FUNKCIONALIZAM

Funkcionalistiko tumaenje
drutvenog razvoja i funkcionalizam
talcotta parsonsa

Funkcionalizam-osnovna
polazita

Bronislav Malinovski,
engleski socijalni
antropologutemeljitelj pojma
funkcionalizam
Zajedno sa A. R
Brownom-utemeljitelj
funkcionalizma kao
sociolokog pravca
Najpoznatiji socioloki
pravac XX st. u SADu


1)
2)

3)

Razvoj funkcionalizma (tri varijante):

Rana bioloka,
Normativna-sa zajednikim vrijednostima
kao osnovama socijalne integracije kroz
ideje, religiju, etiku, pravo i kulturu,
Socijal-kibernetska-socijalni sistem ili
drutvo shvata da se sastoji od dijelova,
koji su skladno povezani i koji
funkcioniraju sa visokim stepenom
usklaenosti.

Drutvo je prema funkcionalistikoj teoriji u

biti harmonian organizam i funkcionalno
jedinstvo je njegova temeljna karakteristika.
Svaki pojedinac, svaki dio i institucija vre
izvjesnu pozitivnu funkciju koja je doprinos
odravanju postojee strukture.
Funkcionalistiko tumaenje drutva,
drutvo promatra kao socijalnofunkcionalni sistem u kome se odrava ista
bazina struktura i ista osnovna
supstancija.( Spahi, 2001: 143).

U drutvu postoje ugraeni mehanizmi koji

ga uvijek vraaju u odreeno ranije stanje,
stanje ravnotee ili ekvilibrija.
Sve to odstupa od vladajueg sistema i to
ne slui njegovom odravanju, to mu
protivrjei, predstavlja devijaciju i
deformaciju drutva.
Sve promjene u drutvu imaju ulogu da
odravaju dinamiku ravnoteu drutva i
slue adaptaciji i usavravanju postojeih
drutvenih oblika.

Odranje strukture drutva, prema

funkcionalistikom stanovitu se postie:
a) Uspostavljanjem apsolutnog prioriteta, sistema
i cjeline nad pojedincem. Sistem je sve, a
ovjek je u odnosu na njega, samo njegov dio.
b) Funkcioniranje sistema kao cjeline, stoga, ima
prednost nad svakim pojedincem, dijelom ili
institucijom. Svi moraju sluiti iskljuivo
odravanju cjeline i njenom funkcioniranju,
zato to je dobro za sistem, automatski je
dobro za pojedince i dijelove sistema.

ovjek u jednom takvom sistemu ima

svoju drutvenu ulogu koja je
mnogostruka, ali preteno ili u cjelosti
drutvena.
Funkcije ovjeka obavezuju i usmjeravaju
njegove pravce djelovanja.
Uloga i funkcije ovjeka doprinose
odranju drutvenog i intitucionalnog
poretka.
Kao nosilac drutvene funkcije djeluje u
skladu sa oekivanjima (kodeksi, norme,

Poredak opstoji na normama, norme

obavezuju nosioce drutvenih uloga na
djelovanje, i to je djelovanje koje titi
poredak, a ne koje ga dovodi u pitanje.
Suprotno djelovanje je asocijalno i
vaninstitucionalno, tj. protivno logici i
potrebi sistema, i kao takvo,
sankcionirano kao nedoputeno. (Foo,
2011: 103)

Funkcionalizam Talcotta
Parsonsa

Najizrazitiji
predstavnik
funkcionalizma.
40.-e i 50.-e
godine XX stoljea
Drutveni sistem,
Struktura
drutvene akcije,
Prema opoj teoriji
akcije ,
Struktura i
procesi u

Kako je drutveni poredak mogu?

Osnova i bit drutvene pojave prema

Parsonsu je socijalna akcija sa sastavnim
elementima:
1) pojedinac,
2)akcija,
3) situacija i ambijent, socijalni milje ili
drutvena sredina koja pojedinca
okruuje

Drutvena akcija, prema Parsonsu, jeste

ono ponaanje koje je motivirano i
usmjereno prema nekom drutveno
priznatom cilju i koje izmeu vie
alternativa bira onaj cilj koji smatra
najpogodnijim za sebe.
Svaka akcija izmeu pojedinaca pretvara
se u interakciju, gdje oni vre utjecaje
jedni na druge. Osnove jedinice svakog
sistema su drutvene uloge i djelatnosti
koje pojedinci vre i koje se od njih
oekuju da ih vre na odreeni nain.

Drutveni sistem, prema Parsonsu, se

sastoji od mree uloga, koje se ocjenjuju
kao vie ili manje vrijedne za odravanje
sistema i na toj osnovi njihovi nosioci
imaju i razliite poloaje u drutvu kao i
presti, mo i naknade u vidu zarade.
Svaki drutveni sistem sainjava bezbroj
pojedinaca ili atoma, koji su noeni
svojim linim ciljevima i interesima.

ovjek je od roenja podloan moralno-etikom

odgoju, obrazovanju i socijalizaciji.
Ravnotea i nepromjenjljivost sistema se, prema
Parsonsu, postie na dva naina:
1) drutvenom kontrolom izvana, gdje drutvo
preko pravnih propisa i sankcija dovodi pojedince u
red i vraa ih u kolosjek doputenog ponaanja, te
2) nastojanjem drutva iznutra da putem moralnog
odgoja, obrazovanja i socijalizacije, prenese na sve
svoje lanove iste moralne principe, kulturne
modele i vrijednosti, religijske predstave i pravne
norme.

Jedina preventiva protiv zapoinjanja

rata svih protiv svih, jeste opa
suglasnost o zajednikim moralnim
vrijednostima. (Parsons)

HVALA NA PANJI !!!