MỘT SỐ THUẬT TOÁN TRONG LÝ THUYẾT TRÒ CHƠI

I HC THI NGUYN
TRNG I HC KHOA HC
PHM TH THU PHNG
MT S THUT TON
TRONG L THUYT TR CHI
Chuyn ngnh: TON NG DNG

M s: 60.46.01.12
LUN VN THC S TON HC
NGI HNG DN KHOA HC

TS. V MNH XUN
THI NGUYN 2014

S ha bi Trung tm Hc liu
http://www.lrc-tnu.edu.vn/
MC LC
MC LC
LI CM N ................................................................................................... 1
M U ........................................................................................................... 2
Chng 1: S LC V L THUYT TR CHI ...................................... 3
1.1 Xut x .................................................................................................... 3
1.2 Mt s bi ton ....................................................................................... 6
1.2.1 Bi ton 1 ......................................................................................... 6
1.2.2 Bi ton 2 ......................................................................................... 8
1.3 Mt s khi nim ................................................................................... 10
Chng 2: MT S THUT TON TR CHI ......................................... 14
2.1 Tr chi ma trn .................................................................................... 14
2.2 Cc chin lc trong tr chi ma trn................................................... 16
2.2.1 Cc chin lc thun ty trong tr chi ma trn .......................... 16
2.2.2 Cc chin lc hn hp trong tr chi ma trn ............................ 20
2.2.3 L thuyt tr chi di dng qui hoch tuyn tnh ........................ 32
2.2.4 Chin lc tng bc v phng php Brown .............................. 37
KT LUN ..................................................................................................... 43
TI LIU THAM KHO ............................................................................... 44
LI CM N
Sau mt thi gian nghin cu tm hiu, em hon thnh Lun vn Thc
s ton hc chuyn ngnh Ton ng dng vi ti: Mt s thut ton
trong l thuyt tr chi.
Li u tin em xin by t lng bit n su sc ti Thy gio TS. V
Mnh Xun tn tnh hng dn em trong sut qu trnh nghin cu v
thc hin lun vn. Em cng xin chn thnh cm n Qu thy c tham gia
ging dy,cc thy c phng o to v c Nguyn Th Thu Thy trng khoa
Ton Tin trng i hc Khoa hc i hc Thi Nguyn hng dn,
truyn t kin thc, to mi iu kin gip cho em trong sut thi gian
theo hc v thc hin lun vn ny.
Qua vic nghin cu v hon thnh lun vn, em c thm nhiu kin
thc b ch trong chuyn mn cng nh phng php lun nghin cu khoa
hc. Trong khun kh ca mt lun vn, chc chn cha p ng c y
nhng vn t ra. V iu kin nghin cu cn hn ch, nn mc d c
gng rt nhiu nhng lun vn khng trnh khi nhng thiu st. Em rt
mong nhn c s ng gp kin, ph bnh qu bu ca cc nh khoa hc,
cc thy c v cc bn ng nghip.
Mt ln na em xin chn thnh cm n !
Thi Nguyn, thng 09 nm 2014
Hc vin
Phm Th Thu Phng
M U
L thuyt tr chi l mt nhnh ca Ton hc ng dng. Ngnh ny
nghin cu cc tnh hung chin thut trong cc i th la chn cc hnh
ng khc nhau c gng lm ti a kt qu nhn c. L thuyt tr chi
nghin cu cc quyt nh c a ra trong mt mi trng gm c cc i
th tng tc vi nhau v nghin cu cch la chn hnh vi ti u khi chi ph
v li ch ca mi la chn l khng c nh m ph thuc vo la chn ca
cc c nhn khc. Mc d cn l lnh vc kh mi m, song l thuyt tr chi
c s dng trong nhiu ngnh khoa hc, t Sinh hc, Trit hc, khoa hc
my tnh, kinh t hc... cho n chnh tr, qun s v vn ha.
Trong cc trng i hc, l thuyt tr chi mi ch yu c gii
thiu s lc vi mt s ngnh thuc lnh vc kinh t.
Mc ch ca ti ny nhm nghin cu khi qut v l thuyt tr
chi, mt s chin lc trong tr chi ma trn v minh ha bng nhng v d
c th.
Kt cu ca lun vn ngoi phn m u v kt lun c chia lm hai
chng nh sau:
Chng 1: Trnh by s lc v l thuyt tr chi t s ra i v pht
trin cng nh cc lnh vc ng dng. Mt s v d v cc khi nim c bn.
Chng 2: Trnh by mt s thut ton tr chi ma trn v minh ha
trn nhng v d c th.
Do nhng hn ch v thi gian v iu kin nghin cu cng nh nhng
kh khn ca bn thn nn lun vn chc chn cn nhiu khim khuyt.
Chng 1: S LC V L THUYT TR CHI

Chng ny trnh by v l thuyt tr chi v xut x ca n, cc bi
ton cng nh cc khi nim v ng dng ca l thuyt tr chi trong thc t.
Cc kin thc trong chng c tham kho v s dng trong cc ti liu:
Don Ross (2010), Games Theory.
Jim Ratliff (1997), Strategic form Games.
Fudenberg (1991), Drew and Jean Tirole: Game Theory, MIT Press.
1.1 Xut x
L thuyt tr chi l mt nhnh ca Ton hc ng dng. Ngnh ny
nghin cu cc tnh hung chin thut trong cc i th la chn cc hnh
ng khc nhau c gng lm ti a kt qu nhn c. Vic phn tch cc
tnh hung cnh tranh c hai mc tiu. Mc tiu th nht l tm hiu c ti
sao cc bn tham gia tr chi trong cc tnh hung cnh tranh li ng x
nh h lm. Mc tiu th hai c tnh thc dng hn l c kh nng gi ra cho
ngi chi cch chi cch chi no tt nht. Mc tiu th nht c bit quan
trng khi tr chi mc rng, c nhiu ngi chi v c cc quy tc chi
phc tp. Theo ui mc tiu th hai c th cho php m t cho tng ngi
chi mt chin lc tt nht m ngi ta c th chi.
Nhng tho lun u tin c bit n v l thuyt tr chi xut hin
trong mt l th vit bi James Waldegrave vo nm 1713. Trong l th ny,
Waldegrave a ra li gii chin thut hn hp minimax cho mt tr nh bi
hai ngi chi Le Her. Ch n khi s xut bn Nghin cu v nhng nh
lut ton hc ca l thuyt Ti sn ca Antoine Augustin Cournot vo nm
1838 th nhng phn tch chung v l thuyt tr chi mi c theo ui.
Mc d nhng phn tch ca Cournot l tng qut hn l ca
Waldegrave, l thuyt tr chi cha tht s tn ti nh l mt ngnh duy nht
cho n khi John von Neumann xut bn mt lot cc bi bo vo nm 1928.
4
Nhng kt qu ny sau ny c m rng thm ra trong cun sch xut bn
nm 1944 L thuyt tr chi v cc hnh vi kinh t bi von Neumann v
Oskar Morgenstern. Tc phm uyn thm ny cha ng phng php tm
nhng li gii ti u cho nhng tr chi tng bng khng vi hai ngi chi.
Trong sut khong thi gian ny, nhng tc phm v l thuyt tr chi ch
yu tp trung vo l thuyt cc tr chi hp tc, phn tch v nhng chin
thut ti u cho mt nhm cc c nhn, gi s rng h c th bo m nhng
tha thun gi h vi nhng chin thut thch hp.
Vo nm 1950, tho lun u tin ca Prisoner's dilemma xut hin, v
mt th nghim c lm v tr chi ny ti cng ty RAND. Vo khong
cng thi gian , John Nash pht trin mt nh ngha v mt chin thut
"ti u" cho cc tr chi vi nhiu ngi chi, v c bit n nh l cn
bng Nash. Cn bng ny l tng qut, cho php s phn tch v tr chi
khng hp tc thm vo nhng tr chi c hp tc.
L thuyt tr chi tri qua mt thi gian si ng trong nhng nm
1950, trong nhng nm nhng khi nim v ct li, dng tr chi bao qut,
tr chi gi, tr chi lp, v gi tr Shapley c pht trin. Thm vo ,
nhng ng dng u tin ca l thuyt tr chi vo trit hc v khoa hc
chnh tr din ra trong thi gian ny.
Vo nm 1965, Reinhard Selten gii thiu khi nim li gii ca cc
cn bng l tng ca cc tr chi con, lm chnh xc thm cn bng Nash.
Vo nm 1967, John Harsanyi pht trin cc khi nim thng tin hon ton v
tr chi Bayesian. ng ta, cng vi John Nash v Reinhard Selten, ot gii
thng Nobel v kinh t vo nm 1994.
Trong nhng nm 1970, l thuyt tr chi c p dng rng ri vo
sinh hc, ch yu l do kt qu ca cc cng trnh ca John Maynard Smith
v chin lc tin ha bn vng ca ng. Thm vo , nhng khi nim v
5
cn bng lin quan, s hon ton rung tay, v kin thc chung c gii thiu
v phn tch.
Vo nm 2005, nhng l thuyt gia tr chi Thomas Schelling v
Robert Aumann ot gii thng Nobel v kinh t. Schelling l v cc m
hnh ng, cc v d ban u ca l thuyt tin ha tr chi. Aumann ng
gp thm vo trng cn bng (equilibrium school), pht trin mt cn bng
lm th i nhng cn bng lin quan nhau v pht trin cc phn tch chi tit
v gi s ca kin thc chung.
Nm 2012, hai ngi M l Alvin Roth v Lloyd Shapley cng c
trao gii Nobel v kinh t nh nhng cng trnh v l thuyt phn phi n
nh v thc tin to lp th trng, trn c s s dng l thuyt tr chi v
thc nghim.
Ngy nay, trong cuc sng ca chng ta c rt nhiu v d lin quan n
p dng l thuyt tr chi nh:
- Chi c, chi bi, nh bc hoc chi x s khi nghin cu tn s xut hin
cc con s.
- Thi u th thao
- Chin thut, chin lc qun s
- Cnh tranh kinh t ca cc doanh nghip vi nhau hoc chin lc sn xut
khi nghin cu th trng tiu th.
- Cnh tranh vi thi tit v ni chung vi thin nhin trong sn xut nng
nghip ni ring hay trong nn kinh t ni chung.
- Phng n vn chuyn trn cc tuyn ng trong tnh th khn cp vi thi
tit thay i. vvv....
T y ta c th thy rng, l thuyt tr chi gi y c ng dng
rng khp trong tt c cc lnh vc t vn ha, chnh tr, qun s, kinh t cho
n nhiu ngnh khc..
6
1.2 Mt s bi ton
1.2.1 Bi ton 1
Bi ton tr chi qua sng:
Gi s bn mun i ngang qua mt con sng v c ba chic cu
(Gi s vic bi, li, i thuyn u khng th c). Chic cu u tin an
ton v khng c tr ngi g. Chic cu th hai nm di chn mt mm
trn c nhng tng ln thnh thong vn ri xung. Chic cu th ba th
c nhng con rn h mang rt c sng . Gi s bn l ngi trn chy
v mt ngi c mt khu sng ang i bn mt bn b sng. Hn ta s ui
kp, v bn bn, chng ta gi nh nh vy, nu ch khi hn ta i chic cu
an ton m bn c vt qua. Vn t ra l bn s chn cho mnh chic cu
no vt qua sng?
Bi ton ny bn nhn ra rng: bn phi chn li i no an ton nht
cho mnh sao cho trnh c cc chng ngi vt cng nh trnh c ngi
truy ui. Dng nh bn b ri vo mt ci by tnh hung khng th
quyt nh c. Ton b nhng g an i bn ch l: b sng bn kia ngi
sn ui bn cng b mc chnh vo ci by kh x , khng th quyt nh
c nn i cy cu no,v ngay khi hn ta hnh dung phi i cy cu
ny th hn ta li nhn ra rng nu hn ta c th tm ra mt l do tt hn
chn c mt cy cu, th bn c th on trc c ng ci l do v
ri li trnh hn ta.
V trong tr chi ny c ngi chy trn ln k truy ui u ch c
mt vn ng v mi ngi la chn vn ng ca h m khng h bit
ngi kia la chn vn ng no.
Ba chin lc ca ngi chy qua chic cu an ton, nhng tng
c nguy c b ri v nguy c gp rn h mang to thnh cc hng ca ma
trn. Tng t nh vy ba chin lc ca ngi sn ui - i chic cu an
ton, i chic cu c ri, v i chic cu c rn h mang to thnh
7
ct ca ma trn. Mi ca ma trn ch r hoc s ch r nu ma trn ca
chng ta hon thin mt kt qu c xc nh trong khun kh nhng
khon c tr ca ngi chi. Mt khon c tr ca ngi chi n gin
l mt con s c n nh bi hm tin ch th t ca ngi sn ui cho
hin trng ca cc s kin ph hp vi kt qu. i vi mi kt qu, khon
c tr ca Hng lun lun c k trc ht, sau n khon c tr
ca Ct. V vy chng hn nh gc tri trn cng cho thy rng khi ngi
chy trn i qua chic cu an ton cn ngi sn ui cng ang ch th
ngi chy trn nhn c mt khon c tr bng 0, v ngi sn ui
nhn c khon c tr bng 1. Chng ta l gii iu ny bng cch qui
chiu vo hm tin ch ca h m trong cuc chi ny l rt n gin. Nu
ngi chy trn qua sng c an ton th anh ta nhn c mt khon c
tr l 1; nu khng an ton th anh ta c 0. Nu ngi chy trn khng thc
hin c v anh ta b bn hoc b ri vo hoc b rn h mang tn cng th
ngi sn ui nhn c khon c tr l 1 v ngi chy trn l 0.
Bt c khi no ngi sn ui i chic cu m ngi chy trn la
chn th ngi chy trn s b bn. Tt c nhng kt qu ny to ra vector ca
khon c tr l (0, 1). Bn c th tm ra chng bng cch vch cho xung
qua ma trn t gc pha trn bn tri xung. Bt c khi no m ngi b trn
chn chic cu an ton nhng ngi sn ui li i ch khc th ngi
chy trn qua sng c an ton, bng cch nhn c khon c tr theo
vector (1, 0). Hai kt qu ny c ch r trong hai th hai ca hng u.
n lc ny ton b nhng cn li c nh du bng du hi. Ti sao?
Vn y l nu ngi b trn qua sng ch cy cu ri hoc ch cy
cu c rn h mang th anh ta a cc yu t tham s vo tr chi. Trong
nhng trng hp ny anh ta hng ly ri ro b git, v v vy m to ra
vector khon c tr l (0,1), c ngha l c lp vi bt c ci g ngi sn
8
ui lm. Vy th ta c th minh ha nhng phn tch trn bi ma trn ca
tr chi nh sau:
Ngi sn
Cu an ton Cu c ri Cu c rn
h mang
K chy
trn
Cu an ton
0,1
1,0
1,0
Cu c ri
0,1
Cu c rn
h mang
0,1
1.2.2 Bi ton 2
Bi ton tnh th lng nan ca ngi t:
C hai ngi t A v B b bt v ti cp ca. Cnh st cch ly A v B
chng khng th lin lc, thng ng vi nhau. Cnh st yu cu chng
thnh tht khai bo nhn ti, v a ra iu kin: Nu anh ta nhn ti v khai
bo ngi kia th s ch b 2 nm t trong trng hp ngi kia khng nhn
ti, v 5 nm t nu ngi kia cng nhn ti. Mt khc, nu anh ta khng
nhn ti m ngi kia nhn ti th anh ta s b 10 nm t. Cui cng nu c
hai khng nhn ti th c hai s ch b 2 nm t.
Bi ton ny c th tm tt bng sau:
T nhn A khng nhn ti T nhn A nhn ti
T nhn B khng nhn
ti
T nhn B nhn ti
C hai b 2 nm t
B - 10 nm t
A - 1 nm t
B - 1 nm t, A - 10 nm t C hai b 5 nm t
9
Bi ton ny c hai ngi tham gia l A v B. Hai ngi b cch ly nn
ngi ny khng bit ngi kia chn iu g (nhn ti hay khng). V vy
tnh hung l rt kh x, nh tn gi ca bi ton.
Ta c th thy rng, a v A (hoc B) u c th suy ngh nu nhn
ti th c th ch b 1 nm t khi m B (hoc A) khng nhn ti, cn B (hoc
A) s chu 10 nm t; cn nu B (hoc A) cng th ti th b 5 nm t. ngh
ny xut pht t mong mun ch k sao cho mnh c th b t t nht nn nhn
ti v o ng vi bn. Trng hp o ng khin tng thi gian t ca c hai
s l 11 nm (trong c k ch k ch chu 1 nm), hoc l 10 nm (nu c hai
cng suy ngh ch k nh nhau) nhiu hn l khi khng nhn ti (hp tc vi
nhau) s cng b 2 nm t, tng cng chung c hai l 4 nm. Nh vy c A v
B u ch c hai chin lc l hp tc v o ng.
Ta c th lp ma trn thng - pht (payoff) nh sau:
Hp tc
o ng
Hp tc
2, 2
10, 1
o ng
1, 10
5, 5
Qua ma trn trn, chng ta nhn thy l nu c hai chn chin lc hp

tc th tng s thit hi l nh nht (2+2=4 nm t) - 1.1 ca ma trn trn.
Cn nu c hai cng chn chin lc o ng (khng hp tc) th tng s thit
hi ln ti 10 nm t ( 2.2, 5+5=10). Mt khi ch c mt bn chn chin lc
hp tc, th tng s thit hi chung ln ti 11 nm t ( 1.2 v 2.1) trong
anh bn phn bi hng li ch b 1 nm t, cn ngi kia chu ti 10 nm t.
Trn y chng ta ch xt bi ton kt thc sau mt bc i. Ngi ta
m rng bi ton ny bng cch cho ngi chi thc hin nhiu bc i v
gi l bi ton tnh th lng nan ca t nhn lp li. Ngi chi cng ch c
10
2 chin lc l hp tc v
mi bc i ca mnh. Bi ton m rng ny c Robert Axelrod kho st
bi ton ny v trnh by trong tc phm S tin ha ca s hp tc (1984)
ng mi nhiu nh nghin cu t khp th gii to nhng
. Nhiu chng
trnh my tnh vi cc chin thut rt khc nhau vi phc tp khc nhau
ca thut ton, mc th ch ban u, v kh nng tha th c gi ti
ng. Sau mt thi gian di vi nhiu ngi tham gia cuc u ny, kt qu l
nhng chin thut tham lam (o ng) c kt qu thp hn cc chin thut v
tha (hp tc). Chin thut tt nht l n ming tr ming (tit for tat) do Anatol
Rapoport xy dng. Chin thut ny l: bc i u tin l hp tc, sau ch
lm theo i th trong cc bc sau, ngha l nu i th o ng th mnh
cng o ng, cn hp tc th mnh cng hp tc.
Axelrod kt lun rng n ming tr ming l mt chin thut p, n
bt u bng s hp tc, v ch o ng nu i th khng hp tc (o ng).
V c nhiu tip theo nn ngi chi c th phn ng li ngay v trng pht
i th.
1.3 Mt s khi nim
L thuyt tr chi l l thuyt ton hc m t v gii quyt cc tnh th
i khng. Vi mi cuc chi c th l:
- Cuc chi gia hai i th ( tr chi i )
- Cuc chi gia n i th ( tr chi tp th )
- Cuc chi c v s i th
Hn na, mi cuc chi u c th l:
- Cuc chi i khng khi quyn li gia cc bn tham gia hon ton tri
ngc nhau, thng li ca mi ngi dn ti tn tht ca t nht mt
ngi khc.
11
- Cuc chi khng hong ton i khng, nu mt nhm trong s nhng
ngi chi c li ch chung ngoi li ch ring.
ng nhin l trong mi bc i v trong sut qu trnh chi mi bn
tham gia u c th nhn c nhng tn tht v thng li no . V vy
trong qu trnh chi mi bn tham gia u tm cch sao cho:
- Thng li v pha mnh ln nht.
- Tn tht v pha i phng ln nht ( trong tr chi hon ton i khng ),
hoc tn tht v pha mnh nh nht (c trong i khng v khng i khng).
Nn kinh t th trng c iu tit ca Nh nc l mt v d v m hnh
ca l thuyt tr chi khng hon ton i khng gia nhiu bn tham gia,
trong mi bn ngoi vic cc i ha li ch ca mnh cn c trch nhim
( t nhin hoc cng ch bng h thng chnh sch, lut php, thu kha, tr
gi...) nng cao li ch cng ng.
Trong l thuyt tr chi ngi ta s dng mt s thut ng sau:
Tr chi lin hip: L tr chi m trong hnh ng ca nhng ngi
chi hng ti cc i ha li ch (thng li) ca tp th (lin hip), khng
tnh n vic phn tch thng li gia nhng ngi tham gia.
Tr chi khng lin hip: L tr chi m mc ch ca mi thnh vin
l thu v cho bn thn thng li cng ln cng tt.
Vi t cch l v d v tr chi khng lin hip c th xt nn kinh t th
trng hon ton t pht, t iu tit theo quan im kinh t tn c in.
Chin lc ca ngi chi: L mt tp hp cc quy tc, cc chn la
c xc nh duy nht trong hnh v ca ngi chi mi bc chi, ph
thuc vo mi trng thi xy ra trong qu trnh chi. Cng c th ni rng n
ph thuc vo kt qu mi bc do hnh vi ca i phng gy ra.
Ty thuc vo s lng cc chin lc c th m tr chi phn thnh:
- Tr chi hu hn bc ( nu ch c mt s hu hn chin lc )
- Tr chi v hn bc.
12
Gi s c I ngi tham gia tr chi. Gi Ti ; i = 1, I ; l tp hp mi chin
lc c th c ca ngi chi th i. Khi qu trnh chi c th hin ch
ngi chi th i chn cho mnh mt chin lc t i Ti trong c qu trnh chi.
Kt qu l t c mt trng thi s, do ngi chi i thu c thnh qu (
li ch ) H i (s) .
Tr chi cng c th c tin hnh theo nhiu bc, m bc j ngi
chi i p dng chin lc t ij Ti . Do xy ra trng thi s j bc m ngi
chi i thu c thnh qu Hi (s j ) , v li p dng chin lc t i. j+1 Ti bc
(j+1). Khi tng hp thnh qu ca ngi chi i ti mi bc cho n khi
kt thc qu trnh chi hoc cho n mt bc no s l thnh qu ca
ngi trong sut qu trnh chi.
Vi cc k hiu cho th tr chi khng lin hip l tp:
L
I ; T1 , T2 ,..., TI ; H1 , H 2 ,..., H I
Trong I v Ti (i = 1, 2,..., I) l nhng tp hu hn hoc v hn, cn

Hi (i = 1, I) l hm trn tp T
nhn nhng gi tr thc. Ni cch khc, H i
i 1
l thnh qu thu c ca ngi i ( i I ) do kt qu p dng ng thi

chin lc ca mi ngi chi mi bc trong c cuc chi.
Trng thi chp nhn c: Trng thi s trong tr chi gi l chp
nhn c i vi ngi chi i, nu trong trng thi ngi chi i c i
chin lc t i ca mnh bng bt c chin lc t i' no khc (tt nhin t i , t i' Ti )
cng khng lm tng thm thng li bn thn.
Trng thi cn bng: Trng thi s c gi l trng thi cn bng, nu
n l trng thi chp nhn c i vi mi ngi chi.
Khi nim trng thi cn bng trong l thuyt tr chi c ngha gn
tng t vi im Pareto trong kinh t th trng (hiu qu Pareto xy ra
trong mt phn b xc nh ti nguyn hoc li ch gia cc thnh vin, m
13
bt c mt thnh vin no trong mun tng thm li ch cho mnh tc l
thay i phn b c, u lm gim li ch ca t nht mt thnh vin khc).
y trng thi cn bng l trng thi m nu thay i n i mt cht cng
u lm gim thng li bn thn chp nhn c ca t nht mt ngi chi.
Trong tr chi khng lin hip th qu trnh gii tr chi chnh l qu
trnh tm trng thi cn bng.
Tr chi vi tng l hng s: Tr chi khng lin hip gi l tr chi
vi tng l hng s, nu tn ti mt hng s C sao cho:
I
Hi (s) = C
(1.1)
i=1
vi mi trng thi s S ( S l tp mi trng thi c th xy ra).

Chng hn, gi I l tp hp doanh nghip v C l mc thu n nh ca
Nh nc trong mt k ngn sch th ta c mt tr chi vi tng hng, d tr
chi l lin hip hay khng lin hip.
Tr chi vi tng khng: L tr chi vi tng hng m C=0 ( y ta
xt tr chi i tc 2 i th )
Tr chi i vi tng 0 l tr chi m nu ngi ny thng bao nhiu th
ngi kia thua by nhiu trong mi vn chi.
Chin lc thun ty: L chin lc xc nh ring bit v ngi chi
c th chn vi xc sut bng 1.
Nu Ti l tp hp mi chin lc c th ca ngi chi i th mi chin
lc ring bit trong l mt chin lc thun ty.
Chin lc hn hp: L chin lc trong kt hp mt s chin lc
thun ty m mi chin lc thun ty ny xut hin c s dng vi mt
tn sut ( xc sut ) no .
14
Chng 2: MT S THUT TON TR CHI

Chng ny trnh by v tr chi ma trn v cc thut ton trong tr
chi ma trn. Cc kin thc trong chng c tham kho v trch dn
trong cun:
T Cm T (1997), Mt s phng php ti u ha trong kinh
t, NXB Khoa hc v k thut.
Bierman, H. S. and L. Fernandez (1998), Game Theory with
economic applications, Addison-Wesley.
2.1 Tr chi ma trn
Tr chi i vi tng 0 gi l tr chi ma trn nu mi ngi chi u
c mt s hu hn chin lc thun ty. Xt bi ton c hai ngi chi, gi s
ngi chi th nht c m chin lc thun ty, cn ngi chi th hai c n
chin lc thun ty. T hnh thc tr chi i vi tng 0, trong c m
chin lc thun ty ca ngi chi th nht v n chin lc thun ty ca
ngi chi th hai c cho bi ma trn:
a11a12 ........ a1n
A
a21a22 ........ a2 n
.......................
am1am 2 ....... amn
Trong aij l biu th thng li ca ngi chi th nht ( tng ng

l tn tht ca ngi chi th hai ), nu ngi chi th nht chn chin lc
thun ty i, cn ngi chi th hai chn chin lc thun ty j.
Ma trn A gi l ma trn tr chi hay ma trn thanh ton ngha l vi kt
qu thc hin chin lc i ca ngi chi th nht v chin lc j ca ngi
chi th hai th ngi th hai phi tr cho ngi th nht aij .
Cng c th gi A l ma trn thng ca ngi th nht, do l ma trn
thua ca ngi th hai.
15
ng nhin cc thut ng thng li, tn tht v tr y chuyn
sang ngha thng thng nh sau:
- Nu aij > 0 th thng li l thng li tht ca ngi 1, tc l c thm
aij .
- Nu aij < 0 th thng li ca ngi 1 ng ngha vi ngi 1 phi tr cho

ngi 2 mt lng aij
Mc ch ca mi ngi chi l cc i ha thng li ca mnh. Mun
vy, mi ngi chi u cn tm xem thng li m bo ca mi chin lc
(trong tp hp mi chin lc c th c ca mnh) bng bao nhiu, do p
dng chin lc no th thng li m bo ln nht.
V vy ni dung t ra ca bi ton tr chi l tm trng thi cn bng.
Nu mt i th p dng chin lc nhm t trng thi cn bng, m i th
kia p dng chin lc khng nhm t trng thi th tn tht ca ngi
sau s tng ln.
Trong mt s trng hp tr chi i vi tng hng s C
0 vn c th
l tr chi ma trn. Chng hn tr chi vi quy c:

- Ngi chi th nht phi np C nu aij > 0 khi ngi th nht dng
chin lc i cn ngi th hai s dng chin lc j (thng thng phi c aij
> C).
- Ngi th hai phi np C nu aij < 0
Nh vy nu aij > 0 th ngi th hai phi thanh ton aij nhng ngi
th nht ch c hng aij - C, cn nu aij < 0 th ngi th nht tn tht
a ij v ngi th hai c li
aij C .
16
2.2 Cc chin lc trong tr chi ma trn
2.2.1 Cc chin lc thun ty trong tr chi ma trn
- Chin lc maximin ca ngi chi th nht
Thng li m bo (thng li thp nht ) ca ngi chi th nht khi
chn chin lc i l:
min aij
Ngi chi th nht, nu khng mo him, cn tm trong cc chin

lc c th c ca mnh chin lc no m thng li m bo ln nht.
i lng:
v
max
max
1 i m
1 i m
min aij
gi l gi di ca tr chi
1 j n
Chin lc thun ty i0 m vi n:
i0
max
1 i m
gi l chin lc maximin ca ngi chi th nht.

- Chin lc minimax ca ngi chi th hai
i li vi chin lc ca ngi chi th nht (tm chin lc cc i
ha thng li thp nht ) ngi chi th hai trc ht tm xem nu s dng
chin lc j; j = 1, n ; th tn tht ln nht bng bao nhiu, nu ngi th nht
c th dng bt c chin lc no trong m chin lc c th c, tc l tm:
j
max aij
1 i m
Hp l nht l ngi th hai p dng chin lc nhm cc tiu ha tn

tht ln nht ca mnh (tng ng vi thng li nht ca i phng), tc l
trong mi chin lc j 1, n , tm chin lc j0 m:
v
j0
min
1 j n
min
1 j n
max aij
1 i m
17
i lng v
j0
gi l gi trn ca tr chi
Chin lc thun ty j0 m nh n t c v gi l chin lc minimax ca

ngi chi th hai.
Nu v v v th tr chi c im yn nga trong cc chin lc thun
ty, v s v c gi l gi hay gi tr ca tr chi.
Nh vy, tr chi ma trn c im yn nga trong cc chin lc thun
ty khi v ch khi tn ti phn t ai j va l s nh nht trong dng i0 va l
0 0
s ln nht trong ct j0 , tc l:
aij0
ai0 j0
ai0 j (*)
Mi cp (i 0 , j0 ) tc l mi (i 0 , j0 ) trong ma trn c tnh cht (*) c gi

l cc im yn nga.
V d: Ta xt bi ton thc tin trong nng nghip nh sau:
mt vng no c th trng ba ging cy A1 , A 2 , A 3 ; m nng sut
bnh qun ca mi ging u ph thuc vo thi tit (chng hn kh hn, bnh
thng v ma nhiu). Cn xc nh xem phng thc gieo trng no cho gi
tr tng sn lng m bo ln nht, bit rng n gi 1 tn sn phm A i l
p i ; i 1,3
Ta c th a ra m hnh ton hc ca bi ton nh sau:

Vi ngi nng dn ( ngi chi th nht ) c ba chin lc thun ty l
A1 , A 2 v A 3 . i th ca ngi nng dn l thi tit ( ngi chi th hai )
cng c ba chin lc thun ty: kh hn, bnh thng, ma nhiu.

Gi t ij l nng sut cy trng i vi iu kin thi tit j; i, j = 1,2,3, vi t
cch l thng li ca ngi chi th nht ta ly gi tr sn lng trn 1 n v
18
din tch ca ngi nng dn khi thu hoch, th ma trn tr chi (ma trn hm
thu nhp ca ngi nng dn) l:
p1t11 p1t12
A = p 2 t 21 p 2 t 22
p1t13
p 2 t 23
p3 t 31
p3 t 33
p3 t 32
Bi ton thc tin trong thng nghip:

Mt nhu yu phm c n kiu mu m. Bi ton t ra vi mt ca hng
thng nghip l nhp kiu no th hp l nht theo ngha sau: nu hng ha
kiu j; j = 1, n ; c tiu th th ca hng bn n c li p j ; nu khng bn
c th ca hng tn tht q j do chi ph bo qun v tin mua bun ( y
n gin ta ch xt trn mt n v nhu yu phm)
M hnh ton hc ca bi ton:
Trong iu kin nhu cu v th hiu ca ngi tiu dng khng c xc
nh th cuc ng gia cc kiu hng nhp vo ca hng to thnh mt tr
chi m ngi chi th nht l ca hng v ngi chi th hai l th hiu
khch hng.
Mi ngi chi u c n chin lc thun ty;
- Chin lc i ca ngi chi th nht l nhp hng kiu i; i = 1, n .
- Chin lc j ca ngi chi th hai (th trng) l tiu th hng ha
kiu j; j = 1, n .
Ma trn thng li ca ca hng l:
p1
A
q2
q1 ..........
q1
p2 ..........
q2
.....................................
qn
qn
..........
pn
T bi ton tng qut trn ta xt ma trn sau:
19
1 4 3 2
3 5 0 4
2 6 4 5
C im yn nga l (1, 2) ti ;
-1 = min (5, -1, 4, 3, 2) = max (-1, -3, -2)
Nh ni, qu trnh gii tr chi chnh l qu trnh tm trng thi cn
bng. Trong trng hp ma trn tr chi A c im yn nga, th r rng rng
im cho trng thi cn bng (ngi th nht khng th c li hn v
ngi th hai khng b thit nhiu hn). V vy ta c mnh sau:
Mnh : Nu ma trn A c im yn nga trong cc chin lc thun
ty th qu trnh gii tr chi l qu trnh tm im yn nga ca A.
Chin lc ti u ca ngi chi c xc nh bi ta (i 0 , j0 ) ca
im yn nga ca A, cn gi tr ca cuc chi bng gi tr ai j ti im
0 0
yn nga.
Ta xt bi ton sau:
Input: Cho ma trn tr chi sau:
5 4
A= 1 5
1
6
3 1
4 2
3 2
3 5
Out put: Hy tm chin lc ti u ca mi ngi v gi ca cuc chi.

Thut ton gii:
1
min(5, 4, 1,3,1)
min(1,5, 6, 4, 2)
min(3, 2, 2, 3,5)
max( 1 ,
max(5,1,3) 5
max(4,5, 2) 5
max( 1, 6, 2)
max( 1, 6, 3)
20
max(3, 4, 3) 3
max(1, 2,5) 5
min( 1 ,
min(5,5, 1,3,5)
Ma trn A c im yn nga trong cc chin lc thun ty, l

(1,3); ti v v
nh gi kt qu: Chin lc ti u ca ngi chi th nht l chin lc 1,

v ca ngi th hai l chin lc 3, vi n thng li m bo ca ngi th
nht l -1 (ngi th nht thua 1 v ngi th hai c 1).
Nhn trn ma trn A ra thy r rng rng nu ngi th nht p dng
chin lc 1 th s thng :
5 nu ngi th hai p dng chin lc 1
-1 (thua 1) nu ngi th hai p dng chin lc 3
2.2.2 Cc chin lc hn hp trong tr chi ma trn
Xt tr chi c ma trn l:
A mn
a11 a12 .... a1n

a21 a22 .... a2 n
.............................
am1 am 2 .... amn
K hiu:
(p1 , p 2 ,..., p m ) ;
pi
1 , pi
0 l vect m chiu m p i
i 1
( i 1, m ) l xc sut (tn sut) ngi chi th nht chn chin lc i.

n
v q (q1 , q 2 ,..., q n ) ;
qj
1 ; qj
0 l vect n chiu, trong q j l xc
j 1
sut (tn sut) ngi chi th hai chn chin lc j ; j 1, n

21
Cc vect p v q ln lt c gi l chin lc hn hp ca ngi chi
th nht v ngi chi th hai.
Nh vy mi ngi u c mt tp cc chin lc hn hp.
Gi Ti l tp cc chin lc h hp ca ngi chi th i, i=1,2 th
- Bi ton ca ngi chi th nht l chn chin lc p* (p1* , p*2 ,..., p*m ) T1 sao
cho cc i ha li ch ca mnh khi khng c thng tin v vic chn chin
lc ca ngi th hai.
- Bi ton ca ngi chi th hai l chn chin lc q* (q1* ,q*2 ,...,q*n ) T2 sao
cho cc tiu ha thng li ca ngi th nht khi khng c thng tin v hnh
vi ca ngi .
Thng li trung bnh ca ngi chi th nht
Nu ngi th nht chn chin lc p (p1 , p 2 ,..., p m ) , cn ngi th hai
chn chin lc q (q1 , q 2 ,..., q n ) th thng li trung bnh ca ngi nht, k
hiu M(p,q) bng:
m
M(p, q)
a ijpi q j
i 1 j 1
Thng li M(p,q) gi l hm ca cuc chi.

V d 1: Trong bi ton vi ma trn:
A
3 1 4
3 1 5 3
Ngi chi th nht c hai chin lc thun ty:

p (1) = (1, 0) : ch s dng chin lc 1
p (2) = (0,1) : ch s dng chin lc 2
V mt tp v hn cc chin lc hn hp, chng hn:

p(3) =
1 9
,
10 19
c 10 ln chi th 1 ln s dng chin lc 1 v 9 ln s
dng chin lc 2
22
p(4) =
2 8
: tn sut s dng chin lc 1 bng 0,2 tc l mi tp:
,
10 10
p = (p1 , p 2 ) : p1
0, p 2
0, p1 + p 2 = 1
Ngi chi th hai c bn chin lc thun ty

q (1) = (1, 0, 0, 0) : ch dng chin lc 1
q (2) = (0,1, 0, 0) : ch dng chin lc 2
q (3) = (0, 0,1, 0) : ch dng chin lc 3

q (4) = (0, 0, 0,1) : ch dng chin lc 4
v mt tp v hn chin lc hn hp:
4
q=
q1 , q 2 , q3 , q 4 ;q j
0; j = 1, 4;
q j = 1 chng hn chin lc:
j=1
q=
1 2 2 3
, , ,
8 8 8 8
Nu chng hn, ngi th nht s dng chin lc:

p=
1 2
,
3 3
v ngi th hai s dng chin lc:

q=
1 4 2 3
, , ,
10 10 10 10
th thng li trung bnh ca ngi th nht l:

1 1
1 4
1 2
1 3
2 1
2 4
2 2
2 3
M (p, q) 5. .
3. .
1. .
4. .
3. .
1. .
5.
3. .
3 10
3 10
3 10
3 10
3 10
3 10
3 10
3 10
17
30
Ni cch khc, vi chin lc s dng ca ngi th nht v chin

lc tng ng ca ngi th hai th ngi th nht tn tht trung bnh
17
.
30
V d 2: Mt c s sn xut chnh phm v ph phm ly t nhng phn tha

ca nguyn liu sn xut chnh phm vi d kin rng c 4 mc tiu th, m
cc s ghi bng sau l li thu c ca chnh phm v ph phm mi mc
23
Mc tiu th
1
Chnh phm
-1
Ph phm
-4
-5
Nu cc mc tiu th u c kh nng nh nhau th chin lc sn xut

ca c s nh th no l ti u?
Gii: Chin lc sn xut l (p, 1-p), cn chin lc tiu th, nh u bi
ra l
1 1 1 1
, , ,
4 4 4 4
vy:
1
1
1
1
1
1
1
1
M(p,q) = 2 p. + 3p.
p. + 4 p.
5(1 p)
4(1 p)
3(1 p)
5(1 p)
4
4
4
4
4
4
4
4
M (p, q)
1
(9 p 1)
4
2 max, p 1
1
min, p 0
4
Nh vy, nu kh nng tiu th cc mc l nh nhau th c s ch nn

sn xut chnh phm, v li trung bnh bng 2.
* im yn nga trong chin lc hn hp
Cp chin lc hn hp p* , q* gi l im yn nga ca hm M(p,q)
nu:
M(p, q* )
M(p* , q* )
M(p* , q) tc l khi ngi th hai p dng chin
lc q* th ngi chi th nht p dng bt c chin lc no cng khng

lm cho thng li trung bnh ca mnh vt qu M(p* , q* ) ; v khi ngi th
nht p dng chin lc p* th d ngi th hai p dng bt c chin lc no
cng khng lm cho thng li trung bnh ca ngi th nht thp hn
M(p* , q* ) .
24
Tr chi ma trn vi tng 0 c im yn nga ti cc chin lc hn
hp, tc l tn ti cp chin lc
M(p, q* )
M(p* , q* )
(p* , q* )
sao cho biu thc
M(p* , q) tha mn.
Thng li m bo ca ngi chi th nht khi s dng chin lc p

l:
v(p) = minM(p, q) trong :
q T2
T2 = q = q1 , q 2 ,...q n ;q j
0;
qj =1
j=1
Chin lc p* m vi n thng li m bo ca ngi chi th nht t

cc i gi l chin lc ti u ca ngi th nht. Gi tr ca thng li l:
v(p* ) = max v(p) = max min M(p, q)
p T1
p T1
q T2
trong :
m
T1 = p = (p1 , p 2 ,..., p m ); pi
0;
pi = 1
i=1
Tht bi m bo ca ngi chi th hai khi s dng chin lc q l:

u(q) = max M(p,q)
p T1
Chin lc q* m vi n tht bi m bo ca ngi chi th hai t cc

tiu gi l chin lc ti u ca ngi th hai. Gi ca tht bi l:
u(q* ) = min u(q) = min max M(p, q)
q T2
q T2
p T1
Nu c hai ngi u chn chin lc ti u cho mnh th:

v(p* )
u(q* )
v*
Gi tr v* gi l gi ca cuc chi, v cp chin lc (p* , q* ) - im yn

nga l chin lc ti u ca c hai i th.
Mnh : Nu ma trn A c 2 dng v n ct, hoc c m dng v 2 ct th
c th tm im yn nga (p* , q* ) - cp chin lc ti u bng phng php
th.
25
n gin ta trnh by phng php th di dng mt s bi
ton sau:
Bi ton 1:
Input: Cho ma trn tr chi:
A=
3 2 1
2 5 3
Out put: Tm chin lc ti u ca cc ngi chi v gi tr chi.

Thut ton gii: y l ma trn 2 dng (2 chin lc ca ngi th nht ) v
3 ct ( 3 chin lc ca ngi chi th hai) nm cc bc gii nh sau:
1. Trong mt phng (op,ov) ta xy dng cc ng thng:
v j = a1jp+ a 2 j (1- p)
l cc ng thng li trung bnh mong i ca ngi chi th nht

khi s dng chin lc th nht vi xc sut (tn sut, t l) p (tt nhin s
kin dn ti s dng chin lc 2 vi xc sut (1-p)), cn ngi th hai s
dng chin lc j.
2. V mi ng thng ln th v tm giao im cc ng thng ta
v j trong mi khong gi tr ca p. Cc min v j l cc on
xc nh c 1min
j n
1 j n
thng ni cc giao im , to thnh mt ng gp khc c cc nh v

max min v j t c hoc ti mt trong cc nh , hoc ti p=0 hoc p=1.
1 j n
Cc i chnh l gi ca cuc chi, cn (p,1-p) l chin lc ti u

ca ngi chi th nht.
3. tm chin lc ti u ca ngi chi th hai ta gii h phng
trnh:
n
a 1 j q j = max min v j
1 j n
j=1
n
a 2 j q j = max min v j
1 j n
j=1
n
q j =1
j=1
26
C th vi bi ton ny ta c h phng trnh:
v1 = 3p+ 2(1- p) = p+ 2
v 2 = -2 p+ 5(1- p) = -7 p+ 5
v3 = p+ 3(1- p) = -2 p+ 3
v1 = v 2 : p+ 2 = -7 p+ 5 khi p =
3
8
v1 = v3 : p+ 2 = -2 p+ 3 khi p =
1
3
v 2 = v3 : -7 p+ 5 = -2 p+ 3 khi p =
2
5
v
5
v1
3
B
2
C
A
v3
v2
1
3
3
8
2
5
vj
Hnh 1: ng ABCD l ng t 1min
j 3
im B ( p
1
v j (p)
) tha mn max 1min
j 3
3
7
3
1 d
v j , c th:
ng m nt l ng 1min
j 3
27
1
3
2
p
5
v1 0
min v j v3
1 j 3
v2
max min v j
1 j 3
1
3
2
5
p 1
7
t ti p
3
Vy gi ca cuc chi l v*
l
1
3
7
ng vi chin lc ti u ca ngi th nht
3
1 2
.
,
3 3
tm chin lc ti u ca ngi th hai ta gii h phng trnh:

7
3
7
q2 )
3
3q1 2 q 2 1(1 q1 q 2 )
2 q1 5q 2 3(1 q1
2 q1 3q 2
Hay
q1 2 q 2
4
3
2
3
Gii ra ta c q1 =
2
, q 2 = 0 , q3
3
1
3
nh gi kt qu: Nh vy chin lc ti u ca ngi th hai l
2 1
, 0,
3 3
Ngoi ra ta c th khng cn v th m ch cn tnh:

v1
1
1
7
1
= v3
= , v2
3
3
3
3
v1
3
3
19
3
9
3
, v3
= v3
=
= , min v j
8
8
8
8
4
8
v2
2
2
11
2
12
2
, v1
, min v j
= v3
=
=
5
5
5
5
5
5
8
1
, min v j
3
3
v1 (0) = 2 , v 2 (0) = 5 , v3 (0) = 3 ,
min v j 0
v1 (1) = 3 , v 2 (1) = 2 , v 3 (1) = 1 , min v j 1
7
3
9
4
11
5
2
28
7
t ti p
3
Vy max min v j (p)

1 j 3
1
3
Bi ton 2:
2
1
Input: cho ma trn: A
3
4
3
2
2
3
Out put: Tm chin lc ti u ca ngi chi v gi tr chi

Thut ton gii:
t chin lc ca ngi chi th nht l (p,1-p) th:
v1
2 p 1(1 p) 3p 1
v2
v3
3p 4(1 p)
7p 4
3p 2(1 p) 5 p 2
v4
2 p 3(1 p)
5p 3
Cc ng thng ny ct nhau ti mt im duy nht:

v1
v2
v3
Do : v*
1
2
1
2
1
th min(v1 , v2 , v3 , v4 )
2
v3
1
2
p 1 th min(v1 , v2 , v3 , v4 )
v2
1
2
Vi 0 p
Vi
1
khi p
2
v4
1
l gi cuc chi v chin lc ti u ca ngi chi th nht l
2
1 1
,
2 2
Gi chin lc ti u ca ngi chi th hai l q

th q phi tha mn: 2q1 - 3q3 + 3q3 - 2(1- q1 - q 2 - q 3 ) =
q1 4q 2 2q3 3(1 q1 q 2 q3 )
1
2
1
2
5
2
Hay 4q1 q 2 5q3

4q1 q 2 5q3
q1 , q 2 , q 3 ,1 q1 q 2 q 3
5
2
29
y l h phng trnh v nh, do c v s chin lc ti u ca
q
13 1
5
, , 0,
20 10 20
27 2
15
, , 0,
40 10 40
ngi th hai, chng hn:
..........................
Cc chin lc tha (v ch, v tc dng)
Chin lc i 0 i vi ngi chi th nht c gi l chin lc v tc
dng nu:
- Tn ti chin lc i1 ca ngi sao cho:
- Hoc nu tn ti t hp:
a i0 j vi mi j = 1, n
a i1 j
a i0 j vi mi j = 1, n
a ij
i i0
trong
0 ; i
i0 ;
i i0
Tng t, chin lc j0 ca ngi chi th hai gi l chin lc tha

nu:
- Tn ti chin lc j1 sao cho: a ij
a ij0 vi mi i = 1, n
- Hoc nu tn ti t hp:
a ij
a ij0 vi mi i = 1, m
j j0
trong
0; j
j0 ;
j j0
Thng thng c th n gin ha qu trnh gii bi ton tr chi dng

ma trn bng cch loi khi ma trn nhng chin lc tha v ngi ta chng
minh c rng trong chin lc hn hp: p (p1 , p2 ,....., pi ,...., pm ) ca ngi
0
chi th nht nu i 0 l chin lc tha th s c pi
0 .
Mt cch tng t, nu j0 l chin lc tha ca ngi chi th hai th

trong chin lc hn hp: q (q1 ,q 2 ,....,q j ,....,q n ) s c q j
0
30
Bi ton 3:
2 3 1 5 7 4
3 4 6 2 9 1
Input: Cho ma trn tr chi: A
1 2 4 9 3 10
Out put: Tm chin lc ti u ca cc ngi chi v gi ca tr chi

Thut ton gii:
Khng c li gii trong cc chin lc thun ty, v:
v
max min aij

1 i 3
min max aij

1 j 6
max 1, 1,1
1 j 6
min 3, 4, 6,9,9,10
1 i 3
Nh vy v v
Do ta tm c li gii trong cc chin lc hn hp. Trc ht ta loi b
cc chin lc tha:
- So snh ct 1 v ct 2 ta thy 2 < 3, 3 < 4, 1 < 2 tc l a i1 < a i 2 vi mi
i = 1,3 . Vy b ct 2 v l chin lc tha ca ngi 2.
- V a i1 < a i5 vi mi i = 1,3 nn b ct 5 (v cng l chin lc tha

ca ngi 2).
2 1 5
- Trong ma trn cn li: 3 6 2
4
1
1 4 9 10
V dng th nht nh hn (
2
1
1
(3 1) , 1
(6 4) , 5
2
2
ch cn li ma trn: A
1
1
dng th hai + dng th ba ) c th:
2
2
1
(2 9) , 4
2
1
( 1 10) nn ta loi b dng 1,
2
3 6 2 1
1 4 9 10
Nhng trong vn cn ct th hai ln hn ct th nht ( 6 > 3, 4 > 1),

nn sau khi loi ct th hai ta cn ma trn: A
3 2 1
1 9 10
Vi ma trn ny c th gii bng phng php th. Ta c:

31
v1
3p (1 p)
v2
2 p 9(1 p)
v3
2p 1
p 10(1 p)
7p 9
11p 10
8
ti v1 = v2
9
v1 = v 2 : 2p 1
7 p 9 khi p
v1 = v 3 : 2p 1
11p 10 khi p
v 2 = v3 :
7p 9
25
2
, v3 =
9
9
9
ti v1 = v3
13
11p 10 khi p
1
ti v2 = v3
4
31
54
, v2 =
13
13
29
3
, v1 =
4
2
Trn bng sau vi gi tr tng dn ca p:
v1
1
64
14
v2
v3
10
29 4
29 4
54 13
31 13
31 13
9 13
25 9
89
Ta c: vi 0 p
Vi
9
13
9
th v1
13
p 1 th v3
29
25 9
min(v1 , v 2 , v3 ) v max v1
min(v1 , v 2 , v3 ) v max v3
Vy gi cuc chi l: max min v j

0 p 1 1 j 3
v3
9
13
v1
9
13
31
13
31
13
9
31
t ti p
13
13
Chin lc ti u ca ngi th nht :

- Theo ma trn A l
9 4
,
13 13
- Theo ma trn A l 0,
9 4
,
13 13
32
tm chin lc ti u ca ngi th hai ta gii h:
31
13
31
q2 )
13
3q1 + 2 q 2 (1 q1 q 2 )
q1 + 9 q 2 10(1 q1
Gii ra ta c q1
253
, q2 = 0 ,
299
q3
46
299
Nh vy chin lc ti u ca ngi th hai:

- Theo ma trn A l
253
46
, 0,
299 299
253
46
, 0, 0, 0, 0,
299
299
- Theo ma trn ban u A l
2.2.3 L thuyt tr chi di dng qui hoch tuyn tnh

Nu bi ton l thuyt tr chi di dng ma trn khng c li gii theo
cc chin lc thun ty v khng gii c bng phng php th th
tm li gii thch chnh xc ca tr chi ngi ta s dng phng php qui
hoch tuyn tnh.
Gi: v j
a ijpi ; p i
0 ;
i 1
pi
i 1
L thng li m bo trong chin lc hn hp (p1 , p 2 ,..., p m ) ca ngi

chi th nht, khi ngi chi th hai s dng chin lc j ; j 1, n v gi:
m
min(v1 , v2 ,..., v n )
min
1 j n
a ijpi
i 1
Th chin lc maximin ca ngi chi th nht l tm (p1 , p 2 ,..., p m ) nhm

t max v
Gi: u i
a ijq j ; q j
0;
j 1
qj 1
j 1
L tht bi m bo vi chin lc (q1 , q 2 ,..., q n ) ca ngi chi th hai,

khi ngi chi th nht s dng chin lc i ; i 1, m v gi:
33
n
max(u1 , u 2 ,..., u m )
1 i m
a ijq j tc l u
max
j 1
a ijq j vi mi i 1, m th chin
j 1
lc minimax ca ngi chi th hai l tm vect (q1 , q 2 ,..., q n ) nhm t min

u.
Bi ton cc i ha thng li m bo ca ngi chi th nht v bi
ton cc tiu ha tht bi m bo ca ngi chi th hai dn ti cp bi ton
i ngu sau y ca qui hoch tuyn tnh.
Vi ngi th nht
Vi ngi th hai
F=v
G=u
max
min
v ; j = 1, n
a ijpi
a ij q j
u ; i 1, m
j 1
i 1
pi
qj 1
1
j 1
i 1
0 ; i 1, m
pi
qj
0 ; j = 1, n
- Nu a ij 0 vi mi i 1, m v j = 1, n th bng cch i bin:

xi =
q
pi
; i 1, m v y j = j ; j = 1, n
v
u
Qu trnh gii bi ton s tr nn n gin hn. V

m
xi =
i 1
1
v
a ij x i
i 1
1
v
pi
j 1
i 1
1
u
qj
j 1
a ijpi
yj =
a ij q j
j 1
i 1
1
u
a ij y j
j 1
Nn cp bi ton trn tr thnh cp i ngu sau:

m
xi
min
1
v
min
yj
max
1
u
max
i 1
g
j 1
34
n
a ij x i 1 ; j = 1, n
a ij y j 1 ; i 1, m
j 1
i 1
0 ; i 1, m
xi
yj
0 ; j = 1, n
(V a ij 0 vi mi i v j nn v 0 v u 0 , do x i 0 ( i 1, m ) v
yj
0 ( j = 1, n )).
- Chin lc ti u ca c hai ngi chi u khng i nu mi phn t a ij

ca ma trn tr chi A u c cng thm mt hng s C. Gi ca tr chi
trong trng hp tng thm mt lng C, tc l bng v + C hay u + C.
Nh vy nu trong ma trn A c nhng a ij 0 th bng cch ly:
c max a ij ta a c ma trn A = a ij
a ij 0
v ma trn A = a ij + c trong mi
phn t u khng m, do p dng c php i bin nh nu phn

trn.
Bng cch gii theo thut ton n hnh bi ton dng chun tc tc l:
g'
1
u
y j th khi mi s kim tra
0 ta c phng n ti u
j 1
(y1* , y*2 ,..., y*n ) ca bi ton g, v do tnh cht i ngu ta cng c phng n
ti u (x1* , x*2 ,..., x*m ) ca bi ton f nm trong dng cc s kim tra, tt nhin
ly du ngc li.
Gi ca tr chi l u c (nu cng thm vo mi phn t a ij ca A mt
lng c), trong u
1
g min
'
Tr v cng thc i bin, chin lc ti u:

- Ca ngi th nht l: pi ux*i ; i 1, m
- Ca ngi th hai l: q j = uy*j ; j = 1, n
V d: Hy tm chin lc ti u cho mi bn chi cho bit
35
Gii: v max( 2, 2, 1)
4
2
2
1
7
4
0
1
v min(4,1,7, 2) 1
Ma trn A khng c im yn nga. Mt khc khng p dng c

phng php th, v trong A khng c chin lc tha a v 2 dng
n ct hoc m dng 2 ct. Do ta gii bng qui hoch tuyn tnh.
Trong ma trn A ta c: min a ij
a 0
2 v vy t c = 2 ta c
ij
4 2
2 2
2 2
1 2
7 2
4 2
0 2
1 2
6 0 9 2
0 3 6 1
1 2
0 2
1 2
2 2
3 2 1 4
Cp bi ton i ngu l:
Vi ngi th nht
Vi ngi th hai
f = x1 + x 2 + x 3
g = y1 + y 2 + y3 + y 4
min
max
6 x1 3 x 3 1
6 y1 + 9 y3 + 2 y 4
3 x2 2 x3 1
3 y 2 + 6 y3 + y 4 1
9 x1 6 x 2 x 3 1
3 y1 + 2 y 2 + y3 + 4 y 4 1
2 x1 x 2 4 x 3 1
y1
x1
0 ; x2
0 ; x3
0 ; y2
0 ; y3
0 ; y4
n gin gii bi ton ca ngi chi th hai. Dng chun tc l:

g'
y1 y2 y3 y4 + oy5 + oy6 + oy7
min
6 y1 + 9 y3 + 2 y 4 + y5 1
3 y 2 + 6 y3 + y 4 + y 6
3 y1 + 2 y 2 + y3 + 4 y 4 + y 7
yj
0 ; j = 1,7
36
Bng n hnh
H
C s
Phng -1
-1
-1
-1
y1
y2
y3
y4
y5
y6
y7
y5
y6
y7
y5
-1
y2
13
13
13
y7
13
-3
10 3
23
-1
23
13
13
y5
13
15
-1
y2
13
-1
y1
19
-1
49
Mi s kim tra
43
-2
13
13
10 9
29
49
19
14 3
13
0 , j = 1,7 . Vy phng n ti u ca bi ton dng
1 1
1
, , 0, 0, , 0, 0
9 3
3
chun tc l:
T suy ra phng n ti u ca bi ton g

1 1
, , 0, 0
9 3
max l:
(y1 , y 2 , y3 , y 4 )
Cc thnh phn ca phng n ti u ca bi ton i ngu f

c xc nh bi cc s kim tra:
(
13
1 1
0, ,
9 3
(x1 , x 2 , x 3 )
min
37
4
yj
max
1
1
=
u u min
9
2
4
1
4
vmax 2
V max
j 1
min g '
4
v v c = 2 nn gi ca cuc chi
9
l:
u min 2
Chin lc ti u ca ngi th nht l:

p1
0.
9
4
p2
1 9
.
9 4
1
4
; p3
1 9
.
3 4
3
4
Chin lc ti u ca ngi th hai l:

q1
1 9
.
9 4
1
;
4
q2
1 9
.
3 4
3
4
; q3 0 ;
q4
2.2.4 Chin lc tng bc v phng php Brown

Chin lc tng bc c th xem l chin thut ca mi ngi chi sau
khi phn tch hnh vi ca i phng s c gng c bin php tt nht p
ng li sao cho thng li ca mnh ln nht hoc tht bi ca mnh t nht.
Ngi chi th nht (ngi i bc u) s dng mt trong cc chin
lc ca mnh. Ngi chi th hai p li bng chin lc sao cho cc tiu
ha thng li ca ngi th nht. n lt mnh ngi th nht li tm chin
lc sao cho cc i ha tng thng li ca mnh, v ngi th hai li tm
chin lc sao cho cc tiu ha tng thng li trc ca ngi th nht...
Mt cch tng qut, mi ngi chi u p li tng bc i ca i
phng bng chin lc tng bc ca mnh sao cho n l ti u theo ngha
l tng thng li qua cc i trc ca mnh l ln nht, hoc tng tht bi
ca mnh nh nht i vi mi bc i trc ca i phng.
Phng php lp Brown c trnh by nh sau:
Cho ma trn tr chi A c m dng v n ct:
38
a11 a12 ... a1 j ... a1n
a 21 a 22 ... a 2 j ... a 2n
...........................................
a i1 a i 2 ... a ij ... a in
A=
............................................
a m1 a m 2 ... a mj ... a mn
1. Gi s ngi th nht chn dng i1 . Ta vit dng i1 xung di ma

trn A v gi n l dng (m + 1), tc l a m+1. j = a i j ; j = 1, n .
1
2. cc tiu ha thng li ca ngi th nht, ngi th hai chn ct

j1 , trong : a m+1. j1 = min a m+1. j
1 j n
Phn t a m+1. j c nh du thnh a *m+1. j v ct j1 c vit vo bn

1'
phi ma trn A thnh ct th (n + 1), tc l: ai.n 1 aij , i 1, m

1
3. Thy ngi th hai chn ct j1 nn cc i ha tng thng li ca

mnh sau 2 bc ngi th nht chn dng i 2 m: a i .n+1 = max a i.n+1
2
1 i m
Phn t a i .n+1 c nh du thnh a *i .n+1 v ta vit thm mt dng th

'
(m + 2) trong : a m+2. j = a m+1. j + a i j ; j = 1, n

2
4. cc tiu ha tng thng li ca ngi th nht qua 2 bc, bc

2 ca mnh ngi th hai chn ct j2 , trong : a m+2. j = 1mina
m+2. j
j n
2
Phn t a m+2. j c nh du * v ta vit ct th (n + 2) (bn phi ma

2
trn A), trong : a i.n+2 = a i.n+1 + a ij ; i 1, m

2
5. Tip tc ngi th nht li chn dng i 3 m: a i .n+2 = max a i.n+2 v ngi

3
1 i m
th hai chn ct j3 m: a m+3. j = min a m+3. j

3
1 j n
Bng cc chin lc ny c hai bn tham gia tr chi qua 3 bc.

Gi s tr chi c tip tc tin hnh cho n bc th (k-1), v dn
bc th k l bc kt thc tr chi, ngi th nht li p dng chin lc
39
tng t nh trn sao cho cc i ha tng thng li qua (k-1) bc, ngi
th hai p dng chin lc cc tiu ha tng thng li ca ngi th 1.
Gi s i ; i 1, m ; l s ln ngi chi th nht p dng chin lc i (dng
m
i) trong k bc chi. Khi
si = k v phn phi tn sut:
i 1
s1 s 2
s
, ,..., m
k k
k
chin lc hn hp xp x ti u ca ngi chi th nht, cn phn t c du

* xc nh tng thng li (c th c) ca ngi qua k bc.
Tng t gi t j ; j = 1, n ; l s ln ngi th hai p dng chin lc j
(chn ct j) trong k bc chi. Khi
tj
k v phn phi tn sut:
j 1
t1 t 2
t
, ,..., n
k k
k
l chin lc hn hp xp x ti u ca ngi chi th hai. Gi
l tng thng li ca ngi th nht qua k bc chi th:
1 *
(a m+k. jk ) v
k
1 *
(a m+k.n+k )
k
R rng rng mc xp x gia cc chin lc ny vi chin lc ti u

ph thuc vo bc i ban u (vo vic chn dng i1 ca ngi th nht) v
vo s bc chi k. Nu c hai ngi u tun th qui tc Brown th xp x
cng cao khi k cng tng ln, ni cch khc, qu trnh hi t.
V d:
Input: Cho ma trn tr chi:
A
3
1
2
4
4 1
2 2
Out put: Hy tm li gii xp x theo phng php Brown qua 10 bc

v qua 20 bc, cho bit bc u ngi chi th nht chn chin lc 1.
Thut ton gii:
Ghi dng 1 xung di ma trn A thnh dng 4. V trn dng th 4 :
min (3,2,4,1) = 1
40
nm ct 4, nn ngi 2 chn ct 4, v s 1 dng 4 dc nh du *. Ct 4
ca A c ghi bn phi ca A thnh ct 5.
Ngi 1 chn dng 3 bc 2 v ct 5: max (1 , 2, 4) = 4 nm dng 3, v
s 4 ct 5 c nh du *.
Cng dng 3 ca A vi dng 4 c dng 5.
Ngi 2 chn ct 2 v dng 5: min (5, -1,4, 5) = -1 nm ct . S -1
dng 5 c nh du *.
Cng ct 2 ca A vi ct 5 (ct 4 + 1) thnh ct 6.
Ngi th nht li thy trn ct 6: max (3, 6, 1) = 6 nn chn dng 2 .v.v..
Tip tc qu trnh chn cho n bc th 10 v bc th 20, ta c
bng trang 42, trong ma trn A nm gc Ty bc, cn mi dng thm
l mt bc i ca ngi 1theo th t t trn xung, mi ct thm l mt
bc i ca ngi 2 theo th t t tri sang phi.
Nh vy qua 10 bc th:
15
10
21
10
Chin lc ca ngi th nht l p

Chin lc ca ngi th hai l q
Qua 15 bc th:
25
15
7 2 1
, ,
10 10 10
2 2 1 5
, , ,
10 10 10 10
30
15
Chin lc ca ngi th nht l p
9 4 2
, ,
15 15 15
Chin lc ca ngi th hai l q
2 5 1 7
, , ,
15 15 15 15
Qua 20 bc th:
32
20
38
20
Chin lc ca ngi 1 trong 20 bc l : p

Chin lc ca ngi 2 l: q
12 6 2
, ,
20 20 20
5 5 1 9
, , ,
20 20 20 20
41
Ch m t s hi t u ca thut ton lp Brown trong v d ny, ta c:
- bc 10:
21 15
10 10
0,60
- bc 15:
30 25
15 15
0,34
- bc 20:
38 32
20 20
0,30
Hiu gia gii hn trn v gii hn di ca v (khong c lng ca v )

gim n iu.
nh gi kt qu:
Phng php Brown c trnh by nh l mt phng php cnh tranh
tng bc (c th ko di trong mt khong thi gian no ) gia hai i th
cao tay nht. Nhng n cng c xem l phng php tip cn dn ti
chin lc ti u ca hai i th. Chng hn, trong sn xut nng nghip l
chin lc gieo trng ca ngi nng dn nhm t gi tr sn phm m bo
cao nht, khi thin nhin tinh qui lun tc ng vo ch yu nht ca mi
phng thc gieo trng.
42
Ct
9*
12*
15*
16*
17*
18*
19
21*
23*
25
26
27
30*
31
34*
37*
38*
-1
-2
6*
10*
10
12
14
18
22
26*
28*
30*
29
31*
30
29
31
-3
4*
-2
13
17
21*
18
15
12
16
20
22
26
28
30
34
1*
1*
3*
3*
6*
10
9*
11
11
11
12
13
15
12*
15
15
19
13*
18
17
23
14*
21
19
27
15*
23
16*
30
19
26
18*
34
20
29
20*
38
21
28
24
36
23*
27
28
34
25*
26*
32
32
27
29
34
36
28*
28*
38
34
30
31*
40
38
31
34
42
42
32*
Dng
Bc 10
Bc 15
Bc 20
43
KT LUN
Qua qu trnh nghin cu v thc hin, lun vn t c mt s kt
qu sau:
- Nghin cu v trnh by mt cch c h thng v l thuyt tr chi.
- Nghin cu v tr chi ma trn v cc chin lc trong tr chi ma trn.
- Gii c mt s bi ton s dng cc chin lc trong tr chi ma trn.
V l thuyt tr chi l mt kin thc kh rng v mi m nn s cm
nhn ca ti v n chc chn cn rt hn hp. Tuy nhin y l ti hay,
c ngha ng dng thc t cao nu pht trin c y . Rt mong
c s quan tm ng gp kin ca cc thy c gio bi vit c
hon thin hn!
44
TI LIU THAM KHO

1. T Cm T (1997), Mt s phng php ti u ha trong kinh t, NXB
Khoa hc v k thut.
2. A.M. Brandenburger, Bary J.Nalebuff (2007), L thuyt tr chi trong
kinh doanh, NXB Tri thc
3. Bierman, H. S. and L. Fernandez (1998), Game Theory with economic
applications, Addison-Wesley.
4. Don Ross (2010), Games Theory
5. Fudenberg (1991), Drew and Jean Tirole: Game Theory, MIT Press.
6. Jim Ratliff (1997), Strategic form Games.
7. Osborne (1994), Martin and Ariel Rubinstein: A Course in Game Theory,
MIT Press.

MỘT SỐ THUẬT TOÁN TRONG LÝ THUYẾT TRÒ CHƠI

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

MỘT SỐ THUẬT TOÁN TRONG LÝ THUYẾT TRÒ CHƠI

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

MỘT SỐ THUẬT TOÁN TRONG LÝ THUYẾT TRÒ CHƠI

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

I HC THI NGUYN

PHM TH THU PHNG

Chuyn ngnh: TON NG DNG

LUN VN THC S TON HC

NGI HNG DN KHOA HC

THI NGUYN 2014

Phm Th Thu Phng

Chng 1: S LC V L THUYT TR CHI

Qua ma trn trn, chng ta nhn thy l nu c hai chn chin lc hp

Trong I v Ti (i = 1, 2,..., I) l nhng tp hu hn hoc v hn, cn

nhn nhng gi tr thc. Ni cch khc, H i

l thnh qu thu c ca ngi i ( i I ) do kt qu p dng ng thi

vi mi trng thi s S ( S l tp mi trng thi c th xy ra).

Chng 2: MT S THUT TON TR CHI

Trong aij l biu th thng li ca ngi chi th nht ( tng ng

- Nu aij < 0 th thng li ca ngi 1 ng ngha vi ngi 1 phi tr cho

l tr chi ma trn. Chng hn tr chi vi quy c:

Ngi chi th nht, nu khng mo him, cn tm trong cc chin

gi l chin lc maximin ca ngi chi th nht.

Hp l nht l ngi th hai p dng chin lc nhm cc tiu ha tn

Chin lc thun ty j0 m nh n t c v gi l chin lc minimax ca

Mi cp (i 0 , j0 ) tc l mi (i 0 , j0 ) trong ma trn c tnh cht (*) c gi

Ta c th a ra m hnh ton hc ca bi ton nh sau:

cng c ba chin lc thun ty: kh hn, bnh thng, ma nhiu.

Bi ton thc tin trong thng nghip:

T bi ton tng qut trn ta xt ma trn sau:

Out put: Hy tm chin lc ti u ca mi ngi v gi ca cuc chi.

Ma trn A c im yn nga trong cc chin lc thun ty, l

nh gi kt qu: Chin lc ti u ca ngi chi th nht l chin lc 1,

a11 a12 .... a1n

( i 1, m ) l xc sut (tn sut) ngi chi th nht chn chin lc i.

0 l vect n chiu, trong q j l xc

sut (tn sut) ngi chi th hai chn chin lc j ; j 1, n

Thng li M(p,q) gi l hm ca cuc chi.

Ngi chi th nht c hai chin lc thun ty:

V mt tp v hn cc chin lc hn hp, chng hn:

c 10 ln chi th 1 ln s dng chin lc 1 v 9 ln s

Ngi chi th hai c bn chin lc thun ty

q (3) = (0, 0,1, 0) : ch dng chin lc 3

q j = 1 chng hn chin lc:

Nu chng hn, ngi th nht s dng chin lc:

v ngi th hai s dng chin lc:

th thng li trung bnh ca ngi th nht l:

Ni cch khc, vi chin lc s dng ca ngi th nht v chin

V d 2: Mt c s sn xut chnh phm v ph phm ly t nhng phn tha

Nu cc mc tiu th u c kh nng nh nhau th chin lc sn xut

Nh vy, nu kh nng tiu th cc mc l nh nhau th c s ch nn

M(p* , q) tc l khi ngi th hai p dng chin

lc q* th ngi chi th nht p dng bt c chin lc no cng khng

sao cho biu thc

M(p* , q) tha mn.

Thng li m bo ca ngi chi th nht khi s dng chin lc p

Chin lc p* m vi n thng li m bo ca ngi chi th nht t

Tht bi m bo ca ngi chi th hai khi s dng chin lc q l:

Chin lc q* m vi n tht bi m bo ca ngi chi th hai t cc

Nu c hai ngi u chn chin lc ti u cho mnh th:

Gi tr v* gi l gi ca cuc chi, v cp chin lc (p* , q* ) - im yn

Out put: Tm chin lc ti u ca cc ngi chi v gi tr chi.

l cc ng thng li trung bnh mong i ca ngi chi th nht