

66.

Nguyn Ton, L Anh Th (1999), 136 tr chi vn ng dn gian Vit Nam v


Chu , Nxb tr, H Ni.

67.

Dng Thiu Tng (2002), Thng k ng dng trong nghin cu gio dc tp 2,


Nxb HQG H Ni.

68.

T in trit hc (1957), Nxb S tht, H Ni.

69.

V Minh Tun (2004), i mi t chc hot ng ngoi kha trong dy hc


mn o c tiu hc, Lun vn Ths, HSPHN.

70.

Ng Th Tuyn (2008), "Xy dng chng trnh gio dc ngoi gi ln lp


tiu hc", Tp ch Gio dc, s 202.

71.

Nguyn nh Tuyt (2004), Gio dc mm non nhng vn l lun v thc


tin, Nxb HSP, H Ni.

72.

Nguyn nh Tuyt (1996), T chc, hng dn tr mu gio chi, Nxb i hc


Quc gia, H Ni.

73.

Nguyn nh Tuyt (2000), Tr chi ca tr em, Nxb ph n, H Ni.

74.

Nguyn nh Tuyt (2002), Tm l hc tr em la tui mm non, Nxb i hc S


phm, H Ni.

75.

T c Vn (2005), Hot ng gio dc ngoi gi ln lp, HSP, H Ni.

76.

Vin chin lc v chng trnh gio dc (2006), Gio dc k nng sng


Vit Nam, Nxb Lao ng x hi, H Ni.

77.

Hunh Khi Vinh ch bin (2001), Mt s vn v li sng, o c, chun


gi tr x hi, Nxb Chnh tr quc gia H Ni.

78.

Vladimir soloviev - Karol vojtyla - Albert schweitzer, Phm Vnh C dch (2004),
Trit hc o c, Nxb Vn ha Thng tin, H Ni.

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

117

79.

Vgtxki L. X. (1985), Tr tng tng v sng to la tui thiu nhi,


Nxb Ph n, H Ni.

80.

Xukhomlinxki V. A. (1981), Gio dc con ngi chn chnh nh th no,


Dch: B Dung - ng Th Hu - V Nht Khi, Nxb Gio dc, H Ni.

81.

Xukhomlinxki V. A. (1983), Tri tim ti hin dng cho tr, Dch: Nguyn
Hu Chng - ng Th Hu - Trn Nam Lng, Nxb Gio dc, H Ni.

Ti liu Ting Anh

82.

Bergen D. (1998), Play as a Medium for Learning and Development, p7

83.

Berk E. Laura (1994), Vygotxky's Theory: The Importance of Make - Belive


Play, Yuong children, November 1994, pp.30 - 39.

84.

Creaser Barbara (1990), Rediscovering Pretend Play, Reynoids Printing


Canberra Australia.

85.

Dockett Sue & Marilyn Fleeer (1999), Play and Pedagogy in Early Childhood,
Harcourt Brace & Company, Australia.

86.

Dodge T. D. (1992), "Observing Children - Pretend Play - The Creative",


Curricurlum for Early Childhood, House corner, pp. 120-123.

87.

Piaget J. (1945), Laformation du symbole chez I' fant, Neuchatel, Paris,


Delachaux et Neistel.

88.

Jones E., & Reynolds G. (1992), The play's the thing: Teachers' role in
childern's play, p.1

89.

Gross K. (1896), The play of animal, Newyork, D.Appleton.

90.

Gross K. (1899), The play of Man, Newyork, D.Appleton.

91.

Perry Rose (1998), Play - based Preschool Curriculum, Queensland


University of technology, Brisbane.

92.

Rubin K. H., Fein G.G, & Vandenberg B. (1983). Play.In E.M.Hetherington


(Ed.), Handbook of child psychology, Vol. 4(pp. 693-774). Newyork:Wiley.

93.

Rubin K. H, & Howe N. (1986), Social play and perspective- taking. In


G.Fein & M. Rivkin (Eds.), The young children at play: Reviews of reseach,
volume 4,(pp. 113-126).

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

118

94.

Rubin K. H. (1998), Some good news and some not so good news' about
dramatic play. In D. Bergen (Ed.), Play as a medium for learning and
development, (pp.58-62).

95.

Sawyer R. K. (1997). Pretend play as improvisation: Conversationin the


preschool classroom. Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.

96.

The Association for the Study of Play website, Links to a range of


anthropological literatureon children's play, Avaiable at
htt://www.csuchico.edu/knie/tasp.

Ti liu Ting Nga

97.

, ,

410004

59(02 - ).

98.

, (2000),
, ...
, .

99.

(1978), 11-33,65

51, 151 271.

, .

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

119

PH LC 1

MT S HOT NG S DNG TCDG


TRONG TRNG TIU HC
1. HOT NG: THO LUN V VAI TR CA TR CHI DN GIAN

Thi gian: 60 pht


1.1. Mc tiu:
a. Mc tiu tri thc: Hc sinh nhn thc c vai tr v ngha ca TCDG
i vi s pht trin nhn cch hc sinh. Vn pht huy mt s tr chi dn gian
trong phm vi trng hc.
b. Mc tiu k nng: Hc sinh hnh thnh k nng phn tch, nh gi, k nng
nhn bit v la chn gi tr ph hp.
c. Mc tiu thi : Cc em c thi tch cc i vi bn b, ngi xung
quanh, thc gi gn v pht huy mt s TCDG trong cng ng, yu qu v t
ho v cc gi tr dn tc.
1.2. Quy m t chc: Lp hc
1.3. Ni dung hot ng:
- Mt s tr chi dn gian, vai tr ca n i vi s pht trin ca hc sinh
tiu hc
- C cn pht huy tr chi dn gian trong nh trng khng? Hnh thc
pht huy?
Hnh thc:
- Chia hc sinh thnh nhm, t chc cho hc sinh tho lun v:
+ Em bit nhng tr chi dn gian no?
+ Em c thch chi cc tr chi dn gian khng V sao?
+ So vi mt s tr chi in t trn my vi tnh em nhn thy tr chi dn
gian c nhng u im g?
+ C nn a tr chi dn gian vo t chc trong trng hc khng?
- Thuyt trnh gii thiu v TCDG: Gii thiu v mt tr chi dn gian c
cc em hc sinh yu thch.
1.4. Cc bc t chc hot ng
Bc 1. Chun b:
* i vi GV:
- Chun b ti liu pht trc cho hc sinh c thi gian nghin cu trc.
- Xy dng gio n t chc hot ng tho lun nhm ca hc sinh.

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

120

- Chun b v a im tho lun: k bn gh nghi theo hnh ch U.


* i vi HS:
- HS nghin cu trc ti liu theo yu cu ca GV
Bc 2. T chc hot ng(45 pht):
* Hot ng 1: T chc iu khin hc sinh tho lun v tr chi dn gian, vai
tr ca n i vi s pht trin ca hc sinh tiu hc. (25 pht)
- Qun ca cho c lp ht bi Tri t ny l ca chng mnh ca Trng
Quang Lc.
- GV nhc li ch giao, t chc hc sinh trong lp thnh 4 nhm.
- Giao cc ch nh yu cu cc nhm hc sinh tho lun cho tng ch .
- Cc nhm tin hnh tho lun, GV l ngi quan st (h tr khi cn thit).
- Sau khi cc nhm tho lun, c i din bo co kt qu tho lun. Trong khi
nhm bo co cc nhm khc, hc sinh khc lng nghe v b sung kin.
* Hot ng 2: Mt on hc sinh trng khc n tham quan ngi trng
ca bn, h mun tm hiu v nhng hot ng vui chi trng bn. Bn l hc
sinh c c i din gii thiu v nhng hot ng tr chi dn gian din ra
trng bn. (20 pht)
- T chc HS tin hnh hot ng theo nhm, Khuyn khch hc sinh s dng
hnh nh, tranh v minh ha.
- Ht thi gian cc nhm np sn phm cho GV.
Bc 3. Kt thc hot ng (15 pht)
- GV nhn xt tinh thn, thc v thi , bu khng kh tham gia hot ng
ca hc sinh
- GV thu sn phm hc sinh tin hnh nh gi trn c s quan st, trn c s
cc ch tiu ca hot ng ra, kt hp cc ch tiu h tr c thu thp bng
phiu hi, trao i trc tip vi hc sinh.
2. HOT NG: TRANH TNG V CH TR CHI DN GIAN
Thi gian: 90 pht
2.1. Mc tiu hot ng
a. Tri thc: Hc sinh nhn bit c vai tr ca mnh trc nhng gi tr truyn
thng, vai tr kt ni qu kh - hin ti - tng lai, nhn bit vai tr ca c nhn trc
vic tip nhn gi tr vn ha, o c lm phong ph v giu p h gi tr; Cc em
hc sinh nhn thc c vic tham gia cc tr chi dn gian khng ch tha mn nhu
cu vui chi ca cc em m n cn gip cc em rn ra cc phm cht o c, phm

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

121

cht nhn cch nh: trung thc, kin tr, yu qu bn b, t hnh thnh hnh vi
giao tip ng x tch cc ph hp chun mc o c.
b. K nng: Hnh thnh k nng phn tch, nh gi, k nng la chn v tip
nhn gi tr o c ph hp; C hnh vi ph hp chun mc o c trong hc
tp, vui chi cc em hc sinh.
c. Thi : Hc sinh c thi ph hp cc chun mc o c, ph hp cc
gi tr truyn thng, gi tr vn ha v chun mc x hi.
2.2. Quy m t chc: Lp hc
2.3. Ni dung hot ng
* Mt s vn v chun mc o c, gi tr truyn thng: trch nhim ca
c nhn i vi ngi xung quanh, vai tr ca cc em hc sinh trong gi gn v pht
huy gi tr dn tc.
* Hc sinh v vic gi gn, pht huy gi tr tt p ca dn tc
Hnh thc t chc hot ng:
- T chc mt s tit mc vn ngh ca ngi truyn thng, ngi c cng vi
t nc, ca ngi Bc H.
- Tm hiu v tr chi dn gian (TCDG) qua hot ng v tranh.
- Bi vit ca hc sinh v tc dng gio dc o c ca TCDG i vi cc em
hc sinh.
2.4. Cc bc t chc hot ng
Bc 1. Chun b
* i vi GV:
- Lp k hoch t chc hot ng chi tit, d kin lc lng tham gia h tr.
- Thng bo trc cc ch cho hc sinh chun b trc.
- Bt mu, giy A3, bng dnh, mc treo gn tng.
- Chun b v c s vt cht phc v t chc hot ng.
* i vi HS:
- c ti liu v chun b cc ni dung theo yu cu ca gio vin.
- Chun b mt s tit mc vn ngh theo nh hng ca GV.
Bc 2. T chc
* Hot ng 1: Vn ngh m u (15 pht)
- Bi ht: Tip bc anh hng (Hong Nguyn - L Ba); i ta i ln (Phong Nh);
Ch b i (Hong H); Tin ln on vin (Phong Nh).

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

122

* Hot ng 2: Tr chi dn gian v mt s gi tr vn ha dn tc (30 pht)


- GV gii thiu v mt s nt vn ha dn tc qua tr chi dn gian: i vi
hc sinh nh th tr chi cng l mt hnh thc phn nh vn ha sinh hot ca cc
em nh ( nng thn, vng thnh th,).
- Chia hc sinh thnh nhm, t chc cho hc sinh lm vic theo nhm, yu cu
cc em hc sinh hon thin tc phm ca mnh trong khong thi gian nht nh.
- Cc nhm trnh by tng trn giy A3 (khuyn khch s dng hnh nh),
treo ln cc gc lp d b quan st.
- Cc nhm c i din ng ln trnh by sn phm ca nhm di dng
tranh v v thuyt trnh v tng ca nhm.
- GV thu sn phm
- GV nhn xt sn phm
* Hot ng 3: Vit bi v cm nhn ca em khi c chi cc TCDG (30 pht)
(Yu cu: Mi em hc sinh vit mt bi ni v tc dng ca TCDG i vi s
pht trin nhn cch ca hc sinh nh)
Bc 3. Kt thc (15 pht)
- GV thu sn phm v t chc nh gi
- nh gi trn c s quan st v s chun b v thc tham gia hot ng ca
cc em.
3. HOT NG: THI TM HIU TR CHI DN GIAN

Thi gian: 60 pht


3.1. Mc tiu
a. Tri thc: Hc sinh nhn thc c kin thc c bn v tr chi dn gian
nh cch chi, ngha ca tr chi, quy tc giao tip vi bn cng chi, chun mc
o c trong giao tip v hot ng cng vi bn chi,
b. K nng: Hnh thnh mt s k nng giao tip ph hp chun mc o c
vi bn cng tham gia, phn bit hnh ng ph hp v khng ph hp trong quan
h vi bn b xung quanh, k nng hot ng v lm vic trong nhm bn.
c. Thi : Hc sinh c thi tch cc i vi nhng tr chi dn gian, c
thi ng trong mi quan h vi bn b.
3.2. Quy m t chc: Lp hc
3.3. Ni dung hot ng
- Tm hiu v mt s TCDG i vi cc em hc sinh, vai tr ca tr chi dn
gian i vi cc em. Vai tr ca th h tr vi vic gi gn v pht huy gi tr

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

123

TCDG trong iu kin hin nay. Mt s phm cht cn thit khi tham gia hot ng
tr chi DG nh: tnh kin tr, thnh tht, trch nhim vai chi,...
- Hnh thc t chc hot ng: Thi tm hiu v tr chi dn gian trong phm vi
lp hc.
3.4. Cc bc tin hnh
Bc 1. Chun b:
* GV:
- Lp k hoch t chc hot ng.
- Xy dng cc gi cu hi tm hiu v tr chi dn gian, quy c tham gia
chi, ngha ca tr chi (12 cu hi).
- Th mu pht cho cc nhm ( - Xanh - Vng - Tm).
- Thng bo trc cho hc sinh bit v ni dung hot ng s t chc.
* Hc sinh:
- Hc sinh tm hiu v ni dung ca hot ng theo s nh hng ca GV.
Bc 2. T chc hot ng (45 pht)
- GV n nh lp:
+ GV tuyn b l do t chc cuc thi, iu l t chc cuc thi.
+ Chia hc sinh trong lp thnh 4 nhm v t tn theo nhm.
- Phn thi k tn cc tr chi dn gian: Pht cho mi i mt tm bng v bt
vit, yu cu trong khong thi gian 1 pht khi ng h m gi bt u tnh th cc
i phi ghi nhanh ra bng tn cc tr chi m i mnh bit. Khi c hiu lnh ht
thi gian, ngi dn chng trnh thu cc bng v. C mt bn ln m v kim tra
cng MC (c gio) kt qu ca cc i. i no ghi c s lng tr chi nhiu
nht i ginh im cao nht trong phn thi ny.
- Phn tr li cu hi: GV (MC) a ra cc gi cu hi hin th trn mn hnh,
i no gi th trc s ginh quyn tr li cu hi. Nu tr li sai th quyn tr li
s thuc v i khc. i no tr li sai qu 2 ln s khng c quyn tr li gi
cu hi na.Thi gian chun b l 30 giy/cu hi a ra.
+ Gi cu hi 1: Nhn bit v tr chi dn gian. Nhm ny gm 4 cu hi da
trn hnh nh v TCDG, mi hnh nh l mt cu hi yu cu hc sinh nhn bit
c tr chi:
Mi cu tr li ng s em li cho i chi 10 im.
+ Gi 2: Gm 8 cu hi v lut chi, ngha tr chi (20 im/cu tr li ng)

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

124

- Phn thi nhn bit tr chi qua hnh ng: T chc theo cp, 2 - 3 ngi
chi l mt cp. Yu cu mi i (nhm) c 3 ngi ln m t v mt tr chi no
nhng khng c ni, ch dng hnh ng. Nhim v ca i bn l phi on
c l tr chi no. Nu on ng p n th s ginh 20 im.
Bc 3. Kt thc hot ng (15 pht)
- Thng bo im s t c ca mi i sau mi vng thi v tng im ca
mi i. Thng bo gii thng v trao gii thng i chi. Nhn xt v tinh thn,
thi , thc tham gia ca cc em hc sinh.
- GV cng c lp nhn xt v tinh thn, thc, thi chun b ca cc em
trong qu trnh tham gia hot ng.
- nh gi kt qu t c trn c s so snh i chiu vi mc tiu k hoch
hot ng xy dng (quan st thc thi , hnh vi tham gia ca hc sinh; hot
dng test thit k nh gi kt qu hot ng).
Cu hi dng trong t chc hot ng
Gi cu hi 1: a ra hnh nh v tr chi dn gian yu cu hc sinh nhn bit tn.

a. Rng rn ln my

b. nh chuyn

c. Chi nhy

d. Ko co

e. Bt mt bt d

g. n quan

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

125

Gi cu hi 2: Gm 8 cu hi.
Cu hi ng - Sai:
1. Nhng ngi yu hn s b loi ra khi tr chi ko co? (S)
2. Tr chi ng vai l tr chi dn gian? ()
3. Khi chi tr chi dn gian ch cn sc khe l ? (S)
4. Hu ht cc tr chi dn gian u d chi ()
Cu hi m:
1. i vi tr chi ko co em nhn thy tnh cht no ni bt nht? V sao?
2. Em nhn thy tr chi dn gian c nhng tc dng g?
3. Theo em ti sao hin nay t hc sinh bit chi cc tr chi dn gian?
4. Em cho bit: c th gian ln t c chin thng khi chi mt tr chi
no khng? V sao?
4. HOT NG: GII THIU HOT NG GIO DC NGOI GI LN LP

4.1. Mc tiu
a. Tri thc: Hc sinh nhn thc c HGDNGLL l mt mn hc trong
trng thc hin nhim v b tr cho hot ng dy hc trn lp. Nhn thc c
nhim v v ni dung ca hot ng GDNGLL, mt s hnh thc t chc hot ng
GDNGLL.
b. K nng: Hc sinh c k nng tham gia vo cc hot ng phong ph, a
dng ca tp th, hnh thnh k nng phn tch v nhn thc chun mc x hi trong
thc tin hot ng; k nng giao tip, k nng hp tc trong nhm bn.
c. Thi : Hc sinh c thi tch cc i vi HGDNGLL, mong mun
tham gia tch cc cc HGDNGLL qua hnh thnh thi v tnh cm tch cc
gia cc em hc sinh - hc sinh, hc sinh - chun mc x hi, hc sinh - mi trng
xung quanh,
4.2. Quy m t chc hot ng: Lp hc
4.3. Ni dung
* Ni dung tp trung:
- Khi nim HGDNGLL.
- Ni dung v hnh thc t chc HGDNGLL trng tiu hc.
* Hnh thc t chc hot ng:
- T chc hot ng ca hc sinh theo nhm di hnh thc t chc t chc
hot ng dy hc.
- T chc sn chi tr tu cho hc sinh.

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

126

4.4. Cc bc t chc hot ng


Bc 1. Chun b:
* GV:
- Chun b v ni dung ca hot ng di dng son gio n, lp k hoch t chc.
- Pht ti liu cho hc sinh nghin cu trc.
- Xy dng cu hi.
- Chun b cc iu kin v c s vt cht phc v t chc hot ng.
* Hc sinh: Nghin cu trc ti liu theo yu cu ca gio vin.
Bc 2. T chc hot ng:
* Hot ng 1: Tm hiu v HGDNGLL trng tiu hc(30 pht)
- Tr chi "Truyn tin", "Ba ba th a"
- GV: gii thiu HGDNGLL nh l mt mn hc trong trng tiu hc; gii
thiu ngha v ni dung ca mn hc ny i vi cc em hc sinh.
- Chia hc sinh trong lp thnh 4 nhm
- Yu cu hc sinh by t kin ca cc em i vi mn hc:
+ Nhng hot ng GDNGLL no em c tham gia, k tn nhng hot
ng ny?
+ Em hy cho bit ngha ca vic tham gia vo cc HGDNGLL?
+ GV a ra mt s hnh nh v cc hot ng trong nh trng v yu cu
hc sinh gi ng tn cc hot ng . (Gi cho c u tun, T chc hi din
vn ngh n trung thu, T chc thi cc tr chi dn gian ton trng, hot ng
lao ng v sinh sn trng,).
- GV nh gi kt qu hot ng 1
* Hot ng 2: Sn chi tr tu (15 pht)
- GV t chc HS thnh 4 nhm thi t chc hot ng sn chi tr tu tm hiu
HGDNGLL trng tiu hc.
- GV a cc cu hi, t chc cho cc nhm bc thm tr li cu hi
Cu hi - S:
1. HGDNGLL l mt mn hc c t chc di nhiu dng hot ng?
2. C th lng ghp nhiu kin thc ca cc mn hc khc vo HGDNGLL?
3. HGDNGLL trang b cho hc sinh v kin thc o c?
4. T chc cho hc sinh vui chi cng l thc hin HGDNGLL?

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

127

Cu hi:
1. Trong nm hc, ngy u tin i hc c gi l ngy ...........
a. Khai ging
b. B ging
c. Tu trng
d. Tp trung
2. K nim ngy nh gio Vit Nam l ngy ......
a. 20/10
b. 24/11
c. 20/11
d. 26/3
3. Ngy sinh ca bc H l ngy ......
a. 19/5
b. 22/12
c. 5/6
d. 30/4
4. Quc khnh nc Cng ha x hi ch ngha Vit Nam l ngy ......
a. 1/5
b. 30/4
c. 27/3
d. 21/6
5. Ngy gi t Hng Vng l ngy ........
a. 3/3 m lch
b. 5/5 m lch
c. 10/3 m lch
d. 15/7 m lch
- GV tng kt qu t c ca cc nhm thi
Bc 3. Kt thc hot ng (15 pht):
GV nh gi hot ng da trn quan st hc sinh, kt qu hot ng ca hc
sinh qua 2 hot ng thnh phn. T chc phng vn v m thoi cng hc sinh
thu thng tin nh gi.

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

128

5. Hot ng: NG VAI HP CH NGY XUN


5.1. Mc tiu:
* Tri thc: Hc sinh nhn thc c cc chun mc o c trong giao tip
ng x, c kin thc v cch thc thc hin cc chun mc o c trong thc
tin cuc sng ca cc em.
* K nng: Hc sinh c k nng giao tip ph hp chun mc o c.
* Thi : Cc em c thi tn trng gi tr vn ha, cc biu hin vn ha
v hnh vi o c trong cuc sng; Hnh thnh tnh cm tch cc cc em i vi
chun mc o c.
5.2. Quy m t chc: Lp hc
5.3. Ni dung:
* Ni dung tp trung: Nhn bit mt s loi hnh vn ha trong hi ch xun
ca th h cha ng; Nhn thc c mt s chun mc o c nh: tn trng con
ngi c bit l ngi cao tui, thng cm vi hon cnh ca ngi khc, chia s
v gip ngi khc khi cn thit.
* Hnh thc: Tho lun v T chc ng vai hp ch xun.
5.4. Cc bc t chc:
Bc 1. Chun b
- GV ph bin ni dung ca hot ng n HS
- Giao nhim v cho tng nhm HS ng vai din hp ch ngy Xun
- Chun b v mt s ph kin km theo nh: r, thng, mt s loi qu, rau,
bt mu,...
- Chun b v khng gian
Bc 2. T chc
* Hot ng 1, Tho lun v hi ch (30 pht)
- Cho HS xem bng hnh (hnh nh v hp ch) cc em hnh dung khng
gian ch.
- ngha ca hp ch?
- Mc ch hp ch? Ni dung nhng thng tin giao tip?
- phin ch b con nng dn thng bn nhng mn hng g?
* Hot ng 2, ng vai hp ch (45 pht)
- B tr cc nhm ngi theo v tr: Nhm bn hoa, nhm lm hng qu, nhm bn
lng thc v thc phm, Nhm cho ch v lm t he, Nhm khch hng,...

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

129

- Hot ng hp ch din ra mt cch t nhin, GV theo di v gim st hot


ng ca hc sinh.
* Bc 3. Kt thc (15 pht):
- Phng vn cc em hc sinh v cm xc ca cc em khi tham gia hot ng,
mong mun ca cc em.
- T chc cho HS nhn xt v nh gi tinh thn, thi , thc tham gia hot
ng, ngha ca vic tham gia hot ng
- GV nh gi chung v thc, thi , tnh hiu qu ca vic t chc thc
hin hot ng
Cu hi dnh cho hc sinh sau khi tham gia hot ng
Cu 1: Em hy cho bit hng th trong qu trnh em tham gia hot ng?
A. Rt thch
B. Thch
C. Bnh thng
D. Khng thch tham gia
Cu 2: Em t nh gi mc tch cc ca bn thn trong qu trnh tham gia hot ng
A. Tch cc trao i vi bn trong nhm hon thin cng vic chung
B. Thnh thong tho lun, bn bc vi bn cng nhm
C. Khng trao i, tho lun vi bn trong nhm
Cu 3: Em c c gng hon thin nhim v hot ng theo nhng mc no
di y?
A. Lun c gng n lc ht sc mnh
B. Khng cn phi c gng n lc bn thn
C. Ch l tham gia c mt nn khng cn tp trung nhiu

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

130

PH LC 2

PHIU TRNG CU KIN


phc v cng tc nghin cu vn dng tr chi dn gian (TCDG) vo cng
tc gio dc hc sinh, qu thy c vui lng cho bit thng tin v thc trng vn dng
tr chi dn gian trong trng hc hin nay bng cch nh du (x) vo nhng ni
dung thng tin thy (c) thy ph hp.
A. Thng tin c nhn
1. n v cng tc: ...............................................................
2. S nm cng tc: ..............................................................
Cu 1. Thy (c) hiu gio dc o c cho hc sinh l:

Cu 2. Theo thy (c) s dng TCDG nhm gio dc o c cho hc sinh l:

Cu 3. Theo thy (c) TCDG c u th gio dc o c cho hc sinh tiu hc khng?


u th
Phn vn
Khng c u th
Cu 2. Thy c cho rng: Mc ch s dng TCDG trong gio dc hc sinh tiu hc l...
STT
Mc ch
kin
1 To hng th cho hc sinh bt u tit hc o c
Gio dc tnh cm o c cho HS trong mi quan h bn b khi
2
tham gia hot ng tr chi
3 Gip cc em HS chuyn ha chun mc o c mt cch t nhin
4 Gp phn c th ha nhng chun mc o c u th
To mi trng cho cc em c tri nghim nhng chun mc
5
o c u th
To c hi cho hc sinh c lnh hi chun mc o c gn vi
6
hnh ng tr chi
Tha mn nhu cu vui chi ng thi gii quyt nhim v gio dc
7
o c cho hc sinh thng qua s dng TCDG
a dng ha hnh thc gio dc o c trng tiu hc trn c
8
s ni dung chng trnh mn o c
Gp phn lm cho cc chun mc o c tr nn gn gi vi cc
9
em hc sinh
Kch thch, pht huy cao vai tr ch th t gio dc ca cc em HS
10
trong qu trnh rn luyn chun mc o c

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

131

Cu 3. Theo thy (c) s dng TCDG ph hp vi nhng ch gio dc o c


no di y?
STT
Ch GD
kin
1 Quan h ca hc sinh vi chnh bn thn
2
Quan h vi gia nh
3
Quan h vi nh trng
4
Quan h vi x hi, vi mi trng xung quanh
Cu 4. Ni dung gio dc o c thch hp thng qua s dng TCDG l:
STT
Ni dung
kin
1 Hnh thnh hnh vi giao tip ph hp chun mc o c
2 Hnh thnh tnh cm qu mn bn b
3 HS bit chp hnh ni quy, quy nh lp hc
4 Hnh thnh tinh thn trch nhim i vi cng vic c nhn
5 Yu qu bn b, c gio, ngi thn trong gia nh
6 C hnh ng chi thn thin cng bn b trong lp
7 Bo v ti sn, dng ca lp hc, trng hc
T lm ly mt s cng vic va sc khng li vo ngi khc
8
nh cha m, ng b
9 C thi thn thin vi bn b trong khi chi, trong hot ng
C hiu bit v quan h bn b, vai tr ca n trong cuc sng v
10
hc tp ca cc em
Bit hnh ng, ng x trong tnh hung thc ca mi quan h
11
bn b
Hnh thnh xc cm, thi tch cc trong giao tip vi bn b
12
hoc ngi ln tui
Cu 5. Theo thy (c) c th s dng TCDG gio dc o c cho hc sinh
di nhng hnh thc no di y?
nh gi bng cch xp th bc t 1 cho n 5 (Hnh thc no c xem l ph
hp nht xp th 1, hnh thc no c cho l khng thch hp hn c xp th 5)
Hnh thc
Th
STT
bc
1
Kt hp s dng TCDG trong dy hc trn tit hc
2
S dng TCDG trong t chc hot ng vui chi
3
S dng TCDG trong t chc HGDNGLL
4
S dng TCDG kt hp hot ng vn ho, vn ngh th dc th thao
5
S dng TCDG trong t chc hot ng ngoi kha mn o c

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

132

Cu 6. Theo thy (c): S dng TCDG gio dc o c cho hc sinh thch hp


vi nhng ch im gio dc no ca HGDNGLL?
nh gi bng cch xp th bc t 1 cho n 6 (Ch im no c xem l
ph hp nht xp th 1, ch im no c cho l khng thch hp hn c xp th 6)
Th
STT
Ch im
bc
1
Truyn thng nh trng
2
Knh yu thy c gio
3
Yu t nc, qu hng
4
Gio dc truyn thng VH,DT
5
Yu qu m v c gio
6
Knh yu Bc H
Cu 7. Thy (c) cho bit: Thy c bit nhng tr chi no di y? tng t
chc nhng tr chi ny nhm mc ch gio dc o c cho hc sinh tiu hc
cha? Tn sut t chc?
Tn sut t chc
Bit
Thng
Thnh
Him
Khng
STT
Tr chi
xuyn
thong
khi
bao gi
1
Nhy dy
2
n quan
3
ng kch
4
Trng hoa trng n
5
ng vai
6
Truyn th
7
Rng rn ln my
8
Mo ui chut
9
Th a ba ba
10 C la ng
11 Trn gi
12 Bn bi
13 Tung cn
14 Ko co
15 cu
16 nh cht
17 Trn tm
18 Bt mt nh trng
19 C chiu tng
20 C ng hnh
21 C hm
22 Nhy bao b
23 Chi nhy

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

133

Cu 8. Nhng ni dung gio dc o c no di y c hnh thnh cho HS


thng qua s dng TCDC?
Ni dung

STT

kin

Hnh thnh hnh vi giao tip ph hp chun mc o c

Hnh thnh tnh cm qu mn bn b

HS bit chp hnh ni quy, quy nh lp hc

Hnh thnh tinh thn trch nhim i vi cng vic c nhn

Yu qu bn b, c gio, ngi thn trong gia nh

C hnh ng chi thn thin cng bn b trong lp

Bo v ti sn, dng ca lp hc, trng hc

8
9
10
11
12

T lm ly mt s cng vic va sc khng li vo ngi khc


nh cha m, ng b
C thi thn thin vi bn b trong khi chi, trong hot ng
C hiu bit v quan h bn b, vai tr ca n trong cuc sng
v hc tp ca cc em
Bit hnh ng, ng x trong tnh hung thc ca mi quan h
bn b
Hnh thnh xc cm, thi tch cc trong giao tip vi bn b
hoc ngi ln tui

Cu 9. Thy (c) s dng TCDG di nhng hnh thc no di y gio


dc o c cho hc sinh?
Hnh thc

STT
1

T chc dy hc mn o c

T chc HVC

T chc HGDNGLL

T chc H vn ha vn ngh, TDTT

T chc cc hot ng ngoi kha

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

kin

http://www.lrc-tnu.edu.vn

134

Cu 10. Phng php no c thy (c) la chn trong qu trnh s dng TCDG
gio dc o c cho hc sinh?
STT
1
2
3
4

Phng php s dng


kin
Hot ng khi ng
Chuyn tip hot ng
Hnh thnh k nng hnh vi
Phng php khc :
......................................................................................................................
......................................................................................................................

Cu 11. Trong HGDNGLL, thy c la chn hnh thc no di y s


dng TCDG nhm gio dc o c cho hc sinh tiu hc?
STT
Hnh thc
1
S dng kt hp trong t chc hot ng vui chi gii tr
2
T chc cuc thi tm hiu v TCDG chuyn bit
3
Kt hp TCDG trong t chc cuc thi tm hiu
T chc kt hp TCDG vi t chc cc hot ng vn ngh th
4
dc th thao
Kt hp t chc trong mt s hot ng tp th nhm mc ch
5
th gin cho hc sinh
S dng TCDG chuyn bit trong t chc hot ng vui chi
6
gii tr
7
Tt c nhng hnh thc trn

kin

Cu 12. Thy (c) s dng TCDG gio dc o c cho HS trong nhng ch


im gio dc no?
(nh gi bng cch sp xp theo th bc thc hin, Ch im no c thc hin
u th hn xp th 1, thp dn n 6 theo mc thc hin)
STT
1
2
3
4
5
6

Ch im gio dc
Truyn thng nh trng
Knh yu thy c gio
Yu t nc, qu hng
Truyn thng VH, DT
Yu qu m v c gio
Knh yu Bc H

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

Th bc

http://www.lrc-tnu.edu.vn

135

Cu 13. Hnh thc s dng TCDG no di y c thy (c) vn dng


gio dc o c cho hc sinh trong cc ch im gio dc?
STT

Ch im

Hnh thc
1.1. S dng kt hp trong t chc hot ng vui
chi gii tr
1.2. T chc cuc thi tm hiu v TCDG chuyn bit
1.3. Kt hp TCDG trong t chc cuc thi tm hiu

Truyn thng
nh trng

1.4. T chc kt hp TCDG vi t chc cc hot


ng vn ngh th dc th thao
1.5. Kt hp t chc trong mt s hot ng tp
th nhm mc ch th gin cho hc sinh
1.6. S dng TCDG chuyn bit trong t chc
hot ng vui chi gii tr
2.1. S dng kt hp trong t chc hot ng vui
chi gii tr
2.2. T chc cuc thi tm hiu v TCDG chuyn bit
2.3. Kt hp TCDG trong t chc cuc thi tm hiu

Knh yu
thy c gio

2.4. T chc kt hp TCDG vi t chc cc hot


ng vn ngh th dc th thao
2.5. Kt hp t chc trong mt s hot ng tp
th nhm mc ch th gin cho hc sinh
2.6. S dng TCDG chuyn bit trong t chc
hot ng vui chi gii tr
3.1. S dng kt hp trong t chc hot ng vui
chi gii tr
3.2. T chc cuc thi tm hiu v TCDG chuyn bit
3.3. Kt hp TCDG trong t chc cuc thi tm hiu

Yu qu hng 3.4. T chc kt hp TCDG vi t chc cc hot


t nc
ng vn ngh th dc th thao
3.5. Kt hp t chc trong mt s hot ng tp
th nhm mc ch th gin cho hc sinh
3.6. S dng TCDG chuyn bit trong t chc
hot ng vui chi gii tr

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

kin

136

STT

Ch im

Hnh thc
4.1. S dng kt hp trong t chc hot ng vui
chi gii tr
4.2. T chc cuc thi tm hiu v TCDG chuyn bit

Gio dc

4.3. Kt hp TCDG trong t chc cuc thi tm hiu

truyn thng
vn ha, dn
tc

4.4. T chc kt hp TCDG vi t chc cc hot


ng vn ngh th dc th thao
4.5. Kt hp t chc trong mt s hot ng tp
th nhm mc ch th gin cho hc sinh
4.6. S dng TCDG chuyn bit trong t chc
hot ng vui chi gii tr
5.1. S dng kt hp trong t chc hot ng vui
chi gii tr
5.2. T chc cuc thi tm hiu v TCDG chuyn bit
5.3. Kt hp TCDG trong t chc cuc thi tm hiu

Yu qu m v 5.4. T chc kt hp TCDG vi t chc cc hot


c gio
ng vn ngh th dc th thao
5.5. Kt hp t chc trong mt s hot ng tp
th nhm mc ch th gin cho hc sinh
5.6. S dng TCDG chuyn bit trong t chc
hot ng vui chi gii tr
6.1. S dng kt hp trong t chc hot ng vui
chi gii tr
6.2. T chc cuc thi tm hiu v TCDG chuyn bit
6.3. Kt hp TCDG trong t chc cuc thi tm hiu

Knh yu Bc
H

6.4. T chc kt hp TCDG vi t chc cc hot


ng vn ngh th dc th thao
6.5. Kt hp t chc trong mt s hot ng tp
th nhm mc ch th gin cho hc sinh
6.6. S dng TCDG chuyn bit trong t chc
hot ng vui chi gii tr.

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

kin

137

Cu 14. Qu trnh s dng TCDG gio dc o c cho hc sinh, thy (c)


gp nhng kh khn:
T chc HGDNGLL khng thng nht v h thng
S dng TCDG nhm gio dc o c cho HS cha c quan tm tha ng
Nng lc khai thc s dng TCDG nhm gaiso dc o c ca GV hn ch
S hiu bit v h thng cc TCDG ca GV cn hn ch
T chc cho HS chi TCDG n thun, cha c s khai thc thit k TCDG
nhm mc tiu gio dc o c cho HS
GV cha nh gi ng kh nng gio dc o c ca s dng TCDG
Cha c ti liu hng dn s dng TCDG nhm gio dc o c cho HS
Cn b qun l, GV cha quan tm n s dng TCDG trong cng tc gio
dc o c hc sinh
GV cha quan tm n khai thc ni dung gio dc do c thng qua s
dng TCDG
Vic s dng TCDG ch yu l t chc tr chi cho HS tham gia v hnh
thc t chc
Cha khai thc ni dung gio dc o c qua s dng TCDG
Kh nh gi biu hin o c ca HS trong thc tin
S dng TCDG trong trng tiu hc cn mang tnh hnh thc phong tro.
GV cn lng tng trong xc nh hnh thc s dng TCDG gio dc o c
cho HS
C s vt cht trong cc trng tiu hc cn hn ch
Chn thnh cm n s ng gp kin ca qu thy c!

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

138

PH LC 3
PHIU TRNG CU KIN
(Dnh cho hc sinh)
phc v cng tc nghin cu vn dng tr chi dn gian vo cng tc gio
dc hc sinh, em vui lng cho bit thng tin v tr chi dn gian trong trng hc hin
nay bng cch nh du (x) vo nhng ni dung thng tin bn thy ph hp.
Thng tin c nhn:
1.1. Lp: ......................................
1.2. Trng hc: .........................
1.3. Gii tnh:
+ Nam
+ N
Cu 1. Nu em c chi cc tr chi c t chc trong trng hc, em chn
tr chi no di y?
Cc tr chi trn my vi tnh
Cc tr chi vn ng
Cc tr chi hc tp
Cc tr chi dn gian
Cu 2. Em cm thy th no mi khi c tham gia cc tr chi:
Rt hi hp
Lo lng
Rt vui v, ho hng
Khng c cm gic g c bit
Khng thoi mi, khng thch chi
Cu 3. trng hc, em c c chi cc tr chi dn gian khng?
- C:
- Khng:
Em hy k tn mt s tr chi m em c chi trng hc:

Cu 4. Em hy k tn nhng tr chi em thch chi:


.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
Chn thnh cm n s ng gp kin ca cc em!

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

139

PH LC 4
PHIU TRNG CU KIN
Phc v cng tc nghin cu phc v s dng TCDG (tr chi dn gian) trong
cc nh trng tiu hc hin nay, chng ti tin hnh kho st thc trng s dng
TCDG gio dc o c cho HS tiu hc ti mt s trng tiu hc khu vc min
ni ng Bc, trn c s xut cc bin php s dng TCDG gio dc o c
cho HS tiu hc. tip tc hon thin nhm bin php t chc xin thy c vui
lng cho bit kin ca thy (c) v cc bin php do chng ti xy dng di y
bng cch nh du (x) v nhng ni dung thy (c) cho l ph hp.
Cu 1: Thy c vui lng nh gi tnh kh thi ca vic p dng cc bin php
trn trong thc tin vn dng tr chi dn gian trong nh trng tiu hc hin nay
bng cch nh du (x) vo ct ph hp vi kin ca thy (c).
Kh

Bin php

thi

Tng

Khng

kh

kh thi

thi

1. Thit lp mi quan h gia TCDG v ni dung gio


dc o c cho hc sinh tiu hc
2. Xy dng quy trnh s dng TCDG nhm gio dc
o c cho hc sinh tiu hc
3. Thit k hot ng s dng TCDG nhm gio dc
o c cho hc sinh tiu hc
4. i mi hnh thc t chc HGDNGLL trng tiu
hc theo hng s dng TCDG nhm gio dc o c
5. m bo cc iu kin h tr s dng TCDG nhm
gio dc o c cho hc sinh tiu hc
Cu 2: Theo thy (c) c cn thit a cc bin php trn vo gio dc nh trng
tiu hc khng?
- Khng:

- C:

Nu c hy nh gi mc cn thit cho tng bin php c th.

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

140

Rt cn
thit

Bin php

Cn
thit

Khng
cn
thit

1. Thit lp mi quan h gia TCDG v ni dung gio


dc o c cho hc sinh tiu hc
2. Xy dng quy trnh s dng TCDG nhm gio dc
o c cho hc sinh tiu hc
3. Thit k gio n (hot ng) s dng TCDG nhm
gio dc o c cho hc sinh tiu hc
4. i mi hnh thc t chc HGDNGLL trng tiu
hc theo hng s dng TCDG nhm gio dc o c
5. m bo cc iu kin h tr s dng TCDG nhm
gio dc o c cho hc sinh tiu hc
kin khc:

Xin chn thnh cm n s ng gp kin ca qu thy c!

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

141

PH LC 5
PHIU KHO ST HC SINH
(Trc v sau TN ln 1)
Thng tin hc sinh:
H v tn: .

Dn tc: ...

Lp: ..

Trng:

Cu 1: K tn nhng tr chi dn gian m em bit?

Cu 2: Khi chi tr chi dn gian c phi trung thc khng? V sao?

Cu 3: Em ngh nh th no nu: Gian ln ginh phn thng trong tr chi


.......................................................................................................................................
V sao?......................................................................................................................
..................................................................................................................................
Cu 4: Em hy cho bit tr chi dn gian c tc dng g i vi em?

Cu 5: Nu cho la chn gia tr chi dn gian v tr chi in t, em chn tr


chi no? V sao?

Cu 6: Theo em, tr chi dn gian c gip hnh thnh phm cht o c khng?

l nhng phm cht no?

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

142

Cu 7: Em hy cho bit kin ca em trc nhng nhn nh di y bng cch


nh du (x) vo ct kin thch hp vi em nht
kin
ng Phn Khng

vn ng

STT

Nhn nh

T gic lm ly vic ca mnh l mt trong nhng


biu hin c trch nhim
Cn phi i x thn thin vi nhng ngi xung quanh
Cn t ra thi khng ng tnh trc nhng vic
lm sai tri
Nu nhng vic khng nh hng n mnh th
khng cn phi quan tm
Tn trng, lch s vi bn b
Gi li ha vi bn b v ngi xung quanh
Xy dng quan h bn b tt p trong qu trnh chi
cng bn b
Ai cng phi c trch nhim vi hnh vi ca chnh mnh
Cn bit thng cm vi bn b v nhng ngi xung
quanh mnh
Gip bn b l th hin tinh thn tng thn tng i
Trt c hnh ng lm tn thng ngi khc khin
em c cm gic hi li
Em t thi khng ng tnh ngay nu l nhng
vic sai tri
i khi em khng dm t chi d bit tham gia l sai
Em ng h nhng vic lm ng ca bn
Em ln n, phn i nhng vic lm sai tri
Cn phi c thi nghim khc i vi chnh bn thn
Nu 1 ngi bn (em khng quen) chng may b nn
s khng lm em bn tm
Em khng thch quan tm n nhng ngi bn
khng quen (d l hc cng trng)
Em khng hay n vic ca ngi khc
Em sn sng gip bn nu cn thit

2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

143

Cu 8: Em hy cho bit nhng hnh vi di y c em th hin nh th no


bng cch nh du (x) vo ct mc ph hp vi em nht.
Mc

Hnh vi

STT

Thng Thnh Khng


xuyn thong bao gi

Gip ngi khc khi cn thit

Quan tm n bn cng lp

Khng gi li ha vi bn b

Hi han ng vin bn khi bn c chuyn bun

C nhng hnh ng th hin s quan tm ng


vin n ngi xung quanh

Khi chi em ch ch n bn thn ch khng


ti ngi xung quanh

Lm vic g em cng ngh n bn thn em trc tin

Em khng quan tm n cm gic ca nhng


ngi xung quanh em

Ch mun ngi khc ch , quan tm ti mnh

10

Bt nt nhng bn nh b hn chng t mnh l


ngi mnh m
Cm n s ng gp kin ca em!

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

144

PHIU KHO ST HC SINH


(Sau Thc nghim ln 2)
Thng tin hc sinh:
1. H v tn: .
2. Dn tc: ...
3. Lp: ..
4. Trng:
Cu 1: Em hy cho bit kin ca em trc nhng nhn nh di y bng cch
nh du (x) vo ct em thy ph hp vi em nht
kin
STT
Nhn nh
ng Phn Khng

vn ng
Em cn nh nn cha cn phi c trch nhim vi
1
bt k hnh ng no ca chnh mnh
Bit thng cm trc hon cnh ca ngi khc l
2
mt phm cht ng qu
3 Em khng ng h vic ni by ca mt s bn
4 Cn phi t ra mnh l ngi lch s
5 Ngi ch k l ngi ch bit duy nht c bn thn
Gi v sinh lp hc, trng hc khng phi l
6
nhim v ca em
Ch nn i x tt v thn thin vi nhng bn no
7
t ra thn thin vi mnh
Em quan nim: ch nn gip nhng bn no
8
tng gip mnh
9 Mi c nhn phi c gng v li ch chung ca tp th
10 Cn phi thnh thc vi chnh mnh
Cu 2: Em hy cho bit thi ca em trc nhng biu hin di y bng cch
nh du (x) vo ct thi em thy ph hp nht
Thi
Biu hin
STT
ng Phn Khng

vn ng
Em cm thy rt phin khi c nhiu ngi
1
quan tm, hi han
Vic ai ngi y lm khng cn n nhng
2
ngi xung quanh

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

145

STT
3
4
5
6
7
8
9
10

Thi
ng Phn Khng

vn ng

Biu hin
Em thch c bn b yu mn
Em cm ng khi gp nhng ngi c hon cnh
kh khn
Em t thi khng hi lng khi nhng bn khc
ph bnh em
Em cm thy xu h v cn phi sa cha khi
phm sai lm.
Cn th hin s cm thng chia s bng nhng
hnh ng nh b nht
Em cn rt b nn cha gip c g cho nhng
ngi xung quanh em
Tinh thn Mt nm khi i bng mt gi khi no
th hin tnh cng ng on kt
Hi hn khi c hnh ng v tm vi ngi khc

Cu 3: Em hy cho bit kin mc thc hin nhng hnh vi di y bng cch


nh du (x) vo ct mc ph hp vi em nht.
Mc
STT
Hnh vi
Thng Thnh Khng
xuyn thong bao gi
1 Em gy hn vi bn b chng v l do g
2 Em th vi nhng ngi xung quanh
Em khng chu tip thu kin ca ngi khc khi
3
b ph bnh
4 Ch lm nhng vic mang li li ch cho em
Em khng nhit tnh vi nhng hot ng chung
5
ca tp th
6 Em tham gia thc hin k hoch nh
7 Em t chi thc hin nhng hnh ng sai tri
8 Em sn sng gip bn (trong phm vi cho php)
9 Em tn tnh ch bo bn cng nhau tin b
10 Em vi phm ni quy lp hc, trng hc.

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

146

Cu 4: Cho bit ngha ca tr chi dn gian i vi cc em?


......
......
......
......
Cu 5: K mt s yu cu i vi cc em khi tham gia vo qu trnh chi cng bn b?
......
......
......
......
Cu 6: Em c thch tham gia cc hot ng s dng tr chi dn gian trng em
thi gian va qua khng?
a. Rt thch tham gia
b. Thch
c. Bnh thng
Cu 7: Vit mt on din t cm xc ca em i vi mt tr chi dn gian m em
rt n tng khi c tham gia.
......
......
......
......
......
......
......
......
Cm n s ng gp kin ca em!

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

147

PHIU KHO ST HC SINH


Thng tin hc sinh:
1. H v tn:
3. Lp: .....

2. Dn tc: ...
4. Trng:

Em hy cho bit kin ca em bng cch nh du (x) vo m em nhn


thy ph hp nht
STT
1
2
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15

Thi
ng Phn Khng

vn ng

Biu hin
Em phi c gng ht sc khi tham gia hot ng
trong nhm bn
Cc hot ng tr chi dn gian lun c sc hp
dn i vi em
Thn thin vi bn b l mt phm cht rt cn
thit trong qu trnh cng tham gia vi nhm bn
Cn thit phm lut chin thng trong mt
tr chi
Em cn t rn luyn mnh c tp th chp
nhn v ng h
Tham gia hot ng gio dc s dng tr chi
dn gian hc sinh phi chp nhn nhng qui tc
o c, giao tip v hnh ng
Em phn i vic ni by ca mt s bn
Cn phi t ra thn thin trong qu trnh vui chi
Em khng hc c iu g qua vic chi cc tr
chi dn gian
Tham gia vo cc tr chi dn gian mang li cho
em cm gic hnh phc, sng tht vi cm xc
ca mnh
Cn c trch nhim vi hnh ng ca bn thn,
vi cng vic hoc nhim v c giao ph
Mi hc sinh c trch nhim trong vic gi gn
v pht huy nt vn ha trong tr chi dn gian
Cn phi rn luyn nhng phm cht tt p
trong mi hot ng

S ha bi Trung tm Hc liu i hc Thi Nguyn

http://www.lrc-tnu.edu.vn

You might also like