Professional Documents
Culture Documents
Mga Teoryang Pampanitikan at Mga Uri Nito
Mga Teoryang Pampanitikan at Mga Uri Nito
Mga Teoryang Pampanitikan at Mga Uri Nito
Racaza
IPINASA KAY: Dr. Elleine Rose A. Oliva
ASIGNATURA: Filipino 407 Kontemporaryong Pag-aaral ng Panitikan
MGA TEORYANG PAMPANITIKAN AT MGA URI NITO
Mga teoryang pampanitikan - ang mga teorya ng panitikan ay may ibat ibang
paliwanag ang mga kritiko at makata patungkol sa mga nasabing teorya ng
panitikan.
1. Arkitaypal - ang layunin ng panitikan ay ipakita ang mga mahahalagang
bahagi ng akda sa pamamagitan ng mga simbolo. Ngunit hindi bastabasta masusuri ang mga simbolismo sa akda.
2. Bayograpikal - ang teoryang ito ay patungkol sa may-akda ng mga akdang
pampanitikan, siya ang nagsusulat o sumusulat ng mga akdang
pampanitikan na ating nababasa magpasahanggang ngayon. Ang teoryang
ito ay tumutukoy sa bakgrawnd ng may akda sa kanyang
sinulat na akda,
makababasa tayo ng ilang mga pangyayaring nangyari sa tunay na buhay ng
may-akda upang mas mapaganda pa nito ang paghubog sa kanyang sinulat
na akda. Kakikitaan din ito ng pilosopiya ng may akda sa dahilang
kababasaan ito ng kanyang pananaw patungkol sa mga bagay na nais niyang
ihatid sa mga mambabasa.
3. Dekonstruksyon - ito ay teoryang pampanitikan na pwede mong baguhin ang
katapusan at pwede ka ring magdagdag ng mga tauhan, ngunit hindi mo
pwedeng buhayin ang mga namatay na sa akda.
4. Eksistensyalismo - hinahanapan ng katibayan ang kahalagahan ng
personalidad ng tao at binibigyang halaga ang kapangyarihan ng kapasyahan
laban sa katwiran.
5. Feminismo - ito ay tumutukoy sa kalakasan at sa kakayahan ng tauhang babae
sa isang kuwento o akda. Maaaring ilantad din anng mga de kahong mga
imahe ng mga babae sa akda. Layon nitong labanan ang anumang
diskriminasyon, ekploytasiyon, at opersayon sa mga kababaihan. Mga sikat
na manunulat na sina Lualhati Bautista, Genoveva Edroza Matute, Elynia
Ruth S. Mabanglo atbp.
6. Feminismo-Markismo - ang layunin ng panitikan ay ilantad ang ibat ibang
paraan ng kababaihan sa pagtugon sa suliraning kanyang kinakaharap. Isang
halimbawa nito ay ang pagkilala sa prostitusyon bilang tuwirang tugon sa
suliraning dinaranas sa halip na itoy kasamaan at suliranin sa lipunan.
7. Formalismo - ang pagpapaliwanag sa anyo ng akda ang tanging layunin ng
pagsusuri; samakatwid, ang pisikal na katangian ng akda ang pinakabuod ng
teoryang formalismo. ang tunguhin ng teoryang ito ay matukoy ang:
nilalaman, kaanyuan, o kayarian, paraan ng pagkakasulat ng akda.
8. Historikal - ang teoryang ito ay patungkol sa pinagmulan at pag-unlad ng wikang
ginamit sa mga akdang pampanitikan. Kakikitaan ang mga akda ng mga
pagbabago sa paggamit ng mga salitang naaayon sa panahon at sa kultura
na may kinalaman sa mga pagbabagong nagaganap sa ating bayan, kasama