Professional Documents
Culture Documents
Phương Trình Toán Lý Thầy Đại
Phương Trình Toán Lý Thầy Đại
DNG
TS. L Xun i
Trng i hc Bch Khoa TP HCM
Khoa Khoa hc ng dng, b mn Ton ng dng
1/1
Gii thiu mn hc
Ni dung mn hc
Ni dung mn hc
1
2/1
Gii thiu mn hc
Ni dung mn hc
3/1
Gii thiu mn hc
4/1
Gii thiu mn hc
Phng php nh gi
Phng php nh gi
5/1
Gii thiu mn hc
6/1
Gii thiu mn hc
7/1
nh ngha
nh ngha
Phng trnh o hm ring l phng trnh c
dng
F (x, y , . . . , u, ux , uy , . . . , uxx , uxy , . . .) = 0, (1)
F l hm nhiu bin vi bin s l
x, y , . . . , u, ux , uy , . . . , uxx , uxy , . . . .
8/1
nh ngha
9/1
nh ngha
10 / 1
V d
u
u
+ xy 2
= 0 PTHR cp 1.
V d 1. 3x
y
x
2
u
u
V d 2.
+ 3 sin x
+ u 1 = 0
x
y
PTHR cp 1.
2
u
2 u
V d 3.
=a
PTHR cp 2.
t
x 2
2u 2u 2u
V d 4. 2 + 2 + 2 = 0 PTHR cp 2.
x
y
z
11 / 1
nh ngha
Phng trnh vi phn c gi l tuyn tnh, nu
hm s F tuyn tnh theo bin
u, ux , uy , . . . , uxx , uxy , . . . v nhng h s ch ph
thuc vo bin s x, y , . . . .
Phn ln ta s nghin cu nhng phng trnh
tuyn tnh; nhng phng trnh c dng tng qut
hn thng s c bin i v nhng phng
trnh tuyn tnh.
TS. L Xun i (BK TPHCM)
12 / 1
V d
13 / 1
14 / 1
V d
2u 2u
Phng trnh Laplace 2 + 2 = 0 l
x
y
phng trnh eliptic.
2
u
2 u
Phng trnh truyn nhit
=a
l
t
x 2
phng trnh parabolic.
2
2u
2 u
Phng trnh sng 2 = a
l phng
t
x 2
trnh hyperbolic.
2u 2u
Phng trnh Tricomi y 2 + 2 = 0 l PT
x
y
eliptic y > 0 v l PT hyperbolic y < 0.
15 / 1
Bi tp
16 / 1
t vn
17 / 1
t vn
ux = u x + u x , uy = u y + u y .
uxx = u (x )2 +2u x x +u (x )2 +u xx +u xx
uxy =
u x y +u (x y +y x )+u x y +u xy +u xy
uyy = u (y )2 +2u y y +u (y )2 +u yy +u .yy
Thay vo phng trnh ban u ta c
a11u + 2a12u + a22u + G = 0, trong
a11 = A(x )2 + 2Bx y + C (y )2,
a12 = Ax x + B(x y + y x ) + C y y ,
a22 = A(x )2 + 2Bx y + C (y )2.
TS. L Xun i (BK TPHCM)
18 / 1
nh ngha
ng (x, y ) = C = const c gi l ng
cong tch phn c trng, nu n l nghim ca
phng trnh
2
2
A
+ 2B .
+C
= 0.
x
x y
y
V (x, y ) = C nn
dx +
dy = 0.
x
y
TS. L Xun i (BK TPHCM)
19 / 1
Nu B 2 AC > 0
th PTHR c 2 h c
trng Ady
(B + B 2 AC )dx = 0 v
Ady + (B + B 2 AC )dx = 0
Nu B 2 AC = 0 th PTHR c 1 h c
trng Ady Bdx = 0
Nu B 2 AC < 0 th
p PTHR c 2 h c
2
trng Ady (B
p + i |B AC |)dx = 0 v
Ady + (B i |B 2 AC |)dx = 0
20 / 1
1
=
,=
, ta c u = (u + u ),
2
2
2
1
1
u = (u u ), u = (u u ). Vy
2
4
u u = 41. y l dng chnh tc th hai
ca phng trnh loi Hyperbolic.
TS. L Xun i (BK TPHCM)
21 / 1
22 / 1
1
=
, ta c u = (u + u ). Vy
2i
4
u + u = 41. y l dng chnh tc ca
phng trnh loi Elliptic.
TS. L Xun i (BK TPHCM)
23 / 1
V d
V d 1.
a phng trnh sau v dng chnh tc
x 2uxx y 2uyy = 0
A = x 2, B = 0, C = y 2. B 2 AC = x 2y 2 > 0.
y l phng trnh thuc dng Hyperbolic.
Phng trnh c trng
x 2(dy )2 y 2(dx)2 = 0
"
xy = C1
xdy + ydx = 0
y
= C2
xdy ydx = 0
x
TS. L Xun i (BK TPHCM)
24 / 1
V d
y
Thc hin php i bin = xy , = . Khi ta
y x
c ux = u x + u x = u y u 2 ,
x
1
uy = u y + u y = u x + u .
x
0
uxx = (ux )x =
2u 2
2u y 2 2u y 2
u y
y
2
.
+
.
+
2
.
2
x 2 2 x 4
x 3
2u 2
2u
2u 1
0
+
uyy = (uy )y = 2 x + 2
. .
2 x 2
TS. L Xun i (BK TPHCM)
25 / 1
V d
u
y
u
y
u
y
u
2
y
. 2 + 2. 4 + 2 . 3
x2
2
2
x
x
x
2
2
2
u 2
u
u 1
x
+
2
+
.
=0
y2
2
2 x 2
2u 2
u y
2u
1 u
4
y +2 . =0
= 0.
x
2
26 / 1
V d
V d 2.
a phng trnh sau v dng chnh tc
2
2u 2
2u
2 u
sin x 2y sin x
+y
= 0.
x 2
xy
y 2
Phng trnh c trng
sin2 x(dy )2 + 2y sin xdxdy + y 2(dx)2 = 0
x
y tan = C l ng cong tch phn c trng.
2
x
Thc hin php i bin = y tan , = y (hm
2
2
u u
ty ), ta c y 2 =
sin x.
TS. L Xun i (BK TPHCM)
27 / 1
V d
2 tan x2
x
v
tan
=
nn
V sin x =
1 + tan2 x2
2
2
sin x = 2
. Vy phng trnh dng chnh
+ 2
tc l
2u
2 u
=
.
2 2 + 2
28 / 1
V d
V d 3.
a phng trnh sau v dng chnh tc
2u
2u
2u
2
+ 2 2 = 0.
x 2
xy
y
Phng trnh c trng
(dy )2 + 2dxdy + 2(dx)2 = 0 dy =
(1 i)dx y + x ix = C1, y + x + ix = C2
l nhng ng cong tch phn c trng. Thc
hin php i bin = y + x, = x, ta c
2u 2u
+
= 0.
2 2
TS. L Xun i (BK TPHCM)
29 / 1
nh ngha
nh ngha
Nghim ca PTVPHR trong min D ca khng
gian cc bin c lp l mt hm s c tt c cc
o hm ring cha trong phng trnh v tha
mn phng trnh ti mi im ca D
Ni chung, PTVPHR c tp nghim rt rng.
i vi phng trnh tuyn tnh thun nht nu
u1, u2 l nghim th c1u1 + c2u2, c1, c2 R cng l
nghim.
TS. L Xun i (BK TPHCM)
30 / 1
V d
u
= 1 vi hm cha bit
x
u(x, y ) c nghim u(x, y ) = x + (y ) vi (y ) l
1 hm bt k.
V d 2. Cc hm u = x 2 y 2 v u = e x cos y
u l nghim ca phng trnh Laplace
2u 2u
+
=0
x 2 y 2
V d 1. Phng trnh
31 / 1
32 / 1
33 / 1
t php tuyn
n ca bin
u
| = g (x, y )
c ngha l nu
n = n1 i + n2 j th
u
= ux0 .n1 + uy0 .n2 = g (x, y ), (x, y ) . Lc
n
ny iu kin ny c gi l iu kin bin
Neuman.
TS. L Xun i (BK TPHCM)
34 / 1
35 / 1