Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 63

MT S K THUT S DNG

BT NG THC CAUCHY V BT NG THC


BUNYAKOVSKI
MT S QUY TC CHUNG KHI S DNG BT NG THC

A.

CAUCHY V BT NG THC BUNYAKOVSKI

Quy tc song hnh: a s cc bt ng thc u c tnh i xng nn chng ta c th

s dng nhiu bt ng thc trong chng minh mt bi ton nh hng cch gii nhanh
hn.
Quy tc du bng: Du = trong bt ng thc c vai tr rt quan trng. N gip ta
kim tra tnh ng n ca chng minh, nh hng cho ta cch gii. Chnh v vy khi gii

ne

cc bi ton chng minh bt ng thc hoc cc bi ton cc tr ta cn rn luyn cho mnh


thi quen tm iu kin ca du bng mc d mt s bi khng yu cu trnh by phn ny.

u.

Quy tc v tnh ng thi ca du bng: Chng ta thng mc sai lm v tnh xy ra

lie

ng thi ca du = khi p dng lin tip hoc song hnh nhiu bt ng thc. Khi p
dng lin tip hoc song hnh nhiu bt ng thc th cc du = phi cng c tha mn

ai

vi cng mt iu kin ca bin.

bo

c ti v tr bin.

xt

Quy tc bin: i vi cc bi ton cc tr c iu kin rng buc th cc tr thng t


Quy tc i xng: Cc bt ng thc c tnh i xng th vai tr ca cc bin trong cc
bt ng thc l nh nhau do du = thng xy ra ti v tr cc bin bng nhau. Nu
bi ton c iu kin i xng th chng ta c th ch ra du =xy ra ti khi cc bin
bng nhau v bng mt gi tr c th.

B. MT S K THUT S DNG BT NG THC CAUCHY


I. BT NG THC CAUCHY
Cho n s thc khng m a1 , a2 ,..., an , n Z , n 2 , ta lun c:
a1 a2 ... an n . n a1 .a2 ...an

Du = xy ra khi v ch khi a1 a2 ... an

http://boxtailieu.net

II. MT S K THUT S DNG BT NG THC CAUCHY


1. K thut tch ghp b s
1.1 K thut tch ghp c bn
Bi 1: Cho 3 s thc dng a, b, c. Chng minh rng: a bb c c a 8abc
Gii:
p dng bt ng thc Cauchy, ta c:

a bb cc a 2

ab .2 bc .2 ac 8abc (pcm)

Bi 2: Cho 4 s thc dng a, b, c, d. Chng minh rng:


ac bd

a bc d

Gii:

ac bd

ne

b
d
.
a b c d

u.

a
c
.

a b c d

1 a
c 1 b
d 1ab cd



1
2ab cd 2ab cd 2ab cd

lie

a b c d

a bc d (pcm)

ai

ac bd

p dng bt ng thc Cauchy, ta c:

a c
. Chng minh rng:
b c

bo

xt

Bi 3: Cho 3 s thc dng a, b, c tha

Gii:

ca c cb c ab

p dng bt ng thc Cauchy, ta c:


ca c cb c
ab

c a c
c b c
.

.
b
a
a
b

1c ac 1c bc

2b
a 2a
b

1c
c 1c
c
1 1 1
2b
a 2a
b

ca c cb c ab (pcm)

http://boxtailieu.net

Bi 4: Cho 3 s thc dng a, b, c. Chng minh rng:


1 3 abc 3 1 a 1 b1 c

Gii:
p dng bt ng thc Cauchy, ta c:
1 3 abc

1 a 1 b 1 c

1
1
1
a
b
c
.
.
3
.
.
1 a 1 b 1 c 1 a 1 b 1 c

1 1
1
1 1 a
b
c

3 1 a 1 b 1 c 3 1 a 1 b 1 c
1 1 a 1 b 1 c

1
3 1 a 1 b 1 c

1 3 abc 3 1 a 1 b1 c (pcm)
a 1
. Chng minh rng:
b

ne

Bi 5: Cho 2 s thc dng a, b tha

a b 1 b a 1 ab

u.

Gii:

ab
(2)
2

xt

Tng t: b a 1

1
a ab a ab (1)
2
2

ai

a b 1 a ab a

lie

p dng bt ng thc Cauchy, ta c:

bo

Cng theo v (1) v (2), ta c:


a b 1 b a 1 ab (pcm)

Bi 6: Cho 2 s thc dng a, b. Chng minh rng: 16aba b2 a b4


Gii:
p dng bt ng thc Cauchy, ta c:
16aba b 4.4ab a b
2

4ab a b 2
a b 2
4
4.
4.
a b (pcm)
2

2
2

Bi 7: Cho 3 s thc dng a, b, c. Chng minh rng:

a1 b b1 c c1 a 33 abc 1 3 abc

Gii:
Ta c:
a1 b b1 c c1 a a b c ab bc ca

http://boxtailieu.net

p dng bt ng thc Cauchy, ta c:


a b c 33 abc
ab bc ca 33 abc

a b c ab bc ca 33 abc 33 abc 33 abc 1 33 abc


2

a1 b b1 c c1 a 33 abc 1 3 abc

(pcm)

Bi 8: Cho 2 s thc dng a, b. Chng minh rng: ab

a b
a b 1
b a

Gii:
p dng bt ng thc Cauchy, ta c:
a b ab a ab b a
b

b a 2 2b 2 2a 2b 2a

ab a
ab b
a b
. 2
.
2
.
a b 1 (pcm)
2 2b
2 2a
2b 2a

ne

ab

u.

Bi 9: Cho 3 s thc dng a, b, c tha a b c 10 . Tm GTLN ca: A a 2b3c5


Gii:

lie

Ta c:

xt

ai

a a b b b c c c c c
a b c
10 a b c 1010 . .
2 2 3 3 3 5 5 5 5 5
2 3 5
2

a b c
a b c
. . 1 . . 1 a 2b3c 5 22 3355 337500
2 3 5
2 3 5

bo

10

a 2
a b c
a b c abc

1 b 3
Du = xy ra 2 3 5
2 3 5
10

c 5
a b c 10

Vy GTLN ca A l 337500.
1.2 K thut tch nghch o
Bi 1: Chng minh rng:

a b
2 , a,b 0
b a

Gii:
V a,b 0 nn

a
b
0,
0
b
a

p dng bt ng thc Cauchy ta c:


a b
a b
2 . 2 (pcm)
b a
b a

http://boxtailieu.net

Bi 2: Chng minh rng: a

1
3 , a 1
a 1

Gii:
p dng bt ng thc Cauchy ta c:
a

1
1
1
a 1
1 2 a 1
1 2 1 3 (pcm)
a 1
a 1
a 1

a2 2

Bi 3: Chng minh rng:

a2 1

2 , a R

Gii:
p dng bt ng thc Cauchy ta c:
a2 1

a2 11
a2 1

a2 1

a2 1

a2 1

3a 2
1
, a 0
4
1 9a
2

a2 1

2 (pcm)

ne

Bi 4: Chng minh rng:

a2 2

u.

Gii:

lie

Vi a 0 , p dng bt ng thc Cauchy ta c:

xt

ai

3a 2
1
1
1
1

(pcm)
4
4
1
1
9a
1 9a
3a 2 2 1 .3a 2 2
2
2
2
3a
3a
3a
3a 2
2

a2

2 , a 1
Bi 5: Tm gi tr nh nht ca biu thc: A a 1
a 1

bo

Gii:

a 2 2a 2

A a 1
a

a 12 1
a 1

a 1

a 1 a 1

a 1

2a 1
2

a 1

Cauchy

2 2a 1

a 12

Du = xy ra khi v ch khi 2a 12

22 22

a 12

hay a

24 8
2

Vy GTNN ca A 2 2 2

http://boxtailieu.net

Bi 6: Tm gi tr nh nht ca biu thc : A a

2
, a 0
a2

Gii:
p dng bt ng thc Cauchy ta c:
Aa

2 a a

a2 2 2

1
a a
1
1 3
3. . .
33 3 4
3 2 2
a a
a a
2 2
2. .
2. .
2 2
2 2

Du = xy ra khi v ch khi
Vy GTNN ca A

a
2
2 hay a 3 4
2 a

33
4
2

Bi 7: Chng minh rng: a

1
3 , a b 0
b( a b)

ne

Gii:
p dng bt ng thc Cauchy ta c:

u.

1
1
1
b a b
33 b.a b .
3
ba b
ba b
ba b

a bb 12

3 , a b 0

ai

Bi 8: Chng minh rng: a

lie

xt

Gii:

bo

p dng bt ng thc Cauchy ta c:


4

a b

b 1 b 1

1
1

b 1 b 1
2
2
a b b 1
a b
2
2
b 1 . b 1 .
1
4. a b .
1 3
4
2
2
a b b 1 b 1
2
2
2

1.3 K thut ghp i xng


Trong k thut ghp i xng ta cn nm mt s thao tc sau:
ab bc ca

a b c
Php cng:
2
2
2

2a b c a b b c c a

abc ab bc ca ,

Php nhn:

a, b, c 0

2 2 2

a b c ab bc ca

http://boxtailieu.net

Bi 1: Cho ba s thc dng a, b, c. CMR:

bc ca ab

abc
a
b
c

Gii:
Ta c:
bc ca ab 1 bc ca 1 ca ab 1 ab bc


a
b
c
2 a
b 2 b
c 2 c
a

bc ca
ca ab
ab bc
.
.

.
abc
a b
b c
c a

a2 b2 c2 b c a


b2 c2 a2 a b c

Bi 2: Cho ba s thc abc 0 . CMR:


Gii:
Ta c:

1 c2 a2
2 2
b
2a

a2 b2
b2 c2
c2 a2
b c a b c a

. 2
2
2
2
2
2
a b c a b c
b c
c a
a b

u.

1 b2 c2
2 2
a
2c

ne

a2 b2 c2 1 a2 b2

b 2 c 2 a 2 2 b 2 c 2

lie

Bi 3: Cho ba s thc dng a, b, c tha abc 1. CMR:

xt

Gii:

ai

bc ca ab

a b c 3
a
b
c

bo

bc
b c c a a b 2 bc 2 ca 2 ab
ca
ab

a
b
c
a
b
c
a
b
c

bc
ca ca
ab ab
bc

b
c

a
b
c
a

Vy

bc ca
2
a b

ca ab
2
b c

ab bc
c a

2 a b c

a b c

a b c

a b c 33

a b c a b c 3

bc ca ab

a b c 3
a
b
c

http://boxtailieu.net

Bi 4: Cho ABC , AB c, BC a, CA b, p

abc
. CMR:
2

p a p b p c 1 abc
8

Gii:
Ta c:

p a p b p c p a p b p b p c p c p a
p a p b . p b p c . p c p a

2
2
2
2 p a b 2 p b c 2 p c a 1

.
.
abc
2
2
2
8

Bi 5: Cho ABC , AB c, BC a, CA b, p

abc
. CMR:
2

ne

1
1
1
1 1 1

2
p a p b p c
a b c

u.

Gii:
Ta c:

lie

1
1
1
1 1
1 1 1
1 1 1
1

p a p b p c 2 p a p b 2 p b p c 2 p c p a

ai

p a p b

xt

p b p c

p c p a

1
1
1

p a p b p b p c p c p a
2
2
2
1 1 1
2
a b c

bo

1.4 K thut ghp cp nghch o


Trong k thut ghp cp nghch o ta ng dng bt ng thc sau
Vi n N v x1 , x2 ,..., xn 0 th

x1 x2 ... xn 1

x1

1
1
.. n 2
x2
xn

Chng minh bt ng thc trn :


Ta c vi x1 , x2 ,..., xn 0 th

x1 x2 ... xn 1

x1

1
1
1
.. nn x1 x2 ...xn .nn
n2
x2
xn
x1 x2 ...xn

http://boxtailieu.net

Vi n 3 v x1 , x2 , x3 0 th

x1 x2 x3 1

x1

1
1
9
x 2 x3

Bi 1: Cho ba s thc dng a, b, c. CMR:

bc ca ab

6
a
b
c

Gii:
Ta c:
bc ca ab bc ca ab

1
1
1
3
a
b
c
a
b
c

abc bca cab

3
a
b
c
1 1 1
a b c 3 9 3 6
a b c

a
b
c
3

bc ca ab 2

ne

Bi 2: Cho ba s thc dng a, b, c. CMR:

u.

(Bt ng thc Nesbit)

lie

Gii:
Ta c:

bo

xt

ai

a
b
c
a
b
c

1
1
1
3
bc ca ab bc ca ab
abc bca cab

3
bc
ca
ab
1
1
1
a b c

3
bc ca ab
1
1
1
1
b c c a a b

3
2
bc ca ab
9
3
3
2
2
c2
a2
b2
abc

Bi 3: Cho ba s thc dng a, b, c. CMR:


ab bc ca
2

Gii:

c2
a2
b2
c2
a2
b2
a
b
a b c

c
ab bc ca
ab
bc
c a
c
a
b

c1
a1
b1
a b c
ab bc ca

http://boxtailieu.net

abc bca cab


c
a
b
a b c
ab bc ca
a
b
c
a b c

a b c
ab bc ca
a
b
c

a b c

1
ab bc ca

Theo bt ng thc Nesbit chng minh bi 2 th:


a
b
c
3

bc ca ab 2

Do
c2
a2
b2
3 abc
(pcm)

a b c 1
ab bc ca
2
2

Bi 4: Cho ba s thc dng a, b, c tha a b c 1 . Chng minh bt ng thc

ne

sau:

1
1
1
2
2
9
a 2bc b 2ca c 2ab

u.

lie

Gii:
Do a b c 1 ta c:

ai

1
1
1
1
1
1

2
2
2
a b c 2
2
2

a 2bc b 2ca c 2ab


a 2bc b 2ca c 2ab
1
1
1

a 2 b 2 c 2 2ab 2bc 2ac 2


2
2

a 2bc b 2ca c 2ab


1
1
1

a 2 2bc b 2 2ac c 2 2ab 2


2
2
9
a 2bc b 2ca c 2ab

xt

bo

2. K thut i bin s
C nhng bi ton v mt biu thc ton hc tng i cng knh, kh nhn bit
c phng hng gii. Bng cch i bin s, ta c th a bi ton v dng n
gin v d nhn bit hn.
Bi 1: Cho ABC , AB c, BC a, CA b. CMR:

b c ac a ba b c abc (1)
Gii:

http://boxtailieu.net

10

yz

a 2
b c a x

zx

t: c a b y b
2
a b c z

x y

c 2

Khi bt ng thc (1) tng ng vi bt ng thc sau:


x. y.z

x y yz zx
.
.
2
2
2

Do trong tam gic, tng di ca hai cnh lun ln hn di cnh cn li nn :


x, y, z 0

p dng bt ng thc Cauchy ta c:


x y yz zx
.
.
xy . yz zx xyz
2
2
2

b c ac a ba b c abc (pcm)

ne

Hay

u.

Bi 2: Cho ABC , AB c, BC a, CA b. CMR:

lie

a
b
c

3 (1)
bca ca b a bc

Gii:

ai

t:

bo

xt

yz

a 2
b c a x 0

zx

c a b y 0 b
2
a b c z 0

x y

c 2

Khi v tri ca bt ng thc (1) tr thnh:


yz zx x y

2x
2y
2z

Ta c:
y z z x x y 1 y x 1 z


2x
2y
2z
2 x y 2 x

Hay

a
b
c

3
bca ca b a bc

2
2

y x 2
.
x y 2

x 1 z y

z 2 y z
z x 2
.
x z 2

z y
. 3
y z

(pcm)

http://boxtailieu.net

11

Bi 3: Cho ABC , AB c, BC a, CA b. CMR:


a2
b2
c2

a b c (1)
bc a c a b a bc

Gii:
yz

a 2
b c a x 0

zx

c a b y 0 b
2
a b c z 0

x y

c 2

t:

Khi bt ng thc (1) tng ng vi bt ng thc sau:


4y

4z

Ta c:
4y

4z

yz zx
.
x y

zx xy
.
y z

xy yz
.
zx y
z x

ai

a2
b2
c2

a b c (pcm)
bc a c a b a bc

xt

ay

yz zx xy 1 yz zx 1 zx xy 1 xy yz


x
y
z
2 x
y 2 y
z 2 z
x

lie

4x

u.

y z 2 z x 2 x y 2

x yz

ne

4x

y z 2 z x 2 x y 2

bo

Bi 4: Cho ABC , AB c, BC a, CA b, p
1

p a

p b

p c

abc
. CMR:
2

p
p a p b p c

(1)

Gii:
Ta c:

pa

bca
0
2

Tng t:
p b 0
pc 0

t:

p a x 0

p b y 0 p x y z
p c z 0

Khi bt ng thc (1) tng ng vi bt ng thc sau:

http://boxtailieu.net

12

1
1
1
x yz
2 2
2
xyz
x
y
z

Ta c:
1
1
1 1 1
1
2 2 2 2
2
2 x
x
y
z
y
1 1
.

x2 y2

Hay

1 1
1
2 2
z
2 y

p a

1 1
1
1
1 x yz

2
2
xy yz zx
xyz
z x

1 1
.

y2 z2

p b

1 1
1
2 2
x
2 z

p c

p
(pcm)
p a p b p c

Bi 5: Cho ba s thc dng a, b, c. CMR:

a
b
c
3

(1)
bc ca ab 2

ne
u.

lie

t:

yzx

a
2
b c x

zx y

c a y b
2
a b z

x yz

c
2

Gii:

Khi bt ng thc (1) tr thnh:

bo

Ta c:

xt

ai

yzx zx y x yz 1

2x
2y
2z
2

y z x z x y x yz 1 y x 1 z


2x
2y
2z
2 x y 2 x

Hay

2
2

y x 2
.
x y 2

z x 2
.
x z 2

x 1 z y 3

z 2 y z 2
z y 3 3
.
y z 2 2

a
b
c
3

(pcm)
bc ca ab 2

Bi 6: Cho 3 s thc khng m a, b, c tha a c b c 1 . CMR:


1
1
1

4
2
2
a b a c b c 2

http://boxtailieu.net

(1)

13

Gii:
1

x y

a c x xy 1
1

x
b c y a b x y
a b x y

t:

Khi v tri ca bt ng thc (1) tr thnh:


1
1
1
2 2 4
2
x y x y

Ta c:
1
1
1
1
1
2 2
x2 y 2 2
x2 y2
2
2
2
x 2 xy y
x y x y x y

1
1
x2 y 2 2 2 2 2
. x2 y 2 2 2 4
2
x 2 y
x 2 y2
2

ne

1
1
1

4 (pcm)
2
2
a b a c b c 2

u.

Vy

Tm GTNN ca biu thc:

y 2 z x

ai

x2 y z

y y 2z z

z z 2x x

bo

xt

lie

Bi 7: Cho x, y, z l cc s thc dng thay i v tha mn iu kin xyz 1 .

Gii:

z 2 x y
x x 2y y

thi i hc khi A nm 2007

p dng bt ng thc Cauchy ta c:

x 2 .2 yz
y y 2z z

2 x x xyz
y y 2z z
2x x
y y 2z z

y 2 .2 zx
z z 2x x

2 y y yzx
z z 2x x
2y y
z z 2x x

z 2 .2 xy
x x 2y y

2 z z zxy
x x 2y y
2z z
x x 2y y

http://boxtailieu.net

14

x x 2a 4b c

a y y 2 z z
9

t: b z z 2 x x y y a 2b 4c
9

x
x

2
y
y

z z 9 4a b 2c

Khi
A

2 2a 4b c a 2b 4c 4a b 2c

9
a
b
c

2
b a c c a b
6 4

9
a c b a b c

2
b a c
c a b 2
6 4.3.3 . . 3.3 . . 6 12 3 2
9
a c b
a b c 9

Du = xy ra a b c 1

ne

Vy GTNN ca A l 2

3. K thut chn im ri

u.

im ri trong cc bt ng thc l gi tr t c ca bin khi du = trong bt

lie

ng thc xy ra.

Trong cc bt ng thc du = thng xy ra cc trng hp sau:

ai

Cc bin c gi tr bng nhau. Khi ta gi bi ton c cc tr t c ti tm

xt

Khi cc bin c gi tr ti bin. Khi ta gi bi ton c cc tr t c ti bin

bo

Cn c vo iu kin xy ra ca du = trong bt ng thc ta xt cc k thut chn


im ri trong cc trng hp trn
3.1 K thut chn im ri trong bi ton cc tr xy ra bin
Xt cc bi ton sau:
Bi ton 1: Cho s thc a 2 . Tm gi tr nh nht (GTNN) ca A a
1
a

Sai lm thng gp l: A a 2 a.

1
a

1
2 . Vy GTNN ca A l 2.
a

Nguyn nhn sai lm: GTNN ca A l 2 a

1
a 1 v l v theo gi thuyt th
a

a 2.

Li gii ng: A a

1 a 1 3a
a 1 3a
3.2 5

2 .
1

a 4 a 4
4 a 4
4
2

http://boxtailieu.net

15

Du = xy ra

a 1
hay a 2
4 a

Vy GTNN ca A l

5
.
2

V sao chng ta li bit phn tch c nh li gii trn. y chnh l k thut chn
im ri trong bt ng thc.
Quay li bi ton trn, d thy a cng tng th A cng tng. Ta d on A t GTNN
khi a 2 . Khi ta ni A t GTNN ti im ri a 2 . Ta khng th p dng
bt ng thc Cauchy cho hai s a v
phi tch a hoc

1
v khng tha quy tc du =. V vy ta
a

1
khi p dng bt ng thc Cauchy th tha quy tc du =.
a

a 1

1
, ta c s sau:
a

u.

a 2 th

ne

Gi s ta s dng bt ng thc Cauchy cho cp s , sao cho ti im ri


a

xt

1 a 3a 1

v ta c li gii nh trn.
a 4 4 a

bo

Khi : A a

ai

lie

a 2

2 1
a2
4
2
1 1
a 2

a 1

Lu : gii bi ton trn, ngoi cch chn cp s , ta c th chn cc cc


a
1

1
cp s sau: a, hoc a, hoc a, .
a
a

Bi ton 2: Cho s thc a 2 . Tm gi tr nh nht ca A a

1
a2

S im ri:
a 2

2 1
a2
8
4
1 1
a 2 4

http://boxtailieu.net

16

Sai lm thng gp l:
A

a 1 7a
a 1 7a
2
2 . 2

8 a
8
8 a
8

1 7a

2a 8

1
7.2 9

. Du = xy ra
2.2
8
4

a 2.

Vy GTNN ca A l

9
4

Nguyn nhn sai lm: Mc d GTNN ca A l

9
l p s ng nhng cch gii
4

trn mc sai lm trong nh gi mu s: a 2


Li gii ng: A

2a

1
l sai.
2.2

a a 1 6a
a a 1 6a 3 6.2 9
2
3.3 . . 2

8 8 a
8
8 8 a
8 4 8
4

9
4

ne

Vy GTNN ca A l

Du = xy ra a 2

1
ab

lie

u.

Bi 1: Cho 2 s thc dng a, b tha a b 1 . Tm GTNN ca A ab


Phn tch:

1
ab
ab

4
2

Ta c:

bo

S im ri:

xt

ai

1
ab

1
1
1

4
ab

4
4
4
16
1 4
ab

Gii:
Ta c:
1
ab
ab

4
2
1
ab
4
2

A 16ab

1
1
1 17
15ab 2 16ab
15ab 8 15.
ab
ab
4 4

Du = xy ra ab

1
1
ab
4
2

http://boxtailieu.net

17

Vy GTNN ca A l

17
4

Bi 2: Cho s thc a 6 . Tm GTNN ca A a 2

18
a

Phn tch:
Ta c
A a2

18
9 9
a2
a
a a

D thy a cng tng th A cng tng. Ta d on A t GTNN khi a 6 . Ta c s


im ri:

ne

a 2 36

36 3 24
a 6
2
9 9 3
a 6 2

Gii:

a 2 9 9 23a 2
a 2 9 9 23a 2

33
. .
24 a a
24
24 a a
24
9 23.36

39
2
24

xt

a2 9
a6
24 a

bo

Du = xy ra

ai

lie

Ta c:

u.

Vy GTNN ca A l 39

Bi 3: Cho 3 s thc dng a, b, c tha a 2b 3c 20 . Tm GTNN ca


A abc

3 9 4

a 2b c

Phn tch:
D on GTNN ca A t c khi a 2b 3c 20 ,ti im ri a 2, b 3, c 4 .
S im ri:
a 2

2 3
4
a2

2
3
3 3
a 2

http://boxtailieu.net

18

b 3

3 3
b 3
2
2
9 3
2b 2

c 4

4
c4
1 4

4 1
c

Gii:
3a 3 b 9 c 4 a b 3c
A
4 a 2 2b 4 c 4 2 4
3a 3
b 9
c 4 a 2b 3c
. 2 .
2 .
4 a
2 2b
4 c
4
3 3 2 5 13
2

ne

Du = xy ra a 2, b 3, c 4
Vy GTNN ca A l 13

u.

ab 12
. Chng minh rng:
bc 8

lie

Bi 4: Cho3 s thc dng a, b, c tha

1
1
1
8
121

ab bc ca abc 12

xt

Phn tch:

ai

a b c 2

ab 12
,ti im ri a 3, b 4, c 2 .
bc 8

Gii:

bo

D on GTNN ca A t c khi

p dng bt ng thc Cauchy ta c:


a
b
2
a b 2
1

33 . .

18 24 ab
18 24 ab 2
a c 2
a c 2

33 . .
1
9 6 ca
9 6 ca
b c 2
b c 2
3

33
. .

16 8 bc
16 8 bc 4
a c b
8
a c b 8
4

44 . . .

9 6 12 abc
9 6 12 abc 3

http://boxtailieu.net

19

13a 13b
13a 13b
13 13
13

2
.
2
. .12
18
24
18 24
18 24
3
13b 13c
13b 13c
13 13
13

2
.
2
. .8
48 24
48 24
48 24
4

Cng theo v cc bt ng thc trn ta c:

a b c 2

1
1
1
8
121

ab bc ca abc 12

(pcm)

3.2 K thut chn im ri trong bi ton cc tr t c ti tm


Xt bi ton sau:
Bi ton:

Cho 2 s thc dng a, b tha a b 1 .. Tm GTNN ca


A ab

1 1
1 1
44 a.b. . 4
a b
a b

ne

Sai lm thng gp l: A a b

1 1

a b

Vy GTNN ca A l 4.

ai

Phn tch:

1 1
a b 1 . Khi
a b

lie

a b 2 1 tri gi thuyt .

u.

Nguyn nhn sai lm: GTNN ca A l 4 a b

xt

Do A l biu thc i xng vi a, b nn ta d on GTNN ca A t ti

bo

ab

1
2

S im ri:

1
a b

1
1
1
2
ab

2
2
2
4
1 1 2
a b

Li gii ng: A 4a 4b
Du = xy ra a b

1 1
1 1
3a 3b 44 4a..4b. . 3a b 8 3 5
a b
a b

1
2

Vy GTNN ca A l 5

http://boxtailieu.net

20

Bi 1:

Cho 3 s thc dng a, b, c tha a b c


A abc

3
. Tm GTNN ca
2

1 1 1

a b c

Phn tch:
Do A l biu thc i xng vi a, b, c nn ta d on GTNN ca A t ti
abc

1
2

S im ri:

1
a b c

1
1
1
2
abc

2
2
2
4
1 1 1 2
a b c

ne

Gii:

u.

1 1 1

A 4a 4b 4c 3a 3b 3c
a b c

xt

ai

lie

1 1 1
66 4a.4b.4c. . . 3a b c
a b c
9 13
12
2 2

bo

Du = xy ra a b c
Vy GTNN ca A l
Bi 2:

1
2

13
2

Cho 3 s thc dng a, b, c tha a b c


A a2 b2 c2

3
. Tm GTNN ca
2

1 1 1

a b c

Phn tch:
Do A l biu thc i xng vi a, b, c nn ta d on GTNN ca A t ti
abc

1
2

S im ri:

http://boxtailieu.net

21

1
2
a b2 c2

1
1 2

4
abc
8
2
4
1 1 1 2
a b c

Gii:
1
1
1
1
1
1 3
3
3

A a2 b2 c2

8a 8b 8c 8a 8b 8c 4a 4b 4c

1 1 1 1 1 1 31 1 1
. . . . .
8a 8b 8c 8a 8b 8c 4 a b c
9
1
9 9
1
9 9
27
9. 3
.
.2
4
4
abc 4 4 a b c 4 4
3
99 a 2 .b 2 .c 2 .

Du = xy ra a b c

ne

27
4

Vy GTNN ca A l

Cho 2 s thc dng a, b. Tm GTNN ca A

u.

Bi 3:

1
2

ab

ab
ab

lie

Phn tch:

ab

ai

Do A l biu thc i xng vi a, b nn ta d on GTNN ca A t ti


S im ri:

xt

ab

bo

2a 2
ab
ab a
2 1

ab
4
2
ab a 1
a b 2a 2

Gii:
ab
ab 3a b
ab
ab 3.2 ab
3 5

2
.

2 2
4 ab a b
4 ab
4 ab a b 4 ab

Du = xy ra a b
Vy GTNN ca A l
Bi 4:

5
2

Cho 3 s thc dng a, b, c. Tm GTNN ca


A

a
b
c
bc ca ab

bc ca ab
a
b
c

Phn tch:

http://boxtailieu.net

22

Do A l biu thc i xng vi a, b, c nn ta d on GTNN ca A t ti


abc

S im ri:
b
c
1
a
b c c a a b 2
1 2
abc
4
2
b c c a a b 2
a
b
c

Gii:
b
c
bc ca ab 3bc ca ab
a
A

4a
4b
4c 4 a
b
c
bc ca ab
66

a
b
c bc ca ab 3b c c a a b
.
.
.
.
.

b c c a a b 4a
4b
4c
4a a b b c c

ne

3
b c c a a b
9 15
3 .6.6 . . . . . 3
4
a a b b c c
2 2

Du = xy ra a b c

Cho 2 s thc dng a, b tha a b 1 . Tm GTNN ca :

lie

Bi 5:

15
2

u.

Vy GTNN ca A l

ai

xt

Phn tch:

1
1

2
2ab
a b
2

bo

Do A l biu thc i xng vi a, b nn ta d on GTNN ca A t ti


ab

1
2

S im ri:
1
a 2 b 2 2
1
ab
2 2 1

2
2ab

Gii:
A

1
1

2
2
2ab
a b
2

1
1
4
2. 2

4
2
2
a b 2ab
a b 2ab a b 2
2

a 2 b 2 2ab

Du = xy ra

a b 1

ab

1
2

http://boxtailieu.net

23

Vy GTNN ca A l 4
Cho 2 s thc dng a, b tha a b 1 . Tm GTNN ca

Bi 6:

1
1 a b
2

1
2ab

Phn tch:
Do A l biu thc i xng vi a, b nn ta d on GTNN ca A t ti
ab

1
2

S im ri:

ne

1
2

2
2

1
2 2
1 a b
3
ab
3
2
3
1 2
2ab

Gii:

1
1

6ab 3ab

1
1

2
1 a b 6ab 3ab

1
1
4
1

2
2
1 a b 6ab 3ab a b 1 4ab 3ab
2
2

bo

xt

2.

u.

1 a b
2

lie

ai

a b2 1 4 a b

1
ab
3

Do ab a b

2a b 1 3a b
2

4
4 8

2.1 1 3.1 3

1 a 2 b 2 6ab
1

Du = xy ra a b
ab
2
a b 1

Vy GTNN ca A l

8
3

http://boxtailieu.net

24

Cho 2 s thc dng a, b tha a b 1 . Tm GTNN ca

Bi 7:

1
1

4ab
2
a b
ab
2

Phn tch:
Do A l biu thc i xng vi a, b nn ta d on GTNN ca A t ti
ab

1
2

S im ri:
1
a 2 b 2 2
1
4
ab
2 2
2

1 4
ab

u.

ne

4ab 1
1
4

ab 1
4 1 4

ab

Gii:

lie

1
1
1
1

4ab

2
2ab
4ab 4ab
a b
1
1
1
2
2 4ab.

2
2
4ab 4ab
a b 2ab

a b 2ab
2
2

bo

2.

ai

xt

1
4
1

2
2
4ab a b
4ab

4
1
2
2
2
a b
ab
4

a b 2

Do ab a b

5
27
1

a 2 b 2 2ab

4ab 1
1
Du = xy ra
ab
4ab
2
a b

a b 1

Vy GTNN ca A l 7

http://boxtailieu.net

25

Cho 2 s thc dng a, b tha a b 1 . Tm GTNN ca

Bi 8:

1
1
1
2 2
3
a b
a b ab
3

Phn tch:
Do A l biu thc i xng vi a, b nn ta d on GTNN ca A t ti
ab

1
2

S im ri:

ne

1
a 3 b 3 2
1
4
ab
2 2
2

1 1 4
a 2 b ab 2

Gii:

u.

1
1
1
1
1
2
2
3
2
a b
2a b 2ab
2a b 2ab 2
1
1
1
1
1
55 3 3 . 2 .
. 2 .
2
a b 2a b 2ab 2a b 2ab 2
1
5 3 3
2
a b 2a b 2ab 2 2a 2b 2ab 2
5
3

25
a b ab(a b)

bo

xt

ai

lie

Do ab a b

25

3
a b 3 (a b)
4
25

20
1
1
4

1
1
1
a 3 b 3 2a 2 b 2ab 2

1
ab
Du = xy ra a b
2
a b 1

Vy GTNN ca A l 20

http://boxtailieu.net

26

Bi 9:

Cho ba s thc dng x, y, z tha


P

1 1 1
4 . Tm GTLN ca
x y z

1
1
1

2x y z x 2 y z x y 2z

thi i hc khi A nm 2005


Gii:
1
1
1
1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

4 . . .
2 x y z x x y z 44 x.x. y.z 4 x x y z 16 x x y z

Tng t:
1
1 1 1 1 1

x 2 y z 16 x y y z

Du = xy ra

lie

1
1
1
1 4 4 4

1
2 x y z x 2 y z x y 2 z 16 x y z
1 1 1 4
3
xyz
x y z 3
4

xt

Vy GTLN ca P l 1

ai

u.

Cng theo v 3 bt ng thc trn, ta c:

ne

1
1 1 1 1 1

x y 2 z 16 x y z z

bo

4. K thut nhn thm h s

Bi 1: Tm GTLN ca : A a 2 1-a , a 0,1


Gii:
Do a, 1-a 0 nn p dng bt ng thc Cauchy ta c:
1
1
1 a a 2-2a
1 8
A a 2 2-2a a.a2-2a
.
2
2
2
3
2 27

4
A
27
3

Du = xy ra a 2 2a
Vy GTLN ca A l

2
3

4
27

http://boxtailieu.net

27

Bi 2: Tm GTLN ca : A a 3 2-a , a 0,2


Gii:
p dng bt ng thc Cauchy ta c:
1
1 a a a 6 3a
27
A a.a.a.6 3a

3
3
4
16

Du = xy ra a 6 3a
Vy GTLN ca A l

3
2

27
16

a 3
. Tm GTLN ca
b 4

Bi 3: Cho cc s thc dng a, b tha

ne

A 3 a 4 b2a 3b

p dng bt ng thc Cauchy ta c:

1 6 2a 12 3b 2a 3b

36
6
3

lie

1
A 6 2a 12 3b 2a 3b
6

u.

Gii:

a 0
b 2

xt

ai

Du = xy ra 6 2a 12 3b 2a 3b 6

bo

Vy GTLN ca A l 36

a 2

Bi 4: Cho cc s thc a, b, c tha b 6 . Tm GTLN ca:


c 12

bc a 2 ca 3 b 6 ab4 c 12
A
abc

Gii:
p dng bt ng thc Cauchy ta c:
bc a 2

bc

a 2.2

bc

a 2 2

abc

2
2 2
b 6.3.3 3 . b 6 3 3 abc
ca 3 b 6 3
3
9
9
33 9
ab 4
abc
c 12.4.4.4 4 ab . c 12 4 4 4 abc
ab 4 c 12 4

4
64
64
44 64 8 2
2
ca 3

2
ca

Khi ta c:

http://boxtailieu.net

28

bc a 2 ca 3 b 6 ab4 c 12
1
1
1
5
1

3
abc
2 2 3 9 8 2 8 2 3 9

a 2 2
a 4

Du = xy ra b 6 3 b 9
c 12 4
c 16

Vy GTLN ca A l

5
8 2

1
33 9

Bi 5: Cho 3 s thc dng a, b, c tha a b c 1 . Tm GTLN ca:


A ab bc ca

Phn tch:
Do A l biu thc i xng vi a, b, c nn ta d on GTNN ca A t ti

u.

ne

a b 3

1
2

a b c b c
3
3

c a 3

lie

Gii:

3
2

a b . 2

3
.
2

a b 2

xt

ab

ai

p dng bt ng thc Cauchy ta c:

bo

3
2

b c
3
3
bc
.
2
2
2

c a
3
3
ca
.
2
2

(1)

(2)

(3)

Cng theo v cc bt ng thc (1), (2) v (3) ta c:


A ab bc ca

3
.
2

2a b c 3.
2

2
3 6

a b 3

2
1

Du = xy ra b c a b c
3
3

c a 3

http://boxtailieu.net

29

Vy GTLN ca A l

Lu : Trong bi ton s dng k thut nhn thm h s, ta s s dng k thut chn


im ri tm h s cho ph hp.
Bi 6: Cho 3 s thc dng a, b, c tha a b c 3 . Chng minh rng:
3

a 2b 3 b 2c 3 c 2a 33 3

Phn tch:
Do biu thc cho l biu thc i xng vi a, b, c nn ta d on du = xy ra
khi:

ne

a 2b 3

a b c 1 b 2c 3
c 2a 3

p dng bt ng thc Cauchy ta c:

c 2a

a 2b .3.3 3 1 a 2b 3 3 6 a3 2b

lie

9
6 b 2c

33 9
6 c 2a
33 9

3 9

(1)

(2)

bo

b 2c

1
3

ai

a 2b

xt

u.

Gii:

(3)

Cng theo v cc bt ng thc (1), (2) v (3) ta c:


3

a 2b 3 b 2c 3 c 2a

18 3a b c
3

3 9

33 3 (pcm)

Bi 7: Cho a, b, c 2;2 tha a b c 3 . Chng minh rng:


4 a2 4 b2 4 c2 3 3

Phn tch:
Do biu thc cho l biu thc i xng vi a, b, c nn ta d on du = xy ra
khi:
4 a 2 3

a b c 1 4 b 2 3
4 c 2 3

Gii:

http://boxtailieu.net

30

p dng bt ng thc Cauchy ta c:


4 a2
4 b2
4 c2

4 a 3

3
7 b2
2 3
7 c2
2 3

1
3

4 a 3 7 a
2

2 3

(1)

(2)
(3)

Cng theo v cc bt ng thc (1), (2) v (3) ta c:


4 a2 4 b2 4 c2

21 a 2 b 2 c 2

2 3

M theo bt ng thc Bunyakovski ta c

a b c 2 1 1 1a 2 b 2 c 2
a b c 2
a2 b2 c2

5. K thut h bc

ne

3
2 3

3 3 (pcm)

ai

5.1 Bi ton 1

a b c 2

u.

4 a2 4 b2 4 c2

21

lie

nn

Cho cc s thc dng a, b, c tha mn iu kin a b c 1 (*). Tm gi tr

xt

nh nht ca biu thc A a 2 b2 c2

bo

Phn tch: S chnh lch v s m ca cc biu thc a 2 b2 c 2 v a b c gi


cho ta s dng bt ng thc Cauchy h bc a 2 b2 c 2 . Nhng ta cn p dng
cho bao nhiu s v l nhng s no? Cn c vo bc ca cc bin s a, b, c trong
cc biu thc trn (s bc gim 2 ln) th ta cn p dng bt ng thc Cauchy ln
lt cho a 2 , b 2 v c 2 cng vi 1 hng s dng tng ng khc lm xut hin
a, b v c . Do a, b, c dng v c vai tr nh nhau nn ta d on A t gi tr nh
1
3

nht khi a b c , t (*) ta c a b c . Mt khc th du = ca bt ng thc


Cauchy xy ra khi ch khi cc s tham gia bng nhau. Khi ta c li gii nh sau:
Li gii:
p dng bt ng thc Cauchy cho 2 s: a 2 v

http://boxtailieu.net

1
ta c:
9

31

a2

1
1 2
1
1
2 a 2 . a (1) Du = xy ra a 2 a
9
9 3
9
3

Tng t:
b2

1 2
b
9 3

(2) Du = xy ra b

1
3

c2

1 2
c
9 3

(3) Du = xy ra c

1
3

Cng theo v cc bt ng thc (1), (2) v (3) ta c:


a2 b2 c2

1 2
2
1
a b c a 2 b 2 c 2 .
3 3
3
3

Du = xy ra a b c
1
3

Vy GTNN ca A l

1
3

ne

Bi 1: Cho cc s thc dng a, b tha mn iu kin a 3 b 3 1 (*). Tm gi tr ln

u.

nht ca biu thc A a b

lie

Phn tch: Cn c vo bc ca cc bin s a, b trong cc biu thc trn (s bc


gim 6 ln) th ta cn p dng bt ng thc Cauchy ln lt cho a 3 v b 3 cng vi

ai

5 hng s dng tng ng khc lm xut hin

a v

b . Do a, b dng v c

1
. Mt khc th du = ca bt ng thc Cauchy xy ra khi ch khi cc
2

bo

a3 b3

xt

vai tr nh nhau nn ta d on A t gi tr ln nht khi a b , t (*) ta c

s tham gia bng nhau. Khi ta c li gii nh sau:


Gii:
p dng bt ng thc Cauchy cho 6 s: a 3 v 5 s

1
ta c:
2

1
1
1
1
1
a 5. 6.6 a 3 . 6.
. a (1) Du = xy ra a 3 a 3
6
5
2
2
2
2
2
3

Tng t:
5

1
1
1
1
b 3 5. 6.6 b 3 . 6.
. b (2) Du = xy ra b 3
6
5
2
2
2
2

Cng theo v cc bt ng thc (1) v (2) ta c:


a 3 b 3 5 6.

1
6

a b 1 5 6.

1
6

a b a b 6 25

http://boxtailieu.net

32

Du = xy ra a b

1
3

Vy gi tr ln nht ca A l
Bi 2:

25

Cho 3 s thc dng a, b, c tha ab bc ca 3 . CMR: a 3 b 3 c 3 3

Gii:
p dng bt ng thc Cauchy ta c:
a 3 b 3 1 33 a 3b 3 3ab (1) ; b 3 c 3 1 3bc (2) ; c 3 a 3 1 3ca (3)

Cng theo v cc bt ng thc (1), (2) v (3) ta c:

2 a 3 b 3 c 3 3 3ab bc ca

2 a 3 b 3 c 3 3 3.3
a3 b3 c3 3 (pcm)

Cho 3 s thc dng a, b, c tha a3 b3 c3 3 . CMR: a 5 b 5 c 5 3

ne

Bi3:
Gii:

u.

p dng bt ng thc Cauchy cho 5 s: 3 s a 5 v 2 s 1, ta c:

lie

3a 5 2 55 a151.1 5a 3 (1)

Tng t:

3c 5 2 5c 3 (3)

ai

3b 5 2 5b 3 (2) ;

xt

Cng theo v cc bt ng thc (1), (2) v (3) ta c:

3 a5 b5 c5 6 5 a3 b3 c3

bo

3 a 5 b 5 c 5 6 5.3
a5 b5 c5 3 (pcm)

Bi 4: Cho 3 s thc dng a, b, c tha a 3b 3 b 3c 3 c 3 a 3 3 . CMR:


a 7 b7 c7 3

Gii:
p dng bt ng thc Cauchy cho 7 s: 3 s a 7 , 3 s b 7 v s 1, ta c:
3a 7 3b 7 1 77 a 21.b 211 7a 3b 3 (1)

Tng t:
3b 7 3c 7 1 7b 3 c 3 (2) ;

3c 7 3a 7 1 7c 3 a 3 (3)

Cng theo v cc bt ng thc (1), (2) v (3) ta c:

6 a 7 b 7 c 7 3 7 a 3b 3 b 3 c 3 c 3 a 3

6 a 7 b 7 c 7 3 7.3

http://boxtailieu.net

33

a 7 b 7 c 7 3 (pcm)

Bi 5:

Cho 2 s thc dng a, b. CMR: a 2 b 2 4 2a 2b ab

Gii:
p dng bt ng thc Cauchy, ta c:
a 2 4 2 a 2 .4 4a (1);

b 2 4 4b (2) ; a 2 b 2 2ab (3)

Cng theo v cc bt ng thc (1), (2) v (3) ta c:


2a 2 2b 2 8 4a 4b 2ab
a 2 b 2 4 2a 2b ab (pcm)

Bi 6:

Cho 3 s thc dng a, b, c. CMR: a 3 b 3 c 3 a 2 bc b 2 ca c 2 ab

Gii:
p dng bt ng thc Cauchy cho 6 s: 4 s a 3 ,1 s b 3 v 1 s c 3 ta c:

ne

4a 3 b 3 c 3 66 a12 .b 3 .c 3 6a 2 bc (1)

Tng t:

4c 3 a 3 b 3 6c 2 ab (3)

u.

4b 3 c 3 a 3 6b 2 ca (2) ;

lie

Cng theo v cc bt ng thc (1), (2) v (3) ta c:

ai

6 a 3 b 3 c 3 6 a 2 bc b 2 ca c 2 ab

Bi 7:

xt

a 3 b 3 c 3 a 2 bc b 2 ca c 2 ab (pcm)

Cho cc s thc dng a, b, c, m, n. CMR:

Gii:

bo

a m n b m n c m n a m b n b m c n c m a n

p dng bt ng thc Cauchy cho m+n s: m s a m n v n s b m n ta c:

ma m n nb m n m n.m n a m n

b m n.a
m

m n n

b n (1)

Tng t:
mbmn nc mn m n.b m c n (2)
mc mn na mn m n.c m a n (3)

Cng theo v cc bt ng thc (1), (2) v (3) ta c:

m na mn b mn c mn m na mb n b m c n c m a n
a mn b mn c mn a m b n b m c n c m a n (pcm)

Lu : Bt ng thc chng ta va chng minh s c s dng trong chng minh


cc bi ton sau ny.

http://boxtailieu.net

34

Bi 8:

Cho 3 s thc dng a, b, c tha abc 1 . Chng minh bt ng thc sau:


1
1
1
3
3
1
3
3
a b 1 b c 1 c a3 1
3

Gii:
T kt qu bi 7 ta c a mn b mn c mn a m b n b m c n c m a n
m 2

Chn n 1 ta c:
c a

a 3 b 3 a 3 a 2b b 2 a a 2 a a 2b b 2 a a 3
a 3 b3 a 2b b 2 a
1
1
abc
c
do abc 1
2
2

3
2
2
a b 1 a b b a 1 a b b a abc a b c
3

(1)

ne

Tng t:
1
a
(2)

3
b c 1 a b c

u.

lie

1
b
(3)

3
c a 1 a b c
3

ai

Cng theo v cc bt ng thc (1), (2) v (3) ta c:

bo

5.2 Bi ton 2

xt

1
1
1
abc
3
3

1 (pcm)
3
3
3
a b 1 b c 1 c a 1 a b c
3

Cho cc s thc dng a, b, c tha mn iu kin ab bc ca 1 . Chng minh


rng: 10a 2 10b 2 c 2 4
Gii:
p dng bt ng thc Cauchy ta c:
8a 2

c2
c2
2 8a 2 .
4ac
2
2

8b 2

c2
c2
2 8b 2 .
4bc
2
2

2a 2 2b 2 2 2a 2 .2b 2 4ab

Cng theo v 3 bt ng thc trn, ta c:


10a 2 10b 2 c 2 4ab bc ca 4.1 4

http://boxtailieu.net

35

2 c2
8a
2
1

ab
2

3
Du = xy ra 8b 2

c 4
2
2

2a 2b
3

y l mt li gii ngn gn nhng c v hi thiu t nhin. Chng ta s thc mc ti


sao li tch c 10 8 2 . Nu tch cch khc, chng hn 10 6 4 liu c gii
c khng? Tt nhin mi cch tch khc u khng dn n kt qu, v tch
10 8 2 cng khng phi l s may mn. By gi ta s tm l do vic tch 10 8 2

bi ton trn.
Vi 0 10 . p dng bt ng thc Cauchy ta c:

ne

c2
c2
2 a 2 .
2 ac
2
2

a 2

c
c2
b
2 b 2 .
2 bc
2
2

u.

lie

10 a 2 10 b 2 2 10 a 2 10 b 2 20 2 ab
Cng theo v 3 bt ng thc trn, ta c:

ai

10a 2 10b 2 c 2 2 ac bc 20 2 ab

xt

Lc ny ta cn bng iu kin gi thuyt, tc l:

bo

8
2 20 2 2 400 80 4 2 2 2 41 200 0
25 10
2

Khi ta c li gii bi ton nh trn.


Bi 1:

Cho cc s thc dng a, b, c tha mn iu kin ab bc ca 5 . CMR: :


3a 2 3b 2 c 2 10

Gii:
p dng bt ng thc Cauchy ta c:
2
c2
2 c
2a
2 2a .
2ac
2
2
2

2b 2

c2
c2
2 2b 2 .
2bc
2
2

http://boxtailieu.net

36

a 2 b 2 2 a 2 .b 2 2ab

Cng theo v 3 bt ng thc trn, ta c:


3a 2 3b 2 c 2 2ab bc ca 2.5 10

5.3 Bi ton 3
Cho cc s thc dng a, b tha mn iu kin a 3 b 3 1 . Tm gi tr ln nht
ca biu thc A a 4b
Phn tch:
D on A t GTLN khi a 3 b 3 1
a
. Ta c 3 3 1 (1)
b

Gi s A t GTLN khi

3 2 a

3 2 b

ne

a 3 2 3 3.3 a 3 . 3

p dng bt ng thc Cauchy cho 3 s: a 3 v 2 s 3 ta c:

b 3 2 3 33 b 3 . 3

u.

Tng t:

b 3 2 3 3 3 2 a 3 2 b

ai

lie

Cng theo v cc bt ng thc trn ta c:

3 2 a : 3 2 b a : 4b

2 1
1

2
4
2

bo

xt

xut hin v phi a 4b ta chn , sao cho

3
1

3
T (1) v (2) ta c h: 2

3
3 3 1 2 3

Khi ta c li gii sau:


Gii:
p dng bt ng thc Cauchy ta c:
a3

1 1
1 1
1
3.3 a 3 . . 3 a
9 9
9 9
3

b3

8 8
4
3 b
9 9
3

Cng theo v cc bt ng thc trn ta c:

http://boxtailieu.net

37

b3 2

1
3

a 4b

a 4b 3 3 a 3 b 3 2 33 3
3

3
3 1
a

9
3
Du = xy ra khi

3
b 3 8
b 2 3

9
3

Vy GTLN ca A l 33 3

Bi 1: Cho cc s thc dng a, b, c tha mn iu kin a b c 3 . Tm GTNN


ca
A 4a 2 6b 2 3c 2

Phn tch:

ne

Vi , , 0 . p dng bt ng thc Cauchy ta c:

u.

4a 2 2 4a 2 . 2 4 a

ai

3c 2 2 3c 2 . 2 3 c

lie

6b 2 2 6b 2 . 2 6 b

xt

Cng theo v 3 bt ng thc trn, ta c:


4a 2 6b 2 3c 2 2 4 a 2 6 b 2 3 c

bo

a b c 3

a
a

2
4

4 a

3
Du = xy ra 2

4
6
3
6b
b
6
3c 2

c
3

Chn , , sao cho 4 6 3


Ta c h phng trnh:

6
3
4
4 6 3

http://boxtailieu.net

38

4
6
3

4
4
1 1 2

3 3
6
4
6.6
3.3
2 3 3

3
4
16

Khi ta c li gii bi ton nh sau


Gii:
p dng bt ng thc Cauchy ta c:

16
16
2 3c 2 . 8c
3
3

ne

3c 2

u.

8
6
2 8b 2 . 8b
3
3

lie

6b 2

4a 2 4 2 4a 2 .4 8a

Cng theo v 3 bt ng thc trn, ta c:

xt

ai

8 16
4a 2 6b 2 3c 2 4
8a b c 24
3 3
4a 2 6b 2 3c 2 12

bo

a b c 3

2
a 1
4 a 4

2
2 8

Du = xy ra 6b
b
3
3

4
2 16

3c
c 3
3

Vy GTNN ca A l 12

6. K thut cng thm


Bi 1:

Cho 3 s thc dng a, b, c. Chng minh bt ng thc sau:


a b
c 1 1 1
2 2
2
b
c
a
a b c

Gii:
p dng bt ng thc Cauchy ta c:

http://boxtailieu.net

39

a 1
a 1 2
2 2 . (1) ;
2
b
a
b a b

b 1 2

c2 b c

c 1 2
(3)
a2 c a

(2);

Cng theo v cc bt ng thc (1), (2) v (3) ta c:


a
b
c 1 1 1 2 2 2
2 2
2
a b c a b c
b
c
a

a b
c 1 1 1
2 2 (pcm)
2
b c
a
a b c

Bi 2: Cho 3 s thc dng a, b, c. Chng minh bt ng thc sau:


a2
b2
c2
abc

2b c 2c a 2a b
3

Gii:

ne

a2
2b c
a 2 2b c 2a

2
.

(1) ;
2b c
9
2b c 9
3

p dng bt ng thc Cauchy ta c:

c2
2a b 2c

(3)
2a b
9
3

u.

b2
2c a 2b
(2) ;

2c a
9
3

lie

Cng theo v cc bt ng thc (1), (2) v (3) ta c:

a2
b2
c2
abc

(pcm)
2b c 2c a 2a b
3

xt

ai

a2
b2
c2
3a b c 2a b c

2b c 2c a 2a b
9
3

bo

Lu : Trong bi ton s dng k thut cng thm h s, ta s s dng k thut chn


im ri v k thut h bc tm hng t cho ph hp.
V d:
i vi bi 1 bt ng thc cho c tnh i xng vi a, b, c nn ta d on
du = xy ra khi a b c . Khi

a
a
1
1
.
2 , ta chn
2
a
a
b
a

i vi bi 2 bt ng thc cho c tnh i xng vi a, b, c nn ta d on


du = xy ra khi a b c . Khi

a2
a2
a

, mun s dng bt ng
2b c 2a a 3

thc Cauchy lm mt mu th ta cng thm

2b c
. Chn mu l s 9 v
9

2b c 2a a a

.
9
9
3

http://boxtailieu.net

40

Bi 3: Cho 3 s thc dng a, b, c. Chng minh bt ng thc sau:


a 3 b3 b3 c 3 c 3 a 3

2a b c
ab
bc
ca

Gii:
Ta c:
a 3 b3 b3 c3 c3 a3 a 2 b 2 b 2 c 2 c 2 a 2

ab
bc
ca
b
a
c
b
a
c

p dng bt ng thc Cauchy ta c:


a2
a2
b2
b2
b 2
.b 2a (1);
c 2b (3) ;
a 2b (2) ;
b
b
c
a
c2
a2
a 2c (5) ;
c 2a (6)
a
c

c2
b 2c (4) ;
b

ne

Cng theo v cc bt ng thc t (1) n (6) ta c:

ai

a3 b3 b3 c3 c3 a3

2a b c (pcm)
ab
bc
ca

Cho 3 s thc dng a, b, c. Chng minh bt ng thc sau:

bo

Bi 4:

xt

lie

u.

a2 b2 b2 c2 c2 a2

2a b c 4a b c
b
a
c
b
a
c
a2 b2 b2 c2 c2 a2

2a b c
b
a
c
b
a
c

a2 b2 c2 1 1 1


b3 c3 a3 a b c

Gii:
p dng bt ng thc Cauchy ta c:
a2 1 1
a2 1 1 3
b2 1 1 3
3

3
.
.


(1)
;
(2);
b3 a a
b3 a a b
c3 b b c

c2 1 1 3
(3)
a3 c c a

Cng theo v cc bt ng thc (1), (2) v (3) ta c:


a2 b2 c2
1 1 1 1 1 1
3 3 2 3
3
b
c
a
a b c a b c

a2 b2 c2 1 1 1

(pcm)
b3 c3 a3 a b c

http://boxtailieu.net

41

Bi 5:

Cho 3 s thc dng a, b, c. Chng minh bt ng thc sau:


a3 b3 c3

a2 b2 c2
b
c
a

Gii:
p dng bt ng thc Cauchy ta c:
a3 a3
a3 a3 2
2
3

b 3
. .b 3a 2 (1) ;
b
b
b b

b3 b3

c 2 3b 2 (2) ;
c
c

c3 c3
a 2 3c 2 (3)
a
a

Cng theo v cc bt ng thc t (1), (2) v (3) ta c:

a3 b3 c3

a 2 b 2 c 2 (pcm)
b
c
a

u.

ne

a3 b3 c3
2
a 2 b 2 c 2 3 a 2 b 2 c 2
b
c
a

lie

Bi 6: Cho 3 s thc dng a, b, c tha abc 1 . Chng minh bt ng thc sau:

ai

a3
b3
c3
3

1 b1 c 1 c 1 a 1 a 1 b 4

xt

Gii:

p dng bt ng thc Cauchy ta c:

bo

a3
1 b 1 c
a3
1 b 1 c 3

33
.
.
a (1) ;
1 b1 c 8
1 b1 c 8 8 4
8
b3
1 c 1 a 3

b (2) ;
1 c 1 a 8
8
4

c3
1 a 1 b 3

c (3)
1 a 1 b 8
8
4

Cng theo v cc bt ng thc (1), (2) v (3) ta c:


a3
b3
c3
1
3 3

a b c a b c
1 b 1 c 1 c 1 a 1 a 1 b 4
4 4

a3
b3
c3
1
3 3
3 3

a b c 3 abc
1 b 1 c 1 c 1 a 1 a 1 b 2
4 2
4 4

(pcm)

http://boxtailieu.net

42

Bi 7:

Cho 3 s thc dng a, b, c. Chng minh bt ng thc sau:


a4
b4
c4

abc
bc 2 ca 2 ab 2

Gii:
p dng bt ng thc Cauchy ta c:
a4
a4
4
bcc 4
.b.c.c 4a (1)
bc 2
bc 2
b4
c a a 4b (2)
ca 2
c4
a b b 4c (3)
ab 2

a4
b4
c4

a b c (pcm)
bc 2 ca 2 ab 2

ne

lie

u.

a4
b4
c4

3a b c 4a b c
bc 2 ca 2 ab 2

Cng theo v cc bt ng thc (1), (2) v (3) ta c:

Bi 8: Cho 3 s thc dng a, b, c. Chng minh bt ng thc sau:

xt
bo

Gii:

ai

ab
bc
ca
1 1 1 1
2
2

c a b a b c b c a 2 a b c
2

p dng bt ng thc Cauchy ta c:


ab
ab
ab
ab 1

2 2
.

(1)
c
c a b 4ab
c a b 4ab
2

bc
bc 1

a b c 4bc a
2

(2) ;

ca
ca 1

b c a 4ca b
2

(3)

Cng theo v cc bt ng thc (1), (2) v (3) ta c:


ab
bc
ca
ab bc ca 1 1 1
2
2


4bc
4ca a b c
c a b a b c b c a 4ab
ab
bc
ca
1
1
1
1
1
1 1 1 1
2
2
2


c a b a b c b c a 4b 4a 4c 4b 4a 4c a b c
ab
bc
ca
1 1 1 1
2
2
2
(pcm)
c a b a b c b c a 2 a b c
2

http://boxtailieu.net

43

Bi 9: Cho 3 s thc dng a, b, c tha a 2 b2 c 2 3 . Chng minh rng:


a3
b3
c3
3

bc ca ab 2

Gii:
p dng bt ng thc Cauchy ta c:
a3
ab c
a 3 ab c

2
.
a 2 (1) ;
bc
4
bc
4
b3
bc a

b2
ca
4

(2) ;

c3
c a b 2

c (3)
a b
4

Cng theo v cc bt ng thc (1), (2) v (3) ta c:

a3
b3
c3
ab bc ca

a 2 b 2 c 2 (1' )
bc ca ab
2

ne

Mt khc ta c: a mn b mn c mn a m b n b m c n c m a n
m 1
ta c:
n 1

a 2 b 2 c 2 ab bc ca
a 2 b 2 c 2 ab bc ca

2
2

(2' )

ai

lie

u.

Chn

a3
b3
c3
ab bc ca a 2 b 2 c 2
ab bc ca

a2 b2 c2
bc ca ab
2
2
2

bo

xt

Cng theo v cc bt ng thc (1)v (2) ta c:

a3
b3
c3
a 2 b2 c2 3

(pcm)
bc ca ab
2
2

Bi 10: Cho 3 s thc dng a, b, c. Chng minh bt ng thc sau:


a5 b5 c5
2 2 a3 b3 c3
2
b
c
a

Gii:
p dng bt ng thc Cauchy ta c:
a5
a5
2

ab

2
.ab 2 2a 3 (1) ;
b2
b2

b5
bc 2 2b 3 (2) ;
2
c

c5
ca 2 2c 3 (3)
2
a

Cng theo v cc bt ng thc (1), (2) v (3) ta c:

http://boxtailieu.net

44

a 5 b5 c5

ab 2 bc 2 ca 2 2 a 3 b 3 c 3 (1' )
b2 c2 a2

Mt khc ta c: a mn b mn c mn a m b n b m c n c m a n
m 1
ta c:
n 2

Chn

a 3 b 3 c 3 ab 2 bc 2 ca 2 (2' )

Cng theo v cc bt ng thc (1)v (2) ta c:

a5 b5 c5
2 2 ab 2 bc 2 ca 2 a 3 b 3 c 3 2 a 3 b 3 c 3 ab 2 bc 2 ca 2
2
b
c
a

a5 b5 c5

a 3 b 3 c 3 (pcm)
b2 c2 a2

Bi 11: Cho 3 s thc dng a, b, c. Chng minh bt ng thc sau:

ne

a3
b3
c3
1

a2 b2 c2
a 2b b 2c c 2a 3

p dng bt ng thc Cauchy ta c:

u.

Gii:

ai

lie

a3
aa 2b
a 3 aa 2b 2 2

2
.
a (1) ;
a 2b
9
a 2b
9
3
c3
cc 2b 2 2

c (3)
c 2b
9
3

xt

b3
bb 2c 2 2

b (2) ;
b 2c
9
3

bo

Cng theo v cc bt ng thc (1), (2) v (3) ta c:


a3
b3
c3
1
2
2

a 2 b 2 c 2 ab bc ca a 2 b 2 c 2
a 2b b 2c c 2a 9
9
3
3
3
3
a
b
c
2
5

ab bc ca a 2 b 2 c 2 (1' )
a 2b b 2c c 2a 9
9

Mt khc ta c: a mn b mn c mn a m b n b m c n c m a n
m 1
ta c:
n 1

Chn

a 2 b 2 c 2 ab bc ca

2 2
a b2 c2
9

92 ab bc ca (2' )

Cng theo v cc bt ng thc (1)v (2) ta c:

a3
b3
c3
2
2
5
2

ab bc ca a 2 b 2 c 2 a 2 b 2 c 2 ab bc ca
a 2b b 2c c 2a 9
9
9
9

http://boxtailieu.net

45

a3
b3
c3
1

a 2 b 2 c 2 (pcm)
a 2b b 2c c 2a 3

Bi 12: Cho 3 s thc dng a, b, c. Chng minh bt ng thc sau:


bc ca ab 2 2 2
2 2
a b c
a2
b
c

Gii:
p dng bt ng thc Cauchy ta c:
bc
4
bc 4
4

2
.

2
2
bc
a
a bc a
ca
4
4

2
ca b
b

(1) ;

ab
4
4

2
ab c
c

(2) ;

(3)

Cng theo v cc bt ng thc (1), (2) v (3) ta c:


(1' )

ne

bc ca ab
4
4
4
4 4 4
2 2


2
ab bc ca a b c
a
b
c

1 1
4

c a ca

(3' ) ;

(4' )

ai

1 1
4

b c bc

lie

1 1
1 1
4
4
2 .

(2' ) ;
a b
a b 2 ab a b

u.

M ta c:

xt

Cng theo v cc bt ng thc (1), (2), (3) v (4) ta c:

bo

bc ca ab
4
4
4
2 2 2 4 4 4
4
4
4
2 2

2
ab bc ca a b c a b c ab bc ca
a
b
c
bc ca ab 2 2 2
2 2 2 (pcm)
a b c
a
b
c

Bi 13: Cho 3 s thc dng a, b, c. Chng minh bt ng thc sau:


a 2 b 2 4c 2

a 3b
b
c
a

Du = ca bt ng thc xy ra khi a b 2c
Gii:
p dng bt ng thc Cauchy ta c:
a2
a2
b 2
.b 2a (1);
b
b

b2
4c 4b (2) ;
c

4c 2
a 4c (3)
a

Cng theo v cc bt ng thc t (1), (2) v (3) ta c:

http://boxtailieu.net

46

a 2 b 2 4c 2

a b 4c 2a 4b 4c
b
c
a

a 2 b 2 4c 2

a 3b (pcm)
b
c
a

Bi 14: Cho 3 s thc dng a, b, c. Chng minh bt ng thc sau:


a2
b2
16c 2 1

64c a b
bc ca ab 9

Du = ca bt ng thc xy ra khi a b 2c
Gii:
p dng bt ng thc Cauchy ta c:
b2
4c a 4b
(2) ;

ca
9
3

16c 2
a b 8c
ab

(3)

a2
4b c 4a
(1);

bc
9
3

ne

Cng theo v cc bt ng thc t (1), (2) v (3) ta c:

a2
b2
16c 2 1

64c a b (pcm)
bc ca ab 9

lie

u.

a2
b2
16c 2 13
8
4

a b c a b 8c
bc ca ab 9
9
3

Cho 3 s thc dng a, b, c c tng tha iu kin : a b c 3 . Chng

bo

Bi ton:

xt

Xt bi ton sau:

ai

7. K thut Cauchy ngc du

minh bt ng thc sau:

1
1
1
3
2
2

a 1 b 1 c 1 2
2

Phn tch v gii:


Ta khng th dng trc tip bt ng thc Cauchy vi mu v bt ng thc sau s
i chiu:
1
1
1
1
1
1 3
2
2

a 1 b 1 c 1 2a 2b 2c 2
2

Do

1
1
1
1 1 1
3 1
3
1
3
3

3
. .

2a 2b 2c
2a 2b 2c 2 3 abc 2 a b c 2

n y chng ta s b lng tng trong cch gii. y ta s s dng li bt ng


thc Cauchy theo cch khc:

http://boxtailieu.net

47

1
a2
a2
a

1
(1)
2
2
2a
2
a 1
a 1

Tng t ta c:

1
b
1
(2) ;
2
b 1

1
c
1
2
c 1

(3)

Cng theo v (1), (2), (3) ta c:


1
1
1
abc 3
2
2
3

2
2
a 1 b 1 c 1

(pcm)

Nhn xt: K thut Cauchy ngc du c th hiu l ta ly nghch o hai v ca


bt ng thc Cauchy sau nhn hai v vi -1. Khi du ca bt ng thc ban
u s khng i chiu.
Bi 1: Cho 3 s thc dng a, b, c c tng tha iu kin : a b c 3 .
Chng minh bt ng thc sau:

ne

1
1
1
3

1 ab 1 bc 1 ca 2

Gii:

u.

Ta c:

lie

1
ab
ab
ab
1
1
1
(1)
1 ab
1 ab
2
2 ab

ai

1
bc
1
1 bc
2

xt

Tng t ta c:

(2) ;

1
ca
1
1 ca
2

(3)

bo

Cng theo v (1), (2), (3) ta c:

1
1
1
1

3
ab bc ca
1 ab 1 bc 1 ca
2
1ab bc ca
abc
3 3
3

3
3
2 2
2
2
2
2 2

(pcm)
Bi 2: Cho 3 s thc dng a, b, c c tng tha iu kin : a b c 3 .
Chng minh bt ng thc sau:
a
b
c
3
2
2

b 1 c 1 a 1 2
2

Gii:
Ta c:
a
ab 2
ab 2
ab

a
(1)
2
2
2b
2
b 1
b 1

http://boxtailieu.net

48

Tng t ta c:

b
bc
b
2
c 1
2

c
ca
c
2
a 1

(2) ;

(3)

Cng theo v (1), (2), (3) ta c:


a
b
d
ab bc ca
2
2
abc
2
b 1 c 1 d 1
2

(1' )

Mt khc ta c:
a2 b2 b2 c2 c2 a2
2

a 2 b 2 c 2 a b c - 2ab bc ca
2
2
2
2
a b c 3
ab bc ca
(2' )
3
ab bc ca

T (1) v (2) ta c:
a
b
c
3 3
2
2
3
2 2
b 1 c 1 a 1

(pcm)

3 trong chng minh cc

a b c
Lu : Ta s s dng kt qu ab bc ca

ne

u.

bi ton khc.

Bi 3: Cho 3 s thc dng a, b, c c tng tha iu kin : a b c 3 .

lie

Chng minh bt ng thc sau:

ai

a 1 b 1
c 1
2
2
3
2
b 1 c 1 a 1

bo

Ta c:

xt

Gii:

a 1b 2 a 1 a 1b 2 a 1 ab b (1)
a 1

2b
2
b2 1
b2 1
Tng t ta c:

b 1
bc c
b 1
2
2
c 1

(2) ;

c 1
ca a
c 1
2
2
a 1

(3)

Cng theo v (1), (2), (3) ta c:


a 1 b 1
c 1
a b c ab bc ca
2
2
a b c 3
2
2
b 1 c 1 a 1
abc
ab bc ca

3
2
2
2
a b c
3
3
3
3
3 3- 3
2
2
2
2

Vy

http://boxtailieu.net

49

a 1 b 1
c 1
2
2
3
2
b 1 c 1 a 1

Bi 4: Cho 3 s thc dng a, b, c . Chng minh bt ng thc sau:


a3
b3
c3
abc

2
2
2
2
2
2
a b
b c
c a
2

Gii:
Ta c:
a3
ab 2
ab 2
b

a
(1)
2
2
2
2
2ab
2
a b
a b

Tng t ta c:

b3
c
c3
a
;

(2)
c
2
2
2
2
2
2
b c
c a

(3)

Cng theo v (1), (2), (3) ta c:

ne

a3
b3
c3
abc abc
2
2
abc

2
2
2
2
2
2
a b
b c
c a

u.

(pcm)

lie

Bi 5: Cho 3 s thc dng a, b, c c tng tha iu kin : a b c 3 .

ai

Chng minh bt ng thc sau:

a
b
c
2
2
2
b c 1 c a 1 a b 1

xt

bo

Gii:
Ta c:

b aac
a
ab 2 c
ab 2 c
ab c
ba ac
a 2
a
a
a
a
2
2
2
4
b c 1
b c 1
2b c
a
1
2
a ab abc
(1)
4
b c 1

Tng t ta c:
b
1
b bc abc (2) ;
4
c a 1
2

c
1
c ca abc
4
a b 1
2

(3)

Cng theo v (1), (2), (3) ta c:


a
b
c
ab bc ca abc
ab bc ca abc
2
2
abc
3
(1)
4
4
4
4
b c 1 c a 1 a b 1
2

Mt khc ta c:
2

a b c
3

ab bc ca

3 ab bc ca

(2)
4
4

http://boxtailieu.net

50

1 abc
(3)

4
4

3 a b c 33 abc

Cng theo v (1), (2), (3) ta c:


a
b
c
3 1
2
2
3
b c 1 c a 1 a b 1 4 4
2

a
b
c
2
2
2
b c 1 c a 1 a b 1

(pcm)

Bi 6: Cho 3 s thc dng a, b, c c tng tha iu kin ab bc ca 3 . Chng


minh bt ng thc sau:
a
2b 1
3

b
2c 1
3

c
2a 1
3

Gii:

2ab 3
ab 3
2ab

a
(1)
3
3
2
3
b b 1
3b
b

Tng t ta c:

2c 1
3

u.

2b 3 1

2bc
3

(2) ;

2a 1

lie

ne

Ta c:

2ca
3

(3)

2b 1

2c 1
3

2a 1
3

abc

2ab bc ca
abc2
3

(1' )

bo

Mt khc ta c:

xt

a
3

ai

Cng theo v (1), (2), (3) ta c:

a b c 2 ab bc ca

3
a b c 3ab bc ca 3 (2' )

Cng theo v (1) v (2) ta c:


a
2b 1
3

b
2c 1

a
2b 1
3

c
2a 1

b
2c 1
3

a b c a b c 1

c
2a 1
3

1 (pcm)

Bi 7: Cho 3 s thc dng a, b, c . Chng minh rng:


a3
b3
c3
abc
2
2

2
2
2
2
3
a ab b
b bc c
c ca a

Gii:
Ta c:

http://boxtailieu.net

51

a3
a 2 b ab 2
aba b
a b 2a b

a
a

(1)
2
2
2
2
3ab
3
3
a ab b
a ab b

Tng t ta c:
b3
2b c

2
2
3
b bc c

c3
2c a

2
2
3
c ca a

(2) ;

(3)

Cng theo v (1), (2), (3) ta c:


a3
b3
c3
abc

2
2
2
2
2
2
3
a ab b
b bc c
c ca a

(pcm)

Bi 8: Cho 3 s thc dng a, b, c c tng tha iu kin a b c 3 .


Chng minh bt ng thc sau:
a2
b2
c2

1
a 2b 2 b 2c 2 c 2a 2

Gii:

ne

Ta c:

u.

a2
2ab 2
2ab 2
2
2

a 3 ab (1)
2
2
2
3
a 2b
ab b
33 ab 4

c2
2
2
(2) ;
c 3 ca
2
3
c 2a

ai

b2
2
2
b 3 bc
2
3
b 2c

lie

Tng t ta c:

(3)

xt

Cng theo v (1), (2), (3) ta c:

bo

a2
b2
c2
2
2
2
2

a b c 3 ab 3 bc 3 ca
2
2
2

3
a 2b
b 2c
c 2a
2
2
2
2
3 3 ab 3 bc 3 ca
(*)

Mt khc ta c:
3

ab2

3 a.ab.b

a ab b
(1)
3

Tng t:
3

bc 2

b bc c
3

(2) ;

ca 2

c ca a
(3)
3

Cng theo v (1), (2) v (3) ta c


3

ab 2 3 bc 2 3 ca 2

2
a b c 1 ab bc ca
3
3
2
2
1 a b c
2
1 32
a b c .
.3 . 3
3
3
3
3
3 3

http://boxtailieu.net

52

2
2
2
2
2
3 ab 3 bc 3 ca .3 -2 (**)

3
3

T (*) v (**) ta c:
a2
b2
c2

3 2 1
a 2b 2 b 2c 2 c 2a 2

(pcm)

Bi 9: Cho 3 s thc dng a, b, c tha iu kin a b c 3 . Chng minh bt


ng thc sau:
a2
b2
c2

1
a 2b 3 b 2c 3 c 2a 3

Gii:
Ta c:

a2
2ab 3
2ab3
2
a
a
a b3 a 2 (1)
3
3
3
3
6
a 2b
ab b
3
3 ab

c2
2
c a3 c 2
3
c 2a
3

(2) ;

lie

Cng theo v (1), (2), (3) ta c:

(3)

u.

b2
2
b c3 b 2
3
3
b 2c

ne

Tng t ta c:

bo

Mt khc ta c:

xt

ai

a2
b2
c2
2

a b c b3 a 2 c 3 b 2 a 3 c 2
3
3
3
3
a 2b
b 2c
c 2a
2
3 b3 a 2 c 3 b 2 a 3 c 2
(*)
3

a a 1
2a 1 2ab b
b3 a 2 b3 a.a.1 b
b

3
3

(1' )

Tng t ta c:
c3 b 2

2bc c
3

(2' ) ;

a3 c 2

2ca a
3

(3' )

Cng theo v (1), (2), (3) ta c:

abc 2
ab bc ca
3
3
2
a b c 2 a b c

.
3
3
3
3

a 2 c3 b 2 a3 c 2

T (*) v (**) ta c:

a2
b2
c2

1
a 2b 3 b 2c 3 c 2a 3

http://boxtailieu.net

(**)

(pcm)

53

C. MT S K THUT S DNG BT NG THC


BUNYAKOVSKI
I. BT NG THC BUNYAKOVSKI
Cho 2n s thc bt k a1 , a2 ,..., an , b1 , b2 ,..., bn n Z , n 1 , ta lun c:

a1b1 a2b2 ... an bn 2 a12 a22 ... an2 b12 b22 ... bn2
Du = xy ra khi v ch khi

II. MT

a
a1 a 2

... n (quy c bi 0 th ai 0 )
b1 b2
bn

THUT

DNG

BT

NG

THC

BUNYAKOVSKI

ne

1. K thut tch ghp b s


Bi 1: Cho cc s thc dng a, b, c tha a b c 1 . CMR

u.

Gii:

1 1 1
9
a b c

lie

p dng bt ng thc Bunyakovski :

bo

xt

1 1 1
9
a b c

Vy

ai

1 1 1
1
1
1
1 1 1
a b c a .
b.
c.
9
a b c
a
b
c
a b c

Bi 2: Cho cc s thc dng a, b,c. CMR :


ab
bc
ca

6
abc
abc
abc

Gii:
p dng bt ng thc Bunyakovski :
2

ab
bc
ca

abc

c
a

bc
ca
ab
12 12 12

6
abc abc abc

ab
bc
ca

6
abc
abc
abc

http://boxtailieu.net

54

Bi 3:

Cho cc s thc dng a, b, c tha ab bc ca 4 . CMR:


a4 b4 c4

16
3

Gii:
p dng bt ng thc Bunyakovski, ta c :

12 12 a 4 b 4 c 4 1.a 2 1.b 2 1.c 2

b2 c2 b2 c2 a2

ab bc ca ab bc ca 16

a4 b4 c4

Bi 4:

16
(pcm)
3

Cho cc s thc dng a, b. CMR

a
b

a b
b
a

Gii:

ne

p dng bt ng thc Bunyakovski, ta c :


2

a
b
b
a b 4 .4 b 4 .4 a

. a b
a
a
b
b

a
b
a b

b
a

lie

u.

ai

(pcm)

xt

a2
b2
c2

c
c

a
a

bo

Bi 5: Cho cc s thc dng a, b. CMR a b c 2


Gii:
Ta c:
abc

a
b
c
bc
ca
ab
bc
ca
ab

p dng bt ng thc Bunyakovski :


a 2 b 2 c 2
2
a b c


b c

b c c a a b

ca

2
ab

a2
b2
c2
2a b c

bc ca a b
a2
b2
c2
(pcm)
a b c 2

bc ca ab

http://boxtailieu.net

55

Cho cc s thc dng a, b tha a 2 b 2 1 . Tm GTLN ca

Bi 6:

A a 1 a b 1 b

Gii:
p dng bt ng thc Bunyakovski :

b 2 1 a 1 b a b 2

12 a 2 b 2 2

22

Vy GTLN ca A l

ne

a 2 b 2 1

b
2
a
Du = xy ra

ab
2
b 1
a 1
1 1

a b

A a 1 a b 1 b

2 2

Cho s thc a, b tha 36a 2 16b 2 9 . Tm GTLN v GTNN ca

u.

Bi 7:

lie

A 2a b 5

Gii:

ai

p dng bt ng thc Bunyakovski :

bo

xt

2
1 2 1 2 1
1
2
36a 16b 6a 4b. 2a b
4
3 4 3
2

2a b
2

25
16

5
5
2a b
4
4
15
25

2a b 5
4
4

Ta c:

36a 2 9b 2 9
2

25
6a 4b

GTNN ca A l
khi
1
4
1
b 9

4
3
20

5
2 a b
4

http://boxtailieu.net

56

36a 2 9b 2 9
2

25
6a 4b

GTLN ca A l
khi
1
1
4

b 9

4
3
20

5
2 a b
4

Bi 8:

Cho cc s thc dng a, b, c. CMR:


a 3b b 3c c 3a
a b c

4 4 4
4

Gii:

1
1
1
1 2
2
2
2
a b b b
16 16 16 16

2
1 2
a b2 b2 b2
16
1
1 1 1 1 a 4 b 4 b 4 b 4
16

a 4 3b 4
a 3b

4
4
4

bo

xt

(1)

b 4 3c 4
b 3c


4
4

(2)

c 4 3a 4
c 3a


4
4

(3)

ai

lie

Tng t:

ne

u.

a b b b
a 3b


4
4 4 4 4

p dng bt ng thc Bunyakovski, ta c :

Cng theo v (1), (2), (3) ta c:


a 3b b 3c c 3a
4
4
4



a b c
4
4
4

Bi 9:

Cho a, b, c 0,1 . CMR

abc

(pcm)

1 a 1 b1 c 1

Gii:
p dng bt ng thc Bunyakovski :

http://boxtailieu.net

57

1 a 1 b1 c a 1 a bc 1 b1 c bc 1 b1 c
abc 1 a 1 b 1 c bc 1 b 1 c bc 1 b 1 c
2

abc

1 b1 c b 1 bc 1 c 1
bc 1 b 1 c 1
2

bc

Vy ta c:

1 a 1 b1 c

abc

hay
abc

1 a 1 b1 c 1

Lu : Trong cch chng minh trn ta s dng bt ng thc

x,y 0

x y

x y2
2

xy x y

lie

x y x y

Bi 10:

x,y 0

u.

ne

D dng chng minh tnh cht ny, ta c:

x y x y

Cho cc s thc dng a, b, c. CMR

xt

ai

a
b
c
9

2
2
2
b c c a a b 4a b c

Ta c:

bo

Gii:

a b c

b c

c a

a b
c

a 2 b 2 c 2




c
b c c a a c


b
c
a

bc ca ab

M ta c:
a
b
c
3

bc ca ab 2

(bt ng thc Nesbit, chng minh trong phn trc)


2

b
c 9
a


4
bc ca a b

http://boxtailieu.net

58

a
b
c 9
a b c

2
2
c a a b 2 4
b c
a
b
c
9
pcm

2
2
2
b c c a a b 4a b c

2. K tht chn im ri
Bi 1: Cho cc s thc dng a, b,c tha a b c 6 . Tm gi tr nh nht (GTNN)
ca
A a2

1
1
1
b2 2 c2 2
2
b
c
a

. Phn tch:
Chuyn i mt biu thc trong cn thnh mt biu thc ngoi cn. Gi s vi cc s
, ta c:

a
b

ne

1
2
2
.

2 2

2 1 2

2
b 2 .
b
2
2
c
c


2 1
c 2
a

u.

lie

1
2
2
.

2 2

c
a

1 1 1
a b c a b c

xt

2 1
a 2
b

ai

1
1
.
a2 2
b

2 2

1
2 1
.
b 2
2
c
2

1
c2 1
.
2

2
2
a

bo

Do A l biu thc i xng vi a, b, c nn ta d on GTNN ca A t ti


abc2

S im ri:
a
1
b

b
1

4
abc2
ab bc ca , chn

1
c
c
1

a

Kt hp vi k thut chn im ri trong bt ng thc Cauchy ta c li gii:


Gii:

http://boxtailieu.net

59

2 1
1
1

. a 2 2 .4 2 12
a 2
b
b
17

1
1
2 1

. b 2 2 .4 2 12
b 2
c
c
17

c 2 1 1 . c 2 1 .4 2 12

a2
a2
17
1
1 1 1
A
4a b c a b c
17

1
1
4a
b
17
1
1
4b
c
17
1

4c

a
4 2 12
1

1 15
a b c 1 1 1
4 a b c 4 4 4 a b c Du
17

1 15
a b c 1 1 1 3 17
.6 6.6 . . . . .
4 4 4 a b c
2
17 4

ne
u.

3 17
2

lie

Vy GTNN ca A l

a 1
4 b

b 1
= xy ra a b c 2
4 c
c 1
4 a

Bi 2: Cho cc s thc dng a, b,c tha a b c 6 .. Tm GTNN ca

ai

1
1
1
b2
c2
bc
ca
ab

xt

A a2

bo

. Phn tch:

Chuyn i mt biu thc trong cn thnh mt biu thc ngoi cn. Gi s vi cc s


, ta c:

2 1 2 2
1
1
1

2
a

. a
. 2
a

bc
bc
b c
2 2
2 2

2
1
1

b
2
2
ca
ca

c2 1
c

2
2

ab
ab

1
1
1

a b c
bc
c a
ab

1

Do A l biu thc i xng vi a, b, c nn ta d on GTNN ca A t ti


abc2

http://boxtailieu.net

60

S im ri:
a
1
b

4
b
1

4
abc2
ab bc ca , chn

1
1
c
c
1

a

Kt hp vi k thut chn im ri trong bt ng thc Cauchy ta c li gii:


Gii

1
1
4b

17
ca

1
4c

ab
4 2 12

1
1
1
1

4a b c
17
bc
c a
ab

u.

1 2 2
1
1

. a2
4a

. 4 1
bc
17
17
bc
1

ne

2
1

a
bc

1
2

b
c

1
c2

ab

1
4a b c 3.3
17

1
9
4a b c

17
ab ab ca

1
9
4a b c 2 2 2

1 1 1 a b b c c a
17

1
9
4a b c

17
6 a b c

1 31
1
9
9

a b c a b c

8
17 8
2 6 a b c 2 6 a b c

3 17
1 31
1
9
9
.
.6 33 a b c .

8
2
17 8
2 6 a b c 2 6 a b c

lie

ab

c a
1

bo

xt

ai

ab

Vi a b c 2 th GTNN ca A l

3 17
2

http://boxtailieu.net

61

Bi 3: Cho cc s thc dng a, b,c tha a b c 2abc 10 . Tm GTNN ca


8 9b 2 c 2 a 2
8 9c 2 a 2 b 2
8 9a 2 b 2 c 2

2
4
2
4
2
4
a2
b2
c2

Do A l biu thc i xng vi a, b, c nn ta d on GTNN ca A t ti


abc2

S im ri:

a
1
b

b
1

4
abc2
ab bc ca , chn

1
c
c
1

a

ne

Kt hp vi k thut chn im ri trong bt ng thc Cauchy ta c li gii:


Gii

bo

xt

ai

lie

u.

8 9b 2 c 2 a 2 4

9b ca
2 18 4 2
2
4
a
a

8 9c 2 a 2 b 2 4

18

9b ca

2
2
4
b
b

2
2
2

8 9a
b c
4
2 18 4 2

9b ca
2
4
a
c

4 4 4
24 . A 9a b c ab bc ca
a b c

4
4
4

a b c 2a bc 2b ac 2c ab 6a b c
a
b
c

4
4
4
.a 2 .b 2 .c 2 2abc 2 2abc 2 2abc 6a b c
a
b
c

12 6 a b c 2abc 72
A

72
24

6 6

Vi a b c 2 th GTNN ca A l 6 6

http://boxtailieu.net

62

Ti Liu Tham Kho


1. EE. Vrosovo, NS Denisova, Thc hnh gii ton s cp, ngi dch Hong Th
Thanh Lim, Nguyn Th Ninh, Nguyn Vn Quyt, NXBGD, 1986.
2. L Duy Thin , S dng bt ng thc Bunyakovski gii mt bi ton cc tr i
s, Sng kin kinh nghim 2009, Trng THPT Lang Chnh, Thanh Ha.
3. Nguyn Ngc Duy Nguyn Tng V, Bt ng thc Cauchy, Trung tm bi dng
kin thc Quang Minh, Thnh ph H Ch Minh.
4. Nguyn Vit Hi, K thut chn im ri trong bt ng thc AM-GM (CAUCHY),
Trng THPT chuyn Quang Trung, Bnh Phc.
5. Nguyn Vn Mu, Bi ging Chuyn ng thc v bt ng thc, Chng trnh

bi dng chuyn ton, H Ni, 11/12/2009.

ne

6. Nguyn Ngc Sang, Phng php chng minh bt ng thc Cauchy, Sng kin

u.

kinh nghim 2009, Trng THPT Nguyn Hu, Thanh Ha.


8. Tp ch Ton hc Tui tr.

lie

7. Phm Kim Hng, Sng to bt ng thc, Nh xut bn Tri thc.

bo

xt

xut bn H Ni, 2004.

ai

9. Trn Phng Nguyn c Tn, Sai lm thng gp v sng to khi gii ton, Nh

http://boxtailieu.net

63

You might also like