Muhammed Kamil Hasan El-Muhami

MEKA DHE MEDINA N DRITN E

KURANIT FAMLART

Pjesa e par
Meka e nderuar dhe Qabeja e madhruar

Kapitulli i par

Qyteti m i vjetr dhe

m i shenjt n bot
Allahu i Madhrishm urdhron e thot:
Shtpia (xhamia) e par e ndrtuar pr
njerz, sht ajo q u ngrit n Bek
(Mek), e dobishme udhrrfyese pr
mbar njerzimin!1
Obligimi i Haxhit dhe vizita e shtpis
s Allahut n Mekn e ndershme, sht
nj prej pes kushteve themelore t fes
Islame. Sezona e Haxhit konsiderohet
njra ndr sezonat m t lumtura dhe m
t shenjta tek muslimant.
Me t vrtet, kur muslimani apo
muslimania arrijn n lartsit e Meks s
nderuar, i mbulon nj ndjenj e fuqishme
e cila sht e pamundur pr secilin njeri
t prshkruaj kt ndjenj shirtrore me
1

Kaptina Ali Imran, 96

nj prshkrim t plot dhe t sakt

sadoq posedon aftsi stilistike dhe fuqi
retorike. Mnyra m e mir pr t
prjetuar kt knaqsi t veant sht
q vet muslimani t shkoj dhe t kryej
obligimin e Haxhit dhe t vizitoj pr s
afrmi shtpin e Allahut - Qaben e
madhruar.
Nuk ka kurrfar dyshimi se ai q
dshiron t kryej obligimin e Haxhit n
mnyrn m t denj dhe t pastroj
shpirtin e tij duke e knaqur me kt Zotin
dhe t Drguarin e Tij, vrtet do t ndiej
nj lumturi t jashtzakonshme, sidomos
nse ka sadopak njohuri rreth historikut t
ktij vendi t shenjt t cilin Krijuesi i Lartmadhrishm e ka zgjedhur pikrisht pr
shtpin e Tij - Qaben e nderuar!
Ska dyshim, Meka sht vendbanimi
(qyteti) m i lasht mbi siprfaqn e
toks. Termi karjetun - fshat q Allahu i
Lartsuar e ka emruar Mekn e nderuar
e q njihet edhe me emrin ummul kura nna e fshatrave sht pr qllim n

kt kontekst pikrisht ajo q ne e quajm

sot - qytet, pra, nna e qyteteve2.
Nse flasim pr lashtsin e qytetit t
Meks dhe themi se sht qyteti m i
lasht n mbar botn, me kt kemi pr
qllim se qyteti i Mekes sht qyteti m i
vjetr n bot i cili akoma lulzon dhe
gjallron me numrin e madh t njerzve,
me ndrtim, zhvillim dhe qytetrim. U
ndrtuan edhe qytete t tjera, mirpo ato
me kalimin e kohs u zhdukn dhe
humbn do gjurm, e disa prej tyre
Allahu i Gjithfuqishm i shatrroj me
rrnj nga siprfaqja e toks.
Meka e nderuar, pa kurrfar diskutimi
sht qyteti m i shenjt n mbar botn.
Parashtrohen pyetje t shumta q i
obligojn muslimant t japin sqarime
dhe shpjegime rreth tyre. Prej atyre
pyetjeve jan:
far
marrdhnie
(lidhje-raporte)
kishte babai i njerzimit Ademi a.s. me
qytetin e ndershm t Meks?
2

(pr shkak se ai sht vendi, n t cilin mblidhen njerzit pr

t kryer detyrn e Haxhit, ashtu si mblidhen fmijt rreth nns s tyre - sqarim i prkthyesit)

A e vizitoi kt vend (a e bri Haxhin)

Ademi a.s.?
A sht varrosur n njren prej kodrave
t bekuara t saj?
Cilat jan shkaqet e ndrtimit t
Qabes nga babai i t Drguarve, Ibrahimi
me djalin e tij Ismailin a.s.?
Prse vrapojn njerzit3 n mes
kodrave Safa dhe Merva dhe far lidhje
ka kjo me Haxheren - bashkshorten e
Ibrahimit a.s.?
Si buroi (z fill) pusi i Zemzemit?
Cilat jan gjrat mrekulluese dhe t
jashtzakonshme q e karakterizojn
qytetin e Meks, e posaqrisht Qaben e
nderuar apo shtpin e shenjt t
Allahut?
Pr t gjitha kto pyetje dhe shum e
shum pyetje t tjera, u shkruan vllime
t mdha librash, andaj sht e pamundur q ky libr t sqaroj dhe t jap
prgjigje pr t gjitha ato pyetje, por
megjithat me ndihmn e Allahut t
Lartsuar do t prpiqemi t fokusohemi
3

(haxhinjt - vrejtje e prkthyesit)

10

n dhnien e disa prgjigjeve duke mos u

thelluar n detale.
N ann tjetr, do t prezantojm
kalimthi nj qasje t shkurtr t
obligueshmris s Haxhit, ngase Haxhi si
kusht tepr i rndsishm i fes s pastr
Islame, krkon prej nesh nj studim t
veant ku ve e kemi elaboruar n njrin
prej librave t ksaj serie: Enciklopedia
Kuranore.4

Meka... dhe Beka

Allahu i Madhrishm n dy ajetet
vijuese t sures Ali Imran thot: Shtpia
(xhamia) e par e ndrtuar pr njerz,
sht ajo q u ngrit n Bek (Mek), e
4

Autori, Muhammed Kamil Hasan El-Muhami ka shkruar nj

seri me dymbdhjet vepra me tematika t ndryshme islame t
ciln seri e ka quajtur me emrin El-Meusuatul Kuranijjeh
Enciklopedia kuranore. Po ashtu edhe librin t cilin e keni n
duar Meka dhe Medina n dritn e Kuranit famlart sht
njri ndr kta libra. Autori nprmjet ktyre veprave sht
munduar t thjeshtsoj dhe t bj sa m t leht njohurit
kuranore, n mnyr q t jen t dobishme pr t gjith t
rinjt musliman, kuqo q ndodhen ata. (Vrejtje e prkthyesit).

11

dobishme udhrrfyese pr mbar

njerzimin. Aty ka shenja t qarta: vendi i
Ibrahimit, dhe kush hyn n te, ai sht i
sigurt. Pr hatr t Allahut, vizita e
shtpis (Qabes) sht obligim pr at q
ka mundsi udhtimi te ajo, e kush nuk e
beson (ai nuk e viziton); Allahu nuk sht
i nevojshm pr (ibadetin q e bjn)
njerzit.5
Ajo far u trhek vmendjen
lexuesve n fillim t ktij ajeti t sures Ali
Imran sht pikrisht ajo q Allahu i
Madhrishm e ka emrtuar me emrin
Beke qytetin e bekuar q muslimant
n prgjithsi e njohin me emrin Mek.
Ky emrtim (Beke pr qytetin e Meks)
ka zgjuar interesim tek filologt dhe
historiant arab, t cilt pas nj studimi t
thell, dhan shpjegime t ndryshme e q
pr lexuesit sht e nevojshme q
sadopak t ken ca njohuri rreth ktij
emrtimi.
Nj grup gjuhtarsh mendojn se emri
Beketu sht emr i prejardhur prej
5

Kaptina Ali Imran 96, 97

12

fjals El-Beku q do t thot shtypje,

ngjeshje, grumbullim, kallaballk, shtyrje
etj. Arabt thon fulanun bekke fulanen
bekken q do t thot se filani e ka
shtyer filanin pr ta hapur rrugn e tij.
Gjithashtu thon tebakkun-nasu njerzit shkaktojn tollovi duke shtyer
njri-tjetrin n nj vend apo rrug t
ngusht pr shkak t turms s madhe.
Pr shkak t
numrit t madh t
njerzve dhe shtyrjes ndrmjet veti gjat
kryerjes s ceremonive t Haxhit (si gjat
tavafit, sajit etj), qyteti ka marrur emrin
Beke q do t thot qyteti i cili
mbushet plot e prplot me njerz.
Ky sht nj mendim. Mendimi tjetr i
gjuhtarve rreth shpjegimit t emrit
Beke, sht se ky emr vjen nga folja
bekke jebukku q do t thot: thyej, bj
cop e grim, ngujoj, godas, shpoj etj.
Arabt thon: sht rrzuar filani nga
lartsia e malit dhe ka thyer qafn e tij
dhe pr pasoj ka vdekur n vend.
Mirpo, far ka t bj kjo (thyerja e
qafs) me kt qytet t shenjt?

13

Mendimi i fundit i filologve bazohet n

argumentin binds t tyre ku thon se
Allahu i Plotfuqishm sht Ai i cili
kujdeset q shtpia e Tij e shenjt t jet
nn ruajtjen dhe mbrojtjen e Tij. Sa e sa
tiran u munduan ta pushtojn dhe ta
dmtojn kt vend t shenjt, por Allahu
i Madhrishm i shkatrroj q t gjith,
prandaj edhe u quajt Beke ngase ajo u
then qafn dhe i shkatrron despott
ashtu si ndodhi me Ebrehe el-Eshrem i
cili dshiroi ta sulmoj Mekn e Ndershme
me ushtrin e elefantve, por Allahu i Lartmadhrishm e shkatrroj at me
ushtrin e tij duke lshuar kundr tyre
shpend q vinin tuf-tuf dhe i gjuanin
ata me gur nga balta e gurzuar duke i
br si nj gjeth i grimcuar ashtu si e prshkruan kt ndodhi vet Allahu i
Lartsuar n suren Fil!
Mirpo, lind pyetja: Prse emri Bekke
u shndrrua n Mekke?
Disa hulumtues kan thn se arabt n
shumicn e rasteve bjn zvendsimin
(ndrrimin) e shkronjs b me shkronjn

14

m n mnyr q t jet m e leht pr

shqiptim. Ata pr shembull, pr goditjen
drrmuese thon: darbetu lazib, por n
shumicen e rasteve thon edhe darbetu
lazim e cila e ka t njejtin kuptim.
Disa gjuhtar t tjer, mendojn se emri
Mekke sht i prejardhur nga folja
imtekke jemtekku q don t thot:
thith, pi etj. Kur i vogli i deves thith
gjirin e nns (deves) me nj thithje
intenzive saq e pin edhe pikn e fundit
t qumshtit, filologt arab pr kt
veprim t voglit t deves thon:
imtekke dara ummihi felem jetruk fihi
shejen minel lebeni q do t thot: ka
thithur gjirin e nns dhe ka pir tr
qumshtin e saj.
Po ashtu edhe pr njeriun q thith ashtin
pr t nxjerrur palcn e saj, arabt e
prdorin foljen imtekke ka thithur...
Meka - qyteti n t cilin gjendet shtpia e
shenjt e All-llahut (Qabja); sht
quajtur me kt emr pr arsye se
shumica e njerzve (n t kaluarn vrejtje e prkthyesit) gjat sezons s
Haxhit nxitonin pr tek puset e pakta dhe
15

t cekta q kishte ky vend, n mnyr q

t shuanin etjen e tyre. Kur vinin tek
puset, (nga etja e madhe) pinin uj ashtu
sikurse i vogli i deves q thith gjirin e
nns (deves) s tij, apo sikur hamsi
q me krrshri thith copn e ashtit pr
t nxjerrur palcn e saj. Pr kt shkak
sht quajtur Meka me kt emr (pra,
vendi ku njerzit nxitojn pr t shuar
etjen).
T gjitha kto mendime, n do mnyr,
jan nj prpjekje e shklqyer nga ana e
filologve dhe historianve arab e q jan
pr do lvdat dhe ia vlen t msojm
kuptimin e drejt dhe t sakt t ktyre
nocioneve.
Ashtu si i kushtuan kujdes filologt arab
studimit dhe hulumtimit t nocioneve
Mekke dhe Bekke, po ashtu disa prej
tyre u interesuan t gjejn shkakun e
emrtimit t Qabes dhe Haremit me
emrin Bejtull-llahi-l-Haram - Shtpia e
shenjt e Allahut.
Pas nj studimi t frytshm, than se
fjala El-Bejtu - shtpi sht ajo e cila i
mbledh dhe i bashkon antart e afrm
16

t familjes. Gjithashtu arabt me fjaln

El-Bejtu i quajn edhe poezit apo
vargjet
e
poetve,
ngase
ato
grumbullojn shkronjat dhe fjalt e
prshtatshme pr t krijuar nj fjali t
bukur ashtu sikur shtpit e njerzve q
tubojn dhe grumbullojn secila prej tyre
banuesit e saj. Po ashtu edhe gruaja
sht quajtur shtpia e burrit pr
shkak se ajo i mbledh rreth vetit fmijt
dhe burrin e saj. Andaj edhe Qabeja
sht quajtur Shtpia e shenjt e
Allahut ngase ajo i tubon dhe i bashkon
muslimant gjat sezons s Haxhit
sikurse t ishin nj familje e madhe e
vetme. Prandaj edhe quhen Ehlull-llahi Njerz t veant t Allahut si
mendojn disa hulumtues.

17

SHTPIA E PAR

N ajetin e siprprmendur, Allahu i

Madhrishm e cilson Qaben (Shtpin
e shnjt) si shtpin e par t ndrtuar
pr njerz.
Lidhur
me
kt,
mufessirt
(komentatort) e njohur t Kuranit si
Katadeh,
Suddiu
dhe
Muxhahidi
mendojn se Qabeja sht shtpia e par
e shfaqur mbi siprfaqen e ujit q kur
Allahu i Lartmadhrishm ka krijuar qiejt
dhe tokn. Kurse Meka n at koh ishte
nj pik e madhe e shkums s bardh e
cila vrtitej mbi uj, ndrsa toka m

18

pastaj u shtri dhe u zgjerua nga pjesa e

poshtme e saj.
Ata q mendojn kshtu (q toka u shtri
dhe u zgjerua nga pjesa e poshtme e
saj), mbshteten gjithashtu n at q
Allahu i Gjithfuqishm e ka quajtur Mekn
e Ndershme me emrin Ummul Kura Nna e vendbanimeve, pr shkak se ajo
sipas mendimit t tyre sht nna e t
gjitha fshatrave dhe qyteteve, prandaj
edhe than se toka u shtri dhe u zgjerua
nga pjesa e poshtme e saj.
Allahu i Lartsuar e ka emruar dhe
cilsuar Mekn e Ndershme me emrin
Ummul Kura - Nna e qyteteve n
ajetin 92 t Kaptins El-Enam kur i
drejtohet t Drguarit t Tij, Muhammedit
s.a.v.s.:
Edhe ky (Kuran) sht libr q e
zbritm; sht i bekuar, vrtetues i
t mparshmes, e q ti trheqsh
vrejtjen nns s qyteteve (t
banorve mekas) dhe atyre prreth saj
(mbar bots). Ata q e besojn
Ahiretin, besojn n t (Kuranin), ata

19

edhe e falin namazin rregullisht!

Po ashtu, Allahu i Madhrishm edhe n

ajetin e shtat t Kaptins Esh-Shura e
ka cilsuar Mekn me epitetin Ummul
Kura - Nna e vendbanimeve.
Ebu Abdullahu (Allahu qoft i knaqur me
t) ka thn se Meka e ndershme ka
qen nj margaritar i bardh mbi
siprfaqn e ujit. Pastaj Allahu i Lartsuar
e ngriti n qiell,e pozita e saj n tok
ishte n drejtim t Qabes - Shtpis se
shenjt t Allahut. N kt shtpi - Qabe,
pr do dit hyjn dhe dalin nga 70 mij
melek. Ather Allahu i Lartmadhruar e
urdhroi Ibrahimin a.s. q ti ngrit
themelet e shtpis - Qabes.
Mirpo, udhheqsi i besimtarve, Imam
Aliu (Allahu qoft i knaqur me t) ka
thn se kuptimi i frazs Shtpia e
par e ndrtuar pr njerz q
prmendet n Kuran, ka pr qllim
shtpin e par t ndrtuar pr adhurim
(ibadet). D.m.th. para saj nuk ka patur
shtpi (vend adhurimi) q njerzit ta
6

Kaptina El-Enam, 92

20

kryenin Haxhin, por ekzistonin shtpi t

shumta dhe t zakonshme ku njerzit
banonin.

21

MENDIME T TJERA
Historiani i njohur arab Ez-Zehriu mendon
se emri Bekke ka dallim nga emri
Mekke. Ai thot se Bekke quhet vetm
shtpia e shenjt - Mesxhidul Harami
(vendi n t cilin haxhinjt bjn tavafin,
rrotullimet rreth Qabes), kurse Mekke
sht emri i gjith Haremit (vendeve t
caktuara q njihen n at qytet) e ktu
prfshihen eshe shtpit e atyre q
banojn n t. Mendimin e tij e ka
mbshtetur n argumente t sakta t
cilat i ka transmetuar.
Ebu Ubejdete ka thn se me emrin

22

Bekke quhet vetm brendia e Meks.

Transmetohet nga sahabiu i nderuar Ebu
Dherr el-Gaffari (Allahu qoft i knaqur
me t) i cili e ka pyetur t Drguarin e
Allahut s.a.v.s. se cila sht xhamia m e
par e ndrtuar pr njerz, meqrast
Pejgamberi s.a.v.s. iu prgjigj: ElMesxhidul Harami (Qabeja) e pastaj
Bejtul Makdisi (xhamia e shenjt n
Jerusalem - vrejtje e prkthyesit)!
Allahu Fuqiplot e ka cilsuar Shtpin e
Tij t shenjt (Qaben) me fjaln e Tij
mubarekun - shum e bekuar. Disa
komentator t Kuranit (mufessir), kan
thn se shkaku i karakterizimit t Qabes
me cilsimin shum e bekuar sht n
at se ai q e viziton Qaben, All-llahu i
Gjithmshirshm ia fal mkatet e
mparshme dhe pr adhurimet q kryen
aty ka m shum shprblime se
adhurimet e kryera n vendet e tjera.
N ann tjetr, Qabeja sht shum e
bekuar pr at se tavafi (rrotullimi rreth
Qabes) kurr nuk ndalet, as natn e as
ditn, gjat tr vitit, kshtuq sht e
pamundur ndonjher ta gjesh t zbrazur
23

qoft edhe vetm n ndonj ast sado t

shkurtr.

KAPITULLI I DYT

PRSE QABEJA QUHET

ME KT EMR?
N
kapitullin
e
par
prmendm
(potencuam) mendimet e historianve
dhe gjuhtarve rreth nocioneve Mekke
dhe Bekke si dhe far than mbi
prejardhjen e ktyre dy termeve me t
cilat u emrua qyteti m i shenjt i bots
ku jetojm.

24

Meks s ndershme i takon shenjtria pr

shkak t ekzistimit t Bejtull-llahit apo
Qabes s nderuar n kt vend.
Ather prse Qabeja (El-Kabetu) quhet
me kt emr?
Kjo sht nj pyetje q do musliman dhe
muslimane dshiron ta dij prgjigjen e
saj.
Mendimi m i qndrueshm i historianve
dhe juristve islam (el-fukahau) sht se
Qabeja ka marrur kt emr pr shkak t
forms s saj katrore.
Ata than se Qabeja u ndrtua n form
katrore pr arsye se pozita e saj n tok
sht paralele me pozitn e Bejtul
Mamurit q sht n qiell.
Mirpo, ... far sht El-Bejtul Mamuri?.
All-llahu i Madhrishm n kaptinn EtTur, betohet n El-Bejtul Mamurin. N
fillim t ksaj sureje Zoti i Plotfuqishm
urdhron e thot:
Pasha Turin. Dhe librin e shkruar n
25

rreshta. N lkur t shtrir. Pasha

shtpin (Qaben) e vizituar (ose Bejti
Mamurin n qiell)!7
Ibn Abbasi r.a. dhe shum komentator
t Kuranit (mufessir) kan shprehur
mendimin e tyre se Bejtul Mamuri sht
nj shtpi (e shenjt sikurse Qabeja n
tok - vrejtje e prkthyesit) n qiellin e
katrt e cila sht n drejtim t Qabes
s ndershme.
All-llahu i Lartsuar e ka cilsuar me kt
emr (Bejtul Mamur - shtpia e vizituar),
ngase melaiket e Zotit pandrprer e
vizitojn kt shtpi t shenjt duke
adhuruar dhe madhruar (ibadet) Allllahun e Plotfuqishm me nje adhurim t
sinqert ndaj Tij.
Udhheqsi i besimtarve, Imam Ali ibn
Ebi Talib (All-llahu e nderoft fytyrn e
tij) ka thn se pr do dit n kt
shtpi (fjala sht pr Bejti Mamurin n
qiell) hyjn nga 70 mij melek, e pastaj
dalin dhe kurr m nuk kthehen. T
nesrmen hyjn dhe dalin 70 mij melek
7

Kaptina Et-Tur 1-4

26

t tjer dhe kshtu vazhdon pr do dit.

Historiant e njohur si Zehriu dhe Seid
bin Musejjebi mendojn se Bejti Mamuri
gjendet n qiellin e dunjas dhe aty
ekziston nj lum q quhet El-Hajevan.
Xhibrili a.s. me urdhr t All-llahut
Fuqiplot pr do dit zhytet n kt lum
dhe kur del nga ai i shkund kraht e tij
dhe prej tyre rrjedhin 70 mij pika uj t
lumit El-Hajevan. Ather All-llahu i
Lartsuar nga do pike uj krijon nga nj
melek. T gjith ata melek (pra, 70 mij)
All-llahu i Madhrishm i urdhron t
hyjn n Bejti Mamur q t kryejn
namaz dhe pasi ta falin namazin dalin
prej saj dhe nuk kthehen m.
Kta historian (Zehriu dhe Seid bin
Musejjeb) mendimin e tyre mbi lumin ElHajevan e bazojn (e mbshtesin) n
Hadithin e Pejgamberit (paqja dhe
shptimi i Zotit qoft mbi t) t
transmetuar nga Ebu Hurejra (All-llahu
qoft i knaqur me t).
Transmeton Ibn Abbasi (All-llahu qoft i
knaqur me t) se Pejgamberi (paqja dhe
shptimi i All-llahut qoft mbi t) ka
27

thn: Me t vrtet pozita e Bejti

Mamurit n qiell sht plotsisht
paralele me oborrin e Bejtull-llahit
(Qabes) n Mekn e Ndershme dhe
sikur t binte (Bejti Mamuri) nga qielli
i katrt do t binte pikrisht n
oborrin e saj (Qabes)!
Edhe Bejti Mamuri n qiell ka form
katrore tamam sikur forma e Qabes s
Madhruar.
Shkaku se prse Bejti Mamuri ka form
katrore qndron n at se ajo ndodhet
prball
Arshit
t
All-llahut
t
Madhrishm.
Gjithashtu edhe Arshi ka form katrore
dhe kjo pr arsye se bazamentet dhe
dispozitat me t cilat All-llahu i
Madhrishm ka ndrtuar Arshin e Tij,
prqndrohen n katr pika, t cilat n t
njejt koh jan edhe shtylla themelore
t fes Islame dhe besimit t vrtet.
Kto shtylla jan:
1. Subhanall-llah q do t thot:
Krijuesi
yn,
All-llahu
i
28

Gjithfuqishm sht larg do t

mete dhe mangsie.
2. El-Hamdulil-lah Falnderimi i
takon All-llahut. Besimtari i vrtet
asnjher nuk duhet ta neglizhoj
dhe harroj falnderimin ndaj Zotit
dhe Krijuesit t tij.
3. Lailahe il-lAll-llah Ska t
adhuruar tjetr ve All-llahut. Kjo
fjal tregon njshmrin e Krijuesit
(teuhidin) dhe mohon politeizmin
(shirkun) dhe
4. All-llahu ekber All-llahu sht
m i madhi.
Transmetohet se i Drguari i All-llahut
s.a.v.s. pr mirsit (bereqetet) q Allllahu i ka dhuruar shtpis s Tij t
shenjt (Qabes) ka thn: All-llahu i
Madhrishm pr do dit zbret 120
mshira (rahmete). 60 pr ata q e
bjn tavaf Qaben (sillen rreth saj),
40 pr ata q falen n Qabe dhe 20
pr ata q vetm e shikojn at
(Qaben)!
Nga mirsit m madhshtore t Bejtullllahit (Qabes) sht se atij q e viziton
at
(e kryen
Haxhin)
All-llahu i
29

Madhrishm ia shlyen t gjitha mkatet

e kaluara, por me kusht q gjat kryerjes
s ktij obligimi t ket nijetin e pastr,
q Haxhin ta bj vetm pr t arritur
knaqsin e All-llahut, e assesi pr
syefaqsi dhe t paraqitet para njerzve
se sht br haxhi, apo q t fitoj
titullin haxhi pr t mashtruar njerzit
dhe tu cenoj t drejtat e tyre.

XHELOZIA E GRAVE

30

Sigurisht se ky titull xhelozia e grave do

ti habis lexuesit dhe lexueset q lexojn
kt libr q ka pr subjekt t tij Mekn
dhe Qaben e ndershme.
Mirpo, xhelozia ishte pikrisht shkaku i
vetm e cila e detyroj babain e
Pejgamberve, Ibrahimin a.s. t udhtoj
dhe t shprngulet s bashku me gruan e
tij t dyt (Haxheren) dhe djalin e tij t
vogl Ismailin. Megjithat pasiq u
shprnguln,
Ibrahimi
a.s.
braktisi
familjen duke i ln n nj lugin
jopjellore, n nj vend shterp dhe me
vete nuk kishin pos disa hurma arabie.
Kjo lugin jopjellore (vend shkretinor)
q m von u shndrrua n nj qytet
madhshtor dhe i mbushur prplot me
njerz sht Meka e Ndershme.
M gjrsisht rreth historikut t ksaj
xhelozie kemi treguar n librin Sara,
gruaja me e bukur e bots t seris me
titull Tregime nga Kurani Fisnik nga i
njjti autor dhe i njjti botues.

31

Ibrahimi a.s. e ka dashur Saren

(bashkshorten e tij) me nj dashuri t
thell. Kurse n ann tjetr, gruaja tjetr
shfaqte ngaj tij po t njejtn dashuri.
Kshtuq
pr
t
mos
dmtuar
(rregulluar) ato (sidomos Saren e cila
nuk kishte fmij), u detyrua ta largoj
Haxheren, s bashku me djalin.
Haxherja ishte robresh e Sares, t ciln
ia kishte dhuruar mbreti i Egjiptit. Sara
kur e pa se nuk ka m shpres pr
fmij, krkoi nga Ibrahimi q t
martohet me robreshn e vet, se
ndoshta All-llahu i Gjithfuqishm do ta
bekoj me nj djal i cili do ta
trashgonte..
Ibrahimi a.s. u martua me Haxheren dhe
pas nj kohe ajo lindi nj djal, t cilin e
emruan me emrin Ismail. Ibrahimi a.s. u
gzua shum pr lindjen e djalit, ndrsa
dashuria e tij ndaj Haxheres u forcua
edhe m tepr, gj q shkaktoi xhelozi n
zemrn e Sares. Ather ajo (Sara) nga
xhelozia e madhe q e kishte kapluar,
filloi t sillet m Haxheren dhe djalin e saj
n mnyrn m t ashpr saq disa her
i kishte przen edhe nga shtpia e saj.
32

M n fund vendos q Haxherja t jetoj

n nj vend tjetr!..
N nj hadith t Pejgamberit s.a.v.s.
tregohet se Ibrahimi a.s. u ankua tek Allllahu i Lartsuar pr sjelljet e Sares, e
ndrkoh All-llahu i Madhrishm i
shpalli: Vrtet shembulli i gruas
(femrs) sht si shembulli i brinjs
s shtrembur, nse e len ashtu si
sht do t knaqesh me t, por nse
tenton ta drejtosh, do ta thyesh!
N baz t ksaj, nj poet pasiq kishte
zbuluar di t pahijshme n gruan e tij,
ka shkruar nj satir kundr grave ku n
fillim thot: Ajo (gruaja) sht krijuar e
krrusur (sikurse brinjt) prandaj nuk
mund ta drejtosh. Ta dish se nse tenton
ti drejtosh brinjt, do ti thyesh!
All-llahu i Lartmadhruar e urdhroi
mikun e Tij Ibrahimin a.s. q ta
realizoj dshirn e Sars dhe ta largoj
plotsisht Haxheren me djalin e saj
Ismailin nga shkrettira e Shamit.
Ather Xhibrili a.s. zbriti te Ibrahimi a.s.
pr ti treguar vendin q All-llahu i
33

madhruar ka zgjedhur pr gruan dhe

djalin e tij.
Pasiq e informoi gruan e tij Sarn pr
kt, ajo krkoi prej tij q tia jap fjaln
asaj q gjat udhtimit t mos zbres
nga kafsha e tij, n mnyr q t mos
jet pran Haxheres, gj q Ibrahimi a.s.
ia dha fjaln se ashtu do t veproj!.
Gjat udhtimit, ata i shoqronte Xhibrili
a.s. t cilin e shifte vetm Ibrahimi a.s.
dhe kur arritn n vendin ku sht
shtpia e Zotit xh.sh. Qabeja, Xhibrili
a.s. krkoi nga Ibrahimi a.s. q ta
braktis gruan dhe djalin e tij dhe t
kthehet tek bashkshortja e par Sara.
Kur
Ibrahimi vendosi t
largohet,
Haxherja e friksuar vshtronte prreth
tij sepse ai vend n at koh ishte i
shkret dhe i braktisur. Ather e habitur
e pyet bashkshortin e saj:
-

O Ibrahim, prse po na l n kt
lugin n t cilin nuk ka njerz t
gjall e as uj e as bim?..

Ibrahimi a.s. iu prgjigj:

34

Me
t
vrtet
All-llahu
i
madhrishm m ka urdhruar me
nj gj t till.

Imani i Haxheres ishte shum i fort,

andaj e vendosur i tha:
-

Nse
Zoti
xh.sh.
kshtu
ka
vendosur, athr Ai kurrsesi nuk
na l t humbur.

Ibrahimi a.s. u largua nga bashkshortja

dhe djali i tij edhepse zemra e tij ishte
me ta. Kur arriti n kodrn e quajtur
Kudej e cila gjendet n vendin Dhu
tuva u ndal dhe duke shikuar n drejtim
t tyre, ra n ruku dhe sexhde duke iu
lutur Zotit xh.sh me kto fjal:
Zoti yn! Un nj pjes t familjes
sime e vendosa n nj lugin ku nuk
ka bim, e pran shtpis Tnde t
shenjt. Zoti yn (i vendosa aty) q t
falin namazin, pra bn q zemrat e
disa njerzve t mallngjehen pr
ata, dhe pr t falnderuar me

35

mirnjohje, furnizoj ata me fruta..!

Pasiq uji q kishin u shpenzua dhe etja e

madhe e kishte kapluar djalin e saj, nna
zemrdhembsur menjher u ngjit n
kodrn Safa pr t krkuar uj pr
foshnjn e saj. Vshtronte her djathtas
e her majtas pr t par njeri dhe filloi
t brtet me tr fuqin q kishte:
-

A ka njeri n kt lugin?.

Mirpo, nuk dgjonte

ushtims s zrit t saj..

asgj

prpos

Kshtuq n vetveten e saj iu parafytyrua

sikur dgjoi nga larg ulrimn e ujkut dhe
nga frika se mos i ndodhi gj djalit t saj,
filloi t vrapoj n drejtim t tij.
Akoma pa arritur tek djali i saj, Ismaili
a.s., iu shfaq nj ndjenj se do t gjej
uj, prandaj edhe filloi t ec me hapa t
shpejt n drejtim t vendit q quhet
Merva.
Ather n mes t ktyre dy kodrave
8

Kaptina Ibrahim 37

36

Safa dhe Merva vrapoi shtat her se

ndoshta mos shikonte njeri apo ndonj
burim uji.
Dhe hern e fundit, u kthye te Ismaili ku
uji ve kishte filluar t dal pran duarve
t tij. Ashtu e friksuar q uji t mos
derdhet larg nga burimi, me duart e saj
filloi t mbledh rrn dhe t formoj nj
penges (mur) n mnyr q uji t mos
derdhet pa nevoj.
Disa dijetar kan thn se Haxherja e ka
ngjeshur rrn q t kapet fort dhe pr
kt shkak sht quajtur ky burim me
emrin Zemzem.
Kurse disa t tjer mendojn se Xhibrili
a.s. e goditi tokn me krahun e tij dhe
Allahu i Plotfuqishm bri q t gufoi
burimi i Zemzemit i cili edhe sot e ksaj
dite konsiderohet nj mrekulli prej
mrekullive
mahnitse,
ku
miliona
besimtar q kryejn haxhin pr do vjet
kan dshir t madhe t pin kt uj t
bekuar, si dhe shum prej tyre marrin
edhe uj me vete q njerzve t afrt tu
sjellin si nj dhurat t muar nga vendi i
shenjt Qabja. Sido q t jet, akoma
37

burimi i Zemzemit sht i mbushur plot

me uj t freskt. 9
Me t vrtet Saji (ecja e shpejtuar
ndrmjet Safas dhe Merves) sht nj
prej ritualeve m t rndsishme t
haxhillkut. Urtsia e tij sht n at se
Saji iu prkujton besimtarve tregimin e
njohur t Haxheres dhe besimit t saj t
thell
q
kishte
n
All-llahun
e
Madhruar. Iman ky q edhe prkundr
asaj q Ibrahimi a.s. e braktisi s bashku
me djalin e saj n at vend t shkret,
ajo as sa nj qime floku nuk u lkund dhe
nuk i humbi shpresat, por qndroi e
vendosur n krkim t ujit duke mos
ndier kurrfar lodhje e mundimi.
9

Uji i Zemzemit: ky sht sejjidi i t gjith ujrave, uji m i

bekuar, m i falnderuari, m i dashuri dhe m i vlersuari. Uji
i Zemzemit konsiderohet nga t gjith muslimant si pija m e
mueshme. N Sahihun e Muslimit sht shnuar q Ebu
Dherri r.a., i kishte kaluar dyzet dit dhe net vetm n Qabe
dhe nuk kishte pasur asgj pr t ngrn as pr t pir prve
uj t Zemzemit. Kur pas ksaj kohe ishte kthyer n Medin, i
Drguari i Allahut kishte shprehur kt mendim: Me siguri uji
i Zemzemit sht ushqim tepr i kndshm dhe ila pr
smundje. Xhabir bin Abdullahu r.a. ka treguar se Pejgamberi
a.s. ka thn: Zemzemi sht prgjigje pr fardo qllimi t
individit kur ai krkon ta pij ujin e tij. (Shnim i
prkthyesit).

38

Ska dyshim se vetm imani i fuqishm

n All-llahun e Lartmadhruar se Ai sht
m i mshirshmi mshirues i jep
besimtarit
elan
dhe
fuqi
t
jashtzakonshme q ti tejkaloi (prballoi)
t gjitha fatkeqsit dhe fortunat e ksaj
jete.
Si rrjedhim, pesimizmi sht armik i
jets, ngase vetm populli jobesimtar e
humb shpresn n mshirn e All-llahut
xh.sh., ashtu si thuhet n Kuranin
famlart.

39

SI U NDRTUA QABEJA
Edhe kur Ibrahimi dhe Ismaili, duke
i ngritur themelet e shtpis (Qabes
luteshin): Zoti yn, pranoje prej
nesh, se me t vrtet Ti je ai q
dgjon dhe di.10
Shum historian dhe komentator t
Kuranit jan t mendimit se Allahu i
Madhruar nprmjet melekut Xhibril, e
ka urdhruar Ibrahimin a.s. q ta
ndrtoj shtpin e shenjt Qaben.
Ibrahimi a.s. pyeti All-llahun Fuqiplot pr
vendin ku duhej t ndrtont Qaben dhe
mori kt prgjigje: N vendin ku i zbriti
Ademit a.s. kutia e zez e q n at koh
ndriqoi tr vendin e shenjt.
Po ashtu historiant kan thn se kutia e
zez (godina n form kubi) ka qen n
vendin e vet derisa Allahu i Madhruar e
ngriti n qiell n kohn e Nuhit a.s.,
10

Kaptina El-Bekareh 127

40

ather kur ndodhi tufani-prmbysja e

madhe, meqrast u fundos do gj mbi
siprfaqn e Toks, prve anijes s
Pejgamberit Nuh a.s.. Pr kt shkak,
disa historian mendojn se Qabeja quhet
me emrin Bejtul Atik shtpia e lasht,
sepse ka qen m e lasht dhe ka
ekzistuar para se t ndodh tufani
prmbysja.
Kur Allahu xh.sh. e urdhroi Ibrahimin
a.s. ta ndrtoi Shtpin e Shenjt
Qaben, as ai e as djali i tij Ismaili nuk
kan pasur aspak njohuri rreth mnyrs
s ndrtimit. Kshtuq Allahu xh.sh.
drgoi te ata Xhibrilin a.s. i cili u tregoi
vendin e shtpis dhe u msoi mnyrn e
ndrtimit t saj.
Disa t tjer than se themelet
Shtpis,
i
ka
zbritur
Allahu
Madhrishm nga xhenneti.

41

e
i

NXIRJA E GURIT T
BARDH
Guri i zi i cili ekziston sot n Shtpin e
Shenjt Qabe, sht po i njjti gur q
All-llahu i Lartsuar e ka zbrit nga qielli
tek babai i njerzimit Ademi a.s.
Shumica drmuese e historianve arab
jan t mendimit se guri i zi ka qen i
bardh si bora. Disa prej tyre kan thn
se guri i zi ka qen nj margaritar i madh
dhe i pakrahasueshm. Ky margaritar
ishte aq reflektues sa q drita e tij dukej
aq e fort sikurse t ishte mesi i dits.
Mirpo, prse kjo bardhsi e pastr dhe e
dlir u shndrrua n ngjyr t zez e t
errt? Prgjigjja sht se idhujtart dhe
mohuesit e preknin gurin me duart e tyre
t pista.
Kur Ibrahimi a.s. filloi me ndrtimin e
Shtpis, krkoi nga djali i tij Ismaili t

42

sjell gur nga nj vend i afrt q quhej

Dhu Tuva!
Ibrahimi a.s. e ngriti Qaben Shtpin
n lartsi prej nnt kut (arshin). Po
ashtu i hapi edhe dy dyer, nj nga lindja e
tjetrn nga perndimi.
Pastaj Ibrahimi a.s. s bashku me djalin e
tij, mblodhn disa bim aromatike t
shkrettirs dhe parfumosn Qaben dhe
rrethinn e saj.
Pasiq e ndrtuan Qaben, Allahu xh.sh.
e drgoi Xhibrilin a.s. te Ibrahimi dhe
Ismaili pikrisht n ditn e tet t muajit
Dhulhixhxheh. I mori ata dy dhe i
shoqroi pr n vendin e quajtur Mina,
ku kaluan natn n kt vend ashtu si
kishte vepruar m par edhe Ademi a.s.
Ja pra, u munduam shkurtimisht t
prqndrohemi n disa njohuri dhe
ngjarje t rndsishme q kan t bjn
veanrisht pr qytetin e bekuar t Meks
dhe Qaben e madhruar. Mirpo,
ekzistojn edhe ngjarje t tjera q jan
t lidhura me prmbajtjen e ktij libri si
sht Mekami i Ibrahimit a.s. dhe shenjat
43

e kmbs s tij etj, t cilat i kemi

prmendur n librin me titull: Haxhi
(Libr i autorit i botuar sipas vargut serik
me titull Enciklopedia kuranore).
E lusim Allahun e madhrishm q tu
plotsoj dshirat e shum muslimanve
ankend bots, t cilt me mall t madh
ndrrojn ta kryejn obligimin e Haxhit
dhe t vizitojn varrin e m t dashurit t
Zotit, vuls s t gjith Pejgamberve
Muhammedit s.a.v.s. q gjendet n
Medinn e ndritur.

44

Pjesa e dyt

45

KIBLEJA

46

KAPITULLI I TRET

DOMETHNIA E FJALS
KIBLE DHE URTSIA E
SAJ
Termi Kible n gjuhn arabe ka pr
qllim drejtimin apo kthimin e njeriut nga
nj an e caktuar nse synon dika
konkrete si sht drejtimi kah shtpia,

47

apo di abstrakte si sht nj synim apo

dshir q shpreson realizimin e saj.
Pas ardhjes s fes Islame, fjala Kible
filloi t prdoret me kt kuptim:
Orientimi, drejtimi apo kthimi i namazliut
kah Qabeja gjat faljes s namazit!
Domethnia e fjals Kible sht cekur
n ajetet 142, 143, 144 dhe 145 t
kaptins El-Bekareh, pr t cilat ajete do
t flasim pak m von.
Mirpo, n kaptinn Junus, ajeti 87,
Allahu i Lartmadhrishm me fjaln
Kible ka pr qllim nj kuptim tjetr. I
Lartsuari thot:
Ne i tham Musait dhe vllait t tij ti
bni vend n Egjipt popullit tuaj,
shtpit tuaja ti bni faltore e ta
falni namazin rregullisht. Ti (Musa)
prgzoi besimtart!11
Pra, fjala Kible n kt ajet, ka pr
qllim
faltore
ngase
Allahu
i
Madhrishm e urdhroi Pejgamberin
11

Kaptina Junus 87

48

Musa dhe vllain e tij Harunin (Paqa dhe

shptimi i Zotit qoft mbi ta) q populli i
tyre ti bjn faltore shtpit e tyre n
mnyr q beni israilt (ifutt) ta falin
namazin rregullisht. Dhe kt, pr shkak
se faraoni e mohonte Allahun duke e
konsideruar veten si zot i vetm dhe
kishte ushtruar dhun ndaj atyre ifutve
q e kishin besuar sinqerisht Zotin e
vrtet Allahun e Lartmadhrishm.
Komentatori i njohur i Kuranit Hasan elBasriu thot se kibleja e ifutve n at
koh ishte n drejtim t Shtpis s
Shenjt Qabes s bekuar.

KIBLEJA E PAR N
ISLAM
Allahu i Madhrishm e nderoi robin e Tij,
Muhammedin (Paqja dhe shptimi i
Allahut qoft mbi t) me mesazhin Islam.
M von, i urdhroi muslimant me faljen

49

e
pes
kohve
t
namazit.
Pr
obligueshmrin e namazit dhe mnyrn
se si Xhibrili a.s. ia msoi Muhammed
Mustafas s.a.v.s. abdestin dhe faljen e
namazit, i kemi shpjeguar hollsisht n
librin ton me titull Adhurimet n
Kuranin fisnik t ksaj serie me titull:
Enciklopedia kuranore!
N kohn kur namazi u b farz pr
muslimant, idhujtart e Meks e
madhronin Qaben dhe i lavdronin
idhujt q ishin brenda saj, duke supozuar
se jan duke e ndjekur fen e t parve
t tyre. Andaj edhe gjat ceremonive t
tyre fetare, u kthenin n drejtim t
Qabes, prkundr besimit t tyre t
gabuar se idhujt ishin ndermjetsues pr
tek Allahu apo ishin rival t Tij. Si
rrjedhim, kur namazi u b farz pr
muslimant, i Drguari i Allahut (Paqja
dhe shptimi i Allahut qoft mbi t) u
urdhrua nga Zoti i tij, q pr kible t tij
dhe t gjith atyre q i kishin besuar, t
jet Bejtul Makdisi, xhamia e shenjt n
Jerusalem, n mnyr q t dallohen nga
idhujtart e Meks q ktheheshin n
drejtim t Qabes.

50

Shum historian arab, prej tyre edhe ElVakidiu dhe Ibn Ethiri, na tregojn se kur
Allahu i Madhrishm e bri obligim
namazin pr muslimant, e drgoi
Xhibrilin a.s. tek Muhammedi a.s., q
ndodhej n Mek dhe me urdhrin e
Allahut Xhibrili i mshoj toks dhe
menjher filloi t dal uj nga toka.
Xhibrili a.s. morri abdest me kt uj, n
mnyr q tia msoi Pejgamberit a.s.
formn e abdestit, e m pastaj u kthye
n drejtim t Bejtul Makdisit, shtpis s
shenjt n Jerusalem dhe u fal para tij
pr tia msuar Pejgamberit a.s. edhe
mnyrn e namazit.
Kshtuq
muslimant
e
par
q
prqafuan Islamin, u quajtn Ehlul
Kibleh Ithtar t Kibles. Kurse zonja
Hatixhe r.a. konsiderohet kthyesja e par
kah kibla (Evvel ehli el-kibleh) q do t
thot e para q i besoi pejgamberis s
Muhammedit a.s. M gjrsisht kemi
treguar n librin ton Hatixhja e bija e
Huvejlidit t seris me titull T
mdhenjt e Islamit nga i njjti autor
dhe i njjti botues.
Kibleja e muslimanve t par ka qen
51

Bejtul Makdisi n Jerusalem, q do t

thot se ata jan kthyer n drejtim t
Shamit12 gjat faljes s namazit, e q n
at koh Bejtul Makdisi ishte edhe kibleja
e ifutve.
I Drguari i Allahut dhe muslimant u
falnin n drejtim t Bejtul Makdisit gjat
tr kohs sa ishte Pejgamberi a.s. n
Mekn e nderuar.
M von, i Drguari i Allahut s.a.v.s.
emigroi nga Meka pr n Medinn e
ndritur. Deshi vullneti i Allahut xh.sh. q
tua hap zemrat medinasve e ta
prqafojn
Islamin
dhe
t
bhen
ndihmues e prkrahs t sinqert t
thirrjes
Muhammedane.
E
nderuan
Pejgamberin a.s. dhe e pritn me nj
pritje madhshtore. Shum shpejt qyteti i
Medins u b nj baz e fuqishme nga e
cila shprtheu drita e Islamit, e cila drit
do t eliminoi errsirat e kufrit dhe
injorancs n mbar rruzullin toksor.
Pasiq i Drguari i Allahut u vendos n
Medinn e ndritur dhe filloi me ndrtimin
12

Nj hapsir e gjr e cila prfshin Sirin me rrethin,

d.m.th., e kundrta e drejtimit t Meks.

52

e xhamis Kuba, Bejtul Makdisi akoma

ishte kible e tij dhe e muslimanve. Kjo
zgjati prafrsisht 17-t muaj.
Mirpo, i Drguari i Allahut, n shpirtin e
tij dshironte shum q Qabeja e
Madhruar t jet kible e tij dhe e mbar
muslimanve n prgjithsi.
Pejgamberi s.a.v.s. e favorizonte Qaben,
sepse ishte vend ku qndroi babai i
Pejgamberve, Ibrahimi a.s. dhe se
Qabeja ishte m e dashur pr arabt sesa
Bejtul Makdisi n Jerusalem.
Prandaj, Muhammedi a.s., priste me pa
durim ti plotsohej kjo dshir dhe priste
urdhrin e Zotit q kibleja t kthehej n
at an dhe ai shpesh her e kthente
fytyrn nga ajo an.
Dijetart islam na tregojn se i Drguari i
Allahut s.a.v.s., nuk kishte dshir ti bj
lutje Allahut t Gjithmshirshm pr
ndrrimin
e
kibles,
sepse
pr
Pejgambert nuk lejohet ti krkojn
Allahut dika para se tu jepet leja dhe
kjo pr arsye se nse n lutjet e tyre
mund t ket di q nuk sht n dobin
53

e prgjithshme dhe Zoti mos ta miratoi,

popujt e tyre do t gjenin pretekst pr t
dyshuar pejgamberin e tyre dhe do t
shkaktonin fitne e prqarje t madhe.
N
fillim,
vet
ifutt
filluan
t
prgnjeshtrojn Pejgamberin e t
Drguarit t Allahut duke propaganduar
dhe duke futur huti n mesin e
idhujtarve mekas se nse Muhammedi
sht vrtet i Drguar i Allahut, ather
do ta dinte se n drejtim sht kibleja e
tij, por ai kthehet kah kibleja e jon, beni
israilve q ndodhet n Jerusalem.
Na tregon Ibn Abbasi r.a. dhe disa
shkenctar t sires, biografis s pastr
t Pejgamberit a.s., se i Drguari i Allahut
nj dit iu drejtua Xhibrilit a.s. me kto
fjal:
Kam dshir q Allahu i Lartsuar t
bj ndrrimin e kibles n nj drejtim t
nj kibleje tjetr...
Xhibrili a.s. ia ktheu:
O Muhammed... vrtet un jam vetm
nj rob i Zotit ashtu si je edhe ti, por
54

pozita jote tek All-llahu pa dyshim sht

m e larta dhe m e nderuara, andaj
krko dhe lutju Atij!
M pastaj Xhibrili u largua dhe u ngrit n
qiell.
I Drguari i Allahut iu lut Zotit t Tij q ta
kthej nga kibleja e ifutve n drejtim t
shtpis
s
shenjt,
Qabes
s
madhruar.
Pejgamberi a.s. vazhdimisht e kthente
shikimin kah qielli duke pritur lajmin e
gzuar nga Xhibrili a.s. se Allahu ju sht
prgjigjur lutjes s tij.
Nuk zgjati shum pritja e tij...
kur Allahu i plotfuqishm i dha urdhr
Xhibrilit a.s. t zbret tek i Drguari i Tij,
Muhammedi a.s., me ajetin 144 t sures
El-Bekareh n t cilin ajet Allahu xh.sh.
thot:
Ne shum her po shohim kthimin e
fytyrs tnde kah qielli, e Ne
gjithqysh do t drejtojm ty n
drejtim t nj kibleje (Qabeja) q ti e
55

do at. Pra kthehu ans s xhamis

s shenjt (Qabes), dhe kudo q t
jeni (o besimtar) kthehuni kah ajo
an. E atyre q u sht dhuruar libri,
ata e din sigurisht se kjo (kthes)
sht e vrtet nga Zoti i tyre. E
Allahut nuk mund ti fshihet ajo q
veprojn ata.!13
Komentatori i njohur i Kuranit, Ibn
Abbasi r.a. thot se e tr Shtpia e
Shenjt Qabeja konsiderohet kible;
kibleja e Shtpis sht dera e saj;
Shtpia Qabeja sht kible pr ata q
falen n xhamin e saj; xhamia sht
kible pr banort e Haremit 14, kurse
Haremi
sht
kible
pr
mbar
njerzimin.!

13
14

Kaptina El-Bekareh 144

Me kt term nnkuptohet Qabeja, po edhe tr zona e saj.

56

57

KIBLEJA E KRISHTERVE
DHE E JEHUDINJVE
N
kaptinn
El-Bekareh,
Allahu
i
Madhruar i drejtohet t Drguarit t Tij,
Muhammedit a.s. me kto fjal:
Po edhe sikur tu sillshe ti do lloj
argumenti atyre q u sht dhn
libri, ata nuk pasojn kiblen tnde, e
as ti nuk do t pasosh kiblen e tyre,
po asnjra pal nuk do ta pasoj
kiblen e tjetrs. E pas dijes, e cila t
ka ardhur, po e zm se ishe vn
pas dshirave t tyre, ather ti do t
ishe mizor.15
N kt ajet t madhrishm, Allahu i
Lartsuar i tregon t Drguarit t Tij se
dijetart e jehudinjve dhe t krishterve
nga mendjemadhsia, smira e urrejtja,
nuk donin ta besonin profetsin e
Pejgamberit Muhammed a.s. edhepse e
dinin kt shtje me hollsi. Jo vetm q
15

Kaptina El-Bekareh 145

58

nuk e besonin, por nuk frenonin as

gjuhn dhe vazhdonin t thoshin gjithfar
fjalsh t liga.
N ann tjetr, krishtert dhe jehudinjt
nuk do t ndjekin kiblen e muslimanve,
ngase krishtert ktheheshin kah lindja,
gjegjsisht kah vendi ku ka lindur Mesihu,
Isa i biri i Merjemes (Paqja e Zotit qoft
mbi t), kurse jehudinjt kah Bejtul
Makdisi n Jerusalem.
Allahu i Lartmadhrishm e paralajmron
t Drguarin e Tij q t mos ndjek
kiblen e krishterve dhe jehudinjve si dhe
t mos shkoj pas dshirave t tyre n
shtjen e kibles, duke dshiruar me kt
prvetsimin e zemrave t tyre, sepse
edhe pr kundr ksaj, shumica prej tyre
nuk e besonin Muhammedin a.s. si i
Drguar nga ana e Allahut xh.sh. edhepse
e dinin profetsin e tij pa asnj dyshim,
por ata e fshehin t vrtetn. Pr kt na
tregon Allahu i lartsuar n Kuran ku
urdhron e thot:
Atyre q u kemi dhn librin, ata e
njohin at (Muhammedin) si i njohin
bijt e vet, e nj grup prej tyre edhe
59

pse e din kt, jan duke fshehur t

vrtetn! 16

URTSIA E ORIENTIMIT
N DREJTIM T QABES
Thot Allahu i Madhrishm n kaptinn
El-Bekareh:
E kiblen nga e cila ti u drejtove nuk
e bm pr tjetr, vetm se pr t
par at q shkon pas t drguarit,
nga ai q kthehet prapa, ndonse kjo
ka qen vshtir (pr disa), por jo
edhe pr ata q Allahu i drejtoi.
Allahu nuk sht q tua humb
besimin tuaj. Ska dyshim se Allahu
sht shum i but dhe mshirues
ndaj njerzve.17
16
17

Kaptina El-Bekareh 146

Kaptina El-Bekareh 143

60

Fjals Linaleme n kt ajet, i jepet

kuptimi pr t par Ne, q do t
thot: pr tu dalluar n syt e
Pejgamberit a.s. e t shokve t tij (e jo
Zotit sepse Ai sht i gjithdijshm pr
do gj para se t ndodh ajo) se cilt
jan ata q qndrojn n fe dhe cilt jan
ata q i kthejn shpinn fes dhe bhen
tradhtar.
Disa komentator t Kuranit kan thn
se fraza Linaleme pr t par Ne,
sht pr shembull sikur fjala e mbretit
kur thot:E kemi liruar filan vendin, e
ai q e ka liruar vendin sht
komandanti i tij.
Pasi i Drguari i Allahut u urdhrua t
kthehet
kah
Qabeja,
jehudinjt
shfrytzuan rastin pr t shar fen
islame
dhe
tu
prishin
mendjen
musilmanve duke thn: far shkaku i
bri muslimant t ln kiblen e
deritanishme dhe t kthehen kah Qabeja?
Nga kjo propagand e ifutv u turbullua
mendja e disa njerzve me iman t dobt
dhe atyre q e kishin prqafuar Islamin
vetm sa pr sy e faqe.
61

Kurse besimtart e vrtet t cilt i kishte

udhzuar i Madhi Zot xh.sh., besonin
fuqishm pa kurrfar mdyshje se Allahu
i Gjthmshirshm e kishte pranuar
lutjen e m t dashurit t Tij dhe e kishte
urdhruar me ndrrimin e kibles n
dejtim t Qabes s madhruar ashtu si
kemi treguar n kapitullin e kaluar.
Pasi
muslimant
u
urdhruan
t
ktheheshin kah Qabeja, jehudinjt pr t
futur dyshim n zemrat e muslimanve,
filluan tu thoshin atyre: Po ata njerz q
vdiqn kur ju faleshit t kthyer kah Kudsi,
a nuk jan t humbur n besimin dhe n
faljen e tyre?
Si prgjigje t ktyre fjalve Allahu i
Gjithmshirshm n fund t ajetit t
msiprm thot:
Allahu nuk sht q tua humb
besimin tuaj (nuk i humb ato falje q i
keni br t kthyer kah Kudsi)! Ska
dyshim se Allahu sht shum i but
dhe mshirues ndaj njerzve!
Prej atyre muslimanve t dalluar q
62

vdiqn para ndrrimit t kibles ishin Esad

bin Zurarah dhe El-Berra bin Mamur.

63

VLERA DHE RNDSIA E

DREJTIMIT KAH KIBLA
Imam Buhariu (Zoti qoft i knaqur me
t) n Sahihun e tij shnon disa hadithe
q tregojn pr vlern dhe rndsin e
orientimit kah kibla.
Ensart medinasit kan qen t part
q e kan pasuar t Drguarin e Allahut
s.a.v.s pas ndrrimit t kibles dhe, kjo
pasi q nj grup prej tyre prderisa ishin
duke e falur namazin e ikindis dhe
qndronin n ruku, informohen pr
ndrrimin e kibles dhe ashtu duke qen
n namaz u kthyen n drejtim t Qabes.
Na rrfen Imam Buhariu (Zoti qoft i

64

knaqur me t) nga sahabiu i nderuar ElBerra bin Azib i cili thot:

Pejgamberi a.s., pasi q erdhi n Medin
sht falur n drejtim t Bejtul Makdisit
16 apo 17 muaj. Dshira e Pejgamberit
a.s., ishte q kibleja e tij t jet Qabeja.
Ather Allahu shpalli ajetin kuranor:
Ne shum her po shohim kthimin
e fytyrs tnde kah qielli, e Ne
gjithqysh do t drejtojm ty n
drejtim t nj kibleje (Qabeja) q ti e
do at. Pra kthehu ans s xhamis
s shenjt (Qabes), dhe kudo q t
jeni (o besimtar) kthehuni kah ajo
an...18
... dhe u kthyen n drejtim t Qabes.
Namazin e par q e fali Pejgamberi a.s. i
kthyer kah Qabeja ishte namazi i ikindis
dhe me t u fal nj burr. Pas faljes doli
nga xhamia, kaloi pran ensarve dhe
tha: Dshmoj n Allahun se vrtet jam
falur me Pejgamberin a.s. n drejtim t
Meks, dhe menjher i tr xhemati
18

Kaptina El-Bekareh 144

65

ashtu si ishin duke e falur namazin e

ikindis dhe qndronin n ruku, u kthyen
n drejtim t Qabes.
Abdullah b. Omeri r.a. tregon:
Gjersa njerzit ishin duke e falur
namazin e sabahut n xhamin Kuba, u
erdhi nj njeri dhe u tha:
Mbrm Pejgamberit t Allahut i sht
shpallur Kurani me t cilin i sht
urdhruar q t kthehet kah Qabeja,
andaj edhe sahabt u drejtuan kah ajo.
Para ksaj fytyrat e tyre ishin t
drejtuara kah Shami, dhe kshtu u
kthyen kah Qabeja!
Hazreti Omeri r.a. tregon:
Shpallja
(Kurani)
ka
treguar
pajtueshmri me mua n tri raste: I
thash Pejgamberit t Zotit: O i Drguar i
Allahut! A nuk sht ky vendi i Ibrahimit,
babait ton? I Drguari i tha: Posi jo! I
thash prsri: Po sikur t bnim pas tij
nj vendfalje? Pas ksaj Allahu i
Madhrishm shpalli:

66

...Vendin
ku
qndroi
Ibrahimi
19
pranojeni pr vendfaljeje...
Po ashtu i tha t Drguarit s.a.v.s. q ti
urdhront grat e veta t mbuloheshin,
se shum njerz po i shihnin (pa mbules
islame). N prputhje me propozimin e tij
zbriti ajeti i mbuless.20
Omeri r.a. kishte dgjuar se nganjher
grat e Pejgamberit a.s. e ngacmonin at
(Pejgamberin a.s.), prandaj u tha grave
t tij t mos silleshin ashtu me t
Drguarin e Zotit, sepse mund t marr
t tjera edhe m t mira se ju. N
prputhje me kt mendim zbriti ajeti:
Nse ai u ka lshuar juve, sht
detyr e Zotit t tij ti bj atij
zvendsim me gra edhe m t mira
se ju...21

19

Kaptina El-Bekareh 125

Shih ajetin 59 t Kaptins El-Ahzab
21
Kaptina Et-Tahrim 5
20

67

ETIKA E ORIENTIMIT KAH

KIBLA
Vrtet kibleja shte dika e shenjt,
prandaj ajo i ka edhe rregullat e veta t
mirsjelljes t cilat do musliman duhet
ti ket parasysh.
Po ashtu, ajo ka edhe nj vler dhe
rendsi t veant.
Transmetohet nga zonja e nderuar,
Hazreti Fatimja, (bija e Resulullahit a.s.,
bashkshortja
e
udhheqsit
t
muslimanve Imam Aliut r.a. dhe nna e
68

Imam Hasanit dhe Imam Hysenit r.a.) se

kur iu afrua momenti i vdekjes dhe kur
kuptoi se s shpejti do t takohet me
Allahun xh.sh. dhe me babain e saj t
dashur, Pejgamberin a.s., krkoi nga
shoqja e saj zonja Esma bint Umejs 22 q
krevatin e saj ta kthente n drejtim t
Qabes, dhe n kt mnyr ia dorzoi
Allahut xh.sh. shpirtin e saj t pastr
duke qen e kthyer me fytyr kah
Shtpia e Shenjt Qabeja e madhruar.
Kshtu ka vepruar edhe Ebu Dherr elGaffari
r.a.
dhe
nj
numr
i
konsiderueshm i t dashurve t Zotit
(evlija).
Pr vlern dhe rndsin e madhe q ka
kibla, na tregon hadithi q e transmeton
Enes ibn Maliku r.a. nga Pejgamberi a.s. i
cili thot:
Kush fal namazin ton, drejtohet kah
kibla jon si dhe han nga ajo q na
prejm (therrim), i tilli konsiderohet
musliman dhe sht nn mbrojtjen e
Allahut dhe t Drguarit t Tij, andaj mos
22

Bashkshortja e Ebu Bekrit r.a.

69

e theni mbrojtjen e Allahut!.23

Transmetohet nga Ebu Hurejra r.a. se i
Drguari i Allahut ka thn: M sht
urdhruar q t luftoj njerzit derisa t
thon se nuk ka zot tjetr ve Allahut.
Kur ta deklarojn kt, t falin namazin
ton, t drejtohen kah kibla jon dhe t
prejin ashtu si prejim ne, ather me
kt veprim t tyre gjaku dhe pasuria e
tyre pr ne jan t shenjta, ndrkaq
llogaria prfundimtare e tyre i prket
Allahut!24
Nj ndr veprat m me vler n fen e
pastr Islame sht pa dyshim nxitja e
besimtarve n prsosjen e moralit,
ngase si dihet Pejgamberi a.s. u drgua
t plotsoi moralin m t bukur.
N kohen e injorances (xhahiljetit)
shumica e arabve t asaj kohe jetonin
nj jet t shfrenuar, larg do norme t
moralit. Pr shembull e shihnin normale
q dikush t pshtyj para shokut apo
23

Hadithin e shnon En-Nesaiu

Hadithin e shnon Buhariu, Muslimi, Ebu Davudi, EnNesaiu, Et-Tirmidhiu, Ibn Maxheh, Darimiu dhe Ahmed ibn
Hanbeli
24

70

bashkbiseduesit t tij, gj q sot njerzit

nuk e plqejn nj sjellje t till, mirpo
arabt n at koh nuk i jepnin rndsi
ktyr veprimeve t pahijshme.
Gjersa ishin n kt gjendje, Allahu i
Lartsuar e drgoi Pejgamberin a.s. q t
jet model i prkryer jo vetm pr ata,
por pr mbar njerzimin si njeri me
virtytet m t larta t moralit. Kur e
pyetn bashkshortn e tij se si ishte
morali i Pejgamberit a.s., ajo u pergjigj:
Morali i tij ishte Kurani fisnik!.
I Drguari i Allahut ishte tepr modest.
do shtje e trajtonte me maturi e
butsi. Ai thoshte: Allahu e don butsin
n t gjitha shtjet!
Prcillet nga Abdullah ibn Omeri r.a. nj
ndodhi q tregon modestin dhe butsin
e Pejgamberit a.s.. Nj dit, i Drguari i
Allahut pasi hyri n xhami, pa pshtym
(n mur t xhamis) kah Kibla. Ai nuk u
hidhrua, por e fshiu at dhe duke u
kthyer kah masa tha: O njerz! Kur
dikush nga ju falet, le t mos pshtyj
para vetit, sepse Allahu sht para tij

71

qysh se ka hyr n namaz!25

Pra, kjo ishte nj sjellje e shklqyer e
Pejgamberit a.s. i cili me menuri dhe
butsi u tregoi sahabeve pr etikn e
orientimit kah kibla. Pas ktij rasti,
ashabt u treguan shum t kujdeshm
n respektimin e kibles.
Na tregon Enes ibn Maliku r.a. se
Pejgamberi a.s. ka thn: T pshtyerit
n xhami sht mkat, ndrsa shlyerja e
ktij mkati sht q pshtyma t
mbulohet!26
Nga etika e orientimit nga kibla sht
gjithashtu hadithi q e transmeton Imam
Buhariu dhe Imam Muslimi se Pejgamberi
a.s. ka thn: Mos u ktheni kah kibla me
rastin e kryerjes s nevojs s madhe e
as t vogls, por kthehuni kah lindja ose
perndimi!27
Arabt n t kaluarn e kryenin nevojn
25

Hadithin e shnon Buhariu, Muslimi, En-Nesaiu, Maliku dhe

Ahmed ibn Hanbeli
26
Hadithin e shnon En-Nesaiu dhe Ahmed ibn Hanbeli
27
Hadithin e shnon Buhariu, Muslimi, Ebu Davudi, Tirmidhiu
dhe Ahmedi

72

n vende t hapura, ngase nevojtoret

ende nuk ishin t njohura. Prandaj njeriu
kishte mundsi te zgjedh pozicionin se n
drejtim do t kryej nevojn, kah lindja
apo perndimi.
M von, kur nevojtoret filluan t
ndrtohen npr shtpi, shumica e
muslimanve i kushtuan kujdes q ato t
mos ndrtohen me drejtim kah kibla.
Mirpo, disa prej tyre edhe nuk i
kushtuan rndsi se n far drejtimi i
ndrtonin nevojtoret n shtpit e tyre.
Tregohet se kur Ebu Ejjub El-Ensari r.a.
udhtoi pr n Siri, pa q shumica e
nevojtoreve
npr
shtpit
e
muslimanve ishin n drejtim kah kibla. I
brengosur pr kt shtje tha:
Ska dyshim se Pejgamberi a.s. ka thn:
Kur shkoni t kryeni nevojn, mos u
ktheni me fytyr as me shpin kah kibla,
por kthehuni kah lindja ose perndimi!
Ebu Ejjubi thot: Erdhm n Siri dhe i
gjetm nevojtoret t kthyera me fytyr
kah kibla e ne u kthyem n ann e
kundrt duke
iu lutur Allahut t
Madhrishm pr falje (vetes dhe atyre
73

q i kan vendosur ashtu).

Kjo na tregon se sa t prpikt ishin
muslimant e par n zbatimin dhe
respektimin e fjalve t Pejgamberit a.s.

74

M E RNDSISHME SE
KIBLA
Nga madhshtia e fes Islame sht se
kjo fe e pastr prmban vlera t larta
shpirtrore t cilat kan pr qllim
pastrimin dhe purifikimin e zemrave.
I Drguari i Zotit thot: Allahu nuk
shikon fizionomin e as trupat tuaj, por
shikon zemrat dhe veprat tuaja!
Nse njeriu beson bindshm se Allahu
sht i Gjithdijshm dhe i informuar mir
pr do gj, i Cili e di t fshehtn, madje
edhe m shum se e fshehta, do t
prpiqej q t gjitha fjalt dhe veprat e tij
sado t vogla qofshin ti bj vetm pr t
arritur knaqsin e t Madhit Allah,
sepse Ai do ta merr n pyetje besimtarin
pr t gjitha veprat e tij qofshin edhe m
t vogla se grimca e atomit.
Prandaj, n Islam, nuk jan aq t
rndsishme lvizjet gjat namazit, e as
drejtimi kah kibla, por m e rndsishme
75

se gjith kto sht frika ndaj Allahut,

besimi n njshmrin e Tij dhe n Ditn
e Fundit. Ngase mund t ket njerz q
n pamjen e jashtme tregohen besimtar
dhe falin namazin duke u munduar q me
kt t mashtrojn Allahun dhe njerzit,
mirpo n realitet nuk mashtrojn asknd
tjetr ve vetvets s tyre. N lidhje me
kt, Allahu i lartmadhruar n suren ElBekareh urdhron dhe thot:
Ka disa njerz q thon: Ne i kemi
besuar Allahut dhe jets tjetr
(Ahiretit), po n realitet ata nuk jan
besimtar.
Ata
prpiqen
ta
mashtrojn Allahun dhe ata q
besuan, po n t vrtet ata nuk
mashtrojn tjetr, pos vetvetes, por
ata nuk e hetojn! 28
Kurse n ajetin 148 t po t njejts sure,
Allahu i madhrishm thot: Secili
(popull) ka nj an, t cils ai i
kthehet, ju shpejtoni kah punt e
mbara, kudo q t jeni Allahu ka pr
tju tubuar t gjithve, Allahu ka fuqi
pr do send!
28

Kaptina El-Bekareh, 8,9

76

Mirpo, pr ta kuptuar edhe m mir dhe

m qart kt ajet, na tregon ajeti tjetr
n t njejtn sure ku Allahu i
madhrishm urdhron e thot:
Nuk sht tr e mira (e kufizuar)
t ktheni fytyrat tuaja kah lindja ose
perndimi, por mirsi e vrtet sht
ajo e atij q i beson Allahut, dits s
gjykimit,
engjjve,
librit,
pejgamberve dhe pasurin q e do,
ua jep t afrmve, bonjakve, t
varfrve, udhtarve, lypsve dhe
pr lirimin e robrve, dhe ai q e fal
namazin, e jep zeqatin, dhe ata q
kur premtojn e zbatojn, dhe t
durueshmit n skamje, n smundje
dhe n flakn e lufts. T tillt jan
ata t sinqertit dhe t tillt jan ata
t devotshmit!29
Sipas komentatorve t Kuranit shtja e
kibles shkaktoi polemik t thell te
ithtart e librit, ashtu q secili prej tyre
pretendonte se vetm kibla e tij sht
rrug e drejt. Pr kt polemik t pa
29

Kaptina El-Bekareh, 177

77

vend shpallet ky ajet i Kuranit, sipas t

cilit kuptohet se e tr e mira nuk sht
n kthimin e fytyrave kah lindja apo
perndimi, (ngase t Allahut jan edhe
lindja e edhe perndimi), por mirsi e
vrtet sht besimi n Zotin nj, besimi
n ditn e gykimit... e kshtu me radh
deri n prfundim t ajetit.
Fjala Birr e prmendur n ajetin e
lartshnuar prfshin t gjitha veprat e
mira me t cilat knaqet Krijuesi yn,
Allahu i plotfuqishm. Fjala Birr
gjithashtu prfshin edhe t gjitha ato
me t cilat nuk plotsohet njohja e
Allahut xh.sh. vetmse me to, si sht
besimi n t gjitha atributet individuale t
Allahut, vullneti i Tij i pambarim, Urtsia,
Drejtsia absolute dhe t gjitha atributet
tjera q i kemi sqaruar detajisht n njrin
prej librave ton me titull Emrat e bukur
t Allahut t seris Enciklopedia
kuranore.
Mirsi e vrtet sht edhe besimi n
ditn e fundit, q do t thot besimi n
ditn e Kijametit, besimi n ringjalljen
pas vdekjes, besimi n ditn e dhnjes s
llogaris ku veprmirt do t shprblehen
78

e keqbrsit do t dnohen.
Po ashtu besimi n melaike sht kusht i
besimit ton dhe obligim pr do
musliman. Ata jan ushtria e Allahut t
lartsuar. Disa prej tyre i regjistrojn t
gjitha t mirat dhe t kqijat e njerzve
qofshin edhe m t vogla se grimca e
atomit ashtu si u shpjegua pak m
hert.
Gjithashtu mirsi e vrtet sht edhe
falja e namazit. Allahu i madhruar e bri
obligim namazin pr muslimant, sepse
namazi i largon nga gjrat e shmtuara
dhe t irituara. Muslimani gjat namazit
t tij e prkujton vetm Allahun, lexon
citate t ndryshme t Kuranit dhe me
kt mundohet ta mbizotroi dhe ta
edukoi egon e tij (nefsin), ngase nefsi
sht shum nxits pr t keqen, e
prmendja e Allahut (dhikri) e ndalon
njeriun prej epsheve shtazarake duke e
afruar sa m afr me Krijuesin e tij.
Pjesa e mbetur e ajetit sht e qart,
prandaj nuk ka nevoj q t zgjerohemi
m tepr n komentimin e tij.

79

E lusim Allahun e lartmadhruar q t na

drejtoj n rrugn e drejt dhe tna
pastroj zemrat dhe qllimet tona.

80

Pjesa e tret

81

VLERA E MEDINES S
NDRITSHME

82

KALAJA E PAR PR
ISLAMIN
E para q prqafoj Islamin ishte zonja
Hatixhe, e bija e Huvejlidit (Allahu qoft i
knaqur me t). N at koh ishte gruaja
m e dalluar e Meks, sipas origjins,
pasuris dhe mendjemprehtsis dhe
gzonte autoritet t madh n mesin e
arabve. Ajo e ka mbrojtur Pejgamberin
a.s. nga t kqijat e idhujtarve dhe
ifutve ashtu si e mbronte edhe axha i
tij Ebu Talibi.
Tri vjet para emigrimit t Pejgamberit a.s.
nga Meka n Medin, vdes Ebu Talibi,
axha i Pejgamberit a.s., ai burr i mir, i
zgjuar dhe i nderuar, q sakrifikoi vetn,
familjen, mallin dhe pasurin, pr t
mbrojtur nipin e vet, Muhammedin a.s.
Dy muaj e tre dit pas vdekjes s Ebu
Talibit, ndrron jet edhe zonja e madhe,
nna e t gjith besimtarve musliman,
gruaja
(bashkshortja)
besnike
e
Pejgamberit a.s., Hatixhja (Allahu qoft i
knaqur me t). Kto dy ngjarje t
dhimbshme e t rnda pr Pejgamberin

83

a.s. ndodhn n nj periudh t shkurtr

kohore. Andaj muslimant kt vit e
quajtn Viti i Pikllimit, dhe me kt
emr njihet n histori.
Pas vdekjes s Ebu Talibit dhe zonjs
Hatixhe, kurejshitt filluan ta mundonin
Pejgamberin a.s. dhe ti bnin t kqija,
far nuk guxonin n kohn e Ebu Talibit.
Pr kt edhe vet Pejgamberi a.s. kishte
thn: Kurejshitt nuk m kan dmtuar
derisa Ebu Talibi ishte gjall!
Pas gjith atyre torturave q ushtruan
idhujtart ndaj krijess m t nderuar
Muhammed Mustafas s.a.v.s., ai humb
vullnetin pr t qndruar m n Mek.
Nj dit, duke qen i mrzitur, shkon n
Taif s bashku me Zejd ibn Harithin me
qllim q edhe n kt qytet t prhap
fen Islame dhe q populli i ktij vendi ti
ndihmonte kundr popullit t vet. Kur
arriti n Taif, i takoi tre djemt e prijsit
t fisit Thekif. Kta ishin: Abdu Jalejl,
Mesudi
dhe
Hubejb
bin
Umejr.
Pejgamberi a.s. u lexoi disa ajete
kuranore dhe i ftoi n Islam, i ftoi ta
besojn Allahun e madhrishm dhe ti
ndihmojn fes s Tij. Ata e prbuzn
84

dhe u talln me t. Njri prej tyre i tha:

A thua Allahu nuk pati tjetr knd prve
teje?
I dyti tha:
Un do ta shkuli mbulojen e Qabes, po
q se me t vrtet t ka drguar
Allahu!
E i treti tha:
Pasha Zotin, kjo sht hera e par dhe e
fundit q jam duke folur me ty. Nse ti
vrtet je Pejgamber, ather mua nuk
m ka hije t flas me ty, e nse nuk je, ti
gnjen pr Zotin, ather as q duhet t
flas me ty.
Kur mori t kthehet, ata nuk u mjaftuan
me kaq, por i nxitn fmijt dhe skllevrit
t cilt e shanin dhe i gjuanin me gur
kmbve t tij. Ata e ndoqn derisa hyri
n nj kopsht q ishte pron e Utbes dhe
Shejbes,
dy
djemve
t
Rebias.
Pejgamberi a.s. i strlodhur dhe i
demoralizuar u ndal n at kopsht pr t
pushuar, dhe duke i rrjedhur edhe gjaku
85

nga kmbt e tij t pastrta, i drejtoi

Allahut xh.sh. nj lutje t dhimbshme nga
thellsia e zemrs s tij:
O Zoti im! Ty po t ankohem pr
dobsin e fuqis sime pr pamundsin
dhe zhvelftsimin tim ndaj njerzve! O
m i Mshirshmi mshirues! Ti je
Mbrojts i t dobtve. Ti je Mbrojtsi im.
Kujt ti mbshtetem? T largtit, i cili m
pret me fytyr t vrant, apo armikut, q
bn me mua si t doj? O Krijuesi im,
nse Ti nuk je i hidhruar n mua,
ather nuk mrzitem pr t gjitha kto
vuajtje. Mirpo, e mira jote sht shum
e dashur pr mua. Prandaj, m ruaj me
dritn e fytyrs Tnde, q ka ndriuar
errsirat dhe q ka rregulluar punt e
dunjas e t ahiretit! O Zot, t lutem hiqe
hidhrimin Tnd nga un! M pajis me
mshirn Tnde gjersa nuk arrij
knaqsin Tnde. Askush nuk ka fuqi e
as forc prve Teje!
Kur e pan djemt e Rebias se n far
gjendje t mjerueshme ishte Pejgamberi
a.s., tek ata u zgjuan ndjenjat e
dhembshuris, andaj e thirrn robin e
tyre, nj djalosh i krishter i cili quhej
86

Adas dhe i than:

Merre nj kalavesh rrushi dhe oja atij
burri dhe thuaji q t haj nga ai rrush:
Djaloshi iu afrua Pejgamberit a.s. dhe ia
dha kalaveshin. Kur Pejgamberi a.s. zgjati
dorn, tha: Bismilahi n emr t
Allahut, e pastaj e hngri.
Djaloshi i krishter e dgjoi Pejgamberin
e Allahut duke e prmendur Zotin para se
ta haj rrushin, andaj i habitur tha:
Kto fjal nuk i thon vendasit e ktyre
anve
Ather Pejgamberi a.s. e pyeti:
Prej nga je ti dhe far feje beson?
Ai iu prgjigj:
Un jam i krishter nga populli Nejnevi
(Iraku i sotm)
Pejgamberi a.s. ia ktheu:
Ti qenke nga qyteti i njeriut t mir,
87

Junus bin Metta

Adasi i habitur e pyeti:
Po nga e di ti se kush sht Junusi?...
Pejgamberi a.s. iu prgjigj:
Junusi sht vllai im, ai ka qen
Pejgamber, e edhe un jam Pejgamber.
N kt rast, menjher Adasi shprehu
besim e dashuri pr Pejgamberin a.s. dhe
ra n gjunj prpara tij, duke i puthur
kokn, duart dhe kmbt.
Kur e pan t zott e toks (Utbe dhe
Shejbeh), se far bri Adasi, e thirrn
dhe i than: I shkreti ti, po pse i puthe
kokn, duart dhe kmbt atij atij njeriu?
Ai iu prgjigj: Zotrinj t mi, ky njeri
sht person q nuk ka n bot m t
mir se ky. Ai m ka folur pr nj njeri q
nuk mund ta dij askush q nuk sht
Pejgamber. Ata i than prsri: I mjeri
Adas! Feja jote sht m e mir se feja e
tij, andaj ruaju q mos t largoi nga feja
jote.

88

Pas ksaj ngjarjeje Pejgamberi a.s. doli

nga vendstrehimi dhe u nis pr n Mek,
me zemr t thyer, plot mrzi e pikllim.
I Drguari i Allahut i ftoi n Islam edhe
fisin Kindeh dhe fiset e tjera arabe, por
asnjra prej tyre nuk pranoi Islamin.
Mirpo, Pejgamberi a.s. dhe muslimant
e par asnjher nuk u dorzuan, ngase
ishin t bindur se Allahu ishte gjithher
n ann e tyre dhe sa Ai patjetr do ti
ndihmoj ata.

89

90

BESLIDHJA E PAR N
AKABEH
Pejgamberi a.s. nga Meka niset pr n
Mine dhe at n vendin e quajtut ElAkabeh. Gjat udhtimit takohet me nj
grup njerzish nga Jethribi (Medineja e
sotme) t cilt i takonin fisit Hazrexh.
N mesin e ktij grupi ishin shtat djem
t zotrinjve medinas. Kta ishin:
1. Esad bin Zurarah;
2. Auf bin El-Harith;
3. Rafiu bin Malik;
4. Amir bin Haritheh;
5. Kutbeh bin Amir;
6. Ukbeh bin Amir dhe
7. Xhabir bin Abdullah.
Kta t rinj kishin dgjuar nga ifutt q
banonin n Medin se s shpejti do t
dal nj Pejgamber i pashkolluar me
emrin Ahmed. Ata e kishin t shkruar n
Tevrat dhe i dinin t gjitha cilsit dhe
prshkrimin e tij.
Fisi Hazrexh ishin adhurues t idhujve.

91

Kur Pejgamberi a.s. u takua me ta, filloi

tu flas pr Islamin dhe mesazhin me t
cilin e kishte obliguar Zoti dhe u lexonte
pjes nga Kurani. Derisa Pejgamberi a.s.
u fliste, t rinjt shihnin njri-tjetrin. N
fund pasi dgjuan kshillat dhe porosit e
tij, menjher pranuan Islamin dhe
than: Pasha Allahun, vrtet ti qenke ai
Pejgamberi q na flitnin ifutt n
Medin.
Kan qen ndr kokat m t menura t
Medins.
I
kishte
molisur
lufta
vllavrasse e cila pak koh m par
kishte mbaruar dhe e cila prsri mund t
shprthente, andaj dshiruan q feja dhe
misioni i Pejgamberit a.s. t jen shkak
pr prfundimin e ktyre fuftrave. Ata i
than Pejgamberit a.s.: Ne jemi nga nj
vend q nuk ka kush t jet n armiqsi
m shum se jemi ne. Shpresojm q
Zoti
ta
rregulloj
gjendjen
ton
nprmjet teje. Ne do tua shpjegojm
atyre Islamin dhe do ti thrrasim t t
besojn ty. Do tua shpjegojm shkakun
prse tu prgjigjm ty dhe prse hym
n radhn e pasuesve tuaj. Nse Allahu i
tubon rreth teje, do t jesh njeriu m i
mueshm.
92

Kur u kthyen n Medin, u kthyen si

barts t Islamit, dhe brenda nj kohe t
shkurtr Allahu i Madhrishm u hapi
zemrat e tyre dhe shum prej medinasve
prqafuan fen Islame. Ata nuk dinin
shum pr kt fe t pastr por besuan
Zotin Nj dhe t Vetm, besuan Ditn e
Gykimit dhe se Muhammedi a.s. sht
rob dhe i Drguar i Allahut.
Nj vit m von, n t njjtin vend dhe
n t njejtn dit, erdhn nga Medineja
dymbdhjet burra. Tet prej tyre ishin
nga fisi Hazrexh dhe katr nga fisi Evs. 30
Kur u takua me ta, Pejgamberi a.s. u
gzua shum dhe pr her t par krkon
prej tyre besn. Kjo quhet m pas
Beslidhja e par e Akabes. Besa
prmblidhej n kto porosi: T mos
adhuronin zot tjerr, ve Allahut; t mos
vidhnin; t mos kryenin marrdhnie
jashtmartesore; t mos vrisnin fmijt e
tyre (si ndodhte shpesh ather); t
mos shpifnin dhe t mos kundrshtonin
n gjrat e mira.
30

Fisi Hazrexh dhe Evs deri ather kishin qen t mbytur n

luftra dhe armiqsi mes tyre, por kur pranuan Islamin i
harruan armiqsit dhe filluan ti rregullojn lidhjet mes tyre.

93

Me kt bhej betimi pr heqjen e

politeizmit, dhuns, padrejtsis dhe
zakoneve t kqija q sundonin n at
koh n t gjith Arabin.
Me vete Pejgamberi a.s. u dha dhe nj
nga muslimant e Meks, me qllim q
tju msoj Islamin. Personi q do t
shkonte me ta ishte Musab ibn Umejri
r.a. Gjat nj viti q qndroi Musabi n
Medin, nuk mbeti shtpi pa hyr islami.
N mesin e atyre q pranuan Islamin
ishte edhe Usejd bin Hudajri dhe Sead ibn
Muadhi (Allahu qoft i knaqur me ta)

94

BESLIDHJA E DYT N
AKABEH

Pas nj viti, prsri n sezonn e Haxhit,

medinasit
u
takuan
srish
me
Pejgamberin a.s n Akabeh. Ata i dhan
besn prsri Pejgamberit a.s. dhe kjo u
quajt Beslidhja e dyt e Akabes. Kt
radh vajtn m tepr se 70 vet, n
mesin e t cilve ishin edhe dy zonja t
nderuara. Numri i pakt i grave ishte pr
shkak t rrezikshmris q paraqiste ky
takim. Nse kt takim do e quajm
takim politik, ather mund t themi q
gruaja muslimane ka marr pjes n nj
takim t till q hern e par.
Grat q morrn pjes n kt takim
ishin Nusejbeh bint Kab apo Ummu
95

Imarah dhe Esma, nna e Amr bin Adij.

Pasi q politeistt mekas kuptuan se
populli i Medins kishin prqafuar fen
Islame dhe se pritnin momentin e duhur
q Pejgamberi a.s. t shprngulej n
Medin, dhe q ky qytet t jet kala
mbrojtse e fes Islame, ather
jobesimtart dhe politeistt mekas filluan
ta mundonin dhe ta torturonin edhe m
tepr Pejgamberin a.s. dhe muslimant.
Prkundr maltretimeve q i bnin
mekasit, i Drguari i Allahut nuk emigroi
n Medin, por priste urdhrin hyjnor,
prderisa disave prej sahabeve t tij u
dha urdhr t emigronin menjher pr
n Medin. Nga t part q u nisn pr t
emigruar
drejt
Medins
ishin
Ebu
Selemeh bin Abdul Esed, Amir bin Rebiah
me bashkshorten e tij, Abdullah bin
Xhahsh me tr familjen e tij, etj.

96

EMIGRIMI I PEJGAMBERIT
A.S. PR N MEDINN E
NDRITUR
Shoqruesi i vetm i Pejgamberit a.s.
gjat emigrimit t tij pr n Medinen e
Ndritur ishte pa dyshim Hz. Ebu Bekr EsSiddiku r.a..
Pejgamberi a.s. shkoi te Hz. Ebu Bekri
dhe e lajmroi se kishte ardhur urdhri
pr emigrim.
Ebu Bekri e pyeti:
A do t jemi bashk, o i Drguari i
Allahut?

97

Po, bashk do t jemi! iu prgjigj

Pejgamberi a.s.
Ebu Bekri filloi t qaj nga gzimi q do
t shoqronte Pejgamberin a.s.. Tregon
Aisheja r.a. : Nuk kam par njeri t qaj
nga gzimi, si pash Ebu Bekrin t qaj
n ato momente, megjithse mund edhe
t vdiste n kt udhtim.
Pasi bhet gati, Ebu Bekri i thot
Pejgamberit a.s q t niseshin, por
Pejgamberi a.s. ia kthen: Jo, o Ebu Bekr,
pasi ka njerz q kan ln gjra amanet
tek un. Duhet q tjua kthej m par
amanetet e tyre. Kurejsht kishin
vendosur q ta vrasin, kurse Pejgamberi
a.s. mendonte pr amanetet q kishin
ln tek ai. Shkon tek hz. Aliu dhe e
porosit q tia kthej secilit gjrat q
kishte ln pr tia ruajtur.
Banort e Medins e priten Pejgamberin
a.s. me nj pritje tejet madhshtore.
Grat dhe vajzat e medinasve i binin
defave
dhe
nga
knaqsia
e
dashamirsia,
kndonin
kng
mrseardhjeje pr ardhjen e m t
dashurit t Allahut Muhammedin a.s.,
98

kng q edhe sot e ksaj dite prsriten

dhe kndohen dhe q sot njihet
pothuajse nga t gjith:
Agoi hna katrmbdhjetshe
Nga Thenijjetul Vedai
Falnderimi na sht br obligim
Gjersa ekziston kush Allahut i lutet
O ti, q tek ne u drgove
Na ke ardhur me shtje q gzon
respekt
Me ardhjen tnde Medinen e nderove
Mir se erdhe o thirrsi m i mir!
Medinasit, edhepse nuk kishin pasuri t
madhe, megjithat secili prej tyre
dshironte t ket nderin q i Drguari i
Allahut t zbres n shtpin e tij.
donjri i dilte prpara deves s
Pejgamberit a.s. dhe e joshte q t ndalej
para shtpis s tij, duke thn:
Vendosu tek un, o i Drguar i Allahut,
nn mbrojtjen time!
Kurse Pejgamberi a.s. ua kthente:
99

Lreni at (deven) pasi ajo sht e

urdhruar
Vazhdoi deveja t ec, e rrethuar nga
njerzit, derisa u ndal n nj vend. M
pas deveja eci prsri dhe u kthye prap
te vendi ku qndroi dhe u ul aty. Ather
Pejgamberi a.s. dha urdhr q n at
vend t ndrtohet xhamia.
Pr ndrtimin e xhamis n Medin,
Pejgamberi a.s. dhe muslimant nuk
morn puntor q ta ndrtojn, por e
ndrtuan vet. T gjith dhan kontributin
e tyre n ndrtimin e saj, si muhaxhirt
ashtu edhe ensart (medinasit). Vet
Pejgamberi a.s. mbante gur dhe qerpi
pr ndrtimin e xhamis. Kur e pa dikush
Pejgamberin a.s. q punonte, shkoi dhe i
tha: M lr mua, o i Drguar i Allahut t
punoj n vendin tnd! Por ai ia ktheu:
Jo, por puno edhe ti si un!
Ammar ibn Jasiri r.a. punonte m shum
se t gjith. T gjith mbanin nga nj gur
n sup, ai mbante nga dy prnjher. Kur
e pa Pejgamberi a.s. tha: T gjith kan

100

nj shprblim,
shprblime.

kurse

Ammari

ka

dy

LULISHTE NGA
LULISHTET E XHENNETIT
I Drguari i Allahut s.a.v.s. e donte pa
mas
Medinn
e
Ndritshme.
Transmetohet nga sahabiu i nderuar Ebu
Hurejre r.a., se Pejgamberi a.s. lidhur me
qytetin e Medins kishte thn:
M sht urdhruar q t shprngulem
drejt nj vendi i cili ngadhnjen mbi
vendet e tjera, e quajn Jethrib, e kjo
101

sht Medineja. Ajo i largon njerzit (nga

e keqja), ashtu si i largon kaceku i
farktarit mbeturinat e hekurit.31
Fjala e Pejgamberit a.s. e quajn
Jethrib don t thot se hipokritt dhe ata
q i kishin zemrat e smuara e quanin m
kt emr, mirpo i Drguari i Allahut e
urrente nje emrim t till pr qytetin e
Medins, sepse ky emr sht i
prejardhur nga folja e gjuhs arabe
therebe q do t thot: fajsoj, qortoj
etj...Andaj Pejgamberi a.s. e ndryshoi
kt emr (Jethribin) dhe e quajti
Medine32. Ky term, (tethrib) sht
prmendur vetm nj her n Kuranin
Famlart n Suren Jusuf, pikrisht kur
Jusufi a.s. u thot vllezrve t vet:

31

Hadithin e shnon imam Buhariu

Nse do ta kishte ln Jethrib si ishte, kjo do t thoshte q
ishte qytet dhe shtet vetm i fiseve Evs dhe Hazrexh. Nse do
ta quante vendi i emigrimit, do t dukej sikur sht vetm i
atyre q emigruan nga Meka. Nse do ti vinte nj emr q
kishte si rrnj fjalt islam, ose Muhammed, kjo do t thoshte
q ky qytet sht vetm pr muslimant. Pr kt e quajti
Medine (qytet) i cili prfshinte t gjith banort me ndryshimet
e tyre. (Shnim i prkthyesit)
32

102

...Sot nuk ka qortim kundr jush,

Allahu ju falt juve; Ai sht m
mshirues i mshiruesve!33
Transmetohet nga Isa bin Dinar r.a. se i
Drguari i Allahut kishte thn:
Kush e quan Medinn me emrin Jethrib,
i shkruhet mkat!
Kt hadith e forcon edhe transmetimi i
Imam
Ahmed
ibn
Hanbelit
n
Musnedin e tij.
Shumica e komentatorve t Kuranit si
dhe shum jurist islam kan thn se n
disa
vende
n
Kuran,
Allahu
i
Madhrishm e ka quajtur qytetin e
Medins m kt emr, p.sh. si urdhron
dhe thot i Lartmadhrishmi n Kaptinn
Et-Teubeh:
Nuk ishte me vend pr banort e
Medins e as pr ata q ishin rreth
tyre nga beduint, t ngelin (pa
shkuar) pas t Drguarit t Allahut e
as t kursejn veten e tyre ndaj
33

Kaptina Jusuf, 92

103

vetes s tij (Pejgamberit). Nuk ishte

me vend ngase, ata nuk i godet as
etja, as lodhja, as uria kur jan n
rrugn e Allahut, dhe nuk shkelin
ndonj
vend
q
i
hidhron
mosbesimtart,
dhe
nuk
arrijn
kundr armikut kado qoft (mbytje,
robrim t tyre ose ngadhnjim mbi ta),
vetm se t gjitha ato do tu
evidentohet atyre si vepr e mir
(shprblyese). Allahu nuk ua humb
shprblimin veprmirve!34
Ky ajet kuranor, ka zbritur pr banort e
Medins s Ndritshme, ku Allahu i
Plotfuqishm i nxit ata pr xhihad n
rrugn e Tij s bashku me t Drguarin e
Allahut, njkohsisht duke ju premtuar se
do t ken shprblime t mdha nga Zoti
i tyre.
Po ashtu shprehja El-Medinetu (q do t
thot qytet) e q ka pr qllim qytetin e
Pejgamberit
a.s.,
(pra
Medinn
e
Ndritshme) sht prmendur nj her
edhe n Kaptinn El-Ahzab, ajeti 60-t

34

Kaptina Et-Teubeh, 120

104

dhe nj her n Kaptinn El-Munafikun,

ajeti 8-t.35
Shprehja
apo
termi
El-Medinetu
prmendet edhe n vende t tjera n
Kuran, por duke patur pr qllim qytete
t tjera si sht qyteti Menef, i cili ka
qen kryeqyteti i Egjiptit t faraonve n
kohn e Pejgamberit Jusuf a.s.. Lidhur
me kt, Allahu i Lartsuar thot n
Kuran:
Nj grup nga grat e qytetit 36than:
Gruaja e zotriut (e ministrit) i
vrsulet marrzisht shrbtorit t
vet, at e ka kapluar n shpirt
dashuria, e ne jemi t bindura se ajo
sht n humbje t hapt!

35

N Kaptinn El-Ahzab Allahu xh.sh. thot: Po nse

hipokritt dhe ata q kan zemra t smura, dhe ata q
prhapin gnjeshtra n Medin, nuk ndalen, Ne do t
bjm q ti t dominosh mbi ta e pastaj ata nuk do t jen
fqinj me ty n t, vetm nj koh t shkurtr.
Ndrsa n Kaptinn El-Munafikun Allahu xh.sh thot: Ata
thon: Nse do t kthehemi (prej fufts me Beni Mustalikt)
n Medine, ai m i forti patjetr prej aty ka pr ta przn
at m t dobtin!
36
Pra fjala sht pr qytetin Menef, gjegjsisht pr kryeqytetin
e Egjiptit n kohn e Jusufit a.s.

105

Gjithashtu termi El-Medinetu q do t

thot qytet, e q prmendet n Kaptinn
El-Hixhr, ka pr qllim qytetin e Sedumit,
njri nga qytetet e popullit t Lutit a.s.
Allahu thot n Kuran:
E banuesit e qytetit (Sedum) erdhn
t gzuar duke i lajmruar njritjetrit!37
Po ashtu n Kaptinn El-Kehf, termi ElMedinetu prmendet dy her. Hern e
par ka pr qllim qytetin Afsus 38, i cili
sht qyteti i banuesve t shpells, kurse
hern e dyt ka pr qllim qytetin e
Antakis,39 ku banort i ktij qyteti nuk
deshn ti pranojn si mysafir e as ti
ushqejn Pejgamberin e Zotit, Musan
a.s. dhe njeriun e mir e t dijshm,
Hidrin a.s.
Ndrsa
shprehja
El-Medinetu
q
prmendet n ajetin e 42-t Sures EnNeml sht pr qllim qyteti El-Hixhr,
37

Kaptina El-Hixhr, 67
Allahu xh.sh. thot: ...prandaj drgonie njrin prej jush
me kt argjend (monedh) n qytet...
39
Allahu xh.sh thot: Prsa i prket murit, ai ishte i dy
djelmoshave jetim t atij qyteti
38

106

qyteti i Themudit, populli t Pejgamberit

Salih a.s., kurse n ajetin e 20-t t
Sures Jasin ka pr qllim qytetin e
Antakis.
N pjesn e par t hadithit q u
prmend m lart: M sht urdhruar
q t shprngulem drejt nj vendi i cili
ngadhnjen mbi vendet e tjera,... sipas
muhaddithinve (ekspertve t hadithit),
Pejgamberi a.s. me an t ksaj thnie
ka aluduar se Medineja do t bhet
qendr dhe baz kryesore e ushtris
islame, kshtuq pas nj kohe vrtet u
b realitet ky parashikim i Pejgamberit
ton, Muhammedit (paqa dhe mshira e
Allahut qofshin mbi t).
Brigada e par muslimane shfaqet
pikrisht n Medinn e ndritshme, dhe
at pas gjasht muajve qndrimi t
Resulullahit
a.s.
n
Medin,
nn
komandn e axhs s Pejgamberit a.s.,
Hamza bin Abdul Muttalibit r.a. Pak m
von, ndodhn edhe disa beteja t vogla,
si jan: beteja e Buvatit, beteja e
Ashirs, beteja e Ebvas etj.

107

E gjith kjo ndodhi n vitin e par t

hixhretit dhe kto beteja t vogla
kurorzuan betejen e madhe t Bedrit, ku
muslimant triumfuan bindshm ndaj
idhujtarve mekas prkundr numrit t
vogl t ushtris muslimane!

TAJBETU APO TABETU

Transmeton Imam Muslimi n Sahihun e
tij nga Zejd bin Thabit r.a. se i Drguari i
Allahut s.a.v.s. ka thn:
Me t vrtet Medineja sht Tajbeh
(vend i mirsis dhe i knaqsis), dhe
ajo i largon t kqijat ashtu si largon
zjarri mbeturinat e argjendit!
Na tregon Xhabir bin Sumrete r.a. se pr
vlern e Medins, Pejgamberi a.s. ka
thn:

108

Me t vrtet Allahu i Lartsuar e ka

quajtur Medinn me emrin Tabetu (q
do t thot: qyteti m i bukur)
Imam En-Neveviu r.a. thot se me kt
hadith kuptojm se emrimi i Medins me
emrin Tabetu sht i rekomandueshm,
por kjo nuk do t thot se Medineja nuk
ka edhe emra t tjer. N shum vende
n Kuran, Allahu i Madhruar e ka
emruar qytetin e Pejgamberit a.s. me
emrin Medin, kurse vet i Drguari i
Allahut s.a.v.s. e kishte quajtur edhe me
emrin Tibetu.
Qllimi i hadithit t Pejgamberit a.s. :
Vrtet Medineja i largon t kqijat
ashtu si largon zjarri mbeturinat e
argjendit,
sht
se
Allahu
i
Lartmadhrishm e ka prfshir Medinn
e ndritshme me rahmetin dhe mshirn e
Tij duke i nderuar banort e saj me nj
nderim t veant pr shkak t
bashkpunimit t tyre t iltr me
Resulullahin a.s. N ann tjetr, hipokritt
dhe gjith ata q nuk e kan imanin e
pastr n Zotin dhe t Drguarin e Tij,
Allahu i Madhruar do ti dboi nga qyteti
i bekuar i Medins.
109

Sipas transmetimit t Sead ibn Ebi

Vekkasit r.a. i Drguari i Allahut s.a.v.s.
ka thn:
Kush i dshiron t keqn banorve t
Medins, Allahu do ta shkrij ashtu si
shkrihet kripa n uj!
Prej muxhizeve (mrekullive) mahnitse t
Pejgamberit
a.s.
sht
edhe
paralajmrimi i tij se muslimant do t
lirojn vendet e Shamit. Kur dgjuan
njerzit se far begati dhe t mira ka n
kto vende, shum prej tyre filluan t
braktisin Medinn e ndritshme pr t
shkuar n Sham, e po ashtu edhe n
Jemen dhe Irak.
N kt kontekst, Imam Muslimi ka
shnuar hadithin e Pejgamberit a.s. i cili
ka thn:
Do t lirohet Shami (Siria) e njerzit do
t braktisin Medinn dhe do t marrin me
vete familjet e tyre si dhe gjith ata t
cilt i kan prkrahur, por Medineja sht
shum m e mir pr ta sikur ta dinin.
M von do t lirohet Jemeni e njerzit
110

do t braktisin Medinn dhe do t marrin

me vete familjet e tyre si dhe gjith ata
t cilt i kan prkrahur, por Medineja
sht shum m e mir pr ta sikur ta
dinin. Pastaj do t lirohet edhe Iraku e
njerzit do t braktisin Medinn dhe do t
marrin me vete familjet e tyre si dhe
gjith ata t cilt i kan prkrahur, por
Medineja sht shum m e mir pr ta
sikur ta dinin!

111

KOPSHT PREJ
KOPSHTEVE T
XHENNETIT
Transmeton Abdullah bin Zejd el-Ensari
dhe nj grup i sahabve se i Drguari i
Allahut ka thn:
Ajo q sht ndrmjet minberit tim dhe
shtpis sime sht nj kopsht prej
kopshteve t xhennetit!
Sipas nj grupi ekspertsh t hadithit
(muhaddithun), domethnia e ktij

112

hadithi sherif sht se vendi apo toka

ndrmjet minberit t Pejgamberit a.s. n
Medinen e ndritshme dhe shtpis s tij,
do t bartet n ahiret n xhennetin Illijjin, e q sht grada m e lart e
xhennetit Adn.
Kurse grupi tjetr i hadithologve
mendon se kuptimi i ktij hadithi sht se
adhurimi q bhet n kt vend, pra,
ndrmjet minberit dhe shtpis s
Pejgamberit a.s. sht sikur t kryhet
brenda n xhennet.
Imam Et-Taberiu thot se qllimi i hadithit
t Pejgamberit a.s. ndrmjet shtpis
sime dhe minberit tim, ka pr synim ajo
q sht n mes varrit dhe minberit t tij,
dhe ashtu si dihet, i Drguari i Allahut
sht varrosur nn shtratin e nns s
besimtarve, zonjs Aishe, vajzes s Ebu
Bekr Es-Siddikut (Allahu qoft i knaqur
me t dy).40
40

Ebu Bekri thot: Un e kam dgjuar nj her Pejgamberin

a.s. duke thn: Asnj Pejgamber nuk sht varrosur askund
tjetr, pos aty ku ka vdekur. Dhe ashtu u vendos. Sahabt e
ngritn shtratin e Pejgamberit a.s. nga vendi ku ai ndrroi jet
(pra nn shtratin e hz. Aishes), aty e hapn gropn, e cila do t
ishte varri i tij. (Shnim i prkthyesit)

113

Transmeton Imam Muslimi se i Drguari i

Allahut nj dit prej ditsh u afrua n
vendin e quajtur Vadil Kura, e pastaj
duke shikuar n drejtim t Medins s
ndritshme dhe kodrs s Uhudit tha:
Kjo sht Tabeja (pra, Medineja sht
qyteti m i bukur) ... ndrsa kjo sht
kodra e Uhudit, nj kodr q e dojim dhe
na do.

VLERA E NAMAZIT N
XHAMIN E
PEJGAMBERIT A.S. N
MEDIN
Transmeton Ebu Hurejra r.a. se i Drguari
i Allahut ka thn:

114

Namazi n xhamin time sht m me

vler se njmij namaze t kryer n
ndonj xhami tjetr, pos Mesxhidul
Haramit Qabes.
Dijetart
islam
kan
mendime
t
ndryshme rreth komentimit t ktij
hadithi. Imam Shafiu dhe nj grup
dijetarsh jan t mendimit se thnia e
Pejgamberit a.s. namazi n xhamin
time, ka pr qllim xhamin e
Pejgamberit a.s. n Mekn e ndershme,
sepse xhamia n Mek sht m me vler
se xhamia n Medin.
Kurse Imam Maliku dhe nj grup tjetr i
dijetarve
mendojn
t
kundrtn,
prderisa Kadi Ijadi mendon se vendi q
ka vlern m t madhe n tr siprfaqn
e toks sht varri i t Drguarit t
Allahut, Muhammedit a.s.
Transmetohet nga Abdullah bin Ez-Zubejri
r.a. se i Drguari i Allahut ka thn:
Me t vrtet namazi n Mesxhidul
Haram (Qabe) sht m me vler se
njqind namaze (t kryera) n xhamin
time.
115

XHAMIA Q U THEMELUA
N RESPEKT NDAJ
ALLAHUT
N
Kaptinn
Et-Teube,
Allahu
Madhrishm urdhron e thot:

(nga hipokritt m t shmtuarit jan)

Edhe ata q ndrtuan xhami sherri,
mosbesimi
e
prarjeje
mes
besimtarve dhe ftuan n pritje
116

(solemne) at q m par kishte

luftuar
kundr
Allahut
dhe
t
Drguarit t Tij. Ata do t betohen:
Ne nuk kemi pasur tjetr qllim,
vetm pr t mir! Po Allahu
dshmoi
se
ata
vrtet
jan
rrenacak. Ti mos u fal aty kurr! Nj
xhami e cila q prej dits s par
sht themeluar n respekt ndaj
Allahut (pa hile), sht m e drejt t
falesh n t, aty ka burra q
dshirojn t pastrohen mir, e
Allahu i do t pastrit. A sht m i
mir ai q ndrtesn e vet e themeloi
n devotshmri dhe n knaqsi t
Allahut, apo ai q ndrtesn e vet e
themeloi buz bregut t shembur e
bashk me t bie n zjarrin e
xhehenemit? Allahu nuk i udhzon
njerzit (e q e shembi Pejgamberi)
vazhdimisht do t jet mllef n
zemrat e tyre, pos nse plcasin
zemrat e tyre. Allahu di, sht i
urt!41
Me t vrtet, shkaku i zbritjes s ktyre
ajeteve Pejgamberit a.s. na tregon qart
41

Kaptina Et-Teube, 107-110

117

se si Allahu i Lartsuar dshiron ti

pastroj
banort
e
Medins
nga
munafikt (hipokritt) t cilt e shfaqnin
besimin e tyre por n zemra fshehnin
hipokrizin dhe n t njejtn koh
prpiqeshin t mbillnin farat e prqarjes
n mesin e muslimanve, ngase ata e
dinin fort mir se fuqia dhe forca e
muslimanve sht n bashkimin dhe
unitetin e tyre.
Sipas
komentatorve
t
Kuranit,
hipokritt me iniciativn e njfar Ebu
Amirit filluan ndrtimin e nj faltoreje me
qllime t kqija e q Kurani e quan me
emrin Mesxhidu dirar, xhamia e
sherrit.42
Pasi ndrtuan faltorn, hipokritt shkuan
tek Pejgamberi a.s., (i cili nuk dinte asgj
pr planet e dhe qllimet e tyre
destruktive e q ishte prqarja e
muslimanve) dhe i than: O i Drguar i
Allahut, ne kemi ndrtuar nj xhami pr
t dobtit, pr t smurt dhe pr ndonj
nat t vshtir me shi, prandaj kemi

42

Kjo xhami sherri u ndrtua n afrsi t xhamis Kuba.

118

dshir t vijsh ti, t falesh n t dhe t

na e bekosh!
Pejgamberi a.s. u tha:
Un jam duke u prgatitur pr rrug
(pra, ishte duke u prgatitur pr betejn
e Tebukut), mirpo nse do Allahu do t
vijm tek ju dhe do t falemi n xhamin
tuaj.
Mirpo, Allahu i Lartmadhrishm drgoi
Xhibrilin a.s. tek i Drguari i Tij, dhe ia
shpalli katr ajetet e prmendura, me t
cilat i zbuloi komplotin e hipokritve dhe
e urdhroi Pejgamberin a.s. q kurr mos
t falet n at xhami.
Sipas disa historianve, i Drguari i
Allahut urdhroi Asim bin Auf El-Axhlanin
dhe Malik bin Ed-Duhshumin t cilt
vajtn dhe e dogjn kt xhami sherri, e
pastaj e rrnuan dhe shpartalluan t
tubuarit rreth saj dhe at vend e caktuan
vend mbeturinash.
Kurse sa i prket xhamis n lidhje me t
ciln Allahu tha: Nj xhami e cila q
119

prej dits s par sht themeluar n

respekt ndaj Allahut (pa hile)..., sipas
shumics s transmetuesve t haditheve
sht pr qllim xhamia e par e
Pejgamberit a.s. q u ndrtua n vendin e
quajtur Kuba e q quhet Mesxhidu
Kuba.43
Transmeton Ebu Hurejre r.a. se i Drguari
i Allahut ka thn:
Udhtimi nuk ndrmerret pr shkak t
vizits s ndonj xhamie, pos trive:
Mesxhidul Haramit (Qabes), xhamis
sime
dhe
Mesxhidul
Aksas
(n
Jerusalem)!
Quhet Mesxhidul Aksa xhamia e
largt, pr shkak t largsis q ka me
shtpin e Allahut, Qaben e madhruar.
Allahu e di m s miri.

43

Pejgamberi a.s. ka thn: Namazi q falet n xhamin e

Kubas sht sikur t bsh Umren. I Drguari i Allahut
shkonte n kt xhami nganjher n kmb e nganjher me
deve. (Shnim i prkthyesit)

120

Titulli i origjinalit: Mekketu vel Medinetu

fil Kuranil Kerim
Autor: Muhammed Kamil Hasan ElMuhami
Prktheu nga gjuha arabe: Enes Koshi,
Qershor 2008, Gjakov

121