Con mắt thứ 3

Con Mt Th Ba (The Third Eye) T.
Lobsang Rampa
Ni dung
V TC GI ....................................................................................... 3
LI NH XUT BN ...................................................................... 11
LI TA CA TC GI ................................................................. 13
CHNG I. THI TH U ............................................................. 15
CHNG II: LI TIN TRI ............................................................ 46
CHNG III: TI CHUN B XUT GIA .................................... 63
CHNG IV: TRC THM CHNH IN .............................. 74
CHNG V: TP LM TU S ........................................................ 96
CHNG VI: I SNG TRONG TU VIN ............................. 115
CHNG VII: LUYN THN NHN .......................................... 128
CHNG VIII: YT KIN C T-LAI LT-MA ................ 137
CHNG IX: TRI HOA HNG .................................................. 158
CHNG X: TN NGNG V SINH HOT ........................... 172
CHNG XI: TR THNH TU S ............................................... 198
CHNG XII: THO DC V NHNG CNH DIU .......... 209
CHNG XIII: TR V NH ...................................................... 240
CHNG XIV : S DNG THN NHN ................................... 251
CHNG XV: MIN BC V NHNG NGI TUYT B N269
CHNG XVI: TN PHONG LT-MA ....................................... 284
CHNG XVII: MT CUC IM O ................................... 311
CHNG XVIII: TM BIT TY TNG ................................... 322
Emilgroup.net@gmail.com
Trang 2
Con Mt Th Ba (The Third Eye) T. Lobsang Rampa
V TC GI
Tuesday Lobsang Rampa t nhn mnh l linh hn mt
v Lt ma ngi Ty Tng mn tm xc ca mt
ngi Anh tn l Cyril Hoskin (8 thng 4 nm 1910 - 25
thng 1 nm 1981). Ci tn Tuesday (th Ba) lin quan n
li ng k rng cc qu tc ngi Ty Tng c t tn
theo ngy m h sinh ra.
Vo thng 11 nm 1956, cun sch u tin vi ta The
Third Eye (Con mt th ba hay Ty Tng huyn b) c
xut bn Anh. Cun sch k li nhng kinh nghim ca
ng khi ln ln trong mt tu vin Ty Tng t nm ln
by tui. Ta cun sch lin quan n mt cuc phu
thut trn trn m ra con mt th ba lm tng cng
kh nng nhn ho quang ca ng.
Trong cun The Rampa story (Cu chuyn ca Rampa)
v Doctor from Lhasa (Bc s t Lhasa), ng k rng thn
xc ng b hy hoi nng n v nhng n tra tn ca
pht xt Nht nn mn xc ca Cyril Henry Hoskin
vit ra nhng cun sch k tn l Lobsang Rampa. ng
Cyril l mt ngi th sa ng nc, sau khi hn ca Tu s
Bc s Rampa nhp vo mi bt u vit nhng cun sch
v Ty Tng.
Theo li nh xut bn Secker & Warburg, tc gi Lobsang
Rampa cung cp ti liu chng minh rng ng c bng y
khoa ca i hc Trng Khnh, v trong cc vn bng
ng c m t l mt v Lt Ma ca tu vin Potala
Lhasa. Nhiu cuc tr chuyn c nhn ca NXB vi ng
Trang 3
chng minh ng l mt ngi c quyn nng v tri thc

khc thng. V cuc sng c nhn ca mnh, ng th hin
s d dt i khi kh hiu; nhng mi ngi u c quyn
ring t v Lobsang Rampa c thi nh vy c l che
giu s an ton cho gia nh ng vn ang sng mnh t
Ty Tng hin ang do Trung Quc qun l. Tht vy,
mt s chi tit, chng hn nh v tr thc ca cha ng Ty
Tng, c c tnh ngy trang v mc ch ny.
V nhng l do trn, Tc gi buc phi nhn v t
nguyn nhn trch nhim duy nht v nhng v nhng g
ng vit trong sch. Ta c th cm thy rng u ng
dnh c s tin tng ca ngi phng Ty, d ci nhn
ca ngi phng Ty v vn nhng cun sch ni ti
rt kh khng nh.
Cc sch vit bi tc gi T. Lobsang Rampa
Con mt th ba hay Ty Tng Huyn b - (The Third
Eye - Ln u xut bn nm 1956). y l cun sch u
tin, mt cun t truyn v cuc hnh trnh ca mt thanh
nin tr tr thnh mt v Lt ma y t v tri qua phu
thut m con mt th ba. Chng ta c c ci nhn
thong qua v cuc sng trong tu vin lt ma Ty Tng
v hiu bit su sc v kin thc tm linh. Cho n thi
im ny cuc sng trong cc tu vin lt ma Ty Tng
vn cha c bit n, ngay c vi mt s t ngi
thc s ving thm Ty Tng. Lobsang vo tu vin
Chakpori Ty Tng v c hc nhng iu b mt nht
ca khoa hc Ty Tng b truyn v nhiu iu hn na.
Bc s t Lhasa - (Doctor from Lhasa - Ln u xut bn
nm 1959) cu chuyn tip tc vi vic Lobsang ri Lhasa
v sng Trng Khnh, Trung Quc. y, ng y
Trang 4
mnh nghin cu y khoa, hc li my bay v cui cng b

ngi Nht bt v tra tn. Lobsang tri qua thi gian rt di
sng trong tri tp trung, lm vic nh cc nhn vin y t
chnh thc cho n ngy ng trn thot. Lobsang l mt
trong s rt t ngi cn sng st khi qu bom nguyn t
u tin nm xung Hiroshima. Trong cun sch ng cng
hng dn lm th no s dng mt qu cu pha l cho
khoa chim tinh v tp th ci thin sc khe.
Cu chuyn ca Rampa - (The Rampa Story - Ln u
xut bn nm 1960), hnh trnh ca Bc s Rampa tip tc
khi ng i t Hn Quc vo Nga, qua Chu u, i thuyn
sang M, cui cng kt thc Anh. Lobsang b bt v tip
tc chu ng s tra tn cho n khi mt ln na, ng trn
thot bng cch li chic xe t sang trng. Trong cun
sch ny, Lobsang cho bit ng mn tm thn xc ca
mt ngi n ng ngi Anh tn l Cyril Henry Hoskins,
ngi mong mun ri khi th gii ny, tip tc nhim
v c bit ca mnh.
Hang ca ngi c i - (The Cave of the Ancients
Ln u xut bn nm 1963), cun sch cho ta mt ci nhn
thong vo lch s qua ca Tri t v nhng c dn ca
n thi , nhng ngi giu cc thit b k thut cao
m cho n ngy nay vn cn b n. Lobsang cng vi
Thy ca ng, i c Lt Ma Mingyar Dondup, n
thm ni m cng ngh ny c ct giu v nhn thy tn
mt thit b tuyt vi ny. Cng ngh ny vn ang ch i
nhng ngi c th s dng n cho li ch ca nhn loi v
thi gian ang n gn.
Sng vi v Lt Ma - (Living with the Lama Ln u
xut bn nm 1964), cun sch c mt trong nhng con
mo ca Bc s Rampa, Fifi Greywhiskers, c cho ng
Trang 5
vit bng ngoi cm,. Loi vt khng cm nh nhiu ngi

ngh, chng ta mi cm so vi tt c cc loi ng vt. Tt
c cc loi ng vt u c th giao tip thng qua thn
giao cch cm, con ngi cng c kh nng ny nhng
b ngn chn do bn cht xu xa ca h. Fifi ni v cuc
sng ca mnh trc khi gp Bc s Rampa v nhng cuc
hnh trnh h cng bn nhau.
Bn l mi mi - (You Forever Ln u xut bn nm
1965) l cun sch u tin trong hai cun sch t luyn
tp siu hnh hc. Cui cng, chn l! Cun sch ny gii
thch bng nhng thut ng n gin r rng lm th no
bt u hc mt vi k nng siu hnh v nhng iu c
th lm, nhng iu khng c lm t c mc tiu
. Cc ni dung c ni ti gm du hnh bng th va,
thn giao cch cm, thu th, ho quang v nhiu hn na.
Tr tu ngi xa - (Wisdom of the Ancients Ln u
xut bn nm 1965) l cun sch th hai trong hai cun
sch t luyn tp siu hnh hc. Trong cun sch ny
Lobsang gii thch ngha hoc nhiu t huyn b theo mt
dng d hiu cho ngi phng Ty. Nhiu bi tp v th,
v , v ch n king v ti sao bn khng nn tp th
dc.
Chic o c sa - (The Saffron Robe Ln u xut bn
nm 1966) cun sch a ra nhn su sc hn na vo cuc
sng ca Bc s Rampa trong Lt ma vin vi ngi Thy
cao qu ca ng, i c Lt Ma Mingyar Dondup.
Ngun gc ca Pht gio, vi nhng cu chuyn c thc v
Thi t Gautama, v lm th no Ngi tr thnh c Pht
vi T diu .
Cc chng ca cuc i - (Chapters of Life Ln u
Trang 6
xut bn nm 1967) Bc s Lobsang ni v cc chiu, v

cc th gii song song v nhng li tin tri, cung cp cho
ngi c mt s hiu bit su sc hn. Tc gi cng tr
li cc cu hi v tn gio ni chung v Kit gio ni
ring. Tn gio phc v mt mc ch m nhiu ngi b
qua khi chng ta c th thy r x hi v cng ng ang
ngy cng mc nt.
Vt ln chiu th mi - (Beyond the Tenth Ln u
xut bn nm 1969) Cun sch gm nhng cu hi v li
gii p u tin ny. Bc s Rampa a ra li t vn,
ging dy chm sc cho c th vt cht v tinh thn ca
bn, mc ch ca cuc sng, ci cht, ti sinh v UFO.
Mt vi liu php tho dc cho nhng cn bnh thng
thng. Bc s Rampa cng hng dn cch bt u cho
nhng ngi thc s mun bit lm th no nhn thy
hnh nh ho quang.
Nui dng ngn la - (Feeding the Flame Ln u
xut bn nm 1971) mi cun sch u tin c gng
thp sng ngn nn, nhng by gi chng ta phi nui
dng ngn la , ngn la ca cuc i. Nhiu cu tr
li cho nhng cu hi ca ngi c. Bng chng xc thc
v lun hi bng cch trch dn mt v d trong lch s v
gii thch s kin mt cch chi tit.
n s - (The Hermit Ln u xut bn nm 1971), Bc s
Lobsang gp mt n s m tip tc vic hc ca mnh v
pht hin v nhng ngi u tin sng trn tri t, nhng
ngi ny c gi l Ngi Lm Vn ca Tri t.
Chng ta khng phi l hnh tinh duy nht c ngi
trong thi dng h ny m c trong bt k h mt tri v
thin h no khc. Mt ci nhn chn thc su sc v nh
tin tri Moses v c Cha Gisu Kit.
Trang 7
Ngn nn th mi ba - (The Thirteenth Candle Ln

u xut bn nm 1972), cun sch k thm v hnh trnh
trong cuc i ca Bc s Lobsang. ng cng trao i chi
tit v vn ng tnh luyn i, v cng a vo kin
ca mt ngi ng tnh. K thut th v Chn Ng c
gii thch chi tit hn v mt vi quan nim sai lm v
Thy hng dn Tm linh. Mt ln na, ng li i su hn
vo cch du hnh bng th va.
nh sng ngn nn - (Candlelight Ln u xut bn
nm 1973) trong cun sch ny Bc s Lobsang cho chng
ta bit v con lc v lm th no s dng chng. Nhng
biu hong o v chim tinh hc. ng cng a vo
ni dung mt cuc hp trc vi bo ch c ngi
bn thn ca ng, ng Alain Stanke, sp xp. Tr li cc
cu hi ca ngi c v tp trung nhiu v b n ca cuc
sng.
Hong hn - (Twilight Ln u xut bn nm 1975)
Lobsang gii thch vic du hnh bng th va v cc cp
ca n. ng chuyn n Calgary v tr li nhiu hn v
nhng b n ca cuc sng v b n ln nht ca Tri t
rng ca chng ta mt cch chi tit hn. Bc s Rampa gii
thch s dng con lc mt cch ng n nh th no, sc
mnh ca li cu nguyn, hn nhn v ly d, ph thy v s
hu, v nhiu, nhiu vn khc.
Nh l xy ra - (As it Was Ln u xut bn nm
1976) Cun sch ny tip tc cu chuyn v cuc i ca
Bc s Rampa, t khi ng sng Ty Tng n nhng
chuyn phiu lu trn ton cu. Cng l CU CHUYN
C THT - trc tip t pha bn kia - v cuc i ca
Cyril Henry Hoskins trc khi Bc s Rampa mn xc
Cyril, gii thch nhng nhn xt th thin rng ng ch
Trang 8
l mt ngi th sa ng nc.
Ti tin - (I Believe Ln u xut bn nm 1977) trong
cun sch ny Bc s Rampa ni v mt ngi t st, chnh
xc nhng g s xy ra, v h s phi tr nh th no mn
n m n c th tri di qua nhiu kip sng mi mt ln
iu kin s tr nn cng kh khn hn nu h khng hc
hi t nhng sai lm ca h. Bt c ai d tnh t t nn c
iu ny trc khi hnh ng quyt lit nh vy. Bn cnh
, ng cng a ra ci nhn v Thng t nhng quan
im khc nhau, v Phong tro Gii phng Ph n, ni ph
n bt u i sai ng.
Ba i sng - (Three Lives Ln u xut bn nm 1977),
cun sch k v nhng kip sng ca ba ngi rt khc
nhau v nhng g h cm nhn c khi cht tu theo nim
tin ni h. Chng ta s c dn theo tng con ng v
thy cuc hnh trnh a h n u, cch tt c chm dt
ti cng mt ni. Trc ht l mt ngi v thn, th hai l
mt Ngi Do Thi ci sang nhng gio phi khc, cui
cng mt tu s Thin cha gio.
Nh thng thi ngi Ty Tng - (Tibetan Sage - Ln
u xut bn nm 1980) cun sch cui cng ca Bc s
Rampa. ng nh li nhng tri nghim vi Thy ca mnh
trong ngi n bn trong hang ng ca ngi xa. Th
gii c bt u nh th no bi v n ln v Big Bang l
g. Gii thch thm n din ra nh th no v cc tc hi
ca du kh khng phi l nhin liu ha thch. y l
nhng li cui cng ca Bc s Lobsang trc khi ri tri
t ny khng bao gi quay tr li vo thng 1 nm
1981, tui khong t 271 v 306 tui.
Trang 9
Tng hp bi Emil Group

Email: emilgroup.net@gmail.com
Ngun: http://www.lobsangrampa.org
Trang 10
LI NH XUT BN
T truyn ca mt v Lt Ma Ty Tng l mt cun sch
ghi li nhng tri nghim c o, v ng nhin rt kh
chng thc. n lc xc minh nhng iu Tc gi
tuyn b, Nh Xut Bn gi bn tho ti gn hai mi
c gi l nhng chuyn gia tinh thng v c tri nghim,
mt s ngi cn c nhng tri thc c bit v ch ny.
kin ca h mu thun n mc tri ngc nhau. Mt s
ngi t nghi vn v phn ny hay phn khc trong cun
sch, trong khi vi chuyn gia khc li chp nhn khng
cht nghi ng v nhng iu m ngi khc cho l cn
xem xt. D sao th nhng ngi lm cng tc xut bn
chng ti cng t hi rng c chuyn gia no tri qua
qu trnh o to ca mt Lt Ma Ty Tng t ti hnh
thi pht trin cao nht ca n khng? C ai ln ln
trong mt gia nh Ty Tng khng?
Tc gi Lobsang Rampa cung cp ti liu chng minh
rng ng c bng y khoa ca i hc Trng Khnh, v
trong cc vn bng ng c m t l mt v Lt Ma
ca tu vin Potala Lhasa. Nhiu cuc tr chuyn c nhn
ca chng ti vi ng chng minh ng l mt ngi c
quyn nng v tri thc khc thng. V cuc sng c nhn
ca mnh, ng th hin s d dt i khi kh hiu; nhng
mi ngi u c quyn ring t v Lobsang Rampa c
thi nh vy c l che giu s an ton cho gia nh
ng vn ang sng mnh t Ty Tng b Cng sn
chim ng. Tht vy, mt s chi tit, chng hn nh v tr
Trang 11
thc ca cha ng Ty Tng, c c tnh ngy trang

v mc ch ny.
V nhng l do ny Tc gi buc phi nhn v t
nguyn nhn trch nhim duy nht v nhng v nhng g
ng vit trong cun sch. Ta c th cm thy rng u
ng ginh c s tin tng ca ngi phng Ty, d
ci nhn ca ngi phng Ty v vn cun sch ni ti
rt kh khng nh. Khng t nh xut bn tin tng
rng cun sch Con Mt Th Ba1 ny ch thc l cch
gio dc v o to mt cu b Ty Tng trong gia nh v
mt tu vin. Chnh vi tinh thn ny m chng ti xut
bn cun sch. Chng ti tin rng, bt c ngi no khng
phi chng ti t nht cng s ng rng tc gi c tri
ph cho mt k nng tng thut c bit, ti nng gi
cnh v nhng nt c sc ca s hp dn v thch th khc
thng.
Dch gi Nguyn Hu Kit chuyn ng vi ta Ty Tng huyn b
Trang 12
LI TA CA TC GI
Ti l mt ngi Ty Tng. Mt trong s t ngi n
c vi th gii phng Ty mi l ny. V ti cha bao
gi c hc ting Anh mt cch chnh thc nn cu trc
cu v ng php trong cun sch ny cn cn phi hc hi
nhiu. Trng hc ting Anh ca ti l mt tri t ca
Nht Bn, ni m ti hc tt nht c th t nhng n
bnh nhn-t nhn ngi Anh v ngi M, cn k nng
vit c hc bng phng php th-sai.
Gi y t nc thn yu ca ti ang b xm lc bi
nhng k cng sn nh c tin on. V l do ny ti
phi giu tn tht ca mnh v bn b. L ngi lm
nhiu vic chng li ch ngha Cng sn, ti hiu rng
nhng ngi bn ca ti ang sng trong cc nc Cng
sn s b lin lu nu danh tnh ca ti b pht hin. V
tng trong tay Cng sn cng nh Nht Bn, bn thn ti
c nhng tri nghim v nhng g n tra tn c th
lm, nhng cun sch ny khng phi vit ni v iu
, m n vit v mt t nc yu chung ha bnh nhng
b hiu lm v b bp mo s tht qu lu.
Ti c bit rng mt s iu ti vit trong cun sch b
cho l khng th tin c. l quyn ca c gi, nhng
Ty Tng l mt t nc b n i vi phn cn li ca
th gii. C nhng ngi nc ngoi vit mt cch ch
nho khinh mit l dn tc ci ra bin. Nhng nhiu
ngi nhn thy c ha thch nguyn vn nh sng.
Trang 13
Sau ny ngi ta mi pht hin ra v ly mt mu vt bo

qun lnh ch bng my bay sang M nghin cu.
Nhng ngi ny khng c tin nhng cui cng h
c chng minh l s tht v ng n. Nhng iu ti
lm cng s nh vy.
T. LOBSANG RAMPA
Written in the Year of the Wood Sheep.
Trang 14
CHNG I. THI TH U
A ha! Aha! ln ti bn tui ri m khng ngi vng

trn lng nga! Mi s khng bao gi tr nn mt ngi
hng! Ri y cha mi s ni sao?
Va ni xong, ng Tzu thng tay qut vo mng con nga
mt ngn roi da, u ngn roi cng t lun c vo ngi
k m bt c d, v nh lun mt bi nc bt xung t
mt cch khinh b.
Nhng nc nhn v mi bu bt vng ca in Potala chi
sng di nh mt tri nng gt. Gn bn chng ti, h sen
trong vt ca ngi n Rn gn sng ln tn. ng xa, trn
ng mn g gh sn, nhng khch l hnh va ri
khi th Lhassa c gng thc gic nhng con Yak
(ging b Ty Tng) i mau hn, vi nhng ting ku inh
i. T nhng ng c xanh k cn, vng n tai ti
nhng ting kn khng l do nhng s si nhc cng thc
tp thi kn mt ni vng v.
Trang 15
Nhng ti khng c thi gi ngm nhn nhng cnh vt

vn tng din ra hng ngy m ti quen mt nhm tai.
Cng vic ca ti trong hin ti, i mt cng vic kh nhc
thay l ngi vng trn lng con la nh bt kham ca ti.
Nhng con la Nakkim li c nhng ngh khc. N mun
tch khi ngi k m t hon ca n, c t do n c,
nm ln trn t v chi mt mnh.
ng Tzu l mt ng thy rt kh chu. Sut i, ng lun
lun nghim khc v kh tnh; trong lc hin ti, trong vai
tr v s quyn thut v hun luyn vin k m cho mt
a tr ln bn tui, ng thng t ra bt mn v ni nng
hn l kin nhn. Xut x t vng Kham, min ng x
Ty Tng, ng c chn la cng vi vi ngi khc nh
bi vc vc cao ln v lc lng, cn nhiu ngi c vc
cao hn hai thc th c tuyn dng lm nhng s si
cnh binh trong cc tu vin. H mc o di v n vai rt
cao cho c v to ln, ly l boi mt cho c v hung
tn, v x dng nhng cy gy to v di trng pht
nhng k bt ho.
Nh vy ng Tzu l mt v s si cnh binh, kim chc v
s dy quyn thut v mn ci nga cho mt thiu nhi
con nh qu tc!
Khng th i ng c lu v b tt chn, ng ta ch di
chuyn bng cch i nga. Nm 1904, qun Anh di
quyn ch huy ca i t Younghusband, xm lng x
Ty Tng v gy nn nhiu s tn ph, thit hi. Chc hn
l h ngh rng phng tin tt nht thu phc c tnh
thn hu ca Ty Tng l bn ph nh ca, lng mc v
git hi dn tc ca x y. Trong cuc phng th dit ch,
ng Tzu b n bn vt mt mt phn xng hng bn
tri khi ng chin u ngoi mt trn.
Trang 16
Cha ti l mt trong nhng vin chc c quyn th nht

trong Chnh ph. Ngi thuc dng qu tc v c th lc
rt mnh trong vic quc chnh. Cha ti cao gn ti hai
thc, v c mt sc mnh phi thng. Hi cn thanh nin
ngi c ln ra sc gi hng mt con la khi mt t;
ngi l mt trong nhng ngi Ty Tng c th chin
thng nhng th dn vng Kham trong nhng cuc so ti
v mn vt.
Hu ht ngi Ty Tng c tc en v mt nu sm. Cha
ti l mt ngoi l, tc ng mu nu ht d, v mt ng
mu xm. ng thng c nhng cn gin d t ngt m
chng ti khng bit l do.
X Ty Tng tri qua mt thi k lon ly. Nm 1904
khi qun i Anh xm lng lnh th Ty Tng, v Quc
vng x ny l c t Lai Lt Ma sang t nn bn x
Mng C, giao quyn nhip chnh li cho cha ti v cng
vi nhng vin chc trong ni cc trong khi Ngi vng
mt. Nm 1909, Ngi tr v nc sau mt thi gian sng
ti Bc Kinh. Nm 1910, qun Trung Hoa, c khch l
tinh thn bi cuc xm lng thnh cng trc y ca qun
i Anh, bn em qun tn cng th Lhassa. Mt ln
na c t Lai Lt Ma li lu vong t nn nhng ln ny
ngi sang n . Nm 1911, trong cuc cch mng Trung
Hoa, qun Tu b nh bt ra th Lhassa, sau khi gy
nhiu cnh git chc tang thng i vi dn chng Ty
Tng. Nm 1912, c t Lai Lt Ma tr v th Ty
Tng. Trong khi ngi vng mt, sut thi k v cng kh
khn quc ni, cha ti cng vi cc quan chc ng
liu trong ni cc m ng trng trch ca Chnh Ph.
M ti thng ni rng trch nhim nng n lm cho
cha ti gim th rt nhiu. Mt iu chc chn l ngi
Trang 17
khng c thi gi sn sc con ci v ngi khng h c dp

biu l tnh ph t m i vi chng ti.
Dng nh ti c ci kh nng c bit l hay lm cho cha
ti nng gin nn ng Tzu, bn tnh vn khc nghit, li
c cha ti giao ph trch nhim l buc ti phi vng li
tuyt i, bng li m du hay "Bng roi vt nu cn."
ng Tzu li coi vic ci nga d ca ti nh l mt s s
nhc cho vai tr hun luyn vin ca ng ta. Ty Tng,
tr con trong cc gia nh qu tc tp ci nga trc khi
tp i! Lm mt ngi k m gii l mt iu ti cn thit
trong mt x ni non khng c phng tin giao thng,
mt x m mi s di chuyn u l bng cch i b hay
ci nga. Con nh qu phi tp ci nga hng gi hng
pht mi ngy. Khi h tp luyn tinh nhc n mc
tuyt lun, h c th ng vng trn yn nga ang phi
nc i, v bn cung hay bn sng vo cc mc tiu di
ng.
i khi tng on k m tp luyn thun phc phi nc
i trong nhng cnh ng, v trong khi si nga nh bay,
h i nga vi nhau bng cch nhy t yn nga ny sang
yn nga khc. Trong khi , nm ln bn tui, ti li thy
rt kh ngi vng trn yn nga.
Con la ca ti, Nakkim, c b lng bm xm, v c ci
ui di. Ci u hp ca n rt thng minh. N bit v s
cch l lng ht ng k thiu t tin ci n. Mt tr a
tai qui a thch ca n l chy mt on ngn, sau t
ngt dng li v chi u xung. Khi ti trt v trc ln
c v ri ln u n, n mi ht ln bt thnh lnh ti b
ln nho trc khi ri xung t. Sau n ng nhn ti
vi v hi lng v tho mn.
Trang 18
Ngi Ty Tng khng bao gi ci la phi nc i;

nhng con la th nh b v nhng ngi ci trng rt k
cc trn mt con la phi nc i. Hu ht thi gian u
bc i nh nhng thong th nhanh, ch i nc kiu
trong nhng bi luyn tp.
X Ty Tng l mt nc sng thng thn quyn. S
"Tin b" ca th gii bn ngoi khng lm cho dn tc x
y ham thch. Ngi Ty Tng ch mun t do thin nh
suy t v vt qua nhng gii hn ca th xc. T lu,
nhng nh hin trit ca x ny vn tng bit rng nhng
ti nguyn phong ph ca x Ty Tng khu gi lng tham
ca cc nc Ty Phng, v h bit rng khi no ngi
ngoi bang n x ny l s khng c ha bnh. Gi y s
xm lng ca Cng sn Ty Tng chng minh iu
l ng.
Nh ti ti khu Lingkhor, mt khu vc sang trng ca th
Lhassa, bn ng l bao quanh ng ph, v di
bng mt ca in Potala. Chung quanh Lhassa c ba
ng vng ng tm, con ng vng ngoi, cng gi
l ng Ling Khor l con ng quen thuc ca khch
hnh hng.
Cng nh tt c cc ngi nh khc Lhassa, vo lc ti
mi sinh, nh ti ch c hai tng pha day mt ra ng
l. Mi ngi u b tuyt i cm ngt khng c ct
nh nhiu tng v vt qu chiu cao , v khng ai c
php t trn cao nhn xung c t Lai Lt Ma. Nhng
v lnh cm ny tht ra ch p dng mi nm c mt ln
vo dp rc l hng nm, nn nhiu ngi dn Ty Tng
ct trn nc bng ca nh h thm mt tng na bng cy
vn c th tho g c d dng, m h c th s dng
mi nm trong mi mt thng.
Trang 19
Nh ti l mt ngi kin trc c bng , hnh vung,

xy trn mt khu t rng v bao quanh mt ci sn gia.
Gia sc c nui tng trt, cn chng ti sng tng
trn. Chng ti may mn c cu thang vi nhng bc bng
dn t tng trt i ln; hu ht cc nh Ty Tng u
c mt ci thang hoc trong nhng nh tranh ca nng dn,
u c mt ci ct m ngi ta dng thot him trong
trng hp khn cp. N rt trn, khi s dng, nhng
ngi nng dn xoa tay bng b con yak ri bm vo ct
v nhanh chng trt xung tng di.
Nm 1910, trong cuc xm lng ca qun Trung Hoa, nh
ti b tn ph ht mt phn, nht l nhng vch tng pha
trong. V sau, cha ti cho xy ct li bn tng lu. V
nhng tng lu ny khng day ra ngoi ng ci, tc con
ng Ling Khor, nn chng ti khng th t trn cao nhn
xung c t Lai Lt Ma trong cuc rc l hng nm,
thnh th khng ai phn nn hay phn i.
Cnh ca ln tr ra ci sn gia rt kin c v tr nn xm
xt vi thi gian. Qun Tu khng chc thng ni cnh ca
dy v chc nch ny nn chng trit h mt gc tng
lt vo nh.
T mt vn phng t ngay trn ci ca ny, ngi qun
gia quan st nhng k ra vo. ng ta c quyn thu dng
hoc sa thi nhng k n bc, v chm lo chu o mi vic
ln nh trong nh. Khi nhng ting kn trong nhng tu
vin n cho bng hong hn, nh du mt ngy sp tn,
th nhng k hnh kht ca th Lhassa t tu n trc
cnh ca s ca v qun gia nhn lnh nhng phn n
ca h trong chiu hm . Theo tc l , tt c nhng
nh danh gi qu tc b th cho k ngho trong vng h
. Nhng k t phm b xing xch cng thng n xin n
Trang 20
v khm ng rt him nn h i ro khp cc no ng

xin ca b th.
Ty Tng, nhng k tu phm gii khng b khinh khi
hay i x tn t nh nhng k h cp. Ngi ta bit rng
phn nhiu trong thnh phn ca h c l vo tnh trng
ca nhng ngi t phm kia nu h b bt qu tang, vy
nn nhng k phm php t may mn hn c i x mt
cch tng i d chu.
C hai v s tr trong cc phng pha tay phng ca v
qun gia; l cc v t t c phn s cu nguyn Tri
Pht gia h cho gia nh chng ti. Nhng gia nh qu tc
bc trung hay bc thp hn ch c mt v t t trong nh;
cp ng x hi ca gia nh ti bt buc phi c hai v.
Cc v t t ny khng c hi kin trc mi bin c
hay quyt nh quan trng, v h c bn phn cu nguyn
cc ng Thing Ling che ch v ban n hu cho gia nh
chng ti. Ba nm mt ln, h li tr v tu vin ca mnh,
v nhng v s khc n thay th.
Mi chi hai bn hng nh l mt n th nh, trong
nhng ngn n thp bng b chy sng ngy cng nh
m trn mt bn th bng g chm. Trn bn th, by
chn nc Thnh c lau chi sch bng v c thay
nc mi nhiu ln trong ngy.
Cc v t t c n ung y , dng thc n nh ngi
trong gia nh nhng li cu nguyn ca h c st
sng hn v thn thnh bit rng h c bit i.
bn tri phng v qun gia, l phng ca v c vn lut
php, v ny c phn s xem xt cch gi gn nh ca ca
gia nh ti cho ng theo nghi thc ca nh quyn qu.
Ngi Ty Tng rt tn trng lut l, v lm gng cho
Trang 21
dn chng, cha ti phi x th nh mt cng dn gng

mu.
Anh ti, Paljor, ch ti, Yasodhara v ti cng ti phn
mi xy ct ca ngi nh, nm mt bn ca ci sn tch
bit khi con ng. Pha bn tri, chng ti c mt n
th nh, pha bn phi l lp hc m con ci ca gia n
cng hc . Bi hc ca chng ti di v gm nhiu loi
khc nhau. Paljor khng sng c lu v khng sc
khe chp nhn cuc sng khc kh dnh cho mi a
tr con nh qu tc. Anh ti qua i trc khi ln by tui.
Khi y Yaso ln su v ti mi ln bn. Ti vn cn hnh
dung anh ti, ch cn l mt ci xc khng hn, ngy m
nhng m Cng n lm xc anh ti lm l "iu
tng" tc l cht tng mnh qung cho kn kn n theo
phong tc bn x.
Khi ti tr thnh ngi con trai k nghip ca gia nh, th
s gio dc ca ti c sn sc chu o. Nm ti ln bn
tui, ti hy cn l mt k m qu d! Cha ti vn d l
mt ngi rt nghim khc, nay vi t cch l mt chc
sc ca gio hi, bn t ti vo mt th k lut st lm
gng cho s gio dc ca nhng a tr khc.
x Ty Tng, mt a tr thuc giai cp cng cao th s
gio dc ca n li cng nghim khc. V nh qu tc
bt u ch trng mt k lut t khc kh hn cho s gio
dc thiu nhi, nhng cha ti khng ng , vin l rng
nhng a tr ngho hn khng hy vng c mt i sng
tin nghi sung sng hn trong tng lai, cn phi c
i x mt cch du dng t t khi chng cn nh. Tri li,
nhng a tr con nh qu tc, c th hng mi th
tin nghi sung sng khi n tui trng thnh, nn cn
phi c gio dc trong s khc kh ti a khi chng ti
Trang 22
cn nh, nh s kinh nghim trong au kh m chng

mi bit thng ngi v sau ny. cng l quan im
chnh thc ca Chnh ph Ty Tng. Chnh sch rt tai
hi i vi nhng a tr c th cht yu ui, nhng cn
nhng a no vt qua c m khng cht th s c th
ng u vi bt c mt nghch cnh no?
V s Tzu chim mt gian nh tng di, gn ca vo.
Sau khi c dp quan st mi hng ngi trong nhiu
nm vi t cch l mt s si cnh binh, ng ta khng th
sng n dt lnh i, v cuc sng khng thch hp vi
np sng quen thuc ca ng ta. Gn bn phng ca ng l
nhng chung nga, trong cha ti nui hai chc con
nga, cng nhng loi vt ko xe khc.
Nhng ngi gi nga khng a ng Tzu v tnh qu st
sng ca ng ta v thi quen hay xen vo cng vic ca h.
Khi cha ti ci nga i u, th lun lun c su ngi k
m v trang i theo h v. Nhng ngi cn v ny u
mc ng phc v ng Tzu lun lun kim sot cht ch
gi cho y phc ca h lc no cng c chnh t.
V mt l do m ti khng bit r, su ngi k m ny c
thi quen ngi trn lng nga sp thnh hng, quay lng
vo tng ca mt lm la, v phng nga chy theo khi
thy cha ti va xut hin. Ti nhn thy rng nu ti
nghing mnh ra ngoi ca s ca lm la, th mt trong
nhng ngi k m lt vo tm tay ca ti. Mt ngy n,
nhn lc khng c vic g lm, ti bn rn rn n gn v
x mt si dy gai vo ci ai da nt lng ca y trong khi y
ang kim im t trang trc khi ln ng. K ti
ct cht c hai u dy v mng mt u vo ci mc st
bn trong lm la. Vic y hon ton din ra trong m thm
Trang 23
khng ai , gia lc mi ngi ang bn rn ri rt. Khi

cha ti va xut hin, on k m phng nga chy theo,
tr ra ngi th su mc phi si dy nn b t v ku la
m ti.
Ci ai nt lng ca y st ra v trong cn no lon, ti ln
rt li si dy gai v bin mt m khng ai hay bit. Ngy
hm sau, ti ly lm khoi tr m ni vi nn nhn s a
nghch ca ti: "Th no, N Tc, ti tng ch c mt
mnh ti l ci nga d, cn anh cng vy sao?"
Ngy ca chng ti rt di khi phi gi tnh to sut mi
tm gi trong ngy. Ngi Ty Tng tin rng khng khn
ngoan cht no m ng khi tri cn sng, ma qu ca ngy
c th n bt ngi ta. Thm ch tr s sinh cng b gi
tnh to chng khng tr thnh qu quy ph. Nhng
ngi m cng phi c gi tnh to, v s c mt tu s
c gi n lm vic ny. Khng ai c min khi
iu ny, ngay c ngi cht cng phi gi c tm thc
cng lu cng tt, sao cho h s bit c con ng ng
n c vng t bin gii t mi ti c th gii
bn kia.
Chng trnh hc ca chng ti gm c Hn vn, ch Ty
Tng, ton hc v khc bn g. Ting Ty Tng c hai
ngn ng khc bit, ting ph thng v th knh ng.
Chng ti s dng ting ph thng khi ni vi ngi hu
v nhng ngi thuc tng lp thp hn, cn th knh ng
c dng i vi nhng ngi tng lp ngang bng hoc
cao hn: Con nga ca ngi tng lp cao hn cng phi
c ni chuyn theo cch knh ng! V nh con mo c
on ca chng ti ang rnh rp ngang qua sn trong mt
cng vic b n no , gia n s ni chuyn vi n: Puss
Puss tn knh c th h c n ung sa hng c khng
Trang 24
?" D c ni vi Puss Puss tn knh th no chng na,

c ta cng s khng n tr khi c ta mun.
Lp hc ca chng ti l mt gian phng rt rng c th
cha su chc a tr. Chng ti ngi xp bng trn sn
gch, trc mt ci bn hay mt ci gh di, cao nm
tc ty v ngi xoay lng v pha thy khng th bit
rng thy c nhn mnh hay khng. Thy bt chng ti hc
mt cch rt kham kh v khng chng ti ngh ngi
mt giy pht no. Giy Ty Tng c lm bng tay v
rt t tin, qu tn km tr con lng ph. Chng ti
thng s dng nhng bng en, nhng phin mng
v ln chng mi hai v mi bn inche mi chiu. Bt
ch ca chng ti l mt loi phn cng c th ly trn cc
ngn i Tsu La, cao hn Lhasa khong mi hai ngn
feet, m Lhasa cao hn mc nc bin mi hai ngn
feet. Ti tng c gng ly phn mu nht, nhng ch
Yaso li rt rt thch phn mm mu tm. Chng ti c kh
nhiu phn mu khc nhau: , vng, xanh da tri, v xanh
l cy. Mt s mu sc, ti tin, l do c cc qung kim loi
trong nn t. Cho d l v sao i chng na th chng ti
cng rt vui thch khi c chng.
S hc lm ti chn thc s. Nu c by trm tm mi ba
nh s, mi ngi n ht hm mi hai cc tsampa mi
ngy, v mi cc cha c nm mi tm panh, bnh
cha cn phi c kch thc nh th no cung cp
cho mt tun? Ch Yaso c th lm nhng bi ny v ch
c vn g vi n. Cn ti, vng, ti th khng thy sng
sa nh vy.
Ti tr v phng ring ca mnh khi chm khc. lm
mn hc m ti rt thch v c th lm kh tt. V vic n
lot Ty Tng, ngi ta thng dng nhng bn g c
Trang 25
khc ch, nn vic khc bn g c coi nh mt b mn

rt hu ch. Tr con chng ti khng c g m lng ph.
G rt t v c mang n t n . G Ty Tng rt
dai, kh ct v th khng ph hp. Chng ti s dng loi
vt liu mm ca Xte-a-tit, n c th ct c d dng
bng dao. i khi chng ti s dng phomat b yak
hng!
C mt phn trong chng trnh hc m ti khng bao gi
qun l lp li nhng iu Rn tn gio. Chng ti phi
c nhng iu Rn ny khi vo lp v lp li mt ln na
trc khi ri khi lp vo gi tan hc. l:
Hy ly n bo n, ly c bo c
ng n hip nhng k hin lnh
Hy sing c cc kinh in v gio l
Hy gip k ng loi
Lut php khc nghit i vi k giu sang
dy h s thng cm v s cng bng
Lut php khoan hng i vi k ngho hn an i
h
Hy tr dt nghip qu n nn cng sm cng tt
cho chng ti khng th no qun, nhng iu Rn
c vit trn nhng tm bng ng trn bn vch tng
ca lp hc.
Tuy nhin, cuc i hng ngy ca chng ti khng phi
hon ton dnh cho s hc v s sng khc kh. Chng ti
cng lao mnh vo nhng cuc chi in kinh, th dc mt
cch hng say ngoi gi hc. Nhng mn th dc ny c
Trang 26
t ra to cho chng ti mt th xc cng trng c th

chu ng kh hu v cng gt gao ca x Ty Tng. x
ny, vo lc gia tra ma h nhit ln rt cao v ban
m c th xung thp di khng . Vo ma ng, thi
tit cn lnh hn th rt nhiu.
Bn cung, mt mn th dc rt tt lm n nang bp tht
v tp nhm ch mt cch chnh xc, l b mn m
chng ti rt thch. Cung n ca chng ti dng u lm
bng g mun nhp cng t n ; ngi ta ch to nhng
ci n bng g bn x. L Pht t chn chnh, chng ti
khng bao gi bn cc loi th vt. tp bn cung, chng
ti dng nhng ci bia di ng, m nhng k gia n np
ch khut cm dy ko ln hoc h xung bt thn m
khng cho chng ti hay. Phn nhiu nhng bn hu ca
ti c th bn trng ch trong khi h si nga nh bay. V
phn ti, tri li, ti khng th ngi vng trn lng nga
c lu nh th!
Nhy xa li l vn khc. Mn th thao ny khng c
nga ti phi bn tm. Chng ti chy nhanh ht mc c
th, mang theo mt cy so di nm mt, sau khi tc t
mc ti a, chng ti chng so nhy vt xa. Ti
thng ni rng nhng ngi khc b mc kt trn lng
nga lu n ni h khng c sc mnh i chn, nhng
ti, ngi thng xuyn phi s dng i chn ca mnh,
thc s c th nhy so. N qu l cch tt bng qua
sui, v rt thch th khi nhn nhng ngi ang c gng
theo sau ti lao xung nc, ngi n ni tip ngi kia.
Mt tr chi tiu khin khc l i c kheo. Chng ti dng
hai cy c khu, ging nh hai cy nng g nhng rt di,
c bn p x hai chn vo , v sau khi ngy trang
lm nhng ngi khng l, chng ti thng xp chin vi
Trang 27
nhau trong nhng cuc u sc d k, k thua l k b t

ng trc nht. C kheo do chng ti t lm, chng ti
khng ch ln xung quanh ti cc ca hng gn nht v
mua nhng th nh vy. Chng ti phi s dng ht kh
nng ca mnh thuyt phc ngi coi kho thng l
ngi qun gia sao cho chng ti c th xin c nhng
mnh g ph hp, th va phi, v khng c c hc mt
g. Sau , chng ti phi kim c nhng mu g nm
ph hp nht lm ch chn. V g rt khan him
khng c lng ph, chng ti phi ch c hi thun tin
v hi xin vo thi im thch hp nht.
Tr chi cu dnh cho cc c gi v nhng ngi ph
n tr. Mt mu g c l c lm cnh trn, v nhi
lng vo trong. Qu cu lng c gi trong khng trung
bng cch s dng i chn. Cc c gi s nng vy ln
va cao c th chn d dng v ch c dng
chn, nu chm tay l b loi. Mt c gi nhanh nhn c th
gi qu cu trong khng trung n mi pht.
Nhng Ty Tng nht l vng ngoi th Lhassa,
tr chi thnh hnh nht l mn th diu, m ngi ta c
th gi l mn th dc ca dn tc. Chng ti ch c th
chi diu vo nhng ma nht nh. Nhiu nm v trc,
ngi ta nhn thy rng th diu trn nhng vng ni cao
gy nn nhng trn ma l, khi ngi ta ngh rng c
l cc v thn ma ni gin, nn dn chng ch c
php chi diu vo ma thu, tc l ma tnh ro Ty
Tng. C nhng ngy nht nh, ngi ta gi im lng
khng ku to cc min ni, v ting vang ca h gy nn
mt s chuyn ng qu mau ca nhng m my m m
thp t n bay qua, do m c th dn n nhng
trn ma l bt ng.
Trang 28
Ngy u ma thu, mt con diu u tin c phng ln

t nc in Potala. Trong vi pht, nhng con diu khc
mi hnh thc, ln nh c v cc mu sc, lin xut
hin trn nn tri Lhassa, trn chng bay ln nhy
nht theo chiu gi thi mnh.
Ti rt say m cuc chi ny v lun lun sp t cch no
con diu ca mnh l mt trong nhng con bay ln
u tin. Mi a tr con u t tay ch to con diu ca
mnh, thng l vi mt ci sn bng tre c bc pha
ngoi bng mt th hng t rt p. Chng ti lm diu
bng nhng vt liu ho hng, v danh d ca gia nh
cng c lin h trong cuc chi ny. Sau khi ci sn bng
g nh ci hp c ch to xong, chng ti gn vo
u, hai cnh v ui mt con rng c hnh dng d tn.
Cuc chin u bng diu din ra mt cch v cng si
ni, khi y, chng ti c gng h nhng con diu ca ch
th. thc hin iu , chng ti gn nhng mnh chai
trn diu ca mnh v ngm si dy diu trong mt th keo
trn vi bt thy tinh nghin nt; sau , chng ti ch cn
phng diu ln ct t si dy ca cc ch th v bt
ly con diu ca h.
i khi, lc tri ti chng ti ln th diu ln tri sau khi
ct cht nhng ci n nh thp bng b vo bn trong
ci sn g, ch u rng. i mt rng lin phng ra
nhng tia la v mnh rng lng lnh mun mu nghn
sc, ni bt trn khng trung gia nn tri khuya u m.
Chng ti c bit thch cuc chi ny khi c nhng on
thng bun ln ch hng trn lng nhng con Yak t
vng Lhodzong n th Lhassa. Vi s ngy th ca
con tr, chng ti ngh rng ngi thng bun "Dt nt"
cc vng qu ho lnh chc cha bao gi nghe ni n
Trang 29
nhng pht minh dim o tn k nh nhng con diu ca

chng ti. Vy nn chng ti quyt nh gy cho h mt
phen s st kinh hong nn thn.
Mt trong nhng pht minh khc na ca chng ti l gn
trong mnh con diu ba loi v c khc nhau, v t cch
no cho gi thi vo lm cc v c pht ra nhng ting
h kinh hn. Khi th diu ln tri, con rng la un khc
mun mu pht ra nhng ting r rng rn trong m
khuya, v chng ti hy vng rng n s gy cho cc tay
thng bun n t cc tnh l xa xi s s st m h s
nh sut i khng qun.
Mc d lc ti khng bit chi diu c ch cho ti trong
cuc sng sau ny khi ti thc s bay trn chng. By gi
n ch l mt tr chi, mc d rt li cun ti. Chng ti c
mt tr chi c th l rt nguy him: chng ti lm nhng
chic diu ln khong ba mt vung vi i cnh nh ra
t hai bn. Chng ti thng t nhng chic diu ny trn
mt t gn con sng ni c gi la mnh ln trn khng.
Chng ti ci nhng con nga vi mt u dy diu buc
vng quanh eo, v sau chng ti phi nc i, nhanh ht
mc c th. Chic diu ny ln ri bay ln trn khng mi
lc mt cao hn cho ti khi n gp lung gi c bit ny
la ln. S c mt c git v ngi ci s c nhc
thng ln khi lng nga, c l ln cao n hn ba mt
trong khng trung v lc l xung dn mt t. Mt vi k
khn kh gn nh b x lm hai nu h qun khng rt
chn khi bn p nga, nhng ti, cha bao gi gii ci
nga, lun lun c th b ng khi lng nga, v c nhc
bng ln l mt nim vui sng. Ti, k thch phiu lu
mo him ngu ngc, thy rng nu ti git chic dy ng
vo thi im c nhc ln cao th ti c th bay ln cao
Trang 30
hn, v xa hn, c git mnh khn ngoan s lm cho ti

ko di chuyn bay thm vi giy.
C mt ln ti git dy mnh qu, cng lc gi y mnh
khin ti bay n tn nc nh mi bng ca mt ngi
nng dn m trn ang ct gi nhin liu cho ma ng.
Nhng ngi nng dn Ty Tng sng trong nhng ngi
nh mi bng c mt lan can nh, ni ct gi phn b
yak c sy kh dng lm nhin liu. Ngi nh c
bit ny c lm bng gch bn kh thay v a phn lm
bng , khng c c ng khi m ch l mt l hng trn
mi dng x khi t ngn la bn di. S xut hin t
ngt ca ti mt u dy thng lm ht tung nhin liu
v v ti b ko l qua mi nh, li theo hu ht nhin liu
qua ci l hng xung nhng con ngi bt hnh bn di.
Ti khng c a chung. S xut hin ca ti, d l qua
ci l hng , c n cho vi nhng ting ch sa
khng khip, v sau l trn n ca ch nh ang gin
d, ti b li ti trc cha ti nhn c mt liu
thuc iu chnh na. m ti phi nm sp mt!
Ngy hm sau ti c mt cng vic kh chu l i n cc
chung b v thu nht phn b yak mang ti nh ngi
nng dn hm trc v a ln mi nh, mt cng vic rt
kh nhc, v lc ti cn cha n su tui. Nhng mi
ngi rt hi lng, tr ti; nhng a tr khc c trn
ci tha th, ngi nng dn y by gi c nhiu gp i
nhin liu, v cha ti chng minh rng ng l mt ngi
nghim khc. Cn ti? Ti phi ng sp trong m tip
theo, v ti khng cn ly lm bun phin vi vic ci
nga na!
Ty Tng khng phi l x c th dung np nhng ngi
Trang 31
c th cht yu ui. Th Lhassa vo mt vng cao

nguyn bn ngn thc cao hn mt bin, c mt thi tit
rt chnh lch gia cc nng v cc lnh. Nhng vng cao
hn li c mt kh hu gt gao hn na. Nhng ngi c
th cht yu ui c th lm lin ly n s sng ca k
khc. Chnh bi l , ch khng phi do s tn c, m s
gio dc thiu nhi tht l v cng khc kh nh k trn.
nhng vng sn cc, ngi ta em ngm nhng a tr
s sinh di sui nc lnh v xem chng c sc chu
ng do dai hay khng, c quyn sng
nh mi ngi. Ti thng thy nhng
ngi i diu hnh n mt ngn sui,
mt vng ni non chiu cao trn su ngn
thc. n b sui, on ngi dng li,
mt b lo bng a tr s sinh trn tay, ri
c gia nh gm cha, m v thn quyn a
tr ngi vy chung quanh b. Khi ngi ta
lt ht o qun a tr, b lo bn ngm
thn mnh a b s sinh di nc sui,
ch cn thy ci u nh ln khi mt nc. Di nc
sui lnh but, thn mnh a tr tr nn au, ri xanh
gin, nhng ting ku ca n im bt, n khng cn ku
la phn i na. N c v cht lm, nhng b lo tng
kinh nghim nhiu v vic ny bn rt n ln khi mt
nc, lau chi kh ro v mc qun o li cho a b. N
sng li chng? l cc thn linh quyt nh nh th.
Nu n cht, th li cng hay v n khi phi chu nhng
s kh au v sau ny ca cuc i trn th! Ngi ta
khng th lm g khc hn di mt kh hu gt gao nh
Ty Tng. Khng nn c nhng k bnh hon, yu ui
mt x m mi phng tin cu tr y t u thiu thn:
Trang 32
Th vi a b s sinh cht cn hay hn.

Khi anh ti qua i, th ti cn phi xc tin vic mt cch
ro rit hn. Tht vy, vo nm ln by tui, ti phi bt
u chun b tng lai. Ti s i theo con ng no v
chn la nghnh hot ng no? iu s do cc nh
chim tinh quyt nh. Ty Tng, bt c vic g ln nh,
t vic mua mt con Yak n vic chn mt ngh nghip,
u do s quyt on ca cc nh chim tinh. Trc ngy
sinh nht nm ti ln by, m ti m mt cuc tip tn
khng l, trong dp nhng quan khch gm cc nh qu
tc v cc chc vin cao cp trong Chnh ph c mi
tham d nghe nhng li tin tri ca cc nh chim tinh.
M ti l mt mnh ph m ang, vi mt vc vc
phng phi, mt gng mt trn v tc en huyn. Nhng
ph n Ty Tng bi u theo mt kiu rt m thut v ci
trn mi tc mt chic lc g. Nhng chic lc g ny
thng sn mi mu thm, c cn nhng ht qu,
cm thch hoc san h, l nhng m phm lm rt kho
lo. Khi c ci trn mt mi tc en huyn c sc du
bng long, nhng lc sn mi to nn mt v p rt
thanh lch.
Nhng o di Ty Tng c nhng mu sc rt vui mt m
ni bt nht l mu , mu lc v mu vng. Thng ngy
cc b ni tr eo pha trc ngc mt mnh vi trn vi
mt ci vt ngang khc mu, nhng mu sc c chn
cho tip vi nhau mt cch m thut. H eo nhng chic
bng tai m kch thc ln nh ty ni giai cp ca h
trong x hi. M ti, xut thn t mt gia nh quyn qu,
eo nhng chic bng tai di trn mui lm phn ty.
Ngi Ty Tng ch trng mt s bnh ng tuyt i
Trang 33
gia nam v n. Nhng v vn coi sc ni tr gia nh,

m ti khng phi ch bng lng vi s bnh ng. Vi mt
ch c ti v mt quyn hnh tuyt i, m ti ng tr
trong gia nh nh mt nh vua, m ti bit m ti mun g
v khi mun g m ti phi c ci .
Trong s nhn nhp xn xao nhn dp chun b cuc tip
tn, m ti mi tht s l c t dng v. No l t chc,
phi ra lnh, son tho k hoch "ln t" nhng k lng
ging. M ti t ra rt thng tho v trong nhiu chuyn du
hnh theo cha ti sang n , Bc Kinh v Thng Hi,
m ti thu thp c hng khi nhng sng kin nc
ngoi.
Khi ngy tip tn nh, nhng s si nh th k vit
thip mi trn mt loi giy dy, lm bng tay, ch c
dng trong nhng dp giao t ti quan trng. Mi thip mi
ba mi phn b ngang trn su mi phn b di v c
ng trin son ca ngi gia trng. M ti cng ng
trin son ring ca mnh vo v ngi thuc v dng di
qu phi. Ngoi ra li cn mt ci trin chung cho c gia
nh, tc l c tt c ba ci trin son ng trn thip mi,
lm cho n tr nn mt bn vn kin tht l trnh trng.
Ngh n vic mnh l nguyn nhn cho tt c nhng l
nghi trnh trng ti thy rng mnh. Ti khng bit rng
tm quan trng ca ti tht ra ch l ph thuc vo mt tp
qun x hi. Nu ngi ta ni cho ti bit rng cuc tip
tn long trng ny s em nhiu vinh d cho cha m ti, th
ti s khng hiu g c. Bi vy, ti vn nm np lo s.
Nhng s gi em th c c bit thu dng trong dp
ny em cc thip mi n cc quan khch. Mi ngi
u ci mt con tun m v cm ni tay mt ci gy ngn
c khe h mt u xp ci thip mi vo , ngoi
Trang 34
bao c in nhng ph hiu chnh thc ca gia nh chng

ti.
Khi cc s gi sn sng ln ng th trong sn nh
chng ti din ra mt cnh tng no ng khn t. Cc
gia n ku gi nhau n khan c c hng, nga h vang tai,
nhng con ch ngao en ln sa m ln nh in. Sau chu
ru bia cui cng, nhng chng k m t mnh ly cc
xung bn, trong khi nhng cnh cng nng n m ra
vi nhng ting ng m v on k m va phng nga
phi nc i, va ht vang tai nghe tht rng rn.
Nu h mang nhng bc th tn vit tay th ng thi cc
s gi cng chuyn t lun mt thng ip truyn khu,
m ni dung c th hon ton khc hn. Hi thi xa,
nhng tay cn , cng o thng phc kch cc s gi
em th gia ng ri ngy trang v dng nhng bc
thng ip tn cng mt ngi nh khng phng th
hay mt on thng bun chng hn. T , ngi ta
thng c vit nhng th tn gi gi by v d bn
cp n nhng ch c phc binh v tiu dit chng. Th
tc c truyn v vic gi i mt lt hai thng ip, mt
vit tay v mt truyn khu, l mt di sn ca qu kh.
Du cho thi i ny, ngi ta cng c khi gi i hai
thng ip song i nh th; trong trng hp th ch c
thng ip truyn khu mi c gi tr.
Trong nh ti tht l no nhit tng bng! Nhng vch v
trn nh c pht ln mt lp sn mi, nhng sn g
c nh bng trn tru n ni i phi coi chng ko
trt ng. Nhng bn th c lau chi v sn pht li
sch bng. Mt s ln nhng ngn n mi thp bng b
c em ra s dng; c nhng ngn n bng vng v
nhng ngn n khc bng bc, nhng c thy u lau chi
Trang 35
bng long n ni khng th phn bit c na. M ti

v ngi qun gia khng ngt chy ti chy lui trong nh,
ch trch, sa i ch ny, dn dp sp t ch kia v ra
lnh cho nhng k gia n lm vic khng ngng tay. Cha
m ti c trn nm chc ngi n bc gip vic nh v c
mt s khc c thu dng thm trong vic tip tn.
Khng mt ngi no l nhn ri v tt c u lm vic
mt cch hng hi. Sn nh cng c qut dn, lau chi
cho n khi nhng tng chiu sng ngi nh mi va
em ng v. lm cho sn nh c v lng ly,
nhng ch trng gia cc phin cng c t thm
mt lp mu. Khi mi vic u xong xui, m ti t tp tt
c gia nhn v ra lnh cho h hy mc ng phc tm tt,
chnh t.
Trong nh bp, c s hot ng ro rit ngy m chun
b y cc cao lng m v i khch. X Ty Tng
l mt ci t lnh thin nhin, vt thc mt khi nu
nng xong, c th dnh rt lu m khng h hoi, v
thi tit lnh v kh ro. Du cho khi tit tri nng bc,
bu khng kh kh ro cng gi cho cc thc n khng h.
Nh , tht c th dnh sut nm m vn ti, cn la
m c th dnh sut nhiu th k.
V ngi Pht t gi gii khng st sinh, nn ngi ta ch
n tht nhng con th v ri ro b ng cht trong khe ni,
hoc cht bi cc tai nn khc.
Nh bp ca gia nh ti c tr sn nhiu loi tht ny.
Ty Tng cng c nhng ngi lm ngh t, bn tht
nhng nhng gia nh Pht t chnh thng khng giao tip
vi hng ngi ny, v h thuc v mt giai cp h tin,
"Bt kh tip xc".
Trang 36
M ti quyt nh tip tn theo mt li va khc thng

va linh nh trng th, v i khch mt mn c bit l
mn mt hoa quyn. Vi tun l trc, nhng k gia n
nh ti ci nga n tn trin ni Tuyt Sn l ni c
nhng loi hoa p nht. Ty Tng, hoa quyn mc
rt ln v c rt nhiu loi thuc cc mu sc v hng
thm. Ngi ta chn nhng hoa cha n hn v em v
ra sch mt cch rt cn thn. Tht vy, nu mt ci hoa
hi nt mt cht l lm cho mt b hng. K , mi hoa
c ngm trong mt ci bn thy tinh ln cha y
nc v mt ong, ri y tht cht cho kn gi. Mi
ngy v lin tip trong nhiu tun, bn hoa c em phi
nng v xoay tr tng k hn cho tt c cc phn ca
hoa u c hng nh nng cn thit. Hoa trong bn n
ln t t v thm nhun cht nc pha mt ong. C ngi
thch em phi gi vi ngy trc khi n cho hoa c
kh v hi gin, m vn khng mt hng v hay sc ti
ca n. H cng rc ng ln cc cnh hoa cho n c
v m tuyt ging nh thin nhin. Tt c nhng ph tn
lm mn mt hoa ny lm cho cha ti nhn nh, cn
nhn. Ngi ni: "Vi ci gi tin mua nhng bng hoa
p ny, chng ta c th mua su con Yak m cng vi
mt by Yak con." M ti p vi mt ging y n tnh,
"ng ng ng ngn. Cuc tip tn ca chng ta nht nh
phi thnh cng, v du sao chng na, nhng ph tn ny
l phn vic ni tr ca ti".
Mn vi c nhp cng t Trung Hoa l mt mn m v khc,
m ngi ta dng nu canh. C ngi ni rng mn
canh vi c l mn tuyt nh ca ngh thut lm bp.
Ring ti, ti nhn thy mn y rt d, v tht l mt cc
hnh khi ti bt buc phi n mn vi c. C mp c ch
Trang 37
n x Ty Tng trong mt trng thi m ngi ta khng

cn nhn ra n c na! Ta c th ni mt cch n ha l
n hi km ti", iu ny c ngi li cho rng lm cho
vi c cng tr nn ngon hn.
Mn mng tre non, cng nhp cng t Trung Hoa, l mn
n rt ngon, l mn ti thch nht. C nhiu cch nu
mng, nhng ti thch nht l n sng vi mt cht mui.
Ti lun lun chn nhng bp mng vng v xanh n
ring, v bi nhiu khc mng trong bp b ngt t
u trc khi em ln soong cho. Ngi u bp c v
nghi ng ti, nhng y khng c bng c. Tht ng tic, v
chnh y cng thch n bp mng sng!
Ty Tng, nu bp l cng vic ca n ng, ph n
cng lm bp nhng h rt vng v v khng chu ci tin.
n ng c sng to v chu kh hn, bi h nu n rt
thin ngh. Ring v mn qut dn v ngi l i mch, th
ph n chim gii qun qun, v l tt nhin h cng rt
gii v vi mn khc na. Nhng nht nh l khng, nu
ni v vic lm mn tsampa.
Mn tsampa l mn n cn bn ca ngi Ty Tng. Nhiu
ngi Ty Tng quanh nm ngy thng ch sng bng mn
tsampa v tr n sut i. Mn tsampa lm bng la mch
nha sy kh cho n khi n tr thnh gin v c mt mu
vng sm. Nhng ht la mch nha khi mi c gi,
v tn thnh bt, bt ny li c nng ln ln na v t
trong mt ci chn, ri ngi ta vo tr nng trn vi
b con Yak, mt loi b lng di. K ngi ta trn cho
u cho n ng c li thnh mt th bnh v cho
thm mui, cht hn the v b con Yak ty s thch tng
ngi. Th bnh gi l tsampa, c th cun trn li v
ct thnh tng khoanh, ri dn ra n. Mn tsampa l
Trang 38
mn n thng thng ca hng ngi bnh dn, n c

cht b bo cho ngi dn Ty Tng c th sng di
mi kh hu v trong mi hon cnh.
Mt nhm gia n lm mn tsampa, mt nhm khc lm b
theo mt phng php c bit ca dn bn x. Nhng ci
bao ln bng da tru, b mt c lng trn vo trong, b tri
ln ngc ra ngoi, c dng lm dng c nh sa.
Ngi ta trong cc bao da y sa con Yak hay sa
d. trnh khi b hao ht, phn trn cc bao da c
tm v xp li ri may li tht chc. K , nhng bao da
ng sa mi c nhi tht mnh cho n khi sa tr
thnh cht b. nh sa bng phng php ny, ngi
ta dng mt ch c nh ln nhng tng b cao chng ba
mi phn. Sau khi y sa v bao, ngi ta mi
bung nhng bao cho ri xung cc m , vic ny gi
l "nh sa". Chng mi k gia n lm cng vic ny
trong nhiu gi lin tip. H va ht mt hi th vo va
gi cc bao da ln cao, v bung cc bao da cho ri xung
nhng m vi mt ting ng m du "uch". i khi
mt bao da qu c hoc do ngi nh sa qu vng v,
thnh lnh n bung ra. Ti cn nh mt gia nhn nh ti rt
khe mnh lc lng, y thng hay khoe khoang sc vc
ca mnh. Y lm vic nhanh gp i k khc, v s c gng
lm gn c y ni vng ln. Mt ngy n, c ngi ni vi
y:
- "Anh Timon, chc anh gi ri, v by gi anh lm vic
khng nhanh bng khi trc."
Ht ln mt ting gin d, Timon bn nm ly pha trn
mt bao da, gi ln cao vi hai cnh tay khe mnh
bung cho n ri xung. Nhng sc mnh ca y phn
ngc li y, trong khi y cn nm ci ming bao da th phn
Trang 39
di l xung v rt xung nhng m . Mt cy ct

b hy cn hi lng vt ra v vng trng ngay vo gia
mt Timon, y "lnh " tt c vo ming, vo mt, vo
mi, vo tai, vo tc. Nm chc n su chc lt b chy
tun xung dc theo thn mnh y v bao ph y bng mt
cht nhn mu vng.
Nghe ting ng, m ti hi h chy vo. l ln u tin
trong i m ti thy m ti ng sng nhn trong im lng.
C l m ti tc gin v thy nhng by nhiu b b hy
hoi chng? Hay m ti ang lo ngi cho thng ngc ang
b ngt th? D rng th no, m ti bn nm ly ci bao da
rch bng v p mt ci ln u y. Chng Timon v
phc bn trt ng xung t nm sng st trn mt ci
ao... b!
Nhng gia n vng v nh Timon c th lm hy hoi mt
nhiu b. Ch hi cu th mt cht trong khi bung tay cho
ci bao ri xung l nhng si lng lin tch ri ra khi da
v ln ln vi cht sa. Lm ly hai hay hai chc si lng
trong cht b lm xong, l mt iu rt thng thng,
nhng nu li thy c c chm lng trong th y l mt
iu rt d. Cht b b h hoi c ct ring mt ni
dng t n, hoc b th cho nhng k n my, h s
nu li v lc sch bng mt ming gi c dng n ln.
S l sai st trong vic chun b nu nng nu khng
ni n ngi n xin. Nu ch nh mun nhng ngi
hng xm bit gia nh mnh sng mc cao nh th no,
h s chun b thc phm thc s tt v cho ngi n xin
n trc nh l nhng sai st. Rt hi lng, nhng qu
ng c cho n ung y ny sau s i lang
thang n nhng nh khc ni h n ngon nh th no.
Nhng ngi hng xm s hng ng bng cch nhn nhn
Trang 40
rng nhng ngi n xin c mt ba n rt tt.

C nhiu iu ni v cuc sng ca nhng ngi n xin
Ty Tng. H khng bao gi mun bng cch s dng
mnh li nh ngh c th sng cc k tt. Khng c
g l h thn trong vic n xin hu ht cc nc phng
ng. Nhiu tu s i n xin t ngi cha ny n ngi cha
khc. Vic n xin c ghi nhn l thc t v khng ti t
hn cht no vic quyn gp cho mc ch t thin cc
nc khc. Nhng ngi nui n nh s ang trn ng
c coi l lm c mt vic tt. Nhng ngi n xin
cng vy; h c nhng chun mc o c ca mnh. Nu
mt ngi cho ngi n xin, th ngi n xin s
ngoi v khng tr li xin ngi ln na trong mt thi
gian nht nh.
Hai tu s n trong nh ca chng ti cng tham gia vo
cng vic chun b cho s kin sp ti. H n bn xc cc
con vt ni cha thc phm v cu nguyn cho linh hn
ca nhng con vt c tr trong thn xc ny. Chng ti
c nim tin rng nu mt con vt b git, thm v tai nn, v
b n tht, th con ngi s n con vt . Mn n c
tr bng cch c tu s cu nguyn bn trn c th con vt
vi mong mun rng con vt s u thai vo tnh trng tin
ha cao hn trong cuc sng tip theo trn tri t ny.
Trong cc lt ma vin Ty Tng v cc n th, mt s tu
s dnh ton b thi gian ca h cu nguyn cho ng
vt. Cc tu s ca chng ti c nhim v cu nguyn cho
nhng con nga, trc khi chng ln ng i hnh trnh
di, nhng li cu nguyn trnh cho chng khng b mt
mi qu. Theo , nhng con nga ca chng ti khng
bao gi lm vic hai ngy lin nhau. Nu n b ci trong
mt ngy, th n phi c ngh ngi vo ngy hm sau.
Trang 41
Quy tc ny c p dng cho ng vt lm vic. V

chng u bit iu . Nu tnh c mt con nga c
chn ci, m n li va b ci ngy hm trc ri, th
n ch ng yn v t chi khng di chuyn. Khi yn nga
c tho ra, n s quay i vi mt ci lc u nh
mun ni: Vng, ti rt vui v s bt cng c g
b! Nhng con la xu tnh hn. Chng s i cho n
khi chng c cht hng xong, v sau chng mi
nm xung v tm cch ln mnh ln hng ha.
Chng ti c ba con mo, v chng lun lun lm vic.
Mt con sng trong chung nga v thc hin s trng
pht cng rn i vi nhng con chut. Ngi ta phi rt
phng cho nhng con chut gi cho chng khng b
mo n tht. Mt con mo na sng trong bp. N gi v
hi ngc. M ca n v hong s sng ca tay lnh vin
chinh Younghusband vo nm 1904, nn n b sinh non
v l ch mo con duy nht sng st ca la sinh . Ph
hp vi s kin , n c t tn l Younghusband. Con
mo th ba l mt mnh ph ng tui v nghim trang rt
ng knh, sng cng vi chng ti. N l mt kiu mu v
trch nhim lm m, v lm ht sc mnh trng nom
l mo con, m bo chng khng b cht. Khi khng phi
dnh lu ti vai tr bo mu ca l mo con, n thng theo
sau m ti i t phng ny sang phng khc. N l mt con
mo nh mu en, v mc d rt thch n ngon, nhng n
trng nh mt b xng di ng. ng vt Ty Tng
khng phi l vt nui, nhng cng khng phi l k hu,
chng cng c mc ch hu ch, c nhng quyn li ging
nh con ngi. Theo Pht gio, tt c cc loi ng vt, tt
c cc sinh vt trong thc t u c linh hn, v c ti
sinh trn tri t theo nhng giai on tin ha lin tc.
Trang 42
Nhng th tr li cho thip

mi ca chng ti khng bao
lu n. Nhng ngi k
m phng nc i n ni,
tay vung ln nhng cy gy
nh c ch mt u c ng
nhng th tn. Khi ngi
qun gia mi bc ra
nghinh n s gi ca cc nh
qu tc. Sau khi rt bc thng
ip t trong gy ra, ngi s
gi cng tht ln mt thng
ip truyn khu, thm ch khng kp ly li hi th. K
, y sm xung trn hai u gi v ri mnh xung t
trong mt dn cnh rt kho lo, dng nhng t cho
mi ngi thy y x thn khng qun cng lao kh nhc
lm trn bn phn v n nh ti kp gi!
Trong nhng dp , nhng gia n nh ti thng vy
chung quanh y v ni: "Ti nghip thng nh! Y n tht l
mau! Tht l mt k cng hn hu! Chc hn l y chy
mau n mun ng tim. Tht l cao qu thay, mt tinh
thn phc v hng say nh th!"
Mt ngy n ti, nga ming xen vo cu chuyn v
ni: "y khng! Y khng c chy mau n mun ng
tim! Ti va thy y ngi ngh mt u lng gn y.
Chc y ngh ly sc chy mt on ng cui cng!"
S t nh bt buc ti phi b qua khng ni n ci cnh
tng vng v lng tng tip theo .
Sau cng, ngy i nht n, ci ngy m ti vn e ngi
bit bao, v ngi ta quyt nh cuc i tng lai m
khng cn hi kin ca ti. Nhng tia nng u tin ca
Trang 43
mt tri bnh minh va l dng t ng sau cc ngn ni xa

tn chn tri, th mt ngi gia n bc vo phng ti:
"Cu cha ng dy , cu Lobsang? Hay l cu gi v
ng? by gi ri, v chng ti c nhiu vic phi lm.
Thi, cu hy thc dy i!" ti b mn ra v ngi dy.
l ngy m con ng tng lai s rng m trc mt ti.
Ty Tng, tr con c gi bng tn cha m t cho khi
cn sng trong gia nh. Ti sinh vo ngy Th Ba, v th
Tuesday l tn ca ti. Sau , Lobsang l tn do cha m
ti t cho. Nhng khi mt a tr bc vo tu vin, n
nhn c mt tn khc, l php danh ca n. l
trng hp ca ti chng? Phi i nhng gi sp ti y
mi bit c. Ti ln by tui v mun tr nn mt
ngi cho th thuyn lnh nh trn sng Tsang Po,
cch su chc cy s. Nhng hy khoan, cn xem
li. Ti c tht s mun iu chng? Du sao, nhng
ngi cho u thuc giai cp di, v ca h u
lm bng da con Yak ng trn nhng ci khun bng g.
Ti, mt anh li ? Ti, mt ngi thuc gia cp h tin?
Khng. Khng phi vy. Ti mun tr nn mt nh chuyn
nghip v mn th diu. , phi y, th diu trn khng
trung, nhy t do nh khng kh, cn hn l ngi trong mt
chic cng bng da th, lm h nhn cch v tri theo
dng nc xoy mnh nguy him. Mt chuyn vin th
diu, l iu m ti mun lm, v ti s ch to nhng
con diu khng l vi nhng ci u to ln v i mt sng
rc nh la. Nhng hm nay, nhng gio s chim tinh s
c quyn quyt nh. C l ti ch i qu lu: Nay th
qu tr nhy qua ca s v chy trn. Cha ti chc s
cho ngi chy theo bt ti tr li. Du sao, ti l con nh
th gia vng tc v ti phi tun theo truyn thng. Bit
Trang 44
u cc nh chim tinh chng tin tri rng ti sinh ra i

lm mt chuyn vin th diu? Ti ch c th i ch v hy
vng.
Trang 45
CHNG II: LI TIN TRI

- Yulgye, anh bng ht tc ca ti!
Dng tay li, khng th u ti s si
nh mt ng si.
- Hy yn, Lobsang. Ci bn tc ca
cu phi c tht cho ngay v thoa b
cho lng bng, nu khng th b ln s
trng pht ti.
- Hy nh tay mt cht, Yulgye, anh vn c ti au qu!
- Khng sao u, ti phi lm gp mi c.
Ti ngi di t v mt k n l ph phng vi hai bn
tay chui mn, vn ci bn tc ti nh ngi ta vn ci
"Maniven" quay my xe hi! Sau cng ci bn tc ti tr
nn cng nh mt con yak b rt cng v sng ngi nh
nh trng rm trn mt h.
M ti bn rn quay cung nh cn lc, b di chuyn trong
nh mau l dng nh ngi c php phn thn nhiu
ch cng mt lc. C nhng ch th vo gi cht, nhng s
chun b cui cng, v rt nhiu li lng xng dng nh
mt mnh ph bn mi ci xun. Cha ti trn cnh no
nhit n o bng cch b mn v rt lui vo phng ring
ca mnh.
M ti quyt nh a chng ti n JoKang, ngi n ln
th Lhassa; hn l v m ti mun cho cuc l tip
tn c din ra trong mt bu khng kh tn gio. Vo lc
mi gi sng, mt ting cng vi ba m iu khc nhau
Trang 46
im gi tu hp. Chng ti tt c u ci nga, cha ti,

m ti, Yaso v ti cng vi ngi trong thn quyn sa
son ln ng. Chng ti noi theo con ng LingKhor,
v i vng quanh di chn in Potala, mt ta cung in
lu i nguy nga trng l ca c t Lai Lt Ma, mt
trm ba mi thc b cao v bn trm thc chiu di.
Sau khi i qua lng Sh, v i nga mt na gi trn ng
bng Kyi Chu, chng ti n trc ca n. Chung
quanh n l nhng ngi nh tr, ca tim v chung nga
i khch hng trong nhng m ngi hnh hng. T
ngy c dng ln trc y mi ba th k, ngi n Jo
Kang vn lun lun tip n khch hnh hng. Ngi n
c biu l nhng nt tn ph ca thi gian. Cc vin
tng di nn by ra nhng ng nt n su n
nhiu phn ty do nhng bc chn dm ln ca hng ngn
tn . Nhng tng thn bng vng ca nn tn gio Ty
Tng c xp thnh hng di dc theo cc vch tng.
Nhng mn li st dy v kin c gi gn nhng pho
tng ny i vi nhng tn m lng tham c th mnh
hn lng sng tn. Nhng tng thn ln nht phn nhiu
u trn ngp n qu na thn mnh vi hng ng ngc
qu v chu bo m nhng ngi sng tn cu xin n hu
thing ling t ln . Trn nhng chn n bng vng
khi, nhng ngn bch lp c thp thng xuyn, ta ra
nh sng khng bao gi tt t mi ba th k.
T nhng gc m u ca ngi n vng n tai chng ti
nhng ting chung ngn, ting cng, ting t v thi vang
tai. Chng ti noi theo con ng vng trc chnh in
theo nh truyn thng bt buc, v sau khi l bi xong,
chng ti bc ln trn nc bng ca ngi n. Ni y ch
c mt s t ngi c c quyn c ln. Cha ti, vi t
Trang 47
cch Bo Th ca Gio Hi, lun lun c mt ti y mi

khi n ving ngi n ny.
Tin y, ti xin ni s lc v nn chnh tr ca x Ty
Tng. ng u quc gia v Gio Hi l c t Lai Lt
Ma, tc gi l Pht Sng Ty Tng. Ngi va l v nguyn
th quc gia cm quyn chnh tr, va l nh lnh o tn
gio, va l v Thm Phn ti cao cm cn cn cng l ca
dn Ty Tng. Mi ngi dn bt c sang hn u c th
thnh cu n Ngi. Nu mt s khiu ni hay n thnh
nguyn c l do chnh ng, hoc trong trng hp c s
bt cng oan c, c t Lai Lt Ma s xt x tha
mn cc nguyn vng v san bng mi ni bt cng. Tht
khng phi l qu ng m ni rng tt c mi ngi,
khng tr mt ai, u yu mn v knh trng Ngi. Ngi l
v quc vng c quyn hnh tuyt i. Ngi s dng uy
quyn th lc ca Ngi v hnh phc ca dn chng, ch
khng bao gi v nhng mc ch ch k. Ngi tin on
s xm lng ca qun Trung Cng t nhiu nm v trc.
Ngi cng bit rng nn t do ca x Ty Tng tm thi s
tri qua mt thi k xung dc. V nhng l do m mt
s t ngi trong gii tu s c mt s th hun c bit,
nhng kin thc Huyn Mn m cc nh o s thi xa
gp nht t nhiu th k s khi phi b mai mt v m
chm trong qun lng.
Di quyn lnh o ca c t Lai Lt Ma c hai Hi
ng: Mt l Hi ng Tn Gio, gm c bn v cao tng
cp ng Lt Ma. Nhng v ny u chu trch nhim
trc ng Thm Thm (mt danh hiu khc ca c t
Lai Lt Ma. Ngi ta thng gi ngi l c Thi Tu,
ng Thm Thm Le Trs Profond, ng Khn Lng,
IInapprciable). v nhng vn lin quan n cc t
Trang 48
chc lt ma vin (lamaseries) v o vin trong x. Tt c

nhng vn tm linh v tn gio u phi qua tay cc v
y pht lc.
K l Hi ng Ni Cc, gm c bn v Tng Trng
trong s c ba v thuc thnh phn dn chnh v mt v
l tu s. Cc v ny nm quyn cai tr ton x v m trch
vic ha hp Quc Gia vo Gio Hi thnh mt khi duy
nht.
Hai vin chc chnh ph m ngi ta c th gi l cc v
Th Tng, lm "y vin lin lc" vi hai Hi ng trn,
v trnh nhng kin ca hai Hi ng ny ln cho
c t Lai Lt Ma. Hai v y ng mt vai tr quan trng
trong nhng phin hp rt him ca Quc Hi, gm nm
mi ngh vin i din cho cc gia nh qu tc v nhng
tu vin ln nht ca th Lhassa. Quc Hi ch nhm
trong nhng trng hp rt khn cp, nh hi nm 1904
khi c t Lai Lt Ma lu vong t nn sang Mng C
trc s xm lng ca qun i Anh. V im ny, tng
cn gii thch r rng s lu vong t nn ca c t Lai
Lt Ma khng c ngha l Ngi chy trn. Chin tranh x
Ty Tng c th v nh mt cuc chi c tng: Bn no
ng tng b bt th bn thua. c t Lai Lt Ma l v
Quc Vng ca x Ty Tng. Khng c ngi, th mi s
chin u u tr nn v ch: Ngi phi c n tr an ton
bo v s hp nht ca x s.
S ngh s Quc Hi c th ln n bn trm ngi khi no
nhng thn ho nhn s cc tnh tham d ng cc
phin nhm. C nm tnh: Th , nh thng c gi l
Lhasa, nm trong tnh U-Tsang. Shigatse cng trong mt
qun. Gartok l min ty ca Ty Tng, Chang pha bc
ca Ty Tng, trong khi Kham v Lho-dzong l cc tnh
Trang 49
min ng v nam tng ng.

Vi thi gian qua, c t Lai Lt Ma cng gia tng quyn
hnh ca Ngi v khng cn n s gip kin ca
nhng Hi ng hay ca Quc Hi na. X Ty Tng
cha bao gi c c mt s cai tr anh minh v sng sut
nh th.
T trn nc n nhn ra xa, l mt phong cnh v cng
ngon mc. Nm v pha ng l vng ng bng Lhassa
xanh ti, ri rc c nhng cm rng nh vi nhng dng
sui nh un khc, phn chiu nh nng mt tri nh
nhng con rn bc, trc khi chy vo sng Tsang P
cch su mi cy s. pha bc v nam, nhng dy
ni cao dng ln chm chm nh thnh quch bao bc
chung quanh cc vng thung lng v cao nguyn Ty
Tng, lm cho dn tc x ny sng bit lp hon ton vi
th gii bn ngoi. Nhiu lt ma vin c dng ln trn
cc trin ni. trn nhng ngn ni cao hn, c nhng
o vin nh nh ln mt cch nguy him trn nhng sn
ni cheo leo bn b vc thm. V pha ty, hai ngn ni
song i ca in Potala v tu vin Chakpori nh ln
ng xa. Gia hai ngn ni ny, cnh ca Ty Mn chiu
sng ngi trong nh sng bnh minh cn sng m lnh
lo. Mu sm ca nn tri cng ni bt ln mt cch d
thng, tng phn vi mu tuyt trng tinh bao ph cc
dy ni nh ln pha chn tri.
Trn u chng ti, nhng m my lt lt nh trong
khng gian. Trong thnh ph, gn bn, to Th Snh day
lng vo mt bc ca ngi n. S Ngn Kh st bn
cnh, cng vi nhng gian hng, ca tim v ch ba m
ngi ta c th mua mi th, thng vng h cm. Cch
khng xa, v pha ng, l mt tu vin ca n gii v
Trang 50
vng c tr ca m Cng.
Nhng khch hnh hng tp np trc ca n, mt
trong nhng ni thnh a ln nht ca Pht Gio. Chng
ti nghe ting ni chuyn khng ngt v nhng ting ng
n o ca cc tn hnh hng n t nhng vng xa xi
vi nhng l vt m h em cng dng vi hy vng
c n Trn ban n hu. C ngi em theo nhng con
th m h mua li l st sinh vi nhng s tin nh
nhoi khim tn ca h. Cu sng mt sinh vt du l
mt con th hay mt ngi, l mt nghip tt rt ln v
phng din tm linh.
Trong khi chng ti nhn xem nhng cnh tng c in
, chng ti nghe nhng ting kinh k ngn nga ca cc
s si, c nhng ging thm trm ca cc v s gi chen
ln vi nhng ging thanh, nh ca nhng ch tiu s c.
Ting trng v nhng ting kn cng tri dy vang tai.
Nhng s si khng bn rn cng vic, chy ti lui lng
xng khng ngt. Vi v mc o mu vng, nhng v khc
mc mu tm, nhng phn ng mc o trng mu lt
ca nhng "S si thng", mu hon kim v mu sm
dnh cho cc s si trong in Potala. Nhng ch tiu s
c v cc s si cnh binh mc o gi sm cng qua li
lng xng. Hu ht u c mt im chung: o ca h du
c hay mi, u l o c sa v tng ming nh ca c
Pht ngy xa.
Nhng s si c phn s trong in Potala mc mt chic
o vng ngn, khng tay, bn ngoi o di ca h. Mu
hong kim c coi nh mt mu linh thing Ty Tng
(n khng bao gi phai, bi n l mt mu tinh khit), v
l mu chnh thc ca c t Lai Lt Ma. Nhng s
Trang 51
si hay cc v Lt Ma cao cp hu cn bn ngoi, c quyn

mc o ngn mu vng ph ngoi o ca h.
T trn nc n Jokang chng ti i v pha in Potala th
thy c nhiu v o vng i qua li. Chng ti ngc mt
nhn ln th thy nhng ngn c tn gio pht ph trc
gi v nhng mi bu ca ngi n chiu lng lnh di
nh mt tri.
Nn tri thm trng tuyt p vi nhng ln my nh v
di, coi dng nh mt bc tranh v. Chng ti va ang
ngm cnh m cm thy say sa ngy ngt, th m ti
gin on ci giy pht huyn diu m ni:
- Thi ta i ko mt thi gi. Mnh phi v xem chng ko
bn gia n n lm h vic.
Chng ti bn ln nga tr v nh theo con ng
Lingkhor, mi bc chn nga vang trn mt ng l
cng a ti n gn, iu m ti gi l mt cuc "th
thch", nhng m ti th coi nh l ngy i Nht ca
mnh.
V n nh, m ti xem qua tt c mi vic mt ln cui
cng, v chng ti lin n ung mt ba no bng chun
b ch nhng g sp n. Tht vy, chng ti bit rng
trong nhng dp nh th, nhng quan khch c tht i
n ung no say, cn nhng ngi nh th phi lo tip i
m thi, ch khng c n ung g c.
Ting nhc trng vang rn bo hiu cc s si nhc cng
n, h lin c a vo khu vn pha sau nh. H c
mang theo nhng kn loa, kn ng, trng, t v, v eo
chp cha trn c. H va bc vo khu vn, va ni
chuyn huyn thuyn v gi em ru bia ung cho thm
Trang 52
ging ly hng. Nhng ting rt cht cha v ting thi

ic tai ca nhng kn loa, chim trn mt na gi: Cc s
si ang "ln dy" v th li nhng nhc kh ca h.
V quan khch u tin n, vi mt on ty tng ci
nga theo hu v cm nhng ngn c hiu bay pht ph
trc gi, gy nn nhng ting ng n o ngoi sn.
Nhng cng st m toang v cc gia n nh ti ng sp
hng hai bn ca vo nghinh tip nhng ngi mi n.
V qun gia cng vi hai ngi ph t ng km hai bn,
mi ngi cm ni tay hng t nhng khn chong c bng
la m ngi Ty Tng dng dng cho khch nh mt
cch cho hi theo phong tc bn s. C tt c tm loi
khn chong dng cho cc v khch ty chc v hay cp
bc cao thp, v ngi ta phi bit dng ci no cho thch
hp ko mang li bt knh. c t Lai Lt Ma ch ban
cho v thu nhn nhng khn chong thng ho hng.
Nhng khn chong ny tn gi l Khata, v y l nghi
thc dng biu: Nu ngi gia trng c cp bc ngang
hng vi khch, th y ng tht li pha sau, v a hai
tay thng ti trc. Ngi khch cng lm y nh vy. K
, ngi gia trng vi cho v t ci khn chong ln
hai cm tay ca v qu khch, ngi ny cng p l, ri
g hai cm tay ra, cm ly khn chong tr qua ln li
ni tay t ra mnh chp nhn mn qu biu, v giao ci
khn cho mt ngi hu cn.
Nu ngi biu khn l ngi ng cp rt thp, th y qu
xung, le li ra cho (nghi thc ny tng ng vi c
ch ng nn cho ca ngi phng Ty) v t ci khn
chong di chn khch, k khch p l bng cch t
ci khn chong ring ca mnh vng quanh c ngi gia
trng.
Trang 53
Ty Tng, mi qu biu u c km theo mt ci khn

chong tng ng, hoc nhng th khen tng hay vn bng
tng l cng vy. Nhng khn chong ca chnh ph mu
vng, cn nhng khn chong khc mu trng. Nu c
t Lai Lt Ma mun ban mt danh d ln lao cho mt
ngi no, ngi t ni c ngi y mt khn chong ct
bng mt si ch t c ba vng. V nu trong khi
ngi a hai bn tay ra, lng bn tay lt nga ln tri, th
l mt ci danh d rt c bit! Tht vy, ngi Ty
Tng tin chc rng qu kh v tng lai u c ghi trn
nhng ng ch trong lng bn tay. c t Lai Lt Ma,
bng cch lt nga hai bn tay ca Ngi, t lng u i v
thin cm m nht. V sau, ti c Ngi ban cho ci
danh d hai ln.
y ni v ngi qun gia ng tip n khch trc ca
vi hai ngi ph t hai bn. Y cho khch v nhn khn
chong ca khch ri a qua cho ngi ph t ng bn
t. Trong khi ngi ph t ng bn hu a cho y mt
khn chong thch nghi m y t ln cm tay hay ln c
ca ngi khch, ty theo cp bc tng xng. Tt c
nhng khn chong ny u c s dng li rt nhiu ln.
V qun gia v hai ngi ph t mi lc cng thm bn rn,
v quan khch n mi lc cng ng. Du cho h n t
nhng trang tri lng ging, t thnh ph Lhassa, hay t
nhng vng ngoi , nhng on k m ty tng ca h
lun lun n bng Lingkhor, ri i vo con ng nh
thuc a phn ca gia tc chng ti, di bng mt ca
in Potala. Nhng b mnh ph phu nhn phi i bng
nga trong nhiu gi, dng mt ci mt n bng da che
mt cho khi b nhng ngn gi lc c qun y ct bi.
Trn cc mt n y thng c phc ha nhng nt chn
Trang 54
dung ca v ch nhn. Khi n ni, cc b mi lt mt n

ra v ng thi ci lun ci o ti bng da con Yak. Nhng
bc chn dung y lun lun lm ti thch th: Cc b cng
gi v xu, th nhng bc chn dung v trn mt n li
cng tr v p!
Mt s hot ng tp np din ra trong nh ti. Nhng gia
n khng ngt em ra nhng tm nm cho khch ngi.
Ty Tng ngi ta khng ngi trn gh, m ngi trn tm
nm mt thc vung v dy hai mi phn. Ban
m, ngi ta ghp nhiu tm nm li lm ch ng, v
chng ti thy nm ngi trn nm thoi mi d chu hn l
ngi trn gh bnh hay nm trn ging.
Khi khch va n, h c mi dng tr pha b; v k

h c a vo phng n. Ti y, cc thc n dn
sn v khch c th n ung ty thch trong khi ch i
cuc tip tn tht s bt u. Bn mi v phu nhn thuc
gia nh quyn qu n cng vi nhng v qu b tm
phc ca h. Trong khi m ti ang tip n mt nhm cc
b mnh ph ny, th mt nhm cc b khc i do khp
Trang 55
ni trong nh, ngm nhn bn gh v thng thc tr gi

cc vt trang hong. Tht chng khc no mt cuc
"xm lng" v i: Cc b khch c mt khp ni, cc
hnh dng, cc mu sc, mi hng tui. C vi b
xut hin nhng ch bt ng nht v khng cht do d,
ct ting hi bn gia n gi tin ca mn ny, hay gi tr
ca mn vt khc. Ni tm li, cc b x s nh tt c mi
ngi n b khc trn th gii. cng l s thng tnh.
Ch Yaso ca ti ng nh trong mt b l phc mi toanh
v bi u theo kiu mi nht, hay t ra l ch ngh nh
vy. Ti th cho rng kiu tc ca ch tht l lng, nhng
ti lun lun vn c c ch trch nhng vic lm ca n
gii. Du sao, c iu chc chn l ngy hm ti thy
cc b c v t do xm lng mt cch c o.
lm cho cuc tip tn cng si ni nh m hn na,
nhng c gi kiu mu cng c mt trong hng quan
khch. Ty Tng, mt v phu nhn thuc dng sang phi
c rt nhiu y phc sang trng v n trang qu gi.
Nhng b y phc ny cn phi c trin lm vo nhng
dp giao t cng cng, nhng v ngi ta khng th lm
nh vy nu khng thay i y phc thng xuyn, nn
nhng c gi c hun luyn c bit, gi l "chng n, "
c dng lm kiu mu. Bi , nhng c chng n ny
khoc vo nhng b y phc v eo n trang ca m ti,
v va ngi len li trong m quan khch va ung nhng
chn tr pha b nhiu n ni m khng ht, trc khi i
thay b y phc khc v eo nhng n trang khc. Ln
ln trong hng quan khch, cc c y cng gip m ti
trong vai tr n ch nhn. Trong mt ngy, cc c "chng
n" c th thay i y phc v n trang n nm su ln.
Cc qu khch bn nam gii th ch nhiu hn n
Trang 56
nhng tr chi tiu khin trong vn. Ngi ta cho

mt on tr xic n gip vui. Ba ngi trong on
ny cm dng ng mt cy so cao nm thc, trn cht
ht c mt ngi na chng ngc u v gi thng bng
trn nh cy so. Khi , cy so b git ra thnh lnh v
ngi lm tr xic nh mnh ri xung t trn hai chn
nh mt con mo. Nhng a tr con nhn xem tr xic
ny bn r nhau ra mt ch vng bt chc. Chng tm
c mt cy so cao hai, ba thc v cm dng ng
ln. Mt a tr gan l nht tro ln. Nhng ka, khi y th
chng ngc u ln cy so, y mt thng bng v ri
xung nh mt tng ln u nhng a khc. Nhng
may thay, nhng a ny c mt ci s kh cng, v ngoi
ra nhng cc u to bng nhng qu trng vt, khng ai b
thng nng.
M ti xut hin trong khu vn, ngi hng dn mt
nhm cc b phu nhn mun xem cc tr biu din v nghe
nhc. iu ny khng kh, v cc s si nhc cng c
thi gi si m lng bng nhng chu ru bia di
do tha thch.
M ti n mc mt cch long trng c bit: o k m
"Bolero" ngn mu vng tm, trn mt ci "Jupe" bng n
mu sm di n gt chn. Nhng i ng rt cao bng
n trng tinh vi nhng gt thm v nhng si dy ng
rt p lm ni bt mu y phc mt cch rt m thut. Bn
trong chic o k m, m ti mc mt o lt bng la .
Ph bn ngoi l mt ci khn chong bng la thu vt
ngang trc ngc t vai bn mt qua hng bn tri v ct
li bn hng vi mt ci khoen bng vng khi. Ci khn
chong ny thng xung n tn lng, c mu thm
pha trn dy lng, v chuyn qua mu vng lt n mu
Trang 57
vng ngh rt m.
M ti eo trn c ba gi ba ct bng mt si dy vng,
m m ti khng lc no ri. Ba gi ba ny l nhng mn
qu ci ca m ti, hai gi l qu tng ca gia nh, v
gi th ba, mt danh d c bit, l qu tng ca c t
Lai Lt Ma. M ti cng eo n trang rt qu gi, v
Ty Tng nhng n trang ca mt v phu nhn nhiu
hay t ty cp ng ca h trong x hi. Bi , mt
ngi chng phi tng vng ngc cho v mi khi c
thng quan tin chc.
Phi mt nhiu ngy lm u tc ca m ti, vi tt c
mt trm l tm ln tc. S mt trm l tm l mt s linh
thing, v nhng ph n c nhiu tc c th kt thnh
by nhiu ln rt c hm m. u tc ca m ti chia
lm hai phn c mt ng ch gia, c kt li bi
mt ci mo bng cy t trn nh u nh mt ci nn.
Mo ny sn mu thm, c nhn kim cng chiu lng
lnh, cn vng v ngc thch. M ti eo mt i hoa tai
bng san h rt ln v nng n ni cho tri tai khi b
qu cng v c th t ra, ngi phi gi n li bng mt
si ch qun chung quanh vnh tai, v u si ch thng
xung gn ng ti dy lng. Ti ngm nhn m ti m
phi nhn nhn rng m ti rt p. Tuy nhin, vi i
bng tai nng nh th, m ti lm sao quay u li pha
sau?
Nhng quan khch i bch b do chi, va ngm cnh
trong cc khu vn va trm tr khen ngi. Nhiu ngi
ngi ring tng nhm trao i nhng cu chuyn vt.
Nht l cc b th khng l mt mt pht no m khng
ni chuyn ca ngi lng ging...
Trang 58
Nhng tht s, tt c u i ch n phn chnh ca bui

tip tn, k d cc mc khc trong chng trnh ch l mt
s chun b tinh thn a h n ci gi pht quan trng
khi cc nh o s chim tinh ni tin tri v bc ng
tng lai ca ti. Cuc i ti sau ny s ty thuc ni
quyt nh ca h.
Ngy sp tn, khi nh t dng ko di bng ca vn
vt v cy c trn mt t, cc quan khch u t ra u oi
i vi cc tr gip vui v tiu khin. Ba tic no say t
h trong mt trng thi th cm. Nhng k gia n mt mi
vn cn em thm thc n ln bn khi nhng da chn
cn, nhng sau cng mi ngi n ung no vi gi
khc tri qua. Nhng ngi lm tr xic gip vui cng bt
u cm thy mt mi, ht ngi n n ngi kia, h ln
ln rt lui, i vo nh bp ngh ngi v gi thm mt chu
ru bia cui cng.
Cc nhc cng vn cn sc din ti tn, thi kn loa, nh
chp cha v nh trng mt cch y hng khi. Trn
nhng tn cy to, loi chim s hi v ting ng n o
ri khi nhng t quen thuc ca chng.
Khng phi ch c chim l bit s st. Nhng con mo
cng bin mt dng v n np trong nhng ch kn o
t khi nhng quan khch u tin cng cc on ty tng
rm r n nh. Nhng con ch ngao en ln ca nh ti
cng m hi lng ting, gic ng khp m chng.
Chng n ung no bng n mc khng cn sc n
na.
Tri cng ti dn trong nhng khu vn. Mi hng thm
ngt xng ln t nhng bnh l hng khi trm nghi ngt.
Nhng khu vn ca cha ti ni ting khp x Ty Tng v
Trang 59
nhng k hoa d tho v nhng hn non b v i nhp

cng t Trung Hoa. C nhng cy l, cy to, cy m ln,
bn cnh nhng cy c th cao ln, trn tn cy c cm c
x bay pht ph di ngn gi nh ban chiu.
Cui cng, vng hng khut dng sau nhng dy ni
Tuyt Sn xa tt tn chn tri. Mt ngy chm dt. T
nhng lt ma vin vng n ting kn im gi khc tri
qua; hng trm ngn n b c thp sng khp ni,
trn cc cnh cy, di nhng mi nh, v c nhng ngn
n khc th lt nh trn mt nc m m ca ao sen
trong vn nh. Ch ny, c ngn n b kt trong cc l
sen chng khc no nhng chic tu b kt trn bi ct, v
ch kia, vi ngn n tri lnh nh phiu bt v ci c lao
ni nhng con hc s tr ng lc ban m.
Mt ting cng va im, mi ngi quay u nhn li:
Mt cuc din hnh t ng xa sp sa n gn. Trong khu
vn nh, dng sn mt ci lu rt ln, mn treo trng
r. Ca lu m rng, bn trong c t mt ci sn g v
bn ci n Ty Tng lm ch ngi.
on ngi din hnh bc n trc lu, do bn ngi
gia nhn ca nh ti cm uc dn ng. Theo sau h l
bn ngi nhc cng thi kn loa bng bc. K , cha ti,
m ti, bc ln sn g cng vi hai v trng lo, l
nhng bc gio s kim chc Thin Gim Quan, m
nhim vic tin tri cc iu ha phc ca quc gia.
Nhng v trng lo ny, xut x t vng Nechung, l
nhng nh chim tinh gii nht ca x Ty Tng. Nhng
li tin tri ca cc v nhiu ln t ra chnh xc v ng
nh cc s vic xy ra v sau. Mt tun l trc , c
t Lai Lt Ma mi cc v n nhn xem tng lai
Trang 60
ca mt a tr ln by tui. Hai v y ly l s ca ti
v nghin cu cn k tng ly tng t trong nhiu ngy
nhng nh hng ca cc v tinh t.
Hai v Lt Ma em theo l s chim tinh v nhng bng
on s. Hai v khc tin n v hai v Thin Gim
Quan gi bc ln sn g, trn hai v ny ngi st cnh
nhau nh hai pho tng bng ng. Nhng chic o rng
bng la Trung Hoa mu vng li cng lm ni bt tui tc
cao nin ca h. H i trn u chic mo ln ca cc o
s m trng lng c v qu nng i vi nhng ci c
nhn nheo ca h. Cc quan khch u vy quanh ci sn
g v ngi trn nhng tm nm tri di t. Nhng cu
chuyn u ngng bt, mi ngi u lng tai nghe li
phn quyt ca v nin trng trong hai v Thin Gim
Quan lo thnh. V nin trng bt u ni bng mt ging
nh nhng:
- "Lha dre mig cho nang chig". Qu thn v nhn gian
cng b chi phi nh nhau bi nhng nh lut huyn b
trong v tr. ( ni: Ngi ta c th tin on vic tng
lai.)
Bng mt ging trm, v Thin Gim Quan cao nin a ra
li tin tri sut mt ting ng h. K , ngi ngh ngi
trong mi pht, v li ni thm mt gi na, khi ,
ngi tip tc vch trn tng lai ca ti di nhng nt
i cng.
- "L qu, tht l k diu!" Ton th c ta bt gic tht ln
trong khi h ang m chm trong mt cn thch th m ly.
Nh th, ngi ta ni cho ti bit trc tng lai ca
ti: "Sau mt giai on th thch cam go gian kh, ng
s s l mt a tr ln by tui, s bc chn vo tu vin
Trang 61
c th hun nh mt tu s kim y s gii phu. Y s

gp nhiu nghch cnh gian lao, s ri khi x s v sng
ngoi quc. Y s mt ht tt c, s phi lm li cuc i t
con s khng v sau cng y s thnh cng".
Cuc tin tri b mc, cc quan khch cng gii tn
ln ln. Nhng v khch xa cn nn li nh ti mt m
sng ngy hm sau ln ng. Nhng ngi khc tr v
ngay m cng vi gia nhn ty tng ca h di nh
sng ca nhng ngn uc. H tu hp ngoi sn, gia
nhng ting nga khua mng st trn nn v nhng
ting ngi ku gi ln nhau.
Mt ln na, ci cng st nng n li m toang m cho
on ngi nga i qua. Ting chn nga khua vang v
nhng ging ni chuyn tr ca h nghe tha dn, v
sau cng ch cn li ci im lng ca m.
Trang 62
CHNG III: TI CHUN B XUT GIA

Trong nh ti, vn cn s hot
ng nhn nhp n o. Tr b
c rt nh sui chy v thc n
c dn ra vo gi cht i
nhng quan khch cn li m
nay. Tt c cc gian phng trong nh u c ngi, khng
cn phng no cho ti. Ti i thn th, lng bun man
mc; git thi gi, ti va i bch b va nhng vin
si v tt c nhng g nm di chn, nhng s bn rn
cng khng lm cho ti gii khuy. Khng ai ch n
ti: Nhng quan khch u mi m v hi lng, cn
nhng gia n th mt nhoi v bc bi. Ti thm ngh v
cn nhn: Loi nga c l d thng cm hn. Ta s ng
chung vi l nga m nay.
Nhng chung nga u m p, v nm trn ng rm r
cng m lng, nhng gic ng kh n. Mi khi ti chp
mt thip i, th mt con nga li thc ti, hoc ti b nh
thc mt cch t ngt bi mt ting ng t trong nh.
Ln ln, mi vt u m chm trong im lng. Ti ngi
nhm dy nhn ra ngoi, thy n la ln ln tt. Trong
giy lt, ch cn li nh trng lnh lng phn chiu sng
ngi trn nhng ngn ni y tuyt ph. Nhng con nga
ng, c con ng ng, c con nm nghin qua mt bn.
Sau cng ti cng ng thip i. Sng ngy hm sau, ti
b nh thc dy mt cch ph phng, c ngi ni vi ti:
- Dy i Lobsang. Ti cn phi thng yn nga, m cu
nm chon ht ch.
Trang 63
Thnh th ti ng dy i v nh kim thc n d.

Trong nh, ang c s no ng n o. Cc quan khch sa
son ra v v m ti chy t nhm ny sang nhm khc
tin khch. Cha ti th bn v vic sa nh v vn cho p
thm. Ngi ni cho mt ng bn gi bit nh s nhp
cng knh thy tinh t n lm ca s. Ty Tng
khng c knh, ngi ta khng ch to knh trong x, v
tht l tn km m nhp cng knh t n . Ca s cc
nh Ty Tng c nhng khun g, trn c cng mt
th giy sp sng c nhng khng trong sut. Nhng cnh
ca s bng g nng c gn ngoi, khng phi
phng k gian m trnh nhng cn bo ct. Cn bo ct
ny, i khi quyn theo nhng vin si nh, c th lm gy
nt nhng ca s trn, khng c phng v. N cng c th
ct t da tht trn mt v trn bn tay vi nhng vt ct rt
su; bi vy i du lch trong nhng ma gi ln tht nguy
him.
Dn chng th Lhassa lun lun coi chng ngn
ni ca in Potala. Nu thnh lnh n bin mt di mt
m sng m en kt, mi ngi s lo tm ch n np an
ton trnh bo. Nhng khng phi ch c loi ngi l
mi bo ng: Loi vt cng bit trc khi sp c bo nn
cc loi ch, nga thng i trc ngi kim ch n
np. Loi mo khng bao gi b bo lm hi, cn loi Yak
khng c g phi s.
Sau khi ngi khch cui cng ri khi nh, cha ti cho
gi ti v ni:
- Con hy i ch mua sm nhng th cn dng, ng Tzu
bit con phi mua sm nhng vt g.
Ti ngh n nhng dng cn thit: Mt ci chn ng
Trang 64
tsampa bng g, mt ci da bc v mt xu chui gm mt

trm l tm ht bng g nh bng. S mt trm l tm ny
l mt con s linh thing, n cng ch by nhiu nhng
iu gii rn m mt v s si cn phi nh.
Chng ti ln ng ra ch, ng Tzu ci nga cn ti
ci la. Sau khi qua nhiu khc ng quanh co, chng
ti n khu ch bun bn tp np. Ti nhn quanh
dng nh l chuyn i u tin. Nhng trong thm
tm, ti e ngi rng l chuyn i cui cng! Nhng tay
thng bun va n Lhassa, trn vo cc ca tim v
tranh lun si ni nh gi hng. C ngi em tr sang
y t Trung Hoa, nhng ngi khc em t la t bn n
. Chng ti vch ng i xuyn qua m rng ngi
n nhng ca tim c nhng vt m ti cn dng.
Thnh thong ng Tzu trao i li cho hi vi mt bn gi
quen t hi nin thiu.
Ti cn mua mt o trng mu sm, c ln, khng phi
ch v l do ti s ln thm, m cng v mt l do khc rt
thc t. x ny, nhng ngi ln mc o rt rng, nt st
lng. Phn trn chic o c th dng nh mt ci ti ng
mi th cn dng. Mt s si "Trung bnh" chng hn, em
theo trong ci ti mt chn n tsampa, mt ci da, mt
con dao, vi th ba php, mt bao go mch nha sy v
thng l mt t tsampa. Nhng ta ng qun rng mt s
si lun lun em theo trong mnh tt c nhng g y s hu
trn th gian ny.
ng Tzu kim sot vic sm sa ca ti. Ti ch c mua
nhng g ti cn thit, tt c u l nhng hng rt xong,
tng xng vi mt "Ch tiu s c ngho": Mt i dp
bng da con Yak, mt ci bc nh ng go mch nha
sy, mt ci chn bng g, mt ci da cng bng g (ch
Trang 65
khng phi bng bc!) v mt con dao. Thm vo l

mt xu chui hng thng m ti phi t mnh nh bng
tt c mt trm l tm ht; l tt c nhng g m ti
c mua sm. Cha ti l mt nh qu tc t ph, c
nhng ti sn rng ln khp ni trong x, trong mt thi
gian tp s lm mt tu s, v ngy no cha ti cn sng th
ti phi l mt ch tiu ngho m thi.
Ti nhn mt ln cui, ng x v dy nh hai tng hai
bn. Ti cng nhn c nhng tim bn hng ha treo lng
lng nhng khc vi c mp v nhng yn nga trc ca.

Mt ln na, ti lng tai nghe nhng li ni a ca nhng
ngi li bun v nhng cu tr gi vui v ca nhng
khch hng. Ti cha tng thy con ng ny mang v
m cng d chu nh th bao gi, ti c ao ci s phn
ca nhng ngi nhn thy n hng ngy v s tip tc
sng hng ngy ti y. Nhng con ch hoang i rong
khp chn, a mi nh hi vt n vt kia, v ct ting
Trang 66
sa vang; nhng con nga i ch ra lnh ct v, thnh

thong li h ln mt trng di. Nhng con Yak va tht ra
nhng ting ku khn ging va len li gia nhng m
ngi b hnh. C bao nhiu s b n ng sau nhng
ca s bc giy sp kia! C hng bao nhiu nhng hng
ha l lng n t bn phng, c ch xuyn qua
nhng cnh ca g chc nch kia, v c bao nhiu giai
thoi k th m nhng cnh ca s m kia c th thut cho
ta nghe nu chng bit ni. Ti nhn tt c nhng vt y
dng nh l nhng vt quen thuc t lu. Ti khng h
ngh rng c ngy ti s ti ng nhng cnh vt trn cc
ng ph ny, du rng thnh thong ch mt i ln. Ti
ngh n nhng g ti mun lm, nhng g ti mun mua.
S m mng ca ti bng nhin b gin on mt cch ph
phng, mt bn tay va to ln va hm da, h xung
trc mt ti, ko vnh tai ti v vn xoay n mt vng
au kinh khng. ng Tzu qut to, dng nh mun cho c
th gii u nghe:
- Lobsang, mi bin thnh pho tng ri chng? Ta t
hi khng bit nhng thiu nin i nay nui nhng g
trong c ca chng. Vo thi bui ca ta, khng h c nh
vy.
ng Tzu c v bt cn v vic ti s b t mt vnh tai
nu ti c ng yn mt ch, hay ti mun gi n li bng
cch i theo ng. Ti c th lm g c ngoi ra vic
"Tranh th thi gian?" Trn ng v, ng Tzu va ci
nga i trc va cn nhn v ch trch r rt "Ci th h
hin kim, gm ton nhng bn v ch, li bing, bt tr,
v lun lun m tng chuyn trn my", nhng khi va
n ng l Lingkhor, chng ti gp mt cn gi ln thi
mnh; ti bn np mnh vo pha sau ci tht lng khng l
Trang 67
ca ng Tzu trnh cn ging.

Khi ti v n nh, m ti lic mt nhn qua nhng vt
dng m ti mua. Ti ly lm tht vng khi m ti cho
rng nhng vt y cng kh tt i vi ti. Ti hy vng
rng m ti s qu trch ng Tzu, v s cho php ti mua
nhng dng c phm cht tt hn. Mt ln na, nhng
hy vng ca ti v ci da bng bc li tiu tan nh my
khi, v ti phi chp nhn ci da bng g mua mt tim
tp ha Lhassa.
Trong tun l cui cng, ngi ta khng ti sng yn
lng mt mnh. M ti bt buc ti phi i theo ngi
ving thm cc gia nh qu tc Lhassa v cho t
gi, trc khi ti ln ng xut gia bc vo tu vin.
M ti rt thch nhng dp xut hnh nh th, nhng cuc
ving thm x giao v ni chuyn hn huyn, n gm mt
phn chng trnh hng ngy ca m ti. Ti cm thy
chn ngy; i vi ti, nhng cuc ving thm l nhng
cc hnh v ti khng c nng khiu ha mnh mt cch
vui v vi nhng k phm tc. Ti ch mun chi a tha
thch ngoi tri trong nhng ngy cn li, th diu, nhy
so hay bn cung; nhng thay v c t do tiu khin, ti
b li ko i khp ni nh mt con Yak trng gii hng
nht, v trnh din vi nhng b nht nho v duyn, h
khng c vic g lm khc hn l ngi sut ngy trn nm
nhung m m v sai bo k ti t.
Khng phi ch c m ti mi lm ti bc mnh. Ti cn
phi i theo cha ti n lt ma vin Drebung. Tu vin ny
l tu vin ln nht th gii, vi tt c mi ngn s si, vi
nhng ngi n cao vt, v nh ca dinh th xy bng .
l mt cng ng tu vin, mt thnh ph c tng ro
Trang 68
chung quanh, v cng nh mi thnh ph, n c th sng

t tc. Drebung c ngha l "Ni Go", v tht vy, n
ging nh mt ng go cht ln thnh ni nu nhn t
ng xa, vi nhng i cao v mi bu chiu rng ngi
dui nh nng. Nhng ti khng cn lng d no
thng thc ci p ca nhng cng trnh kin trc thm
m. Ti thy se lng khi phi lng ph mt thi gi rt qu
bu ca mnh. Cha ti c vic cn bn lun vi v S
Trng v cc v ph t, nn ti ch c th i tht thu mt
mnh trong tu vin, nh mt vt v ch tri git lnh nh
sau cn bo t. Khi thy cch c x ca ngi ln i vi
vi k thiu nhi s c, ti c nhng cn s hi n rng
mnh.
Drebung l by tu vin st nhp lm mt, gm c by dng
tu, v by gio ng khc nhau. Tht qu ln lao s
c th t di s iu khin ca mt ngi; bi vy c
n mi bn v S Trng, tt c u ch trng mt k
lut st, m nhim cng vic cai qun tu vin ny.
Khi cuc ving thm kt thc, ti cm thy rt sung sng,
nhng ti cn hi lng hn khi c bit ti s khng vo
tu vin Drebung hay tu vin Sera, nm cy s pha bc
th Lhassa.
Tun l cui cng chm dt. Ngi ta tch thu nhng
con diu ca ti lm qu cho k khc; nhng cung tn
ca ti b b gy lm cho ti hiu rng ti khng cn l
mt a tr con, v bi vy ti khng cn cn nhng mn
chi na. Ti c cm tng rng qu tim mnh mun
v nt, nhng dng nh khng ai ch n iu y.
m hm y, cha gi ti vo phng giy ca ngi; l
mt gian phng trang tr rt m thut, c by nhng pho
sch c rt qu gi. Cha ti ngi gn bn bn th t tin v
Trang 69
ra lnh cho ti qu trc mt ngi bt u nghi l c

quyn Gia Ph ca dng h. Lch s ca gia nh ti t bao
nhiu th k trc, c ghi chp trong quyn sch khng
l , b dy n mt thc ri v b ngang ba tc. Trong
y c ghi tn h cc v t tin sng lp ca dng h nh ti,
cng nhng cng lao hn m nh m cc v y c ban
quyn tc qu hin. Trong cng c ghi chp nhng
cng trng m gia nh ti lp nn trong vic phc v
x s v phng s v cha t ca t nc ti, l c t
Lai Lt Ma. l ln th nh m quyn Gia Ph c lt
ra cho ti, v ti thy ngy sinh thng ca ti c ghi
chp sn trong . Cc nh chim tinh cn c vo nhng
chi tit lp nn l s v phn quyt nhng li tin tri
v tng lai ca ti. Ti phi t mnh k tn vo bn Gia
Ph, v ngy hm sau s l ngy bt u mt cuc i mi,
khi ti bc chn vo tu vin.
K , quyn sch c xp li v vo ch c. Quyn
sch y rt nng; cha ti hi lo o di trng lng ca
n khi ngi ng dy t n vo mt ci hp thp vng.
Ngi knh cn t ci hp di bn th, trong mt ci
vung xy bng rt su. K , ngi nu sp trong mt
ci "Soong" nh bng bc, tri sp mng trn np v
ng trin ca ngi ln nim phong li. Sau , cha
ti mi ngi nghim chnh ln tm nm gia phng.
Ngi g mt ting vo ci chung nh t gn bn, v
mt ngi n bc em vo mt ci khay tr pha vi b.
Sau mt cn im lng ko di, cha ti mi k cho ti nghe
b s ca s Ty Tng, mt chuyn lch s c xa n bao
nhiu nghn nm v thm ch c coi nh c s du vo
thi k cuc i hng thy. Ngi thut cho ti nghe rng
c mt thi k x Ty Tng ch l mt vng bin c
Trang 70
mun trng, iu ny c chng thc bi nhng cuc

kho c di lng t. Ngi ni rng cho n ngy nay,
khi ngi ta o t chung quanh th Lhassa, h c
th tm thy nhng b xng c v nhng loi v s, v c
rt d k, cng nhng kh c l lng lm bng kim kh,
m ngi ta khng bit r cng dng ca n. Nhng s si
thng tm thy nhiu kh c khi h thm him cc
hang ng trong vng, v h em n cho cha ti. Cha ti
mi a cho ti xem vi mn kh c . Ri ngi ni
qua chuyn khc:
- Theo nh lut nh, con nh qu tc phi c nui trong
s khc kh, cn con nh ngho s c hng mi s d
di, khoan dung. Trc khi c nhn vo tu vin, con cn
phi tri qua mt cuc th thch rt gian lao.
Cha ti cho ti bit rng ti cn phi t ra tuyt i d dy
v nhm mt tun theo mi lnh trn sai khin. Nhng li
cui cng ca cha ti khng lm cho ti yn lng. Ngi
ni:
- Con hi, chc con s ngh rng cha l ngi nghim khc
v kh khan, lnh lng. Cha ch ngh n danh d ca
ging h nh ta. Cha ni tht cho con bit: Nu con khng
c thu nhn vo tu vin th con ng tr v nh. Chng
con s b i x nh mt ngi xa l ci nh ny.
Ni n , cha ti ra hiu cho ti lui ra, m khng ni
thm mt li no. Lc ban chiu, ti t gi Yaso, ch ti.
Ch rt xc ng: Chng ti chi chung vi nhau t
thu nh, nay ch ln chn, ln hn ti hai tui. Ti
khng sao gp c m. M ti i ng sm v ti khng
th no t gi b trc khi ln ng. Ti bn lui v phng
ring mt mnh ngh m cui cng. Ti nm di trn
Trang 71
nhng chic nm tri di t, nhng khng sao ng c.

Tr c ti ngh lin min n nhng iu cha va ni lc
ban chiu. Ti ngh n tnh nghim khc c on ca cha
ti, v ti hi hp ngh n m hm sau, khi m ln u
tin ti s ng xa nh. Bn h, vng trng vn tip tc soi
bng. Mt con chim n m va nhy va p cnh trn
khung ca s. Sau cng ti ng thip i lc no khng hay.
Khi tri cha sng, mt ngi gia bc nh thc ti dy
vi mt chn tsampa v mt chn tr b. ng Tzu thnh
lnh bc vo phng khi ti ang n ba im tm thanh
m , v ni:
- Con hi y l gi pht m chng ta phi ly bit nhau. Ta
s c th tr li coi sc by nga nh trc. Con hy rng
lm trn bn phn, v hy nh tt c nhng g m ta dy
con. Ni n y, ng ta quay gt lui ra.
Thi rt l cn nhn tnh, tuy rng hi y ti khng
c va . Nhng li t gi y cm xc c l lm cho
s ln ng ca ti tr nn kh khn hn nhiu, li l
mt chuyn ra i u tin, m ti ngh rng khng hn
ngy tr li. Nu lc y m ti thc dy ni vi ti my
li t gi th chc chn l ti c gng thuyt phc b hy
gi ti li bn ngi. Nhiu a tr Ty Tng sng mt
cuc i rt du dng m i, cn ti phi sng mt cuc i
khc kh v mi phng din. V sau ti pht hin ra
rng s d m ti khng t gi ti vo gi pht cht, y l
do lnh ca cha ti, cho ti tp ly tnh cng ngh v
c k lut trong nhng nm u tin. Ti n im tm
xong, bn dn ci chn v ci da vo trong o, v ly thm
mt ci o trng thay i. Vi ci o ny, ti lm mt
ci bc trong , ti gi mt i ng lt bng n. Ti va
bc ra khi phng th mt ngi gia n dn ti nn i nh
Trang 72
bc khi lm mt gic ng ca ngi trong nh. Ti

bc ra hnh lang. Khi ti xung n bc thang tam cp
i ra ng l, th bng ti hy cn dy c trc khi nh
bnh minh xut hin m u mt ngy mi.
Ti bc ra khi nh trong tnh trng . Ti i li thi
mt mnh, bn khon lo ngi v lng d se st.
Trang 73
CHNG IV: TRC THM

CHNH IN
Ti noi theo con ng a n tu vin Chakpori, tu vin

ny va l mt o vin va l mt trng y khoa c ting
l k lut rt cao. Ti i b vt qua my cy s ng
trng di nh sng bnh minh mi lc cng t rng. n
ngoi cng ln a vo sn mt tin ca tu vin, ti gp hai
thiu nhi khc cng n xin c thu nhn. Chng ti nhn
nhau mt cch d dt, nhng khng ai ni vi ai mt li
no. Chng ti nh bng l hy t ra lch s vi nhau nu
chng ti s cng th hun trong mt tu vin.
Chng ti g ca mt cch e d cng mt lc nhng khng
ai tr li. Mt bn ng cnh ng ca ti lc y ci xung
lm mt vin ln p vo ca cng lm cho ngi
ta ch . Mt v s si xut hin, tay cm mt cy gy, lc
Trang 74
chng ti s n ni tng chng nh cy gy to ln

bi phn. V s si ct ting hi:
- Chng by mun g, l tiu qu? Chng by tng rng
tao khng c vic g lm khc hn l phi m ca cho
nhng l tiu yu nh ti by sao?
Ti p:
- Chng ti mun tr nn tu s.
- A! Tu s? Ti by ging nh l kh th ng hn. Hy
ng i ti y, v Chng Mn on S C tip chng
by khi no Ngi c thi gi.
Cnh ca ln ng sm li rt mnh, v mt bn ng i
vi ti v ng gn bn sut b t ng. Chng ti ngi
xung t v ng lu mi chn. Lc c c vi ngi
vo tu vin. Mt mi n xo nu ngon lnh t nh
bp bay lt ra ngoi ca s v phng pht trong khng kh,
lm cho ti cm thy nh chu mt cc hnh v cn i
bng mi lc cng tng. i! Thc n ngon lnh y tuy
gn k mt bn, nhng ng thi cng li xa cch vi
chng ti bit bao!
Sau cng cnh ca ln li m rng, v mt v s si dng
cao v gy m xut hin. ng ta qut to:
- L tiu yu, chng by mun g y, h?
- Chng ti mun tr thnh tu s.
ng ta ni ln:
- Ly tri, i nay sao c chuyn l vy?
Ngi tu s ra hiu cho chng ti bc vo bn trong bc
tng ro ca tu vin. Ngi y hi chng ti l nhng th
Trang 75
g, chng ti l ai, v thm ch ti sao chng ti sinh ra i

lm g!
Tht khng kh g m hiu rng chng ti khng gy ra ni
ngi y mt n tng tt lnh no c!
ng ta ni vi thiu nhi u tin, ngi ny t xng l con
ca mt ngi mc ng:
- V y mau ln. Nu ngi vt qua c nhng cuc
th thch, th ngi s c thu nhn.
K ng ta ni vi ngi thiu nhi kia:
- Cn thng kia? ... sao, mi ni g? ... cha mi lm ngh
t? A! l ngi hng tht, mt ngi phm gii st sinh
v khng tun theo gii lut ca Pht. Vy m mi cn dm
ti y? Ct i mau ko ta li cho mi n gy by gi!
Ni xong ng ta nhy ti chp ly thng nh, thng ny
thy th nguy bn qun c s mt nhc v c gng thu thp
tinh thn. Nhanh nh chp, n quay u tr li, phng ra
ngoi ng l v chy mt mch vt gi ln c, lm cho
ng ci dy bi ln tng t nh.
Ch cn li mt mnh ti. Ngi tu s quay li nhn ti vi
cp mt hung tn v ti cm thy s st n ni cht na
ti ngt xu ngay ti ch! ng ta bn qu gy mt cch
hm da v qut ln:
- Cn thng nh ny! Mi l ai? ... A ha! Con mt v hong
thn quc thch m mun tr thnh tu s. Nhng trc ht
mi phi chng minh gi tr ca mi ti u, cng nhng g
mi c trong bng. y khng phi l ch ca nhng con
nh qu tc ng hn, nhu nhc. Mi hy lui li bn chc
bc v ngi yn ti ch theo t th ngi thin cho n khi
c lnh mi. Cm khng c ca quy ch n mt si
Trang 76
lng nheo!
Ni xong, ng ta lui gt i ngay. Ti lng l thu nht khn
gi v li li bn chc bc, ngi xung trong t th kit
gi theo nh li dn. Ti ngi yn nh th sut ngy khng
ca quy. Nhng cn gi lc ht vo mnh ti nhng bi
bm ca ng x, ln ln ct bi ng vo mnh ti, cht
tng ng nh trn hai bn tay lt nga, trn vai v len li
vo tc tai ca ti.
Khi nh sng mt tri mi lc cng yu dn, ti cng cm
thy i kht hn, mt cn kht nc nh cc hnh, n lm
kh cung hng ti. T lc sng sm n gi ti cha n
ung g c. Nhng s si trong tu vin rt ng, h i qua
li khng ngt, nhng khng ai n ti.Vi con ch
hoang thnh thong ngng li, a m vo mnh ti
nh hi mt cch t m, ri li b i. Mt m tr nh i
ngang qua. Mt a trong bn chng khng c vic g lm,
chc hn l nga tay, bn nm vo mnh ti mt vin si
trng ni mn tang, mu chy rng rng. Nhng ti vn
khng ca quy. Ti qu s hi. Nu ti tht bi trong
cn th thch ny, cha ti s khng cho ti tr v nh v
ti s khng bit phi i u. Ti khng cn c th lm g
hn l ngi yn, m thm chu kh s vi cc bp tht au
n nh dn v nhng khp xng t cng.
Mt tri khut dng sau nhng dy ni, v m ti
n. Cc tinh t chi lp le trn nn tri u m. Hng nghn
nhng ngn n nh thp bng b chiu sng cc ca s
ca nhng tu vin. Mt ngn gi lnh nh bng dy ln.
Ti nghe ting gi rt lnh lng v ting l xo xc trn
nhng cnh liu cng vi nhng ting ng lm thnh bn
nhc l lng b him ca ban m.
Trang 77
D vic g xy ra, ti vn ngi yn bt ng, v hai l do

chnh:
Mt l v ti qu s hi, v hai l t chi ca ti qu t
cng c th c ng c. Khi , ti nghe c ting dp
i trn t ct. Ti nhn ra l nhng bc chn ca mt
ng lo ang ln m tm ng i trong bng ti. Mt
bng en xut hin trc mt ti, l mt v s si gi
cng lng v mt mi sau bao nhiu m kh hnh. Nhng
bn tay ca ngi run, iu ny khng lm cho thn
nhin khi ti thy ng ta lm nghin chn tr cm ni
tay. Trong bn tay kia, ng ta cm mt bt Tsampa, v a
cho ti lun c hai th. Ti vn ngi yn khng c ng.
ng ta ni:
- Con hi, hy cm ly, v con c quyn c ng trong
nhng gi ban m.
Ti bn ung chn tr, v st mn Tsampa vo ci chn
ring ca ti. ng lo li ni:
By gi con hy ng i nhng khi tri hng sng, con hy
ngi li trong t th c, v y l mt cuc th thch ch
khng phi l mt hnh pht v ch, nhng k no vt qua
cuc th thch ny mi c th c thu nhn vo dng tu
ca chng ta.
Ni xong, ng lo cm ly nhng chn bt v i thng. Ti
bn ng dy, vn vai, dui thng tay chn, ri nm
xung ngh lng; ti va nm nghing mt bn va n
chn stampa. Qu tht l ti qu kit sc. Sau khi n no,
ti k ci gi o gi u v nm lun di t. By nm
ca cuc i ti trn th gian ny tht l khng c sung
sng cht no. Cha ti lun t ra nghim khc trong mi
vic, nghim khc mt cch kinh khng, tuy vy y l ln
Trang 78
u tin m ti ng xa nh v sut ngy hm ti khng

h sa i t th, hon ton ngi yn bt ng, xc th b
dy v v cn i kht. Ti khng bit ngy mai s a n
cho ti s phn nh th no, v ngi ta s bt ti phi chu
nhng iu g na. Nhng by gi, ti phi ng, ng di
mn tri lnh lo, c n, mt mnh vi s s hi bng ti,
mt mnh vi s s hi nhng ngy sp ti.
Dng nh ti ch nhm mt c khng bao lu th
thc gic v ting kn thi vang tai. Ti va m mt
thy nh bnh minh phn chiu trn nn tri ng sau
nhng dy ni. Ti hi h thc dy v lin gi ly t th
ngi thin. Trc mt ti, c tu vin iu dn dn thc
gic. Lc u n ging nh mt thnh ph b m chm
trong gic ng. K , ting ng nh ban u mi lc
cng tng dn dn v tu vin tr thnh n o no nhit nh
mt ci t ong v v trong mt ngy ma h. Khi mt tri
l dng, nhng ton s si u co sch bng i qua li
trong nhng ca tu vin.
Mt tri cng ln cao, ti cng cm thy t but cc khp
xng, nhng ti khng dm c ng; ti khng dm ng
thm, v ch mt c ng nh l ti tht bi v sau ti
bit i u? Cha ti ni r rng: Nu tu vin khng bng
lng thu nhn ti, th cha ti cng s khng nhn ti tr v.
Tng nhm nh cc s si bc ra khi cc gian nh ca tu
vin lm cng vic hng ngy. Vi thiu nin i ro
ngoi sn; i khi chng n ly chn mt ci, ht vng
ct bi bay m mt v nhng vin si nh v pha ti ngi,
hoc chng ua nhau tht ra nhng li th b, tc tn, c
nhm vo ti lm mc tiu. Thy ti khng p li, chng
chn nn b i tm nhng nn nhn khc d chc gho hn.
Mt ngy na li qua mau; ln ln mt tri li ng v ty
Trang 79
v nhng ngn n b ca tu vin li c thp sng.

Trong giy lt, ti ngi di nh sao, v l ngy
thng tun, trng ln hi mun.
Thnh lnh, ti cm thy lo s; hay l ngi ta qun ti
ri? Hay y l mt cuc th thch, trong khi ti phi
chu nhn i? Ti khng h c ng sut ngy hm ,
mt ngy ko di v tn, v s kht lm cho ti mt
nh. Thnh lnh, mt tia hy vng nhen nhm trong lng ti
v lm ti mun nhy dng ln. Ti nghe c ting chn i
v mt bng en tin v pha ti. Nhng than i, l mt
con ch ngao ln v en ang ko l mt vt g. Khng
mt my may ch n ti, n vn tip tc i thng, cng
khng cht xt thng cho ci tnh trng kh khn ca ti.
Nim hy vng ca ti bn sp . Ti cm thy mun khc
chng li s yu hn , ti bn t nhc nh ly mnh
rng ch c n b con gi mi di dt m s s nh th.
Sau cng, ti nghe ting bc chn ca v s gi. Ln ny,
ng lo nhn ti vi i mt du hin v ni:
- Con hi, y l nhng n thc ung cho con, nhng s
th thch cha phi l ht. Cn ngy mai na. Con hy nh
ng lm mt c ng no, v c nhiu ngi tht bi
vo gi pht cht.
Ni xong, ng lo t bit i ngay. Trong khi v s gi ni
chuyn, ti ung chn tr b v mt ln na, st stampa
vo ci bt ring ca ti. Mt ln na, ti li nm di di
t, tht ra cng khng sung sng g hn m trc. Va
nm ti va suy ngh v cch i x bt cng ny, ti
khng cn mun lm tu s na. Ngi ta khng cho ti
c quyn nh ot s phn ca ti, chng khc no nh ti
l mt con la b bt buc phi tro qua mt truyn ni, th
Trang 80
thi. Ti ng thip i trn ci ngh .

Ngy hm sau, cuc th thch bc qua ngy th ba. Khi
ti ngi dy theo t th ta thuyn, ti cm thy yu sc
hn mi ngy v u c ti chong vng. Ti thy tu vin
dng nh xoay tt trong mt khi xa m gm nhng ta
dinh c, nhng mu m sc s, nhng m vi nhng
ni non v nhng s si quay cung ln ln vi nhau mt
cch v cng hn n. Ti phi lm mt c gng phi
thng vt qua c cn chng mt . Ti cm thy
kinh hong vi ngh rng ti c th tht bi sau khi
chu tt c nhng s au kh trong nhng ngy qua. Ti c
cm gic rng nhng tng m ti ngi trn, ln ln
tr nn bn nhn cng nh dao ct, n lm cho ti au
nhc nhng b phn nhy cm nht trong mnh ti.
ng mt tri dng nh ng yn mt ch; ngy y ko
di nh v tn. Nhng sau cng, nh nng bt u du bt,
vng hng xung thp v ngn gi chiu thi pht
ph mt si lng chim do mt con chim n bay qua b
rt li. Li mt ln na, nhng nh n b ln lt ni
tip nhau thp thong qua khung ca s. Ti thm ngh.
- "Ti mong sao c cht trong m nay, ti khng cn
chu ng c na."
Ngay lc y, ci bng en cao ln ca v chng mn
on S C xut hin ni khung ca. ng ta ni:
- Con hi, hy li y!
Ti th ng dy, nhng hai chn ti chai cng n ni
ti phi nm di trn mt t. Ngi li ni:
- Nu con mun nm ngh, con c th li y mt m
na. Ta khng th ch i lu hn.
Trang 81
Ti bn hi h thu lm khn gi v tin li gn v Chng

Mn vi bc i khp khnh. ng ta ni:
- Vo y. Con hy d cuc l ti v sng mai con hy n
gp ta.
Bn trong tu vin, khng kh rt m p v mi hng trm
lm cho ti cm thy khe mnh. V qu i, gic quan
nhy cm ca ti cho ti bit rng cch khng xa chc
c thc n no lng, ti bn i theo mt nhm s si hng
v pha tay mt. , c n y ri: Tsampa v tr b! Ti
rng chen ln hng u dng nh ti quen lm nh vy
sut i ti!
Cc s si toan nm chp ti khi ti b bn cn lung qua
chn h i ti trc nhng v ch; ti ang mun n, v
khng c g c th ngn cn ti c na. Sau khi n
ung no lng, ti theo chn cc s si vo trong ni in
d cuc l. Ti qu mt mi c th hiu bit nhng g
xy ra, nhng khng ai n ti. Sau cuc l, khi cc s
si sp hng mt i ra ngoi, ti mi ln ra pha sau mt
cy ct ln, nm di xung mt sn bng , gi u trn
ci bc vi ng qun o ca ti v ng mt gic ngon
lnh.
Ti ang m mng gic ip th nhng ting ng chung
quanh nh thc ti dy mt cch ph phng. C nhng
ging ni tht ln:
- , mt con ma mi. Mt a con nh giu. Ta hy nh
cho n mt trn!
Mt ch tiu S C pht ln trn khng ci o di thay i
m y rt ra trong bc qun o gi u ca ti, mt tn
khc ot ly i giy ng ca ti. Mt nm Tsampa mm
Trang 82
v t t u nm ti trng vo gia mt ti. Nhng c

m ti tp nh ma nhm vo ti t t pha, nhng ti
khng t v. c th l mt cuc th thch xem ti c
tun theo hay chng, li rn th mi su ni rng: "Ngi
hy chu ng s au kh v tai ha mt cch kin nhn v
an phn."
Bng nghe c ting qut ln: "C chuyn g xy ra y?"
k l nhng ting th thm s hy:
- ! V chng Mn n! Chng ta b bt qu tang!
Ti ang lo g ming Tsampa ra khi mt ti, th v
chng Mn nhm S C lin quay v pha ti, nm ly
ci bm tc ti v ko ti ng dy.
- g mi t! nhu nhc! Mi m mun tr thnh
mt nh lnh o tng lai? Hy lnh ly my qu m
ny!
K , ti b n di mt trn ma qu m tn bo.
- " v dng, hn, thm ch mi cng khng bit t
v..." nhng c m vn tip tc dng nh khng bao
gi ngng.
Ti bn nh li li ni ca v s Tzu lc ng t gi ti:
- "Con hy lm bn phn, v hy nh tt c nhng g ta
dy con."
Ti bn gi th th v la dp a tay y nh mt ci theo
mt th v Ty Tng m v s Tzu dy ti. V Chng
Mn, trong lc bt thn khng kp , va tht ln mt
ting rn sit v au n, va bay bng ln khi u ti, ri
xung sn gch trong t th nm sp ri chi ti trc trn
ci sng mi, lm sng mi b lt da, v ngng li khi u
Trang 83
ng ta va vo mt ci ct ln vi mt ting ng kinh hn!

Ti thm ngh: "Thi ri! Phen ny mnh chc cht. u
cng nh vy chm dt tt c mi ni lo u." Th gii
dng nh ngng li. Nhng thiu nin S C u nn th.
Mt ting ht ln, trong cht mt v Chng Mn cao ln
v xng xu ng pht dy. Mu t trong hai l mi
ng ta tung ra lm. Tht l mt cnh tng qui g, v
khi ng ta ct ln ting ci vang trong mt chui ci
di ci m v tht tnh! ng ta ni vi ti:
- , vy mi l mt con g chi, phi chng? G chi hay
chut t? Mi l ging no? cn xem li mi bit.
V Chng Mn bn quay li pha mt thiu nin mi
bn tui, c mt thn xc to ln ri a tay ra hiu v ni:
- Nga Qun, mi l con tru mng nng cn nht ca tu vin
ny. Mi hy t cho mi ngi thy rng con nh li bun
c gi tr hn con nh vng gi hay chng trong mt cuc
u v.
Ln u tin trong i, ti thm t n ng Tzu, v v s gi
ca ti. Thu thiu thi, ng ta tng l mt chuyn vin v
mn v thut Ty Tng, mt tay v ch xut x t vng
Kham. Theo li ng ta ni, ng ta truyn li cho ti tt
c cc th v b truyn, nh ti c th i ch vi c
nhng ngi ln. Ti tin b rt nhiu v mn v thut
ny, trong sc mnh v tui tc khng c ch li g c.
V cuc u v ny quyt nh tng lai ca ti, nn sau
cng ti cm thy yn tm.
Nga Qun l mt thanh nin lc lng v khe mnh,
nhng thiu lanh l mm do trong nhng c ng ca y.
Hin nhin l y quen nhng cuc nh m hung hng
Trang 84
trong bo lc ca y gip cho y nm u th. Y lao mnh

ti trc nm ly ti v quyt h c ti. Ti khng
nao nng, nh c hc v vi ng Tzu v trong hun
luyn, i khi ng ta cng t ra bo tn. Khi Nga Qun
khi th cng, ti bc qua mt bn trnh v thun tay
ti vn mt cnh tay ca y. Hai chn y b mt thng bng, y
lo o xoay na vng trc khi t ng chi u xung t.
Y nm rn mt hi trn sn gch, ri thnh lnh y ng dy
v phng ti ti. Ti thp xung, ng mnh trn sn gch
v a tay vn mt chn ca y vo lc y sp sa ln
mnh ti. Ln ny y xoay trn mt vng, lo o trn hai
chn v t ng, vai trn nn xung t. Nhng y cha tht
s o vn. Y c gng ng ln v i thn trng tng bc
chung quanh ti, ri thnh lnh nhy qua mt bn, y chp
mt ci nh bng ng c dy xch v quay tt n ln trn
khng. Mt kh gii nh vy tht l chm chp, nng n v
d trnh. Ti bc mt bc ti trc, lun mnh di
nch y v a mt ngn tay nh nhng im vo ch nhc
pha di ca y, nh v s Tzu thng ch dy cho ti v
mn im huyt. Y lin ng ln xung t nh mt tng
hai tay bung si dy xc xch, ci nh ng b ht vng
vo m tr s c v nhm s si ang ng chung quanh
nhn xem chuc u v gy ln mt cuc no ng n o.
Nga Qun nm bt tnh trong na gi. S im huyt c
bit thng lm cho linh hn ri khi th xc i chu
du trn ci trung gii hoc c nhng hot dng tng
t.
V Chng Mn on S C tin n gn ti, v vai ti
mt ci tht mnh lm ti sut na cng li nm o vn, v
ni:
- Con hi, qu tht con l ngi hng.
Trang 85
Ti nh bo p li:
- Nh vy bch s tn, con c xng ng c n ung
cht t g chng? T my ngy nay, con cha c n ung
y ba no.
V Chng Mn ni:
- Con hi, con hy n ung cho tha lng. Sau , con hy
bo mt a trong nhm s c dn ng cho con n gp
ta. T nay con s lm trng on d dy v ngh cho
chng n.
V s gi em thm thc n cho ti hai m trc cng
va n ngay khi . ng ta ni:
- Con hi, con hnh ng xng ng. Nga Qun t ra
hng hch i vi nhm s c. Con hy thay chn n
chc v on trng, nhng con hy c lng t bi nhn
hu trong mi quyt nh. Con c mt s gio dc rt
tt. Con hy s dng ti ngh ca con cho ng ch v ch
nn truyn th v ngh cho nhng k khng xng ng.
By gi con hy theo ta v ta s cho con n ung no lng.
Khi ti n t tht ca ngi, v Chng Mn on S C
tip n ti mt cch rt u i. Ngi ni:
- Con hy an ta. Ta mun bit xem v mt tr thc con c
xut sc nh v mn v ngh khng. Con hy coi chng, ta
s hi kh con y.
K , ngi mi a ra cho ti nhiu cu hi, va st
hch, va vit tay. Chng ti ngi i din nhau trn
nhng chic nm, v cuc trc nghim din ra sut su
ting ng h, trc khi ngi tuyn b hi lng v s gii
p ca ti. Ti cm thy mt mi, ngi bn ng dy
v ni:
Trang 86
- Con hy theo ta. Ta s a con vo trnh din vi v S

Trng. l mt ci vinh d c bit, con s hiu l do
ti sao.
Ti i theo v Chng Mn qua nhng hnh lang rng ln,
nhng vn phng, nhng ni in, nhng lp hc... Chng
ti buc ln mt thang lu, vt qua nhng hnh lang
chng cht nh m cung, i ngang nhng thnh in th v
Thn v kho cha cc loi tho dc. Li ln mt cu
thang na, sau cng chng ti bc ln sn thng, trn
nc bng ca tu vin v i v pha tnh tht ca v S
Trng. n trc ca, c mt tng Pht bng vng, biu
tng ca ngnh Y hc; qua khi ca chng ti bc
vo tu tht ca S Trng.
V Chng Mn dn ti:
- Con hy vi cho nh l v lm theo ta.
Ngi lin ci ly v S Trng sau khi chp tay vi ba
ln. Ti lm theo, trong lng hi hp. V S Trng im
nhin nhn chng ti, v ni:
- Cc con hy an ta.
Chng ti ngi trn nhng chic nm, hai chn xp bng.
V S Trng im lng nhn ti mt lc rt lu. K ngi
ni:
- Hi Lobsang, ta bit tt c nhng g v con, tt c nhng
g c tin tri t trc. Cuc th thch m con phi
chu, tht l gian lao. Con s hiu l do ti sao trong mt
vi nm na. Nhng cn by gi, con hy bit rng trong
mt ngn s si, ch c mt hai ngi l c kh nng hc
hi nhng vic cao xa, v c th t ti mt trnh tin
ha cao, cn bao nhiu th ch lm nhng bn phn thng
Trang 87
thng hng ngy. H l nhng ngi lm vic bng tay

chn, v ln chui tng nim m thi, ch khng cn hc
hi g c. y khng thiu nhng ngi . Chng ta ch
thiu nhng ngi gi gn ci kho tng kin thc Huyn
Mn khi x ny b nn ngoi xm. Con s c th hun
c bit, mt s hun luyn ro rit trong vi nm ngn
ngi con s c nhiu kin thc hn l mt v Lt Ma c th
thu thp c sut c mt i. Con ng o s gay go,
him tr v thng l dy y gian kh. Tht vy, tu luyn
c c nhn quang thn thng i hi nhiu cng phu
rt kh nhc, v xut hn i chu du trn ci trung gii i
hi hnh gi phi c mt b thn kinh h vng chc khng
g lay chuyn v mt ch cng rn nh st .
Ti chm ch nghe vi tt c tm hn, khng mt mt ch
no. Nhng iu i vi ti dng nh qu kh khn.
Ti khng c mt ngh lc cng ci n bc ! V S
Trng ni tip:
- y con s hc y khoa v khoa chim tinh. Chng ta s
gip con v mi mt. Con cng s hc cc php mn b
truyn. Con ng ca con c vch sn, hi Lobsang.
Tuy con mi c by tui, ta ni vi con nh ni vi mt
ngi ln, v vy con s c gio dc nh mt ngi
trng thnh.
Ni xong, S Trng kh nghing u, v Chng Mn
on S C bn ng dy v ci rp mnh cho rt lu. Ti
lm y theo v Chng Mn v chng ti cng lui ra. Khi v
n t tht, v Chng Mn mi ph tan s im lng:
- Con hi, con s phi lm vic nhiu. Nhng chng ta s
gip con ht lng. By gi, con hy theo ta, ta ch
ch cho con i ct tc.
Trang 88
Ty Tng, khi mt a thiu sinh bc vo tu vin,

ngi ta bt y co ht tc, ch tr mt ci chm nh nh
u, ci chm ny cng s c co lun vo ngy m y
nhn c mt php danh mi v b ci tn c.
V Chng Mn a ti i qua mt dy hnh lang n mt
gian phng nh, dng lm ni ht tc, ti y ngi ta bo
ti ngi xung t. V Chng Mn ni:
- Tm Chu, ngi hy co sch tc cho ngi thiu nhi
ny. Ngi cng co lun ci chm v y s nhn php danh
lun ngy hm nay.
Tm Chu bc ti, vi bn tay mt y nm ly ci bn tc
ca ti, d hng ln, v ni:
- , , cu nh ny. Bn tc p tht, thoa b lng bng v
gi gn cn thn. Ct n i tht l sng tay xit bao.
Y bn ly mt cy ko rt ln, ging nh loi ko m
nhng ngi n bc nh ti dng xn cy lm vn, v
gi to:
- T T, li y cm dm mt u.
T T, ngi ph t ca y, chy n v ko ci bn tc ca
ti mnh n ni ti gn b d hng ln khi mt t.
Ming h hc, Tm Chu bt tay vo vic vi cy ko cn.
Sau nhiu cn bc mnh v cn nhn, ci bn ct xong.
Nhng ch l mi u. Ngi ph t em ti mt thau
nc nng bng n ni, khi y di nc ln u ti, ti au
ing nhy nhm mt ci. Ngi th co hi:
- C g khng n, h, cu nh? Phng nc si chng?
- Phi y, nc nng qu.
- ng s, khng vic g, nc nng nh vy, co tc d
Trang 89
hn!
Y va p va ly con dao ba cnh, hnh tam gic, m
nh ti ngi ta thng dng co sn g mi khi ra
nh. Sau cng, sau mt thi gian di dng nh v tn, u
ti c co sch.
V Chng Mn bn gi ti vo phng ring v t cho ti
mt php danh mi. l mt tn Ty Tng rt di, nhng
trong quyn sch ny, ti vn dng ci tn c cho tin.
K , ti c a vo mt lp hc. Ti cm thy u ti
tr trn nh mt qu trng mi . V ti c hp th
mt nn gio dc tt trong gia nh, ngi ta cho rng ti
c nhng kin thc cao hn mc trung bnh, nn h xp ti
vo lp hc ca nhng thiu nin s c mi by tui. Ti
cm thy nh mt ngi t hon sng gia nhng ngi
khng l. Nhng thiu nin ny thy ti nh ng Nga
Qun, nn khng ai mun quy ry ti, tr ra mt a ln
xc v ngu xun. Y tin n gn t pha sau lng ti v t
hai bn tay to ln v d bn ln u ti, hy cn rt v
m v mi co trc. Ti ng pht dy v vi mt u ngn
tay, ti im nh vo pha di ci ch ca y, lm cho y li
li tht ln v au n. Sau v y, cc a tr khc bn
ti yn. V Chng Mn va quay lng khi a tr t hai
tay ln u ti, sau mi c bit nhng g xy ra.
Nhng kt qa ca v xung t lm cho V Chng Mn
bt gic ci ln n ni Ngi vui lng cho chng ti
v sm.
Lc y gn tm gi ri, chng ti cn c t do trong
ba khc ng h trc khi cuc d l ti ng chn gi mt
khc. Nhng ti qu vi mng. Mt v Lt Ma ra hiu
cho ti bc li gn vo lc ti va ra khi lp hc. Ti
Trang 90
bc n gn, ngi ni: "Hy theo ta."

Ti vng li i theo v t hi khng bit chuyn g ang
ch i ti y. V Lt Ma bc vo mt phng m nhc,
ti y c hai chc thiu nhi mi, cng nh ti. Ba nhc
cng sp sa chi nhc, mt ngi nh trng, mt ngi
thi t v, v ngi th ba thi kn bng bc. V Lt Ma
ni:
- Tt c mi ngi cng ht, ta c th sp t ging ht
tng nhm trong cuc hp ca.
Cc nhc cng nh mt bn nhc rt quen thuc m ai
cng ht c. Chng ti va ct ting ht... th cp chn
my ca v Nhc S nhng ln rt cao! S ngc nhin
hin trn gng mt ngi, k sc din ngi l v au
n khn t. Ngi a hai tay ln t du phn i v ku
to:
- "Ngng li! Ngng li tt c! Cc em x c l tai ca
ng Thnh Thn! Ht li t u v coi chng!" Chng ti
ht li ln na, nhng ln ny, ngi cng chn chng ti
li. Ln ny, ngi bc n trc mt ti v n:
- Thng ngc, mi nh ch nho ta chng? Ln ny khi
nhc bt u mi s ht mt mnh v mi khng mun ha
ging vi nhng a khc. Mt ln na, cc nhc cng li
tri nhc, v mt ln na ti li ht. Nhng khng c
lu. V Nhc S hon ton tht vng v gin d khoa chn
ma tay trc mt ti v ni:
- Lobsang, m nhc khng phi l mt trong nhng ti
nng ca mi. Trong nm chc nm tri t ngy ta n y,
ta cha bao gi nghe mt ging ht vng v nh th. Vng
v ? c vy cn . Ging mi hon ton sai, v
Trang 91
phng cu vn. Ny thng nh, mi s khng c ht

na. Trong gi m nhc, mi s hc mt mn khc. Khi d
l trong ni in, mi phi cm ming li, khng th mi lm
hng tt c. By gi, mi hy ct i, th l tai tru!
Th l, ti lnh i ch khc chi.
Ti i do chi cho n khi nhng ting kn im gi hnh
l cui cng trong ngy. Ch mi ngy hm qua ti bc
chn vo tu vin, nhng ti c cm tng rng dng nh
ti c mt ni y t thu xa xm no! Ti cm thy
rng ti i nh ngi m ng v ti bt u cm thy i.
C l nh vy cn hay hn, v nu lc y ti no bng th
chc l ti ng gt. C ngi nm ly tay o ti v nhc
bng ti ln trn khng. Mt v Lt Ma cao ln, v mt
hin ha, t ti ngi trn hai vai rng ca ngi, v ni:
- Con hi, coi chng con n tr gi d cuc l ti v con
s b qu. Nu con n tr, con s khng c n, v
chng bng con s rng khng nh mt ci trng!
Khi v Lt Ma bc vo ni in, ngi vn cn khing ti
trn vai. Ngi ngi ngay pha sau nhng tm nm dnh
ring cho m s c v cn thn t ti ngi xung trc
mt ngi. Ngi ni:
- Con hy coi y, v lp li nhng g ta ni. Nhng khi ta
ct ting ht thnh ca, th con hy im lng ch m ming
nh, a ha!
Ti thm bit n v Lt Ma c lng u i i vi ti. T
trc n gi, t c ngi t ra tt bng i vi ti. S
gio dc m ti hp th c trong qu kh ch l t
trn mt nn tng qut tho, thnh n hay nh p.
Ti ng thip i trong mt lc. Khi ti git mnh thc
Trang 92
dy, ti nhn thy rng cuc l ti chm dt t bao gi.

V Lt Ma cng ti n phng n khi ti cn ang m
ng, v t ti ngi xung trc bn, trn ngi t
sn tr b, Tsampa v rau u nu chn. Ngi ni:
- Con hy n no, ri i ng! Ta s ch cho con bit bung
ng ca con. m nay, con c quyn ng thng gic n
nm gi sng. Con hy n gp ta khi con thc dy.
l nhng li cui cng m ti nghe trc khi ti thc
gic vo lc nm gi sng. Mt thiu nin s c t ra c
thin cm vi ti t m trc. n nh thc ti dy mt
cch rt kh khn gia lc ti cn m man gic ip. Khi
thc tnh ti mi thy rng ti nm trn tm nm gia
mt phng ln. Ngi thiu nin ni:
- V Lt Ma Mingyar i c dn ti n nh thc s
huynh ng nm gi sng.
Ti ngi dy v xp ba tm nm chng cht ln nhau st
vch tng theo gng nhng a tr khc. Tt c nhng
tr s c ra ngoi; ngi bn tr ca ti bn ni:
- Chng ta hy n im tm; ri sau ti s a s huynh
n gp Mingyar i c.
Khi , ti bt u cm thy thoi mi d chu hn, khng
phi ti thch tu vin hay ti mun li , m ti ngh
rng v khng th lm sao hn, nn tt nht l ti nn m
thun v ha mnh vi hon cnh. n gi n im tm, v
s xng ngn c bng mt ging trm mt on kinh rt
trong mt trm mi hai quyn ca b kinh Kangyur ca
Pht Gio Ty Tng. V s hn nhn thy ti ng tr v
lo ra, v thnh lnh ngi gi git ti li:
- Ny, thng nh, ta va mi ni nhng g? Hy tr li
mau!
Trang 93
Nhanh nh chp v khng suy ngh mt giy ng h ti

p ngay:
- Bch s ng, ngi va ni rng: Thng nh ny ng tr
khng nghe ta c kinh, ta phi bt n ti trn!
Cu tr li y lm c c ta u bt gic ci m ln, v
nh ti khi b n v ti v k lut. V s cng mm
ci l mt vic him c v gii thch rng ngi mun
ti lp li on kinh ngi va c, nhng thi, "Ln ny
th nh vy cng c".
Mi ba n, v s xng ngn u ngi trc mt bn nh
v c nhng on kinh Pht. Cc s si khng c php
ni chuyn trong gi n, hoc ngh n nhng chuyn ring
t, m phi lng tai nghe c kinh. H phi tiu th thnh
gio cng mt lt vi thc n. Chng ti tt c u ngi
trn nhng chic nm t di t v n trn nhng chic
bn nh cao nm tt Ty. Khng ai c gy ting ng
hoc ci ch ln bn, v l nhng iu b tuyt i
cm nht.
Ti tu vin Chakporl, ngi ta p dng k lut st. Danh t
Chakporl c ngha l "Thit Sn" hay ni st. Trong phn
ln cc tu vin, k lut thng lng lo v thi kho biu
khng c p dng cht ch. Cc s si c th lm vic
hoc ngh ngi ty . C th ch c mt ngi trong hng
ngn s si tht tnh mun tin b tm linh, v chnh ngi
mi tr nn mt v Lt Ma, v danh t Lt Ma c ngha
l "Thng Nhn", v khng p dng cho tt c mi ngi.
Trong tu vin ca chng ti k lut rt cht ch v thm ch
cn gt gao l khc. Chng ti phi tr thnh nhng ngi
lnh o ca giai cp tu s. i vi chng ti, th trt t v
gio dc l tuyt i cn thit. Chng ti khng c php
mc o trng, l mu o thng thng ca cp s c: o
Trang 94
ca chng ti mc phi l mu sm nh o ca cc v s
si. Chng ti cng c nhng k n bc sai khin nhng
l nhng si lao cng, n bc, c phn s qut dn, lau
chi v coi sc phn sinh hot thc t ca tu vin. Chng
ti thay phin nhau lm cng vic hn mn ny, cho
nhng ngh t ph, kiu cng khng c ch m chen vo
u c ca mnh. Chng ti phi lun lun nh cu so ng
Pht Gio: "Hy t mnh nu gng tt cho k khc. Hy
lm iu thin v trnh mi iu c. chnh l gio l
ca Pht dy".
V S Trng ca tu vin, tc v Lt Ma Champa La, cng
nghim khc nh cha ti v i hi mt s vng li tuyt
i. Mt trong nhng li dy m ngi thng hay nhc
n l: "c v vit l nhng then cht ca mi c tnh".
Bi , trn lnh vc ny, chng ti c rt nhiu vic phi
lm.
Trang 95
CHNG V: TP LM TU S
Ti tu vin Chakpori, mt ngy ca chng ti bt u t

lc na m. Khi ting kn bo u canh ba vang di m
thanh n nhng hnh lang u ti, chng ti cn ang ngi
ng phi thc dy xp li nm chiu v d dm tm ci
o trng trong bng ti. Mc o xong, chng ti va bc
i va dn mi vt dng vo o trng.
Chng ti bc xung thang lu v nn gt giy trn cu
thang vi nhng ting ng n o, v vo gi ny chng ti
thng bc bi khng vui. Trong phn gio l ca chng
ti c cu: Th ngh ngi vi mt tm hn an tnh cn hn
l ngi tham thin tng nim m m cn tc gin trong
lng. Ti thng c mt ngh bt knh Nu vy, ti sao
ngi ta khng cho chng ti ngh ngi trong s yn
tnh?
S thc gic vo lc na m lm cho ti tc gin! Nhng
khng ai cho ti mt li gii p tha ng, thnh th ti
Trang 96
vn phi i cng vi mi ngi vo in th d cuc l

cu nguyn gia khuya.
Ti y, v s nhng ngn n thp bng b chiu nh
sng lung linh xuyn qua nhng lung khi hng nghi
ngt bay ln trong khng kh. Di nh sng lp le ny,
gia nhng bng ngi qua li, nhng pho tng khng l
ca cc v thn dng nh cng c ng v nghing mnh
p li ting ht thnh ca ca cc nh s.
Hng trm nh s v cc ch tiu u ngi xp bng trn
nhng tm nm xp thnh nhng hng di trong in th.
H ngi i din vi mt hng v quay lng vo mt hng
khc. H ct ting ht nhng bn thnh ca du dng, dng
nhng tit iu c bit, v ngi ng phng tng
hiu bit v nhng cng nng thn b ca m thanh. Cng
ging nh mt m thanh c pht ra ng cch c th gy
chn ng lm v mt ci ly, mt bn nhc dng nhiu m
thanh hp li theo mt tit iu nht nh cng c nhng
cng nng siu hnh, thn b.
Trong bui l cng c c kinh Kangyur. Tht l mt cnh
tng huy hong khi hng trm nh s mc o trng mu
sm, vi mnh la ym tm mu vng che trc ngc,
va nghing mnh va ha tu nhng bi thnh ca, km
theo ting ngn ca nhng ci chung nh v ting trng.
Nhng m khi hng trm v n nhang nghi ngt lun
qua chn cc pho tng thn khng l, ngi ta c cm
gic rng gia ci nh sng huyn o , nhng pho tng
y cng nhn chng ti nh chng kin cuc l uy
nghim.
Bui l ko di gn mt gi, sau chng ti tr v phng
ng li cho n bn gi sng. Mt cuc l sm bt u
Trang 97
vo lc bn gi mt khc. n nm gi, chng ti n im

tm vi tsampa v tr pha b. Du cho trong khi n, chng
ti cng cn phi lng nghe ging ni c m chn pho
ca v s xng ngn. Trong khi , v s gim th ngi k
bn d xt chng ti vi cp mt c v.
Vo lc ny, ngi ta a ra cho chng ti tt c mi thng
tri v hun lnh. Th d nh trong trng hp c vic cn
phi i ra thnh ph Lhasa, th trong gi n im tm
ngi ta nu tn nhng nh s c phn s nhn lnh cng
vic . Nhng v ny c php ri khi tu vin trong
mt khong thi gian nht nh v c php vng mt
trong mt vi bui l trong ngy.
n su gi, chng ti vo lp hc, sn sng hc bui hc
u tin. Li rn th nh ca Pht gio Ty Tng dy rng:
Hy lm trn bn phn tn gio v hc hi Thnh gio.
Trong s ngy th ca tui ln by, ti khng hiu ti sao
ngi ta phi tun theo li rn ny, trong khi li rn th
nm dy rng: Hy knh trng nhng bc trng thng
v nhng ngi thuc dng qu tc li khng c tuyt
i tun theo?
Tht vy, theo kinh nghim ti thy rng c mt ci g
ng h thn khi sinh trng trong mt nh qu tc. Ti
tht s l nn nhn ca iu . Hi , ti khng hiu
rng giai cp ca mt ngi khng phi l iu quan trng
m ch c c hnh mi l ng k.
n chn gi, chng ti ngng hc trong bn mi pht
d mt cuc l khc. S gin on ny i khi cng d
chu, nhng chng ti phi tr v lp hc vo mi gi
km mi lm pht. Khi , mt mn hc khc li bt u
v s hc ko di cho n mt gi tra. Chng ti vn
Trang 98
cha c php n ung g v phi d mt cuc l tra

na gi trc khi dng ba tra gm c tsampa v tr pha
b.
K , l mt gi lm cng vic nh gip chng ti vn
ng c th v dy chng ti c tnh khim tn. Nhng
cng vic d bn nht v kh chu nht c giao ph cho
ti, dng nh nhiu ln hn l theo s lun phin. n ba
gi chiu, chng ti t hp li ngh ngi mt ting ng
h. Trong gi , s ngh ngi l bt buc, cm khng
c ni chuyn hay c ng; chng ti phi gi im lng
hon ton. Chng ti khng thch s sp t cht no, v
mt gi l qu ngn cho gic ng tra v qu di ngi
yn m khng lm g!
Sau gi ngh tra , ng bn gi, chng ti tr li lp
hc. n y mi bt u giai on gian lao nht trong
ngy, ko di sut nm ting ng h, khng mt pht no
ngi ngh. Trong nm ting ng h , chng ti khng
c ri khi lp hc v bt c mt l do g. Nu tri lnh,
chng ti s b trng pht rt nng n. Cc v thy dy s
dng nhng cy gy to ln mt cch t do v c vi v t ra
rt st sng trong vic trng pht k vi phm. Ch nhng
hc tr no khng th chu ng c na, hoc nhng k
tht ngu xun mi dm i ra ngoi, v khi h tr v lp, s
trng pht l iu khng th trnh khi.
n chn gi ti, chng ti mi c gii thot dng
ba n cui cng trong ngy, cng ch gm c by nhiu
mn l tr b v tsampa. i khi, nhng rt him, chng
ti c n rau, thng l nhng khoanh c ci trng hay
u ti. Nhng th rau u ny ch n sng, nhng cng
n c i vi nhng thiu sinh bng i.
Trang 99
C mt ln, nm ti ln tm tui, ngi ta cho chng ti n

bp mng ty trn gim. Ti rt thch n mng ty, v ti
thng c n mn y hi cn nh. V n cn thm, ti
di dt ngh vi mt bn tr ngi gn bn i ci o
trng th hai ca ti ly phn n ca n. V s gim th
bt gp qu tang chuyn ny, bn gi ti ra ng gia
phng n cng khai th ti trc mt mi ngi.
trng pht ti tham n, ti phi chu nhn i nhn kht
trong hai mi bn gi. Cn ci o trng ca ti th b tch
thu, vin l rng n khng c ch li g cho ti, v ti
mun i n ly mt vt khng cn thit lm!
n chn gi ri, chng ti tr v phng. Khng ai l
ngi khng v mau ng! Lc u, ti ngh rng nhng
gi hc di qu mc c th lm hi sc khe ti, v c
l ti s ln ra cht bt c lc no hoc ti s ng lun
khng bao gi thc dy na. Cng vi nhng tr ma mi
khc, chng ti thng rt lui vo mt gc kn o ng
g ng gt. Nhng dn dn ti lm quen vi thi kho
biu kht khe , v sau cng th nhng chui ngy di v
tn khng cn lm cho ti kh chu na.
Lc y gn su gi khi ngi thiu nin dn ng a
ti n trc ca t tht ca i c Mingyar. Tuy ti
khng g ca, ngi cng ln ting trc gi ti vo.
Phng khch ca i c rt trang nh vi nhng bc
tranh tuyt p. Vi bc tranh c v ngay trn tng v
nhng bc ha khc c v trn nhng bc trng bng
la. Trn nhng bn nh c sp nhng pho tng cc v
thn hay n thn bng vng hoc cm thch. Trn tng
cng c gn mt bnh xe lun hi rt ln.
Ngi theo t th hoa sen trn mt tm nm, trc mt ci
bn y nhng sch v, v Lt-ma ang nghin cu kinh
Trang 100
in khi ti bc vo. Ngi ni:

Lobsang, con hy ngi y gn bn ta, chng ta s ni
chuyn nhiu. Nhng trc ht, i vi mt thiu nin
ang tui sp ln, ta cn hi con mt cu l con c c
n ung y khng?
Bch ngi, c.
S trng c ni rng chng ta s lm vic vi nhau.
Chng ta tm thy c tin kip ca con, con tin b
kh lm. By gi chng ta mun pht trin li vi kh nng
v s c m con thu thp c trong kip sng trc
y. Chng ta mun rng trong khong vi nm, con s thu
hoch c nhiu kin thc hn l mt v Lt-ma c th
thu thp c sut c mt i.
Ni n y, i c bn ngng li v chm ch nhn ti
mt lc rt lu, vi i mt sng dng nh soi thu mi
vt. Ngi li ni:
Mi ngi phi c t do chn la con ng ca
mnh. Tng lai ca con s rt gian lao kh cc trong bn
mi nm nu con chn con ng tt, s a n nhng
phn thng ln lao trong kip sau. Tri li, trn mt con
ng khc, con s c giu sang vi y mi s tin
nghi sung sng ci trn, nhng con s khng c c
s tin b tm linh. Vy con hy t mnh quyt nh ly.
Ni xong, ngi nhn ti trong mt cu hi khng li. Ti
p:
Bch ngi, cha con c ni rng nu con tht bi v ri
khi tu vin, con khng nn tr v nh. Lm sao con c th
sng cuc i sung sng tin nghi nu con khng c nh
tr v? V ai s ch dn cho con theo con ng tt nu
Trang 101
con chn con ng ?

i c mm ci v ni:
Con qun ri chng? Chng ta tm bit c kip
trc ca con. V th, nu con chn con ng d di tin
nghi, con s c qui nh ngi th trong mt tu vin nh
mt v ha thn, v trong vi nm, con s c a ln
chc v S trng. Cha con chc s khng cho l mt s
tht bi ch?
Ti bn hi tip:
Bch i c, nhng theo ngi th c phi l mt s
tht bi khng?
Ngi p:
Phi. Vi tt c nhng g m ta bit, th i vi ta, l
mt s tht bi.
Bch i c, ai s hng dn con?
Ta s l ngi hng dn con, nu con chn con ng
tt. Nhng con hy t mnh quyt nh ly, khng ai c
quyn p buc con.
Ti ngc mt ln nhn i c, v cm thy rt yu mn
ngi i din vi ti lc y. l mt ngi cao ln, vi
i mt en huyn, ci nhn trong sng, mt gng mt ci
m v mt vng trn cao rng. Phi, ti thy trn y thin
cm i vi ngi! Tuy ti mi ln by, cuc i ti trc
kia tht l vt v kh cc v ti tng gp g nhiu nhn
vt, tht s ti c th xt on tnh cht ca mt ngi.
Ti ni:
Bch S ph, con s chn con ng tt v c mong
c lm t ca ngi.
Trang 102
Ti ni thm vi mt ging bn khon:

Nhng chc l con s khng thch lm vic nhiu!
i c ct ting ci ln, mt ging ci ci m si m
lng ti:
Lobsang, i khng ai l ngi thch lm vic nhiu,
nhng t c ngi thnh tht nhn nhn iu y.
i c nhn vo ng giy t trn bn v ni:
Mt php tu luyn b mt s cn thit gip cho con m
c nng khiu thn nhn. Sau , chng ta s s dng
khoa thi min thc y s hc hi ca con cho mau c
kt qu. Chng ta s gip con tin rt xa trn cc lnh vc
y khoa v huyn vi.
Ti cm thy e ngi trc mt chng trnh b bn nh
th, ha hn mt s lm vic ro rit khng ngng v kh
nhc bit dng no! Nht l sau khi ti tri qua bao
nhiu s hc vn khc kh trong by nm qua, khng h c
thi gian cho cc mn gii tr... v chi diu!
V Lt-ma dng nh c c t tng ca ti. Ngi
ni:
Tht vy, ny con! Sau ny con s c thi gian chi
diu, nhng s l nhng con diu tht ln, c th ch
ngi ngi bn trong. Cn hin gi, ta cn thit lp mt
thi khc biu hp l n mc ti a.
S ph ti li ci xung m giy t trn bn:
Xem no, t chn gi sng n mt gi tra, c c
chng? Phi y, ta hy bt u nh vy. Con hy n y
mi bui sng ng chn gi thay v d bui l sng, v
chng ta s tho lun v nhng vn quan trng. Bui
Trang 103
hc u tin s l sng mai. Con c mun nhn g vi cha

m con khng, ta s n ving song thn con ngy hm
nay. Con hy a cho ta m tc c ca con hm trc!
iu lm ti hon ton ngc nhin. Khi mt thiu nin
c nhn vo tu vin, ngi ta xung tc cho n v gi
ci bm tc di va ct cho cha m qua trung gian ca mt
ch tiu khc, cho bit rng con h c thu nhn.
Trong trng hp ny th chnh i c Mingyar ch thn
mang ci bm tc ca ti v nh! iu ny c ngha l t
nay i c s hon ton m trch cuc i ti, v ti
tr nn a con tm linh ca ngi.
i c Mingyar l mt nhn vt rt quan trng, mt ngi
c tr thng minh him c v ni ting khp x Ty Tng.
Ti tin chc rng di s du dt ca mt v o s nh
ngi, ti khng th no tht bi.
Sng hm y, khi tr v lp hc, ti l mt ngi hc tr
rt ng tr. Ti t tng vn v u u, v bi v
thy dy li c dp tha mn khuynh hng s dng gy
gc thng tay!
Ti nhn thy cc thy dy t ra nghim khc mt cch
qu ng. Nhng t an i, ti ngh rng du sao ti n
y l hc hi. l l do v sao ti ti sinh, tuy rng
hi ti khng bit r ti cn phi hc nhng g.
Ty Tng, ngi ta tin tng rt mnh ni s ti sinh.
H tin rng khi t ti mt trnh tm linh no th
ngi ta c th chn la sinh v mt cnh gii khc hoc
ti sinh ni th gian ny hc hi thm hay gip k
khc. C khi mt bc hin gi mun thc hin mt s
mng nht nh trong i mnh, nhng li qua i trc
khi hon thnh s mng. Trong trng hp , ngi ta tin
Trang 104
rng v hin gi c th ti sinh ni th gian hon tt

cng vic b d trong kip trc, vi iu kin l cng
vic y s hu ch cho nhn loi.
Khng my ai c th nh ngi khc truy bit nhng tin
kip ca mnh. Vic y i hi mt vi s n chng, tn
ph tin bc v mt nhiu th gi. Nhng ngi no, cng
nh trng hp ca ti, c c nhng s n chng ,
c gi l nhng v ha thn. Nhng v ny khi cn tr
c dy d theo mt k lut v cng khc kh, ging nh
trng hp ca ti, nhng n lc trng thnh s c s
knh trng ca tt c mi ngi.
V phn ti, ngi ta s dnh cho ti mt s hun luyn
c bit nhm tng cng nhng kin thc ca ti v
huyn hc. lm g? Hi , ti cha c bit r l do.
Nhng ngn roi ging xung nh ma lm ti git mnh,
v a ti tr v cuc i thc t.
Thng ngc! gn! Nhng ngh en ti no lt
vo trong ci s dy c ca my? May cho my v n
gi d l, nu khng chc my cn phi n n thm na!
Km theo li mng m y, v thy dy thnh n vo
mng ti mt tht mnh ri bc nhanh ra khi lp.
Mt bn ng mn ca ti ni:
Bn ng qun rng tra nay n phin chng ta phi
lm cng tc di bp. Ti hy vng chng ta c th cho
vo y bao mn tsampa.
Cng tc lm bp rt cc nhc, v nhng v s gim th i
x vi chng ti nh nhng k n l. Khng c vn
ngh ngi sau hai gi cng tc nng nhc . Lm bp
xong, chng ti phi tr li lp hc ngay. i khi ngi ta
Trang 105
gi chng ti di bp qu lu, nn chng ti n lp hc

tr gi. Khi chng ti n ni th v thy dy ni trn li
nh phn pht cho chng ti mt lot nhng trn roi, gy
xi x nh ma, khng cho chng ti c cht my may
c hi bin bch cho s tr gi !
Cng tc u tin ca ti trong nh bp sut na l cng
tc cui cng. Theo nhng hnh lang lt , chng ti i
n nh bp... khng cht hng khi trong lng. Mt nh
s nt mt rt cu knh ng i chng ti ngoi ca. Khi
va thy chng ti n, ng ta ku to:
Mau ln, tht l mt l li bing v v dng. Mi a
u tin hy vo nu cc ni xp!
Ti lt nhm s mi, phi i cng vi nhng thiu sinh
khc xung bp theo mt cu thang nh.
Di nh bp, nhit nng kinh khng. Trc mt chng
ti, nhng bp l pht ra nhng tia la . Nhin liu t l
l phn b yak phi kh v p thnh tng bnh trn, c
cht ln tng ng ln gn bn cc cho un. V s ch huy
vic nu bp qut ln:
Hy vc xng ln v xc phn kh vo l!
Ti ch l mt a tr mi ln by tui, ln ln trong m
thiu sinh m a nh nht cng khng di tui mi
by! Ti ch va gi ci xng ln toan xc phn cho vo l,
th v th no lm lt cho nc ang si ln hai
bn chn ca v s. Y tht ln trong cn thnh n, nm ly
c hng ti xoay mt vng... v long chong t ng.
Ti nhy ra pha sau, nhng ti cm thy au nhi kinh
khng v ngi thy mi da tht chy kht. Ti t ng
trn mt u cy st nung t trong bp l vng ra! Tht
Trang 106
ln v au n, ti ng ln gia nhng tro than chy m .

Phn trn i bn tri ca ti, gn ch xng hng, b chy
n tn xng. Ch da tht b bng y li mt vt so
trng m hin nay vn cn lm ti kh chu. Cng chnh
vt so y v sau lm cho ngi Nht nhn ra c ti.
Mt cn no lon din ra sau . Nhng nh s khc t
khp ni vi vng chy n. Ngi ta nhanh chng ti
ng dy gia ng tro than. Ti b nhng vt bng khp
c thn mnh, nhng nng nht l vt thng i. Ngi
ta vi v cng ti ln nhng tng lu trn, mt v Ltma y s c gng cha tr vt bng cu ly ci chn ti.
Thanh st nung l mt vt d bn v li trong vt
thng nhng mnh g st. V y s phi moi trong vt
thng ly ra ht nhng mnh st g ny, cho n khi
vt phng c ra tht sch. K , ng rt thuc ln vt
thng v bng b cn thn. Cn nhng vt phng nh
khp thn mnh th ng thoa ln mt cht thuc nc lm
bng dc tho, gip ti gim au rt nhiu.
Nhng s au n nhc nhi vn m v ti tng l s
khng cn s dng chn tri c na. Khi bng b
xong, v Lt-ma y s gi mt nh s n khing ti vo
gian phng bn cnh v t nm trn nm. Mt v s gi
bc vo, ngi di t bn cnh ging ti v bt u c
kinh cu nguyn. Ti thm ngh: Tht tt p thay khi cu
nguyn n trn che ch cho ti sau khi ti va b mt tai
nn!
Sau ci kinh nghim bn thn v s au n cng cc ny,
ti quyt nh s sng mt cuc i c hnh. Ti nh n
mt bc tranh v cnh a ngc, trong qu s hnh hnh
mt nn nhn bng cch ly di st nhn nung t vo
thn mnh y gn ch m ti b bng.
Trang 107
C l nhiu bn c s ngh rng, tri vi iu m nhiu

ngi vn tng, cc nh s li l nhng k c n! Nhng
tht ra, trc khi kt lun cn phi hiu cho ng v khi
nim nh s x Ty Tng. Danh xng nh s c p
dng cho tt c nhng ngi n ng sng trong mt tu
vin Lt-ma gio, cho d c phi l ngi tu hnh hay
khng. V th, hu nh bt c ngi no cng c th tr
nn mt nh s.
Mt a tr thng c gi vo tu vin ri tr thnh nh
s m khng cn c hi kin. i khi, c th l mt
ngi trng thnh chn cng vic i chn cu v mun
c mt mi nh m cng che sng trnh tuyt khi tit
tri lnh lo xung n bn mi m. Khi , anh ta
n xin lm nh s trong tu vin, khng phi v l tng
tn gio, m v mun t m bo t nhiu tin nghi vt
cht. Cc tu vin dng nhng nh s loi nh nhng
ngi cng nhn lm nhng cng vic xy ct, cy ba
hay qut dn. nhng x khc th nhng ngi nh th
phi c gi l n dch, ngi lm thu hay mt danh
xng tng t no . Phn nhiu h sng mt cuc i
rt kh nhc, v sng nhng vng cao nguyn t ba ngn
n by ngn thc cao hn mt bin khng phi l mt
cuc sng d chu.
V th, danh xng nh s i vi ngi Ty Tng ch c
ngha l mt ngi sng trong tu vin, khng khc g hn
mi ngi thng. Ngi Ty Tng dng danh
t trappa ch nhng v tu s thc s l ngi tu hnh.
Nhng v Lt-ma l nhng bc cao tng, thuc mt ng
cp cao. l nhng bc o s, hay tn s. Th d nh
v Lt-ma i c Mingyar s l v tn s ca ti, v ti s
l t ca ngi.
Trang 108
K , ng cp cao hn na l nhng v S trng.

Khng phi tt c nhng v ny u m trch trng coi
mt tu vin. Nhiu v nm gi nhng chc v cao trong
Chnh ph, hoc i hong ha t tu vin ny n tu vin
khc. i khi mt v Lt-ma c th c ng cp cao hn
mt v S trng, ty theo nhng hot ng ca ngi.
Nhng ngi c xem l nhng v Ha thn (Nh ngi
ta chng minh rng l trng hp ca ti.) c th
c ch nh lm S trng vo nm mi bn tui, sau
khi vt qua mt cuc thi rt kh khn. Nhng v ny
thng l nghim khc, nhng khng hung d v khng
bao gi bt cng.
Mt th d khc v cc nh s tm thng l trng hp
cc nh s bo v. Nhim v duy nht ca h l duy tr trt
t. H khng c phn s g trong vic t t hay l bi cc
n cha. H ch c mt gi cho mi vic din ra theo
ng cc qui tc, lut l. H thng rt hung hng, cng
nh phn nhiu cc nh s lao dch nh ni trn,
nhng khng phi v th m h lm gim uy tn ca cc tu
vin. Ngi ta khng th ln n mt v gim mc v ng ta
c mt tn lm vn th l! Cng nh ngi ta khng th
mong i ngi lm vn y s tr nn mt v thnh ch v
ng ta lm ti t cho mt v gim mc!
Trong tu vin c mt nh t. y l mt ni khng d chu
cht no, nhng k b nht vo cng kh chu khng
km. Kinh nghim duy nht ca ti v ni l ln cha
bnh cho mt t nhn b m. Khi ti chun b ri tu vin
th c gi n mt khm t. Bn ngoi sn sau l nhng
lan can trn, cao gn mt mt. Nhng khi to dng
xy rng ht c chiu cao ca lan can. Mt trn c p
bng nhng tm dy c bp i v bao ph mt cung
Trang 109
trn c ng knh khong gn ba mt. Bn s si cnh

binh nm cht tm gia, v ko n sang mt bn. Mt
ngi dng li v cm ln mt si dy thng c bn
bng lng con yak, cui si dy c mt vng trn mng.
Ti nhn vi v khng vui, thi th nh ph mc bn thn
vo ? By gi, Tha c Lt Ma y s tn knh, ngi
n ng ni, Ngi hy bc vo y, t chn vo ch
ny v ti s h ngi xung. Ti lo lng lm theo. Ngi
s cn mt ngn n, tha ngi, nh s cnh binh ni v
a cho ti mt ngn uc ang chy sng c lm bng
si tm b. Ti cng lo lng hn; ti cn phi nm ly si
dy, va phi gi ngn uc, ng thi phi trnh cho
mnh khi b bng cng nh lm chy si dy thng mng
manh m rt ng ng l n s chu c ti. Nhng ri ti
cng xung, su chng tm n mi mt, gia nhng
bc tng m t, mt ci sn bn thu. Qua nh sng
ca ngn uc ti nhn thy mt k bt hnh trng nh con
qu ang np vo tng. Ch nhn lt qua mt lt l
thy quanh anh ta chng c cht ho quang no, v vy
khng c s sng. Ti c mt bi cu nguyn cho ci
linh hn ang lang thang gia cc ci ca s sng y, v
vut cp mt nhn chm chm di, sau gi c
ko ln. Cng vic ca ti xong, by gi n cc m
cng lm vic. Ti hi l do anh ta phi vo t v c bit
rng l mt ngi n xin lang thang, ti cha
c cho n v ch ng, v sau trong m anh ta git
mt nh s cp mt t ti sn. Anh ta b bt trong
khi chy trn, v b a tr li ni anh ta gy ra ti c.
Tr li vn ti b phng la khi i lm cng tc di
bp. Hiu lc ca cht thuc va tan dn, ti hi tnh li v
cm thy nh mnh b lt da. Trong cn m sng, ti tng
Trang 110
tng dng nh mt ngn uc ang chy c t vo

mt ci l trng trong bp i bn tri ca ti. Thi gian
tri qua. Ti lng nghe nhng ting ng trong tu vin. Vi
loi m thanh quen thuc vi ti, nhng c nhiu loi
khc m ti khng nhn ra l nhng ting ng g.
Ton thn ti rung chuyn v nhng cn au n d di.
Ti nm sp, nhng nhng vt phng cng lan rng n
pha trc ca thn mnh ti. Ti nghe mt ting ng nh,
c ngi n ngi gn bn ti. Mt ging y thin cm v
nhn t ca i c Mingyar th thm bn tai ti:
Con i, chc l con au n lm. Thi hy ng i.
Vi ngn tay nh nhng lt trn lng ti dc theo xng
sng, nh lt thm na, v thm na. Th ri... ti m
man ng thip i.
Mt vng mt tri m m chiu rng ngi trc mt ti.
Ti thc gic v chp mt lin hi. T tng u tin n
vi ti khi ti va cht tnh l hnh nh c ngi ti vi
v ti ng qu lu. Ti nh nhy xung ging
hi h i d bui l sng, nhng ti lin t nga ra sau,
khp mnh my au nhc nh rn. Th ra ch l mt cn
m sng... Chn tri ti au qu. Mt ging du hin u i
ni vi ti:
Lobsang, con hy nm yn. Hm nay con c th ngh.
Ti quay u nhn li th v cng ngc nhin m thy rng
ti ang nm trong phng ca i c Mingyar, v ngi
ang ngi gn bn ti. Ngi nhn thy s ngc nhin ca
ti v mm ci:
Ti sao con ngc nhin? Phi chng l mt vic thng
tnh khi hai ngi bn phi gn bn nhau nu mt ngi
Trang 111
b au m?
Ti p bng mt ging r ri mt mi:
Nhng S ph l mt v Lt-ma cao c, cn con ch l
mt a tr nh.
Lobsang, chng ta cng i vi nhau mt on ng
rt di trong nhng kip trc. Hin gi con cha nh li
c iu , nhng ta th nh r, v chng ta sng rt
gn bn nhau trong nhng kip va qua. By gi, con cn
phi ngh ngi ly li sc. Chng ta s iu tr bp chn
con cho mau lnh, con ng lo g c!
Ti lin tng n cuc lun hi sinh t v ngh n nhng
iu rn trong cc thnh kinh ca x ti: Ngi c tm
hn qung i s sng mt cuc i giu sang khng bao
gi dt, cn k h tin rt rng s khng bao gi gp c
s u i, t tm. Ngi c quyn th hy sng mt cch
rng ri ho phng vi nhng k n nh v mnh. Hy
nhn xa thy con ng di ca s lun hi sinh t. V
s giu sang lun chuyn nh nhng bnh xe, nay n thuc
v ngi ny, mai n s thuc v ngi khc. K hnh kht
kip ny c th tr nn mt v vng hu kip sau, cn
v vng gi ngy nay c th tr nn k n my trong mt
tng lai no .
Khi , ti hiu mt cch chc chn khng cn nghi ng g
na, mc du trong cn au n th xc v mc du tui
ti cn nh, rng i c Mingyar, s ph ti, l mt
ngi tm c v ti c th tin tng ni li gio hun ca
ngi. R rng l s ph ti bit r rt nhiu iu v ti,
nhiu hn nhng g m chnh ti c th bit c. Ti rt
nng lng mun lm vic chung vi ngi v ti quyt
nh rng ti s l mt ngi t gng mu. Ti cm
Trang 112
thy mt cch r rt rng gia chng ti c mt s ng

thanh ng kh rt cht ch v ti ly lm cm kch s xoay
vn ca nh mnh t ti di s hng dn du dt
ca ngi.
Ti quay u nhn ra ngoi ca s. Nhng tm nm ca ti
ang nm c t trn mt ci bn ti c th nhn thy
bn ngoi. Cnh vt tht l hng v. ng xa, bn ngoi
nhng nc nh chen chc pha di ca s, thnh
ph Lhasa vn mnh di nh nng mt tri, vi nhng
ngi nh nh sn mu nht xinh xn. Trong thung lng,
con sng K Giang un khc gia nhng cnh ng xanh
ti nht th gii. Nhng dy ni xa tt tn chn tri ng
mu sm vi nhng nh ni i tuyt trng phau. Trn
nhng ngn ni gn hn, c nhng vt mu vng lng lnh
chen nhau trn sn ni, l nc ca nhng tu vin. Bn
tay tri, in Potala nh ln cao nh mt ngn ni bit lp.
V pha tay mt, c mt cm rng nh trong ri rc
nhng n cha v trng hc. l a phn ca v Thin
gim quan, mt nhn vt quan trng gi vai tr duy nht l
to nn mt nhp cu giao cm gia ci trn gian vi cnh
gii v hnh, v tin tri nhng iu ha phc ca quc gia.
Di mt ti, trn sn mt tin, nhng nh s thuc cc
cp qua li khng ngt. Vi v trong s , nhng nh s
lao dch, mc o mu nu sm. Mt nhm thiu sinh ca
mt tu vin xa mc o trng. Nhng nh s cao cp cng
c mt , u mc o mu sm, vi mnh ym tm
bng la vng, ch ra rng h thuc thnh phn vin chc
ti cao ca Chnh ph. Mt vi v ci nga hay ci la.
Nhng thng dn th ci nga mu cn cc nh s
bt buc phi ci nga trng.
Tt c nhng cnh tng lm cho ti qun c hin ti.
Trang 113
iu lm ti quan tm hn ht l lm sao cho chng bnh

phc c th s dng tr li i chn.
Ba ngy sau, ngi ta bo ti rng tt hn ti nn ngi dy
v th i ng xem sao. Chn tri ti cn cng v lm
cho ti rt au n. Ch vt phng sng ln v c m v
nhng mnh st vn g st khng th gp ra ht. V ti
khng th i ng mt mnh, ngi ta lm cho ti mt cy
nng g ti dng v i bng mt chn. Ti i nhn nhy
nh con chim b thng. Ton thn ti vn cn nhng vt
phng v nhng ch phng da, nhng chn tri lm ti au
n nhiu hn cc ch khc.
Ti khng th ngi c, phi nm nghing bn mt hoc
nm sp. Ti khng th d cc bui l cu nguyn hay i
n lp hc, nn i c Mingyar, s ph ti, dy ti hc
ti t tht t sng n chiu. Ngi tuyn b hi lng v
nhng kin thc m ti thu thp c trong thi nin thiu.
Ngi ni:
Nhng rt nhiu trong nhng kin thc ch l nhng
k c con mang theo t kip trc.
Trang 114
CHNG VI: I SNG

TRONG TU VIN
Hai tun l tri qua. Nhng vt
phng ca ti gn khi hn. Ci
chn vn cn lm ti hi au,
nhng ngy cng gim dn. Ti
yu cu c p dng thi khc
biu nh thng l v ti thy mnh
cn phi c ng i cht. Ti
c php ngi ty hoc nm
sp. Ngi Ty Tng thng ngi
xp bng theo t th hoa sen, nhng ti khng th ngi nh
vy v chn cn au.
Ngy u tin ti tr li lp hc gp li cc bn c th
c cng tc lm bp vo bui tra. Tay cm mt tm bng
, ti c phn s kim li nhng bao mch nha sy. Mch
nha c tri ln nhng tng hm nng n bc khi;
ci cho ln m ti lm trc khi b bng c t
pha di. Khi tri u mch nha trn nhng tng ,
ngi ta mi ng ca v nhm thiu sinh chng ti i qua
mt hnh lang n mt gian phng khc.
Ti y, ngi ta xay gi mch nha sy xong. Ci xay l
mt ci hnh ng loa lt ngc, ng knh mt
thc su tc. Lng ci xay c chm khc nhng ng li
lm gi la. Mt tng v i cng hnh ng loa,
nhng c rut, c t vo lng ci nghin nt la.
Tng ny c nng bng mt ci n g m thi gian
Trang 115
lm cho trn bng, hai u ci n ny c gn cht

nhng n tay nh hn ging nh nhng cy cm ca mt
bnh xe khng c vnh.
Mch nha sy c vo ci , ri cc nh s v nhng
tr thiu nhi mi nm ly nhng cy cm bnh xe vn
chuyn khi tng nng n hng my tn. Khi tng
xoay vng th cng vic khng cn nng nhc lm v
chng ti cng ct ting ht hp xng. t nht, ti y ti
c th ht m khng b bt ti trn! Nhng lm chuyn
ng tng khng l ny l c mt cng vic kh nhc.
Mi ngi u phi cng nhau gng sc. K , phi lu
gi sao cho n chuyn ng lun lun khng lc no
ngng.
Mch nha sy c tip tc thm vo ci, v phn
xay xong thot ra ngoi di y ci. Chnh th mch
nha xay ny, c tri mt ln na ln nhng tng nng
v sy li, l cht liu cn bn lm mn tsampa.
Mi ngi chng ti lun em theo bn mnh mt
lng tsampa, hay ni ng hn l bt mch nha xay
nt v sy li, n trong mt tun. n ba n, chng ti
ly ra mt phn nh ng sn trong nhng ci bc da v
vo chn ring ca mnh. Sau khi cho thm tr pha b,
chng ti dng ngn tay trn u v nhi cho n khi n
tr thnh mt th bnh, ri mi n.
Qua hm sau, cng tc lm bp gm vic nu tr b. mt
gian phng khc ca nh bp c t mt ci cho un
khng l, dung tch n 675 lt. Cho ny c lau chi
bng ct v sch bng nh mi. T sng sm, trong cho
c cha nc n phn na v nu si ln sng sc.
Chng ti c phn s i ly nhng bnh tr phi kh v
Trang 116
p ra thnh tng mnh vn. Tr c p cng li thnh

tng bnh ln hnh vung nh vin gch, mi bnh nng t
by n tm k l, c ch t Trung Hoa hay n
nLhasa bng ng b xuyn qua cc trung ni.
Nhng mnh vn tr va p ra c nm vo cho nc
ang si. Mt nh s thm vo mt tng mui cc tht
ln, mt nh s khc b thm vo mt lng mui bict (bicarbonate de soude). Khi tt c si u, ngi ta
mi thm vo tng tng b lm bng sa b yak, v
la chy trong l sut nhiu gi.
Tr trn vi b ny c mt gi tr dinh dng rt cao, v
khi dng chung vi mn tsampas cung cp y cht b
dng ngi dn Ty Tng sng c quanh nm.
Cng vic kh nhc nht l gi cho la chy trong l. Thay
v dng than ci, ngi ta dng phn b yak phi kh lm
nhin liu t. Loi phn b ny lun c d tr quanh
nm, s lng dng khng bao gi ht. Phn b t chy
ta ra mt lung khi c mi v rt cht v nng nc.
Chng ti buc phi lm nhng cng vic ny khng phi
v thiu nhn cng, m l xa b n mc ti a mi s
phn bit giai cp. Chng ti ngh rng con ngi ch c
mt k th, y l s chia r, cch bit. Lm vic bn cnh
mt ngi, ni chuyn ci m v to iu kin thng cm,
th chc chn ngi y s khng cn l mt k th ca ta
na.
Ty Tng, mi nm mt ln, nhng v quan ln hay chc
sc c quyn th phi t b quyn hnh ca mnh trong
mt ngy, v khi bt c thuc h no ca h cng c
quyn ni ln nhng cm ngh trong lng. Nu mt v S
trng t ra lm quyn, hng hch, ngi ta s ni ln mt
Trang 117
cch cng khai iu , v nu s phin trch l ng tht,

th ngi khiu ni s khng b mt s trng pht no.
Phng php t ra rt c hiu qu, nn s lm dng
quyn hnh rt t khi xy ra. N m bo mt s cng bnh
x hi, cho nhng thuc vin cp di c c hi pht
biu nhng cm ngh ca h i vi ngi c quyn th.
Chng ti phi lm vic nhiu trong lp hc, v ngi xp
thnh hng di t. Khi ging bi v vit trn bng en,
th v thy dy ng trc mt hc tr. Nhng khi chng
ti lm bi th ng ta i ro pha sau lng chng ti, thnh
th chng ti phi lun lm vic cn thn, v khng th bit
thy ang lu a no!
V thy dy khng lc no ri cy gy, mt cy gy mp
mp nh cy di cui, v ng ta khng ngn ngi s dng
trn bt c b phn no trong thn th chng ti nh vai,
u, lng, khng k n b phn c in, v ng ta
khng cn phn bit ch no, min l nhng c gy phi
nh tht au!
Chng ti hc rt nhiu v mn ton php. Mn ny l mt
yu t cn thit gii on khoa chim tinh. Tht vy,
trong khoa chim tinh Ty Tng khng c g l ngu nhin
tnh c. Mi vn u c thit lp trn nhng nguyn
tc khoa hc. Ti phi hc nhiu v khoa chim tinh v
mn ny l ti cn thit trong vic hnh ngh y khoa. Mt
y s phi bit iu tr bnh nhn ty theo tng hng ngi,
v s phn hng ny l do khoa chim tinh qui nh. iu
tr theo nguyn tc tt hn l k n thuc mt cch m
h ch bi l do rng thuc y cha khi bnh cho mt
ngi khc.
Bn cnh nhng bn chim tinh rt ln treo trn tng,
Trang 118
cn c nhng bc tranh ln v hnh cc loi dc tho.

Nhng tranh v ny c thay i lun lun mi tun v
chng ti phi bit r tt c mi loi cy thuc.
Sau ny, c nhng cuc xut hnh c t chc i hi
thuc, nhng chng ti ch c tham d nhng cuc ngao
du khi c nhng kin thc su rng, ngi ta c
th tin tng rng chng ti s khng hi nhm nhng loi
cy c c.
Nhng chuyn i hi thuc em n cho chng ti mt dp
ngao du rt thoi mi d chu tm qun cuc i phng
lng bun chn trong tu vin. C nhng chuyn i ko di
sut ba thng. l nhng cuc xut hnh ln vng
thng du, mt vng bao bc chung quanh bi nhng dy
ni tuyt ph quanh nm, vi cao t su n tm ngn
thc so vi mc nc bin. Ni , nhng vng bng
tuyt xen ln vi nhng thung lng xanh ti kh hu n
ha nh c nhng sui nc nng.
Trong vng ny ngi ta c th c mt kinh nghim c
nht trn i: Ch cn i mt qung ng chng nm
mi thc c th tri qua t mt kh hu lnh 40 m
n mt kh hu nng bn mi lm trong bng
mt! Vng ny ca x Ty Tng khng ai c bit, ch
tr mt s rt t cc nh s.
S gio hun trong o Pht ca chng ti ht sc nghim
khc; mi bui sng chng ti phi c thuc lng cc lut
v cc bc ca con ng Trung o. Nhng lut ny bao
gm:
1. Tin tng vo nhng ngi lnh o tu vin v t
nc.
2. Knh trng l gio v hc tp chm ch.
Trang 119
3. Tn knh cha m.
4. Knh trng o c.
5. Tn knh ngi cao tui v b trn.
6. Phng s T quc.
7. Lng thin v trung thc trong mi vic.
8. Quan tm n bn b v ngi thn.
9. S dng thc phm v ti sn v mc ch tt nht.
10. Theo gng ngi tt.
11. T lng bit n v bo p lng tt.
12. Cng bng trong mi vic.
13. Khng ghen t v k.
14. Khng gy chuyn tai ting.
15. Li ni v hnh ng phi nh nhng, khng gy hi
ngi khc.
16. n nhn au kh v tai ho mt cch kin nhn v
vui v.
Chng ti lun c nhc nh rng nu tt c mi ngi
tun u theo nhng lut ny th s khng bao gi c xung
t hay bt ha.
Tu vin ca chng ti ni ting v k lut kht khe v mt
nn gio dc cht ch. Mt s ln nh s t gi chng
ti i n cc tu vin khc c mt i sng d chu hn.
Chng ti xem h nh nhng k tht bi, v nhng ngi
c th kin tr li l thuc thnh phn u t.
Ti nhiu tu vin khc khng c bui l khuya v cc nh
s i ng sm v thc dy lc tri sng r. Chng ti
khinh thng h nh nhng k li nhc, thp km, v tuy
rng chng ti gp nhiu kh khn vi quy tc qu kht
khe ca tu vin, nhng chng ti vn khng bng lng cho
quy tc b sa i, nu iu a ti hu qu l h
Trang 120
thp chng ti xung mt trnh hn km hn.

K l phi loi tr nhng k yu t. Ch nhng ngi
rt khe mnh mi sc tr v sau nhng chuyn xut
hnh ln vng thng du lnh nh bng tuyt. Ngoi tr
nhng nh s tu vin Chakpori, khng ai dm i ln .
Cc v o s, vn y s minh trit, lun quyt nh loi
b nhng ngi khng th chu ng cuc sng kham kh
trc khi h c th lm lin ly n k khc.
Trong nm hc u tin, chng ti hu nh khng c lc
no ngh ngi, gii tr hay c vui chi tha thch. Mi
giy pht ca chng ti u dnh cho s hc v lm vic.
Mt iu khin ti phi bit n cc v thy dy l cc ngi
dy chng ti phng php s dng tr nh. Phn nhiu
ngi Ty Tng c tr nh tt, nhng ring vi chng ti l
sinh vin y khoa, hc tr thnh cc tu s kim y s, th
chng ti cn phi c tr nh rt tt nh tn v c tnh
ca nhiu loi dc tho cng cch ch bin v s dng
chng. Chng ti cng cn hiu bit tng tn khoa chim
tinh v thuc lu tt c kinh in ca nh Pht.
Chng ti p dng mt phng php luyn tr nh c
thc nghim qua nhiu th k. Chng ti ngi trong mt
gian phng c nhng t ln cha ng hng mun nghn
hc t. Mi hc t u c dn nhn bn ngoi, c in ch
kh ln d c t ch chng ti ngi. Mi ti m
chng ti hc tp c sp xp trong mt hc t thch
hp. Chng ti phi hnh dung r rng trong tr mi ti
v v tr nht nh ca mi hc t. Vi cng phu tp luyn,
ngi ta c th i vo gian phng bng t tng mt cch
rt d dng, m ng cc hc t mnh mun v ly ra ti
liu mnh ang tm kim cng vi nhng ti lin quan.
Trang 121
Cc v thy dy c bit nhn mnh cho chng ti hiu s

cn thit phi c mt tr nh c tp luyn thun thc. H
tra vn chng ti mt cch ro rit vi mc ch duy nht
l th thch tr nh. Nhng cu hi thng khng c mt
s mch lc hay lin h g vi nhau, khng mt dng t
tng lin tc no c th gip chng ti tr li c d
dng. Nhng cu hi thng lin quan n nhng on
b him trong kinh in, chen ln vi nhng cu hi ri rc
v cc loi dc tho. K no qun s b trng pht nng
n v khng c tr nh l mt li lm khng th dung th,
phi b trng tr nghim khc.
Chng ti thng khng c thi gian suy ngh m phi
tr li ngay tc khc. Chng hn nh khi v thy hi hc
tr:
Con hy nhc li hng th nm, trang mi tm trong
quyn th by ca b kinhKangyur. Hy m hc t... xem
hng ch ni g?
Tr phi ngi ta c th tr li ngay trong mi giy ng
h, bng khng th nn gi im lng, v s trng pht cn
khc lit hn nu tr li sai, du cho s sai lm nh nht
n u.
Du sao, cng l mt phng php tt v rt hu hiu
luyn tr nh. Chng ti khng th c thng xuyn bn
mnh nhng sch v tham kho, v sch ca chng ti l
nhng t giy ng li trong nhng ci ba g, thng o
n mt thc chiu di v bn tc chiu ngang, tht qu
knh cng mang theo.
V sau, ti nhn thy rng c c mt tr nh tt qu l
iu ti quan trng. Trong nm u tin, chng ti b ngn
cm khng c ri khi tu vin. Nhng ngi vi phm s
Trang 122
b ng ca khng cho vo khi tr v. Lut l ny ch c

p dng tu vin Chakpori l ni m k lut qu gt gao
n ni ngi ta s rng nu cho chng ti ra ngoi th
chng ti s khng tr li na!
Ring v phn ti, ti phi tha nhn rng c l ti cng s
trn bit lun khng tr li nu c c mt ch no khc
dung thn! Tuy nhin, sau mt nm th chng ti
quen dn vi i sng tu vin.
Trong nm u tin, chng ti khng c php chi cc
mn gii tr. Ngi ta buc chng ti lm vic khng
ngng, iu ny gip loi tr nhng a tr c th cht yu
ui, khng chu ni s cng thng thn kinh tt . Sau
nhng thng hc kh khn , chng ti thy mnh hu
nh qun mt c s chi bi tiu khin.
Nhng mn th dc in kinh c mc ch tng cng sc
chu ng do dai ca chng ti, v c mt cng dng thc
t cho chng ti sau ny.
Ti vn gi s thch trc y ca mnh i vi mn i c
khu, v by gi thnh thong ti vn c th chi tr .
Chng ti bt u tp vi nhng cy c khu c th nng
chn ln trn mt t mt cht. Khi gii hn, chng ti s
dng nhng cy c khu di hn, thng cao hn ba mt.
Trn nhng cy c khu ny, chng ti khnh khng i
quanh sn, ng qua cc ca s v thng gy ra phin toi
cho chnh mnh. Do khng dng so gi thng bng nn
khi mun dng li mt ch, chng ti phi ung a hai
chn nh th dm chn ti ch lin tc. N gip chng ti
gi thng bng khi ng mt v tr. Nu v mt l do no
m b ng khi c khu th cng khng c ri ro g.
Chng ti t chc thi u bng c khu. Hai i ca chng
Trang 123
ti, thng l mi ngi mi bn, xp thnh hai hng

cch nhau ba mi mt, v sau khi c hiu lnh chng
ti s tn cng ln nhau, trong khi pht ra nhng ting h
reo hoang d. Nh k, lp ti hc gm ton nhng
thanh nin cao to v nhiu tui hn, l mt li th cho
ti khi chi mn chin u trn c kho. Nhng ngi khc
xng ln mt cch cng knh v nng n trong khi ti c
th ln vo gia h, ko c khu ca ngi ny, y ca
ngi khc khin cho h ng chng knh. Trn lng nga
ti khng lm c tt nh vy, nhng khi phi t gi
mnh ng vng hay ng, ti c th lm c theo cch
ring.
L con trai chng ti cn mt cch s dng nhng chic c
khu na, l khi chng ti vt qua nhng con sui.
Chng ti c th li mt cch cn thn ngang qua con sui,
c mt qung ng vng di n c ch cn
gn nht. Ti nh mt ln ti ang thong th i trn c
khu cao c su ln cng chn. Trn ng i phi qua mt
con sui v ti mun vt qua. Nc su ngay t di t
dc theo hai bn b, khng c ch no nng c. Ti ngi
trn b v th chn c khu xung sui. Nc ngp n
u gi v khi li ra n gia dng th nc dng ti gn
tht lng ti. Lc y ti nghe thy ting bc chn chy
ti. Mt ngi n ng ang hi h trn ng v nhn
thong qua cu b ang i ngang qua dng nc. Nhn bn
ngoi thy ng nh dng sui ch su n tht lng ti,
ng ta ngh: , y l ch cn. Mt ting m xung nc
bt thnh lnh, v ngi n ng chm nghm. Sau l
ting nc xo ng mnh, v u ng th ln trn mt
nc, tay vi c vo b v t mnh tro ln. Li l ca
ng ta tht khng khip, v s e da v nhng g m ng
Trang 124
ta s lm vi ti lm cho mu ti gn nh ng li. Ti vi
v i sang b bn kia v ri cng ti ni, ti ngh l mnh
cha bao gi i trn c khu nhanh n nh vy trc y.
Mt mi nguy him ca c khu l gi m dng nh lun
sn c Ty Tng. Chng ti c th ang chi c khu
trong sn, v trong s phn khch ca tr chi chng ti s
qun gi v si bc ra ngoi bc tng che ch. Mt cn
gi mnh s thi phng o chong ca chng ti v chng
ti s b nho, mt m ln xn nhng tay, chn v c
khu. Nhng cng rt t khi c thng vong. Luyn tp v
thut dy cho chng ti cch ng m khng b thng.
Thng th chng ti s c vt bm tm v xy xc u
gi, nhng chng ti b qua nhng tiu tit. Tt nhin c
mt s ngi nht gan, nhng cu b vng v khng bao
gi hc c cch ng nn vi ln b gy chn hoc tay.
C mt cu b c th i bng c khu v nho ln. Cu ta
dng nh gn cht trn u c khu, cm ly chn mnh
t ch chn trn c khu, xoay quanh mnh thnh mt
vng trn. Cu ta c th lm iu khng bit bao nhiu
ln, hu nh khng bao gi b ht bc, hoc ph v s
nhp nhng ca bc i. Ti c th nhy trn c khu,
nhng ln u bt chc ti ng mt cch nng n, i
chn trt ngay lp tc v phi xung vi vng. Sau ti
lun phi chc chn l chn c buc cht vo c
khu.
Khi ti gn ln tm tui, i c Mingyar, s ph ti, cho
ti bit rng, theo s gii on ca cc nh chim tinh th
sau ngy sinh nht ca ti s l ngy thun li ti bt
u luyn thn nhn. Ti khng lo ngi g, v ti bit rng
s ph ti s c mt ti v ti hon ton t tin tng
ni ngi.
Trang 125
Nh s ph nhc nh nhiu ln cho ti bit, khi ti m

c thn nhn, ti s c th nhn r chn tng ca mi
ngi, mi vt. Theo gio l huyn vi, th xc con ngi
ch l mt lp v bn ngoi do chn ng iu khin, k c
mi tc ng trong gic ng v sau khi cht. Con ngi
sinh ra trong mt th xc yu ui bt ton hc hi kinh
nghim v tin b ci trn. Khi ng, con ngi tr v
mt cnh gii khc, thn thc thot ra ngoi th xc vt
cht v phng pht trong cnh gii v hnh, nhng vn cn
gi mi lin h vi th xc bng mt si ch bc. Mi
lin h ny ch dt hn vo mt giai on sau khi cht.
Nhng gic mng l kinh nghim sng trong cnh gii ca
thn thc. Khi thn thc tr v vi th xc, s git mnh
thc gic lm bin dng mo m nhng k c ca gic
mng, tr phi ngi ta tri qua mt s tu luyn c bit.
V th, gic mng c th tr nn d k i vi ngi thc
gic.
Vn ny s c gii thch y hn mt chng
sau khi ti tng thut li nhng kinh nghim c nhn ca
ti trn a ht ny. C mt loi ho quang bao bc quanh
th xc m bt c ai cng c th tp luyn nhn thy
di mt vi iu kin, v l phn nh ca ngun sinh
lc bn trong con ngi.
Chng ti tin rng ngun lc ny l in, ging nh st.
By gi, phng Ty, cc nh khoa hc c th o v ghi
li cc sng in no. Nhng ai giu ct v iu ny nn
nh v vng ho quang ca mt tri. Nhng nh ho quang
pht ra t mt tri chiu xung tri t cch hng triu
kilomet. Ngi bnh thng khng th nhn thy vng ho
quang ny, nhng trong thi gian nht thc ton phn bt
k ai quan tm cng c th nhn thy. Tin hay khng chng
Trang 126
c ngha g c. S hoi nghi khng lm tt c ho

quang ca mt tri. N lun . Ho quang ca con
ngi cng vy.
Chnh ci ho quang , cng vi nhiu iu khc na, l
nhng s tht v hnh huyn b m vic luyn thn nhn s
gip ti nhn thy r.
Trang 127
CHNG VII: LUYN THN NHN

Ngy sinh nht ca ti n.
Ngy ti c t do, khng
phi n lp hc hay d l.
Vo lc sng sm, i c
Mingyar bo ti: Lobsang,
hm nay con hy vui chi
tha thch. Chng ta s n
tm con chiu nay.
Tht d chu khi c nm mt cch li bing di nh
nng mt tri. Ngay bn di ti c th nhn thy nhng
mi vng sng chi ca cung in Potala. Pha sau ti l
mu xanh ca dng sng Norbu Linga, hay l Jewel Park,
lm cho ti m c rng ti c th ly mt con thuyn lm
bng da v bi dc theo con sng. V pha Nam, ti c th
nhn thy mt nhm cc nh bun ang i ph vt sng
Kyi Chu. Ngy tri qua rt nhanh.
Ngy tri qua ri m n, v ti i vo cn phng nh ni
ti s li . Bn ngoi c ting ng nh ca nhng i
giy da mm i trn nn , ba v Lt Ma cao cp bc
vo. H t mt ming gc lm bng tho dc ln trn ti
v bng cht li. Vo bui ti, ba v li n ln na, trong
c i c Mingyar. Ming gc c b i mt cch
cn thn, trn ti sch s v kh ro. Mt v Lt Ma
trng kho mnh ngi pha sau v gi u ti gia hai u
gi ca ngi. V Lt Ma th hai m mt ci hp v ly ra
mt dng c lm bng thp sng bng. N ging nh mt
ci di nhng thay v c dng trc trn th ci di ny c
Trang 128
hnh ch U, v thay cho mi nhn l nhng chic rng

nh xung quanh cnh ca ch U. V Lt Ma kim tra cc
dng c mt lt ri h n ln ngn la n kh trng.
i c Mingyar cm tay ti v ni: S kh au,
Lobsang, v vic ny ch c th thc hin c trong khi
con hon ton tnh to. S khng mt nhiu thi gian, v
vy con hy c gng ht sc.
Ti thy nhiu dng c khc nhau c by ra la lit, cng
vi nhiu loi kem tho dc, v ti t nh: c ri,
Lobsang, anh bn ca ta, d cch no th h cng s hon
thnh vic ny v mnh khng th lm g khc c, ngoi
tr gi im lng!
V Lt Ma cm dng c trong tay nhn quanh mi ngi,
v ni Tt c sn sng cha? Chng ta hy bt u by
gi, mt tri va mi ln xong.
Ngi n dng c vo gia trn ti v xoay tay cm. Trong
khonh khc ti c cm gic nh b gai m. Thi gian
vi ti nh dng li. Khng c cm gic au c bit khi
dng c m xuyn qua da v tht, nhng ti b git
mnh khi n chm vo xng. Ngi n mnh hn na, u
a nh dng c nhng chic rng nh khoan xuyn qua
xng trn. Cn au khng gay gt, m ch cm thy b n
mnh v au m . Ti ngi bt ng, bn cnh l s ph
ang chm ch nhn; ti th cht cn hn l c ng hay
ku la. Ngi tin ti, cng nh ti tin ngi, v ti bit
rng bt c iu g ngi lm hay ni u ng c. Ngi
ang quan st rt chm ch, mt np nhn hn su cng
thng ni khe ming ngi.
t nhin c mt ting rc nh v dng c xuyn qua
xng. Ngay lp tc, v Lt Ma gii phu nghe thy v
Trang 129
ngng dng c li. Ngi nm chc cn dng c, trong khi

i c Mingyar chuyn cho ngi mt mnh g sch s v
rt cng c x l qua la v tho dc lm cho n
cng nh thp. Mnh g c a vo ch U ca dng
c v trt xung t vo ci l trn u ti. V Lt Ma
gii phu di chuyn sang mt bn mt cht s ph cng
c th ng trc mt ti. Sau , vi mt ci gt u, nh
phu thut v cng thn trng y nh mu g su hn v
su hn. t nhin ti cm thy au nhi, cm gic bun
bun ni sng mi. Cm gic lng dn, v ti nhn ra
mi hng tinh tinh t m ti khng th xc nh. Ri n
qua i v c thay th bng cm gic nh th ti ang b
y qua y li trn mt tm li n hi. Bng mt nh
sng le ln, lp tc i c Mingyar ni dng li.
Trong khonh khc cn au d di, ri ging nh c mt
ngn la sng trng bng ln. Cn au gim dn v ht
hn, thay vo l nhng hnh xon c nhiu mu sc, v
nhng vt khi sng rc.
Dng c kim loi c rt ra mt cch cn thn. Mnh g
c li trong hai hoc ba tun, v cho ti khi n c
ly ra ti s phi li cn phng nh ny, hu nh trong
bng ti. Khng ai c gp ti ngoi tr ba v Lt Ma,
nhng ngi s tip tc hng dn ti hng ngy.
Khi mnh g cn cha c ly ra, ti ch c n ung
rt t va duy tr s sng. Phn mnh g nh ra c
bng cht n khng th dch chuyn, i c Mingyar
quay li ti v ni: Lobsang, t nay con tht s tr
thnh mt cao trong mn phi ca chng ta. K t nay
cho n sut i con, con s nhn thy r chn tng ca
mi ngi ch khng ch l ci b ngoi ca h.
Ln u tin trong i ti, tht l mt s kin l lng khi
Trang 130
thy rng c ba v Lt-ma u c bao ph quanh mnh

bng mt vng ho quang vng chi nh nh la. V sau
ti mi hiu rng, l v ba v c mt i sng tinh
khit v khng phi ai cng c c mt ho quang tt p
nh th. Tri li, a s ngi i c ho quang vi hnh
dng v mu sc khc hn.
Khi ti pht trin thn nhn, ti cn pht hin c
nhng rung ng khc na, xut pht t trung tm ca ho
quang con ngi. K , ti c th bit tnh trng sc khe
ca mt ngi bng cch nhn xem mu sc v hnh dng
vng ho quang ca ngi y. Cng vy, bng cch quan
st s thay i mu sc trong ho quang ca mt ngi ti
c th bit rng ngi y ni tht hay ni di.
Tuy vy, thn nhn khng phi ch dng quan st thn
th ca con ngi. Ti cn c trao cho mt qu cu thy
tinh dng quan st bng thn nhn v n by gi ti
vn cn ct gi. Nhng qu cu thy tinh ny khng phi
l nhng vt nhim mu g c, m ch l nhng kh c.
Cng ging nh mt knh hin vi hay knh vin vng c
th cho php ta nhn thy nhng s vt m mt thng
khng nhn thy c, mt qu cu thy tinh c tc dng
nh mt kh c tp trung s dng thn nhn, gip ngi
ta c th xm nhp vo phn tim thc ca mi s vt v
nhn thy nhng s vic din bin trong qu kh hay tng
lai xut hin trong .
Mi loi thy tinh khng phi u thch hp vi tt c mi
ngi. C ngi t c kt qu tt hn vi loi thy tinh
khong thch, c ngi li thch hp vi mt bu pha l.
Nhng ngi khc na dng mt bn nc trong hoc mt
ci a trn mu en huyn. Nhng d s dng k thut
no th cng vn cng mt nguyn tc.
Trang 131
Trong tun u tin cn phng c gi hu nh ti hon

ton. Tun tip theo c mt tia sng le li, ri nh sng
tng dn cho n cui tun. Vo ngy th mi by phng
c chiu sng hon ton, v ba v Lt Ma cng n
ly ming g ra. Cng vic cng n gin. m hm trc,
trn ti c bi kem tho dc. Sng hm sau, ba v
n v, cng nh ln trc, mt v gi u ti gia hai u
gi. V Lt Ma gii phu dng dng c kp phn nh ra ca
mu g. Mt c git mnh bt thnh lnh v l tt c.
Mu g c ly ra. i c Mingyar t mt ming
gc tho dc ln ch vt thng ch cn l mt l rt nh,
v cho ti xem mu g. N chuyn mu en nh g
mun trong khi trong u ti. V Lt Ma phu thut quay
v pha ci l than v t ln mu g cng vi mt vi
hng liu khc nhau. Khi thm ta ln ti trn nh, nh
vy giai on khi u hon tt.
m ti ng thip i trong u quay cung nhng cu
hi; Tzu c khc vi nhng g m ti bit hay khng?
Cha, m, h s hin ra nh th no? Nhng khng c cu
tr li cho cc cu hi nh vy.
Bui sng, cc v Lt Ma li n v khm cho ti mt cch
cn thn. Cc ngi quyt nh rng ti c th ri khi
phng nhp tht v tr v vi cuc sng bnh thng,
nhng s phi dnh phn na thi gian hng ngy bn cnh
i c Mingyar, s ph gip ti tng cng s hc
o bng mt s phng php. Phn na thi gian cn li
s dnh cho nhng bui hc v l cu nguyn, khng phi
v mc ch gio dc, m l cho ti c mt s hiu bit
qun bnh v mi s.
t lu sau , khoa thi min cng s c s dng dy
o cho ti. Nhng hin gi ti ch ngh n duy nht vn
Trang 132
... n ung! Ti phi n ung rt khc kh trong gn

ba tun, v nay ti phi n b li. Ti bn hi h t bit cc
v Lt-ma vi ngh duy nht y trong u ti. Nhng ra
n ngoi hnh lang, ti nhn thy mt bng ngi bao ph
trong mt m khi xanh vi nhng vt ln mu chi
nh la khp thn mnh. Ti ku ln mt ting tht thanh
v hi h thi lui v phng.
Cc v Lt-ma nhn ti mt cch ngc nhin; ti c v gn
nh ngt xu v s hi v ni: C mt ngi ang chy
nh b uc ngoi hnh lang.
i c Mingyar chy nhanh ra ngoi. Khi s ph tr li
phng, ngi va mm ci va ni: Lobsang, ch l
mt ngi lao cng ang nng gin. Ho quang ca ng ta
ging nh mt m khi xanh, v trnh tm linh cn
thp. Nhng vt la mu l nhng t tng nng gin.
Con c th i ra mt cch an ton ti phng n, v chc
con i lm!
Tht l mt kinh nghim v cng l th khi ti gp li
nhng bn hc c m trc kia ti vn tng rng ti bit
qu r, nhng s tht th ti cha bit g nhiu v h c!
Nay ti ch cn nhn h l c c nhng t tng thm
kn, nhng tnh thng chn thnh, s ganh t hay s th
lnh m i vi ti.
Khng phi ch nhn nhng mu sc trn ho quang ca
mi ngi m bit c tt c, ngi ta cn phi luyn tp
gii on ngha ca nhng mu sc na. thc tp
vn ny, s ph ti v ti cng ngi mt ch vng v,
t chng ti c th quan st nhng ngi i ng bc
vo cng n. i c Mingyar ni vi ti:
Lobsang, con hy nhn ngi kia ang i ti. Con c nhn
Trang 133
thy mt ng ch mu ang rung ng pha trn qu

tim ca y? Mu y v s rung ng y l triu chng ca
bnh phi!
S ph li bnh phm v mt ngi li bun:
Con hy nhn nhng ln ngang ang c ng v nhng
m, vt ang chp lp le trn ho quang ca y... Ngi
li bun ny ang ngh rng ng ta c th la bp nhng
nh s ngu ngc kia, v ng ta nh rng c ln thnh
cng nh vy ri. Ch v tin bc, ngi ta khng li bc
trc bt c hnh vi ti tin no!
Hoc v mt ngi khc na:
Lobsang, con hy nhn v s gi kia. y l mt v s
chn tu, nhng ng ta li hiu kinh in mt cch qu cht
hp, st ngha theo tng ch tng cu mt cch g b. Con
c thy chng, mu vng trn ho quang ca ng ta phai
nht? l v ng ta cha tin ha c th t mnh
suy lun...
V nh th, chng ti tip tc quan st thc tp hng
ngy. Nhng chnh trong khi tip xc vi nhng ngi au
m, bnh tt v th xc cng nh tinh thn m ti mi thy
kh nng thn nhn l v cng hu ch.
Mt bui chiu, s ph ni vi ti:
Sau ny, ta s dy con nhm mt thn li ty mun, v
tht l mt iu kh s khi phi lun lun nhn thy trc
mt nhng cnh tng bun thm, bt ton ca ngi i.
Nhng by gi, con hy s dng nng khiu thng
xuyn, cng nh con s dng i mt phm.
Nhng truyn thn thoi ca x Ty Tng qu quyt rng
trong qu kh c mt thi k m nhn loi, nam hay n,
Trang 134
u c th s dng mt thn. l thi k m cc ng

thn minh sng ln ln vi ngi trn gian, khi con ngi
hy cn cht phc, hn nhin v tm hn trong sch.
Nhng v sau, loi ngi m mang tr khn, bn sinh ra
kiu cng ngo mn v xc phm c thnh thn. trng
pht ti xc phm ny, nhn quang thn thng ca h b
thu hi. K t , tri qua nhiu th k, ch c mt s rt
t ngi sinh ra c nng khiu thn nhn. Nhng ngi
no c nng khiu y mt cch t nhin c th tng cng
nng lc ca h ln gp ngn ln nh mt php tu luyn b
truyn, cng nh trng hp ca ti. L tt nhin, mt
nng lc c bit nh th phi c s dng mt cch cn
mt v v cng thn trng.
Mt ngy n, v S trng cho gi ti vo gp ngi v ni:
Ny con, nay con c c mt nng lc m a s mi
ngi khng c. Con ch nn s dng n lm vic thin,
ng bao gi dng n vo nhng mc ch ch k. Nng
lc y c ban cho con gip k khc ch khng
phi mu li cho ring mnh. Nh thn nhn, c nhiu
iu s c tit l vi con, nhng du cho con bit c
iu g, con cng khng c tit l cho ngi khc bit
nu iu c th lm cho h au kh hay lm thay i
chiu hng cuc i ca h. V mi ngi phi c ty
chn la con ng ca mnh. Du cho con ni vi h
iu g, h vn i theo con ng ca h. Con hy gip
nhng k bnh tt v nhng ngi au kh, nhng con
ng ni g c th lm i hng cuc i ca mt ngi.
V S trng l mt ngi c vn ha rt cao, cng l v y
s thn tn ca c t-lai Lt-ma. Trc khi chia tay t
bit, v S trng cho ti bit rng khng bao lu ti s
c gi vo yt kin c t-lai Lt-ma, v ngi c
Trang 135
mun gp ti. Trong dp , i c Mingyar v ti s l

khch ca in Potala trong vi tun.
Trang 136
CHNG VIII: YT KIN

C T-LAI LT-MA
Mt bui sng th Hai, i c Mingyar cho ti bit rng

cuc ving thm in Potala ca chng ti c nh
vo cui tun. Ngi ni: Chng ta phi tp dt cho
quen vi cc nghi l. Bui trnh din ca con phi din ra
mt cch tht hon m.
Gn lp hc ca chng ti c mt ngi n nh b hoang,
trong c mt pho tng ca c t-lai Lt-ma, kch
thc ln bng ngi tht. S ph ti ni: Lobsang, con
hy nhn ta y. Ta s ch dn cho con nhng g cn phi
lm. Con bc vo, hai mt nhn xung t, nh th ny.
Con i ti ch ny v qu xung trc mt ct-lai Ltma khi cn cch xa Ngi chng mt thc ri. Con
hy th li ra cho Ngi v ci u xung, mt ln, hai
ln v ba ln. Vn qu gi v ci u, con t chic khn
Trang 137
qung ln hai bn chn Ngi, nh th ny. K con ng

ln, nhng vn ci u cho Ngi c th t mt khn
qung ca Ngi ln c ca con. Con m t mt cho n
mi, khi phm li vi vng hp tp, ri con ngng
mt ln v i li li cho n chic nm u tin cn b
trng cha ai ngi.
Ti theo di s ch dn ca s ph. Ngi t ra rt thng
tho v quen thuc nghi l y t lu. Ngi li ni: By
gi, ta cho con mt li khuyn. Trc khi i li li pha
sau, vi mt ci lic nhn mau l v kn o, con hy tm ra
v tr ca chic nm gn nht. Khng nn vng chn
vo ri phi nhy nhm ln khi t! Ngi ta d b
vp ng trong lc hi hp kch ng nh th. By gi n
phin con dt li... Con hy lm li cho ng.
Ti bc ra ngoi v s ph ti v tay ba ci ra hiu cho
ti bt u. Ti hm h xng ti, nhng s ph lin ngn
ti li. Lobsang! y khng phi l mt cuc chy ua!
Hy i ti mt cch chm ri ung dung hn. Con hy iu
chnh bc i bng cch nim cu thn ch Om Mani
Padme Hum. Nh vy, con s bc vo mt cch khoan
thai nh mt v tng, thay v si bc nh mt con nga
ua vng ng bng Tsang Po!
Ti li bc ra ln na, bt u i vo mt cch khoan
thai hn! n trc pho tng, ti qu xung, tip tc tin
ti trn hai u gi, v th li ra cho theo kiu Ty Tng.
Ba ln vi cho ca ti chc hn l hon ton gng mu
c th t ho! Nhng ri thay, ti li qun ci khn
qung c! Thnh th ti phi bc ra ngoi ln th ba
ti din nghi thc ny li t u.
Ln ny, ti lm ng php v t ci khn qung ln hai
Trang 138
bn chn ca pho tng. Sau , ti i tht li n mt

chic nm khng kh khn lm, v ngi xung nm theo t
th hoa sen.
- Gi n bc tip theo. Con s c mi tr khi con
yn v. Hy ly tay o bn tri che ci chn g. Gi ci
chn nh th ny, cch tay o v cng tay ra. Nu con lm
kho th s gi yn ci chn c mt ch. No gi hy
thc hnh nhc ci chn ln trong cnh tay o v nh chic
khn qung.
Mi bui sng, lin tip trong mt tun, chng ti u tp
dt cho n khi ti c th lm mi thao tc mt cch
thun thc.
Lc u chic cc ri ra ngoi v ln lc cc trn sn nh
khi ti ci cho, nhng ti nhanh chng lm ch n mt
cch kho lo.
Ngy th su, ti phi biu din ln cht trc mt v S
trng. Ngi xem xong bn ni: Cuc trnh din ca con
tht ton ho, l mt vinh d ln cho s ph con, o
huynh Mingyar ca ta!
Sng hm sau, chng ti ln ng n in Potala. Tu
vin ca chng ti trc thuc in Potala v mt qun tr
hnh chnh, tuy rng v tr ca n bit lp vi cc dinh th
chnh ca in ny. Tu vin cng l mt trng dy Y khoa
v v S trng ca tu vin cng l y s ring ca c tlai Lt-ma. Vi chc v ny, ngi rt bn rn v vn
quan trng khng ch l cha bnh cho v Quc vng, m
cn phi gi gn cho Ngi c lun lun khe mnh. Bi
vy, v S trng phi chu trch nhim v mi s au yu
du ch l nh nht ca c Quc vng.
Trang 139
Tuy vy, ngi khng phi mun khm sc khe ca Quc

vng lc no ty . Ngi phi i n khi c t-lai
Lt-ma tht s nhum bnh mi c gi vo!
Nhng sng hm y ti khng ngh n nhng ni lo u
ca v S trng. Nhng mi lo u ca ti cng qu !
Di chn i, chng ti hng v in Potala, gia mt
m ng gm nhng du khch v ngi m o i hnh
hng. Nhng ngi ny n t khp ni trong x Ty
Tng chim ngng cung in ca c Pht Sng, mt
danh hiu thng dng gi c t-lai Lt-ma. Du cho
h ch thy c Ngi trong mt ci nhn thong qua, h
cng hi lng m tr v vi nim tin tng rng cng lao
kh nhc ca chuyn hnh hng xa xi ny c n
b xng ng gp trm ln!
Nhiu ngi hnh hng i b trn ng trng sut
nhiu thng n yt kin c Pht Sng. Trong m
ng c c nhng nng dn, nhng nh vng gia qu tc,
nhng dn du mc, li bun v nhng ngi bnh nan y,
hy vng tm thy php mu th Lhasa gip h khi
bnh.
H i cht nch ng s, v tt c u i vng quanh
in Potala, mt qung ng vng di n chn cy s. C
ngi b mp di t, nhng ngi khc nm di sng
st, ri li ng ln, ri li nm mp st t ln na,
v c tip tc nh vy cho n khi gip vng ta cung in
ca c Pht Sng. Nhng ngi bnh tt bc i khp
khing trn nhng cy nng g hoc nh bn b thn thuc
nng .
Khp ni ngi ta thy nhng ngi bn do rao hng gii
kht gm c tr pha b v nhng thc n loi. Ngi ta
Trang 140
cng c th mua nhng o ba, nhng mn linh ph

c ch nguyn bi mt ng ha thn. Nhng nh tng
s o mo ngi bn ng xem s mnh cho nhng ngi
hnh hng m tn. Nhng ngi vit thu bn nhng mu
giy chng nhn rng thn ch h n ving th
Lhasa v tt c nhng ni thnh a...
Chng ti i xuyn qua m rng ngi m khng dng
bc v u c chng ti ch ngh n cuc yt kin c
Pht Sng. T tht ca c t-lai Lt-ma ta lc trn nc
inPotala, v theo phong tc bn x, khng ai c quyn
mt ch cao hn Ngi. Mt cu thang v i xy bng ,
b rng gn bng mt con ng ln, a n t dinh ca
Ngi. Nhiu v chc sc hay quan chc ln ca Chnh ph
ci nga ln cu thang ny khi phi i b nhc mt.
Chng ti gp nhiu v ci nga nh th trn con ng
i ln nc in.
ang leo ln cu thang, S ph dng li v ch tay:
- Kia l nh con trc y, Lobsang, nhng ngi gia n
ang lm vic trn sn.
Ti nhn theo, v c l tt hn c l khng ni n cm
gic ca ti lc y. M ti ang i ra cng vi on ty
tng ca ngi. ng Tzu cng ang . Khng, ti s
gi nhng ngh ca mnh cho ring mnh m thi.
in Potala l mt ta cung in c lp xy trn mt ngn
i. l c quan u no gii quyt tt c mi cng vic
chnh tr v tn gio ca x Ty Tng. l trung tm ca
quc gia, mc tiu ca mi t tng, ngun gc ca mi
hy vng.
Bn trong vng thnh ca cung in, trong nhng ta nh
ca Ngn kh Quc gia c d tr nhng khi vng rng,
Trang 141
v s nhng bao ng ngc ng chu bu v nhng bu vt

qu gi t nhng thi i c xa nht. Nhng ta lu i
dinh th c xy ct n nay khng qu ba th k ri,
nhng c dng trn nn mng ca mt ta cung in c.
Ngy xa, c mt pho i kin c ng tr trn nh ni.
Ngn ni ny xa kia vn l mt ni la, c cha ng
trong lng n mt hang ng khng l vi nhng ng
hm ta ra t pha. Mt trong nhng ng hm ny a
n mt ci h ngm di mt t. Ch c mt s rt t
nhng ngi c u i mi i n , hoc c bit v
ci h ny.
Chng ti tro ln cu thang ca in Potala vo mt bui
sng p tri. Sau cng chng ti ln ti tt nh cu
thang. Khi va thy s ph ti, nhng nh s bo v thn
hnh cao ln lc lng, c phn s canh gc bn ngoi, bn
m cnh ca ln thp vng. Chng ti tip tc bc ln
n mt im cao tt trn nc in, ti y c lng tm ca
nhng v t-lai Lt-ma ca qu kh, tc tin thn ca
c t-lai Lt-ma hin ti, v t tht ca Ngi.
Mt bc mn ln mu nu dt bng lng b yak che khut
li vo. Khi bc mn vn ln, chng ti bc vo mt gian
phng ln, c nhng con rng ln bng s mu xanh chu
pha ngoi ca. Nhng mn che trng r p lng ly,
trn c thu tranh v cc cnh tng tn gio v nhng
cnh trong truyn thn thoi c xa, bao ph cc vch
tng.
Trn nhng bn thp c by nhng bo vt v c rt qu
gi, nhng pho tng cc v thn v n thn trong thn
thoi Ty Tng cng nhng trang tr khc...
Trn mt ci k, gn mt hnh lang hp c mn che khut,
Trang 142
c t quyn sch ghi danh hiu cc nh th gia vng tc

trong x. Ti c ngh mun c php m ra v nhn
thy danh sch ca gia nh ti tng thm lng t tin!
Ngy hm y, mt chn cung in thm nghim nh vy,
ti cm thy mnh v cng nh b v v ngha. Mi ln
tm tui, ti khng cn nui nhng o tng, v ti t
hi khng bit nhng l do no khin cho v nguyn th
quc gia gi ti vo gp Ngi. Ti bit rng mt cuc hi
kin nh vy c ngha c bit, v theo ti, n s m
mn cho mt lot nhng cng phu hc hi, lm vic v th
thch.
Mt v Lt-ma mc o , c manh la ym tm vng ph
ln vai v trc ngc, bc n m o vi i c
Mingyar. S ph ti c v rt quen thuc vi mi ngi
trong in Potala, cng nh bt c ni no m ti cng i
ving chung vi ngi. Ti nghe v Lt-ma y ni:
c Thi Tu rt thch th v mun ni chuyn ring vi
y.
S ph ti quay li pha ti v ni:
y l lc con vo trnh din. Ta s ch ca cho con bc
vo. Con hy lm ng nhng g con tp dt sut tun
l va ri.
S ph khoc tay ln vai ti ri dt ti n mt cnh ca v
ni nh bn tai ti:
Con ng e ngi g c... By gi, con hy vo i.
Sau khi v vai ti mt ci khch l tinh thn, s ph
ng nhn ti.
Ti bc vo, cui gian phng rng mnh mng,
c t-lai Lt-ma th mi ba, tc v Pht Sng Ty
Tng, ang ng ti . Ngi trn mt chic nm bng la
Trang 143
mu vng ngh, Ngi mc trang phc thng thng ca

cc v Lt-ma. Ngoi ra l mt ci m ln mu vng, c hai
cnh thng xung tn vai. Ngi va t mt quyn sch
xung bn bn cnh ch ngi.
u ci xung, ti t t tin ti. Khi ch cn cch Ngi
hai thc, ti qu xung, th li ra vi cho Ngi ba ln,
v tin ti trn hai u gi, ti t trn hai bn chn ngi
ci khn qung bng la m i c Mingyar a cho
ti. p l, c Pht Sng nghing v pha ti v t
mt khn qung mi ca ngi trn hai cm tay ti, ch
khng t trn c ti theo nghi l c truyn.
Khi , ti cm thy trong lng ri lon, vi ngh l ti
phi i tht li n chic nm gn nht, v ti nhn thy
nhng chic nm u t cch rt xa ch ti ng. c
t-lai Lt-ma lin ni: Nhng chic nm u qu xa
cho con phi i tht li. Con hy quay li na vng v
ly mt chic em li gn y chng ta c th ni
chuyn vi nhau. Ti tun lnh lm y theo v tr li trc
mt ngi vi mt chic nm. Ngi ni: Con hy t chic
nm trc mt ta v ngi xung.
Khi ti an ta, Ngi mi ni: Ta nghe ni nhiu iu
l lng v phn con. Con bm sinh sn c nng khiu thn
nhn t nhin, v nng khiu y c pht trin do mt
php luyn b mt. Ta c mt h s v tin kip ca con,
cng vi nhng li tin tri ca cc chim tinh gia. Cuc i
ca con s kh nhc lc u, nhng n s c thnh cng
m mn. Con s i chu du khp ni trn th gii, bit
c nhiu x l m con cha h nghe ni n bao gi.
Con s chng kin bao nhiu cnh cht chc, tn ph v
mt s bo tn khng kip vt ngoi sc tng tng.
Con ng ca con s rt di v gian kh, nhng n s
Trang 144
thnh tu tt p nh tin liu t trc.

Ti sao ngi ni vi ti nhng iu ny, nhng iu m ti
thuc lng t lu, khng st mt ch, k t nm ti ln
by? Ti cng bit rng sau khi mn kha hc Y khoa v
gii phu Ty Tng, ti s i tu nghip cc mn trn
Trung Hoa...
Nhng c Pht Sng vn tip tc ni chuyn. Ngi cn
dn ti nn gi gn, khng nn biu l quyn nng hay ni
v cc vn bn th hoc thn thc khi sng cc nc
Ty phng. Ngi ni: Ta tng i qua n v Trung
Hoa. nhng ni y, ngi ta c th bn lun v nhng
chn l siu hnh. Nhng ta gp nhiu ngi n t cc
nc Ty phng. H khng c s nhn nh v cc gi tr
tm linh nh chng ta, h ch bit c thng mi vi bc
vng. Cc nh bc hc ca h thng ni: Cc ngi hy
ch cho chng ti thy s c tht ca linh hn. Hy a n
ra cho chng ti xem, chng ti c th s m, cn lng
v nhn thy phn ng ca n i vi cht a-xt. Hy ch
cho chng ti thy c cu t bo ca n, cng nhng phn
ng ha hc ca n. Chng ti cn mt bng chng, mt
bng chng c th... H s ni vi con nh vy, m khng
bit rng vi ci thi tiu cc v nghi ng , h hy
hoi mi dp may c c ci bng chng m h i
hi... Nhng m ny, chng ta cn ung tr ch.
Ngi g nh mt ci vo ci cng nh bng ng, v ra
lnh cho mt v Lt-ma, ngi ny lin tr li ngay khi
vi tr b v bnh ko nhp t n .
Trong khi chng ti dng tr bnh, c Pht Sng ni
chuyn vi ti v x n v Trung Hoa. Ngi cng ni
rng Ngi mun ti phi hc tp ro rit v ngi s chn
Trang 145
nhng v o s c bit hun luyn cho ti. Khng th

kim ch c s bng bt ca tui tr, ti ni lun: Bch
Thi Tu, chc khng c ai gii hn i c Mingyar, s
ph ca con!
c t-lai Lt-ma nhn ti mt lc, ri pht ting ci
ln. C l cha ai tng ni vi Ngi bng mt ging nh
th, ng ni chi n mt a tr mi ln tm tui. S
thng thn ca ti dng nh lm cho Ngi thch th, Ngi
ni: Nh vy, theo con, i c Mingyar l ngi gii
nht trn i ny? Con hy ni cho ta bit con ngh th no
v i c, h, con g tre non cng ca!
Vn bch Thi Tu, Ngi ni rng nng khiu thn
nhn ca con l mt quyn nng t c. Nh vy, con xin
bm Ngi rng i c Mingyar l ngi ti ba li lc nht
m con tng gp!
c t-lai Lt-ma va ci ln va g vo ci cng t
bn cnh Ngi. V Lt-ma hu cn lc ny li bc vo,
Ngi ni: Hy mi i c Mingyar vo.
i c Mingyar bc vo v vi cho c Pht Sng.
Ngi phn: o hu Mingyar, ng hy ly mt chic nm
v li ngi y. Ngi t tr ca ng va ni chuyn
vi ti v ng y. Ti hon ton tn ng s xt on ca
anh ta.
S ph ngi xung gn bn ti. c t-lai Lt-ma li
ni: ng m trch vic hun luyn cho Lobsang. Vy
ng hy sp t vic hc ca anh ta th no ty . ng s
hi ti nhng vn th y quyn m ng cn dng. Thnh
thong, ti s gp li Lobsang sau ny. Ngi quay v pha
ti v ni: Con chn la ng y. S ph con l mt
bn c ca ta lc thiu thi v l mt bc danh s v khoa
huyn vi.
Trang 146
Sau khi trao i vi li, chng ti ng dy vi cho t

bit c t-lai Lt-ma. Nhn sc din ca ngi, ti on
rng trong thm tm s ph rt hi lng v ti v v ci n
tng m ti gy ra trong bui yt kin v nguyn th
quc gia. Ngi ni:
Chng ta s li y vi ngy v s ving thm nhng
ni b mt trong cung in. tng di c nhng dy hnh
lang v nhng gian phng kn cha tng c chn ngi
bc vo t hai th k nay. , con s hc hi c
nhiu iu v huyn s ca x Ty Tng.
Mt trong nhng v Lt-ma hu cn c Pht Sng n gp
chng ti v cho bit rng c hai phng c dnh sn
cho thy tr chng ti trn nc in Potala. Ni xong,
ngi a chng ti n ni.
Ti v cng hng khi khi thy gian phng ca ti nhn
thng xung th Lhasa v vng ng bng chung
quanh. V Lt-ma li ni:
c Thi Tu c ch th rng hy cho hai v qu khch
c i li t do v m rng ht cc ca cho qu v.
S ph khuyn ti hy nm ngh giy lt. Vt so do ch
bng i bn tri li hy cn lm cho ti au n kh
chu, v ti cn phi i khp khing. C lc ngi ta s
rng ti s b ph tt sut i.
Ti nm ngh trong mt gi, cho n khi s ph tr li vi
tr v thc n. Ngi ni:
Lobsang, y l vi mn qu sng con dng tm
lng. Thc n y rt ngon, chng ta hy thng thc t
nhin.
Ti khng cn s thc gic no na tun lnh s ph.
Trang 147
Khi chng ti n xong, s ph a ti n mt gian phng

pha bn kia nc in. Ti ly lm l m thy cc ca
s u c gn king. Ti cha tng nhn thy ca king
bao gi. Nhng cha phi l ht. Sau khi m cc ca s, s
ph cn a cho ti xem mt ng ng c bao da, ging
nh mt ci kn khng c loa. l ln u tin ti c
thy mt ci ng knh vin vng nhn ra xa.
S ph cm ci ng v ko, bn ng lng trong nhau c
ko ra thnh mt ng di. Ngi ci to trc v mt ca
ti, v sau a mt u ng ra bn ngoi ca s, u
cn li a gn vo mt. ! Ti ngh, chc s ph ang
nh chi nhc. Nhng Ngi khng a u ng ln
ming ngi m a ti mt bn mt. Ngi bo ti: Hy
nhn qua y, Lobsang. Hy nhn bng mt bn phi ca
con, nhm mt tri li. Ti nhn, v sut ngt v kinh ngc.
Mt ngi n ng ang ci nga ln ci ng phi v pha
ti. Ti nhy sang mt bn v nhn quanh. Khng c ai
trong phng c tr i c Mingyar, v s ph ang ci
rung c ngi. Ti nhn Ngi mt cch nghi ng, ngh l
Ngi ang tru chc ti. c Thi Tu ni Ngi l bc
danh s v huyn mn, ti ni, vy m Ngi li ch
nho hc tr ca Ngi ? S ph cng ci to hn, v ra
hiu cho ti nhn li ln na. Ti lm theo mt cch ng
vc, v S ph dch ci ng mt cht v ti li thy mt
cnh khc. Knh thin vn! Cha bao gi ti nhn thy n.
Khng bao gi ti qun hnh nh mt ngi n ng ci
trn con nga i ln ci ng lao v pha ti. Ti thng
c nghe ngi phng Ty ni khng th i vi
nhng hin tng huyn b. Cn iu ny l khng th
i vi ti khi y.
c t-lai Lt-ma em t n v y nhiu ng
Trang 148
knh vin vng, di ngn c m Ngi rt thch dng

ngm phong cnh. Cng chnh in Potala m ln u
tin trong i ti nhn thy hnh ti phn chiu trong mt
tm gng, nhng khng nhn ra ngi trong gng: Mt
a tr xanh xao, vi mt ci tho ln gia trn v mt ci
mi hi li!
C l bn c s ngh rng mt x khng c ca king,
knh vin vng v gng soi nh Ty Tng l mt x s rt
l lng! Nhng tht ra dn tc Ty Tng khng h mong
c c c nhng th y. H cng khng cn dng ti
cc loi xe c. Cc loi xe dng phc v tc v ci
gi l vn minh. T lu, ngi Ty Tng hiu rng
i sng doanh thng l mt cuc i qu no ng
c th dnh thi gian cho vic tu dng tm linh. T hng
nghn nm trc, ngi Ty Tng tng khm ph nhng
b quyt ca cc hin tng thn nhn, thn giao cch cm
v nhng hin tng siu hnh khc. Nhiu v Lt-ma Ty
Tng c th ngi mnh trn trn tuyt lnh v lm tan r
bng tuyt ch bng quyn nng ca ch. Cc v y cng
c th khinh thn nh bng ln khng trung, nhng h
khng bao gi dng nhng quyn nng biu din
trc cng chng.
Mt v danh s Ty Tng lun lun t cc t trc
nhng cuc th thch bit chc rng h xng ng c
truyn th nhng b thut thn thng. Bi , nhng quyn
nng siu nhin khng bao gi c biu din mt cch
hi ht, v trch nhim, m ch c truyn dy trong
vng b mt cho nhng t tht xng ng. Nhng quyn
nng khng c g l nhim mu, m ch l kt qu ca
vic p dng mt vi nh lut thin nhin.
Ty Tng, c ngi cn phi sng ln ln vi ngi i
Trang 149
t trau di v tu luyn bn thn, c ngi li cn phi t

b cuc i th gian sng n dt trong m thm. Nhng
ngi ny tm n cc tu vin ho lnh trn non cao ni
thm. Ti y, h trong mt x lim hay mt gian phng
nh hp, vi nhng vch tng bng i khi dy n hai
thc, ngn mi ting ng lt vo t bn ngoi.
Khi ngi tu s quyt nh nhp tht ni , ngi ta
mi kha cht ca vo, v ngi y s sng tr tri mt
mnh trong gian phng bng y, khng nh sng, khng
bn gh, khng c g c. Mi ngy mt ln, ng ta c
cung cp vt thc do mt ci l trng kn o, xuyn
qua khng h c nh sng hay ting ng lt vo.
Thi k nhp tht u tin thng ko di trong ba nm ba
thng v ba ngy. Trong thi gian , hnh gi tp trung
thin qun v ngha cuc i v bn th ca con ngi.
Hnh gi khng c ri khi phng v bt c l do no.
Mt thng trc khi chm dt giai on nhp tht, nc
phng c soi mt l nh lt vo mt tia nh sng l
m. K , l nh y s c ni rng dn dn cho i
mt ngi tu s quen dn tr li vi nh sng mt tri. Nu
khng lm vy, hnh gi s c th b m la khi bc ra
khi phng. C nhiu trng hp rt thng xy ra l sau
vi tun sng tr li cuc i th tc, cc tu s y li quay
tr v ni nhp tht ca h v lun ti cho n mn
i.
Mt cuc i nh th khng phi l kh khan hay v ch
nh nhiu ngi vn tng. Con ngi c mt tm thc, c
kh nng hin hu nhng cnh gii khc hn l ci trn
gian ny. Mt khi gii thot khi s tri buc ca th
xc, thn thc c th chu du khp ni trong v tr cn khn
v gip i bng sc mnh t tng.
Trang 150
Ty Tng, ngi ta tin rng t tng l nhng m ba

rung ng ca tinh lc. Vt cht ch l tinh lc ng c
li. Mt t tng, nu bit iu khin ng cch v kt tinh
li, c th lm di chuyn mt vt. Nu bit iu khin
n theo phng php thn giao cch cm, ngi ta c th
lm cho mt ngi khc cch xa cm nhn c ngh
ca mnh v hnh ng mt cch thch nghi theo mnh
mun.
Vic hc o ca ti khng cn c s nhp tht di hn
trong mt gian phng u ti. N c thc hin theo mt
phng php c bit, nhm thc hin mt mc tiu nht
nh, theo lnh dy khn thit ca c t-lai Lt-ma.
Chng trnh hc o ca ti gm nhng vn thuc v
khoa hc huyn vi m ti khng tin nu ra trong mt
quyn sch dnh cho i chng. Ti ch c th ni rng, ti
c th hun v nhiu vn m phn ng cc tu s
khng th hc ht c trong thi gian sut c mt i
ngi. Cuc ving thm in Potala ca ti c lin h n
phn u ca s hun luyn ni trn.
Knh thin vn rt thu ht ti, v ti s dng n nhiu
ln quan st nhng ni ti bit r. Lt Ma Mingyar i
c gii thch tng chi tit nh ti c th hiu rng
chng c php thut no trong c, m hon ton theo
nhng quy tc t nhin thng thng.
Tt c mi iu c gii thch, khng ch n thun v
knh thin vn, m c nhng bi hc cng c ch ra v
vic ti sao mt iu g xy ra. Ti chng bao gi
phi ni ! Tht l k diu! bi lun c gii thch v
nhng lut c lin quan. C mt ln trong chuyn i thm
ny, ti c a n mt cn phng ti om. Lt Ma
Mingyar i c ni, By gi con hy ng y, v
Trang 151
nhn bc tng mu trng kia. Sau Ngi thi tt ngn

n b v lm ci g vi cnh chp ca ca s. Ngay lp
tc xut hin trn bc tng trc mt ti hnh nh ca
Lhasa, nhng ln ngc! Ti ht ln v kinh ngc khi nhn
thy nhng ngi n ng, ph n, v c nhng con b yak
ang i ln ngc. Hnh nh t nhin chp chn, ri mi
th tr v ng chiu. Gii thch v tia nh sng cong
thc s lm ti bi ri hn bt c iu g; lm th no m
ngi ta c th b cong tia sng? Ti c gii thch v
phng php lm v nhng chic l v bnh bng mt
ting ci khng pht ra m thanh, iu hon ton n
gin v khng c g phi ngh nhiu, nhng b cong nh
sng? Cho ti khi mt phn c bit ca h thng, trong
c mt ngn n m nh sng ca n c che bng nhng
ci thanh, c mang n t mt cn phng khc, ti c
th hiu c vn . Sau ti nhn thy nhng tia
sng un cong, v v sau khng cn g lm ti ngc nhin
na.
Nhng kho vt dng ca in Potala cha y nhng pho
tng rt qu gi, nhng kinh sch c v nhng bc tranh
v trn tng trnh by nhng ti tn gio.
V cng t ngi phng Ty tng nhn thy chng, coi
chng l khim nh. Nhng bc tranh miu t mt nam
thn v n thn trong vng tay gn gi, nhng mc ch
ca nhng bc tranh ny hon ton khng mang ngha
khiu dm, v khng mt ngi Ty Tng no li hiu nh
vy. Hai nhn vt kha thn m nhau c ngha l
truyn ti cm xc mnh lit c c do s kt hp ca s
Minh trit v S sng thing ling. Ti tha nhn l ti
v cng kinh s khi ln u tin nhn thy cc o hu
Kito tn th mt ngi n ng b ng inh trn thp t
Trang 152
gi nh l mt biu tng ca h. Tht ng tic l tt c

chng ta c khuynh hng phn xt nhng dn tc khc
theo chun mc ca ring mnh.
Tri qua nhiu th k, nhng tng phm qu gi t cc ni
trn th gii c gi n in Potala cng hin cho cc
v t-lai Lt-ma trong qu kh.
Hu ht nhng phm vt ny u cht trong nhng phng
c bit. Ti y ti tri qua nhiu gi nhn cc phm
vt y mt cch thch th bng nhn quang thn thng
bit c tm ca nhng ngi tng qu. l mt ti
liu xc ng bit nhng t tng thm kn ca ngi
i. Khi ti xc nh nhng n tng m mt phm vt
gy ra cho ti, s ph ti lt mt quyn sch v thut cho
ti nghe lch s t thu s khai ca n cho n by gi. Ti
ly lm hng khi m nghe s ph khen tng ti:
Kh khen cho con, Lobsang, con c nhng tin b
hin nhin khng th ph nhn.
Trc khi ri khi in Potala, chng ti xung thm him
mt trong cc ng hm. Ngi ta cho ti bit rng cn
c nhng ng hm khc s c ch cho ti thy sau
ny.
Mi ngi cm mt ngn uc, chng ti rn rn cn thn
bc xung mt cu thang di nh v tn, a xung
nhng ng ngch giao thng m hai bn vch u bng .
Ti c bit rng nhng ng hm ny s d c l do
mt cn a chn v ni la to ra t nhiu ngn nm nay.
Trn vch, ti nhn thy nhng hnh k h rt l lng v
nhng hnh v cc hot cnh m ti khng nhn ra l hnh
g. Ti nn nao mun n xem ci h di lng t, m
Trang 153
ti nghe ni rng v tr ca n nm ch cui cng ca

mt hang ngch v h y rng n nhiu cy s vung. Sau
cng, chng ti i n mt ng hm, lc u cn nh
hp, nhng tr nn rng ln dn dn cho n khi nhng
vm cao ca n chm hn trong bng ti, ngoi tm nh
sng ca cc ngn uc.
i chng mt trm thc, chng ti n b h, nc
ng v en nh mc, n ni ngi ta c cm gic rng
khng phi l h nc m l mt ci l khng y en
ngm. Khng mt gn sng nh hay mt vt nhn trn mt
h, cng khng mt ting ng lm gin on ci im lng
cht ngi. nh sng cc ngn uc chiu lng lnh trn
tng en ngm di chn chng ti. Mt ci g chiu
sng trn vch . Ti bc li gn nhn xem th thy vch
c cha ng mt mch vng ln t nm n by thc
b di. Ngy xa, nhit cao lm chy mch vng ny,
vng tan r ra nh cht sp lng ca mt ngn n bch
lp, ri sau tr nn ngui dn v ng c li. i
c Mingyar ph tan s im lng:
Ci h ny thng ra sng Tsang-Po, cch y su mi
cy s. Cch y lu, mt nhm cc nh s mo him
kt b, t uc v cho ra khi. H cho ra xa n hng
bao nhiu cy s trn mt h hon ton xa l, khng nh
hng, v sau cng h n mt ch m mt h ni rng ra,
n ni khng cn nhn thy vm trn u v vch
hai bn na. H vn tip tc cho m khng bit phi
theo chiu hng no...
Ti va nghe va hnh dung cnh tng lc y, dng nh
ti cng ang ngi trn b vi cc nh s. S ph ni tip:
H i lc v khng th no tm ra phng hng c
Trang 154
na. Thnh lnh, chic b lt nghing, uc ca h b mt

ngn gi thi tt, v h chi vi gia cnh ti en nh
mc. H bm vu ly chic b, xoay vng trn mt h gia
m ti, bng hong kinh s v c ngi bt u nhum
bnh. Chic b b gi cun i mau n ni nhng ngn
sng nh trn ln b v lm cho h b ngm nc lnh thu
xng. Mi lc b cng tri mau hn, dng nh c mt
bn tay v hnh li cun h i vo ch cht. Cuc phiu
lu ko di bao lu, h cng khng bit v h mt
c nim v thi gian. Khng c mt nh sng no chung
quanh, bng ti dy c v en kt dng nh cha bao gi
c nh sng trn mt t. Chic b tre b sng dp gi vi,
nhng ngn gi mnh nh v bo thi rt ln tng chp. B
lt nghing, h b lt nho v chm di y nc. Vi
ngi ch c va thi gi ht mt hi th. Nhng
ngi khc khng kp th. Nhng ngi sng st tri dt
bnh bng cho n khi h nhn thy mt nh sng xanh lt,
m m v mi lc cng t rng. Sau cng, h tri dt vo
b di nh nng mt tri. Hai v s tp vo b, thn
mnh y nhng mu v vt bm gip, ngt ng nh ngi
sp cht. Ba ngi khc bit mt tm hi, khng li
du tch. Sut nhiu gi, h nm sng st trn mt t,
trc nanh vut ca t thn, gia s sng v s cht. Sau
cng, mt ngi hi tnh li v m mt nhn quanh. iu
m y nhn thy lm cho y xc ng n mun xu. ng
xa, nh ln ngn i ca in Potala, chung quanh c
nhng con b yak ang n c trn nhng cnh ng xanh
ti. ngh u tin n vi h l chc c l h cht v
ang trn mt ci tri Ty Tng. Ngay khi h nghe c
ting chn ngi bc n gn, l mt mc ng ang
ci xung nhn h. Ngi mc ng ny va vt ln mng
tre cn li ca chic b m y nhn thy tri lnh nh trn
Trang 155
sng Tsang-Po. Sau khi c nghe cu chuyn k li v

bit rng h l cc nh s, ngi mc ng bn i n
in Potala bo tin v tm cng khing h v. K t
khi , t ngi dm mo him i trn h, nhng ngi ta
bit rng c nhng hn o nh trong , v c mt o
c thm him. iu m ngi ta tm thy trn hn
o , con s c bit vo lc nhp mn.
Ti nghe ni vy, lin mong c c th b i trn h
ngay lp tc! S ph nhn ti v ci:
Tht vy, l mt kinh nghim l th, nhng cn g
phi nhc sc i n ni khi ngi ta c th i thm him
ni d dng bng cch xut thn? Con c th thc hin
iu , Lobsang, v trong vi nm na con s c th cng
ta i thm him ci h y ri gp phn hiu bit ca con
vo phn kin thc m chng ta c v vn ny.
Nhng by gi th con cn phi hc hi rt nhiu.
nh la trn ngn uc ca chng ti sp tt, v ti nhn
ra rng chng ti s phi i m trong m ti trn ng v
nh nhng ngi m. Ti t trch v chng ti qu v
tm n ni khng mang thm vi ngn uc thp ni.
Ngay lc , i c Mingyar th tay vo mt l trng n
giu trn vch , ly ra nhng ngn uc mi ri thp ni
theo nhng cy uc tn. Ngi ni:
Chng ta c d tr sn uc y, v tht kh m tm
thy ng v trong bng ti. By gi, chng ta ln
ng!
Chng ti i ln m mt cch vt v kh nhc theo nhng
ng hm ln dc, thnh thong ngng li th v nhn
nhng tranh v trn vch. Ti khng hiu ngha nhng
Trang 156
hnh v ny l nh th no. Tri li, s ph ti r rng l

rt thnh tho v nhng hnh nh v ngi i li trong
cc ng hm ti en ny mt cch quen thuc nh
nh. Ti linh cm rng ch ny hn c iu g b mt v
nh thi lui li tm cch khm ph ci ca b mt ca
con ng hm ny, nhng ging ni ca S ph gin
on ging t tng ca ti:
Lobsang, con lm cm nh mt ng gi! Ch cn vi nc
thang na l chng ta s thy li nh sng mt tri. Khi ln
ti nc in, ta s ch cho con thy ch m cc nh s ngy
xa ngoi ln mt t sau cuc thm him ca h.
Khi chng ti ln ti nc in Potala, s ph ti lm theo
li ha, v ti mun phng ln lng nga phi nc i
trn su chc cy s n nhn xem ch y tn mt.
Nhng s ph ti ni rng khng c g khc hn l cnh
vt nhn thy trong ng knh vin vng. Li thot ln mt
t ca ci h ny vn nm di mc nc rt su v
khng c g ghi du cho bit n nm ch no, tr ra mt
chm cy c trng pha trn do lnh truyn ca
c t-lai Lt-ma trong mt tin thn ca Ngi.
Trang 157
CHNG IX: TRI HOA HNG
Qua hm sau, thy tr chng ti sa son tr v tu

vin Chakpori. Chng ti khng vi vng lm v cm thy
c ngh ngi thoi mi ti in Potala. Trc khi ln
ng, ti cn bc nhanh ln nc in c ngm nhn
phong cnh mt ln cui cng. Xuyn qua ng knh vin
vng nhn v nc tu vin Chakpori, ti thy mt ch tiu
ang nm di trn sn thng c sch, thnh thong li
ngng c tinh nghch nm nhng vin si nh ln ci
u trc ca cc nh s ang i qua li sn di. Trong
knh vin vng ti cn nhn thy c n ci ranh mnh
ca ch ta khi vi vng n np trnh nhng ci ngc
nhn ngc nhin ca nn nhn.
Nhn dp ny, ti cm thy bn khon lo s v chc hn l
c t-lai Lt-ma cng nhn thy chnh ti nhiu
Trang 158
ln a nghch ging nh vy! K t , ti ngh l gii

hn nhng s nghch ngm tinh qui ca ti ch nhng
gc tu vin no khng th nhn thy c t trn nc
in Potala.
Gi ln ng im. Chng ti t gi v cm n cc
v Lt-ma gip cho thi gian lu tr ngn ngi ca
chng ti ti y c thoi mi d chu. Chng ti cng t
lng u i cm t vin Hunh mn quan ca c t-lai
Lt-ma, l ngi th kho lng thc, phn pht tr bnh
v ko mt ngon c ting nhp t n cho chng ti
dng t do ty thch. Vin Hunh mn quan chc hn l c
thin cm vi ti, v lc t gi, ngi cn a tng cho ti
mt mn qu ngon m ti khng ngn ngi cho vo ming
nhai lin khi .
Sau khi n ung no ly sc, chng ti bt u i xung
cu thang ln tr v tu vin. Chng ti va xung c
na cu thang th nghe c ting gi git li. Nhng nh s
i ngang qua ra du bo chng ti hy quay u nhn li
pha sau. Mt nh s hp tp chy xung cu thang, va
th dc va chuyn giao mt thng ip cho i c
Mingyar. S ph ti ni: Lobsang, con hy i ta y, ta
i s khng lu.
K , ngi quay lng i tr ln cu thang. Ti lin do
chi th thn mt mnh quanh , nhn xem phong cnh,
v ngm nhn ngi nh c ca ti t ng xa. Ti ang
min man ngh n nhng k nim xa, th khi va quay
u li ti sut phi t nga khi thy cha ti ci nga
chy thng v pha ti ang ng. ng vo lc ti nhn
thy cha ti th ngi cng va thy ti. Cha ti hi
nghing u ti trc xem cho r khi ngi nhn ra ti.
Nhng ri cha ti i ngang qua trc mt ti m khng
Trang 159
nhn ti na. Ti cm thy lng bun v hn. Ti nhn theo

cha ti i dn ra xa. Ti gi theo: Cha!
Nhng ngi vn tip tc thong th ci nga i lun,
dng nh khng nghe thy ting ti gi. Ti rm rm
nc mt v run ln v xc ng. Nu lc y ti ng gia
m ng ngi, th hn ti t chuc ly mt iu bn
ln, h thn trc cng chng, v nht l khi trn cu
thang ca in Potala! Vi mt ch lm ch h thn kinh
a cm ca mnh lm chnh ti cng phi ngc nhin, ti
ngng mt ln v nhn v pha thnh ph Lhasa.
Na gi sau, i c Mingyar tr xung vi hai con
nga v ni vi ti: Lobsang, hy mau ln nga. Chng ta
phi i mau n tu vin Sera, v mt trong cc v s gi va
b tai nn.
Nhn thy mi bn yn nga u c treo mt bao da, ti
on rng l nhng bao ng y c ca s ph. Trn
ng Lingkhor, chng ti si nga ngang qua trc nh
ti; nhng ngi hnh hng v hnh kht u trnh qua
mt bn ng.
Khng bao lu, chng ti n tu vin Sera. Ti y c mt
nhm cc nh s ng i chng ti. Chng ti xung
nga, mi ngi cm mt bao y c trong tay. Khi y, mt
v s a chng ti vo mt cn phng. Ti y c mt v
lo tng ang nm thoi thp.
V lo tng c sc mt nht nht nh ch, ngun sinh lc
ca ng dng nh sp tn. i c Mingyar gi em
nc si. Khi ni nc si sn sng, ngi bn b vo
vi nhm dc tho. Trong khi ti khuy ni nc si
cho ngm thuc, s ph ti khm bnh cho v lo tng v
c bit v ny va b t t trn cao xung t. Mt ci
Trang 160
xng dp trn u b trt khp ln c, lm ng ta bt

tnh nhn s.
Khi ni nc thuc ngui bt, chng ti dng mt t
ra trn ca ngi bnh. S ph cng ly nc thuc y
ra tay v ngm nhng y c gii phu vo ni thuc
kh trng. Nh cng dng ca cht thuc y, vt thng
ca v lo tng khng cn r mu nhiu.
K , s ph ly trong ni thuc ra hai ci gp bng bc,
u dp v c rng ca. Ngi cn thn dng hai ci gp
y lt ming da u b rch ln, ly ci xng s b trt
khp v t n nm ngay tr li v tr c. Xong, ngi
ni: Ci xng s t n hn gn vo khp tr li nh
thng v khng cn ln c na.
Ngi li ra vt thng vi cht nc thuc, v t li
ch c mng da u lt ln lc ny. Xong ri ngi mi
may kn vt thng vi nhng si ch bng lng bm nga
trng nc si, p thuc ln v bng li cn thn.
Sau khi b c c gii ta khi ming xng s ln, v
lo tng c du hiu bt u ly li sc v cm thy khe
dn. Chng ti t thm vi chic gi di lng cho ng
ta c th ngi nhm dy mt cch thoi mi. Ti ra sch
cc y c, ri lau bng mt ming gi kh trng v
xp li cn thn trong hai ci bao da.
Khi ti ra tay, v lo tng m mt v n mt n ci yu
t khi ng ta nhn ra i c Mingyar ang ngi bn cnh
ging. ng ni: Ti bit ch c ngi l ngi duy nht c
th cu c ti, v th ti gi mt thng ip bng t
tng n in Potala. S mng ca ti th gian cha
hon tt, nn ti cha sn sng ri b th xc.
Trang 161
S ph ti chm ch nhn ng lo v p: S ng s
chng khi. Ch cn chu ng vi ngy kh nhc na, mt
hay hai cn nhc u, ri sau s ng s bnh phc sc
khe v lm vic li nh thng. Tuy nhin, trong khi ng
phi c mt ngi trc k bn gi cho s ng ng nm
di. Ni trong ba hay bn ngy na l s ng s thot
nn.
Ti bc li gn ca s. Tht l mt iu l th c nhn
xem cch sinh hot ca cc nh s trong mt tu vin khc.
S ph bc n gn ti v ni: Con lm tt lm,
Lobsang, sau ny chng ta s thnh mt nhm. By gi ta
s a con i ving thm mt cng ng cc nh s sinh
hot khc hn vi tu vin ca chng ta.
Sau khi giao ngi bnh cho mt v Lt-ma sn sc,
chng ti bc ra ngoi hnh lang. Tu vin ny khng
c gn gi sch s nh tu vin Chakpori. K lut cng
khng c nghim nht lm, cc nh s i li t do ty .
So vi tu vin ca chng ti, th cc thnh in ca h
khng c sn sc lau chi tm tt; mi nhang khi
y cng nng nc hn. Tng nhm tr con chi ngoi
sn. Nu Chakpori th vo gi ny chng phi ang lm
vic ro rit.
Tu vin ny hon ton thiu trt t, s sch s v k lut
m ti vn thng coi nh l nhng iu lut cn bn. S
ph ti hi: Lobsang, con c mun li tu vin ny v
sng mt cuc i d di t do nh h chng? Ti
p: Bch s ph, chc chn l khng. Con ngh rng h
ch l mt tp on ngi man r. S ph bt ci: Th
l y c tt c by ngn ngi man r, v nh vy l hi
nhiu! Ch cn mt thiu s ngi b bi l lm cho c
Trang 162
mt tp on phi mang ting, con bit khng?

Mt s tht hin nhin m mi ngi u bit r, l tu vin
ca chng ti c mt k lut gt gao nht, cn hu ht
nhng tu vin khc th k lut rt lng lo. nhng ni ,
nu mt nh s mun gii i, li bing, th ng ta c
t do li bing m khng ai ni g.
Tu vin Sera cn c bit vi ci tn ring l Tri Hoa
hng, nm cch in Potala nm cy s v l mt thnh
phn ca nhm cng ng tu vin gi l Tam nh vin.
Trong cng ng ny th tu vin Drebung vi con s trn
mi nghn nh s l tu vin ln nht. K l tu
vin Sera vi chng by ngn nm trm nh s, v sau ht
l tu vin Ganden vi gn su nghn nh s.
Tt c ba tu vin ny u s nguy nga nh nhng thnh
ph tht s, vi nhng ng s, trng hc, n th v tt
c nhng c quan, dinh th qun tr hnh chnh cn thit.
Nhng nh s bo v xut thn t tnh Kham i tun phng
thng xuyn trn cc ng ph.
Tu vin Chakpori tuy nh nhng c th lc rt ln. Vi t
cch l mt Y vin, n cng l Trung tm Y khoa ca quc
gia, v c mt s i din quan trng trong Hi ng Chnh
ph. tu vin Chakpori, ngi ta dy chng ti v thut
Ty Tng. Khng phi tt c cc tu vin u c dy mn v
thut ny. Trong tu vin ca chng ti, mn v thut y
c s dng tp luyn cho cc thiu sinh bit t v,
lm ch nhng phn ng t nhin ca mnh, lm t lit gic
quan ca mt ngi v mc ch gii phu y khoa, v c
th di chuyn mt cch an ton trong nhng vng nguy
him nht.
Tht vy, vi t cch l nhng v Lt-ma y s, chng ti
Trang 163
lun lun phi di chuyn n tn nhng vng him tr, xa

xi, y nhng s bt trc, him ngho. V s Tzu, nh
ni trc y, l mt chuyn vin v mn v thut t v,
c l l v v s gii nht ca x Ty Tng. ng dy ti
tt c nhng g ng bit, vi mt tinh thn trch nhim v
ch ly lm hi lng v lm trn bn phn ca mt v
s.
Phn nhiu nhng ngi Ty Tng trng thnh u
bit mt vi th v s ng h thn. Nhng v phn ti,
ti tp luyn nhng th v t khi mi ln bn tui.
Chng ti ngh rng mn v thut ny ch dng t v v
t lm ch ly mnh, ch khng nn dng biu din trn
v i nh nhng tay u v chuyn nghip.
Ty Tng, ngi ta thng ni rng mt ngi gii v
v c sc mnh c th rt n ha hin lnh, cn nhng s
ph trng khoc lc l c tnh ca k yu. Vi mn im
huyt, ngi ta c th lm t lit gic quan ca mt ngi,
c tc dng nh vic dng thuc m lm cho ngi ta
khng cn bit au n khi cn phi gii phu, nn li
khp xng b trt, hay nh rng chng hn. Ngi ta c
th lm cho mt ngi tr nn bt tnh m khng hay bit
rng mnh b im huyt, v vi gi hay vi pht sau ,
ngi y s thc tnh v vn sng sut m khng b mt
nh hng xu no. C iu l l mt ngi b im huyt
lc ang ni chuyn s b bt tnh v ng m i, nhng n
khi tnh dy s tip tc cu ni b gin on.
V mn im huyt ny v cng li hi nh vy, nn v
thut t v v im huyt b truyn ca Ty Tng ch c
truyn th cho nhng mn tri qua s th thch v
cng gt gao. Hn na, t s cn mt v an ton tuyt
i, h cn phi chu mt vi php dn d bng thi min
Trang 164
v sau khng th lm dng quyn nng ny.

Mt tu vin Lt-ma gio Ty Tng khng ch l ni tr
ng ca nhng ngi cng ch hng tu hnh, m cn l
mt kiu thnh ph t tr vi nhng c quan qun tr v c
nhng ni gii tr, tiu khin. c c nhng h vin
trnh din nhng mn kch ngh tn gio v vn ha truyn
thng. Nhng nh s nhc cng lun sn sng biu din ti
ngh gip vui v chng t rng khng mt cng ng
tu vin no khc c nhng nhc cng ti gii nh h. Cc
nh s c tin ring mua sm thc n, qun o, xa x
phm v sch v trong cc ca tim. Nhng v no mun
tit kim c th gi tin vo nhng ta ngn kh, hot
ng ging nh cc ngn hng.
Tt c nhng cng ng sinh hot trn th gii u khng
khi c nhng k bt lng phm php. Trong tu vin Ltma gio, nhng k bt lng ny b cc nh s bo v bt
gi v a ra mt ta n ring xt x mt cch cng
bnh. Nu xt ra c phm php, h s phi n ti trong
khm ng ca tu vin.
Trong tu vin c nhng trng hc cho mi a tr c
th nhn c mt nn gio dc thch nghi vi tnh cht v
mc thng minh ca chng. Ngi ta gip nhng
hc tr u t xy dng cho chng mt tng lai tt p,
nhng phn nhiu cc tu vin, tr tu vin Chakpori,
nhng hc tr li bing c t do chi bi, ng ngh
hoc dng thi gian ngi m mng.
Tht vy, v tin rng ngi ta khng th nh hng n
cuc i k khc, nn tt hn l c cho h vt vt li
thi gian mt trong mt... kip sau!
tu vin Chakpori th khng nh th. Ngi no khng
Trang 165
tin b s b mi i ni khc, n nhng ch c k lut d

dng lng lo hn.
Nhng s si b m ca chng ti c chm sc tt,
chng ti c mt bnh vin trong tu vin v nhng ngi
mt mi kh chu s c cc nh s c o to y
hc v gii phu c bn iu tr. Nhng ca nghim trng
hn s c cc chuyn gia iu tr, chng hn nh Lt Ma
Mingyar i c. T khi ri khi Ty Tng, ti rt thng
gp nhng cu chuyn bun ci ca phng Ty rng
ngi Ty Tng ngh l tri tim ca n ng bn tri, cn
ca ph n bn phi. Chng ti gii phu qu t thi
bit u l s tht. Ti cng thng hay b nho bng
rng ngi Ty Tng bn. Tc gi ca nhng pht ngn
nh vy chc hn cha bao gi c nhng ni tin li,
Anh v M, ni m cc cng dn a phng c cung
cp dch v iu tr min ph v c bit. H cho rng
chng ti bn, v nh mt s ph n ch ti bi vi
cht liu ln mt, v t mi nh du cho ngi khc
khng ln. a s h bi ln tc lm n trng bng hn,
hoc nhum mu. H thm ch cn nh lng my v
lm mng, l nhng du hiu chc chn b cho rng ph
n Ty Tng bn thu v h tc.
Trong tu vin chng ti thng c nhng khch ving
thm, nhng ngi li bun hoc cc nh s. H c lu
tr trong khch sn ca tu vin v tt nhin l phi tr tin.
Khng phi tt c cc nh s u sng c thn. Nhng
ngi no cho rng tnh trng c thn khng thun tin
cho i sng tinh thn ca h, c t do gia nhp vo
Hng phi (Dugpa), v nhng ngi trong phi ny c
php lp gia nh, nhng cng ch l mt s rt t.
Trong gii tu hnh, cp lnh o c tuyn chn trong s
Trang 166
nhng tu s lp nguyn sng c thn, thuc v Hong

phi (Gelugpa). Trong nhng tu vin cng ng nam n,
cc nh s v ni c cng tu tp v gm thnh mt tp on
c t chc, vi mt bu khng kh thng l ha du hn
nhng tu vin ch dnh ring cho nam gii.
Mt vi tu vin c xng in v h c th in sch ca ring
mnh. Thng thng, h t lm ra giy. khng phi l
mt cng vic c li cho sc khe bi v mt loi v cy
c s dng trong sn xut giy c c t cao. Bn cnh
vic ngn nga cc loi mi mt gm nhm giy Ty Tng,
n cng nh hng khng tt n cc s si. Nhng ngi
lm cng vic in n ny thng phn nn v tnh trng au
u nng v t hn na. Ty Tng, chng ti khng s
dng khun sp ch kim loi. Tt c cc trang sch c
o gt t loi khun g thch hp, sau ct xn ht xung
quanh, ch cha li phn khc in v c lp dng dc
vo phn lm ca mt khung. Mt s khung rng khong
mt mt, su na mt, v chi tit kh phc tp. Nhng
khung li d nh cng khng c s dng.
Sch Ty Tng khng ging vi cun sch ny, cc trang
sch rng v ngn. Cc trang khng ng gy, c xp
ri nhau gia nhng tm ba sch bng g chm khc2.
Khi in n, chic khung c lp bn chm khc ni dung
trang sch c t nm ngang. Mt nh s chy mt con
ln mc trn ton b b mt mc ri u. Mt nh s
Sch Ty Tng
[Emil Group]
Trang 167
khc cm ln mt t giy v nhanh chng tri n ln

khung, trong khi nh s th ba theo sau vi mt con ln
nng n mnh t giy xung. Nh s th t nng trang
sch in ln v chuyn n cho mt ngi hc vic t
n sang mt bn. C rt t t b nhe, nhng t in hng
khng bao gi c s dng cho cun sch m c gi
li cho nhng ngi hc ngh dng thc tp. Ti
Chakpori, chng ti chm khc nhng tm bng g cao gn
hai mt, rng trn mt mt: nhng tm bng ny chm
khc hnh ngi v cc b phn khc nhau ca c th. T
chng c lm thnh nhng tm biu trn tng m
chng ti phi t mu cho chng. Chng ti cng c c
nhng biu chim tinh, da vo chng ti lp ra
nhng l s t vi rng khong 0.19 mt vung, l bn
cc v tinh t trn bu tri thi im th thai v ra i
ca mt ngi. Trn nhng ch trng ca bn , chng ti
a vo d liu tra cu trong cc bng tnh chi tit
c lp cng phu t c xa.
Sau khi i quan st mi ni Tri Hoa hng, chng ti tr
li thm v s gi. Trong hai ting ng h, bnh tnh ca
ng ta thuyn gim r rt, v ng ta sc ch
n cnh vt chung quanh. ng ta c th lng tai chm ch
nghe ting ni ca i c Mingyar m ng t v rt qu
mn. S ph ni vi ng: By gi chng ti phi i,
nhng ti s li cho s ng mt t dc tho. Ti s ch
dn r rng cho v s c bn phn sn sc s ng.
S ph a cho ng ba ci bc nh m ngi ly ra t
trong bao da. Ba bc thuc nh ny s gip v lo tng
hon ton bnh phc, thot khi li hi t thn.
Ra n sn ngoi, chng ti thy mt nh s nm dy
cng hai con nga ch sn. Chng ti ln nga v i
Trang 168
chm bc. Tri Hoa hng ch cch ng Ling-khor c

su cy s. Ti khng c nh i ngang qua nh c ca
ti. S ph c l c c t tng ca ti, v ngi ni:
Chng ta s i qua ng ra khu ch. Chng ta khng
c g phi gp rt.
Ti thch th ngm nhn cc ca hng ca cc thng nhn
Trung Quc v nghe ging cao the th khi h ci v v c
k gi c. Ngay i din bn kia bn ng ph l mt
lng m tn o Pht Ty Tng, tng trng cho s
bt t ca Thng thing ling, v ng sau l m
hin ra ngi n m cc nh s ca ngi cha Shede
Gompa gn ang a ra. Sau vi pht ci nga, chng
ti trong mt ng hm vi nhng ngi nh n o
huyn no np di bng ngi n Jo-Kank. Ti thm
ngh: A! Ln cui cng khi ti i n y, ti l mt ngi
t do, khi y ti cha phi hc tr thnh tu s. Ti c
mong thi gian qua ch l mt gic mng m ti c th
qun ht khi ti thc tnh!
Sau khi i qua ng ci, chng ti r v pha tay mt
n cu Ngc Bch. S ph quay sang ti v ni: Nh
vy, phi chng con vn khng mun tr thnh tu s?
tht l mt cuc i ng sng, con bit khng? n cui
tun ny, mt s nh s s xut hnh nh mi nm i
hi thuc trn ni. Thy khng con i vi h nm nay.
Con s li y, v chng ta s lm vic chung vi nhau,
con c th thi u k thi tuyn cc nh s u t (Trappa)
vo nm mi hai tui. Thy d nh em con theo
trong mt chuyn xut hnh v sau ny ln nhng vng
thng du, ti c mc nhng loi dc tho rt him.
Chng ti va ra khi lng Sho v sp n gn Pargo
Kaling, ca ty thnh Lhasa, th mt k hnh kht ng
Trang 169
np vo tng v rn r: Tha Bc s Lt-ma, xin ngi lm

phc ng cha khi bnh cho ti. V nu ti lnh mnh,
ti s khng cn phng tin kim n!
S ph c v bun khi chng ti bc qua ca thnh v
ni: u cng thy nhng k n my. H lm cho t
nc chng ta mang ting xu vi ngoi quc. n v
Trung Hoa, khi thy n cng vi c t-lai Lt-ma,
ngi ta k chuyn v nhng ngi n my ca x Ty
Tng, nhng h khng ng rng vi ngi trong s li
rt giu. Du sao, c l sau khi chng thc li tin tri v
nm Canh Dn (nm 1950 cng sn xm chim Ty
Tng), nhng k n my s b buc phi lm vic. Chng
, hai thy tr ta s khng ai cn li qu nh chng
kin vic y. Con s sng ngoi quc, cn thy th
khng cn na.
Ti thy lng bun v hn vi ngh rng c mt ngy s
ph knh yu s t bit ti v khng cn sng trn mt t
ny na. Hi , ti cha nhn bit rng ci i ny ch l
h o, nh mt chui di nhng th thch, nh mt trng
hc ln rn luyn tm tnh.
Trn ng v, ti lin tng n nhng ngi i hi
thuc. Mi nm, mt nhm cc nh s ca tu
vin Chakpori ln ni hi thuc v phi kh v d tr
trong nhng bao da khng thm nc. Min ni non x
Ty Tng l ni m thin nhin sn dnh cho con ngi
mt kho dc tho phong ph bt tn. Ti thm ngh rng
mnh c th vng mt trong chuyn xut hnh nm nay, v
hy chun b tinh thn i ln min thng du huyn b
khi s ph xt thy cn thit.
Cc nh chim tinh tin on ti s thi u mt cch d
Trang 170
dng, nhng ti bit rng ti phi hc rt nhiu. Tht vy,

s thnh cng ch c ha hn vi iu kin tt yu l ti
phi t mnh gt hi bng s n lc. V phng din tinh
thn hay tr no, t nht ti cng pht trin bng mt
thiu nin mi tm tui, v ti vn lun chung ng tip
xc vi nhng ngi ln tui hn ti v ti phi t lc
xoay x gii quyt mi chuyn trong mi trng hp.
Trang 171
CHNG X: TN NGNG V
SINH HOT
Di y l mt vi chi tit v nn vn
minh ca x Ty Tng, c th s khu
gi s quan tm ca qu c gi.
Nn tn gio Ty Tng l mt hnh
thc bin thin ca Pht gio, nhng
c nhng nt c th v c bit khng
hon ton ging vi Pht gio bt c
ni no khc. Ngi Ty Tng xem y l quc gio. Danh
t m ngi Ty phng thng bit n l Lt-ma gio
(Lamaisme), v cc v Lt-ma lun c xem l biu tng
ca Pht gio Ty Tng.
Tn ngng ca ngi Ty Tng t cn bn trn nim hy
vng hng thng. Ngi Ty Tng lun t n lc trn
con ng tin ha tm linh v hon ton khng tin vo s
hin din ca mt v Thng c tn, ton tr v ton
thng, coi sc v che ch cho ton th nhn loi.
Nhiu ngi c hc pht biu nh th rt uyn bc v tn
gio ca chng ti. H ch trch chng ti v h ang m
qung bi c tin ca mnh n mc khng th nhn nhn
nhng quan im khc. Vi ngi trong s h thm ch cn
gi chng ti l qu xa tng bi cch thc ca chng ti
xa l vi h. a s nhng tc gi ny ch a ra quan im
da trn cc li n i hay nhng g ngi khc vit. Mt
s t c th nghin cu c tin ca chng ti trong vi
ngy v tng rng mnh bit tt c ri vit nhng cun
Trang 172
sch v ch y trong khi nhng ngi uyn bc nht ca

chng ti cng phi mt c i khm ph.
Hy hnh dung mt Pht t hay mt tn n Gio ch c
lt qua Kinh Thnh vi gi v sau c gng gii thch
tt c kha cnh tinh t ca C c gio! Cha mt tc gi
vit v Lt Ma gio no trong s h sng nh mt tu s
trong mt tu vin Lt Ma t nh v nghin cu Sch
Thnh. y l nhng cun sch b truyn, n b truyn
ch khng dnh cho nhng ngi mun c cu ri
nhanh chng, d dng v tm thng. Nhng ngi mun
tm s an i t mt s l nghi, hnh thc t thi min no
c th c c iu nu h thy c ch cho h.
Tuy nhin khng phi l S Tht n Tng, m ch l t
huyn rt tr con. Mt s ngi ngh mt cch d di rng
c phm li ri li phm li, ri sau khi cm thy qu
dn vt th ch cn mang mt cht l vt ti ngi n gn
nht t li v xin cc v thn tha th, th l ngay lp tc
tt c mi li lm c xo b. Qu tht l c mt Thng
, mt ng Ton Nng. Nhng xin Ngi u ch g v
Thng chnh l s tht.
Nhng ngi Ty Tng tng hc gio l ca c Pht
khng bao gi cu nguyn xin may mn v n hu, tr
vic xin nhn c l s cng bng t Con Ngi. Mt
ng Ti Cao, theo bn cht ca cng l, khng th t lng
thng xt ngi ny m khng thng xt ngi khc,
bi v lm vy l khng cng bng. Cu nguyn xin may
mn v n hu, ri ha hn dng vng v hng nu li
cu nguyn c p ng khc g ng s cu ri s dnh
cho k tr gi cao nht, tc l Thng thiu tin v c
th mua c.
Trang 173
Con Ngi c th tha th cho nhau, d rt him lm c,

cn ng Ti Cao ch c th biu hin cng l. Chng ta
l nhng linh hn bt t. Li cu nguyn ca chng ti:
Om! Ma-ni pad-me Hum! c vit pha di y
thng c dch theo ngha en l Ngc qu trong Hoa
Sen! Chng ti, nhng ngi i su hn mt cht hiu
rng ngha thc s ca n l : Lng t bi rng ln!3
Om! ma-ni pad-me Hum!

C s cht. Ging nh ngi ta ci b b qun o khi ht
3
Om! Ma-ni pad-me Hum!
C th dch cu ny l:
Om, ngc qu trong hoa sen,
Hum. (Om, to the Jewel in the Lotus, hum).
Theo m Hn-Vit, cu ny c c l m ma ni bt ni hng hoc n ma ni
bt m hng.
Thng thng ngi ta khng ging ngha thn ch, nhng y cn ni
thm l: ngc qu biu hin cho B- tm (bodhicitta), hoa sen ch tm
thc con ngi, ngha l tm B- n trong lng ngi. Tuy nhin thn
ch c nhng m thanh ring bit v nhng tc dng b n theo cch trnh
by ca Kim cng tha. i vi Pht gio Ty tng th Om Mani Padme
Hum chnh l lng t bi rng ln, mun t Nit-bn v li ch ca chng
sinh. V vy su m tit ca thn ch ny cng c xem l tng ng vi
su ci ti sinh ca dc gii.
(Theo Kinh in Pht Php, http://phatphap.wordpress.com) [Emil Group]
Trang 174
ngy, linh hn cng ri b thn xc khi ng. Ging nh b

qun o b b i khi hng, linh hn cng b thn xc khi n
mt mi, kit sc v khng cn s dng c na. Ci
cht chnh l s sinh ra. Cht n thun ch l vic sinh ra
ci khc. Con ngi, hay linh hn ca Con ngi, l vnh
cu. Thn xc ch l v bn ngoi tm thi bao bc linh
hn, c chn tng ng vi nhim v c trao cho khi
sng trn tri t. V b ngoi khng quan trng, linh hn
bn trong mi l ng k. Mt nh tin tri v i c th xut
hin trong v bc ca mt ngi ngho i - Mt cch tt
c th phn xt c lng nhn i Con Ngi vi Con
ngi! trong khi ngi khc l do phm li trong kip
trc d khng b i ngho dn p.
Bnh xe Lun hi l cch m chng ti gi hot ng
ca vic c sinh ra, sng trong mt th gii no , cht
i, tr v trng thi linh hn, v n ng lc li c sinh
ra trong nhng hon cnh v iu kin khc. Mt ngi
gp nhiu au kh trong cuc sng khng hn l k xu
kip trc, c th l cch tt nht v nhanh nht hc
hi nhng iu nht nh. Tri nghim thc t l mt ngi
thy tt hn nghe ni!
Mt ngi phm ti t st c th c ti sinh sng cho
nhng nm b ct ngn trong kip trc, nhng n
khng phi lun xy ra nh vy i vi nhng ai cht
tr, nh tr s sinh chng hn, hoc nhng ngi t t.
Bnh xe Lun hi p dng cho tt c, t ngi n xin n
vua cha, t n ng n n b, t ngi da mu n da
trng. Tt nhin, Bnh xe ch l biu tng, nhng n cng
r cho nhng ngi khng c thi gian tm hiu su
v ti ny. Ngi ta khng th gii thch nim tin ca
ngi Ty Tng trong mt vi on ngn. Thnh kinh
Trang 175
Kangyur, hay Gio l Ty Tng gm trn mt trm cun

sch v ti ny m thm ch cn cha cp n c
mt cch y . C nhiu cun sch c ct giu trong
cc ngi cha ho lnh m ch c nhng ngi c
im o mi c thy.
T nhiu th k trc, cc dn tc phng ng bit r
v cc sc mnh huyn b v nhng nh lut thin nhin.
Thay v ph nhn s hin hu ca nhng sc mnh huyn
linh y ch v khng th cn lng hay quan st phn ng
ca chng di nh hng cc ha cht trong phng th
nghim, nhng bc danh s phng ng c gng tng
gia kh nng kim sot ca h i vi nhng sc mnh
thn b v hnh. Th d nh h ch n nhng kt qu
thu c t s pht trin nng khiu thn nhn.
Nhiu ngi cho rng iu y khng th c, v h cng
chng khc no nhng ngi m t thu lt lng, c tng
rng khng c th gic ch v h khng h c kinh nghim
v loi gic quan ny! Lm sao h c th hnh dung rng
mt vt c th c nhn thy t xa trong khng gian, khi
khng h c mt s tip xc no gia vt y v i mt con
ngi!
Th xc con ngi c bao ph bng mt lp v nh
sng m mun mu nghn sc, l ho quang. Nhng v
c thn nhn nhn vo ho quang ca mt ngi, c th
quan st cc mu sc m hiu c tnh trng sc khe,
c hnh v trnh tin ha ca ngi y.
Ho quang y l s pht huy, s biu hin ca mt lung
kh lc t bn trong, tc Chn ng ca con ngi. Trn u
con ngi cng c bao trm bi mt vng ho quang
xut pht t ci kh lc . n lc cht, th ci ho quang
Trang 176
y tt hn v thn thc ri khi th xc v i vo mt

cnh gii khc bc sang mt giai on hin hu khc
hn. Khi , thn thc tr thnh mt ci bng pht ph,
v cn hoang mang bi s xc ng mnh khi va ri khi
xc thn vt cht. C th thn thc khng hon ton thc
c nhng g ang xy ra. Bi , cc v Lt-ma c bn
phn gip nhng ngi hp hi v ging gii cho h
nghe v nhng giai on mang thn trung m m h s tri
qua. Nu khng, thn thc s bm vu ly ci trn do
nhng dc vng ca xc tht cn cha c tha mn. Vai
tr ca cc v tng l chnh l ct t nhng si dy tri
buc .
Ngi Ty Tng thng c nhng cuc hnh l cu siu
du dt vong linh ngi cht. S cht khng lm cho ngi
Ty Tng s st. H tin rng vi nhng nghi thc cn mt,
thn thc c th c gip rt nhiu chuyn sang
cnh gii ti sinh mt cch d dng.
Cn phi vch ra mt l trnh nht nh v r rng, v
hng dn t tng ca ngi hp hi mt cch thch nghi.
Mt s cuc l cu siu ln c c hnh trong mt ngi
n trc s hin din ca chng ba trm v s. Mt nhm
bn hay nm v Lt-ma ngi thnh vng trn chnh gia
v i din vi nhau. Trong khi cc nh s tng nim di
s iu khin ca mt v S trng, cc v Lt-ma c gng
tp trung nim lc giao cm vi nhng vong linh trong
ci v hnh.
Nhng li cu nguyn bng ting Ty Tng tht kh m
dch ra cho ngha, nhng ti cng xin lc dch i khi
nh sau:
Hy nghe y ting gi ca chng ti, hi cc vong linh
Trang 177
ang pht ph v nh cnh gii ca thn trung m. m

dng cch tr, ngi sng v ngi cht sng nhng
cnh gii cch bit nhau. Nhng ngi cht c th c
nhn thy u? u ngi ta c th nghe c ging
ni ca h.
Cy nhang u tin c t ln ku gi nhng vong
linh lc lng v ch ng cho h.
Hy nghe y ting gi ca chng ti, hi cc vong linh
ang lc lng khng ngi du dt. Th gii ny l o nh.
Cuc i ch l mt gic mng. C sinh c dit, vt g c
lc sinh ra t phi c lc cht i. Ch c Pht php l con
ng duy nht a n s sng thng tn. Cu cho vong
linh c siu sinh Tnh .
Cy nhang th nh c t ln ku gi nhng vong
linh lc lng v ch ng cho h.
Hy nghe y ting gi ca chng ti, hi nhng bc vua
cha oai quyn hng hch ca th gian. Cc ngi ng
tr trn nhng dy giang san ca thin h. Triu i ca
cc ngi ch tn ti c mt thi nhng ting rn sit ca
dn tc cc ngi khng bao gi dt. Do lng tham vng
chinh phc t ai, cc ngi lm cho mu chy thnh
sng, v nhng ting khc than ca k b tr cn lm rung
chuyn cy ci, thu n tri xanh. Cu cho vong hn cc
ngi c siu sinh Tnh .
Cy nhang th ba c t ln ku gi vong hn cc
bc vng, nhng nh c ti trong thin h v ch
ng cho h.
Hy nghe y ting gi ca chng ti, hi nhng k bc c
Trang 178
bt nhn v nhng k trm cp ca th gian, cc ngi

gy nn ti c i vi ng loi v ngay trong lng cc
ngi khng c s bnh an. Linh hn cc ngi vt vng
khng ni nng ta v cng l khng c trong tm cc
ngi. Cu cho linh hn cc ngi c siu sinh Tnh
...
Cy nhang th t c t ln ku gi vong hn nhng
k ti li ang vt vng trong c qunh.
Hy nghe y ting gi ca chng ti, hi nhng nng k
n lu xanh ca th gian, nhng ngi bun hng bn
phn m ti li ca bn n ng lm cho u, nay ang
i lang thang v nh trong ci u minh tm ti. Cu cho
vong hn cc ngi c siu sinh Tnh .
Cy nhang th nm c t ln ku gi vong hn cc
ngi n b ti li, sa a, du dt v gii thot cho h
khi nhng s tri buc ca trn gian...
Khi hng nghi ngt ta trong bng ti chp chn nhng
ngn n b leo lt, lm rung rinh nhng bng en pha
sau cc pho tng thp vng. S cng thng cng tng, cc
v Lt-ma ang tp trung t tng giao cm vi nhng
vong linh cha c gii thot khi nhng si dy tri
buc vi ci trn.
Nhng nh s mc o trng mu ngi sp tng hng i
din vi nhau, ct ging ngn nga tng nim nhng bi
kinh cu siu cho cc vong linh, nhng ting trng vang
ln theo nhp tim p. T nhng ni khc trong n th,
nh trong mt c th sng ng, l nhng ting rn ca ni
tng, ting c ch ca dch trong c th, v ting r ro ca
khng kh trong phi. Cuc l tip din vi nhng li ch
Trang 179
dn c a ra cho cc vong linh v nhp ca nhng

li cu siu tng nim mi lc mt tha dn, cho n khi
cui cng l ting linh hn ri khi c th. Ting th ht ra
run ry, v ri im lng. S im lng n cng vi ci cht.
Bn trong s im lng l s nhn thc, c th nhn thc
r thm ch c linh hn nh b nht, nhn thc v tt c
nhng th khc xung quanh, ang ch i, ang lng nghe.
Dn dn, khi nhng li ch dn giao cm tip tc c a
ra, s cng thng gim dn khi nhng linh hn chuyn n
giai on tip theo trn cuc hnh trnh ca h.
Ngi Ty Tng chng ti tin chc chn rng chng ta ti
sinh nhiu ln. Nhng khng ch n thun ti tri t ny.
C hng triu th gii, v chng ti bit rng hu ht
nhng ni c s sng. C dn c th c hnh dng
khc vi nhng g chng ta bit, h c th tin ha cao
hn nhn loi trn tri t. Ngi Ty Tng chng ti
khng bao gi ng vi quan im cho rng Con Ngi
l dng tin ha cao nht v cao qu nht. Chng ti tin
rng c nhiu hnh thi ca s sng cao hn nhiu u
, v h khng nm bom nguyn t. Ty Tng ti
nhn thy h s v nhng vt th l trn bu tri. Thng
ngi ta gi chng l C xe ca cc v Thn . c Lt
Ma Mingyar c ln k vi ti rng mt nhm cc Thy
giao tip bng t tng vi cc v Thn ny, h ni rng
ang quan st tri t, ging nh cch loi ngi quan st
ng vt hoang d v nguy him trong vn th vy.
Rt nhiu bi vit v khinh thn. iu l c th v ti
thng nhn thy, nhng cn phi thc hnh nhiu. Luyn
tp khinh thn khng mang li li ch thc s lm bi c
mt c ch n gin hn th rt nhiu, l di chuyn
bng th va, n cn d dng hn v hiu qu hn. Phn
Trang 180
ln cc v Lt Ma u lm th, v bt c ngi no c
chun b dng tnh kin nhn u c th c thng
thc ngh thut hu ch v th v ny.
Khi cn sng, thn thc con ngi lun gn lin vi th
xc, khng th tch ri ra ngoi, tr phi c tri qua s tu
tp. Khi chng ta ng, ch c th xc l cn s ngh ngi,
cn thn thc th thot ra ngoi v ri vo cnh gii tm
linh, nh mt a tr tr v nh vo lc chiu ti, sau gi
tan hc.
Thn thc v th xc c ni vi nhau bng mt si ch
bc, c kh nng ni rng khng gii hn. Khi th xc cn
sng, si ch bc cn nguyn vn, khi th xc cht, si ch
t v linh hn li c mt cuc i mi mt th gii khc
ca n, ging nh dy rn ca em b c ct t khi
ngi m khi sinh ra.
i vi mt hi nhi, khi sinh ra i c ngha l chm dt
s sng c bao bc, che ch trong bng m. i vi mt
con ngi, s cht c ngha l i vo mt cnh gii tm
linh t do hn, khng cn gn lin vi th xc vt cht,
chun b cho s ti sinh trong mt kip sng mi. Giai
on ny c gi l thn trung m.
Khi si ch bc cn nguyn vn, thn thc c t do i
lang thang trong khi ng vi ngi bnh thng, hoc thc
trong trng hp c hun luyn c bit. Vic i lang
thang ca thn thc to ra cc gic m, l nhng n
tng c truyn qua si ch bc. B no vt l nhn
chng v hp l ha cho ph hp vi nim tin ca h
trn th gii vt cht ny. Trong th gii tm linh khng c
thi gian thi gian l khi nim thun ty vt l v v
th c nhng trng hp gic m tri di v phc tp
Trang 181
dng nh xy ra ch trong mt phn nh ca giy. Hu

nh ai cng c nhng gic m gp v ni chuyn vi mt
ngi rt xa, thm ch bn kia i dng. Mt s thng
ip c th c chuyn n v nhng n tng mnh
v iu g vn cn lu trong tr nh khi thc dy.
Thng th l k c v vic gp g mt ngi bn xa
hoc ngi thn, v cng khng ngc nhin khi mt thi
gian ngn sau li nhn c tin tc t chnh ngi y.
i vi nhng ngi cha c o to, k c ny thng
b bp mo v kt qu l mt gic m phi l hoc l c
mng.
Ty Tng, chng ti du hnh a s bng cch xut va
hn l bng khinh cng v ton b qu trnh u trong
tm kim sot ca chng ti. Thn thc c ri khi c
th vt l, mc d vn cn kt ni vi n bng si ch bc.
Ngi ta c th du hnh bt c ni u mnh mun, v
nhanh nh ngh. Hu ht mi ngi u c kh nng du
hnh bng th va. a s khi bt u xut va, vi ngi
khng c o to, u c tri nghim v mt c git
mnh. C th tt c mi ngi u tng tri qua mt ln
cm tng l ch i ng, v sau b thc gic t ngt v
mt c git mnh m khng r l do. iu ny l do s
xut ra khi c th qu nhanh ca thn thc, s tch ra qu
t ngt ca th va v th xc dn ti s co tht ca si
ch bc, v th va b buc phi quay vo c th vt l.
Cm gic tht ti t khi va mi du hnh phi v. Th
va l lng bn trn c th vt l vi mt, ging nh qu
bng buc vo u mt si dy. Bng mt ci g , chng
hn nh ting n bn ngoi, lm cho th va quay tr li
c th qu nhanh. C th vt l thc gic t ngt, v mt
cm gic kinh khng nh th b ri khi vch v ng
Trang 182
lc thc dy.
Du hnh bng th va di s kim sot y v trong
khi thc tnh hon ton l cch m bt c ai cng c th
thc hin. N cn phi luyn tp, nhng trn ht trong giai
on u cn c khng gian bit lp mt mnh khng s
b gin on. y khng phi l mt cun sch gio khoa
siu hnh, v vy khng c ch dn chi tit v cch du hnh
bng th va, nhng iu ny cn phi c nhn mnh v
n c th to ra tri nghim lo lng, tr khi c mt ngi
thy gim st. Thc t th khng c nguy him g c nhng
n c th lm ta git mnh v ri lon cm xc nu th va
xut ra hoc tr v th xc khng ng lc hoc tu tin.
Nhng ngi b bnh tim khng nn thc hnh vic xut
va. Vic xut va t nhin khng c g nguy him g
nhng vi ngi yu tim s rt nguy him nu c ai
vo phng v lm ri lon s kt ni ca c th v si ch
bc. Hu qu ca c sc c th gy t vong, v iu ny
phin phc tht s khi m tm thc, c ti sinh hon
thnh mt qung i quan trng trc khi n c th x l
cho giai on tip theo.
Ngi Ty Tng chng ti tin rng trc y loi ngi c
nhiu kh nng nh du hnh bng th va, nhn bng thn
nhn, thn giao cch cm, v khinh thn. Th h loi ngi
chng ta lm dng cc quyn lc huyn b v s dng
chng v li ch ca bn thn thay v cho mc ch pht
trin ca nhn loi ni chung. T thu s khai ban u,
nhn loi c th tr chuyn vi nhau bng thn giao cch
cm. Nhng b lc a phng c nhng phin bn ngn
ng m h s dng ring cho mnh. Kh nng ni chuyn
bng thn giao cch cm, tt nhin, l thng qua t tng,
v c th hiu c tt c, bt k ngn ng a phng.
Trang 183
Kh nng thn giao cch cm b mt i, v s lm dng

ca loi ngi, nh bit v cu chuyn thp Babel4!
Chng ti khng c ngy nh l Ngy l Sa-bat, nhng
chng ti c Ngy L Hi v c c hnh l hi vo
ngy th tm v mi lm hng thng. Ri cn c nhng
bui l cu nguyn c bit v nhng ngy c coi l linh
thing, v chng ti khng lm vic trong nhng ngy .
L hi hng nm ca chng ti, ti nghe ni, tng ng
phn no vi l hi ca Kito gio, nhng nhng hiu bit
ca ti gn nh khng c th nhn xt v vn ny.
Nhng ngy l hi ca chng ti gm:
Thng u tin, gn nh tng ng vi Thng Hai, t ngy
u tin n ngy th ba, chng ti c hnh l Logsar. L
ny, trong th gii phng Ty, s c gi l Nm Mi.
l mt c hi tuyt vi cho nhng tr chi cng nh
cc bui l cu nguyn tn gio. L hi ln nht ca chng
ti trong nm c t chc t ngy th t n ngy th
mi lm, l nhng i L Hi Cu Nguyn. Chng
ti t tn cho nhng ngy ny l Monlam. Bui l ny
thc s l im nhn ca nm tn gio v th tc. Vo
ngy mi lm ca cng thng ny chng ti k nim ngy
th thai ca c Pht. Lc ny khng phi thi gian cho
cc tr chi, m l mt trong nhng bui l t n trng
4
Xem cu chuyn v Thp Babel trong Kinh Cu c. Chuyn k v vic

con chu ca Noah sau i Hng Thu d nh xy mt thnh ph bng
gch cao ti tn cng Thin ng t tn dng mnh. Thin Cha xem v
thy rng Con ngi ngy cng ngo mn, lng tham khng gii hn, v
Ngi lm ting ni ca h ln xn ln, ngi ny khng hiu c ting
ca ngi kia. V vy, Con ngi bi ri v ngng hn cng vic xy ct
thnh. Bi nn thnh ny c t tn l Babel, v ni Cha lm ln
xn ting ni ca c th gian.[Emil Goup]
Trang 184
th. Kt thc thng, vo ngy hai mi by, chng ti c

bui l mt phn mang tnh tn gio, mt phn l huyn
thoi. y l l rc Holy Dagger. Vi l hi ny, nhng
s kin ca thng u tin kt thc.
Thng th hai, gn nh Thng Ba ca lch phng Ty, c
kh t bui l. Vo ngy hai mi chn, c l Sn ui ma
qu. Thng th ba, tng ng vi Thng T, cng c rt t
l hi. Vo ngy th mi lm ca thng c l k nim
Khi Huyn.
n ngy th tm ca thng th t, khong Thng Nm
theo lch phng Ty, chng ti c hnh l k nim S t
b th gii ca c Pht. L k nim ny, theo nh ti
hiu, tng t vi Ma Chay ca Kito gio. Chng ti phi
sng rt kh hnh trong nhng ngy l T b. Ngy th
mi lm l k nim ngy mt ca c Pht. Chng ti coi
l ngy k nim cho tt c nhng ngi ri b cuc
i ny. Ngy ca tt c cc Linh hn l mt thut ng
khc cho n. Trong ngy chng ti thp hng ku
gi nhng linh hn ang lang thang trn Tri t.
Cn hiu y ch n thun l nhng l hi ln, cn c
nhiu ngy l nh c ghi nh li, v t chc l hi,
nhng s khng nu ra y.
Thng su n, vo ngy th nm, chng ti nhng Lt
Ma y t tham d nhng l hi c bit ti cc lt ma
vin khc. L hi nhm tri n s Chm sc ca cc Nh s
y t, trong c c Pht l ngi t nn mng cho
cng vic ny. Vo ngy hm chng ti c th khng
lm g sai, nhng vo ngy hm sau chc chn chng ti s
b yu cu gii thch v nhng sai lm m ngi gim st
cho l chng ti gy ra!
Trang 185
L k nim Pht n l ngy th t ca thng th su, tc

Thng By lch phng Ty. Sau chng ti cng t
chc l k nim bi Thuyt php u tin v Pht Php.
L hi Ma l vo ngy th tm ca thng th tm, tc
Thng Mi lch phng Ty. Bi v Ty Tng l mt x
s t ai kh cn, chng ti ph thuc vo cc con sng
nhiu hn bt k t nc no. Lng ma Ty Tng rt
thp, v th chng ti kt hp L hi Ma vi L hi Nc,
v nu khng c nc t cc con sng th khng th c ma
mng t t ai.
Ngy th hai mi hai ca thng th chn, tc Thng Mi
Mt, l ngy k nim c Pht xung t Thin ng.
Thng tip theo, thng th mi, chng ti c hnh L hi
n vo ngy hai mi lm.
S kin tn gio cui cng ca nm c c hnh vo hai
ngy th hai mi chn v ba mi ca thng mi hai,
y l thi gian giao nhau ca Thng Mt v Thng Hai
theo lch phng Ty. Ti thi im ny chng ti c l
Tin bit nm c v chun b sn sng cho nm mi.
Lch ca chng ti thc s khc vi lch phng Ty:
chng ti s dng chu k su mi nm v mi nm c
gn cho mi hai con vt v ng hnh kt hp khc nhau.
Nm mi l vo Thng Hai. Di y l Lch Nm cho chu
k hin nay c bt u t nm 1927:
1927 nm ca Ha Mo (Fire Hare);
1928, nm con Th Thn (Earth Dragon);
1929, nm ca con Th T (Earth Serpent);
1930, nm ca Kim Ng(Iron Horse);
1931, nm ca Kim Mi (Iron Sheep);
Trang 186
1932, nm ca Thy Thn (Water Ape);

1933, nm ca Thy Du (Water Bird);
1934, l nm Mc Tut (Wood Dog);
1935, nm ca Mc Hi (Wood Hog);
1936, nm ca Ha T (Fire Mouse);
1937, nm con Ha Su (Fire Ox);
1938, nm Th Dn (Earth Tiger);
1939, nm ca Th Mo (Earth Hare);
1940, nm ca Kim Thn (Iron Dragon);
1941, nm ca Kim T (Iron Serpent);
1942, nm ca Thy Ng (Water Horse);
1943, nm ca Thy Mi;
1944, nm ca Mc Thn;
1945, nm ca Mc Du;
1946, nm Ha Tut;
1947, nm ca Ha Hi;
1948, nm ca Th T;
1949, nm Th Su;
1950, nm ca Kim Dn;
1951, nm Kim Mo;
1952, nm Thy Thn;
1953, nm Thy T;
1954, nm Mc Ng;
1955 nm Mc Mi;
1956, nm Ha Thn;
1957, nm Ha Du;
1958, nm Th Tut;
Trang 187
1959, nm Th Hi;
1960 nm Kim T;
1961, nm Kim Su;
v vn vn.
Ngi Ty Tng tin rng ngi ta c th tin on nhng
vic xy ra trong tng lai. Khoa tin tri l mt khoa hc,
v mt khoa hc chnh xc. H cng tin khoa chim tinh.
Theo h, nhng nh hng ca tinh t tht ra ch l
nhng tia v tr do cc tinh t phn chiu xung a cu,
v cc tia v tr phi chu s khc x hoc bin i bi
nhng tinh t.
Li tin tri
Trang 188
K thut nhip nh ngy nay khng cn xa l vi bt c ai.

Chng ta u bit rng, vi mt ci my nh trong iu
kin nh sng, ta c th chp nh. V c mt s loi
knh lc nh sng c bit, nu t trc ng knh my nh
c th gip ta thu c nhng tm nh vi hng trm loi
mu sc. Cng vy, nhng tia v tr nh hng n con
ngi bng v s nhng cch khc nhau, ty theo tc ng
ca nhng tinh t khi phn chiu cc tia v tr y xung
a cu.
c Pht dy: Thut chim tinh, d on s kin may
mn hoc khng may mn qua cc du hiu, bo trc iu
tt hay xu, tt c nhng vic lm ny u b cm. Tuy
nhin, mt sc lnh sau ny ti mt trong nhng Sch
Thnh ca chng ti ni: Quyn nng c trao cho mt
s ngi theo cch t nhin, v v quyn nng m
nhng c nhn chu ng au n v kh s c th c s
dng. Khng sc mnh huyn b no c s dng v mc
ch c nhn, cho tham vng th gian, hoc chng t
tnh xc thc ca nhng quyn nng nh vy. Ch c nh
vy nhng ngi khng c nng khiu huyn b mi c
bo v. Vic t c kh nng v con mt th ba ca ti
phi tri qua nhiu au n, v n lm tng kh nng
m ti vn c ngay t khi mi sinh ra. Nhng chng ta s
quay tr li vic m con mt th ba trong mt chng sau.
y l dp tt cp nhiu hn n thut chim tinh, v
vin dn tn ca ba ngi Anh ni ting, nhng ngi ny
chng kin li tin tri bng thut chim tinh thnh s
tht.
K t th k 11, tt c nhng vn chnh s quan trng
Ty Tng u c cn nhc quyt nh da theo khoa
chim tinh. Chng hn, cuc xm lng ca qun i Anh
Trang 189
nm 1904 c tin tri mt cch chnh xc. Ngi ta c

ghi chp li tin tri ny bng ch Ty Tng, tm dch nh
sau:
Nm Mc Thn.
Trong na nm u, c t-lai Lt-ma s c bnh
yn. Sau , nhng k xm lng hiu chin s tin vo lnh
th. Qun ch rt ng, nn binh ao gy nhiu tai ha v
dn chng s phi chin u chng li.
n cui nm s c s gii ha v chin tranh s chm
dt.
Li tin tri ny c t trc nm 1850, bo trc tnh
hnh ca nm 1904, tc nm Mc Thn theo lch Ty Tng.
i t Younghusband, T lnh qun i Anh, c nhn thy
bn vn ghi chp li tin tri ny th Lhasa.
ng L. A. Waddell, cng ngi ca qun i Anh, nhn
thy bn in li tin tri vo nm 1902. ng Charles Bell,
ngi sau ny cng ti Lhasa, cng nhn thy n.
Mt vi s kin khc cng c tin tri chnh xc l:
1910, Trung Quc xm lc Ty Tng;
1911, Cch mng Trung Quc v s thnh lp Chnh ph
Quc dn ng Trung Quc;
Cui nm 1911, qun Trung Quc b ui khi Ty Tng;
1914, chin tranh gia Anh v c;
1933, c t Lai Lt Ma qua i;
1935, s ti sinh ca c t lai Lt ma;
1950, lc lng qu c s xm chim Ty Tng.
Trung Quc Cng sn xm lc Ty Tng vo thng Mi
Trang 190
nm 1950. ng Bell, sau ny l ng Charles Bell, nhn

thy ton b nhng li tin tri ny Lhasa. Trong trng
hp ca ring ti, tt c mi iu tin tri v ti u
thnh s tht. c bit l nhng th thch gay go gian kh.
Khoa hc n v mc ch khoa hc trong vic chun b
mt l s t vi khng phi l mt vn c th gii quyt
trong mt vi quyn sch loi ny. Ni ngn gn, th n
bao gm vic chun b mt ci bn ca bu tri vo thi
im th thai v khi sinh. Gi sinh chnh xc c bit
n, v thi gian c dch thnh thi gian chiu
mnh, m n rt khc vi mi gi ca th gii. Khi vn
tc quay ca Tri t trong qu o ca n l mi chn
dm mt giy5, s thy rng s khng chnh xc s to ra
s khc bit rt ln. Ti ng xch o tc quay ca
Tri t khong mt nghn bn mi dm mt gi6. Th
gii b nghing trong khi quay, v Bc Cc i trc Nam
Cc khong ba nghn mt trm dm7 v ma thu, nhng
sang ma xun th ngc li. Do , ta kinh tuyn ca
ni sinh c tm quan trng sng cn.
Khi bn c chun b, nhng ngi c o to
mc cn thit, c th gii thch ngh ca chng. Mi
tng quan ca mi hnh tinh phi c nh gi, v cc
nh hng, tc ng trn bn ca tng c nhn phi
c tnh ton. Chng ti chun b Biu Th thai bit
c nhng nh hng tc ng ngay trong nhng khonh
khc u tin ca s sng ca mt con ngi. Bn Sinh
5
Tng ng vi 30,58 km/ giy
Tng ng vi 1673,72 km/ gi
Tng ng vi 4988,97 km
Trang 191
ch ra nh hng tc ng ti thi im con ngi gia nhp

th gii ny. bit v tng lai chng ti chun b bn
v thi gian ngi ta phi c v so snh n vi Biu
Sinh. Ngi ta c th ni: Bn c th thc s d on
ai s l ngi t c 2.30? Cu tr li l khng! Khng
th no li lp t vi cho tt c ngi, nga v ch nga lin
quan n cuc ua. Nhm mt v bt tay vo danh sch l
cch tt nht y. Chng ti c th ni liu mt ngi c
hi phc khi cn bnh, hoc Tm s ci Mary v h s
sng hnh phc mi mi, nhng vn do c nhn x
l. Chng ti cng c th ni rng nu Anh v M khng
ngn chn ch ngha Cng sn, th mt cuc chin tranh s
n ra trong nm Mc Thn, m trong chu k ny th l
nm 1964. Sau trong tnh hung ny, vo cui th k, s
c mn pho hoa hp dn nhng ai quan st sao Ha v sao
Kim. Gi s rng nhng ngi Cng sn vn khng b
ngn chn.
Mt im na m n dng nh hay lm nhng ngi
phng Ty lng tng l cu hi v vic ln theo nhng
cuc i qua ca mt ngi. Nhng ngi khng hiu
v vn ny ni rng khng th lm c, cng ging
nh ngi b ic ni: Ti khng nghe thy m thanh no
c, do khng c m thanh. Ln theo cc kip sng
trc l c th lm c. Phi mt nhiu thi gian, phi
lm vic nhiu vi cc biu v tnh ton. Mt ngi c
th ng mt sn bay v t hi v cc cuc gi cui cng
ca chic my bay ang n. Nhng ngi nhn vo t bn
ngoi c l c th on, nhng nhn vin ca trm kim
sot khng lu, vi nhng kin thc chuyn mn ca mnh,
c th tr li c. Nu mt ngi i tham quan bnh
thng c mt danh sch cc tn v s ng k chuyn
Trang 192
bay, v c mt bng lch trnh chnh xc, anh ta c th t

mnh tm ra cc cng ca cc cuc gi. Chng ti cng c
th tm nh th vi cc kip trc. S cn mt quyn sch
hon chnh, t nht cng lm cho qu trnh c r rng
v v th s l v ch o su hn na by gi. C th
bn c quan tm n thut chim tinh ca ngi Ty
Tng. Chng ti c mi chn biu tng trong mi hai
Ngi nh ca Thut Chim tinh. Nhng biu tng ch
ra:
Nhn cch v tnh t li;
Ti chnh, lm th no ngi ta c th t c
hoc b mt tin;
Nhng mi quan h, nhng chuyn i ngn, nng
lc v tinh thn v vn phong;
Ti sn v cc iu kin gn cui cuc i;
Con ci, nim vui v quan h bun bn kinh doanh;
Bnh tt, cng vic v vt nui trong nh;
Quan h i tc, hn nhn, k th v kin tng;
Ti sn tha k;
Cc chuyn i di v cc vn tm linh;
Ngh nghip v danh d;
Tnh bn v nhng tham vng;
Kh khn, hn ch, v nhng ni bun thm kn.
Chng ti cng c th ni thi gian gn ng, hoc trong
nhng iu kin g, cc s c sau y s xy ra:
Tnh yu, loi ngi v thi gian gp g;
Trang 193
Hn nhn, khi no, v n s din ra nh th no;

Nim am m, bn tnh gin d in cung;
Thm ha, v n s xy ra nh th no, hoc nu
c, n s nh th no;
Tai ng;
Ci cht, khi no v nh th no;
Nh t, hoc nhng hnh thc khc ca s giam
gi;
Bt ha, gia nh thng thng v tranh chp trong
kinh doanh;
Linh hn, cc giai on tin ha t c;
Mc d ti s dng chim tinh hc kh nhiu, ti thy
phng php o nghim hot ng tinh thn v tinh th
nhanh hn nhiu v hon ton chnh xc. Phng php ny
cng d hn khi ngi c ngoi hnh xu! Php o hot
ng tinh thn l ngh thut ca vic tm li c nhng n
tng m nht ca cc s kin xy ra trong qu kh t mt
bi bo. Mi ngi u c kh nng ny mt mc no
. Mt ngi vo mt nh th hoc ngi n c, c ting
l linh thing t nhiu nm qua, v s ni rng: Khng kh
tht m m v nh nhng lm sao! Nhng cng ngi
i thm mt ni tng c n mng khng khip v than
phin: i! Ti khng thch ni ny, n tht k qui, chng
ta i ra ngoi thi.
Tinh th th khc. Thy tinh, nh cp trn y, ch
n thun l tp trung cc tia sng t Con Mt Th ba theo
cch tng t nh tia X-quang c a n tp trung vo
trn mn hnh, v hin th mt hnh nh hunh quang.
Trang 194
Khng c g l php thut y c, m ch l vn s

dng cc quy lut t nhin.
Ty Tng, chng ti c chng tch v Quy Lut T
nhin. Nhng tng i ca chng ti c chiu cao t mt
mt ri n mi lm mt, l vt tng trng ging nh
thnh gi, hoc biu tng. Nhng tng i ny c
dng khp ni trn t nc Ty Tng. Trn bn phc
ha ca Lhasa c nm tng i, Pargo Kaling l ci ln
nht, v l mt trong nhng ca ng vo thnh ph. Tng
i lun lun c hnh dng nh trong hnh minh ha di
y. Hnh vung biu th nn tng vng chc ca Tri t.
Bn trn n l Qu Cu Nc, ph bn trn ln l Hnh
Nn La. Pha trn l a bay khng gian, v trn cao hn
Linh hn lung linh (D thi) ang ch i ri khi th
gii vt cht. Mi mt phn t pht trin theo cch tin b
tng bc. l ton b biu tng ha tn ngng ca
ngi Ty Tng.
Biu tng tn ngng ca ngi Ty Tng

Trang 195
Chng ta n Tri t khi chng ta c sinh ra. Trong

sut cuc i mnh, chng ta lun tin ln pha trc, hoc
c gng tin ln, bng cch tin b tng bc. Cui cng,
khi hi th ca chng ta chm dt, v chng ta bc vo
th gii tm linh. Ri sau mt khong thi gian khc nhau,
chng ta li ti sinh, hc mt bi hc khc. Bnh xe lun
hi l biu tng cho vng trn bt tn ca s sinh - sng
cht linh hn sinh sng, v vn vn. Nhiu sinh vin
nhit tnh phm sai lm nghim trng khi ngh rng chng
ti tin vo nhng a ngc khng khip i khi c v
trn bnh xe. Ch mt vi ngi c khng hiu bit mi
c th ngh nh vy, cn nhng ngi c soi sng
chn l th khng. Nhng ngi Kito gio c thc s tin
rng khi h cht qu sa tng v l qu d s bn rn vi
nhng n tra tn ha ngc? H c tin rng nu h i n
ni khc (ch mt thiu s ngi tin!) h s ngi trn mt
m my trong b qun o ng v hc cch chi n hc?
Chng ti tin rng chng ta n Tri t l hc, v rng
trn Tri t chng ta c ha ngc ca chnh mnh. Ni
khc, i vi chng ti, l ni chng ta n khi ri khi c
th, ni m chng ta c th gp cc linh hn khc cng ri
khi c th. y khng phi l thuyt thng linh. Thay vo
l nim tin rng trong khi ng, hoc sau khi cht, chng
ta t do i lang thang trong cc ci cao. Thut ng ring
ca chng ti i vi nhng kh nng cao hn ca cc ci
ny l Vng t nh sng Vng. Chng ti chc chn
rng khi chng ta ci cao, sau khi cht, hoc trong khi
ng, chng ta c th gp c nhng ngi m chng ta
yu thng, bi v chng ta ha hp vi h. Chng ta
khng th gp nhng ngi m chng ta khng thch, v
l trng thi khng ha hp, m iu khng th tn ti
Trang 196
trn Vng t nh sng Vng.

Tt c nhng iu ny c chng minh theo thi gian,
v rt ng tic l ngi phng Ty nghi ng v quan
im duy vt ngn chn Khoa hc c tm hiu, khm
ph mt cch thch ng. C qu nhiu iu b ch giu
trong qu kh, v sau c minh chng sau nhiu
nm tri qua. in thoi, i pht thanh, truyn hnh, my
bay v nhiu th khc na.
Trang 197
CHNG XI: TR THNH TU S

Tt c ngh lc tui tr ca ti
u hng v mc tiu duy
nht l lm sao thi u mt
cch v vang vo k thi sp ti.
Nhng v ngy l sinh nht
mi hai tui ca ti sp n,
nn ti cng gim bt phn no
vic hc. Ti tri qua nhng
nm hc hnh ro rit v cc
mn chim tinh, y khoa, gio
l, ton php, ting Ty Tng
v ting Trung Hoa, c bit l
mn th php v ton hc. C rt t thi gian chi v
tr chi duy nht chng ti c thi gian l mn v thut
bi s c mt k thi khc nghit cho mn ny. Khong ba
thng trc k thi, i c Mingyar ni: Khng cn
n li nhiu, Lobsang, n ch lm con ri lon tr nh. Hy
gi s an tnh nh con ang c by gi, tri thc s n.
Ngy thi n. ng su gi sng, ti v mi lm th
sinh khc c mt phng thi. Chng ti tham d mt bui
l cu nguyn ngn cho tm tr c minh mn, v sau
, m bo rng khng th sinh no khng chu ni s
cm d khng xng ng vi ngi tu hnh, chng ti phi
ci qun o v b khm xt, sau chng ti c pht
qun o sch thay. V Trng Gim th dn ng, a
chng ti i t gian th ca phng thi n cc cn phng
nh khp kn. l nhng phng nh bng , mi chiu
Trang 198
t hai n ba mt, cao khong hai mt ri. Bn ngoi lun

c cc nh s cnh v i tun. Mi th sinh c a vo
mt phng. Cnh ca ng ri kha li v gn nim phong.
Khi chng ti yn v trong cn phng nh ca mnh, cc
nh s a bt, giy, mc v thi mn u tin n qua
mt qua ca sp nh trn tng. Chng ti cng c
phc v tr pha b v tsampa. Nh s a n dn rng
chng ti c n tsampa ba ln mi ngy, cn tr c th
dng bt c lc no. Sau chng ti bt tay vo lm bi
thi u tin. Trong su ngy lin tip, mi ngy chng ti
thi mt mn, v chng ti phi lm bi t t m sng ti
ti mt. Cn phng nh ca chng ti khng c mi che, v
vy chng ti dng nh sng ca phng thi ln.
Chng ti phi trong phng thi tch bit trong sut thi
gian thi, khng c php ri khi ni v bt c l do
g. Khi tri bt u chng vng ti, mt nh s xut hin ti
ca v thu bi thi ca chng ti. Sau chng ti nm
ng n sng hm sau. Theo kinh nghim ca ti, tr li
mt trang bi thi vit mt mn hc phi mt mi bn
ting ng h lm bi, chc chn n kim tra c c
kin thc v thn kinh ca th sinh. n m th su th
vic thi vit kt thc. Tuy nhin chng ti vn phi li
phng thi v sng hm sau cn phi lm v sinh n sch
nh ban u. Thi gian cn li trong ngy chng ti c
ty s dng. Ba ngy sau, bi thi vit c chm xong
v nhng im sai st c ghi li. Ln lt mi chng ti
b gi ra trc Hi ng gim kho. Cc thy ch hi
nhng phn tr li cha ng, v vic st hch ny cng
chim trn mt ngy.
Ngy hm sau, tt c mi su th sinh t tu li v ng
thi mn quyn thut.
Trang 199
Bi thi ny chng ti s c kim tra kin thc v cc th

v sit c, nhng ming kha, ngng, nm, v s t ch.
Mi th sinh phi u v vi ba th sinh khc. Nhng th
sinh yu km nht s b loi rt nhanh, ri n lt nhng
thiu nin khc, v sau cng ch cn li mt mnh ti th
i.
S thnh cng ny l nh s hun luyn v ngh di s
ch dn ca v s Tzu, m thu nh ti vn cho l bt cng
v tn bo. Ti c chm hng nht v mn quyn
thut.
Qua ngy hm sau, chng ti c ngh ly li sc, v
ngy k mi tuyn b kt qu. Ti v bn th sinh khc
c chm u. Chng ti tr thnh nhng tu s kim y
s.
i c Mingyar, m ti khng gp trong sut ma thi c,
cho gi ti n. Ngi l v vui mng trn nt mt, v ni
vi ti khi ti n trnh din trc mt ngi: Lobsang,
kh khen cho con u u bng. S trng gi mt
phc trnh c bit ln c t-lai Lt-ma. Ngi mun
ngh vi Ngi phong cho con chc Lt-ma ngay lp tc,
nhng ta khng ng vic y.
Thy ti l v khng hi lng, s ph ti ni thm: Tt
hn con hy c gng hc hi v t ti chc v y bng kh
nng ca chnh mnh. Nu con lnh tc v Lt-ma ngay
by gi, con s xao lng s hc. Sau ny con s thy rng
s hc ca con c mt tm quan trng rt ln. Tuy nhin,
ta cho php con cn phng k bn, v con chc chn s
thi u k thi tuyn cc v Lt-ma vo thi im thch
hp.
Quyt nh ca s ph tht rt hp l. Du sao, ti ch
Trang 200
mong mi c vng li ngi mt cch tuyt i. Ti rt

cm ng m thy rng s thnh cng ca ti cng l s
thnh cng ca ngi v s ph khng che giu nim t
ho khi ti dn u trong tt c cc mn kho th.
Cui tun , mt ngi a th n, th hn hn, li th
ra v nh sp cht nhn v ngoi nh vy! mang cho
ti mt thng ip ca c t-lai Lt-ma. Nhng ngi
a th lun lun s dng ti nng din kch ca h gy
n tng v tc v kh khn m h va phi tri qua
a bc th m h c giao. V cung in Potala cch
y ch c mt dm, nn ti ngh anh ta din hi qu
trn.
c t-lai Lt-ma gi li khen tng ti v vic ti va thi
u v ch th rng t nay ti s c i x nh mt
v Lt-ma. Ti s c mc o nh cc v Lt-ma cng nh
c hng mi quyn hn v c n dnh cho chc v y.
Ngi cng ng vi s ph ti s cho ti d cuc kho
th vo nm mi su tui, v theo li Ngi vit trong th
l:
Nh vy con s c c hi hc hi thm nhng ti m
c l con s b d nu con c tn phong ngay by gi,
v nh con s c m mang kin thc thm su
rng.
By gi ti l mt Lt ma, ti s khng cn phi n lp
hc na. iu cng c ngha l mi thy vi kin thc
chuyn bit c th dy ti bt c lc no, v vy ti c th
hc nhanh tu .
Mt trong nhng iu u tin ti phi hc l ngh thut
th gin, m nu khng c n th vic nghin cu thc s
v huyn mn khng th thc hin c. Mt hm i
Trang 201
c Mingyar bc vo cn phng ni ti ang c sch.

Thy nhn ti v ni: Lobsang, trng con kh cng thng.
Con s khng th tin b v kh nng t duy mt cch yn
tnh tr khi con th gin. Ta s ch cho con cch.
Thy bo ti nm xung khi bt u tp, d ta c th th
gin khi ang ngi hoc thm ch ang ng, nhng tt
hn c l nm nga khi mi bt u tp. Hy tng tng
l con ri khi vch , Thy ni, hy tng tng l
con ang nm trn mt t bn di, mt thn hnh bt
ng vi ton b c bp th lng, chn tay un cong nh
khi chng ri xung, v ming hi h m, ngay sau c
m s hon ton th gin. Ti loay hoay ca quy xoay
ngi cho ti khi c th ng v tr nh Thy bo. By
gi hy tng tng chn tay con ang y nhng ngi t
hon, h bt con lm vic bng cch ko cc c bp. Bo
ngi t hon ny hy mc bn chn ca con con
khng cn cm gic, khng ng y, khng cng cng.
Hy cho ci tr kim tra bn chn ca con chc chn
rng khng c c bp no ang hot ng. Ti nm c
gng tng tng v ngi t hon. Ngh v ng gi Tzu
ang ng nguy cc ngn chn ti t bn trong! , ti vui
mng c gii thot khi ng ta.
Sau hy lm tng t vi hai cng chn ca con. Bng
ti s nhanh chng bao trm, nhng b no v tm tr
c chuyn ti bp chn. Con chc hn phi c nhiu
ngi t hon ang lm vic lm, Lobsang , h phi lm
vic vt v bi con chy nhy sut c bui sng nay. By
gi cn cho h ngh ngi. Hy dn h ln pha u ca con.
H ra ngoi c cha? Con c chc khng? Hy cm
nhn xung quanh bng tm tr ca con. Hy a h ri khi
cc c bp khng c chm sc, chng c ngh ngi
Trang 202
v th dn. t nhin Thy dng li v ch: Nhn ka!

Thy ni, con qun mt ngi trong i. Mt ngi n
ng t hon vn cn li trong c bp ko cng trn i ca
con. Hy a ng ta ra ngoi, Lobsang, a ng ta ra.
Cui cng chn ti cng c th gin trc s hi lng
ca Thy.
By gi hy lm ging nh vy vi tay ca con, Thy
ni, bt u vi ngn tay con. Hy a h i ra, ln qua
c tay, dn h ti khuu tay, ti vai. Hy tng tng l
con ang gi i tt c nhng ngi t hon khng cn
bt k trng thi hay cm gic cng thng no. Sau khi ti
lm c, Thy ni: No by gi ti ci thn nh. Hy gi
b nh c th con l mt ngi cha. Tng tng rng cc
nh s trong ang ko cng cc c bp bt con lm
vic. Hy bo h i ra. Quan st rng h ri khi phn bn
di ca c th trc, sau khi ni lng ton b cc c bp.
Bo h c li nhng g ang lm v i ra. Bo h ni
lng cc c bp ca con, tt c cc c bp, cho c th
con ch cn li nh mt ci v bn ngoi, nh mi b
phn u chng chng li, r xung v tm li ng mc
ca n. Khi y c th con c th gin.
R rng l Thy hi lng vi s tin b ca ti, Thy tip
tc: Ci u c l l b phn quan trng nht cn c th
gin. Xem chng ta c th lm g vi n no. Nhn ci
ming con ny, n b ko cng mi gc. Hy th lng ra,
Lobsang, th lng tng khe ming. No, con u c chun
b ni hay n, v th ng cng thng. Mt con ang nheo
li ka, lm g c nh sng quy ry chng u, v th ch
cn nh nhng khp mi li, tht nh nhng, ng cng
thng. Thy quay ngi nhn ra ca s ang m. Cch
th gin tt nht ca chng ta l di nh nng mt tri.
Trang 203
Hy hc cch con mo th gin y, khng ai c th lm tt

hn n c.
Phi mt kh nhiu thi gian vit nhng dng ny, v
cng dng nh kh khn khi c n, nhng ch cn luyt
tp mt cht l c mt cch n gin m hiu qu th
gin trong giy lt. y l mt trong nhng phng php
th gin cha bao gi tht bi. Nhng ai b cng thng v
nhng lo toan cuc sng c th luyn tp theo ch dn ny,
v vi h thng thn kinh th theo hng dn tip sau y.
Sau ti c khuyn thc hin mt vi iu khc na.
i c Mingyar ni: Vic lm du c th vt l ch t
c kt qu thp nu con ang cng thng thn kinh. Khi
con nm y, c th vt l c th gin, hy cho tm
tr ca con dng mt lt nhng suy ngh ca con. V ch
m theo ui nhng suy ngh ny v xem chng l g. Thy
chng tm thng nh th no. Sau chn chng li,
khng cho php nhng suy ngh tun ra na. Hy tng
tng mt mn en h v, vi nhng suy ngh ang c
gng nhy nht lung tung. Lc u mt s s nhy qua.
Hy theo sau chng, a chng tr li, v bt chng nhy
ngc tr li khong khng en ti. Hy thc s tng
tng iu , hnh dung n tht mnh m, v trong mt
khong thi gian ngn con s nhn thy bng ti m
khng cn c gng v v vy hy tn hng s th gin
tinh thn v th cht hon ho.
Li mt ln na vic gii thch kh hn thc hnh rt
nhiu. y thc s l mt vic rt n gin v nh nhng,
v ngi ta cn phi th gin. Nhiu ngi khng bao gi
ng tm tr li v ngng suy ngh, h ging nh ngi
lun c gng vn ng c th khng ngng c ngy m.
Mt ngi c c gng i b khng ngng ngh trong vi
Trang 204
ngy m s sm suy sp, ngay c b no v tm tr cng

khng c ngh. i vi chng ti, tt c nhng g chng
ti thc hin l rn luyn tm tr. Chng ti c dy v
thut ti mt ng cp cao c tc dng l bi tp v s t
ch. V Lt ma dy chng ti v thut c th y li v
nh bi mi k tn cng cng mt lc. Ngi rt yu thch
v thut, v ngi lm cho mn hc v cng th v theo
cch ca mnh. Nghe n Sit c c v man r v tn
nhn theo cch ngh ca ngi phng Ty, nhng n
tng nh vy l hon ton sai lm. Nh ti trnh by,
bng mt vi ng tc im huyt nh nhng vo c, chng
ti c th lm cho mt ngi mt thc trong mt phn
nh ca giy, trc khi ngi bit mnh ang b mt
thc. Mt ci chm nh lm t lit thn kinh hon ton v
hi. Ty Tng khng c thuc m, chng ti thng
phi s dng phng php ny khi nh rng, hoc nn li
khp xng b trt. Bnh nhn khng bit g, cng khng
phi chu ng s au n. N cng thng c s dng
lc khi u khi linh hn ri khi c th chu du trong
ci trung gii.
Vi s luyn tp ny chng ti hu nh trnh c m
khng b ng. Mt phn ca v thut l bit cch tip t
nh nhng, th ng l thut ng trong v thut, v bi tp
ph bin cho nhng cu b nh chng ti l nhy t nhng
bc tng cao t ba n nm mt gii tr.
Hng ngy, trc khi bt u bui tp v thut, chng ti
phi c thuc lng cc bc ca Con ng Trung o,
gio l ct li ca Pht Gio, l:8
8
Tham kho v Bt Chnh o trn cc trang web wikipedia v o Pht

Ngy nay [Emil Group]
Trang 205
Chnh kin: L quan im v kin thot khi o tng v

cu xin.
Chnh t duy: Theo con ngi phi c mc ch v
quan im cao qu v ng trng.
Chnh ng: Trong li ni phi t t, du dng v chn tht.
Chnh nghip: iu ny lm cho con ngi thanh tnh, du
dng v v tha.
Chnh mng: tun theo iu ny, ta phi trnh lm tn
thng ngi khc v cc loi vt, v phi tn trng quyn
ca h nh vi chnh mnh vy.
Chnh tinh tin: Phi c s t ch, v t rn luyn khng
ngng.
Chnh nim: c suy ngh ng n v c gng lm nhng
iu ng n.
Chnh nh: y l nim vui xut pht t thin nh v
thc ti ca cuc sng v v bn cht ca ton th mi s
vt.
Nu ngi no trong chng ti vi phm gio l chng ti
s b nm sp ngang qua li vo chnh ca tu vin, tt c
nhng ngi ra vo bc qua ngi. Chng ti s phi
t lc bnh minh ti tn m ti, khng c c ng,
v khng c n ung. y c xem l mt iu h thn
v cng.
Th l ti tr thnh mt v Lt-ma. Ti thuc v thnh
phn u t, thnh phn ca nhng bc Thng nhn!
Nhng iu ny cng c s bt li i vi mt a tr
mi su tui nh ti, v trc kia ti phi gi ba mi hai
iu gii lut ca ngi tu s, mt con s m ti vn cho l
Trang 206
ng e ngi; nhng khi tr thnh mt v Lt-ma, ti pht

hin mt cch kinh khng rng s gii lut by gi phi l
hai trm nm ba iu. V nht l tu vin Chakpori, mt
v Lt-ma chn chnh phi gi trn by nhiu iu gii lut
, khng b st mt iu no.
Dng nh i vi ti, th gii ny ngp trn nhng iu
phi hc hi, ti ngh u ti s n tung. Nhng cng rt
th v khi ngi trn mi tu vin v xem c t Lai Lt
Ma n thm Norbu Linga, hay Jewel Park ngay bn di.
Ti phi n np khi ti xem ng Thi Tu, v khng ai
c php nhn xung Ngi. Cng bn di, nhng
pha bn kia ngn ni Thit Sn, ti c th ngm nhn hai
cng vin ti p, Khati Linga, v bn kia dng sui c
tn l Kaling Chu, l cng vin Dodpal Linga. Linga c
ngha l Cng vin, hoc t nht th n cng gn ging
vi cch nh vn theo cch vit ca ngi phng Ty.
Xa hn v pha bc ti c th ngm nhn Cng Ty, Pargo
Kaling. Biu tng ln nht ny chn ngang con ng
dn t Drepung, qua lng Sho, v tip n trung tm ca
thnh ph. Gn hn na, gn nh di chn tu vin
Charpori, l tng i tng nh mt trong nhng v anh
hng lch s ca chng ti, c vua Kesar, ngi sng
trong thi k chin tranh trc khi o Pht v ha bnh
n vi Ty Tng.
Cn v cng vic, tuy chng ti phi lm vic nhiu nhng
cng khng thiu nhng nim vui tinh thn v nhng cuc
chi tiu khin.
Tht l mt nim hnh phc rt ln khi c sng gn
nhng ngi nh i c Mingyar, ngi m mc tiu duy
nht trong i l mang li s bnh an v phng s nhn
loi.
Trang 207
Tht l mt phn thng tinh thn khi c nhn ngm

trc mt phong cnh m m vi mt thung lng xanh
ti, cy ci sm ut, vi nhng con sng rch mu nc
xanh dng un khc quanh co theo nhng dy ni i
ngon mc, vi nhng ngn thp vng chiu lp lnh di
nh mt tri, nhng tu vin c knh bm cht trn cc sn
ni cheo leo him tr... v chim ngng vi mt lng tn
knh nhng mi bu bng vng ca inPotala gn bn,
vi nhng nc nh sc s dc theo b sng Jo-Kang xa
hn v pha ng.
Tnh ng mn ca cc v Lt-ma trong tu vin, lng u i
ca cc nh s, mi hng trm quen thuc phng pht
trong cc n th... tt c nhng th l bi cnh hng
ngy ca cuc i tu s, v ti ly lm vui mng khi nhn
ra l mt cuc i ng sng.
Cn nhng kh khn, chng ngi th cng rt nhiu,
nhng iu khng quan trng lm. trong mi tp th
cng ng vn lun c mt nhng phn t thiu s cm
thng, nhng k mang nng lng k ganh ght... Nhng
tu vin Chakpori, nhng k y qu tht ch l mt thiu
s.
Trang 208
CHNG XII: THO DC V

NHNG CNH DIU
Nhiu tun l tri qua. Khng c nhiu vic lm, hc

v d nh. By gi ti c th nghin cu su hn na vo
cc vn huyn b v nhn c nhng th hun c bit.
Mt ngy u thng Tm, Thy ti ni: Nm nay chng ta
s i hi thuc. Con s thu c nhiu kin thc hu ch v
tho dc khi n trng thi t nhin, v chng ta s cho
con bit mt chic diu bay thc th l th no! Sut hai
tun sau , mi ngi bn rn lm nhng chic ti da
mi v git sch nhng ci c. Nhng chic lu c kim
tra k lng, cc con vt cng c xem xt cn thn
m bo chng thch hp v c th chu ng c chuyn
i di. on ca chng ti c hai trm nh s v cm cht
ti tu vin Tra Yerpa c knh, hng ngy chia thnh cc
nhm nh i ti cc khu vc ln cn tm kim tho
Trang 209
dc. Cui thng Tm, chng ti tip tc ln ng gia

nhng ting n o huyn no y ghen t ca k li, b
nht gia nhng bc tng, vi ngi chun b c chuyn
i d ngoi y phiu lu. L mt Lt Ma, ti ci con
nga trng. Mt s ngi trong on c gng gim thiu
nhng vt dng khi ln ng nn chng ti n Tra Yerpa
vi ngy trc khi nhng ngi cn li ti. Nga ca
chng ti c th i c mi lm n hai mi dm,
trong khi nhng con yak him khi vt qu tm n mi
dm mt ngy. V mang t hnh l nn chng ti n sm,
cn on yak theo sau i chm hn bi thng thng mi
con phi ch ti tm chc cn hnh l.
Nhm i trc gm hai mi by ngi chng ti thc
s vui sng khi n tu vin sau vi ngy i ng. Con
ng rt kh i v ti chng thch ci nga mt cht no
c. Hin ti thm ch c th ngi trn con nga phi nc
i, nhng nh th ti s kit sc. Ti cha tng bao gi c
th ng trn yn nga nh mt s ngi khc lm: ti ch
ngi v bm cht, cho d khng duyn dng th t nht
cng an ton. Chng ti c nhn ra khi ln gn sn ni,
v cc nh s gn lin c i mnh ni chun b mt
lng ln tr b, tsampa v rau. H lm iu khng
hon ton v v t, m cn bi h nng lng mun bit tin
tc v Lhasa v nhn c nhng mn qu chng ti mang
n theo phong tc. cao trn nc bng ca to tu vin,
nhng chic l t y hng ang tun nhng ct khi
dy c vo khng kh. Chng ti ci nga i ln sn tu
vin, lng y phn chn khi hnh trnh kt thc. Hu ht
cc v Lt ma khc u c bn b c cho n. Mi ngi
dng nh u bit Lt Ma Mingyar i c. Thy b mt
m ng xm li cho n cun khi tm mt ti v ti
Trang 210
ngh li mt ln na ti hon ton n c trn ci i ny,

nhng ch vi pht sau ti nghe ting gi: Lobsang,
Lobsang, con ang u? ti nhanh chng tr li v trc
khi ti bit iu g ang xy ra th m ng a ra v hu
nh nhn chm ti. Thy ang ni chuyn vi v s gi tr
tr ngi ngi n, c quay li v ni: Vy y l anh ta ?
Tt, tt, tt lm v cng cn rt tr!
Mi quan tm chnh ca ti nh mi khi lun l thc n, v
khng ph thi gian hn na, mi ngi u v pha
nh n, ni chng ti ngi n trong im lng, nh th chng
ti vn cn Chakpori. c ng vc v vic liu
Chakpori c l mt nhnh ca Tra Yerpa hay khng. Chc
chn c hai u nm trong s nhng tu vin lu i nht
Ty Tng. Tra Yerpa rt ni ting v c nhiu bn ti liu
vit tay thc s c gi tr v cch cha bnh bng tho
dc, v ti s c chng v ghi chp li nhng iu cn
thit. Cn c mt bo co v chuyn thm him u tin
ln cao nguyn Chang Tang, c mi nh s thc
hin hnh trnh k l ny vit li. Nhng mi quan tm ln
nht ca ti lc ny l khu t bng phng ngay gn y,
ni chng ti s th diu.
Vng t ny tht k l. Nhng nh ni hng v ni tip
nhau cao dn. Phn t bng ging nh rung bc thang,
vi nhng bc khng l ko di t chn ni ln ngy cng
cao hn. Nhiu bc pha di tho dc mc rt phong
ph. Mt loi ru c tm thy y c kh nng hp th
nng lng mnh m hn hn loi ru nc. Mt loi cy
nh khc vi nhng qu mng nh mu vng c nhng c
tnh gim au tuyt vi. Cc nh s v cc nam sinh s hi
loi thuc ny v tri chng ra phi kh. Vi nng lc
ca mt Lt ma, gi ti c th gim st h, nhng mc
Trang 211
ch chnh ca ti trong chuyn i ny l thc hnh nhng

g i c Mingyar v cc chuyn gia tho dc dy.
Tuy nhin lc ny y khi nhn xung quanh, ngh duy
nht trong tm tr ti l diu, nhng chic diu c ngi
li. Nm khut trong tu vin pha sau ti l nhng on x
bng g vn sam c a n t nc khc, Ty Tng
khng c loi cy ny v g vn sam c l l t vng
Assam9, n c xem l l tng lm diu v chu c
nhng c va chm mnh m khng b gy, mu sng v rn
chc. Sau khi chic diu c hon tt, g s c kim tra
v ct vo kho sn sng cho ln ti.
y vn khng c ni lng k lut. Chng ti vn c
bui l na m v c nhng bui l khc u n. iu
ny l cch khn ngoan nht, nu ai ngh v n, v theo di
chng ti nhiu gi sau ny s cn kh khn hn nu cho
chng ti thoi mi by gi. Ton b thi gian ln lp hc
ca chng ti gi c dnh cho vic hi thuc v th diu.
Ni y, trong tu vin bm cheo leo trn sn ni ny,
chng ti vn c nh sng trong khi mt t pha di b
bo ph trong bng ti ta sm, v c th nghe thy gi
m xo xc qua nhng bi cy him hoi. Mt tri
xung pha sau nhng nh ni xa xa v chng ti cng
chm dn vo bng ti. Vng t pha di trng ging
nh mt h nc en. Khng ni no c nh sng d le li.
Khng ni no trong trong tm mt c s sng ngoi tr
ni y, trong cc ta nh linh thing ny. Cng vi mt
tri ln, gi m mnh dn v bt u cng vic ca cc v
Mt bang nm ng Bc n , th ph l Dispur [Emil

Group]
Trang 212
thn, phi bi trong mi ngc ngch trn Tri t. Gi qut

dc theo thung lng bn di b cc sn ni chn li v
xoy ln qua cc khe , ri ha trn vi khng kh trn
cao ch chng ti vi m vang rn r u u, ging nh
mt con c khng l ang gi ngi ta n d l cu
nguyn. Xung quanh chng ti c nhng ting ko kt,
lch tch ca chuyn ng v co li do nhit ban
ngy rt cao v h thp xung rt nhanh vo m. Trn
cao, nhng v sao lp lnh gia bu tri ti en. Ngi xa
thng ni rng nhng i qun ca Vua Kesar b gio
mc ca h trn Thin ng theo li ku gi ca c Pht,
cn cc v sao l s phn chiu nh sng t Thin ng
qua cc l hng.
Mt m thanh l t ngt ni ln t ting n ca gi ang
mnh dn, l ting kn ca ngi n vang ln kt thc
mt ngy na. Pha trn mi nh, ti c th thy r nhng
chic bng l m ca cc nh s, o chong ca h rung
ng trong gi nh khi tin hnh nghi l ca cc thy tu.
Vi chng ti ting kn l bo hiu gi i ng cho ti na
m. Lc c quanh hnh lang v n th l nhng nhm
nh cc nh s ang tho lun v cc cng vic Lhasa v
th gii bn ngoi. Tho lun v c t Lai Lt Ma yu
qu ca chng ti, Ha thn v i nht trong cc v t
Lai Lt Ma. Khi ting kn bo hiu ht ngy vang ln, h
t t phn tn v i v ch ng. Cui cng, nhng m
thanh sng ng ca ngi cha khng cn na, v trn
ngp bu khng kh bnh an. Ti nm xung v ngm nhn
qua ca s nh. m nay ti qu ho hng nn kh ng,
v c l cng khng mun ng. Nhng ngi sao trn kia,
v c cuc i ti pha trc. Nh nhng li tin tri m
ti c bit trc v cuc i ti, iu l qu nhiu.
Trang 213
Nhng cng qu nhiu iu khng c cho bit. Nhng

iu tin tri v Ty Tng chng hn, ti sao, ti sao chng
ti li b xm chim? Chng ti lm g, mt t nc
yu chung ha bnh khng c c mong g hn l pht
trin tm linh? Ti sao cc dn tc khc li c thm mun
t ai ca chng ti? Chng ti khng mun g khc
ngoi nhng iu vn l ca chng ti: vy m ti sao h
li mun xm chim v n dch ha dn tc chng ti? Tt
c chng ti u mun c yn thn, theo ui li
sng ca ring mnh. V ti c trng i s n vi h,
nhng con ngi sau ny s xm chim t nc ti, cha
bnh cho h, v gip nhng ngi b thng ca h
trong cuc chin m thm ch vn cn cha bt u. Ti
bit nhng iu tin tri, bit c nhng bin c v s vic
nghim trng. Nhng ti vn phi i, ging nh con yark
trn con ng mn, bit tt c cc im dng, v ni
dng, bit ni ng c rt xu, vn phi l bc ti ci
ch c ch ra.
Ting trng trm vang ca ngi n nh thc ti vi s
khi u. Ti thm ch cn khng bit l mnh ng! Vi
mt ngh khng xng vi tu s cht no trong tm tr, ti
lo o ng ln, bn tay b t di lc ng vng v cm ly
ci o chong. Na m ? Ti s khng bao gi tnh to
c, hy vng l ti s khng ng trn cc bc thang. i!
y lnh qu! Hai trm nm mi ba gii lut phi tun
theo v l mt Lt ma ? Phi, mt trong s b ph
v, v chnh ti qu trn vi s qu khch trong suy ngh
khi b nh thc t ngt. Ti long chong ho vo m
ngi bn ngoi cng n ngy hm , cng ang trong
tnh trng m m. Chng ti i vo n th, cng tham gia
bui l cu nguyn v hnh l.
Trang 214
Ni v vn tin tri, c ngi hi ti: Ti sao ng

khng trnh khi nhng cm by v th thch gian lao
ang ch i mnh, khi m nhng iu c tit l
cho ng bit trc? Ti ch c th tr li rng: Nu ngi
ta c th trnh khi nhng tai nn, au kh c tit l
cho bit trc, th vic y ch chng t nhng li tin tri
l sai!
Tht ra, nhng li tin tri u cn c trn s c th xy
ra ca s vic, ch khng c ngha l con ngi phi chu
mt nh mnh kht khe, bt di bt dch m con ngi
khng c kh nng thay i. Tri li, con ngi hon ton
c th s dng ch tc ng mt phn no vo din
tin ca s vic.
Chng hn nh mt ngi kia mun i t New
Delhi n Washington, l tt nhin ngi y c th bit r
khi im v mc tiu ca cuc hnh trnh. Nu nhn trn
bn , ngi y s bit trc c nhng a im no
mnh s i qua theo mt l trnh ngn v tin li nht. Tuy
rng ngi y cng c th theo mt l trnh khc, nhng
iu l thiu khn ngoan, v s lm mt thm nhiu thi
gian v hao tn tin bc.
Cng vy, trong trng hp mt chuyn i
t Paris n Marseille chng hn, mt ngi khn ngoan s
bit da trn bn i theo mt l trnh tt nht. Nh
vy, anh ta s c th trnh c nhng on ng g gh
li lm; hoc nu bt buc phi i qua nhng on ng
xu, th anh ta cng bit trc thn trng hn v trnh
gy tai nn.
Khoa tin tri cng c tc dng gip ta bit trc theo cch
ging nh vy. Tuy nhin, i theo nhng con ng m i,
Trang 215
d dng, khng phi bao gi cng l iu tt.

L mt Pht t, ti tin vo thuyt lun hi. Ti tin rng
chng ta n Tri t l hc hi. Khi trng hc, ta
thy mi vic dng nh rt kh khn v cay ng. Nhng
bi hc, d l lch s, a l, s hc, hay bt c ci g u
tht ngc ngch, khng cn thit v v ngha. Ta thy th
khi ta i hc. Nhng khi ri khi c l ta li ao c v
ngi trng c k tt p y. C l ta li cm thy t ho
v n n mc ta eo huy hiu, c vt, hoc thm ch mc
chic c sa ng phc ca s si. Cuc sng l nh vy. N
tht kh khn, cay ng, v nhng bi hc y sinh ra l
chng ta hc hi, n lc, ch chng phi cho ai khc.
Nhng khi chng ta ri khi ngi trng Tri t ny, c l
ta li eo ci bng hiu trng mnh vi nim t ho. D
nhin ti hy vng sau ny s khoc ln ho quang ca mnh
mt khng kh thnh thi! Sc ng khng? Chng Pht t
no li th. Cht ch l ri khi ci trng thi trng rng, c
k, c ti sinh vo mt th gii tt p hn.
Cng vi nhn tia sng bui bnh minh, chng ti thc
dy v nng lng c khm ph. Nhng nh s ln tui
ang mun gp nhng nhng ngi h cha bit ti hm
trc. Cn iu ti mong mun hn bt c th g l xem
nhng chic diu c ngi li rt ln m ti c nghe ni
n. Trc tin chng ti c dn i khp tu vin bit
ng. T trn mi cao, chng ti ngm nhn nhng nh
ni cao cht vt, v nhn xung nhng khe ni ng s.
Pha xa, chng ti c th thy dng sui ngon ngho vng
c, y t st cun theo dng nc. Gn hn, cc dng
sui trong xanh mu da tri v gn sng. Trong khonh
khc yn tnh, ti c th nghe thy ting rc rch reo vui
ca dng sui pha sau khi chy sit xung sn ni, ho
Trang 216
hc thot ra ri nhp vo cng cc dng sng khc tr

thnh con sng Brahmaputra hng v trn t nc n .
Sau n s chy vo con sng Hng linh thing v ra
vnh Bengal. Mt tri ang ln trn nhng nh ni, khng
kh gi lnh nhanh chng bin mt. Xa xa, chng ti c th
nhn thy mt con kn kn n c ang b nho tm kim
thc n. Bn cnh ti, mt v Lat ma cung knh ch cho
chng ti nhng im c bit ng lu . Cung knh cn
bi v ti l hc tr ca i c Mingyar, mt nhn vt
trng yu c ton th mi ngi yu mn, v cng bi v
ti c Con mt Th ba v c nhn nhn nh mt
v Ha thn, hay Trulku, theo thut ng ca chng ti.
Nu c gi mun bit bng cch no ngi Ty Tng c
th nhn ra mt v ha thn, ti xin trnh by s lc vi
im nh di y:
Khi mt a tr c cch c x khc thng hoc c nhng
kh nng vt mc bnh thng, hay thng m t nhng
k c c bit no m ngi ta khng th gii thch,
nhng bc cha m thng n trnh vi v S trng ca
mt tu vin gn nht. V ny s ch nh mt y ban c
nhim v n xem xt trng hp a tr y.
Trc ht, y ban ny thc hin mt l s chim tinh cho
a tr, sau mi xem tng mo v tm n chng trn
khp thn mnh n. Th d nh a tr phi c nhng ch
tay c bit trn hai bn tay, hoc nhng du hiu n chng
trn b vai hay chn.
Nu pht hin a tr c nhng n chng , ngi ta tm
cch truy ra tin kip ca n. C th rng cc v Lt-ma s
nhn ra c n, nh trong trng hp ca ti, v khi
ngi ta mi t n trong mt cuc th thch xem n c
Trang 217
nhn ra c nhng vt dng ring ca n trong kip

trc hay khng.
Nhng vt ny c a ra cng vi nhng mn
tng t, v a b phi nhn bit ng tt c nhng mn
(thng l chn mn) ring ca n trong kip trc.
Cuc th thch ny c thc hin khi a tr mi ln ba
tui. Ngi ta ngh rng vi tui , a tr hy cn qu
non di c th b nh hng bi nhng g cha m n c
th ni cho n bit. Nu c th th vo lc n cn nh hn
na cng tt.
Cha m a tr khng c tham d cuc th thch, v
a b phi chn ra chn mn vt trong s ba chc
mn khc. Ch chn sai mt vi mn cng b loi. Nu a
tr chn ng tt c khng sai mn no, th n c nhn
nhn nh mt v ha thn, c nui dng v gio dc
mt cch c bit. Khi n ln by tui, ngi ta ni cho n
bit nhng li tin tri v cuc i tng lai ca n. Ngi
ta cho rng vi tui , n hon ton c th hiu c
ngha r rng hay n giu ca nhng li tin tri . Vi
kinh nghim ring ca ti, ti c th qu quyt rng iu
l hon ton ng.
V lt ma ang cung knh ng cnh ti cc k thng hiu
v vng t ny khi ng gii thiu cc c im ca n.
ng kia, pha bn phi l thc nc, l mt ni rt ph
hp hi Noil-me-tangere m nc p ca n c s
dng loi b vt chai v mn cc, v lm gim bnh
ph v bnh vng da. trn cn c mt ci h nh m
ngi ta c th thu lm Polygorum Hydropiper, mt loi
rong mc di nc c nhng nhnh r xung v nhng
bng hoa mu hng. Chng ti dng l cha chng au
khp v cu gip dch t. y, chng ti thu lm nhng
Trang 218
loi tho dc thng thng, cn nhng loi cy thuc qu

him ch c vng cao nguyn. Mt s c gi quan tm n
tho dc, v vy ti a ra di y chi tit mt vi loi
tho dc ph bin v cch bo ch chng. Ti khng bit
tn ting Anh ca cc loi tho dc ny nn s dng tn
La tinh ca chng.
Ti (Allium sativum) l mt cht kh trng rt tt, n cn
c dng nhiu cho bnh hen suyn v cc bnh v h
hp. Mt cht kh trng tt khc na, ch c s dng vi
liu lng nh, l nha cy mt nhi lp (Balsamodendron
myrrha). N c chuyn dng cho nu rng v nim
mc. Ung tho dc ny s lm du i trng thi qu kch
ng.
Mt loi cy cao ln vi nhng bng hoa mu kem c
nc p hon ton ngn c cn trng t. Tn Latin ca
loi cy ny l Becconia cordata (c h vi cy thuc
phin). C l loi cn trng bit iu , v n l ci tn
m chng phi s! Chng ti cng dng mt loi tho dc
lm gin ng t ca mt. Cy ma hong (Ephedra
sinica) c tc dng tng t nh astropine, v n cng rt
tt cho trng hp huyt p thp, ngoi ra n cn l tho
dc tr bnh hen suyn hu hiu nht Ty Tng. Chng
ti s dng cnh v r phi kh v tn thnh bt.
Dch t thng rt kh chu i vi bnh nhn v bc s bi
v mi ca nhng vt lot trn da. Ligusticum levisticum
kh c tt c cc mi. Mt lu c bit i vi ph n:
ngi Trung Quc s dng nhng cnh hoa dm bt
(Hibiscus rosa-sinensis) nhum en lng my v giy
da. Chng ti s dng kem c lm t l un si h
nhit c th nhng bnh nhn b st cao. Cng i vi
nhng ngi ph n, Lilium tigrinum cha chng au dy
Trang 219
thn kinh bung trng rt tc dng, trong khi l cy

Flacourtia indica (mn n ) gip ph n vt qua cn
bnh c bit mt t ch hn hn nhng ngi khc.
Trong h Sumachs Rhus (cy th du), cy vernicifera (cy
keo) cung cp cho ngi Trung Quc v Nht Bn lm
sn mi Trung Quc. Chng ti s dng cha bnh
tiu ng, trong khi aromatica dng trong trng hp b
bnh v da, ng tit niu, v vim bng quang. Cht lm
se khc rt hiu qu lm t l cy Arctestaphylos uva ursi
s dng trong trng hp lot bng quang. Ngi Trung
Quc thch Bignonia grandiflora, t nhng bng hoa ca
n h to ra cht lm se s dng chung cho mi vt lot.
Trong nhng nm sau , trong cc tri giam, ti thy rng
Polygonum bistorta thc s rt hu ch trong trng hp
iu tr bnh kit l mu, m chng ti s dng Ty
Tng.
Nhng ph n bt cn khi quan h thng dng
Polygonum erectum lm co bp d con. Mt phng
php rt hu ch ph thai an ton. i vi nhng ngi
b bng, chng ti c th p dng cch ln da non.
Siegesbeckia orientalis (thc vt h cc) l mt loi cy
cao, chng hn mt mt hai vi nhng bng hoa mu
vng. Nc p ca n c dng xoa ln cc vt thng
v vt bng nhm ti to ra mt ln da mi theo cch tng
t nh collodion. Khi ung, nc p c tc dng tng t
nh hoa cc La M. Chng ti thng cm mu cc vt
thng bng Piper augustifolium, dng pha cung ca
nhng chic l hnh tri tim l hiu qu nht cho mc ch
ny. Tt c nhng tho dc nu ra y u l loi ph
bin, hu ht nhng loi khc khng c tn Latin, v chng
khng c th gii phng Ty bit n gi tn. Ti
Trang 220
cp n chng y ch n thun l ch ra rng

chng ti c nhng kin thc v thuc lm t tho dc.
T trn cao nhn ra khp cc min qu, trong mt ngy trn
ngp nh nng mt tri rc r ny, chng ti c th nhn
thy cc thung lng v nhng ni rm rp b khut l ch
cc loi cy ny ln ln. Xa hn na, qua khi mnh t
nh b ny, t ai ang ngy cng tr nn hoang tn hn.
Ti nghe ni trin bn kia ca ngn ni ni tu vin ny n
mnh l mt vng hu nh kh cn. Tt c nhng iu
ti s c th t mnh nhn thy vo cui tun ny khi bay
trn mt chic diu c ngi li.
Cui bui sng hm i c Mingyar cho gi ti v
ni: i no, Lobsang, chng ta s i cng mi ngi kim
ch th diu. Hm nay s l ngy rt ngha ca con!
Khi phi ni, ti ng pht dy, ho hc mun n
ngay. Mt nhm cc nh s mc o chong ang ch
chng ti ngay li vo chnh ca ngi cha, v chng ti
cng nhau i xung bc thang, dc theo vng t cao
nguyn lng gi.
y khng c nhiu cy ci, mt t nhp nh nhng
khi tng. Mt vi bi cy tha tht bm cht bn sn
ca tng nh th s trt qua mp v ri xung khe ni
bn di. Pha trn chng ti, trn mi tu vin, nhng l c
l cu nguyn cng ln trong gi, v cc ct c ku ct kt
v rn r v b ko cng, nh th chng c lm ra v chu
ng nh vy nhiu nm. Gn bn, mt ngi hc vic
nh b l bc li nhc trn i giy y nhng t ca
anh ta, v s n lc ca ngn gi qut sch m bi ging
nh lung khi vt ra. Chng ti i v pha g ca vng
cao nguyn, t ch ti nh ni ch cn thoai thoi. o
chong ca chng ti bay dnh cht vo lng, v phng ln
Trang 221
pha trc, gi y mnh n ni tht rt kh ng li

mt ch. Cch mp khong t su n mi mt l mt
khe nt su trong nn t. T thi ra nhng lung gi
mnh, i khi bn ra nhng vin nh v nhng mu a
y vo trong khng kh ging nh nhng mi tn ang bay
rt nhanh. Gi qut dc theo thung lng su bn di b
nhng vch chn li khng thot ra c nn thc
ngc ln do chnh lch p sut, cui cng thi trn cao
nguyn vi ting rt khng khip. i khi vo ma ca
nhng cn gi mnh, chng ti nghe k, ting n ging
nh ting gm tht ca nhng con qu thot khi cm by
v thm kht mi. Gi tro ln v git mnh tng cn trong
khe ni su lm thay i p sut, lc tng lc gim trong
khe .
Nhng by gi, vo bui sng ny, lung khng kh ang
n nh. Ti tin vo nhng cu chuyn k v nhng cu b
i vo ch lung gi v b thi thc ln khng trung, ri ri
xung ch nhng tng di chn vc su c l n hn
su trm mt. l ni rt ph hp t phng ln mt
chic diu, tuy nhin, v lc mnh nh vy nn chic diu
c th s bay thng ng ln trn khng. Chng ti c
chng kin iu ny, vi nhng chic diu nh tng t
vi diu m ti thng chi khi cn nh nh. ng ngc
nhin nht l gi ci dy v thy cnh tay ca ai b
ko mnh ln bng ngay c chic diu chi nh nht.
Chng ti c dn i dc theo thm , v mt ngi c
rt nhiu kinh nghim i cng ch cho chng ti nhng
mi nguy him cn trnh, l nhng nh ni ni ting c
lung khng kh ht xung rt nguy him, hoc nhng ni
dng nh qut ngang ngi. Chng ti cng c nhc
rng, mi nh s bay trn diu cn mang theo mnh theo
Trang 222
mt vin c bc cht trong mt ming vi khc

su li cu nguyn ti cc v Thn Gi ban phc lnh
cho ngi mi n lnh th ca cc ngi. Vin ny phi
c th vo trong gi khi ngi ln n cao va .
Sau , Thn Gi cng c li cu nguyn khi ming vi
m ra v php phi bay v - hy vng l nh vy cc ngi
s bo v ngi li diu khi mi tai ha.
Tr li tu vin, mi ngi ang rt bn rn chun b vt
liu lp rp nhng chic diu. Mi th u c
kim tra cn thn. Cc thanh g vn sam c kim tra
tng ly m bo rng chng hon ton khng c sai st
v h hi no. Vi la dng lm mi che cho nhng
chic diu c tri ra trn sn nh sch s bng phng.
Cc nh s b trn kim tra v xem xt cn thn tng
xng ti mt vung. Nhng ngi kim tra hon ton hi
lng, khung diu c dng vo v tr v nhng mu g
chm nh c ng tht cht. Chic diu c dng hnh
hp, khong gn mt mt vung v di ba mt. Cnh si
rng t thn sang mi bn t hai mt ri n ba mt. Pha
di u mi cnh c gn c nh mt thanh tre un cong
na vng trn hot ng nh ci phanh v bo v cnh mi
khi ct cnh v h cnh. Trn sn ca chic diu, lm
cho vng chc, c mt ci chn di bng tre thon hnh bp
mng hng ln trn ging nh nhng chic giy Ty
Tng ca chng ti. Ci gng c bit ny to bng c tay
ti v c ging vng chi, nh c ci chn ny v thanh
bo v cnh m mi che bng vi khng b chm xung t
ngay c khi chic diu ang di t. Ti khng yn
tm cht no vi ci dy bn bng lng con yak. N qu
mng manh. Ci nm c g cht vo chn diu, ngay
trc ci chn. Hai nh s nng chic diu ln v a n
Trang 223
ti cui di t bng phng. n lc nng diu ln, nhiu

nh s phi gi v cng khnh n sang pha bn kia.
u tin l bay th nghim, lm iu , chng ti gi
si dy thng v ko n thay v dng nga ko. Mt s nh
s gi si dy thng, v ngi ch huy diu theo di cn
thn. Theo hiu lnh ca ng ta, h va chy va ko chic
diu nhanh ht sc c th. N va vo lung khng kh
phng ra t khe , v nhy ln trn khng nh mt con
chim ln. Cc nh s iu khin si dy rt kinh nghim,
v h th nhanh si dy chic diu c th bay ln mi
lc mt cao hn. H gi chc si dy, v mt nh s gp
chic o chong quanh eo ca mnh ri tro ln si dy
thng pha trn cao hn ba mt kim tra sc ko. Mt
ngi khc ln theo, v hai ngi di chuyn ln pha trc
cho ngi th ba leo ln. Si dy diu sc chu ng
hai ngi ln v mt cu b, nhng khng sc cho ba
ngi ln. Th l khng chc chn, v vy cc nh s
ko mnh si dy chic diu khng b bay ln na. Tt
c chng ti di chuyn khi khu vc h cnh, ngoi tr
nhng nh s trn si dy v hai ngi na n nh diu
khi n h cnh. Chic diu xung dn, c v rt min
cng khi phi xung mt t sau khi c t do trn
bu tri. Vi ting si nh, chic diu trt ri dng li
nh hai nh s gi u cnh hai bn.
Di s hng dn ca ngi ch huy diu, chng ti ko
cng ming vi mi ch, chm vo nhng ch b nt trn
thanh g gi cho chc chn. Cnh diu c tho ra v
lp li theo gc khc i mt cht, v chic diu c th
li mt ln na. Ln ny n d dng chu c ba ngi
ln v thm ch cn thm c c mt cu b na. Ngi
ch huy diu ni ng hi lng v by gi chng ti c
Trang 224
th cho mt ngi mang theo vin bay th.

Mt ln na, m ng cc nh s phi vt ln gi
chic diu khi y n i qua lung gi. Cc nh s ko si
dy, diu v c nhng vin nhy ln chm chm. Gi rt
hung d, chic diu nhy nht v lc l. D dy ti cun
ln khi nhn v ngh mnh ang trn chic diu. Chic
diu c ko xung v a n im xut pht. Mt v lt
ma c kinh nghim ni vi ti: Ti s bay trc tin, ri
sau ti lt cu. Hy xem ti lm cn thn. ng dn
ti n bn chic diu: Hy quan st xem ti t chn
y trn thanh g ny. T c hai cnh tay ln thanh ngang
pha sau cu. Khi cu trn khng ri, hy bc xung
ming nm v ngi xung phn lm to ra ca si dy. Lc
h cnh, khi xung n cao t hai mt ri n ba mt
th cu nhy ra. l cch an ton nht. By gi ti s bay
v cu c th theo di.
Lc ny, nhng con nga c buc vo si dy. Khi v
Lt ma ra hiu, nhng con nga c lnh phi nc i v
pha trc, chic diu lt theo, m vo lung gi v lao
ln khng trung. Khi chic diu bay ln trn chng ti hn
ba mi mt, v gn mt nghn mt pha trn nhng tng
tng thp bn di, v Lt ma lin trt xung si
dy ti ch ming nm, ni ng ngi lc l. ng tip tc
bay ln cao hn na, mt nhm cc nh s nm si dy v
th n ra dn theo chic diu ang bay ln cao. Sau v
Lt ma git u kia si dy ra hiu, v nhng ngi gi
bt u ko n v. Chic diu xung thp dn, lc l v
xon li dn. Su mt, ri ba mt, v v Lt ma nh u
trn hai cnh tay. Ri ng th tay nhy xung, v khi tip
t ng ln nho mt vng v ng ln. Phi bi trn o
chong, ng quay sang ti v ni: By gi ti lt cu,
Trang 225
Lobsang. Hy cho chng ta xem nhng g cu c th lm.

Vy l n lc, thc s ti khng quan tm lm n
th diu. Tht l mt tng ngu ngc, ti ngh. Qu nguy
him. ng l mt cch hay mnh kt thc s nghip
y ha hn ri kip sau li v y tu hnh v hc v
tho dc. Nhng sau ti t an i vi ngh thong qua
v v li tin tri i vi cuc i mnh. Nu ti cht tc l
cc nh chim tinh s sai, m h th cha bao gi sai!
Chic diu lc ny tr li vch xut pht, v ti i v
pha n trn i chn khng cn vng vng nh mong
mun. Ni mt cch thnh tht th chng chng vng cht
no c! Ngay c ging ni ca ti cng mt v t tin khi
ng trn chic diu, bm tay vo thanh ngang pha sau
ti ch c th lm c n vy v ni: Ti sn sng.
Cha bao gi ti khng sn sng hn lc ny. Thi gian
dng nh ng yn. Si dy cng mt cch chm chp
kh s khi nhng con nga phi nc i v pha trc. C
b my rng mnh yu t ri bng mt c trng trnh sut
na ht vng ti ra khi chic diu.
y l khonh khc sau cng ca mnh trn Th gian ny
ri, ti ngh v nhm mt li bi nhn cng chng lm
g na. Lc v sc kinh khng lm cho d dy ti rt kh
chu. ! Mt ln xut va ti t, ti ngh vy ri t t h
mt nhng li nhm ngay li v s. Ti ang trn cao hn
ba mi mt. Nhng th trong d dy ti b xc tung ln
chc tro ngc ra, th l mt ln na ti li m mt
xc nh v tr chnh xc ca mnh, nu c cht. Trc i
mt m ln ca ti, phong cnh hin ra tuyt vi n ni
ti qun c s kh chu v c nh cha bao gi b au n
vy! Chic diu dp dn, ln nghing, v lc l ln cao
dn. Trn cao pha nhng vch ti c th nhn thy
Trang 226
nhng vt t b nt mu vng nu nht vi nhng vt

thng khng th lnh theo thi gian. Gn hn, nhng dy
ni mang nhng vt so nt toc v l, mt vi ch b
che khut bi lp a y. Xa hn na, tia nng mt tri cui
cng ang chm vo mt nc h pha xa v lm cho nc
h trng nh vng tan chy. Trn u ti chic diu dp
dn duyn dng lang thang trong gi xoy lm ti ngh n
cc v thn ang chi vui trn thin ng, trong khi chng
ta nhng con ngi khn kh trn tri t ang phi vt v
v n lc tn ti, hc nhng bi hc ca mnh v cui
cng tr v trong s thanh thn.
Chic diu chao o d di khin d dy ca ti nh th
ang b treo trn nh ni. Ln u tin ti dm nhn
xung. Cc chm nu nh xu l cc nh s. Chng
ang to dn ln. Ti ang c ko xung. Pha di
khong nghn mt, nhng dng sui nh trong khe ni
chy tung bt. y l ln u ti cao vi trm mt,
hoc c l cn cao hn na, bn trn mt t. Nhng dng
sui nh tr nn quan trng hn khi n chy khng ngng,
ln dn ln v cui cng gp sc hp thnh Vnh Bengal
cch xa y hng dm ng. Nhng ngi hnh hng c
th ung dng nc linh thing ca n, nhng lc ny y,
ti ang bay ling trn mnh t mnh sinh ra v cm thy
nh ho nhp lm mt vi cc v thn.
By gi chic diu ang chao o in cung nn mi
ngi phi ko nhanh hn n nh n. Ti cht nh ra l
qun cha trt xung ming chm! T ny gi ti ton
ng trn thanh trt. Ti lin bung tay ra, ngi xung,
qup chn tay quanh si dy thng v trt xung. Ti va
vo ming chm hnh ch V mnh n ni ngi ti nh
th b x lm i. Khi cn cch mt t khong su mt,
Trang 227
khng chn ch, ti nm ly si dy bng c hai tay, v khi

chic diu xung cn khong hn hai mt, ti nhy ln
nho xung tip t theo th ng sp. Chng trai tr, cu
lm tt lm ngi ch huy diu ni, Cu nh tt
xung ming nm ch V, nu khng cu c th phi tr gi
bng i chn gy ri. Gi ti nhng ngi khc v sau
cu c th ln ln na.
Ngi tip theo l mt nh s tr, anh ta lm tt hn ti.
Anh ta nh trt xung ming nm ng lc. Nhng khi
anh chng khn kh h cnh, anh p xung hon ho, ri
sau ng sp mt xung, bm cht vo mt t, mt xanh
lt, v cng nh ti, anh ta b say khi bay. Nh s th ba
kh kiu ngo, anh ta khng c mi ngi a v lin tc
khoe khoang. Anh ta tng bay trong ba nm qua, v t
coi mnh l phi cng gii nht xa nay. Bay ln khng
trung, c l khong mt trm ri mt, thay v trt xung
ming nm, anh ta ng thng ln, tro vo trong hp diu,
b trt chn v ri ra khi ui: mt tay tm kp thanh
ging cho pha sau, v trong vi giy anh ta treo l lng
bng mt tay. Chng ti nhn thy tay kia ca anh vi mt
cch v vng c gng nm ly thanh hm, sau chic
diu dp dn, v anh ta tut tay ri ln nho xung nhng
tng su mt ngn ri mt pha di, o chong ca
anh ta bay phn pht trong gi ging nh m my nhum
mu .
S kin va xy ra lm hoang mang i cht nhng khng
v th m dng vic bay th. Chic diu c ko xung
v kim tra xem c h hi no khng: sau ti bay ln
ln na. Ln ny ti trt xung ming nm ngay khi chic
diu ln n cao ba trm mt. Ti c th nhn thy pha
di, mt nhm cc nh s ang tro xung sn ni
Trang 228
tm li thi th mm nhn nm di trong mt m hn n

mu vt ngang mt tng . Ti nhn ln, v ngh rng
ngi ng trong khoang diu c th di chuyn v tr v
sa li thanh nng mt cht. Ti nh li s c trn mi nh
ngi nng dn v ng phn con yak, v lm th no ti
t c cao bng cch ko si dy diu, ti ngh,
Mnh phi tho lun iu ny vi Thy.
t nhin chic diu ri hng xung nhanh v bt ng,
cm gic kinh khng n mc ti hu nh khng cn ngh
g na. Pha di, cc nh s ang cung cung ko dy.
Khi tri dn ti, cc tng mt dn, gi trong thung lng
tr nn nh i, v lung gi la t khe hu nh
ngng thi. V vy gi hu nh khng nng ni chic diu
na khi ti nhy xung t cao ba mt, n lo o ln
cui v lt nghing ln ti. Ti ngi trn nn , vi ci
u chc thng lp vi y ca khoang diu. Ti vn
ngi nh vy, chm su trong suy ngh, n ni mi ngi
tng rng ti b thng. i c Mingyar lao n ngang
qua bi t. Nu chng ta c mt thanh ngang y, ti
ni vi Thy, chng ta s c th ng trn v thay i
mt cht gc ca khoang diu, khi ta c th iu khin
mt cht vic nng diu ln. Ngi ch huy diu nghe
thy lin ni, Phi, chng trai tr, cu ni ng, nhng ai
c th th n y?. Ti s th , ti tr li, nu Thy ti
cho php. Mt v Lt ma khc quay sang ti mm ci,
Cu l mt Lt ma nn cu c quyn t quyt inh,
Lobsang, cu khng cn phi hi ai c. , c ch, ti s
hi, ti p li, Lt Ma Mingyar i c dy ti tt
c nhng g ti bit, v Thy vn khng ngng dy ti, v
th hy Thy quyt nh.
Ngi ch huy diu gim st vic tho ri chic diu, ri
Trang 229
a ti n phng ring ca ng. Ti y ng nhng m

hnh thu nh ca v s cc loi diu khc nhau. C mt
chic dng di nh mt con chim thon th. Chng ti
cho th mt chic diu tht vch ni nhiu nm trc y
vi mt ngi bay trn . ng y bay c hn ba
mi ki l mt v sau m vo sn ni. T ti nay
chng ti khng lm g thm vi kiu diu ny. Gi n
chnh l chic m cu ni. Mt cc chng ngang y, v
mt thanh vn . Chng ti c sn mt chic nh th
ri, cc ph kin bng g c hon thnh, n c ct
trong mt nh kho b b hoang xa pha cui khu nh. Ti
khng th tm c ai th n, m ti th hi nng qu.
ng y khong hn mt trm ba mi cn, y ch l cch
ni vng ln kiu truyn thng. i c Mingyar bc vo
phng gia cuc tho lun. Thy bo: Chng ta s xem
chim tinh ti nay, Lobsang, v s xem cc v sao ni g v
vic ny.
Ting trng vang ln nh thc chng ti dy d bui l
cu nguyn na m. Khi ti ang ngi vo ch ca mnh,
mt bng to ln rn rn n bn, trng thp thong nh
mt ngn ni nh nh ra khi ln khi hng. l v ch
huy diu. Cu hi cha? ng th thm. Ri, ti th
thm p li, ti c th bay vo ngy kia. Tt lm, ng
ni nh, diu s sn sng.
Gi y, ngi trong tu vin gia nhng ngn n b lung
linh v nhng bc tng linh thing trn cc bc tng
xung quanh, tht kh ngh v nh s di dt nh ri
kip sng ny. Nu anh ta khng ph trng, c l ti
khng phi ngi ngh cch iu khin vic nng chic diu
trong khi li.
Ni y, bn trong ngi n ny, cng vi nhng linh nh
Trang 230
sn rc r trn cc bc tng, mi chng ti trng cng

ging nh mt bc tng Pht sng ng trong th hoa
sen. Chng ti ngi trn nhng tm b on vung dy
khong hai lm n ba mi phn thnh hng i, hng
ny i din vi hng kia v xoay lng vi mt hng khc.
Bui l thng nht ca chng ti c tin hnh trc, v
ch l la chn theo kin thc m nhc v ging trm ca
mnh, ct ting ht nhng on thnh ca u tin; cui mi
on, ging ng h thp xung mi cho ti khi khng th
ngn c na. Chng ti ht u ging p li, mt vi
on c nhn bng nhng ting trng, hoc nhng ting
chung ngn m i. Chng ti phi cc k cn thn vi
thanh m ca mnh v tin rng k lut ca mt tu vin c
th c o bng s trong sng ca ting ht v s chun
xc ca tng nt nhc. Ngi Ty Tng vit ln nhng
bn nhc c th l rt kh ngi phng Ty hiu c:
n bao gm nhiu tit iu. Chng ti cng ha tu nhng
bn thnh ca, khi bng khi trm. y l cung c bn.
Nhng ngi thch ng tc, thm nhng i mi ca h
vo dng cung nh hn cng vi cung ln. Khi bui l
nh k kt thc, chng ti c php ngh mi pht
trc khi bt u l cu siu cho nh s mi qua i ngy
hm .
Chng ti tp hp cng nhau mt ln na. V ch l xng
ln mt on trong kinh Bardo Thodol, mt quyn kinh cu
siu ca Ty Tng. i! Hn ma lang thang ca nh s
Kumphel-la-la, ngi ri b cuc sng ni th gian ny
ngy hm nay. i lang thang m khng cn li cng
chng ti, v anh ri b chng ti ngy hm nay. i!
Hn ma ca nh s Kumphel-la, chng ti thp ln nn
nhang ny hng dn anh trn con ng vt qua
Trang 231
nhng Vng Lm Lc i n vi Chn l V i.

Chng ti tng bi kinh gi hn ngi mt n c
hng dn v gic ng, ging cao trong tro ca lp tr
chng ti xen ln vi ging trm m ca cc v s gi.
Cc nh s v cc v Lt ma ngi ni chnh yu ca in
th thnh tng hng i din vi nhau, ngng ln v ci
xung lm nhng du l theo nghi thc c. i! Hn ma
lang thang, hy n vi chng ti, anh s c ch dn.
Anh s khng nhn thy gng mt chng ti, khng ngi
thy mi hng trm, bi v anh cht. Hy n y!
Anh s c ch dn! Ban nhc gm c nhc c hi bng
g, trng, t v, v chm che m vo nhng lc chng
ti tm dng. Mt chic u lu ngi ngc, cha y
nc mu gi lm mu, c mang i quanh mt vng
n trc tng nh s khi dy cm xc. Mu ca anh
trn mt t, i nh s m ngi l mt hn ma lang
thang, hy n anh c gii thot. Go nhum mu
vng ngh ti, c rc v pha ng, v pha Ty, v
pha Bc v pha Nam. Hn ma ang lang thang u?
V pha ng ? Hay pha Bc. V pha Ty ? Hay v
pha Nam. Thc n ca thnh thn c ban ri ti cc
hng trn mt t, v anh khng n n, bi v anh cht.
Hy n y, i hn ma lang thang, anh s c gii thot
v ch dn.
Ting trng trm m su lng vi giai iu ca s sng,
cm thy nh ting tch tc su bn trong c th con
ngi. Nhng nhc c khc ni ln vi nhng m thanh
ca c th. Nh nhng ting dng mu chy hi h qua tnh
mch v ng mch, ting th thm ca nhp th trong
phi, ting dch rc rch chuyn ng trong c th, nhng
ting ko kt, ting rt v ting m m to nn bn nhc ca
Trang 232
s sng. Tt c nhng ting ng mong manh ca nhn

loi. Khi u vi tit tu thong th, ni ln ting rt ng
s ca ting kn, v tng dn theo nhp p cu tri tim.
Mt ting p mnh m t, ri t nhin ngc ng dng
li. S kt thc ca cuc sng, cuc i chm dt mt cch
khc lit. i! Tu s, gi l hn ma lang thang, chng ti s
dn dt bn bng giao cm. ng s, nhng hy m ht
tm tr ca bn. Hy n nhn gio l ca chng ta rng
chng ti c th gii thot cho bn. Khng c cht chc,
hi hn ma lang thang, m ch c s sng bt t. Cht i l
sinh ra, v chng ti gi gip bn c mt cuc sng
mi.
Trong sut nhiu th k, ngi Ty Tng chng ti pht
trin khoa hc v m thanh. Chng ti bit tt c cc m
thanh ca c th v c th m phng li chng mt cch r
rng. Sau khi nghe qua ri th khng th no qun c.
Vo lc sp ng, bn bao gi nghe thy ting p ca
tri tim, hi th trong phi ca mnh cha? Trong tu vin
Lt ma gio ca cc v Thin Gim Quan, h a ngi
ng vo trng thi thi min bng vic s dng nhng m
thanh ny, v mt linh hn s nhp vo anh ta. Vin s
quan ch huy qun i Anh Younghusband, xm chim Ty
Tng nm 1904, chng kin sc mnh ca nhng m
thanh ny, v thc t l khi y v Gim Quan tr thnh mt
ngi hon ton khc khi ri vo trng thi thi min.
Khi bui l cu nguyn kt thc, chng ti vi v tr v
ng. S phn khch v vic bay v l ch khin ti hu nh
ng gt trn ng. Sng ra, ngi ch huy diu nhn ti
rng ng ang tu sa chic diu iu khin c, v mi
ti tham gia. Ti v s ph lin cng nhau n xng ca
ng c sa sang li t nh kho c. Nhng chic cc
Trang 233
bng g nhp t nc ngoi nm ri rc khp sn nh, trn

tng v y s ca nhng chic diu.
M hnh c bit m ti s th nghim treo l lng di
mi vm. Trc s ngc nhin ca ti, v s ch huy diu
ko mt si dy, v chic diu h xung sn n c treo
trn mt loi rng rc. Theo li mi ca ng, ti tro vo
trong. Sn ca khoang diu c nhiu thanh ging m ngi
ta c th ng trn , v nhng thanh ngang cao tm eo
lm thanh chn bm vo. Chng ti kim tra chic diu
tht cn thn. Tm vi c tho ra, v v s ch huy
diu ni rng ng s t mnh bc mt tm vi mi cho n.
i cnh diu khng thng nh nhng chic diu khc m
n c un cong, ging bn tay chun b nm li,
chng di khong ba mt v theo cm gic ca ti chng c
lc nng rt tt.
Ngy hm sau, chic diu c a ra bn ngoi, v cc
nh s phi rt vt v gi n khi a ngang qua khe
c lung gi la rt mnh. Cui cng, h cng t c
n vo v tr v ti, rt thc v tm quan trng ca mnh,
tro vo trong khoang diu. Ln ny cc nh s s khi
ng chic diu thay v dng nga konh thng l v h
c th kim sot tt hn. Khi sn sng, ti h ln: Tradri, them pa! (sn sng, ko!). Khi s rung ng u tin
xuyn qua khung diu, ti ht ln: O-na-do-al! (Cho
tm bit!). Mt c sc t ngt, v chic diu bn ln nh
mt mi tn.
Mt iu tt l ti ang bm rt cht, ti ngh, nu khng
ti nay h s phi tm hn ma lang thang ca ti, v ti th
mun li thn xc ny lu hn cht na. Cc nh s bn
di chuyn vn si dy, x l n mt cch kho lo, v
chic diu bay ln ngy cng cao hn. Ti nm mt hn si
Trang 234
vi li cu nguyn gi n cc v Thn Gi, v n ri trt

qua mt nh s xa pha di, sau ny chng ti li dng
mt ming vi v n ri trng chn mt nh s. Thp
bn di, v s ch huy diu nhp nhm nn nng v lo cho
vic th nghim ca ti, v th ti ngh tt hn ht l bt
u tm hiu chic diu. Di chuyn xung quanh mt cch
thn trng, ti nhn thy rng mnh c th iu khin ng
k li chic diu bng cch thay i nng v gc
ln ca n.
Ti tng cao ln
mt cch bt cn v qu
t tin. Ti di chuyn n
pha sau ca khoang
th l chic diu ri
xung nh mt hn .
Ti b trt chn khi
thanh ngang v ton thn treo l lng thng ng t ch
khuu tay. Bng nhng n lc phi thng, ti u ngi ln
v tro vo v tr ng trong khi chic o chong bay phn
pht v qut en t xung quanh u. Chic diu ngng ri
v tip tc bay ln. Lc ti mi g o chong ra khi
u v nhn ra ngoi. Nu ti khng phi l mt Lt ma vi
ci u co trc, chc hn tc ti lc y s dng ng ln:
ti ch cch mt t cha y su mi mt. Sau ny khi
h cnh, mi ngi ni rng ti ch cch mt t chng
mi lm mt trc lc con diu ngng ri, v sau tip
tc bay ln cao.
Ti phi bm vo thanh chn mt lt th hn hn v
cuc vt ln trong khng kh long. a tm mt ra xa
hng dm khp min qu, ti thy c ci g ging nh
mt hng chm chm di chuyn. Phi quan st mt lc ti
Trang 235
mi nhn ra l ci g. Tt nhin! l nhng ngi cn

li ca on hi tho dc dn thnh mt hng chm chp
ngang qua vng t hoang vng. H ko di ra, nhng m
ln, m nh, v nhng m di, ti ngh l nhng
ngi n ng, cc cu b, v nhng sc vt. H cng i
chm th hnh trnh ca h cng mt mi kh s. Khi h
cnh, ti cm thy vui mng c thng bo vi mi ngi
rng on hi thuc s ti ni ch trong mt vi ngy ti.
Thc s l hp dn khi c ngm nhn mu xanh xm
lnh gi ca nhng dy ni , hoang th mu m p
ca t, v ngm nhn nhng h nc lung linh pha xa.
Thp bn di, trong khe ni, ni m p, c che ch
khi nhng ln gi lnh ct da ct tht, bm y ru, a y,
v nhng cy ci to thnh tm thm nhc ti nh v vic
nghin cu ca cha ti. Pha bn kia l dng sui nh
ht cho ti nghe khi m n. Ngang qua n, ng vy,
iu cng nhc ti nh li, mt cch au n, v ln m
ti lm mt bnh nc sch ln tm thm ca cha ti!
Phi, cha ti chc chn c mt bn tay rt mnh m!
Min qu pha sau lt ma vin l rng ni, cc nh ni ni
tip nhau cao dn ln thnh mt dy, da vo ng chn
tri pha xa chng ng v nn nhng nt mu en ngc
nh sng mt tri. Bu tri Ty tng trong tro nht th
gii, ngi ta c th nhn thy nhng ngn ni khng b
che khut rt xa, v khng c sng m lm cho bin dng.
Khng c mt ci g di chuyn trong khong cch rng ln
m ti c th nhn thy, ngoi tr cc nh s bn di ti,
v nhng m ngi kh nhn bit c ang lm vic cc
nhc khng bao gi kt thc ang di chuyn v pha chng
ti. C l hn nhn thy ti y. Nhng lc ny diu
bt u git mnh, cc nh s ang ko ti xung. Vi s
Trang 236
quan tm v hn n chic diu th nghim c gi tr, h

c gng ko n xung m khng lm hng n.
Trn mt t, v s ch huy diu n mng ti vi tnh cm
tru mn, v qung cnh tay rn chc ln vai ti, sit cht
thn tnh n ni ti chc rng xng ca ti b gy vn.
Khng ai c th chen vo mt li, trong nhiu nm ng
c l thuyt, nhng khng th a chng ra th nghim,
kch thc qu kh ca ng lm cho ng khng th bay
c. Nh ti lun ni vi ng, khi ng dng li th, ti
thch bay, ti tm thy rt nhiu nim vui khi c bay
cng nh ng vy, khi lm nhng vic t thit k, th
nghim n theo di. Phi, phi, Lobsang, by gi, nu
chng ta chuyn ci ny sang y, v t thanh chng ny
y. Phi, s lm nh vy. Hmmm, chng ta s a n
vo v bt u ngay by gi. V n b rung mnh mt bn,
cu ni vy phi khng, cu lm iu ny khi no
th?C nh th. Bay v iu chnh, bay v iu chnh. V
ti yu thch tng giy pht khi lm chic diu . Khng
ai ngoi ti c php bay hoc thm ch c t chn
vo trong chic diu c bit . Mi ln ti s dng l
c mt vi sa i, mt vi ci tin. Ci tin ln nht, ti
ngh, l mt ci ai gi ti trong !
Nhng s xut hin ca nhng ngi cn li ca nhm
chm dt vic th diu trong mt hoc hai ngy sau .
Chng ti phi t chc nhng ngi mi vo thnh nhng
nhm thu lm v ng gi. Nhng nh s t kinh nghim
ch hi ba loi cy thuc. v h c a n vng t m
loi cy phong ph. Mi mt nhm s li trong by
ngy, ni vng t h s hi tho dc. Vo ngy th tm,
h tr v cng vi tho dc, chng c tri ra trn nn
kho rng v sch s. Nhng v Lt ma c nhiu kinh
Trang 237
nghim kim tra tng cy mt m bo rng chng

khng b su hi v ng loi. Mt s cy phi loi b cnh
hoa v sy kh. Nhng cy khc phi st nh r v bo
qun. Hy cn nhng loi cy khc, ngay khi chng c
mang v, s c nghin nt bng nhng con ln ly
nc p v bo qun trong l y kn. Ht, l, thn, cnh
hoa, tt c u c lm sch v ng vo nhng ti da khi
kh hon ton. Cc ti u c ghi nhn ni dung
bn ngoi, ming ti c buc xon li khng b thm
nc, v da s c nhng nhanh trong nc v phi di
nh nng gt ca mt tri. Trong vng mt ngy, da s kh
v cng nh g. Cng n ni mun m ti ra phi xon
mnh n ht s lm n bt ra. Trong khng kh kh ca
Ty Tng, tho dc c bo qun theo cch ny s gi
c trong nhiu nm.
Sau vi ngy u tin, ti chia thi gian gia hi tho dc
v th diu. V s ch huy diu gi l mt ngi c nhiu
nh hng, nh ng ni, quan im v li tin tri lin quan
n tng lai ca ti, hiu bit v my mc trn bu tri
cng quan trng nh kh nng v thu thp cc loi tho
dc v phn loi chng. Ba ngy mi tun, ti bay trn
diu. Thi gian cn li dnh cho vic i t nhm ny sang
nhm khc ti c th tm hiu c cng nhiu cng tt
trong thi gian ngn nht. Thng khi bay ln cao trn
diu, ti s ngm nhn phong cnh thn thuc v xem cc
lu bng da con yak mu en ca nhng ngi i hi tho
dc. Xung quanh h, nhng con yak ang gm c b cho
khong thi gian cui tun chng phi ch tho dc v tu
vin. Nhiu loi cy trong c bit r cc nc
phng ng, nhng nhng loi khc cha c th gii
phng Ty khm ph v v th nn chng khng c tn
Latin. Nhng kin thc v cc loi tho mc v cng hu
Trang 238
ch i vi ti, nhng s hiu bit v bay cng chng km

g.
Chng ti li c mt tai nn na: mt nh s quan st
ti kh k lng, v khi ti lt anh bay, trong mt chic
diu thng thng, ngh rng anh c th lm cng tt nh
ti. Trn khng trung, chic diu dng nh hot ng rt
k l. Chng ti nhn thy nh s ang n lc ht mnh
kim sot trng thi ca chic diu. Chic diu lo o
mnh mt cch c bit, ri n lao xung v lt nghing
sang mt bn, g nt toc v v vn, nh s ri ln nho
xung. Khi ri, anh quay ln vng vi chic o chong
cun phn pht quanh u. Mt cn ma cc vt dng ri
xung, bt tsampa, chn bng g, chui ht, v mt vi
vt khc. Anh s khng cn n chng na. Quay ln ln
cui, cui cng anh bin mt trong khe ni. Sau vng
n ting va p mnh.
Tt c nhng iu tt p ri cng nhanh chng kt thc.
Nhng ngy lp y nhng cng vic, nhng kh khn,
chuyn i thm ba thng ca chng ti sp kt thc. y l
ln u tin trong rt nhiu chuyn i thm th v n cc
nh ni, v ti Tra Yelpa khc gn Lhasa. Bt c d,
chng ti ng gi nhng c t i ca mnh. V s ch
huy diu tng ti mt m hnh chic diu c ngi li tuyt
p m ng lm c bit dnh cho ti. Ngy hm sau
chng ti ln ng tr v nh. Mt vi ngi chng ti,
cng nh lc n, bt buc phi ci nga, v phn ln
cc nh s, cc ch tiu s c, v sc vt th u theo cch
nhn nh. Chng ti vui mng c tr v ngn Thit Sn,
nhng cng thc s tic nui khi phi chia tay nhng
ngi bn mi v s t do tuyt vi ni nhng nh ni
cao.
Trang 239
CHNG XIII: TR V NH
Chng ti tr v ng dp l Logsar, tc
l ngy l u nm mi ca Ty Tng,
nh nh u qut dn, lau chi sch bng
v trang hong tht p. Ngy rm thng
ging, c t-lai Lt-ma xut hnh i l
bi ngi n Jo-Kang. Khi cuc l
chm dt, ngi bt u tham d cuc
diu hnh mt vng ln trn con
ng Barkhor, tc con ng vng quanh ngi n JoKang v Dinh Quc hi, ngang qua trc ch v n khu
thng mi. Ti y l ni cuc diu hnh kt thc, s
trang nghim, trnh trng s nhng ch cho s vui a,
hng lc.
Khi tan cuc l bi cc n th, v mi ngi thi hnh
xong bn phn i vi cc ng thn minh, th gi pht n
chi, tiu khin im. Trn nhng i cao t mi n
mi lm thc, ngi ta t nhng m hnh ni khng l
c bng b c t mu, trin lm nhng cnh tng
huyn thoi trch ra t cc kinh in.
c t-lai Lt-ma dng chn chim ngng trc mi
tc phm trnh by v ban gii thng hng nm cho nhng
tc phm kho lo nht. Nhng gii thng ny s c
chuyn giao cho cc tu vin trin lm nhng tc phm
u t.
Ti tu vin Chakpori, chng ti khng thch mn gii tr
ny. Chng ti thy tr chi tht ngy ng v phin
Trang 240
phc, ging nh nhng cuc ua nga khng ngi ci

trn vng ng bng Lhasa.
Cuc diu hnh nhng pho tng khng l ca cc nhn
vt thn thoi lm chng ti thch th hn. Mi pho tng
gm mt sn g nh bc vi ngoi lm thn, bn trong
rut trng rng, v pha trn gn mt ci u rt ln c
to hnh tht t nhin.
Bn trong u pho tng,
ch ngang cp mt c gn
nhng ngn n b; nh n
lung linh lp le lm cho cp
mt pho tng dng nh o
lic v linh ng. Nhng nh
s cao ln lc lng, chn i
trn hai cy c khu cao n ba
thc, chui vo bn trong cc
pho tng, v bt u cuc
diu hnh nh nhng ngi
khng l.
i khi h l nn nhn ca
nhng th tai nn d k. C khi
mt trong hai cy c khu b
sp g trn ng, nhng k
bt hnh ny nh phi nh
u gi thng bng trn mt
chn! C khi c hai cy c khu u trt ti v ng trn
trt, v s t ng l khng trnh khi! Nhng khi nhng
ngn n b b rung chuyn qu mnh v , ngn la
thiu chy pho tng th mi l mt thm ha tht s!
Vi nm v sau, trong mt cuc rc l u nm, ti c
Trang 241
c mang pho tng c Pht, b cao n tm thc.

Trong khi ti i c khu bn trong tng Pht, gi thi vt
o di quyn vo chn ti, v nhng con mt bay vn v
quanh ti v b o c sa ca tng Pht va mi c ly
t trong kho ra. Khi ti va i c vi bc khp khing
trn hai cy c khu th bi trong o c sa bay ra lm cho
ti ht hi lin hi khng dt, m mi ci ht hi u e
da s thng bng ca ti mt cch rt nguy him. Mi ln
ht hi, thn mnh ti rung chuyn, v tnh trng bt n ca
ti cng trm trng hn khi nhng ngn n b b lung lay
lm trn nhng git b nng bng chy xung ci s
da co trc ca ti, v... v co trc nn n cng nhy
cm hn.
Kh tri nng bc mt cch kinh khng. Ti b ngp th
mun ng tim v ht phi mi hng la c, mc meo ca
chic o c sa ct gi trong kho lu ngy. Ti b vy
khn bi nhng m mi mt bay vn v nh in quanh
ti, v ti b phng rt da u v b nng ca cc ngn n.
Tnh cnh ca ti lc y tht v cng bi t! Ci l nh
khot gia thn mnh pho tng nhn ra ngoi li
khng ngang tm vi cp mt ti. Ti khng th no iu
chnh c chi tit quan trng m khng rt hai cy
c khu! Thnh th, ti ch nhn thy ci lng ca nhn vt
i pha trc ti, v xt v cch i ng xiu vo v run
ry ca y, th bit rng k bt hnh ny cng khng
thoi mi sung sng g hn ti lc y!
Nhng c t-lai Lt-ma ang nhn chng ti, v chng
ti phi tip tc diu hnh trong tnh trng , va b ngp
th li va b nng ht phn na ci s da! Chc hn l
ti st mt vi k l trong ngy hm !
Chiu hm y, mt v quan chc cao cp khen tng
Trang 242
ti: Lobsang, con trnh din rt kho. Con rt c kh

nng tr thnh mt ti t thin ngh! Ti phi gi kn
khng dm tit l cho ng ta bit rng, tht ra th nhng c
ch m ti lm cho ng ta thch th ch hon ton ngoi
mun. V k t , ti khng bao gi dm nhn lnh vic
i diu hnh trong pho tng na!
Su thng sau cuc trnh din , mt cn ging bo
thnh lnh ni dy, cun ln nhng m my bi ct v
si. Lc y, ti cng vi mt ch tiu ang ngi trn nc tu
vin v sp t li nhng vin ngi sa cha cc ch b
dt. Cn ging lm cho ti b ht rt xung mt ci nc
nh khc thp hn chng su by thc, v t cn gi
thi mnh cun ti i tip, lm cho ti li ri mt ln na
xung mt t, gn ng Lingkhor, t mt b cao
khong mt trm thc.
Tht may mn v pha di l mt vng ao m m thp,
v ti ri xung mt ch nc su ngp khi u. Nhng
tai nn lm cho ti chn ng mnh v mt bnh tnh.
Khi ti c gng ngoi ln khi vng ly li, ti cm thy
au nhi khuu tay v b vai bn tri. Ti b trn hai
u gi, ri ng dy v lt i mt cch kh nhc trn
ng l di nh mt tri nng gt.
B t au, khng sng sut suy ngh g na, ti ch c
mt ngh l tr v tu vin cng sm cng hay. Nh mt
ngi m, ti bc ti mt cch chp chong, mi bc i
li vp ng. Dc ng ti gp nhng nh s va chy ti
xem kt qu tai nn xy ra cho ti v a tr kia.
Nhng a tr ny cht v t xung ch c tng . Cc
nh s khing ti vo phng. S ph ti khm nghim
bnh tnh ca ti v ni: i, ti nghip cho nhng a tr
ny! ng l ta khng nn chng ra ngoi trong thi tit
Trang 243
nh vy! K , ngi nhn ti vo tn mt: Lobsang !

Mt cnh tay v mt xng n gnh b gy... Phi nn
xng li tc khc. Con s phi chu au n, nhng thy
s lm cho con ch b au mc ti thiu m thi.
S ph va ni va lm ngay, v trc khi ti kp thc
c vic g xy ra th ngi nn li ci xng n
gnh b trt v t li ng khp. Khi s ph nn ch
khuu tay b gy, ti cm thy au hn, nhng khng lu,
v ngi nhanh chng rp ci xng b trt vo ng
khp ca n.
Ngy ti nm yn mt ch khng c ng. Qua hm
sau, s ph n gp ti v ni: Con bt au v c th
tip tc vic hc, khng nn b tr. Chng ta s lm vic
chung vi nhau ngay trong phng ny. Cng nh tt c mi
ngi, con s cm thy e ngi khi phi hc nhng ti
mi... Thy s gip con loi tr s e ngi bng phng
php thi min.
S ph ng cc ca s v gian phng chm trong bng ti.
Ch cn nhng ngn n nh chy leo lt trn bn th. S
ph bn t ti vo trng thi gic ng thi min.
Ti ng thip i trong nhiu gi. Khi thc tnh, ti nhn
qua cnh ca s m v thy cnh vt ban m hin ra chp
chn trong thung lng. Nhng nh la ca cc ngn n b
chiu lp le cc ca s trong in Potala v chung
quanh cc vch tng ro, l nhng nh s c phn s
trc m ang i tun. Ti cng nhn thy di chn i,
thnh ph Lhasa ang vn mnh trong s sinh hot ban
m. Khi , s ph ti bc vo v ni: , con thc
tnh! Chng ta ngh rng c l con thy cnh gii tm
linh vui thch n ni con mun ko di trng thi trong .
Trang 244
Thy chc rng by gi con i.

n y, ti mi sc ngh ra l tht tnh ti ang i bng.
Ngi ta dn ra cho ti mt ba n, v trong khi ti ngi
n ung ly sc, s ph ni vi ti: Trong trng hp
thng thng, c l con cht v tai nn va qua. Nhng
khoa chim tinh ni rng cuc i con ch kt thc trong
nhiu nm sau mt ni xa l, tn bn x ca nhng ngi
da . Lc ny, cc nh s ang cu siu cho linh hn a
tr va t gi chng ta. N cht ngay trong tai nn.
Nhng kinh nghim trong cnh gii tm linh khin ti v
cng th v. V ti khng cn thy s hi ci cht, v ti
bit rng cng ch l mt s thay i i, vo cnh gii
tm linh. Nhng ti cng bit rng tuy khng ai thch ci
trn gian y trc, nhng ngi ta vn phi sng tht tt
kip sng ca mnh, v chnh l c hi tu hc v t
n s gii thot... Cuc i trn th gian l g, nu khng
phi l mt mi trng tu tp o gii thot? V l
mt mi trng rt gian kh! Ti thm ngh: Trong cuc
sng ny, ti b gy mt hai ci xng, nhng ti vn phi tip
tc tu hc!
Trong hai tun l sau , vic hc ca ti cng c thc

y ro rit hn lc bnh thng. Ngi ta ni rng l
cch cho ti qun i, ng ngh n nhng ci xng
gy ca ti. Sau hai tun l , nhng ch trc xng
c lnh ln nh c, nhng ti cm thy khp xng
cng , v ti vn cn thy au.
Mt bui sng, va bc vo phng, ti thy i c
Mingyar ang c mt bc th. S ph ngc nhn ti v
ni: Lobsang, chng ta c mt gi dc tho gi tng cho
thn mu con. Con s cm v cho thn mu vo sng mai,
Trang 245
v con c th li nh trn ngy. Ti p: Con chc rng

cha con khng mun gp con. Hm trc cha con
khng nhn con ngay c khi ngi i ngang qua trc mt
con trn cu thang ca in Potala.
l vic rt thng thng. Cha con bit rng con va c
ci hn hnh c ct-lai Lt-ma tip kin. Bi ,
ngi khng th ni chuyn vi con trong khi vng mt
thy, v chnh c t-lai Lt-ma ch thn gi gm con
cho thy. S ph nhn ti vi cp mt tinh anh v va
ci va ni, D sao, cha con s khng c nh vo ngy
mai. Ngi i Gyangts trong vi ngy.
Qua hm sau, s ph chm ch nhn ti t u n chn v
ni: Con c v hi xanh xao, nhng con n mc sch s,
chnh t, v iu rt quan trng i vi mt ngi m.
y l mt khn qung c, con ng qun rng con l mt
v Lt-ma, l ngi phi tn trng tt c mi qui tc. Trc
kia, con i b n y. By gi, con hy ci mt trong
nhng con nga bch qu nht ca tu vin tr v nh.
Con hy ci con nga ca thy, n ang cn phi vn
ng.
S ph a cho ti ci bao da ng dc tho, bc trong
mt ci khn qung la theo truyn thng t lng cung
knh. Ti nhn k ci khn qung mt cch hoi nghi, v
khng nn cho n b lm lem trc khi a qu biu.
Sau cng, ti quyt nh ct n trong ti o trng, v ch rt
n ra trc khi v ti nh.
Ti gic nga i xung chn i. Xung c na ng,
con nga dng li, quay u nhn ti. R rng n khng
ngh nhiu v nhng g n nhn thy, bi v n h ln
mt ting tht ln, v vi v ln ng nh th n khng
Trang 246
th chu ng c hn na khi nhn thy ti. Ti thng

cm vi n, v ti c ngh ging ht nh vy v n!
Ty Tng, nhng v Lt ma chnh thng nht s ci con la
v chng c bn phn lm con vt v tnh. Nhng v Lt
ma khng qu cu k s ci nga c hoc con la. i
vi bn thn mnh, ti thch i b hn nu c php. n
chn i, chng ti r phi. Ti th pho nh nhm; con
nga ng vi ti l nn r phi. C th bi v ngi ta
lun i qua ng Linkhor theo chiu kim ng h v l do
tn gio. V vy chng ti r phi v vt qua ng
Drepung li tip tc i dc theo ng Lingkhor. Dc
con ng qua cung in Potala m theo ti ngh khng th
so snh vi tu vin Chakpori ca chng ti v s li cun,
v i ngang qua con ng i n , li Kaling Chu
bn tri v n Rn bn phi chng ti.
Ti nhn thy t xa ci cng ln ca nh ti. Khi cc gia
nhn nhn ra ti, h bn hi h m cng. Ti cho nga i
qua cng vo tn sn nh vi mt hy vng trong lng
rng ti s khng b t rt xung yn nga. May mn thay,
mt ngi gi nga chy n nm ly dy cng trong khi
ti nhy xung t. Ngi qun gia chy ra tip n ti,
chng ti bn trao i khn qung mt cch l nghi trnh
trng. ng ta ni: Tha ngi Lt-ma y s v i gia cng
t, xin cng t hy ban n hu cho gia nh v ton th gia
nhn trong nh ny. Ti p: Cu xin Pht T Nh Lai
ban n hu v ban cho ng sc khe trng cu. Tha i
gia cng t, lnh b c truyn lnh cho ti a cng t
vo.
Trong khi chng ti bc vo, ngi qun gia i trc dn
ng, nh th l ti khng bit ng i mt mnh. Ti
rt ci khn qung ra v ph ngoi bao da mt cch cn
Trang 247
thn. Chng ti bc ln tng lu trn vo phng khch

ca m ti. Ti thm nh li, Lc nh ti khng bao gi
c php n y.
Nhng ngh lin nhng ch cho mun mnh lit l
chy vt gi ln c thot thn ngay lp tc khi ti thy
rng phng khch ca m ti y nhng khch... n b!
Trong khi ti cn ang lng tng, tin thoi lng nan th
m ti bc n gn v m li tip n ti trc: i
c Lt-ma, hi con, c t-lai Lt-ma ban danh d
cho con rt nhiu. Cc b bn ca m hm nay n y
c nghe chnh ming con k li ci vinh d y. Ti
p: Tha mu thn, nhng qui nh trong tu vin khng
cho php con tit l nhng g ngi ni vi con. i c
Mingyar c truyn cho con knh dng ln m bao dc
tho ny cng vi mt khn qung bng la.
Hi con yu qu, cc b mnh ph ny n t nhng vng
xa xi c nghe cu chuyn trong cung in ca
c t-lai Lt-ma v nghe ni chuyn v ngi. Phi chng
ngi vn thng xem nhng tp ch n ? V phi chng
ngi thng s dng mt th king c th nhn xuyn qua
vch tng nh? Ti p: Tha mu thn, con ch l
mt Lt-ma y s ngho, va mi xung ni, v tht l
khng xng ng ni chuyn v c Chng gio ca
gii tu s. Con ch l mt k chuyn giao th tn m thi.
Lc y, mt thiu n bc n gn ti v ni: i
c Lt-ma khng nhn ra ti sao? Ti l Yaso y!
Qu tht ti khng nhn ra ch ti, v ch ti tr nn mt
thiu n dy th, n nang trn vn. Ti cm thy e d s
hi. Tt c l tm hay chn ngi ph n c mt ti .
Tht l qu nhiu i vi ti. Ti bit cch ng x i
Trang 248
vi nhng ngi thuc nam gii, nhng cn n gii th ti

cha tng tip xc nhiu!
H nhn ti vi nhng cp mt t m v soi mi, dng
nh mun nut sng ly ti. Ti ch cn gii php duy nht
l tm cch thot thn. Ti ni: Tha mu thn, con
chuyn giao thng ip v qu tng ca s ph con xong
ri, by gi con phi tr v vi bn phn hng ngy. Con
hy cn au v con c nhiu vic phi lm.
Ni xong, ti cho t gi tt c cc quan khch, v quay
lng i mau vi mt tc lc ti a m s l nghi cho php.
V qun gia tr li vn phng ca ngi, v mt ngi
gi nga dt nga n cho ti. Ti ni: Anh hy cn thn
khi ti ln yn, v ti va mi b gy xng tay v vai
v ti khng th ln yn nga mt mnh. Ngi gi nga
m cng cho ti i ra, ng vo lc m ti xut hin trn
bao ln v nhn theo sau lng ti. Khi ti tr v tu vin, ti
n gp i c Mingyar, s ph nhn ti vo tn mt v
hi: Lobsang, con c v ng ngc nh k mt hn. Ti sao
vy? Ti p: Bch s ph, lc v nh con gp mt ton
ph n mun nghe chuyn v c t-lai Lt-ma v mun
bit nhng g Ngi ni vi con. Con p rng qui lut
trong tu vin khng cho php con tit l bt c chuyn g.
V con chy thot thn... S ph hy tng tng xem,
tt c cc b mnh ph y u tr mt nhn con nh cp
rnh mi!
S ph ti bt ci vang; ti cng ngc nhin v s vui v
ca s ph th ngi li cng ci gin gi hn na. Ngi
ni: c t-lai Lt-ma mun bit xem con c mun li
tu vin sut i hay cn ngh n vic tr v vi gia nh.
i sng tu vin lm o ln mi quan nim ca ti
Trang 249
v i sng x hi. Hi , ti cho rng ph n l nhng

nhn vt l lng; m cho n by gi ti vn thy nh vy.
Ti p: Gia nh con l y. Con khng mun tr v
nh. Tt c nhng b mnh ph y vi nhng b mt sn
pht v tc bi m trn bng lm cho con pht ngy... V
h nhn con vi mt v mt... l lng, chng khc no
nhng ngi t lng Sho nhn mt con tru trng gii
nht trong cuc trin lm nng nghip! H tht ra nhng
ting ku cht cha v nhng mu sc biu l trn ho
quang ca h tht l d s! Bch s ph, xin s ph ng
bo con tr v nh na!
Trong vi ngy, ti khng c php qun cu chuyn ny
i: , Lobsang, tho chy ch v mt ton n b! hoc,
Lobsang, ti mun bn n vi mu thn ca bn, hm
nay b y m tic v h cn c vui lng.
Nhng mt tun l sau , ngi ta li ni cho ti bit rng
c t-lai Lt-ma rt ch n ti, v quyt nh cho
php ti tr v nh mt hai ngy mi khi m ti t chc
nhng cuc tip tn trong gia nh.
Khng ai c th tri lnh c t Lai Lt Ma, tt c chng
ti u yu qu Ngi, khng ch n thun nh mt
Thng ca Tri t, m thc s l mt ngi cao c.
Tnh kh ngi c i cht nng ny, nhng ch l kin ca
ti, v Ngi khng bao gi thnh kin c nhn can thip
vo nhng nhim v ca Quc gia. Ngi cng khng
trng thi nng ny qu mt pht. Ngi l ngi ng u
Nh nc v Gio hi.
Trang 250
CHNG XIV : S DNG THN NHN

Mt bui sng, khi ti ang thanh
thn, v t hi lm g cho ht na
gi nhn ri trc khi n bui l
cu nguyn tip theo, i c
Mingyar n tm ti v ni:
Chng ta i do mt vng,
Lobsang. Thy c mt vic nh
cho con lm. Ti lin ng bt
dy, vui mng khi c i vi
Thy. Khng mt my thi gian
chun b, v sau chng ti ln ng. Khi chng ti
ri khi n th, mt trong nhng con mo n bn v biu
l tnh cm qun qut, chng ti khng th b n cho ti
khi ting r r m kt thc v ci ui bt u vy ngoe
nguy. y l mt ch mo to ln, chng ti gi n l
mo, tt nhin trong ting Ty Tng s l shi-mi. Hi
lng l tnh thng yu ca mnh c p li thm
thit, chng ta trang trng bc i bn cnh chng ti cho
ti na ng i xung chn ni. Sau , r rng n nh ra
rng li nhng vin qu khng c bo v nn
hi h quay v.
Nhng con mo trong n th ca chng ti khng ch
cho vui, m chng cn l ngi bo v ht sc tn ty v
vn qu cn nguyn s tri khp xung quanh nhng
hnh tng linh thing. Nhng con ch nh l nhng ngi
bo v, nhng con ch ngao to ln c th vt ng mt
ngi n ng v cn anh ta. Nhng nhng con ch ny c
Trang 251
th b da nt v ui i. Vi mo th khng nh vy. Mt
khi chng tn cng, th ch c ci cht mi dng chng
li c. Chng thuc loi m i khi ngi ta gi l
Xim. t nc Ty Tng rt lnh, v th nhng con
mo ny hu nh u c mu en. nhng nc c kh
hu nng, ti c nghe ni rng chng c mu trng,
nhit nh hng n mu lng ca chng. Mt chng
xanh, v hai chn sau di, iu lm cho chng c dng
v khc bit khi bc i. ui chng di v ging mt
ci roi, cn ging ca chng! ... Khng c loi mo no c
ting ku ging nh loi ny. m lng v phm vi ca m
thanh gn nh khng th tin c.
n phin lm vic, nhng con mo ny lng vng trong
nhng ngi n, bc chn lng l v cnh gic, ging nh
nhng ci bng en ca mn m. Nu bt c ai c gng
ly i nhng vt qu khng c bo v, mt con mo s
xut hin v lao vo cnh tay ca hn ta. Tr khi hn ta b
vt qu ra ngay lp tc, nu khng con mo khc, c l l
t Hnh nh Thing ling, s nhy thng vo hng tn
trm. Nhng con mo ny c mng vut di gp i mng
vut ca nhng con mo bnh thng v chng s khng
cho k trm thot. Nhng con ch c th b nh ui,
hoc c th bt hoc nh b. Vi mo th khng nh vy.
Chng c th buc nhng con ch ngao hung d b chy.
Ch nhng ngi no quen thn vi nhng con mo ny
mi c th n gn chng khi chng ang lm nhim v.
Chng ti tip tc tn b. Xung n chn ni, chng ti r
phi i qua Pargo Kaling v i tip qua lng Sho. Tip tc
i qua cy cu mu ngc lam v r phi ln na n tr s
ca phi b ngoi giao, ti ni Phi on Trung Quc c
ang tr ng. S ph ti va i va ni: Mt phi on
Trang 252
Trung Quc va mi n, nh thy ni chuyn vi con.

Chng ta hy nhn qua tng nhn vin phi on y xem
h l ngi nh th no.
n tng u tin ca ti r rng l khng tt p. Bn
trong tr s ca phi b, cc nhn vin ngi nc ngoi
lng xng qua li trong cc phng, v mt dng dng t
c, hoc ang lom khom m cc rng trp v nhng
thng c. Ti nhn thy h c mt s v kh kh nhiu,
v trang cho mt o binh nh.
Vc ngi nh th ca ti cho php ti m cuc do thm
d dng hn mt ngi ln. Tht vy, ti ln b li gn
mt ca s m, xuyn qua ti c th rnh xem cho n
khi mt ngi trong bn h bt cht ngng u ln. Khi
ngi y nhn thy ti, ng ta ni gin tht ln mt cu
nguyn ra bng ting Trung Quc, hn c tnh cch xc
phm n c t tin ca ti. Ri ng ta nhn quanh tm mt
vt g nm ti, nhng ti kp rt lui trc khi ng
ta c th ra tay.
Trn ng v, ti ni vi i c Mingyar: S ph bit
khng, h c nhng vng ho quang mu ! V h c mt
li vung dao gm rt d s!
S ph ti c v trm t trn sut con ng v. Sau ba
n chiu, ngi ni vi ti: Thy suy ngh nhiu v
phi on Trung Quc ban ny, v thy s ngh vi c
t-lai Lt-ma hy s dng nng khiu thn nhn ca con.
Trong trng hp , con c th quan st h xuyn qua
mt bc bnh phong c chng? Ti p: Nu s ph
ngh rng con c th, th chc l con s lm c.
Ti khng gp s ph sut c ngy hm sau. Qua ngy k
, ngi ti lm vic sut bui sng v sau ba n tra
Trang 253
mi ni vi ti: Lobsang, tra nay chng ta s i chi mt

vng. y l mt ci khn qung ho hng. Khng cn
phi c thn thng mi bit rng chng ta s i u. Con c
mi pht chun b, ri sau hy n gp thy. Thy
cn phi bo trc vi v S trng.
Mt ln na, chng ti li noi theo con ng cheo leo i
xung chn ni. Mt con ng tt xuyn qua sn ni
pha ty nam a chng ti n Norbu Linga rt mau
chng. c t-lai Lt-ma rt thch khu vn Ngc Uyn
ny, ti y Ngi thng n thng ngon trong nhng
gi nhn ri. Nhn bn ngoi, Potala l mt ni tuyt p,
nhng bn trong rt ngt ngt v khng c thng gi y
v c qu nhiu ngn n b thp quanh nm sut
thng. Nhiu b b xung sn nh trong sut nhng
nm qua, v cng khng cn l kinh nghim mi m g
vic cc v Lt ma cao qu, vi dng v trnh trng khi
ang i xung mt on sn dc, gim phi mt tng b
ph y bi bn, v ng ta s n c ni cui cng ca
on dc vi mt ting Unh! trong s ngc nhin, khi
c th nh b xng ca ng va vo sn . c t Lai
Lt Ma khng mun c ri ro tr thnh nhn vt ca cnh
tng ng s nh vy, v th ngi li Norbu Linga bt
c khi no c th.
Vn Ngc Uyn c bao quanh bi mt bc tng
cao gn bn mt. Khu vn ch mi khong mt trm nm
tui. Cung in bn trong c nhng thp nh bng vng
v bao gm ba khu nh m chng c s dng cho nhng
cng vic ca chnh quyn v quc gia. Ni cung, cng
c bao quanh bi mt bc tng cao, c c t Lai
Lt Ma s dng nh mt vn cnh. Ai tng vit
rng cc cc quan chc b cm vo trong . Chc chn
Trang 254
khng phi nh vy. H b cm lm bt c cng vic chnh

quyn no trong . Ti tng vo khong ba mi
ln v bit rt r v n.
Trong khu vn ny c mt ci h sen nhn to rt p,
vi hai c lao, trn mi c lao c dng ln mt nh mt
ngh h. gc pha Ty Bc, c mt con ng rng p
bng , t c th i n hai c lao v cc ngi nh trn
. c t-lai Lt-ma thng n nhng c lao trn h
sen ny, ti y Ngi tham thin nhiu gi mi ngy.
Bn trong vn Ngc Uyn c dinh tri ca ton Ng lm
qun gm nm trm ngi, c phn s bo v an ninh
cho c t-lai Lt-ma. l ni i c Mingyar ang
a ti n. y l chuyn ving thm u tin ca ti.
Sau khi i qua nhng khu vn sm ut, chng ti bc
qua mt cnh ca rt p a vo mt khonh vn bn
trong. Nhng loi chim mu sc s ang n di t.
Chng khng mng nhn thy tr ti, nn chng ti cng
khng mun quy ry chng. Mt h phng lng chiu
sng nh mt tm gng trong. Con ng lt c
qut vi trng v chng ti noi theo i ti ci c lao xa
nht. Ti y, c t-lai Lt-ma ang m chm trong
mt cn thin nh thm su.
Khi chng ti bc n gn, Ngi ngc mt ln v mm
ci vi chng ti. Chng ti lin qu xung, t ci khn
qung di chn Ngi v Ngi mi chng ti ngi xung
trc mt. K Ngi g chung ra hiu cho mt
v Lt-ma hu cn dng tr, mt th tc thng thng trc
khi bt u mi cu chuyn.
Trong khi ch i, Ngi ni chuyn vi ti v nhng loi
cm th nui trong vn Ngc Uyn v ha s cho ti xem
Trang 255
sau ny. V quan hu cn dng tr xong, va lui ra th c

t-lai Lt-ma nhn ti v ni: o hu Mingyar c ni
cho ta bit rng con khng a nhng ho quang ca phi
on Trung Quc. Ngi ni rng tt c bn h u c
mang y kh gii. Trong cc cuc th thch b mt hay
cng khai trc y, nng khiu thn nhn ca con t ra
chnh xc v khng h lm ln. Vy con ngh sao v nhng
ngi y?
Cu hi ca ngi lm cho ti bi ri. Ti khng thch ni
cho ai nghe tr phi vi s ph ti, nhng g ti nhn thy
trong ho quang ca ngi khc, v nhng mu sc y c
ngha g i vi ti. Tht vy, ti ngh rng nu mt ngi
khng th nhn thy v t din t ly ngha cc ho
quang y cho ring mnh, th iu c ngha l ngi y
khng c ci nh mnh c bit nhng g ti bit. Nhng
lm sao ti dm ni iu y vi mt v nguyn th quc
gia? Nht l mt v nguyn th khng c nng khiu thn
nhn? Ti bn p: Vn bch Thi Tu, con rt vng v
trong vic nhn xem ho quang ca ngi khc, v bi
con khng t cch by t mt kin no c.
Ti khng t c kt qu g vi li t chi , v
c t-lai Lt-ma li ni tip: Con thuc v thnh phn
nhng ngi bm sinh sn c nhng kh nng thin
ph. Nhng kh nng c pht trin nh s tu luyn
theo cc php mn b truyn. Con c bn phn phi ni.
Con c nui nng dy d ch v mc ch m thi.
Ta nghe y.
Vn bch Thi Tu, nhng nhn vin trong phi on
nc ngoi u c nhng rt xo tr, qu quyt.
Nhng mu sc trong ho quang ca h biu l mt nh
lng gt v phn bi. Ti khng ni g thm na, nhng
Trang 256
c t-lai Lt-ma c v hi lng. Ngi ni: Tt lm, con

lp li ng nh nhng li con ni vi o hu
Mingyar. Ngy mai, con s ng np pha sau tm bnh
phong ny v con s quan st phi on Trung Quc khi h
n y. Chng ta cn bit r ca h. Con hy np
ngay by gi th xem c ai nhn thy khng?
Ti bn tun lnh ng np sau bnh phong, cc nh s
cng gip di nhng con s t chn thm pha ngoi
cho ti c hon ton kn o. Ngi ta th tp dt
qua mt ln cuc ving thm ny, nhng v Lt-ma ng
vai tr ca phi on nc ngoi. H c gng tm ra ch ti
n np. Ti c c ngh ca mt ngi trong bn:
Nu mnh tm thy n, mnh s c thng thng!
Nhng rt cuc ng ta cng chng c g, v ng ta nhn
v mt pha khc. Sau cng, c t-lai Lt-ma t hi
lng v gi ti. Sau vi pht ni chuyn, Ngi dn chng
ti hy tr li vo ngy hm sau v phi on Trung Quc
c l s tm cch buc Ngi k mt hip c g v Ty
Tng. Chng ti t bit Ngi v tr v tu vin Chakpori.
Ngy hm sau, vo khong mi mt gi, chng ti c
mt ti vn Ngc Uyn. c t-lai Lt-ma tip n ti
vi mt n ci v ni rng ti cn phi n ung (iu ny
lc no ti cng sn sng!) trc khi vo np pha sau tm
bnh phong.
Theo lnh Ngi, ngi ta dn ra cho ti mt ba n thnh
son, vi nhng thc phm nhp t n m ti thm
ch cha tng bit tn gi l g. iu m ti bit l ln u
tin ti c n mt ba n l ming v hon ton khc
hn vi cc mn n truyn thng l tr b, tsampa v c
ci!
Trang 257
Sau khi n ung no lng, ti cm thy hng hi hn

c th ng u vi ci vin nh phi ngi yn bt ng
trong mt thi gian di. Tht ra, s ngi yn bt ng hon
ton l iu kin tt yu ca mn thin nh, khng c g l
kh khn i vi cc v Lt-ma. T thu u th, ni ng
ra l t nm ti ln by, ngi ta tp cho ti ngi yn
khng c ng trong nhiu gi. thc tp, ngi ta t
mt ci n thp bng b ln u ti v ti phi ngi trong
t th hoa sen cho n khi cht b trong n cn, tc l
sut mi hai gi. Nh vy, ngi yn khng c ng sut
ba hay bn ting ng h khng phi l mt iu kh i
vi ti.
c t-lai Lt-ma cng ngi trong t th hoa sen i din
vi ti, trn mt chic ngai cao hn mt t hai thc.
Ngi ngi yn khng c ng, v ti cng vy.
Thnh lnh c nhng ting ku v nhiu ting cho bng
ting Trung Quc t xa vng n tai chng ti. V sau ti
nghe ni rng hm y y phc ca phi on Trung Quc
c nhiu ch n ln rt kh nghi, v ngi ta phi lc
sot trong mnh h tc kh gii.
Sau , di s hng dn ca qun Ng lm, h c
a vo ni cung v chng ti nhn thy h i theo con
ng lt n trc t dinh c t-lai Lt-ma.
Mt v Lt-ma cao cp ct ting ngn nga: Om Mani
padme hum! Nhng thay v phi lp li cu chn ngn y
nh nghi l bt buc ca Ty Tng, phi on Trung Quc
p l bng mt cu ting Trung Quc ca h. Ti t
nh: Tt lm, Lobsang, cng vic ca ngi tht d dng;
h th hin nhng mu sc ng bn cht ca h.
T ch n np, ti nhn thy nhng ho quang ca h. Ti
Trang 258
quan st nhng mu sc xm lt thnh thong li phng ra

nhng tia mu bm, biu l nhng t tng on ght,
hn th. Ho quang ca h c nhng ln v vt ngang mu
rt xu, khng c nhng mu sc trong sng v tinh khit
ca nhng t tng thanh cao. Nhng ho quang mu sc
c ngu v xu x ca h biu l tm hn y dc vng
vt cht v ti li. chnh l nhng ngi c din t
rt ng bi cu ngn ng Khu Pht, tm x.
Ti nhn c t-lai Lt-ma, ho quang ca Ngi biu l
s bun ru, v Ngi ang nh li thi k xa xa khi Ngi
phi lu vong sang Trung Quc. Tc phong ca Ngi lm
cho ti rt cm mn; x Ty Tng cha h c mt v quc
vng no xng ng hn Ngi. Ngi c mt tnh cht
cng ngh, thm ch c khi hi nng ny, v c nhng tia
xt ngang qua ho quang ca Ngi, nhng lch s s
nhc nh rng Ngi l v t-lai Lt-ma cao c nht v
tng qun mnh trn vn trong cng vic phng s t
nc.
Ti c mt lng knh yu tht s i vi Ngi v trong
lng ti Ngi chim c mt u th ngay sau i c
Mingyar, s ph ti.
Cuc hi kin ko di m khng em li mt kt qu hu
ch, v nhng ngi y n y khng phi vi tm lng
ca nhng ngi bn, m l s th nghch. H c nhng
ngh nh sn, cng nhng phng php thc hin
ca h. H mun chim thm t ai lnh th, iu
khin nn chnh tr ca Ty Tng, v trn ht l h mun
ly... vng!
Vng tng l mc tiu tham vng ca con ngi t
mun i. Vng c n hng trm tn Ty Tng, nhng
Trang 259
x ny n c xem nh mt loi kim kh linh thing.

Theo tn ngng ca dn bn x, o m tm vng l lm
mt i kh thing ca x s, xc phm n thn linh, nn
khng ai c nh lm vic y. Ty Tng c nhng sng
rch m ngi ta c th i ct ly vng do ging nc
cun tri xung t trn ni. Trong vng Chang Tang, ti
thy vng ng li nh ct nhng b sui. Th vng ny
em nu chy ra s dng lm trang tr cc n th, v
loi kim kh linh thing ny t nhin l dng vo nhng
mc ch linh thing. Nhng ngn n thp bng b trong
cc in th cng lm ton bng vng.
Nhng c iu l cht vng qu mm, nn sau mt thi
gian th cc dng u mo m v mt hnh th mt cch
d dng.
Din tch Ty Tng ln gp tm ln cc o thuc Anh
quc. Nhiu vng rng ln vn cha c thm him,
nhng t nhng chuyn i vi s ph, ti c bit rng
ngi ta tm ra rt nhiu vng, bc v uranium. Ngi
Ty Tng khng bao gi cho ngi Ty phng tm n
cc m khong cht trong x h, mc du c rt nhiu
s vn ng ro rit v vn ny bi v trong tc ng
c: Bt c ni u ngi phng Ty n, s c
chin tranh!
Trong sch ny, khi ti ni n nhng ci kn vng, a
vng, v thi hi bc vng, xin c gi ng qun rng,
Ty Tng vng khng phi l mt loi kim kh him c, m
l loi kim kh linh thing!
X Ty Tng c th l mt kho ti nguyn phong ph v
tn m rng ca cho ton th gii, nu nhn loi chu hp
nht v n vi nhau trong ha bnh thay v t tiu dit
Trang 260
nhau trong o vng tranh ginh th lc.

Mt bui sng, ti ang ngi chp mt bn kinh bt t
a cho th khc ch th i c Mingyar n tm ti v
ni: Lobsang, con hy gc li vic y. c t-lai Ltma cho gi chng ta n vn Ngc Uyn quan st ho
quang ca mt ngi ngoi quc n t phng Ty. Con
hy i mau, v Ngi mun ni chuyn ring vi chng ta
trc khi tip khch. Khng cn em theo khn qung v
khng cn nghi l chi c. Con ch cn sa son i gp, th
thi! Ti nhn s ph mt giy v p: Bch s ph,
con vo thay o, ri con s sn sng.
Ti khng mt nhiu thi gi sa son y phc chnh t.
Chng ti bc ra khi tu vin v cng nhau i b xung
chn ni, ch xa chng tm trm mt. n chn ni, ngay
ni ti b ng v gy xng, chng ti i qua mt cy cu
nh v i n ng Lingkhor, vt qua n chng ti i
n cng vo Norbu Linga, hay l Vn Ngc Uyn, nh
i khi n c gi nh vy. Nhng qun canh gc va
xua tay nh bo chng ti i ch khc, nhng khi h nhn
ra i c Mingyar, h lin thay i thi ngay tc khc
v mau mn dn ng a chng ti vo ni cung. Ti
y, c t-lai Lt-ma ngi sn ch i chng ti.
Khng c khn qung lm l ra mt, ti cm thy hi
vng v lng tng v khng bit dng hai bn tay lm
g.
c t-lai Lt-ma mm ci nhn chng ti v ni: o
hu Mingyar hy an ta, v c con na, Lobsang. Qu v
n nhanh lm.
Chng ti ngi xung v i Ngi m li trc. Ngi ngi
tnh ta v nh tm trong mt lc, dng nh sp t
Trang 261
nhng t tng ca Ngi. K , Ngi ni: Trc y

lu, ngi Anh xm chim x s chng ta. Khi ta
phi i qua Mng C, giai on u ca mt chuyn vin
du di hn. Vo nm Kim Tut (1910), Trung Quc li
xm lc t nc chng ta. Cuc chin tranh ny c th
xem l hu qu trc tip sau cuc tn cng ca qun Anh.
Ln ny ta li ln ng sang n v chnh trong dp
ta gp v s thn Anh quc m hm nay ta s triu kin.
Ta ni nhng iu l ring cho con bit, Lobsang, v
Mingyar vn thp tng ta trong nhng ln xut ngoi
. Ngi Anh ha hn vi ta nhiu iu m rt cuc h
khng gi li ha. Hm nay, ta mun bit xem ngi s
gi ny c thnh tht hay khng. Lobsang, con s khng
hiu nhng li ni ca ng ta; nh vy, nhng li y s
khng nh hng g n con. Con hy ng np pha sau
tm bnh phong ny, con s c th quan st mi iu m
khng ai bit. Con hy nhn xem ho quang ca ng ta v
a ra nhng nhn xt ca con nh s ph con dy. By
gi, o hu Mingyar hy ch ch n np cho Lobsang, v
cu y quen thuc vi s ch dn ca o hu hn l ca
ta, v ta tin chc rng trong lng cu ta th o hu cn
ng knh hn c mt v t-lai Lt-ma nh ta na ka!
Np pha sau bnh phong, ti khng ngng quan st chung
quanh, nhn cc loi chim v cc nhnh cy ong a theo
chiu gi. Thnh thong, ti ln nhai vi ming tsampa m
ti em theo.
Nhng m my tri trn bu tri, v ti ngh tht p bit
bao cm gic u a, rung rinh trn mt chic diu, vi
ting gi rt qua lp vi v nhng ting v nh ln si dy.
t nhin, ti nhy dng ln v va c va chm. Trong
khonh khc, ti ngh mnh ang mt chic diu, ri ng
Trang 262
thip i v b ri ra ngoi!
Thnh lnh c ting ng mnh ca cnh ca vn trong,
nhng v Lt-ma mc o vng trong nhm cc quan hu
cn ca c t-lai Lt-ma bc vo cng vi mt ngi
da trng n mc mt cch tht k d.
Ti phi kh khn lm mi gi c s yn tnh, v ti
cm thy tht ht sc bun ci. Ngi y c vc dng cao
ln v hi gy. ng ta c mi tc trng, cp lng my tha,
i mt rt su, v mt i mi khp cht, c v anh thp.
Nhng cn b y phc ca ng ta mi tht ng ni! N
c may bng mt loi vi mu xanh m, pha trc
ngc c mt hng nt bng ng sng long. B y phc
ny chc hn phi l cng trnh ca mt ngi th may rt
ti, v ci c o qu ln n ni phi lt ra bn ngoi, ngoi
ra li cn c vi ming vi vung chp vo hai bn. Ti t
hi, phi chng ngi Ty phng cng thch mc o v
nhiu ming nh o c sa ca cc nh s phng ng
theo gng c Pht ngy xa?
Xin ni thm rng, hi ti cha bit g v ci c o lt
v kiu o c ti ca ngi phng Ty! Ty Tng,
nhng ngi nho nh khng phi l dn lao ng u mc
o rng, tay rt di che lp c hai bn tay. Tri li, tay o
ca ngi s gi ny rt ngn, ch va n cm tay thi.
Ti thm ngh: Tuy vy, chc ngi ny khng phi mt
bc th cy, v hai bn tay ca ng ta c v rt mm mi.
C l l ng ta khng bit cch n mc, th thi... Ci o
ca ng ta ch di n na thn mnh. Ti thm ngh chc
l ng ta ngho lm. Qun ca ng ta mc qu cht v r
rng l qu di, v gu qun li vn ngc ln. Ti t
ngh: Trong b y phc ny, chc hn ng ta phi cm thy
lng tng trc mt c t-lai Lt-ma. Ti li t hi,
Trang 263
khng bit c ngi no cng va tm thc vi ng, c

th cho ng ta mn tm mt b y phc thch hp hn.
Khi , ti mi nhn xung hai bn chn ng y. Tht l
mt iu rt l lng v hai bn chn ng ta b nht vo
trong nhng vt rt d k, mu en v bng long, dng
nh bao ph bng mt lp nc ! Nhng vt ny tht l
khc hn vi nhng i ng bng n ca ngi Ty Tng
chng ti thng dng. Ti cha bao gi thy nhng vt d
k nh th!
Ti ghi nhn cc mu sc trn ho quang ca ng ta, cng
vi s kt lun ca ti. V s thn i khi ni chuyn bng
ting Ty Tng, vi mt ging kh chun i vi mt
ngi ngoi quc, nhng ri li tht ra mt trng nhng m
thanh l lng m ti cha nghe bao gi. V sau ti mi bit
rng l ting Anh.
Khi ng ta th tay vo ci ti v bn hng v ly ra mt
mnh vi trng nh, ti ly lm ngc nhin. Di i mt
kinh ngc ca ti, ng ta a mnh vi trng y ln trc
mi v ming v pht ra mt ting ng ging nh ting
kn. Ti thm ngh:
Chc hn l mt cch cho c t-lai Lt-ma!
ng ta cho xong, lin cn thn t mnh vi trng vo
ch c. K , ng ta a tay vo bn trong o v ly ra
nhiu t giy thuc mt loi m ti cha thy bao gi. Loi
giy Ty Tng hi dy, nhm v c mu vng, cn loi
giy ny trng, mng v lng. Ti t hi: Lm sao ngi
ta c th vit trn mt t giy nh vy? Khng c g trn
gi li cy vit ch, v giy trn qu!
Khi , ngi khch ly ra mt cy vit v vit ln trn
Trang 264
giy nhng hng ch nguch ngoc khng th tng

tng. Ti cho rng ng ta khng bit vit, c l ng ta ch
lm b vit cho c dng vy thi! ng ta chc hn l c tt
nn bt buc phi ngi trn mt tm g t trn bn chn,
v hai chn thng xung t. Xng sng ng ta chc b
tt nn ng ta phi da lng vo hai mnh g ng cht
vo pha sau ch ngi.
Ti cm thy ng lng thng hi ng ta v khng nhng
qun o ng ta cht hp v ngn cn cn trng tht bun
ci, ng ta li cn khng bit vit v thnh thong c lm
ra v lch s bng cch thi mt ting bng mt th kn
vi, ri li cn khng th ngi vng vng nh mi ngi,
m phi da lng cho mi v hai chn thng xung
ong a trong khong khng!
ng ta c ng lun lun, ngi tro chn ch ng ri li b
chn xung. Thnh lnh, ti ly lm v cng kinh ngc m
thy ng ta a chn tri ln, bn chn cha thng v pha
c t-lai Lt-ma, mt c ch v cng hn lo v v l
i vi ngi Ty Tng. Nhng c l ng ta cht ngh ra
iu , v ng ta li i ngay qua t th khc.
c t-lai Lt-ma dnh cho ng ta mt s tip i trng
hu bng cch cng ngi trn mt ci gh g, v cng
hai chn thng xung nh ng ta.
V s gi ny c mt ci tn rt l: Charles A. Bell, c
ngha l ci chung. Nhng mu sc trn ho quang ca
ng ta biu l mt tnh trng sc khe suy km v c l kh
hu ca x ny khng hp vi th cht ca ng ta.
ng ta dng nh tht tnh mun gip , phng s,
nhng theo nhng mu sc trn ho quang cho thy th ng
ta hin nhin l khng mun lm mt vic mo him c th
Trang 265
lin ly n bn thn mnh, nu lm mt lng chnh ph

Anh. ng ta mun p dng mt chnh sch no , nhng
v chnh ph Anh khng nghe theo, nn ng ta ch cn cch
l hy vng rng tng lai s chng minh cho thin ch ca
mnh.
Chng ti c nhng ti liu chnh xc v v s
thn Charles A. Bell. Chng ti thu thp c nhng d
kin cn thit nh ngy thng nm sinh cng nhng im
quan trng trong i ng ta. Ni tm li l tt c nhng g
c th gip cho chng ti tin on c tng lai ca ng
ta.
Cc nh chim tinh pht hin rng trong mt tin kip,
ng ta sng Ty Tng v mong c c u thai qua
bn Ty phng, vi hy vng l s gp phn vo cng vic
to nn nhp cu thng cm gia ng phng v Ty
phng.
Gn y, c ngi cho ti hay rng chnh ng ta ni n
vn y trong mt tc phm ca mnh. Chng ti tin chc
rng nu ng ta c th nh hng n chnh ph Anh nh
ng ta mun, th sau ny Ty Tng khng phi chu mt
cn binh bin khc lit.
Tuy nhin, cuc binh bin ny c tin tri t trc, v
nhng li tin tri bao gi cng c thc hin. Chnh ph
Anh c v rt ng vc v h s rng Ty Tng s lin minh
vi nc Nga, v nu vy s khng c li cho h cht no.
V th, Anh quc t chi khng chu k hip c vi Ty
Tng v ng thi cng khng mun cho nc ny thit
lp bang giao thn hu vi nhng nc khc. Sau
, Sikkim, Bhutan v nhiu nc khc u ln lt k
hip c vi Anh quc, nhng Ty Tng th khng. Bi
Trang 266
, ngi Anh bt u vt v lo son tho mt k hoch

xm chim lnh th x Ty Tng.
S gi Charles A. Bell c mt ti ch vn bit chc rng
chnh ph Ty Tng khng h mun lin kt vi bt c mt
quc gia no. H ch mun sng t do, c lp, v trnh
mi tip xc vi ngi ngoi quc, v nhng ngi ny
trong qu kh ch ton mang n cho h nhng tai ha, s
tn ph v au kh.
c t-lai Lt-ma t v rt hi lng khi ti trnh by
nhng nhn xt ca ti, sau khi s gi Bell lui gt.
Nhng dng nh Ngi ang ngh n vic bt ti phi
lm vic nhiu hn. Ngi ni: , phi y, chng ta cn
pht trin kh nng ca con nhiu hn na. Kh nng s
gip ch cho con rt nhiu khi con sng cc x phng
xa. Chng ta s cho con th hun bng mt phng
php thi min ro rit hn, cho con c thu thp mt
s kin thc ti a.
Ngi g chung gi quan hu cn v ni: Ta mun gp
i c Mingyar. Hy mi ngi vo ngay lp tc. Vi
pht sau, s ph ti khoan thai bc n. Ti t hi
khng bit ai l ngi c th hi thc s ph ti i nhanh
hn? Nhng v c t-lai Lt-ma xem s ph ti nh mt
bn hu, nn Ngi khng mun hi thc ngi.
S ph ngi gn bn ti, trc mt c t-lai Lt-ma.
Mt ngi hu cn mau mn dng tr v vi mn thc
phm ca n . Khi chng ti an ta c t-lai Ltma ct ting ni: Ny o huynh Mingyar, o huynh
khng lm, v Lobsang rt gii. Cu ta c th tin b hn
na, v nht nh l phi nh vy. Vy o huynh hy ly
mi quyt nh cn thit cho cu ta c mt s th
Trang 267
hun nhanh chng v ton ho n mc ti a. o huynh

hy s dng tt c mi phng tin c sn, v nh chng ta
thng c cho bit trc, nhng ngy en ti v tai ha
dn dp s n vi x s chng ta, nn chng ta cn c
mt ngi ti gii c th bin son v gn gi nhng b
kinh sch huyn vi c truyn.
Nh th, hng ngy ti cng bn rn hn vi nhiu cng
vic. T , ti thng c triu kin bt ng vo in
nhn xt ho quang cc v thng khch ca c t-lai
Lt-ma. Ti tr nn mt nhn vt quen thuc ca
in Potala v vn Ngc Uyn.
in Potala, ti c th s dng nhng ng knh vin
vng m ti rt thch. Mt trong nhng ng knh ny l loi
knh ln xem thin vn, dng trn mt ci gi c ba
chn, lm ti thch th nht.Ti tng tri qua nhiu gi
quan st mt trng v cc bu tinh t cho n khuya.
Cng vi i c Mingyar, ti thng n Lhasa nhn
xem cc nhn vt ca th . Vi nng khiu thn nhn
cng kinh nghim rng ri v ngi v vt, s ph c th
xc minh v pht trin nhng nhn nh ca ti. Th v
nht l i n cc gian hng v nghe ngi bn hng ln
ting khen ngi nhng sn phm gm ca mnh, v so
snh vi nhng iu ng ta ngh bit c ng tin hay
khng. Tr nh ca ti cng c m mang, ti lng nghe
trong nhiu gi nhng on kinh, v sau phi lp li.
Khng bit giai on ko di bao lu, ch bit rng ti
nm trong trng thi thi min trong khi c c cho
nghe nhng on trong Kinh Thnh c xa nht ca chng
ti.
Trang 268
CHNG XV: MIN BC V NHNG

NGI TUYT B N
Trong thi gian ny, chng ti i ln Cao Nguyn Chang

Tang. Trong cun sch ny s ch cp ngn gn v vng
ny, vit v chuyn i thm him ni ny s cn cn n
vi cun sch. c t Lai Lt Ma ban n hu cho tng
ngi mt trong on chng ti gm mi lm ngi v
tt c chng ti ln ng trong s phn chn hm h.
Trn lng con la, v nhng con la s i c nhng ni m
nga khng th, chng ti i chm ri theo con ng
Tengri Tso, tip tc n nhng h ln ti Zilling Nor, v i
tip v hng Bc. Chm ri leo qua Tangla Range, v tip
tc i vo vng t cha c khm ph. Rt kh ni
chng ti i mt bao nhiu lu, bi v thi gian khng c
ngha vi chng ti; khng c l do g phi vi vng,
chng ti i tc ph hp vi mnh, tip kim sc lc
v nng lng cho nhng cng vic kh nhc hn sau ny.
Khi chng ti i xa hn, ngy cng su hn vo vng Cao
Trang 269
nguyn, nn t cng cao dn ln, lm ti nh n mt

trng khi nhn qua knh thin vn ln trong cung in
Potala. Nhng dy ni sng sng bao la v nhng vc su
thm thm. Ni y phong cnh ging ht nhau. Nhng ni
trin min khng dt, v nhng khe nt su thm khng
y. Chng ti di chuyn mt cch kh khn qua phong
cnh mt trng ny, nhn thy tnh trng tr nn kh khn
hn. Cui cng, nhng con la khng th i xa hn c
na. Trong khng kh long, chng sm b kit sc v
khng th vt qua nhng hm ni ni m chng ti
cm thy ngy ngt chng mt cui si dy thng bn
bng lng con yak. Ti ni kn gi ma nht m chng ti
c th tm c, chng ti li nhng con la v nm
thnh vin yu nht trong on li vi chng. H c
che chn khi nhng lung gi ti t nht ca vng ni cn
ci , nhng cn gi qut qua nhng mi ni cha ra
tua ta ging nh nhng chic rng nanh lm chm ca
ch si. ni tr n, c mt ci hang m mm b xi
mn theo thi gian. Mt con ng dc dn xung thung
lng, ni c mt thm thc vt tha tht, trn nhng
con la c th n. Mt dng sui ngn vang chy sit dc
theo vng t v xung vch su hng cy s, su
n ni khng nghe thy ting nc chm vo y vc.
Chng ti ngh li y hai ngy trc khi kh nhc leo
ln cao hn na. Lng au nhc v c mang theo, v
phi chng ti cm thy nh th s v v thiu khng kh.
Chng ti tip tc i, vt qua cc vc su v hm ni, m
vt qua rt nhiu trong s , chng ti phi qung
nhng si dy thng buc mc st. Qung v hy vng rng
s c ch mc an ton u bn kia. Chng ti ln lt
nh u v leo theo dy sang bn kia khi u mc bm
Trang 270
chc chn. Sau khi ton b cc thnh vin ca on sang

c bn kia, dy c ko thu li. i khi chng ti
khng tm c ch mc st bm vo, lc mt ngi
trong on s phi buc dy quanh bng, v t ni cao nht
m chng ti c th leo ln, ngi s phi c gng nh
u si dy ging nh mt con lc, tng dn vng trong
mi ln u.
Khi sang n b bn kia, ngi s phi tro ln ch tt
nht m anh ta c th tm im buc si dy ging ngang
sang. Tt c chng ti thay phin nhau lm vic ny, v
l mt cng vic kh khn v nguy him. Mt nh s
b cht khi lm vic . ng leo ln cao mt vch
b bn ny ca chng ti v nh u. Dng nh ng
nh gi sai, v ng va vo vch i din vi sc
mnh khng khip, khun mt v c ca ng b p mnh
vo nhng tng lm chm. Chng ti ko c th ng
v, v cu nguyn cho ng. Chng c cch no chn ct
thi hi trong nn rn chc, v th chng ti ng li
trong gi, ma v nhng con chim. V s tip theo phi
lm vic ny trng khng sn sng mt cht no, v vy ti
thay th. R rng, vi ti, l theo nhng li tin tri v
ti, ti s kh an ton v nim tin ca ti c tng
thng.
Cch xoay ca ring ti rt thn trng - mc d c
nhng li tin tri! - v ti bm c nhng ngn tay vo
cnh ca tng gn nht. Ch khi ti mi tm cch tro
v u mnh ln, vi hi th hn hn gp gp v tim p
thnh thch nh th sp n tung. Ti nm mt lt, hon ton
kit sc, sau ti trn mt cch kh nhc ln trn sn
ni. Nhng ngi khc, nhng ngi bn ng hnh tt
nht c th c, nm nhng si dy ca h ti c th bt
Trang 271
c. By gi tm cht hai u dy, ti ct chng tht an

ton v gi cho h th ko mnh v kim tra chng.
Tng ngi mt, h vt qua bng cch ln ngc ngi,
tay v chn mc quanh si dy, o chong rung rinh trong
gi lng, nhng ln gi cn tr chng ti v ch gip
chng ti th c cht no c.
Trn nh vch , chng ti ngh mt lt v pha tr, mc
d cao ny, nhit si rt thp, v tr thc s khng
si m chng ti. Hi bt mt mt cht, chng ti
li nht hnh l v long chong tin ln, vo trung tm
ca khu vc khng khip ny. Ngay sau chng ti n
bn mt di bng, mt dng sng bng, c l l vy, v
hnh trnh ca chng ti cng tr nn kh khn hn. Chng
ti khng c giy chng trt, khng c ru ph bng, hay
nhng thit b leo ni; thit b ca chng ti ch bao gm
nhng i giy da c c buc bng si lng
bm cht, v nhng chic o chong.
Trong qu kh, thn thoi Ty Tng c a ngc Bng gi.
S m p l n hu cho chng ti, v vy tri ngc l rt
but, do s l a ngc rt but. Chuyn i ln Cao
nguyn cho ti bit rt but l g!
Sau ba ngy vt v i trn di bng, run ry trong gi rt
but v mong mun rng chng ti cha bao gi nhn thy
ni ny, dng sng bng dn chng ti i xung gia
nhng tng cao cht vt. Chng ti i xung mi, d
dm v trt chn, xung mt ni su thm. Tip tc i xa
vi cy s, chng ti i vng quanh b ni v nhn thy
pha trc ln sng m trng dy c. T xa chng ti
khng bit l tuyt hay my, n rt trng v lin tc.
Khi n gn, chng ti nhn thy thc s l sng m,
pha xa nhng di xon tan v dn v tri i.
Trang 272
i c Mingyar, l ngi duy nht trong chng ti

y khi trc, mn ci vui thch: Trng con r qu!
Nhng con s c nhng nim vui ngay by gi y.
Chng ti chng thy c g th v pha trc c. Sng
m. Rt but. Bng ng cng di chn v bu tri ng
lnh trn u chng ti. lm chm nh nanh trong
ming si trong khi nhng tng lun e da lm chng
ti b thng. V S ph ni rng chng ti sp c nim
vui!
Chng ti tip tc i su vo sng m rt but v m t,
l bc kh nhc. Chng ti khng bit y l u. m o
khoc trong tay tt c chng ti c o tng ca s m p.
Th hn hn v rng mnh v lnh. i xa hn v vn xa
hn na. Ri dng li, sng s kinh ngc v s hi. Sng
m tr nn m p, mt t cng ang nng ln. Nhng
ngi i pha sau vn cn mt khong xa, v khng th
nhn thy, m sm vo chng ti. Trn tnh li phn no
khi s kinh ngc nh ting ci ca i c Mingyar,
chng ti li chen ln v pha trc, mt cch m qung,
vn tay vi ly ngi pha trc, ngi dn ng cm
thy ngi bn ng hnh y anh ta v pha trc. Di
chn chng ti, , si ln di giy, e da chuyn i.
? Si ? Ri dng sng bng, c bng gi na u ht
ri? Ln sng m bt ng mng dn, v chng ti
xuyn qua n. Tng ngi mt, chng ti d dm i vo,
phi, khi nhn quanh ti ngh rng mnh cht rt v
ang c a ln Thin ng. Ti di mt bng bn tay
nng m; ti t vo mnh v cong ngn tay g vo
xem liu ti ang l xng l tht hay l linh hn. Ri sau
, ti nhn quanh: Tm ngi ng hnh ang bn ti.
C th no tt c chng ti t nhin b a i ht? V nu
Trang 273
nh vy, thnh vin th mi cht v va vo th sao?

V chng ti c xng ng vi thin ng m ti ang
nhn thy pha trc mnh khng?
Nhp tim ba mi trong ci lnh bn kia mn sng
m. Gi y chng ti ang c nguy c kh s v nng!
Khng kh l m, mt t bc hi. Mt dng sui ngay bn
chn chng ti ni bt t lng t, c cun bi hi nc.
Xung quanh chng ti l c xanh ngt, xanh hn bt c
loi cy no m ti tng nhn thy trc y thm c tri
rng pha trc chng ti cao hn u gi. Chng ti sng
st v hong s. C nh l ma thut, mt iu g khc
xa vi kinh nghim ca chng ti. Sau i c
Mingyar ni: Ti cng ging nh cc v khi ln u tin
ti y, ngm nhn khng dt! Cc v ang nhn nh th
cc bn ngh rng Thn Bng gi ang a vi mnh
chng!
Ti nhn quanh, s hi n mc gn nh khng nhc nhch
c, v sau S ph li phi nhc ln na: Mi ngi
hy nhy qua sui, hy nhy qua, v nc ang si. Ch
mt vi dm na chng ta s ti mt ni rt p ngh
ngi.
Ngi ni ng, lun nh vy. i khong nm cy s,
chng ti nm dui di trn mt t ph y ru, b ht o
khoc v cm thy nh ang b un si. y c nhng
loi cy m ti cha tng nhn thy trc y, v c l
cng khng bao gi cn nhn thy na. Nhng bng hoa
mu sc rc r ri khp ni. Cy leo bm quanh cc thn
cy v cc cnh. Chch pha bn phi ni chng ti ngh
ngi, c th nhn thy mt h nc nh v nhng gn sng
hnh trn trn mt nc ch ra s hin din ca s sng
trong . Chng ti u cm thy v cng thch th, v
Trang 274
hi phc v s m p v c n mt hnh tinh khc ca

s sng. Hoc chng ti vt qua ci rt but? Chng
ti cng khng bit na!
Nhng tn l sum su, gi y khi ti i nhiu ni, ti
c th ni rng l vng kh hu nhit i. c nhng loi
chim m ngay c by gi vn cn l i vi ti. y l
vng t ni la. Sui nc nng si bt t trong lng t,
v c mi lu hunh. S ph ni vi chng ti rng, theo
ng c bit, c hai ni ging nh th ny trn vng Cao
nguyn. Ngi ni rng nhit di lng t, v nhng
dng sui nng, lm tan chy bng, v nhng bc tng
cao bao bc thung lng lm cho khng kh m p. Mn
sng m trng dy c m chng ti i qua l ni giao
ct ca nhng dng sui nng v lnh. Ngi cng ni vi
chng ti rng ngi nhn thy nhng b xng ng
vt khng l, b xng m, khi cn sng, phi l ca mt
con vt cao t su n mi mt. Sau ny chnh ti cng
nhn thy b xng nh vy.
Chnh y, ln u tin ti nhn thy Ngi Tuyt. Ti
ang ci xung hi tho dc, mt iu g khin ti
ngng u nhn ln. Ngay gn , cch khong gn mi
mt, l mt sinh vt m ti tng nghe ni n rt nhiu.
nhng ngi lm cha m Ty Tng thng da nhng
a tr nghch ngm bng cch ni: Hy ngoan no, nu
khng Ngi Tuyt s n bt con i y! Gi y, ti
ngh, mt ngi tuyt s bt ti i v ti ch thy vui v
cht no v iu . Chng ti nhn nhau, c hai bn u
ng cng ngi v s hi trong mt lc m dng nh
hng th k. N ch tay vo ti, v pht ra ting ku meo
meo l lng ging nh ting mo con. Ci u dng nh
khng c thy trn, nhng vt ngc v sau gn nh trc
Trang 275
tip t ch lng my rt rm. Cm rt xung rt nhiu v

nhng chic rng ln v du ra. Tuy nhin, dung tch hp
s c v ngoi tng t nh ca ngi hin i, ch khc
ch khng c trn. Bn tay v bn chn ln v bt. Hai
chn cong v cnh tay di hn nhiu so vi bnh thng.
Ti quan st thy sinh vt bc i trn mt ngoi bn
chn ging nh con ngi. (Kh v cc sinh vt cng loi
khc khng i trn b mt bn ngoi.)
Khi ti nhn v c l nhy ln v s hi, hoc v mt l
do no khc, ngi tuyt rt ln, quay lng v lao vt i.
Dng nh l nhy bng mt chn v li du vt
ging nh nhng bc chn ca ngi khng l. Phn ng
ca ti cng l chy, theo hng ngc li! Sau ny, khi
ngh v lc , ti i n kt lun l ti phi ph v k
lc chy nc rt ca Ty Tng cao nm ngn mt.
V sau chng ti nhn thy mt vi ngi tuyt xa.
Chng vi v trn khi tm nhn ca chng ti, v chng
ti chc chn khng khiu khch chng. i c
Mingyar ni vi chng ti rng nhng ngi tuyt ny
l s thoi ging ca loi ngi, khi i theo nhng con
ng khc nhau trong qu trnh tin ha v h ch c th
sng nhng ni ho lnh nht. Chng ti nghe kh
thng xuyn nhng cu chuyn v loi ngi tuyt ri
b vng cao nguyn v xut hin ni ranh gii gn khu vc
sinh sng. C nhng cu chuyn v nhng ngi ph n i
mt mnh b nhng ngi tuyt nam bt i. C th l
cch duy nht m h c th duy tr ging ni. Chc chn c
mt vi n tu khng nh iu ny vi chng ti khi m sau
ny h ni vi chng ti rng mt trong s b trn ca h
b mt con ngi tuyt nam bt i trong m. Tuy
nhin, ti khng c thm quyn vit v nhng iu nh
Trang 276
vy. Ti ch c th ni rng ti nhn thy ngi tuyt

ln v ngi tuyt nh. Ti cng nhn thy nhng b
xng ca chng.
Mt vi ngi t ra nghi ng tnh xc thc nhng cng
b lin quan n ngi tuyt ca ti. Ngi ta r rng
vit nhiu cun sch v nhng phng on ca h, nhng
khng mt ai trong s nhng tc gi nhn thy ngi
tuyt, nh h tha nhn. Mt vi nm trc y Marconi
b ci nho khi ng ni rng ng s gi i mt thng
ip qua i pht thanh sang bn kia i Ty Dng. Cc
bc s phng Ty long trng khn nh rng con ngi di
chuyn khng qu tm mi cy s mt gi hoc h s
cht khi i qua cc lung khng kh. C cu chuyn v con
c c cho l ha thch sng. By gi cc nh khoa hc
nhn thy chng, thu gi chng, m x chng. V nu nh
ngi phng Ty cng theo cch ca mnh, nhng ngi
tuyt c xa khn kh ca chng ti s b bt, b m x v
c gi gn v mt tinh thn. Chng ti tin rng nhng
ngi tuyt c a n vng cao nguyn v ni no ,
ngoi tr rt him ngi i lang thang, h tuyt chng.
Ln gp g u tin gy nn ni s hi. Ln th hai y
lng trc n i vi sinh vt ny ca thi i qua m h
l nhng ngi bt hnh ang b dit chng v s cng
thng ca li sng hin i.
Ti sn sng, khi nhng ngi Cng sn b ui ra khi
t nc Ty Tng, h tng mt on thm him gm
nhng ngi hoi nghi v ch cho h thy nhng ngi
tuyt trn cao nguyn. Tht ng gi khi nhn thy b
mt ca nhng thng nhn ln ny khi h ng u vi
nhng iu ngoi nhng kinh nghim thng mi ca h.
H c th s dng bnh th xy v thu nhng ngi
Trang 277
khun vc, ti s s dng o chong c ca nh s. My

quay phim c th s chng minh s tht. Ty Tng thi
gian chng ti cha c thit b chp nh.
Huyn thoi c xa ca chng ti k li rng hng th k
trc y Ty Tng c nhng b bin tri di. iu chc
chn l ha thch ca cc loi c v sinh vt bin c
tm thy khi mt t b xo trn. Ngi Trung Quc cng
c nim tin tng t. Bi v ca vua i V, m trc y
t trn nh Kou-lou ca dy Heng tnh H Bc, c ghi
nhn rng vua i V ngh li trn sn ni (vo nm
2278 trc Cng nguyn) sau khi n lc thot khi i
hng thy khi nhn chm ton b t nc Trung
Quc ngoi tr vng t cao nht. nguyn bn b di
chuyn i, ti ngh vy, m c nhng m phng Wuchang Fu, mt ni gn Hn Khu. Mt bn sao na
trong n th Ngc Lm (Yu-lin) gn Shao-hsing Fu ti
Trit Giang (Chekiang). Theo nim tin ca chng ti, Ty
Tng l tng l mt vng t thp, gip vi bin, v v
nhng l do vt qu s hiu bit ca chng ti, tri t
c nhng chn ng ng s m t nhiu vng t b
chm di nc, v nhng vng khc ni ln cao thnh ni.
Cao nguyn Chang Tang c rt nhiu ha thch, v bng
chng cho thy rng tt c vng ny u tng l b bin.
Nhng v c khng l, mu sc sng ng, bt bin ha
k l, v nhng rng san h rt ph bin. Vng cng vy,
c th nht c nhng cc vng y d dng nh nht
nhng vin si. Nc chy ra t su trong lng t c nhit
mi mc, t nhit si ti ng bng. l vng
t ca nhng tng phn k diu. Ni y c khng kh
nng m m chng ti cha bao gi bit n. i xa vi
mt, ngay pha bn kia ca mn sng m l ci rt but
Trang 278
n mc c th hy hoi s sng v lm cho c th gin

tan nh thy tinh. C nhng tho mc thuc loi him nht
mc y, v ch v chng m chng ti thc hin
chuyn i ny. y cng c nhiu loi tri cy, c nhng
loi m chng ti cha bao gi nhn thy. Chng ti
nm chng v rt thch, chng ti n n no n ... mt hnh
pht nng n. Trong m v c ngy hm sau, chng ti
bn rn thu hi cc loi tho mc. D dy chng ti khng
quen vi thc n ny v sau chng ti b li nhng
tri cy ny.
Chng ti khun ti a cc loi tho mc, v tr li con
ng c ngang qua ln sng m. Ci lnh tht khng
khip. C l tt c chng ti u cm thy thch quay tr
li v sng trong thung lng tuyt vi kia. Mt v lt ma
khng th i mt vi ci rt but mt ln na. Mt vi gi
sau khi vt qua mn sng m ng suy sp, v mc d
chng ti cm tri v ht sc n lc gip, ng vn
khng gng li c v ln thin ng trong m.
Chng ti lm cch tt nht gip ng, c m
chng ti c gng lm m ng bng cch nm st bn
ng, nhng ci rt but ca vng ni kh cn qu khc
nghit. ng ng, v khng dy na. Nhng ng mang,
chng ti chia nhau mang v, mc du trc chng ti
cn nhc mang mc ti a ca mnh. Tr v qua vng
ni lp lnh bng gi chng ti ln tng bc au n. Sc
mnh ca chng ti dng nh b suy sp bi s m p
thoi mi ca thung lng n khut, v by gi chng ti
khng cn lng thc. Trong hai ngy cui cng ca
hnh trnh tr v ch nhng con la chng ti khng n mt
cht g c, chng ti khng cn g ht, thm ch c tr
ung cng khng cn.
Trang 279
Khi ch cn vi cy s, mt ngi trong on b ng v

khng dy c na. Rt, i kht, v s gian kh cp
i mt ngi na ca chng ti. V ri vn cn mt ngi
na ra i. Chng ti n ni cm tri tm bn nh s
ang i chng ti. Bn nh s lao vo gip chng
ti vt qua nhng cy s cui cng ca giai on ny. Ch
bn ngi, nh s th nm mo him ra ngoi cn gi
mnh v b cun i khi g ri xung vc su pha
di. Bng cch nm p mt xung, v chn c gi cht
nn ti khng b trt i, ti nhn thy ng nm di su
hng trm mt, mu nhum o chong.
Trong ba ngy tip theo, chng ti ngh ngi c gng ly
li sc. Khng ch c mt mi v kit sc khin chng
ti khng th i, m cn v gi rt trong khe , lm ln
nhng tng , la nhng m bi ct da tht vo trong
hang ca chng ti. B mt nhng con sui nh b thi bay
thnh nhng tia nc sc mnh. Sut m gi lc tru ln
xung quanh nh l qu ang mun x nt chng ti. T
mt ni no ngay gn, t rung chuyn ang x
ti m . Li cn na, mt tng khng l t trn dy ni
cao khng chu ni cn gi v nc chy xit gy ra
l t. Sng sm ngy th hai, trc khi tia sng ban ngy
ti c thung lng bn di, trong khi chng ti vn cn
trong nh sng pht quang ngay trc lc bnh minh ca
nhng ngn ni, mt tng ln t trn nh ri xung
chng ti. Chng ti nghe ting n ang n v c tm tm
vo vi nhau, c gng thu mnh nh nht c th. N ri
xung nh th nhng con qu ang li xe lao vo chng ti
t trn bu tri. N gm rng ln bn di, km theo
l cn ma ca nhng tng . Ting va chm v rung ln
kinh hong khi n p vo mnh t pha trc chng ti.
Trang 280
Ra rung v lc d di, v mt on di khong bn mt

ri ra v v tan tnh. Gn nh ngay sau , t bn di
vng n ting vang v rung chuyn ca nhng mnh
ri. Vy l ngi bn ca chng ti c chn ct.
Thi tit dng nh tr nn t hn. Chng ti quyt nh
s ln ng vo sm ngy hm sau trc khi chng ti b
ngn chn hon ton. Thit b ca chng ti, c th gi nh
vy, c sa sang cn thn. Nhng si dy thng
c th nghim, v nhng con la c kim tra tng
vt lot hay vt ct. Vo lc bnh minh ngy hm sau, thi
tit c v du i mt cht. Chng ti ri i vi cm gic vui
thch khi ngh v vic tr v nh. Lc ny chng ti l mt
i mi mt ngi thay v mi lm ngi rt phn khi
ngy ln ng. Ngy qua ngy, chng ti l bc, chn
au v mt mi, nhng con la ca chng ti ch nhng bao
ti y tho mc. Chng ti i chm, thi gian chng c
ngha g vi chng ti c. Chng ti di chuyn mt cch
kh khn nng nhc trong tnh trng m m v kit sc.
Thi gian ny chng ti ch c mt na khu phn n, v
thng xuyn i.
Cui cng chng ti li nhn thy ci h mt ln na, v
chng ti v cng sung sng khi nhn thy mt on dn
chn b gn . Cc thng nhn cho n chng ti, thc
gic chng ti n v ung tr, v lm mi cch c th
gim bt tnh trng kit sc ca chng ti. Chng ti b
rch nt v bm dp. o chong ca chng ti rch ri,
v chn chng ti b chy mu nhng vt rp ln b
v. Nhng chng ti n cao nguyn Chang Tang v tr
v! S ph ti hai ln n , c l thy ti l ngi duy
nht trn th gii thc hin hai chuyn i nh vy.
Cc thng nhn chm sc chng ti rt tn tnh. Ngi
Trang 281
vng quanh bn ng la t bng phn b yak trong m

ti, h lc u ngc nhin khi chng ti k v hnh trnh
ca mnh. Chng ti thch nhng cu chuyn ca h v cc
chuyn i n n , v v nhng cuc gp g vi cc
thng nhn khc n t Hindu Kush. Chng ti rt tic
khi phi chia tay vi nhng ngi n ng ny v mong l
h s i cng ng vi chng ti. Nhng h va mi xut
pht t Lhasa, trong khi chng ti ang tr v . V th,
vo bui sng, chng ti quyn luyn chia tay nhau vi li
chc tt lnh.
Nhiu nh s khng tr chuyn vi cc thng nhn,
nhng i c Mingyar dy rng tt c mi ngi u
bnh ng: chng tc, mu da, hay tn ngng u khng
c ngha. Ch c mc ch v hnh ng mi l ng k
m thi.
By gi sc khe ca chng ti kh hn, chng ti tip
tc i v nh. Vng qu tr nn xanh ti hn, mu m
hn, v cui cng chng ti nhn thy mi vng lp lnh
ca cung in Potala v tu vin Chakpori thn thit ca
chng ti, ch cao hn Peak mt cht. La l ging vt khn
ngoan, chng vi v i n nh ca chng lng Sho, v
chng ko mnh n ni chng ti rt kh khn gi
chng li. Ngi ta c th ngh rng chng n Chang
Tang ch khng phi chng ti!
Chng ti vui mng i trn con ng lt ln ngn
Thit Sn. Nim vui c tr v t Chambala, nh cch
chng ti gi min bc bng gi.
By gi bt u vng tip n chng ti, nhng trc tin
chng ti nhn thy ng Thi Tu. Ngi phn ng si ni.
Cc v lm c nhng iu m ti mun lm, nhn
Trang 282
thy nhng g m ti tha thit mong mun c xem.

y ti c mi quyn lc, nhng ti l mt t nhn gia
nhng ngi ca ti. Cng c nhiu quyn lc, cng t t
do: cp bc cng cao, cng c nhiu gia n. V ti sn sng
t b tt c c nhn thy nhng g m cc v thy.
i c Mingyar, vi vai tr trng on thm him,
c trao khn danh d, vi ba nt tht mu . V ti l
ngi tr tui nht trong on nn ti c vinh danh
tng t. Ti cng bit r rng mt phn thng ti hai
u bao gm mi th gia!
Trong nhiu tun sau , chng ti i n cc tu vin khc,
ging gii, phn phi cc loi tho dc c bit, v
cho ti c c hi c ngm nhn cc qun khc. Ln u
tin chng ti c n thm Tam nh vin, Drepung,
Sera, v Ganden. T chng ti i xa hn, ti Dorjethag,
v ti Samye, c hai ni ny u bn b sng Tsangpo,
cch xa hn su chc cy s. Chng ti cng n thm tu
vin Samden, nm gia cc h Du-me v Yamdok, cao hn
bn nghn mt so vi mc nc bin. cng l mt s
tr gip theo hnh trnh trn sng Kyi Chu ca ring
chng ti. i vi chng ti n thc s c t tn rt
ngha, dng sng Hnh phc.
Vic hc ca ti vn c duy tr lin tc, trong khi ci
nga, trn ng, khi dng, v c khi ti ngh ngi. Lc
ny, thi gian cho k thi ln cp Lt ma n gn, v v
th chng ti tr li Chakpori mt ln na ti khng b
phn tm.
Trang 283
CHNG XVI: TN PHONG LT-MA

Chnh trong thi k ny ti c th hun ro rit v
phng php xut thn i vo cnh gii v hnh. Nhiu
ngi khng tin rng s xut thn nh th c th thc hin
c, nhng tht ra th tt c mi ngi u c tri qua
hin tng xut thn i vo cnh gii v hnh trong gic
ng. C iu khc l nhng ngi bnh thng tuy c xut
thn trong gic ng m khng h hay bit, cn cc hnh gi
c tu tp th c th ch ng xut thn mt cch ty .
Nhng phng php tu tp ny l hon ton xa l phng
Ty, v th m ngi ta thng hiu bit rt t v ngha
tht s ca nhng gic mng. Mc d vy, hu ht cc nn
vn minh c khp ni trn th gii u bit hin tng
xut thn. Ngay ti Anh quc, ngi ta cng truyn tng v
nhng b ph thy tng ni ting vi nhiu quyn nng
k b, trong c kh nng xut thn. Ti c dy lm
iu , v th mi ngi u c th lm c.
Ti cng c hc mt mn hc b truyn khc l mn
thn giao cch cm. Nhiu ngi trc y hon ton
khng tin vo kh nng ny ca con ngi, nhng tht
ng mng l ngy nay ngi ta bt u hiu bit v
nhn nhn ng hn v khoa hc ny.
Chng ti cng thc hnh c khoa thi min. Chnh ti
thc hin nhiu cuc gii phu quan trng cho nhng bnh
nhn c a vo trng thi thi min, nh trong trng
hp ct b mt chn chng hn. Bnh nhn khng cm
thy g au n g c v khi thc tnh th th trng ca h
Trang 284
cn kh quan hn so vi vic s dng thuc m theo

phng php c in. Hnh nh bn Anh quc hin nay
ngi ta bt u p dng khoa thi min trong mt vi
trng hp gii phu.
Tng hnh l ngh thut huyn b khc na. Tht tt l
him ngi c th tng hnh. Nguyn tc th d: thc hnh
rt kh. Hy ngh xem iu g thu ht bn. Ting n
chng? Chuyn ng chp nhong hay mu sc lp lnh?
Nhng ting n v hnh ng chp nhong thu ht ngi
ta, lm cho h ch ti chng. Mt ngi bt ng khng
d b nhn thy, cng nh vy vi nhng ngi khng phi
l mt dng hay mt loi ngi quen thuc. Chng hng
nh ngi a th, thng th ngi ta s ni rng khng
c ai y c, chng c ai ht, nhng th ca h vn
c mang n. Bng cch no vy, do mt ngi v hnh
chng? Hoc ngi l hnh nh quen thuc n ni nh
khng nhn thy hoc khng nhn thy anh ta (mt ngi
cnh st chng hn, gn nh nhng ngi c lng tm ti
li u nhn thy!) t c trng thi v hnh ngi ta
phi tm thi ngng hot ng, v tm dng pht sng
no! Nu nh b no c php hot ng (suy ngh chng
hn), th khi bt k ngi no gn u c th nhn
bit (nhn thy) bng kh nng lin lc bng ngoi cm v
v vy trng thi v hnh s b mt i. Ty Tng c
nhng ngi c th tr nn tng hnh theo mun, h c
kh nng che y c sng no ca h. C l l may mn
khi ch c rt t ngi c kh nng ny.
Khinh thn c th thc hin c, v i khi ch l v bi
tp k thut lin quan. N ch l mt phng php di
chuyn vng v i lanh quanh nhng li cn rt nhiu
n lc tp luyn. Nhng ngi thc s lo luyn dng cch
Trang 285
di chuyn bng th va, m n thc s v cng n gin l

... ch cn c c s ch dn ng n. Ti v c th
(v c kh nng) du hnh bng th va. Ti khng tp c
php tng hnh d rt n lc. Tht l mt n hu nu ti c
th bin mt khi trt lm iu g khng hay ho g cho
lm, nhng ti khng c may mn .
Ti khng c nng khiu v m nhc, nh ni trc y.
Ti ch va m ming ht l lm cho v nhc s ni trn
li nh, qut tho m . Nhng cn gin ny cn cha
thm vo u so vi cn no lon m ti gy ra mt ngy
n. Trong khi tp nh chp cha, mt loi nhc kh m ti
cho l bt c ai cng chi c, nhng khng bit ti vng
v th no li v tnh ti chp ngay vo ci u trc ca
mt nh s ngi gn bn!
Mt cn no ng v phn i m din ra ngay sau .
V th l ngi ta khng ngn ngi m thng thng yu
cu ti hy gii hn nhng sinh hot ca mnh trong lnh
vc thn nhn v y khoa m thi!
Chng ti cng thc hnh rt nhiu v php mn yoga, mt
khoa hc rt quan trng c th chuyn ha con ngi n
mt mc phi thng. Ring ti, ti ngh rng php
mnYoga c l khng dnh cho ngi phng Ty, tr phi
ngi ta a vo rt nhiu s thay i thch hp vi
li sinh hot v tnh cht ca ngi phng Ty.
Php mn ny quen thuc vi ngi Ty Tng t nhiu
th k. H quen tp luyn nhng t th Yoga t thi th
u. V th, c thn th, t chi, gn xng, bp tht ca h
u c tp luyn thun thc. Tri li, ngi Ty
phng khi th bt chc tp nhng t th s gp nhiu
nguy him, nht l nhng ngi ln tui.
Trang 286
Mt ln na, ti mun nhn mnh rng cn c mt ngi

hng dn bn a, ngi c hun luyn k lng v
gii phu hc trnh nhng nguy hi c th xy ra.
Cn php luyn hi th hay kh cng - cng l mt iu
rt nguy him. Tp th theo mt phng php nht nh,
l b quyt ca nhiu hin tng l lng. Nhng, cn lp
li mt ln na rng php luyn kh cng c th c hi, nu
khng ni l nguy him n tnh mng, tr phi hnh gi
c s ch dn ca mt bc danh s c nhiu kinh
nghim.
Nhiu du khch n ving Ty Tng c vit truyn k li
v nhng v Lt-ma c thut phi hnh (khc vi khinh
thn), h c th kim sot trng lng ca thn th h v
chy nhanh ht tc lc trong nhiu gi, vi hai chn rt t
khi chm t.
Thut phi hnh i hi mt cng phu tp luyn lu di,
v ngi phi hnh phi t t mnh trong mt trng thi
bn thi min. Bui chiu l gi tt nht tp luyn v
hnh gi c th nhm hng sao m chy. Mt t phi
bng phng, khng chng ngi khi lm gin on
trng thi tp trung. Hnh gi thng phi chy trong trng
thi nh mt ngi mng du (somnambule).
Hnh gi hnh dung v ch n ca mnh, gi n lin tc
trc con mt th ba ca anh ta, v khng ngng tr tng
thn ch thch hp. Anh ta s chy hng gi, v t n
ch khng mt mi. Phng php ny ch c mt li th
so vi du hnh bng th va. Khi di chuyn bng th va,
hnh gi di chyn trong trng thi tinh thn v v th khng
th di chuyn nhng vt vt cht, chng hn, khng th
mang theo hnh l ca ngi . Arjopa, nh cch ngi ta
Trang 287
gi cc tay ua, c th mang theo hnh l thng thng

ca mnh, nhng ngc li, hnh gi b chm chp v kh
khn v s bt li .
Nh kim sot s h hp bng phng php luyn kh
cng nn cc hnh gi Ty Tng c th ngi mnh trn trn
nhng vng ni non y bng tuyt cao n nm hay
su ngn thc so vi mc nc bin, nhng vn cm thy
nng n ni lm bng tuyt tan r v bn thn h tot m
hi nh tm.
Bn c bao gi th nhc mt vt nng sau khi th ra ht
kh tri trong phi? Bn hy th xem ri s thy rng
khng th lm c. Nhng nu bn ht vo mt hi rt
su v gi li hi th trong phi, bn s c th nhc vt
nng y ln mt cch d dng hn. Trong trng hp bn
cm thy s st hay nng gin, sau khi ht mt hi di
vo phi, bn hy gi li hi th trong mi giy ng h.
K , bn cho khng kh thot ra t t. Nu bn lp li
php th ny t nht l ba ln, tim s p chm hn v bn
cm thy bnh tnh li.
y l nhng iu m bt c ai cng c th th m khng
nguy hi g. Hiu bit v vic kim sot hi th gip ti
chu ng c nhng n tra tn ca ngi Nht v nhiu
n tra tn hn na khi ti l t nhn ca Trung Quc cng
sn. Ngi Nht vo lc ti t nht cn khng t bng
ngi Trung Quc cng sn! Ti bit v h, bit v nhng
iu xu xa nht ca ngi Nht v Trung Quc cng sn.
Ri cng n thi im thch hp ti tham d cuc thi
chnh thc a ti ln chc v Lt-ma. Trc khi d thi ti
phi n nhn lnh n hu ca c t-lai Lt-ma. Mi
nm, c t-lai Lt-ma ban n hu cho tt c cc nh s
Trang 288
Ty Tng. D vy, Ngi vn ban n hu ring cho tng

ngi ch khng phi thc hin chung cho tt c nh c
Gio hong La M. Trong a s trng hp, Ngi ngi trn
ngai, tay cm mt ci cn di nh cn cu, c buc tua vi
mt u, v ci tua y chm ln u ca mt nh s
hay tn hnh hng.
Ngi cng t mt bn tay ln trn ca nhng ngi m
Ngi mun ban cho danh d hoc i vi nhng v chc
sc cao cp. Ban n hu vi c hai bn tay ln trn mt
ngi no l mt c n rt him c, v ngi ban cho
ti ci n hu ln u tin trong i ti. Trong khi y,
Ngi ni nh: Con i, con lm vic rt tt. Con hy
gng lm tt hn na trong k thi ny, chng minh rng
s tin tng m chng ta t ni con l chnh xc.
Ba ngy trc ngy sinh nht mi su tui, ti d thi cng
vi mi bn th sinh khc. Nhng gian phng thi c nhn
c v nh nh hp hn trc, chc l v ti ln.
Khi ti nm trn sn nh, chn ti p vo tng, ti c th
a tay qua u, vi cnh tay co li l chm c
vo bc tng i din. Cn phng hnh vung, ti c th
vi tay qua u l chm c vo cnh trn ca bc tng
pha trc. Bc tng pha sau cao gp i chiu cao ca
ti. Cn phng khng c mi, v vy t nht th chng ti c
d gi khng kh! Mt ln na chng ti b lc sot trc
khi vo, v tt c chng ti c php mang theo bt g,
trng ht, v dng vit ca mnh vo phng thi. Cc
gim th hi lng dn chng ti n phng thi ring ca
tng ngi, v sau khi chng ti bc vo phng, cnh ca
phng c ng li v cht bng mt thanh ngang bn
ngoi. Sau v S trng v ngi Trng Gim th n v
gn du nim phong to khng th m ca ra c. Mt
Trang 289
ci ly sp khong hn nm mi phn vung ch c th

m c t bn ngoi.
Mi bui sng, ban gim kho a cho chng ti thi
lm trong ngy. Cc bi lm s c thu nhn vo bui
chiu.
Chng ti ch c n mn tsampa mi ngy mt ln, cn
tr pha b th ung t do ty thch. Nhng v chng ti
khng c php ra khi phng thi vi bt c l do g, nn
chng ti cng khng ung qu nhiu!
Ti phi li tt c mi ngy trong phng thi. Cuc thi
bt u vi nhng bi v v mn tho dc, gii phu hc
m ti nm vng cc ch , v mn thn hc. Nhng
bi thi ny chim ton b thi gian trong ngy ca ti, t
lc bnh minh n khi nh sng cui cng va tt, trong
nm ngy dng nh l v tn.
Qua ngy th su, mt trong nhng th sinh b mt cn
khng hong thn kinh. iu lm cho chng ti xc
ng rt nhiu. T mt phng thi c nhn cnh phng ti
bng pht ra nhng ting ht ln v r ln rn ngi. Ti
nghe c ting chn ngi dn dp, nhng ging ni, v
ting m ca. C ting ni m du, v v, an i ca mt
ngi; k l nhng ting khc thn thc ni tip theo
nhng ting ku r. Th l, cuc thi chm dt i vi th
sinh y.
i vi ti, phn th nh ca cuc thi mi bt u. Ngi
ta em thi ngy n cho ti tr mt mt gi. Hm y
l bi lm v mn Siu hnh hc Yoga. Tt c c chn php
mn Yoga. V ti phi c chm im u trong tt c cc
mn!
Trang 290
Ngi Ty phng thng ch bit mt cch nng cn v

nm php mn Yoga: Php mn Hatha Yoga tu luyn
xc thn, hay phng tin biu l nh cch gi ca
chng ti; Kundalini Yoga luyn cc nng khiu thn
thng nh thn nhn, thn nh v..v... Laya Yoga luyn
tinh thn v tr nh, mt phn tu luyn php mn ny l
nh vnh vin iu va c hoc nghe thy; Rja Yoga
chun b cho con ngi t ti tm thc siu vit v s
minh trit. Samadhi Yoga a n trng thi gic ng ti
thng, nh hnh gi thu trit c ngha v bn
cht tht s ca vn hu v k hoch xa hn c s sng
trn Tri t.
Chnh s thc hnh mn Samadhi Yoga gip cho hnh gi
c kh nng t ti chn l ti thng; v chnh nh php
mn ny m con ngi c th thot ra khi vng lun hi
sinh t. i vi nhng hnh gi cha t n s gii thot
hon ton, php mn ny cng gip cho h c kh nng ti
sinh ty th gian vi mt mc ch nht nh, chng
hn nh gip phng s nhn loi v tip tc tin
trnh tu tp t n s gic ng ti thng.
Cc php mn yoga khc khng th tho lun c trong
cun sch thuc loi ny, v chc chn kh nng ting Anh
ca ti khng xng vi ti cao qu nh vy.
Trong nm ngy cn li, ti rt bn rn vi nhng bi thi
cui cng, nh con g p trng trong . Nhng du cho
nhng cuc thi ko di n mi ngy, ri cng phi c lc
chm dt. V bui chiu ngy th mi, khi v Lt-ma ph
trch n nhn bi lm, ng c chng ti tip n vi
nhng n ci sung sng, thoi mi. Ln u tin, ngi
ta dn cho chng ti n rau cng vi tsampa l mn n cn
bn ca chng ti trong sut mi ngy qua.
Trang 291
m y, ti ng mt gic say sa ngon lnh. Ti khng

nghi ng g kt qu cuc thi, nhng ch e ngi v kt qu
xp hng; v ti c k vng l phi c tn trong s
nhng ngi u. Vo bui sng, du nim phong c
ph v, cc thanh cht ca c tho b, v chng ti phi
lm sch phng thi ca mnh trc khi ra khi .
Thi vit xong, chng ti c ngh ngi trn mt tun l
ly li sc sau th thch ln lao. K l trn hai ngy thi
v mn quyn thut, v ngh. Ngoi ra cc cuc u v,
cn c mn im huyt l mn b truyn lm cho ngi
ta tr nn bt ng, khng cn cm gic.
Hai ngy tip l dnh cho phn st hch v nhng im yu
km trong cc bi thi vit. Mi th sinh u b hch hi,
cht vn trong sut hai ngy lin.
Ri sau mt tun l ngh ngi v ch i, cui cng kt
qu cuc thi cng c cng b. Ti vui mng v hn, mt
s vui mng m ti khng ngn ngi biu l ra ngoi mt
cch m , khi c bit l ti th khoa.
Kt qu ny lm ti sung sng v hai l do. Trc ht,
trong suy ngh ca ti lc th n chng minh rng i
c Mingyar l v o s ti gii hn so vi tt c cc v
khc, v k l c t-lai Lt-ma s hi lng v c hai
thy tr chng ti.
Vi ngy sau, ti ang lm vic trong phng ca s ph ti
th cnh ca thnh lnh m toang v mt s gi m hi nh
nhi, bi bm y mnh, hi h bc vo va th li th
dc va ni: Bch ngi Lt-ma Y s Lobsang, c thng
ip ca c t-lai Lt-ma.
ng ta ly trong o ra v a cho ti mt bc th bc trong
Trang 292
mt khn qung la theo nghi l thng thng. K , ng

ta quay gt lui ra.
Ti t bc th xung bn, nhng cha m ra vi. Th y
gi cho ti, nhng n ni g trong ? Ch th bo ti hc
thm cc mn hc thut khc na chng? Hoc lm vic
nhiu hn na chng? N trng rt to v rt trnh trng.
Trong mt lc lu ti khng m th, ti khng th bit c
g trong , v th cng chng trch c l khng lm
g . Nhng suy ngh u tin ca ti l nh vy.
S ph ti mm ci v s bn khon do d ca ti; ti bn
cm a cho ngi c bc th v ci khn qung. S ph
m phong b v ly ra hai mnh giy xp. Ngi m ra v
c, chm ri nh mun tru chc ti. Cui cng, khi ti
bn chn khng chu c na, lc Ngi mi
ni: Hay lm, con c th th c ri. Chng ta phi n
in Potala ngay by gi, khng tr mt pht. Ta cng
c mi.
S ph g mt ting cng; mt ngi phc v xut hin.
S ph bn ra lnh cho ng ta lp tc thng yn hai con
nga bch.
Sau khi thay o v chn hai ci khn qung p nht,
chng ti n bo cho v S trng bit rng c t-lai
Lt-ma cho gi chng ti n in Potala. S trng
hi: Qu v i n in Potala ngay by gi sao? L tht,
mi ngy hm qua y, c t-lai Lt-ma hy cn vn
Ngc Uyn. Nhng nu qu v c th mi th... chc hn
y l mt vic rt h trng.
Nhng nh s gi nga i chng ti ngoi sn vi hai con
nga trng. Chng ti ln yn v cho nga i xung di
chn i. Trong chc lt chng ti n in Potala.
Trang 293
Tht ra t ch tu vin ca chng ti n in khng xa, l

ra ti khng cn phi nhc sc ngi vng trn yn nga vi
mt qung ng ngn nh th! Nhng iu tin li duy
nht l chng ti c th ci nga i ln ci cu thang ln
a chng ti n tn ni, gn nc in Potala.
Khi chng ti va t chn xung t, nhng ngi phc
v i y t trc, bn bc n ly cng nga
dt i, v chng ti c a thng vo t tht ca c
t-lai Lt-ma.
Ti bc vo mt mnh, qu xung t ci khn qung di
chn Ngi ri ci u nh l nh thng l. Ngi
ni: Con hy ngi i, Lobsang. Ta rt hi lng v con v
i c Mingyar. Nh cng kh dy d ca s ph con m
con mi c c thnh cng trong k thi va ri. Chnh ta
ch thn xem cc bi v ca con.
Nghe Ngi ni, ti cm thy mt cn rng mnh chy dc
theo ty xng sng. Tnh hi hc ca ti c i khi t
si ch; l mt trong nhng im yu km ca ti, theo
nh ngi ta thng ni. S hi hc y biu l trong
k thi va qua v trong khi gii p cc thi, ti vit
nhiu cu hi c v xc phm! c t-lai Lt-ma chc
hn c c t tng ca ti v Ngi bt ci v
ni: Phi , tnh hi hc ca con biu l khng ng
lc, nhng... Ngi ngng li trong mt cn im lng ko
di, trong khi ti hi hp ch i mt s chng lnh. ...
nhng tt c nhng cu gii p ca con u lm cho ta rt
thch th.
Ti tip chuyn sut hai gi ng h vi c t-lai Ltma. K Ngi cho gi s ph ti vo dn d v cch
sp xp vic hc ca ti trong thi gian ti. Ti phi chu
Trang 294
mt cuc th thch v s cht gi, ving nhiu tu vin khc

v thc tp mn c th hc vi bn m cng m x xc
ngi cht. Nhng ngi ny thuc v mt giai cp h tin,
v cng vic ca h c phn c bit n ni c t-lai
Lt-ma c cch cho php ti lm vic chung vi h m
vn gi nguyn chc v Lt-ma ca ti. Ngi ra lnh cho
nhng m cng: Hy dnh cho v Lt-ma Lobsang mi s
gip v tr lc cn thit; tit l cho v Lt-ma nhng b
mt trong cc c th cho ngi c th bit c nhng
nguyn nhn vt cht ca nhng trng hp t vong; v
dnh cho ngi bt c t thi no m ngi cn dng n
hc hi, khm nghim.
Trc khi ni n cch chn ct t thi x Ty Tng, thit
tng cng cn ni qua vi chi tit ph thuc v quan nim
ca ngi Ty Tng i vi s cht.
Thi ca ngi Ty Tng v s cht hon ton khc hn
vi ngi Ty phng. H quan nim rng th xc con
ngi ch l mt lp v ci v vt cht bn ngoi bao
bc mt linh hn bt t bn trong. V th, i vi h th
mt t thi cn km gi tr hn mt ming gi rch. Trong
trng hp cht t nhin, ngha l khng phi do tai nn
bt c k t, th din bin s cht theo quan nim ca
ngi Ty Tng l: Th xc mt mi, gi ci, tr nn bt
tin cho linh hn n mc khng th tip tc hc tp c
na. l lc cn phi ri khi th xc vt cht. T t linh
hn rt khi v th hin ra ngoi c th vt cht. Hnh dng
linh hn c nt ngoi chnh xc nh phin bn vt cht, v
c th nhn thy c r rng bng thn nhn. Vo thi
im con ngi cht, si dy ni c th vt cht vi linh
hn (trong Kinh Thnh gi l si ch bc) tan dn v tch
ra, v linh hn tri i. Ci cht sau din ra. Nhng cng
Trang 295
l s sinh ra trong mt cuc i mi, si dy ging nh

si dy rn c ct t em b mi sinh khi u mt
cuc sng c lp. Vo thi im cht, nh linh quang ca
sc sng tt dn trn nh u. nh linh quang ny cng c
th nhn thy c bng thn nhn, v trong Kinh Thnh
c gi l Bt Vng. Khng phi l mt tn C c
ti khng quen thuc vi Kinh Thnh, nhng ti tin rng
c s lin quan ti S rng si ch bc b t, v Bt Vng
b v ra.
Ngi Ty Tng tin rng phi sau mt thi gian ba ngy
th xc mi tht s cht hn, ngha l mi hot ng ca c
th mi hon ton chm dt, v thn thc, linh hn, hay l
chn nhn c hon ton gii thot khi lp v xc tht
vt cht. Lt-ma gio (Lamaisme) ca x Ty Tng cho
rng c th phch c to thnh trong sut cuc i ca
th xc. Th phch ny c th tr thnh ma. C l mi
ngi u nhn vo mt nh sng mnh, v khi quay i
hnh nh thy nh sng vn cn. Chng ti cho rng s
sng l in, l trng sinh lc, v th phch cn li sau
khi cht tng t nh nh sng m ngi ta nhn thy sau
khi nhn vo mt ngun sng mnh m, hay theo thut ng
v in, n ging nh t trng mnh cn li. Nu c th
c l do mnh m nn n s sng, th sau th phch
mnh m c th s to thnh mt bng ma v thng lui ti
nhng ni quen thuc. Mt ngi keo kit c th c lng
quyn luyn tin bc n ni tp trung tt c kht vng vo
chng. Khi cht c l ngh cui cng ca ng ta l lo s
v s phn ca nhng ng tin ca mnh, v th ti thi
im ng ta cht, ng ta gia tng thm sc mnh cho th
phch ca mnh. Ngi may mn c nhn s tin ny c
th s cm thy mt c g kh chu trong thi gian ngn
Trang 296
vo bui m. ng ta c th cm thy rng ng gi xu

tnh li bm theo tin ca mnh y. Vng, ng ta ni
ng, con ma ca ng gi xu tnh c l ang rt gn m
tay (linh hn) ca ng ta khng th m cht ly tin ca
mnh.
Con ngi c ba th cn bn: Th xc th cu to bng
xng tht, nh thn thc c th da vo hnh thnh
mt kip sng; th dc vng c cu to bng nhng
thm kht, ham mun, tnh cm, ni chung l nhng dc
vng ca con ngi; v th linh hn, tc l th tm linh,
hay thn thc. H tin rng ngi cht phi tri qua ba giai
on: Th xc s phi tiu dit; th dc vng cng s tan
r v th linh hn hay thn thc i theo con ng a n
cnh gii tm linh. Ngi Hy Lp c cng tin c th phch,
tin vo s Hng dn n ci cht, v tin vo cnh gii tm
linh. Ty Tng chng ti gip ngi ta trc h khi
cht. o s khng cn s gip , nhng ngi dn
bnh thng, hoc cc tu s (trappa), cn phi c hng
dn trong sut chng ng. C th c gi s quan tm
n vn ny.
Mt hm, v Lt-ma ph trch nghi l cu siu cho ngi
cht mi ti n v ni: Nay n lc s huynh cn hc
hi nhng phng php thc t v s gii thot ca linh
hn. Xin mi s huynh i theo ti.
Sau khi i qua nhng hnh lang di v xung nhng cu
thang trn trt, chng ti n ch c x ca cc v y s. Ti
y, trong mt phng bnh, mt v s gi ang nm hp
hi. Mt cn bnh lm cho ng ta yu sc nhiu, sinh
lc ca ng ta gn cn v ti nhn thy mu sc trn ho
quang ng ta phai m. Du sao, ng ta cng phi gng
sng cho n khi khng cn cht sinh lc no. V LtEmilgroup.net@gmail.com
Trang 297
ma i cng vi ti nh nhng nm ly hai bn tay ng ta v

ni: S ng gn c gii thot khi nhng dy v ca
th xc. S ng hy ch nghe nhng li ti ni y, c
th c nh bc siu thng. Chn s ng lnh. Cuc
i s ng tin gn n ch kt thc. Cu cho linh hn
s ng c bnh an, v s ng khng c g phi s st.
Sinh lc rt ra khi hai chn s ng, v i mt s ng
m. Thn hnh s ng lnh, s sng rt lui dn v
sp tt hn. S ng hi, cu cho linh hn s ng c bnh
an, v s gii thot ra khi cuc i th tc bc qua ci
tinh thn vn khng c g ng s. Nhng bng ti ca ci
u minh v tn ln vn trc mt s ng v hi th ca
s ng tt nghn trong cung hng. Nay n lc m
thn thc s ng s c t do trong cnh gii tm linh.
Cu cho s ng c bnh an. Thi im gii thot ca s
ng n...
V Lt-ma va ni lun ming, va ly bn tay vut nh
sau gy ca ngi hp hi, t hai vai ln n nh u, theo
mt phng php c chng nghim l c th gip
a linh hn ra khi xc mt cch m i nh nhng, khng
au n.
Tt c nhng cm by trn ng i qua cnh gii tm linh
c ni cho ngi cht bit trc, cng vi phng cch
trnh nhng cm by . L trnh c vch sn mt
cch chnh xc, do cc v Lt-ma tng thc hnh php tu
luyn xut thn ngay khi ang sng. Cc v y c th dng
thn giao cch cm tip tc giao tip v hng dn thn
thc ngi cht.
V Lt-ma ni tip: S ng khng cn nhn thy g na, v
hi th ca s ng ngng hn. Ton thn s ng lnh
v nhng ting ng n o ca th gian khng cn vng
Trang 298
vo tai s ng c na. S ng hy bnh an, v ci cht

nay n vi s ng. S ng hy noi theo con ng m
chng ti vch sn, v s ng s tm thy s yn tnh
phc lc cnh gii bn kia.
V Lt-ma vn tip tc vut nh ci gy v hai vai ngi
cht. Vng ho quang ca ng lo tr nn m dn, v sau
cng th bin mt dng. Khi , theo mt nghi l c truyn
t mun i, v Lt-ma tht ra mt ting ku ngn v to
cho linh hn cn ang bm vu ly th xc c th c gii
thot hon ton. pha trn ci xc thn bt ng, ngun
sinh lc tp trung li thnh mt khi ging nh mt m
my khi vn v vi mun nghn vng xoy, trc khi
tng hnh ging nh ci th xc m n vn c kt ni
bi si ch bc. Si dy mng dn, v ging nh mt em b
c sinh ra khi si dy rn b ct t, v s gi sinh vo
cuc i tip sau. Si dy mng manh dn, ging nh si
ch mnh dn, ri tch ri ra.
Vo lc cui cng, m my sinh lc tr nn mng manh
v t t bin mt, nh mt m my lt nh trn khng
gian, hay mt m khi hng tn mc trong n th.
V Lt-ma vn tip tc nhng ch dn cho thn thc ngi
cht bng thn giao cch cm v du dt thn thc trong
giai on u tin ca cuc phiu lu sang cnh gii v
hnh. S ng cht ri. y khng cn g cho s ng
na c. Nhng si dy tri buc ca xc tht b ct t.
S ng hin ang trong cnh gii tm linh. S ng hy
tip tc i theo con ng ca mnh, cn chng ti s li
trn gian. S ng hy noi theo con ng vch. Hy t
gi ci th gian mng o ny v bc vo cnh gii tinh
thn. S ng cht. Hy tip tc tin bc trn con
ng vch sn.
Trang 299
Khi hng trm bc ln thnh nhng vng trn; mi

hng thm ngt em li s thanh thn cho bu khng kh
phin mun. T ng xa vng li ting trng nghe vng
vng. T trn nc tu vin rt cao, ting kn trm hng pht
ra mt m thanh vang di khp bn phng. Theo cc hnh
lang, tt c nhng ting ng n o ca cuc sng hng
ngy vang di n tai chng ti, chen ln vi ting giy
ng ca cc nh s v ting ku ca nhng con b yak.
Gian phng nh ca chng ti lc y nh m chm trong
im lng. Mt ci im lng ca nh m. Trong ci bi cnh
im lng , nhng ch dn bng thn giao cch cm ca v
Lt-ma l nhng ting thn thc pht qua ci yn tnh ca
gian phng, cng nh ngn gi nh thong qua mt h yn
lng.
S cht! Li c thm mt ng lo va tip bc trong ci
chu k bt tn ca vng lun hi sinh t! C l sau khi
tri qua nhng bi hc kinh nghim ca mt kip ngi,
ng tin c phn no trn con ng tm linh, nhng
vn cn phi tip tc vi nhng cng phu tu tp trng k
bt tn cho n khi t ti qu v Pht.
Chng ti t t thi ngi theo t th hoa sen v cho gi
nhng m cng cng vi cc v Lt-ma khc tip tc s
hng dn bng thn giao cch cm cho thn thc ngi
cht. Cng vic ny ko di sut ba ngy ba m. Trong
thi gian , nhng v Lt-ma thay phin nhau tc trc bn
cnh xc cht.
Sng ngy th t, mt m cng n ly xc. Nhng m
cng l mt giai cp sng trong khu bit lp ng t cc
ng Ling-khor v Dechhen Dzong. Khi ng ta n ni,
cc v Lt-ma ngng vic dn dt thn thc ngi cht v
ng ta nhn lnh t thi.
Trang 300
ng ta bc t thi trong mt ci bao vi trng, nh nhng

a ci bc ln vai ri bc ra. Mt con b yak i sn
ngoi. Khng cht do d, ng ta buc ci bc ln lng
con b yak ri cho n i n khu ngha a.
Ti y, nhng m cng khc ang ch sn. Gi l ngha
a nhng tht ra ch l mt khonh t trng gia
nhng ni i bao bc chung quanh, trn c sn mt
phin rng v bng phng, kh ln c th t nm
trn bt c xc cht no, d to ln n u. C nhng
cy cc c cm trong bn ci l o bn gc. Mt
phin khc c c nhng l su n phn na b dy
ca n.
Khi t thi c t ln phin u tin, ngi ta tho b
ci bc vi, buc hai bn chn v hai bn tay vo bn cy
cc. Sau , vin m cng trng mi m t thi ra bng
mt con dao ln. ng ta x nhng ng di trn t thi
c th lt da ra tng ming. K , ng ta cht t tay chn
v ct thnh tng mnh. Sau cng, ci u c cht la
khi xc v ch i ra.
Khi va nhn thy ngi m cng khing t thi n ni,
nhng con kn kn bn h cnh bay thp xung v u trn
nhng tng ln, ch i mt cch kin nhn nh nhng
khn gi ca mt sn khu l thin. Loi kn kn ny cng
c trt t v k lut rt nghim nht. Nu mt con no
phm thng dm n gn t thi trc con cha by
th lp tc s b trng tr ch ng.
Trong khi bn kn kn tm ch u th ngi m cng
trng m phanh xc cht. ng ta thc hai bn tay vo
trong lng ngc t thi, mc ly qu tim v a ra cho con
kn kn cha, con ny lin nhy xung t mt cch nng
n v ng nh tin n gn nhn lnh ly phn u tin
Trang 301
ca n. K con th nh xut hin nhn ly l gan ri

lui vo mt gc tng n ring mt mnh. Hai tri thn
v rut cng c chia ra cho nhng con kn kn vo bc
n anh. Nhng ming tht c ct ra tng mnh v
phn pht cho c n. Thnh thong, c mt con n xong
phn n ca mnh, li ng nh bc ti kim thm
mt ming c hoc mt con mt, trong khi mt con khc
va p xung va v cnh kim thm mt ming tht
na.
Trong khonh khc, tt c cc b phn v da tht u tri
vo bng kn kn, ch cn li c nhng xng xu ri rc
trn phin . Ngi m cng, sau khi cht nhng khc
xng thnh tng mnh nh, lin em nht cc mnh vn
y vo nhng ci l khot su trn phin th nh, v
dng ba ln nghin nt thnh mt th bt nhuyn m
loi kn kn rt thch n!
Nhng m cng ny u l nhng tay thin ngh trong vic
cht xc ngi. H rt hi lng vi ngh nghip ca h.
tha mn c t m, h thng xem xt tt c cc b phn
trong t thi xc nh nguyn nhn s cht. Nhng ngi
c nhiu nm kinh nghim c th thc hin vic khm
nghim rt mau chng. L d nhin, khng c g bt buc
h phi ch trng n vn ny, nhng truyn thng ca
ngh nghip lun thc gic h phi tm ra chnh xc
nguyn nhn lm cho thn thc mt ngi phi ri khi
th xc.
Nu mt ngi cht v thuc c hoc v b m st hay do
tai nn, th s kin y s c pht hin nhanh chng. S
khn ngoan kho lo ca h gip ch cho ti rt nhiu
khi ti hc hi vi h. Khng bao lu, ti tr nn rt
thnh tho v ngh thut m x t thi.
Trang 302
Ngi m cng trng ng gn bn ti v ch dn cho ti

nhng im l th: Tha i c Lt-ma, ngi ny cht
v bnh tim. i c hy nhn xem, chng ta s ct ci
mch mu ny... y ri... i c c thy chng cc mu
ng ny ngn chn s lu thng trong huyt qun? Hoc
trong mt trng hp khc: C mt ci g bt thng
ngi n b ny, tha i c Lt-ma. Chc hn l mt
hch tuyn hot ng sai lch. Chng ta hy th ly ra
xem th bit. K , sau mt lc ct ra mt khi tht kh
ln, ng ta ni: y l ci hch tuyn, ta hy ct ra xem.
, phn trung tm ca n rt cng. V s vic c tip din
nh th. Nhng m cng ny ly lm hnh din m ch cho
ti xem tt c nhng iu g m h c th ch c, v h
bit rng ti hc hi vi h theo lnh dy ca c t-lai
Lt-ma.
Nu trong khi ti vng mt, c mt t thi c bit va c
em n, th h dnh ring cho ti. Nh vy, ti c th
khm nghim hng trm xc cht, iu ny gip cho ti
tr nn mt nh phu thut u t v sau ny!
S hun luyn ny cn v cng hu hiu hn l s hc ca
nhng sinh vin y khoa, h phi chia cc t thi vi nhau
Trang 303
trong nhng phng m x ca cc bnh vin. Ti tin chc

rng v mn c th hc, ti hc hi vi cc m cng
nhiu hn l trong trng y khoa c trang b y y c
ti tn m ti theo hc trong nhng nm v sau.
Ty Tng, ngi ta khng th chn xc ngi cht. t
ni cn ci v lp t ph trn qu mng lm cho vic
o huyt rt kh khn. Vic ha tng khng th thc hin
c v nhng l do kinh t, cy g rt him v mun thiu
mt xc cht, ngi ta phi mua ci t bn n ri
chuyn ch sang Ty Tng trn lng nhng con
b yak xuyn qua cc ng ni gp ghnh xa xi. V ,
gi thnh s tr nn t kinh khng. Ngi ta cng khng
th vt xc cht xung sng, v xc cht s lm nhim c
nc sng, gy hi cho ngi sng. Ch cn li cch duy
nht l phng php din t trn, tc l cng hin xc
cht cho loi diu hu v kn kn n tht.
Vic iu tng ny ch khc bit vi s chn ct bn Ty
phng v hai im. Trc ht, ngi Ty phng chn
xc ngi cht bng cch cho loi su b ng ci vai
tr ca loi kn kn Ty Tng. Th hai l khi ngi Ty
phng chn xc, h cng chn lun c mi kh nng truy
ra nguyn nhn ca s cht, thnh th khng ai c th bit
chc rng ci nguyn nhn ghi trn t giy khai t c ng
s tht hay khng? Tri li, nhng m cng Ty Tng lun
xc nh c nguyn nhn tht s ca s cht, v iu ny
khng bao gi lt ra khi tm mt ca h!
Cch chn ct ny l tc l thng thng i vi mi
ngi dn Ty Tng, tr trng hp ca nhng v Ltma cao cp nht, l nhng ng ha thn. Thi hi cc v
ny c p bng hng liu v t trong nhng ci hm
thy tinh trng by trong cc n th, hoc p hng
Trang 304
liu xong ri em pht vng. Cch lm th hai ny rt l

th v ti tham d nhiu ln nh vy. Mt s ngi M
c nhng bn tho ca ti v vn ny v khng tin
rng iu y c th thc hin c. H ni rng iu
vt qu kh nng ca thm ch ngi M c k nng
tinh xo nht!
S tht ngi Ty Tng chng ti khng h bit n k
thut sn xut i qui m, m chng ti ch l nhng ngi
th kho. Chng ti khng c kh nng ch to nhng
ng h eo tay vi gi mt -la mi chic. Nhng chng
ti c th s dng vng p xc cht.
Mt bui chiu, v S trng cho gi ti v ni: Mt
v ha thn sp sa b xc. Ngi ang ti tu vin Sera.
Ta mun con hy n xem cch h p xc nh th no.
Nh vy, mt ln na ti li phi chu ng mt cuc hnh
trnh kh nhc trn lng nga n tn Sera. Khi ti n
tu vin, ngi ta a ti n tn phng ca v s trng
gi. Nhng mu sc trn ho quang ca ng sp tt.
Mt gi sau, ng t gi th gii vt cht bc qua cnh
gii tinh thn. L mt v s trng v c hc vn su rng,
ng khng cn n s gip khi i vo cnh gii tm
linh, cng khng cn phi ch i ba ngy nh thng l.
Thi hi ng ta ch cn t ngi theo t th kit-gi trong
mt m, trong khi cc v Lt-ma chia nhau tc trc bn
cnh.
Qua hm sau, vo lc tng sng, mt cuc diu hnh long
trng i qua thnh tht ca tu vin, vo tn chnh in v i
xung nhng ng hm b mt xuyn qua mt cnh ca t
khi dng n.
Trc mt ti, hai v Lt-ma khing t thi t trn mt ci
Trang 305
cng. T thi vn ngi theo t th hoa sen. Sau lng ti,

cc nh s ht thnh ca vi mt ging trm hng; xen ln
vi m thanh trong vt ca mt ci chung bc. Chng ti
eo nhng mnh vi ym tm vng bn ngoi nhng o
trng mu . Thn hnh chng ti to thnh nhng ci
bng en lung lay v nhy ma trn tng. Nhng bng
en ny c phng i qu c v mo xch i bi nhng
nh n b v nh uc lp le.
Chuyn i xung ng hm ko di rt lu. Sau cng,
cch chng hai chc thc b su di mt t, chng ti
n trc mt cnh ca bng kha cht. Sau khi m
kha, chng ti bc vo mt gian phng lnh nh bng.
Cc nh s t t thi xung t mt cch v cng cn thn
v rt lui, ch cn li ti v ba v Lt-ma.
Hng trm ngn n b c thp ln, ta ra mt nh sng
vng c v xu. T thi c ci qun o ra v tm ra
sch s. T nhng l trng t nhin trn thn th ngi
cht, ngi ta moi ra ht nhng b phn ni tng ri cho tt
c vo trong nhng ci vi v ng cht.
K , bn trong thn mnh c ra sch k lng, cho
tht kh ro v cho y vo trong mt th nha c
bit. Th nha ny s ng c li, nh t thi mi gi
c v t nhin nh khi cn sng. i khi cht nha
tr nn kh v cng li, ngi ta mi nhi pha trong vi
t la, v lun lu gi cho khng mt i dng v t
nhin. Sau khi dng t la nhi vo tht cng, ngi ta li
thm cht nha mt ln na.
K , mt ngoi xc cht c pht mt lp nha cng
loi v cho tht kh. Ri trc khi dn ln t thi nhng
bng la rt nhuyn, ngi ta pht ln mt ngoi cng
Trang 306
mt lp nc thuc c bit sau ny c th g cc bng

la ra mt cch d dng.
Khi t thi nhi cng, ngi ta thm cht nha,
nhng ln ny l mt loi khc, v t thi sn sng bc
qua giai on th hai ca cng vic p xc.
Trong mt ngy v mt m, t thi c yn ti ch
cho hon ton kh ro. Khi ngi ta tr li gian phng th
n cng li. Khi , t thi mi c ch i mt cch
trnh trng xung phng p xc.
Phng p xc ny rt nh, nm pha di phng th nht.
Tht ra th y l mt ci ha l c xy ct theo mt
cch ring cho nhng ngn la v nhit c th lun
chuyn chung quanh cc vch tng, nh lun gi cho
gian phng di mt nhit cao v u khp.
Mt nn ca phng p xc c p ln mt th bt c
bit, lm thnh mt lp rt dy. T thi c t ngi
gia. Pha di, cc nh s chun b vic t la. Ngi ta
nhi vo l mt tp cht gm c mui (mt th mui c
bit ch to ti mt tnh Ty Tng), cc loi dc tho v
khong cht. Khi gian phng c nhi y th tp cht
ni trn t mt t ln n trn, chng ti bc ra ngoi
hnh lang, ca c ng cht li v nim phong bng con
du trin ca tu vin.
Cc nh s c lnh t la. Trong giy lt, ngi ta
nghe ting ci la chy t tch v khi ngn la ln cao,
c ting b si sc. Qu tht, cc ni hi ln c un
bng phn b yak v b ph thi. Sut mt tun l, la
chy d di trong l v nhng lung hi nng trn vo
trong nhng khe vch tng rng rut ca phng p xc.
Trang 307
Cui ngy th by, ngi ta ngng t thm la v ngn

la tn li dn dn. Nhit xung thp lm cho cc vch
tng pht ra ting ku nh rn r. Khi hnh lang
ngui li c th i qua, ngi ta cn phi i thm ba
ngy na trc khi nhit trong phng tr li bnh
thng.
Mi mt ngy sau khi nim phong, gian phng li c
m kha v ca phng li m. Cc nh s thay phin nhau
co sch cht bt kh cng. H co bng tay ch khng
dng kh c khi lm try xc xc p.
Sau hai ngy lin tc lm vic, h g xong nhng tng
mui v tp cht kh gin. Sau cng, gian phng trng
trn, ch cn li ci t thi ngi chnh gia theo t th hoa
sen.
Ngi ta cn thn nng ci xc v a tr ln gian phng
th nht. Ti y n c quan st d dng hn di nh
sng cc ngn n b. Nhng bng la c g ra tng
bng mt, cho n khi ci xc hon ton tr tri. Vic p
xc thnh cng hon ton. T thi vn gi nguyn vn
hnh dng nh trc, ch c mu sc l tr nn sm hn
nhiu. Hnh dng t thi hon ton t nhin nh ngi sng,
dng nh c th tnh dy bt c lc no.
Li mt ln na, t thi c pht thm mt lp nha, v
cc nh s chuyn ngh kim hon mi bt u lm vic.
Tht l mt k thut tinh xo v cng! Ti cha tng thy
ai kho lo nh nhng nh s chuyn ngh kim hon ny.
H c th p mt lp vng ln mt ci xc cht! H lm
vic thn trng v chm ri, pht ln t thi tng lp vng
tinh lc nht v mn mng t nhuyn nht. Cho d l u,
s vng ny cng ng gi c mt gia ti! Nhng i vi
Trang 308
ngi Ty Tng chng ti, n ch c tm mc quan trng

ca mt loi kim kh linh thing, mt th kim kh m tnh
cht bt h hoi tng trng cho phn tm linh ca con
ngi.
Nhng nh s chuyn ngh kim hon lm vic vi mt
ngh thut rt tinh vi, v lu k tng chi tit nh nht.
Khi hon thnh cng vic, h to thnh mt pho tng m
vng vi dng v t nhin nh ngi sng, khng thiu st
d ch l mt np nhn. iu ny li cng cho thy r ti
ngh tinh xo ca h.
Thn hnh nng tru bi s vng p ln c ch n
phng cc ng ha thn v t ngi trn mt chic ngai
bng vng, ging nh nhng xc p c t ti y
t trc. Trong s , c vi xc p c t lc bt u
lch s thn thoi.
Nhng xc p ny ngi sp hng v nh nhng v thm
phn nghim minh, quan st xuyn qua nhng m mt h
m nhng ti li sa a ca thi i hin nay.
Chng ti ch ni chuyn th thm v i nhn gt chn mt
cch rn rn, khng dm quy ry nhng ngi cht ang
ngi . Ti cm thy sc hp dn mnh lit ca mt trong
cc pho tng vng. N gy cho ti mt s m nh l lng.
Ti c cm gic pho tng y va nhn ti va mm ci,
dng nh n bit r tt c.
Bng nhin c ngi s nh vo tay ti lm ti git mnh
gn mun t xu v s hi. Ti quay u nhn li, th ra
l... s ph ti. Ngi ni: y l ci xc p ca con hi
kip trc. Chng ta vn bit rng con s t nhn ra ci xc
ca mnh! S ph dt ti n trc mt v ha thn ngi
bn cnh ci xc p ca ti v ni: Cn y, chnh l...
Trang 309
ta.
Chng ti u xc ng nh nhau, v t t nh bc lui ra
khi phng. Cnh ca li c kha cht v nim phong
cn thn.
Sau , ti thng c dp tr li phng cc v ha thn
nghin cu nhng xc p m vng. i khi ti n ngi
thin nh suy t mt mnh bn cnh cc v ha thn. Mi
v u c mt tiu s c ghi chp cn thn, v ti cng
xem qua cc tiu s mt cch v cng thch th. Chnh
ti gian phng ny m ti c xem tiu s tin kip ca
s ph ti, Lt-ma i c Mingyar, do ti c bit
nhng cng trnh, nhng c hnh v ti nng ca ngi
trong kip trc, nhng danh vng v chc v m ngi
c, v ngi qua i trong trng hp no. Cng ti
y, ti c c tiu s tin kip ca ti. Ti nghin
cu mt cch v cng say m thch th.
C tt c 98 xc p m vng ngi trong gian phng ny,
mt gian phng b mt o trong ni su tn di lng
t, v cnh ca vo cng c n giu rt k v rt b mt.
Ti ang ng trc c mt pho lch s ca x Ty Tng.
t nht ti tin nh vy, v hi ti cha bit rng nhng
thi k s khai nht ca lch s Ty Tng v sau ny mi
c tit l cho ti bit.
Trang 310
CHNG XVII: MT CUC IM O

Sau khi ti chng kin na
chc cuc p xc trong mt s
tu vin khc nhau, ngy n v S
trng tu vin Chakpori cho mi
ti n v ni: Ny o hu
Lobsang, theo lnh dy ca c t-lai Lt-ma, o hu s
c im o vo hng S trng. Nhng th theo
mun ca o hu, o hu s c th tip tc mang danh
hiu Lt-ma thi, nh i c Mingyar vy. Ti ch
chuyn t cho o hu thng ip ca c t-lai Ltma thi.
Nh vy, vi t cch mt v ha thn c mi ngi nhn
nhn, ti m nhim tr li ci danh v c ca ti hi
tin kip, cch y chng su th k. Bnh xe lun hi
xoay vng tr li.
t lu sau , mt v Lt-ma cao nin n thm ti ti
phng ring v cho ti bit rng ti phi tri qua mt cuc
l cht gi. V Lt-ma y ni: Ny con, khi con cha
bc qua bn kia ca t v tr v dng th th con s
khng bao gi bit rng vn khng c s cht. S hc v
cc cnh gii v hnh a con i kh xa. Cuc l ny s
cn a con i xa hn na. Con s vt qua ci sng v
ci cht, v con s i ngc ging thi gian truy nguyn
n tn ci d vng v cng mu nhim ca x s chng
ta.
S chun b cho cuc l ny tht lu di v kh nhc.
Trang 311
Trong ba thng trng, ti phi tun theo mt php n

ung rt khc kh. Bt hnh thay, ti li cn phi dng
thm nhng mn c thuc c mi rt nng nc km theo
nhng ba n thng ngy. Ngi ta khuyn ti ch nn
ngh n nhng g trong sch v thnh thin m thi.
(Nh th l ngi ta c th ngh g khc hn trong mt
tu vin!) Thm ch cc mn tsampa v tr cng b hn ch.
Ni tm li, ti phi tri qua mt np sng khc kh ti a,
chu mt k lut nghim khc v tri qua nhng gi cng
phu thin nh lu di.
Sau cng, ba thng tri qua, cc nh chim tinh tuyn b
rng thi gi im, v nhng nh hng tinh t u
thun li. Trong hai mi bn gi ng h, ti nhn i
cho n khi ti cm thy bng ti rng nh ci trng chu
trong n. Sau , ngi ta a ti i xung nhng nc
thang b mt di hm in Potala. Chng ti i xung
rt lu; nhng ngi ng hnh vi ti u cm uc soi
ng, cn ti th khng.
Chng ti i qua nhng dy hnh lang m ti bit trong
cuc thm him trc y. Sau cng, chng ti n ch
cui mt ng hm c mt tng khp cht. Mt cnh
ca b mt bng ln xoay vng trc mt chng ti v
a chng ti vo mt ng hm khc rt hp v ti tm,
ni xng ln mt mi mc meo ln ln vi mi gia v
v mi hng trm.
i xa hn vi thc, chng ti b ngn li bi mt cnh
ca thp vng rt dy v chc; cnh ca ny m ra t t
vi nhng ting khua rt vang di. Nhng ngn uc c
dp tt v thay th bng nhng ngn n b. Chng ti
bc vo mt ngi n di hm, c khot su trong
ni t nhiu th k v trc bi nhng cuc a chn do
Trang 312
ni la gy ra. Ngy xa, nhng ging nham thch t trong

lng t chy qua nhng dy hnh lang ny trc khi
n ming ni la. Ti thm ngh: By gi th l nhng
con ngi yu hn ti li i ngang qua nhng con ng
ny, v h t ngh rng mnh l thn thnh.
Nhng trong gi pht ny, ti cn phi tp trung t tng
n cuc l, v chng ti n ngi n Minh Trit
Huyn B.
Ngoi ba v S trng dn ng cho ti, cn li nhng
ngi i theo h tng bin mt dng trong bng ti, nh
nhng o nh ca mt gic m. Ch cn ti li vi ba v
hin gi lo thnh, thn hnh gi nua vi nm tn thng ln
v bnh tnh i ch ngy khut ni.
Ba ng lo ny c l l ba v o s cao c nht, s t ti
di mt th thch cui cng trong cuc l im o. Mi
v u cm ni tay mt mt ngn n b, v tay tri cm
mt cy nhang to ln chy nghi ngt. Tit tri rt lnh lo,
mt cn lnh rt l lng, khng h c trn mt t. Cn im
lng rt thm trm, v nhng ting ng rt him n t
bn ngoi cng lm cho s im lng y tr nn l lng hn
na. Nhng i giy ng lt bng n ca chng ti khng
gy mt ting ng no. Chng ti lt i nh nhng ci
bng. Ti nghe ting sut sot m du t nhng vt o
trng bng nhung mu vng ngh ca cc S trng.
Ti v cng kinh ngc m cm thy trn da tht mt lung
in chy ln tn nh kin b, v c hin tng phng in
tot ra t thn mnh ti. Hai bn tay ti chiu sng dng
nh phng ho quang. Ti nhn thy cc v S trng cng
c hai bn tay chiu sng ngi ging y nh ti. Kh tri
kh ro v s c xt bi nhng o trng ca chng ti
Trang 313
gy nn mt s tch t ca tnh in. Mt trong cc v S

trng bn a cho ti mt chic a vng v th
thm: Con hy cm chic a vng ny ni bn tay tri v
va chng ln vch tng va i. Nh vy, nhng cm
gic kh chu s bin mt.
Ti lm y theo li. Sau mt pht phng in mnh lit n
lm cho ti git ny mnh, mi vic u m p. Nhng
ngn n b ln lt c thp sng bi nhng bn tay
v hnh. Khi ti nhn r hn di ngn n b leo lt, ti
thy nhng pho tng khng l m vng, trong c vi
pho tng chn ngp n na thn mnh di mt ng
ngc qu v chu bu.
Mt bc tng Pht xut hin t trong bng ti. Bc tng
y to ln n ni nh sng khng vt ln khi phn tht
lng. Nhng hnh tng khc cng n hin chp chn
trong bng ti. l cc v thn, tng trng cho nhng
dc vng v th thch m con ngi phi vt qua trc
khi hin l c chn ng.
Chng ti n gn mt vch tng, trn c v hnh mt
bnh xe lun hi ng knh khong nm thc. Di nh
sng lp le, n dng nh xoay tt n ni lm chng ti
chng mt.
Chng ti vn tin bc; ti c cm gic l sp b ngn
chn bi mt vch . Nhng v S trng i trc ti
bin mt dng sau khi i lt qua mt cnh ca b mt, n
giu rt kho lo khng ai c th bit c. Cnh ca ny
a vo mt ng hm i xung dc, ng rt hp v
quanh co. Ti y, nh sng mp m ca cc ngn n b
lm cho bng ti cng thm m u huyn b.
Chng ti i vi nhng bc ngp ngng do d, thnh
Trang 314
thong li sy chn, v trt ng. Bu khng kh tht nng

n kh th dng nh ton khi a cu ang nng ln
vai chng ti. Ti c cm gic nh i lt vo tn trong rut
ca tri t.
Sau cng, qua mt khc quanh, mt ng m rng trc
mt chng ti, chiu sng ngi nhng nh vng. Nhng
mch vng xen k vi nhng lp tng trn vch. Trn
vm cao vt trn nh u chng ti, nhng mch vng
ny phn chiu nh sng lp le ca nhng ngn n b,
chiu lp lnh nh nh sao chp trn nn tri trong mt
m khng trng.
chnh gia ng c mt ngi nh mu en v sng
ngi, dng nh lm bng g mun. Trn tng c nhng
hnh biu tng v s l lng ging nh nhng hnh v
m ti nhn thy trn vch di hm khi ti thm
him ci h nc di lng t trc y.
Chng ti bc vo nh qua mt ca ln v cao. Bn
trong, ti nhn thy ba c quan ti rt ln bng en c
chm hnh v khc nhng ging ch l k. Ba c quan ti
u khng y np. Nhn vo bn trong ti bn mun t
hi th v thnh lnh ti cm thy rt yu. V tin ch cao
nin nht trong ba v S trng lin ni vi ti: Ny con,
con hy nhn xem. Cc v ny tng sng nh nhng
ng thn minh x ta vo mt thi k m x ny cn l
ng bng, cha c ni non g c. Cc v y tng rong
rui trn t lin trong khi nhng vng bin c cn p
sng ngoi khi ca x Ty Tng, v khi nhng bu tinh
t khc cn chiu sng trn nn tri ca chng ta. Con hy
nhn xem cho k, v ch c nhng bc o mi thy
c m thi.
Trang 315
Ti lm y theo li, v ti lin thy va thch th va kinh

ngc. Ba th xc to ln, ton thn u m vng, ang nm
trong ba c quan ti trc mt ti. Hai ngi nam v mt
ngi n. Mi nt trn thn hnh ca h u c gi gn
nguyn vn di lp vng ph bn ngoi. Nhng h l
nhng ngi khng l! Ngi n hn phi cao hn ba
thc ty, v ngi ln nht trong hai ngi nam chc
chn cng khng di nm thc! u ca h rt ln, hi
nhn trn nh u, quai hm hp, ming hi nh v cp
mi mng. Sng mi di v thanh, i mt ngay thng v
tht vo su. Gng mt h vn ti nh ngi sng. H
c v nh nhng ngi ang nm ng.
Chng ti nhn gt i rn rn nh s rng s lm cho h
thc gic. Ti nhn xem ci np ca mt c quan ti; trn
c khc mt bn thin tng vi nhng tinh t rt l
lng. Nh c hc v khoa chim tinh, ti tng quen
thuc vi v tr cc bu tinh t. Nhng bn thin tng
ny hon ton khc hn. V tin ch quay li pha ti v ni:
Con s tr nn mt bc o . Con s nhn thy qu kh
v con cng s bit c tng lai. Nhng cuc th thch by
gi s rt cam go, gian kh. Nhiu ngi khng sng c
sau cn th thch ny v nhiu ngi khc tht bi,
khng ai c th ri khi chn ny mt cch an ton, tr phi
vt qua c s th thch. Con chun b sn sng
cha, v con c bng lng tham d cuc th thch ny
chng?
Ti p rng ti sn sng v ba v S trng lin a ti
n mt phin t gia hai c quan ti. Theo ch dn ca
cc v S trng, ti ngi ln phin trong t th hoa sen,
hai chn xp bng, lng thng, v lng bn tay lt nga.
Nhng cy nhang to ln chy nghi ngt c cm ln mi
Trang 316
chic quan ti hai bn v trn phin ch ti ngi. Cc

v S trng ln lt rt lui v bin mt dng, mi v cm
mt ngn n b soi ng. H ng cnh ca ln, ch cn
li mt mnh ti vi nhng xc p cc v tin bi ca mt
th h qua.
Thi gian tri qua. Ti nh tm ngi thin. Ngn n ca
ti em theo cn b v vt tt. Trong mt lc, ti nhn
thy ci bc n cn ngn m la tn, v ngi thy mt
mi bc chy, ri k mi s u bin mt, v khng cn
g na.
Ti nm di trn phin v bt u h hp theo mt php
kh cng c bit m ti th hun trong nhiu nm. Bu
khng kh im lng, bng ti dy c chung quanh nng
ln ti. Qu tht l ci im lng ca nh m.
Thnh lnh, thn mnh ti cng v tr nn bt ng nh
mt ci xc cht. Tay chn ti t lit v lnh dn. Ti c
cm gic nh ang bc vo ci cht, cht trong ngi m
c ny, mt b su trn mt trm thc di lng t v
khng c nh sng mt tri.
Mt cn rung chuyn mnh din ra bn trong thn th ti
v lm cho ton thn ti r lit. Mt nh sng mu xanh lt
t t xut hin trong ngi m nh mt nh trng mi mc
trn mt trung ni. Ti cm thy ti hi c ng, thn ti
nh bng bay ln ri ri xung. Trong mt lc, ti tng
rng ti ang ngi trn mt con diu g ln trn khng
gian.
S tht hin ra trong tr ti, ti ang bay pht ph pha trn
ci th xc bng xng tht ca ti. Tuy khng c gi,
nhng ti b li cun i nh mt m khi. pha trn
u, ti thy mt vng nh sng ging nh mt ci hoa
Trang 317
mu vng. T chnh gia thn mnh ti, ta ra mt si dy

mu xanh bc, chiu lng lnh v trn y nha sng. Ti
nhn xem ci th xc v tri bt ng ca ti, n ch l mt
ci xc cht nh mi xc cht khc.
Dn dn, ti phn bit c nhng im khc bit nh gia
ci xc ca ti vi xc p ca nhng ngi khng l nm
gn bn. l mt iu rt l th. Ti ngh n nhng s
t ho l bch ca nhn loi ng thi, v lm sao ngi
ta c th dng khoa hc vt l gii thch s hin din
ca nhng xc p khng l ny?
Ti cn ang suy ngh... th thnh lnh ti tr nn thc
c mt ci g n lm o ln dng t tng ca ti.
Dng nh lc y ti khng cn c c mt mnh. Nhng
mu chuyn vn vt vng n tai ti, nhng t tng t
on khng tht ra li. Nhng hnh nh tn lon n hin
chp chn xuyn qua tm nhn quang siu linh ca ti.
Ti c cm gic nghe thy t xa xa ngn ln mt ting
chung ln vi mt ging trm. Ting chung y n gn
rt mau cho n khi n dng nh n ra trong u ti.
l nhng git nh sng mun mu nh li ti v nhng tia
chp vi nhng mu sc l lng cha tng thy, hin ra
trc mt ti. Thn thc ca ti pht ph v a y nh
mt chic l rng b cun i trong cn ging bo. Tm thc
ti b giy v, cu x mt cch au n ph phng bi mt
con trt xoay tt vi mun nghn m la.
Ti cm thy b b ri, hon ton c c, nh mt mnh
bo nh nhoi tri dt gia mt v tr mnh mng bp bnh
v nh. Mt m sng m en kt bao ph ly ti v em
n cho ti mt nim yn tnh l lng, khng thuc v
nhng cm gic ca trn gian.
Trang 318
Nhng bng ti dy c bao ph ti dn dn tiu tan. Ti

nghe ting gm tht ca bin c v ting rt ln ca nhng
vin sn b sng nhi trn bi ct. Ti th mt bu
khng kh y hi mui v ti ngi thy mi rong bin.
Cnh vt rt quen thuc i vi ti. Ti nm di mt cch
u oi trn bi ct c si m bi nh mt tri, v ngm
nhn nhng tn cy tht nt.
Nhng c mt phn trong ti ln ting phn i: Ti cha
h nhn thy bin c bao gi, v thm ch khng h bit c
loi cy tht nt! Ri mt trng di nhng ging ni v
ting ci vng ra t mt lm cy. Nhng ging ni cng
n gn, v xut hin mt nhm ngi da sm nh ng
ang n a vui v. Nhng ngi khng l! Tt c u
cng vc dng nh nhau! Ti nhn li thn mnh, v thy
ti cng vy, ti cng l mt ngi khng l.
Nhng n tng tip din theo nhau trong tr ti, l
ngy xa, hng bao nhiu nghn mun nm trc, khi qu
a cu gn mt tri hn by gi, nhng s lun chuyn
ca n li i theo mt hng ngc chiu. Ngy ngn hn
v nng hn by gi. Nhng nn vn minh v i c
xy dng v nhn loi thi y thng thi hn ngi i
nay.
Khi y, t ngoi khng gian bng nhin c mt hnh tinh
chuyn ng bt thng v chm vo tri t, lm cho tri
t b di ngc, bt ra khi qu o ca n, v xoay ngc
chiu li. Nhng cn ging bo lm chn ng bin c, v
nc bin tro ln cc lc a. Nc bin trn ngp khp
ni, qu a cu li b rung chuyn bi nhng cn ng t
d di. Nhiu vng lc a b sp l v chm xung nc,
nhng vng khc li tri ln trn mt bin.
Trang 319
X Ty Tng, c i ln n bn ngn thc cao hn

mt bin, khng cn l mt x nhit i c b bin, mt
ni ngh mt c thi tit n ha, d chu na. Nhng dy
ni cao vt, nhng ni la phun tro v nham thch bao
vy chung quanh, kn o nh tng thnh. Trn min
thng du, t ai b nt n ra thnh nhng vc thm, ti
loi cm th v tho mc ca nhng thi i qua vn
tip tc sinh trng.
Nhng c rt nhiu iu m ti khng th ni ra, v mt
phn cuc l im o ca ti tht qu thing ling v c
tnh cch ring t nn khng th cng b trong mt quyn
sch dnh cho i chng.
Sau mt thi gian, nhng linh nh m dn v bin mt.
Dn dn ti mt c thc v cnh gii siu linh ln c
thc v ci trn. Sau , ti c mt cm gic kh chu, lnh
lo kinh khng v nm di qu lu trn mt phin
trong bu khng kh lnh but ca ngi m c. Nhng t
tng l t bn ngoi n thm d khi c ca ti nh
nhng ngn tay s m. , anh ta tr li vi chng ta.
Chng ta n kp gi.
Nhiu pht tri qua. Mt nh sng lu m t t tin n gn
ti. Nhng ngn n b, v ba v S trng. Con i, con
vt qua c cuc th thch. Con nm trn phin
ny sut ba ngy ba m. By gi, con nhn thy.
Con tri qua s cht, v con sng li.
Khi ti ngi dy, tay chn cng , ti lo o v yu sc
v v khng c ng lu. Khi ti bc ra khi ngi m
c m sut i ti khng bao gi qun, ti th bu
khng kh lnh nh bng trong cc ng hm b mt. Cn
i kht lm cho ti mun xu, v ti cn b hoang mang
Trang 320
xc ng bi tt c nhng g ti nhn thy, bi tt c

nhng g m kinh nghim va qua cho ti bit.
V n o vin, ti n ung n tha lng. m , khi
ti i ng, ti hiu rng nhng li tin tri s c thc hin
v khng bao lu ti s ri khi x Ty Tng i n
nhng x xa l.
By gi, khi ti bit nhng x y ri, ti c th ni rng
i vi ti th nhng x y c v d k hn c s tng
tng ca ti lc !
Trang 321
CHNG XVIII: TM BIT TY TNG
Vi ngy sau, khi ti cng vi s ph ang ngi trn b

sng Hnh Phc th c mt ngi k m phi nc i chy
ngang. Khi va nhn ra i c Mingyar, anh ta lin dng
nga mt cch t ngt n ni v nga ht vng ln
nhng m my bi xoay tt nh cn gi lc. Anh ta xung
nga v ni: Ti mang n mt thng ip ca c t-lai
Lt-ma, gi cho v Lt-ma Lobsang.
Ri anh ta rt trong ti o ra mt bc th bc trong mt
khn qung theo l nghi truyn thng, v sau khi chuyn
giao bc th cho ti vi ba ln vi cho, anh ta bn rt lui,
nhy ln lng nga v phng i ngay.
Lc y ti khng cn e d s st g na; kinh nghim va
qua ca ti di hm in Potala mang n cho ti s
t tin. Ti bn m phong b v c bc thng ip trc
khi chuyn giao cho s ph v cng l ngi bn ca ti Emilgroup.net@gmail.com
Trang 322
i c Mingyar. Ti ni: Sng mai, con phi n vn

Ngc Uyn bi kin c t-lai Lt-ma. Ngi cng c
mi s ph cng n.
S ph p: Lobsang, tuy thy khng c thi quen thm
d nhng nh kn o ca c t-lai Lt-ma, nhng
thy cm thy rng khng bao lu con s ln ng sang
Trung Hoa. Cn thy, th khng bao lu na s t gi ci
trn. Chng ta hy vui vi nhau ngy hm nay, tn dng
cht thi gian t i cn li.
Qua ngy hm sau, mt ln na, ti theo con ng quen
thuc a n vn Ngc Uyn. Sau khi xung chn i,
ti i trn ng Ling-khor v n trc cng vn. i
c Mingyar cng i vi ti. Hai thy tr chng ti cng
c mt t tng ging nhau, c l chng ti ang i chung
mt ln cui cng ving thm c t-lai Lt-ma.
Nhng cm ngh chc hn hin r trn nt mt ca
ti, v khi ti ngi mt mnh vi c t-Lai Lt-ma, ngi
ni: Gi pht chia ly, mi ngi i mt ng, bao gi
cng y s su thm, bi ai. y, trong ngi nh mt ny,
ta suy ngm trong nhiu gi v vn ti quan trng l
nn li hay ra i khi x s ta xy ra lon lc? Du cho ta
quyt nh nh th no, cng u c ngi phi chu kh
s. Lobsang con i, con ng ca con c vch sn,
v tt c mi con ng u kh nhc, gian lao. Gia nh,
t quc, bn b... con phi b li pha sau. Con s gp trn
bc ng i ca con, nh con bit trc, s hiu
lm, s nghi nan, k, cng s ngc i, tra tn, v tt
c nhng g l au kh, ng cay. Cch x th ca ngi
ngoi quc rt d k v khng th gii thch. Nh ta ni
vi con, h ch tin ni nhng g h c th lm, nhng g h
c th phn cht trong cc phng th nghim khoa hc. Cn
Trang 323
ci khoa hc quan trng nht l khoa hc v chn ng, th

h khng quan tm n. l con ng ca con, con
ng m con chn trc khi sinh ra kip ny. Ta
quyt nh bit phi con sang Trung Hoa trong nm ngy
na.
Nm ngy! Ch c nm ngy thi, trong khi ti hy vng c
th s dng nm tun l. Trn ng v tu vin Chakpori,
s ph v ti khng trao i vi nhau mt li no. Khi v
n tu vin, ngi mi ni: Lobsang, con phi v thm
cha m con. Thy s cho ngi bo tin trc.
Cha m ti ? Thy ti i x vi ti cn hn c cha
m. V khng bao lu, ngi s t gi cuc i. Ngi s
t trn trc khi ti tr v Ty Tng trong vi nm sau. Di
tch ca ngi li cho ti s l ci xc p m vng t
ti phng cc v ha thn, ci th xc v tri m ngi s vt
b nh mt ci o c tr nn v dng.
Nm ngy! Nhng ngy bn rn. T Bo tng Cung in
Potala mt b qun o kiu phng Ty c mang ti
cho ti th. Khng phi ti s mc b ny ti Trung Quc,
o chong Lt ma ca ti c th s ph hp hn , m l
nhng ngi khc c th xem ti trng nh th no
trong b qun o . i, qun o! Nhng ci ng qun o
cht tht ly chn ti, cht n ni ti s khng dm ci
ngi xung. By gi ti bit ti sao ngi phng Ty
khng th ngi trong t th hoa sen: qun o ca h qu
cht. Ti ngh mt cch chc chn l ti s b hy hoi
cuc sng v nhng ci ng b cht ny. H t mt ci
dy chng mu trng ln ti, v h buc vng quanh c ti
mt di ruy-bng dy v ko tht n li nh th h ang
chun b xit c ti. Trn h t nhng ming vi ngn
Trang 324
c ming p v l pha sau, m trong , h ni rng

ngi phng Ty cc vt thay v trong o chong
nh chng ti vn s dng.
Nhng cha phi l iu ti t nht. H t nhng chic
gng nng v dy vo chn ti v ko chng tht cht vi
nhng si dy mu en vi hai u bng kim loi. Nhng
ngi n xin i bng bn tay v u gi xung quanh ng
Lingkhor i khi cng s dng nhng chic gng tay tng
t nh vy cho i tay ca h, nhng h khn s
dng nhng i giy da Ty Tng rt tt cho i chn ca
h. Ti cm thy nh sp b qu, v v th khng th i n
Trung Quc c. Mt ci ci bt ln ngc mu en vi
ng vin xung quanh c t ln trn u ti, v ngi
ta ni vi ti rng ti n mc nh mt qu ng phng
Ty nhn nh. Dng nh i vi ti h phi nhn nh, v
chc chn l khng th k vng h c th lm bt c vic
g khi n mc nh th ny!
Qua ngy th ba, ti tr v nh. Ti i b mt mnh nh
ngy ti ri nh vo tu vin. Nhng, trong thi gian qua,
ti tr nn mt v Lt-ma v mt v S trng. Cha m
i ti nh v tip n ti nh mt v thng khch. Ti
hm y, ti li n vn phng ca cha ti k tn vo
quyn gia ph v ghi vo nhng tc v ca mnh. Sau
, ti li i b tr v tu vin, ni tr thnh nh ca ti
t by lu nay.
Hai ngy cui cng tri qua rt mau. Trc ngy ln
ng, ti n bi yt c t-lai Lt-ma mt ln cui
cng. Ti ni vi li t gi, v Ngi ban n hu cho ti.
Lng ti se tht khi ti t bit ngi. C Ngi v ti u bit
rng ti ch gp Ngi tr li sau khi Ngi t trn, sang cnh
gii bn kia.
Trang 325
Qua hm sau, ti ln ng vo lc bnh minh, bc i

chm chp, v lng khng hng khi. Li mt ln na, ti
bc chn trn con ng thin l, khng mt mi nh
ring, hng v nhng chn tri xa l. Ti phi bt u li
tt c!
i n nh cao tt ca trung ni, ti quay u nhn li rt
lu, v cng l ci nhn cui cng ca ti xung thnh
ph thnh a Lhasa. Mt con diu n chic ang bay
ln trn nc in Potala.
Trang 326

Con mắt thứ 3

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Con mắt thứ 3

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Con Mt Th Ba (The Third Eye) T.

Con Mt Th Ba (The Third Eye) T. Lobsang Rampa

Con Mt Th Ba (The Third Eye) T. Lobsang Rampa

chng minh ng l mt ngi c quyn nng v tri thc

Con Mt Th Ba (The Third Eye) T. Lobsang Rampa

mnh nghin cu y khoa, hc li my bay v cui cng b

Con Mt Th Ba (The Third Eye) T. Lobsang Rampa

vit bng ngoi cm,. Loi vt khng cm nh nhiu ngi

Con Mt Th Ba (The Third Eye) T. Lobsang Rampa

xut bn nm 1967) Bc s Lobsang ni v cc chiu, v

Con Mt Th Ba (The Third Eye) T. Lobsang Rampa

Ngn nn th mi ba - (The Thirteenth Candle Ln

Con Mt Th Ba (The Third Eye) T. Lobsang Rampa

Con Mt Th Ba (The Third Eye) T. Lobsang Rampa

Tng hp bi Emil Group

Con Mt Th Ba (The Third Eye) T. Lobsang Rampa

Con Mt Th Ba (The Third Eye) T. Lobsang Rampa

thc ca cha ng Ty Tng, c c tnh ngy trang

Dch gi Nguyn Hu Kit chuyn ng vi ta Ty Tng huyn b

Con Mt Th Ba (The Third Eye) T. Lobsang Rampa

Con Mt Th Ba (The Third Eye) T. Lobsang Rampa

Sau ny ngi ta mi pht hin ra v ly mt mu vt bo

Con Mt Th Ba (The Third Eye) T. Lobsang Rampa

A ha! Aha! ln ti bn tui ri m khng ngi vng

Con Mt Th Ba (The Third Eye) T. Lobsang Rampa

Nhng ti khng c thi gi ngm nhn nhng cnh vt

Con Mt Th Ba (The Third Eye) T. Lobsang Rampa

Cha ti l mt trong nhng vin chc c quyn th nht

Con Mt Th Ba (The Third Eye) T. Lobsang Rampa

khng c thi gi sn sc con ci v ngi khng h c dp

Con Mt Th Ba (The Third Eye) T. Lobsang Rampa

Ngi Ty Tng khng bao gi ci la phi nc i;

Con Mt Th Ba (The Third Eye) T. Lobsang Rampa

Nh ti l mt ngi kin trc c bng , hnh vung,

Con Mt Th Ba (The Third Eye) T. Lobsang Rampa

v khm ng rt him nn h i ro khp cc no ng

Con Mt Th Ba (The Third Eye) T. Lobsang Rampa

dn chng, cha ti phi x th nh mt cng dn gng

Con Mt Th Ba (The Third Eye) T. Lobsang Rampa

cn nh, nh s kinh nghim trong au kh m chng

Con Mt Th Ba (The Third Eye) T. Lobsang Rampa

khng ai , gia lc mi ngi ang bn rn ri rt. Khi

Con Mt Th Ba (The Third Eye) T. Lobsang Rampa

?" D c ni vi Puss Puss tn knh th no chng na,

Con Mt Th Ba (The Third Eye) T. Lobsang Rampa

khc ch, nn vic khc bn g c coi nh mt b mn

Con Mt Th Ba (The Third Eye) T. Lobsang Rampa

t ra to cho chng ti mt th xc cng trng c th

Con Mt Th Ba (The Third Eye) T. Lobsang Rampa

nhau trong nhng cuc u sc d k, k thua l k b t

Con Mt Th Ba (The Third Eye) T. Lobsang Rampa

Ngy u ma thu, mt con diu u tin c phng ln

Con Mt Th Ba (The Third Eye) T. Lobsang Rampa

nhng pht minh dim o tn k nh nhng con diu ca

Con Mt Th Ba (The Third Eye) T. Lobsang Rampa

hn, v xa hn, c git mnh khn ngoan s lm cho ti

Con Mt Th Ba (The Third Eye) T. Lobsang Rampa

c th cht yu ui. Th Lhassa vo mt vng cao

Con Mt Th Ba (The Third Eye) T. Lobsang Rampa

Th vi a b s sinh cht cn hay hn.

Con Mt Th Ba (The Third Eye) T. Lobsang Rampa

gia nam v n. Nhng v vn coi sc ni tr gia nh,

Con Mt Th Ba (The Third Eye) T. Lobsang Rampa

bao c in nhng ph hiu chnh thc ca gia nh chng