1$67$91,352*5$0,=$I

2''(/(1,(92'(9(7*2',>12
26129122%5$=29$1,(

,]GDYDa
%LUR]DUD]YRMQDREUD]RYDQLHWR
=DL]GDYDaRW
9HVQD+RUYDWRYL`GLUHNWRU
)RWRJUDILL
,YDQ%ODCHY
6RVRJODVQRVWVR28'LPLWDU0LODGLQRY6NRSMH
289RMGDQAHUQRGULQVNL6NRSMHL285DMNR#LQ]LIRY6NRSMH

'L]DMQLSHaDW
.RPD6NRSMH
7LUDC 


62'5#,1$
0$.('216.,-$=,.
GJUH SHQIPE

0$.('216.,-$=,.
-$=,.

TRKE DERS

}

6536.,-(=,.

}

0$7(0$7,.$

0$7(0$7,.$

=$32=1$9$:( =$32=1$9$:(
1$2.2/,1$7$ 1$2.2/,1$7$
$1*/,6.,-$=,.
CIP.DWDORJL]DFLMDYRSXEOLNDFLMD1DFLRQDOQDLXQLYHU]LWHWVND
ELEOLRWHND6Y.OLPHQW2KULGVNL6NRSMH

1$67$91,SURJUDPL]DIRGGHOHQLHYRGHYHWJRGL^QRWRRVQRYQRREUD]RYDQLH
6NRSMH%LUR]DUD]YRMQDREUD]RYDQLHWRVWULOXVWUVP
ISBN 978-9989-939-94-5
D2VQRYQRYRVSLWDQLHLREUD]RYDQLH0DNHGRQLMD1DVWDYQLSODQRYLL
SURJUDPLSUYRRGGHOHQLH
COBISS.MK-ID 71206666

$1*/,6.,-$=,.

08=,A.22%5$=29$1,(

08=,A.22%5$=29$1,(

/,.29122%5$=29$1,(

/,.29122%5$=29$1,(

),=,A.2, ),=,A.2,
='5$9679(122%5$=29$1,( ='5$9679(122%5$=29$1,(

1DVWDYQLWHSURJUDPLRGI GRIIIRGGHOHQLHQDGHYHWJRGL^QRWRRVQRYQR
REUD]RYDQLHJLL]UDERWLMDNRPLVLLRGVRYHWQLFLQD%LURWR]DUD]YRM
QDREUD]RYDQLHWRLQDGYRUH^QLVRUDERWQLFLQD%LURWRRGVRRGYHW
QLWHIDNXOWHWLLQVWLWXWLLQDVWDYQLFLRGXaLOL^WDWDAOHQRYLWHQD
RYLHNRPLVLLVHQDYHGHQLQDNUDMRWQDVHNRMDQDVWDYQDSURJUDPD
6RRJOHGQDSRVHEQRWR]QDaHZHQDQDVWDYQLWHSURJUDPL]DUD]YLYDZH
WRQDNRQFHSWRW]DGHYWJRGL^QRWR]DGROCLWHOQRRVQRYQRREUD]RYDQLH
EH^HIRUPLUDQSRVHEHQVWUXaHQWLP]DSURFHQNDLXVRJODVXYDZHQD
QDVWDYQLWHSURJUDPLRGI GRIIIRGGHOHQLHSRVLWHQDVWDYQLSUHGPHWL
]DGHYHWJRG^QRWRRVQRYQRXaLOL^WHYRVRVWDY
9HVQD+RUYDWRYL`GLUHNWRU%LUR]DUD]YRMQDREUD]RYDQLH
6NRSMH
0LWNRAH^ODURYUDNRYRGLWHOQDVHNWRU%LUR]DUD]YRMQDREUD
]RYDQLHWR6NRSMH
PU7D^H6WRMDQRYVNLUDNRYRGLWHOQDRGGHOHQLH%LUR]DUD]YRM
QDREUD]RYDQLHWR6NRSMH

GU0LURVODYD1LNRORYVND3HGDJR^NLIDNXOWHW6NRSMH
(PLOLMD+ULVWRYDQDVWDYQLN28/D]R$QJHORYVNL6NRSMH
PU%XNXULH0XVWDIDSURIHVRU*68$UVHQL-RYNRY6NRSMH
6WUXaQLRW WLP JL DQDOL]LUD^H QDVWDYQLWH SURJUDPL L GDYD^H SUHG
OR]LVXJHVWLLLSULPHUL]DXVRJODVXYDZHQDQDVWDYQLWHSURJUDPLVR
.RQFHSFLMDWD ]D GHYHWJRGL^QR RVQRYQR YRVSLWDQLH L REUD]RYDQLH
=DNRQRW]DRVQRYQRWRREUD]RYDQLHNDNRL]DSRVWLJQXYDZHSRJROHPD
XVRJODVHQRVWPH_XQDVWDYQLWHSURJUDPLSRRGGHOHQLSUHGPHWL
3RQDSUDYHQLWHDQDOL]LRGVWUDQDQDVWUXaQLRWWLPLNRPLVLLWH]D
L]UDERWNDQDQDVWDYQLWHSURJUDPLGLUHNWRURWQD%LURWR]DUD]YRMQD
REUD]RYDQLHWR JL SUHGORCL QDVWDYQLWH SURJUDPL ]D GRQHVXYDZH RG
VWUDQDQDPLQLVWHURW]DREUD]RYDQLHLQDDXND
0LQLVWHURW]DREUD]RYDQLHLQDXNDJGLQ6XOHMPDQ5X^LWLVRJODVQR
VR=DNRQRW]DRVQRYQRREUD]RYDQLHJLGRQHVHQDVWDYQLWHSURJUDPLQD
GHQJRGLQD

4LTDQD6DPDU[LVND3DQRYDUDNRYRGLWHOQDRGGHOHQLH%LUR
]DUD]YRMQDREUD]RYDQLHWR6NRSMH
GU6QHCDQD$GDPaHYVND,QVWLWXW]DSHGDJRJLMD)LOR]RIVNL
IDNXOWHW6NRSMH
GU1LNROLQD.HQLJ,QVWLWXW]DSVLKRORJLMD)LOR]RIVNLIDNXO
WHW6NRSMH

'(9(7*2',>1226129122%5$=29$1, (

1$67$91$
352*5$0$

` .25,&$

0$.('216.,-$=,.


9U]RVQRYDQDaOHQVWDYRG=DNRQRW]DRUJDQL]DFLMDLUDERWDQD
RUJDQLWHQDGUCDYQDWDXSUDYD6OYHVQLNQD50EUL
aOHQLRG=DNRQRW]DRVQRYQRREUD]RYDQLH6OYHVQLNQD50
EU
LPLQLVWHURW]DREUD]RYD
QLHLQDXNDGRQHVHQDVWDYQDSURJUDPDSRSUHGPHWRWPDNHGRQVNLMD]LN
]DI RGGHOHQLH]DGHYHWJRGL^QRWRRVQRYQRXaLOL^WH


929('

1DVWDYDWDSRSUHGPHWRWPDNHGRQVNLMD]LNMDGDYDRVQRYDWDQDSLVPH
QRVWDQDPDMaLQMD]LN]DPDNHGRQVNLWHURGHQLJRYRULWHOLL]DJRYR
ULWHOLWHQDGUXJLMD]LFLNDNRMD]LNQDRS^WHVWYHQDWDVUHGLQD2YRM
QDVWDYHQ SUHGPHW MD GDYD L ED]DWD ]D VWHNQXYDZH ]QDHZD L RG GUXJL
QDVWDYQLSUHGPHWLNDNRL]D]DSR]QDYDZHQDCLYRWRWYRRS^WR3UDN
WLNDWD QD YRVSLWQRREUD]RYQDWD UDERWD SR RYRM SUHGPHW RSHULUD VR
LQWHJUDOQRSRYU]DQLWHSRLPLPLVOHZHMD]LNJRYRUNDNRVLPXOWDQL
LSDUDOHOQLSRMDYLNRLVHYRSRVWRMDQDLQWHUDNFLMDSDRWWXNDVOHGXYD
GHNDRSUHGHOHQNYDOLWHWQDPLVORYQLRWUD]YLWRNSUHWVWDYXYDSUHWSR
VWDYNDL]DRSUHGHOHQVWHSHQQDMD]LaHQGRVWUHOLREUDWQR]D^WRQHPD
MDVHQJRYRUEH]MDVQDPLVODLQHPD]QDHZHEH]MD]LN
8aHQLFLWH SUHNX RYDD QDVWDYD `H VH ]DSR]QDDW VR IXQNFLRQLUDZHWR
QDVLVWHPRWQDPDNHGRQVNLRWVWDQGDUGHQMD]LNLQDVLWHQLYRD`HMD
XVYRMXYDDW L `H MD SULPHQXYDDW VWDQGDUGQRMD]LaQDWD QRUPD IRQHW
VNRIRQROR^ND PRUIROR^ND VLQWDNVLaND OHNVLaND SUDYRSLVQD L
RUWRHSVND,VWRWDND`HVH]DSR]QDDWVRIXQNFLRQDOQLWHVWLORYLQD
PDNHGRQVNLRW VWDQGDUGHQ MD]LN QDXaQLRW XPHWQLaNROLWHUDWXUQLRW
SXEOLFLVWLaNLRW DGPLQLVWUDWLYQLRW L UD]JRYRUQLRW MD]LN NRL `H
VWDQDWVYRMVWYHQLQDUHaWDQDXaHQLNRW

QDVWDYQDVRGUCLQDWHQDXNDWD]DPDNHGRQVNLRWMD]LNHSUHGPHWQD
QHJRYRWRSURXaXYDZH
7RMHEHOHJQDQDFLRQDOQLRWLGHQWLWHWQDXaHQLNRWLRVQRYQRVUHG
VWYR]DYHUEDOQDNRPXQLNDFLMD3R]QDYDZDWDQDVWDQGDUGQRMD]LaQLWH
QRUPL QD PDNHGRQVNLRW MD]LN `H RYR]PRCDW VID`DZH GRCLYXYDZH L
WRONXYDZHQDVLWHYLGRYLWHNVWRYLLVRGUCLQLRGOLWHUDWXUDWDLPH
GLXPVNDWDNXOWXUDLVWRYUHPHQRSRWWLNQXYDM`LNDMXaHQLFLWHMD]LaQR
LOLWHUDWXUQRWYRUH^WYRDLUD]YLYDZHQDVSRVREQRVWD]DXaHZHL]D
VDPRREUD]RYDQLH
6SRUHGQDVWDYQLRWSODQ]DPDNHGRQVNLMD]LNYRIRGGHOHQLHVHSODQL
UDQLSRaDVDQHGHOQRRGQRVQRQDVWDYQLaDVDJRGL^QR

0DNHGRQVNLRWMD]LNYRVYRMRWXQLILFLUDQYLGQHHVDPRVUHGVWYRYR
QDVWDYDWDSRRYRMSUHGPHWDLSRGUXJLWHSUHGPHWLWXNXSUHWVWDYXYDL


&(/,=$5$=92-1,27
3(5,2'2'I'2III2''(/(1,(
8aHQLNRWXaHQLaNDWD
` GD UD]YLYD aXYVWYR QD SULSDGQRVW NRQ 5HSXEOLND 0DNHGRQLMD
SUHNXL]XaXYDZHQDPDNHGRQVNLRWOLWHUDWXUHQMD]LN
` GDVHYRYHGXYDNRQSUDYLOQRNRULVWHZHQDPDNHGRQVNLRWOLWH
UDWXUHQ MD]LN YR PH_XVHEQRWR UD]ELUDZH UD]PLVOXYDZH XaHZH
LWYRUHZH
` GD VH YRYHGXYD NRQ VDPRVWRMQR L MDVQRUD]ELUOLYR aLWDZH L
SL^XYDZHVRUD]ELUDZHQDWHNVWRW^WRJRaLWDLSL^XYD
` GDVHYRYHGXYDYRPHGLXPVNDWDNXOWXUDNDNRRVQRYD]DPH_XaRYHaNR
NRPXQLFLUDZH
` GDYRGLUD]JRYRUVRGUXJLOLFDLGDJLXVYRMXYDRVQRYQLWHQDaHOD
]DPH_XVHEQRUD]JRYDUDZHLUD]ELUDZH
` GDJLUD]YLYDSUHNXJRYRUHZHWRLSL^XYDZHWRVSRVREQRVWLWH]D
ORJLaNRPLVOHZH
` GDJLXVYRMXYDLXYHCEXYDRVQRYQLWHSUDYRSLVQLSUDYLOD
` GDVWHNQXYDVDPRGRYHUED]DL]UD]XYDZHQDVYRLWHPLVOLLVYRHWR
GRCLYXYDZH
` GDUD]YLYDLQWHUHV]DaLWDZHNQLJL
` GDUD]JRYDUD]DGLMDOHNWLWHYRPDNHGRQVNLRWMD]LNLGDUD]YLYD
SRaLWNRQGUXJLWHMD]LFL
` GDVHYRYHGXYDYRNRULVWHZHQD,.7YRIXQNFLMDQDSUHGPHWRW

&(/,1$1$67$9$7$92
I2''(/(1,(
8aHQLNRWXaHQLaNDWD
` GD JR NRULVWL JRYRURW YR YRVSRVWDYXYDZHWR QRYL NRQWDNWL L YR
PH_XVHEQRWRUD]ELUDZH
` GDVHSRWWLNQXYDNRQDNWLYQRVOX^DZH
` GDVHSRWWLNQXYDNRQVLQKURQL]LUDQRNRULVWHZHQDYHUEDOQLRW
LQHYHUEDOQLRWL]UD]
` GDVHSRWWLNQXYDNRQSUDYLOQRDUWLNXOLUDZHQDYHUEDOQLRWJR
YRU
` GD VH RVSRVREXYD ]D NRULVWHZH QD MD]LNRW YR LVNDCXYDZHWR QD
HPRFLLWHGRCLYXYDZDWDLPLVOLWH
` GD VH YRYHGXYD YR VYHWRW QD OLWHUDWXUQDWD L QDURGQDWD
NQLCHYQRVW
` GDVHSRWWLNQXYDNRQJRYRUQRWYRUH^WYR
` GDVHYRYHGXYDNRQNRULVWHZHQDMD]LNRWLPHGLXPLWHYRIXQNFLMD
QDRGUCXYDZHLNRULVWHZHQDQDFLRQDOQDWDNXOWXUQDLMD]LaQD
WUDGLFLMD
` GDVHSRWWLNQXYDNRQRWNULYDZHQD]QDaHZHWRQDQRYLWH]ERURYL
NDNRLNRQQLYQRNRULVWHZH
` GDMD
MDUD]YLYDIDQWD]LMDWDSUHNXJRYRUQRWRWYRUH^WYR
UD]YLYD IDQWD]LMDWD SUHNX JRYRUQRWR WYRUH^WYR
` GD JL RVR]QDH SRWUHELWH L YUHGQRVWLWH QD SL^DQLRW JRYRU YR
IXQNFLMDQDSRWWLNQXYDZHSRWUHEDRGSLVPHQRL]UD]XYDZe
` GDVHSRWWLNQXYDGDMDUD]YLYDJUDIRPRWRULNDWD
` GDYRRaXYDUD]OLNLYRJRYRUQRWRL]UD]XYDZHQDGUXJLMD]LFL

.21.5(71,&(/,

352*5$06.232'5$A-(6/8>$:(,*2925(:(
&HOL

6RGUCLQL

3RLPL

$NWLYQRVWLLPHWRGL

8aHQLNRWXaHQLaNDWD *RYRURWYRPH_XVHEQRWR =DSR]QDYDZH

]DSR]QDYDZHLUD]EL
` GDVHSRWWLNQHNRQ
NRULVWHZHQDJRYRURW UDZH
NDNRVUHGVWYR]D
QRYLNRQWDNWLL
PH_XVHEQRUD]ELUD
ZH

` $NWLYQRVWL]DPH_XVHEQR]DSR]QDYDZHQDVWDYQLFLWHL
XaHQLFLWHVHSUHWVWDYXYDDWVHEHVLNDCXYDM`LJRVYRHWRLPHL
SUH]LPHDGUHVDPHVWRQDCLYHHZHLGUXJLNDUDNWHULVWLNL
` 5D]JRYRU]DRGQRVRWQDXaHQLFLWHYRRNUXCXYDZHWRQDWHPD-DV
LPRHWRVHPHMVWYR-DVLPRLWHGUXJDUL0RMRWSUYXaLOL^WHQ
GHQ
` 6OX^DZHRGEUDQLVRGUCLQL]DGHFDWDVHPHMVWYRWRXaLOL^WHWR

` GDVHSRWWLNQHNRQ
0RLWHPLVOLaXYVWYDL
NRULVWHZHQDJRYRURW GRCLYXYDZD
NDNRVUHGVWYR]D
L]UD]XYDZHQDVYRLWH
PLVOLaXYVWYDL
GRCLYXYDZD

` $NWLYQRVWL]DVHEHL]UD]XYDZH
n XaHQLFLWH]ERUXYDDW]DVYRLWHCHOELLaXYVWYDLVH]DSR]QD
YDDWVRCHOELWHLaXYVWYDWDQDGUXJLWH
` 5D]JRYRUQDWHPD>WRPHSUDYLVUH`HQ>WRPHOXWL>WR
PHUDVWDCXYD
` 6DPRVWRMQRUDVNDCXYDZHQDVRSVWYHQRGRCLYXYDZHNRHVHVSRGH
OXYDVRGRCLYXYDZDWDQDGUXJLWHYRVOLaQDLOLLVWDVLWXDFLMD
1DSULPHU.DNRJRSURVODYLYPRMRWURGHQGHQ
` 5D]JRYRU]DRPLOHQOLN8aHQLNRW]ERUXYD]DVYRMRWRPLOHQOLN
RGSULND]QDFUWDQILOPLVOLVHLGHQWLILNXYDVRQHJR

&HOL

6RGUCLQL

3RLPL

` GDVHRVSRVREL]D
YRVSRVWDYXYDZH
NXOWXUHQRGQRVVR
RSNUXCXYDZHWRYR
QDVRNDQD

1DaLQLQDOLaQR
REUD`DZHNRQGUXJL
OLFDYRUD]OLaQL
VLWXDFLLYRSURGDYQL
FDYROLIWYRDYWREXV
YRELEOLRWHND

` 3RVHWDQDUD]OLaQLLQVWLWXFLLLPHVWDELEOLRWHNDSURGDYQL
/LaQRREUD`DZH
FDDYWREXVNDVWDQLFDJDOHULMDSR^WDYRNRLXaHQLNRWYOHJXYD
` JRVSRGLQHJRVSR_R
YRUD]QRYLGQLNRPXQLNDFLVNLVLWXDFLLUD]JRYRUSRQDSUDYHQD
` 9HPRODP
SRVHWD
` SRYHOHWH
` 2UJDQL]LUDZHLOLVLPXOLUDZHVLWXDFLLYRNRLXaHQLNRWNR
9LNDZH^HSRWHZH
ULVWLNXOWXUQLL]UD]L,JUL1DJRVWL9RSURGDYQLFD1D
JRYRUHZH
NLQR9RELEOLRWHND1DURGHQGHQLVO
`
5D]JRYRU]DSRVWDSNLWHYRRGUHGHQDVLWXDFLMDQDWHPD>WREL
.XOWXUQLL]UD]L]D
UHNROUHNODDNRVXPOXWOXWDWDCHQWDCQD
` SR]GUDYXYDZH
`
$NWLYQRVWLQL]NRLVHYHCEDSULVWRMQRLTXEH]QRREUD`DZH
` ]DPROXYDZH
JRYRUHZHVRXPHUHQJODVQHDJUHVLYQRL]UD]XYDZHOXWLQD
` SRIDOXYDZH
` ]DEODJRGDUXYDZH
` L]YLQXYDZH

` OLaQRREUD`DZHNRQ
GUXJLOX_H
` SULVSRVREXYDZHQD
JRYRURWYRGDGHQD
VLWXDFLMD
` NXOWXUQRRGQHVXYDZH
VRGUXJLOX_H

3ULVSRVREHQR
WLYNRLJODVQRJRYR
UHZH
.XOWXUQRRGQHVX
YDZHVRGUXJLOLFD
` SR]QDWLL
` QHSR]QDWL

` GDVHRVORERGLRG
` 5D]JRYRU
aXYVWYRWRQDVWUDY
QDSQDWRVWLQHVLJXU
QRVWYRUD]JRYRURW

$NWLYQRVWLLPHWRGL

` $NWLYQRVWLYRNRLXaHQLNRWVHVWDYDYRWX_DXORJDVSRUHGVRSV
WYHQLOLQDVRaHQL]ERU
` .XNOHQLGUDPDWL]DFLLYRNRLXaHVWYXYDDWGHFDWDVSRUHGL]EUD
QLOLNRYL
` 9HUEDOQRUH^DYDZHQDSUREOHPVLWXDFLLSUHNXUD]JRYRUQD
WHPD'DVXPQDQHJRYRQHM]LQRPHVWR
` 8aHVWYXYDYRGUDPVNDLJUDVRSUH]HPDZHXORJLRGSR]QDWLL
RPLOHQLOLNRYLNRLSRVHGXYDDWSR]LWLYQLNRPXQLNDFLVNL
RVRELQL
` ,]UDERWNDQDPDVNLLNRVWLPLVSRUHGLGHLWHQDXaHQLFLWH
NRLJLNRULVWDWNDNRVUHGVWYR]DL]UD]XYDZHLNRPXQLNDFLVNR
RVORERGXYDZH

&HOL

6RGUCLQL

3RLPL

$NWLYQRVWLLPHWRGL

` GDVHRVSRVREL]D
SUDYLOQRLUD]ELU
OLYRJRYRUHZHVR
XPHUHQRWHPSRL
MDaLQDQDJODVRW

` 1DaLQLQDJRYRUHZH

`
`
`
`

` .DCXYDZHEU]R]ERUNL
` .DCXYDZHEURMDONL
` 6OX^DZHVQLPHQJODVHQLWLYRNJRYRUVRNRPHQWDU]DUD]OLNLWH
YRQLYQLRWLQWHQ]LWHW
` 6OX^DZHEDYQRLEU]RJRYRUHZHVRNRPHQWDU]DUD]OLNLWHYR
QLYQRWRWHPSR
` 6OX^DZHXPHWQLaNRaLWDZHQDWHNVWRGVWUDQDQDQDVWDYQLNRW
` 6OX^DZHVQLPHQXPHWQLaNLJRYRUJRYRUQDVSLNHU

` GDVHYRYHGHYR
YRNXO
NXO
WXUQRLUDFLRQDOQR
NRULVWHZHQDWHOH
IRQRW]DUD]JRYRU

` 7HOHIRQVNLUD]JRYRU ` 7HOHIRQ
` 2SL^XYDZHQDOLaQLLVNXVWYDSRYU]DQLVRWHOHIRQVNLWHUD]JR
` 7HOHIRQVNLUD]JRYRU YRUL
` ,JUD7HOHIRQSR]GUDYXYDZHSUHWVWDYXYDZHLNUDWNLWHOH
IRQVNLUD]JRYRUL

` GDVHYRYHGHYR
VOX^DZHVRUD]EL
UDZHQDJRYRURWQD
GUXJLWH

` 6OX^DZHVRUD]ELUD ` 6RJRYRUQLN
ZHQDVOX^QDWRWR

EU]REDYQR
JODVQRWLYNR
YLNDZH
^HSRWHZH

` $NWLYQRVOX^DZHQDFHOWHNVWQDGHORYLRGWHNVW
` 3UHSR]QDYDZHQDSR]QDWLSULND]QLVSRUHGDSOLNDFLLLOLGHOR
YLRGSULND]QLWH
` ,JUD5DVLSDQWHOHIRQ
` 6OX^DZHLDQDOL]LUDZHQDSULND]QDFHODSULND]QD
QDMYSHaDWOLYGHORSLVQDOLNRSLVQDVLWXDFLMDLVO
` 3UHSR]QDYDZHQDSULND]QDSRVOX^DZHWRQHM]LQLGHORYL
` 3UHSR]QDYDZHDSOLNDFLLRGSR]QDWWHNVWLYHUEDOQRWRONXYDZH
QDSUHSR]QDWOLYLWHHOHPHQWL

&HOL

6RGUCLQL

3RLPL

$NWLYQRVWLLPHWRGL

` GDVHYRYHGXYDYR
` 5D]JRYRUEH]]ERUX
YDZHQHYHUEDOHQ
QHYHUEDOQLQDaLQL
UD]JRYRU
QDL]UD]XYDZHJHV
WLNXODFLMDPLPLND
GYLCHZH
` GDVHSRWWLNQHNRQ
SRYU]XYDZHQD
QHYHUEDOQRWRVRYHU
EDOQRWRL]UD]XYDZH

` 5D]JRYRUEH]]ERUX
YDZH

` ,JUD3R]QDMSROLNRW,]UD]XYDZHHPRFLLVRSRPR^QDJHV
WRYLL]UD]LQDOLFHWRRaLWHJULPDVLWHSRORCEDWDQDWHORWR
LSRJRGXYDZHQDHPRFLLWHNDMGUXJLWHGHFDVSRUHGQLYQLWH
QHYHUEDOQLL]UD]L
` 5D]JOHGXYDZHVOLNL^WRSULNDCXYDDWDNWLYQRVWNRMDXaHQLFLWH
VSRUHGSRNDCDQLWHGYLCHZDMDWRONXYDDWLYHUEDOQRMD
RSL^XYDDW
` 5D]JRYRU]DJHVWRYLLPLPLNLNRLSULNDCXYDDWRSUHGHOHQD
HPRWLYQDVRVWRMEDOXWLWDCQLVUH`QLQHUYR]QLQHWUSHOLYLL
VO
` ,JUD3DQWRPLPDSRJRGXYDZHSUHGPHW
` ,JUD3DQWRPLPDSRJRGXYDZHQDSRUDNDWDNRMDVDNDGDMD
NDCHOLFHWR^WRMDL]YHGXYDSDQWRPLPDWD

` GDVHPRWLYLUD
` 3UD^DZDLRGJRYRUL
]DSRVWDYXYDZH
SUD^DZDSRYU]DQL
VRRSUHGHOHQDWHPD
SULND]QDVOLNDL
VO
` GDVHRKUDEUXYD
GDGDYDVRRGYHWHQ
RGJRYRUQDSRVWDYHQR
SUD^DZH

` SUD^DZD
` RGJRYRUL

` 9HCEL]DSRVWDYXYDZHSUD^DZDLGDYDZHRGJRYRULVRFHORVQL
UHaHQLFLSUD^DZDWDGDSURL]OHJXYDDWRGSULURGDWDQDUD]
JRYRURWRGLVWUDCXYDaNDWDDNWLYQRVWYRYUVNDVRVOX^QDWDWD
SULND]QDSHVQDVOXaNDLVO
` 5D]JRYRU]DSULND]QDEDMNDEDVQDVRSRPR^QDSUD^DZDL
RGJRYRULSUD^XYDXaHQLNLRGJRYDUDXaHQLNSUD^XYDXaHQLNRW
RGJRYDUDQDVWDYQLNRW
` 5DVNDCXYDZHQDQDVWDQSRVH`DYDZHVRSRPR^QDSUD^DZDL
RGJRYRUL

&HOL

6RGUCLQL

3RLPL

$NWLYQRVWLLPHWRGL

` GDVHSRWWLNQHNRQ
` 5HaHQLFL]D
SUD^XYDZH
UD]OLNXYDZHLNR
ULVWHZHQDUD]OLaQL ` 5HaHQLFL]D
YLGRYLUHaHQLFL
UDVNDCXYDZH
` 5HaHQLFL]DRGUHNX
YDZH
` 5HaHQLFL]DSRWYUGX
YDZH

1DSRPHQD1DRYDD
YR]UDVWDNFHQWRW
VHVWDYDYU]
SUDNWLaQDWDSULPHQD
QDQDYHGHQLWH
UHaHQLFLLQHVH
LQVLVWLUDQDQLYQRWR
LPHLGHILQLFLMD

` 9HCEL]DSUDNWLNXYDZHQDUHaHQLFLVRNRLVHUDVNDCXYD
SUD^XYDRGUHNXYDLOLQHJLUD
` ,]PLVOXYDZHUHaHQLFLVSRUHGGDGHQL]ERURYL
` 6RVWDYXYDZHUHaHQLFLVRQLCHZH]ERURYLQDGDGHQ]ERU
XaHQLFLWHIRUPLUDDWUHaHQLFDGRGDYDM`LQRYL]ERURYLNRLVH
QDGRYU]XYDDWQDVLWH^WRVHSUHWKRGQRNDCDQL
` 6DPRVWRMQRUDVNDCXYDZHLSUHUDVNDCXYDZH
` 6OX^DZHUD]OLaQLJRYRUQLVLWXDFLLLWRONXYDZHQDVX^WLQDWD
QDJRYRURWVSRUHGWLSRWQDUHaHQLFLWHNRLJLNRULVWLJRYRULWH
ORWGDOLWRMSUD^XYDVRRS^WXYDLOLQH^WRRGUHNXYD

` GDJR]ERJDWL
UHaQLNRWVR]ERUR
YLNRLR]QDaXYDDW
LPLZDQDSUHGPHWL
SRMDYLGHMVWYDVRV
WRMELOLFD
` GDVHSRWWLNQHNRQ
UD]ELUDZHLNR
ULVWHZHQDQRYL
]ERURYL

1DSRPHQDYLGR
YLWH]ERURYLQHVH
L]XaXYDDWVSRUHGQLY
QRWR]QDaHZHWXNXVH
UD]YLYDRVHW]DQLYQR
NRULVWHZHYRUD]OLaQL
JRYRUQLVLWXDFLL

` 7RONXYDZHQDQHSR]QDWL]ERURYLYRWHNVWNRMVHREUDERWXYDLOL
]ERURYL]DNRLVHLQWHUHVLUDDWXaHQLFLWH
` 6HaHZHVOLNLQDRGUHGHQLSUHGPHWLLYHUEDOQRWRONXYDZHQD
QLYQLWHNDUDNWHULVWLNL
` 2EUDERWNDQDSULND]QLGUDPDWL]DFLLEDMNLEDVQLUDVND]LL
VO
` ,JUD/RWRL]YOHNXYDZHVOLNDQDSUHGPHWVRNDCXYDZHQD
LPHWRQDSUHGPHWRW
` 5D]JRYRUQDWHPD0RHWRLPHLVWUDCXYDZHQDSRWHNORWRQD
VRSVWYHQLWHLPLZD
` 6DPRVWRMQRUDVNDCXYDZHLSUHUDVNDCXYDZHVRSULPHQDQDQR
YRXVYRHQL]ERURYL
` *RYRUQDLJUD]DRWNULYDZHQDLVSX^WHQL]ERURYLYRUHaHQLFL

` 2S^WLLPLZDQD
SUHGPHWLSRMDYL
VRVWRMELGHMVWYD
SUD]QLFLOLFD
` OLaQLLPLZD

` GDVHYRYHGXYDYR
` =ERURYLNRL
` =ERURYLRGRSUHGHOH ` *RYRUQDLJUDSUHNXNRMDXaHQLFLWHJLJUXSLUDDW]ERURYLWHRNROX
JUXSLUDZHQD]ERUR
R]QDaXYDDWSRRS^WL
QDREODVW
HGQR]DHGQLaNRVYRMVWYRQDPHQDLVODYLRQOLPX]LQDDYWREXV
YLVSRUHGNRQNUHWQR
SRLPL CLYRWQL
 VRREUD`DMQLVUHGVWYDPDaHNXaHNUDYD GRPD^QLCLYRW
VYRMVWYR
RYR^MH]HOHQaXN
QLPDMNDWDWNREUDW VHPHMVWYRLVONRUHODFLMDVR=2
VRREUD`DMVHPHMVWYR
` *RYRUQLLJUL
XaLOL^WHQSULERU
n .RMNDGHCLYHHPHaNDSH^WHUDSWLFDJQH]GRaRYHNNX`D=
CLYHDOL^WD, 3URGDYQLFD


&HOL

6RGUCLQL

3RLPL

` GDVHSRWWLNQHNRQ
` 5D]OLNXYDZHJODVR ` *ODV
YLL]YXFLVSRUHG
SUHSR]QDYDZHL
` ]YXN
RSUHGHOHQLNDUDNWH ` JRYRU
LPLWLUDZHQDJOD
ULVWLNL
VRYLL]YXFLVSRUHG
UD]OLaQLNDUDNWH
ULVWLNLSRVSDQ
EDYHQQDOXWHQ
JODVPD^NLGHWVNL
CHQVNLJODV]YXFL
SUHGL]YLNDQLRG
SULURGDWDLVO
` GDVHSRWWLNQHNRQ
` 'LVNULPLQDFLMD
UD]OLNXYDZHLSUD
LDUWLNXODFLMDQD
YLOQRL]JRYDUDZH
JODVRYL
JODVRYLYRUD]OLaQD
PHVWRSRORCEDYR
]ERURWQDSRaHWRN
QDVUHGLQDLQDNUD
MRWQD]ERURW



UV]F^aPQ
ZJN_`OTK

$NWLYQRVWLLPHWRGL
` 6OX^DZHLSUHSR]QDYDZHQDVQLPHQL]YXFLRGSULURGDWDRQR
PDWRSHMD
` 6OX^DZHLSUHSR]QDYDZHWX_JRYRULRSL^XYDZHQDNDUDNWHULV
WLNLWHVSRUHGNRLHL]YU^HQRSUHSR]QDYDZHWR
` 6OX^DZHWX_JRYRUVRSUHSR]QDYDZHQDHPRFLRQDOQDWDVRVWRMED
QDJRYRULWHORWVSRUHGNDUDNWHULVWLNLWHQDQHJRYLRWJRYRUSRV
SDQREDYQROXWRPU]OLYR
` 6OX^DZHWX_JRYRUVRUD]OLaQDYLVLQDMDaLQDERMDQDJOD
VRWLQWRQDFLMDGHWVNLPD^NLCHQVNLJODVRYLJRYRU]D
VRRS^WXYDZHJRYRUVR^HJRYLWWRQLVOWHOHYL]LVNLLUDGLRH
PLVLLGUDPVNLWHDWDUVNLSUHWVWDYLLVO
$NWLYQRVWL]DYHCEDZHGLVNULPLQLUDZHLDUWLNXOLUDZHQD
JODVRYLWHYRVLWHWULSRORCELQD]ERURWLQLFLMDOQDPHGLMDOQDL
ILQDOQD
` *RYRUQDLJUD/RWRL]JRYDUDZH]ERURYLYRNRLSRWUHEQLRW
JODVVHQDR_DYRVLWHWULSRORCEL
` *RYRUQDLJUD5DVLSDQWHOHIRQVOX^DZHSUHSR]QDYDZHL
GLVNULPLQDFLMDQDJODVRYLWHYR]ERURYL
` *RYRUQDLJUD1DEXNYDQDEXNYD
` 2EUDERWNDQDWHNVWLOLSULND]QDNRMDVRGUCL]ERURYLVRSRWUHE
QLRWJODV
` ,JUL]DLPLWDFLMDQDJODVRYLEUPaHZH^X^NDZHLPLWLUDZH
]YXFLRGCLYRWQLLSWLFL
` *RYRUQDLJUD]DRWNULYDZHQDLVSX^WHQLWHJODVRYLYRVLWHWUL
SRORCELYR]ERURWLQLFLMDOQDPHGLMDOQDLILQDOQD

&HOL

6RGUCLQL

` GDJLUD]YLYDNRQWL
QXLUDQRJRYRUQLWH
RUJDQLYRIXQNFLMD
QDSUDYLOQRGLVNUL
PLQLUDZHLDUWLNX
OLUDZHQDJRYRURW

5D]YRMRWQDJRYRUQLWH
RUJDQLVHUHDOL]LUD
NRQWLQXLUDQRQL]VLWH
aDVRYL]DGLVNULPLQDFL
MDLDUWLNXODFLMDQD
JODVRYLWHNRULVWHM`L
JLSULWRDQDYHGHQLWH
DNWLYQRVWL

3RLPL

$NWLYQRVWLLPHWRGL
` 9HCEL]DSUDYLOQRGL^HZHSULJRYRUHZHGXYDZHYRUHVLaNLYR
EDORQLGXYDZHVRFHYNLYRYRGDSUHNXPHWRGQDLJUD
` 9HCEL]DSUDYLOQRGUCHZHQDWHORWRSULJRYRUHZHNRUHODFLMD
VRIL]LaNRYRVSLWXYDZH
n %U]R]ERUND
n %URMDOND

352*5$06.232'5$A-(/,7(5$785$
&HOL

6RGUCLQL

8aHQLNRWXaHQLaNDWD `
`
` GDVH]DSR]QDYD
]DSR]QDYDVR
VR
OLWHUDWXUDWD]DGHFD
]D GHFD `
`
`

3ULND]QD
%DVQD
%DMND
6WLKRWYRUED
'UDPVLWHNVW

3RLPL

$NWLYQRVWLLPHWRGL

`
`
`
`
`

2EUDERWNDQD
` SULND]QD
` EDMND
` EDVQD
` GUDPVNLWHNVW
` 6DPRVWRMQRSUHUDVNDCXYDZHQDWHNVWRYLWHRGOLWHUDWXUDWD]D
GHFD
` 6DPRVWRMQDGUDPDWL]DFLMDQDWHNVW
1DSRPHQD9RWHNRWQDJRGLQDWDVHUD]UDERWXYDDWSRYH`HSULND]
QLEDMNLEDVQLLGUDPVNLWHNVWRYL

3ULND]QD
EDVQD
EDMND
VWLKRWYRUED
GUDPVNLWHNVW



&HOL

6RGUCLQL

3RLPL

` GDVH]DSR]QDHVR
` 0DNHGRQVNLQDURGQL ` 1DURGQDSULND]QD
SULND]QL
WYRUELRGPDNH
GRQVNRWRQDURGQR
` QDURGQLSULND]QLRG
WYRUH^WYRLQDURGQR
GUXJLNXOWXUL
WRWYRUH^WYRRGGUX
JLWHNXOWXULRVREHQR
RVREHQR
QDRQLHRGQHSRVUHG
QRWRRSNUXCXYDZH



$NWLYQRVWLLPHWRGL
` 6OX^DZHLUD]JRYRU]DVOX^QDWLWHPDNHGRQVNLQDURGQLSULND]
QLNDNRL]DQDURGQLWHSULND]QLRGGUXJLNXOWXUL
` =DEHOHCXYDZHQHSR]QDWL]ERURYL]DXaHQLFLWHDUKDL]PLGLMD
OHNWL]ERURYLRGGUXJLMD]LFLLQLYQRREMDVQXYDZHRGVWUDQD
QDQDVWDYQLNRW

` GDVHRVSRVREXYD]D
]D
]D
VOX^DZHUD]ELUDZH
LGRCLYXYDZHQD
VRGUCLQDWDLSRUDND
WDQDOLWHUDWXUQLWH
WYRUEL
` GDVHRVSRVREXYD
]DRWNULYDZHL
GRCLYXYDZHQDHOH
PHQWLWHRGOLWHUDWXU
QLWHWYRUELSURVWRU
YUHPHQDVWDQLL
OLNRYL

6RGUCLQDQDOLWHUD
WXUQDWDWYRUED
` PHVWRQD
VOXaXYDZDWD
` YUHPHQD
VOXaXYDZDWD
` WHNLUHGRVOHGQD
QDVWDQLWH
` OLNRYL

6RGUCLQD
` 1DVWDYQLNRWaLWDWHNVWLOLUDVNDCXYDSULND]QDLYRGLUD]JR
3URVWRUQDVOXaXYDZH
YRU]DVRGUCLQDWDNDGHNRJDL^WRVHVOXaLORNRLVHJODYQLWH
9UHPHQDVOXaXYDZH.
OLNRYL
7HNLUHGRVOHGQD
` 9RGLGLVNXVLMD^WRLPVHGRSD_DQDGHFDWDYRSULND]QDWDD^WR
QDVWDQLWH
QHL]R^WR
/LN
` 8aHQLFLWHVDPRVWRMQRSUHUDVNDCXYDDWSULND]QL^WRJL
VOX^QDOHRGYR]UDVQLWH
` 3UHUDVNDCXYDDWYLGHQDSUHWVWDYD]ERUXYDDW]DJODYQLWH
OLaQRVWLYRSUHWVWDYDWDLJRREMDVQXYDDWWHNRWQDVOXaXYDZHWR

` GDVH]DSR]QDHVR
SRH]LMDWD]DGHFDL
GDVHSRWWLNQHGDMD
GRCLYHH
` GDVHSRWWLNQHGDJR
JR
YHCEDSRPQHZHWR
SUHNXLQWHUSUHWD
FLMDQDVWLKRWYRUED
VWLKRWYRUED
JDWDQND

` 6WLKRWYRUED
` *DWDQND
` %U]R]ERUND

` 6WLKRWYRUED
` JDWDQND
` EU]R]ERUND

` =DXaXYDZHLLQWHUSUHWDFLMDQD
n VWLKRWYRUED
n JDWDQND
n EU]R]ERUND
1DSRPHQD9RWHNRWQDJRGLQDWDXaHQLFLWHQHWUHEDGDQDXaDW
SRYH`HRGVWLKRWYRUELLEU]R]ERUNL

&HOL

6RGUCLQL

` GDVH]DSR]QDHVR
SURFHVRWQDVR]GD
YDZHOLWHUDWXUQD
WYRUED

` 6R]GDYDZHOLWHUDWXU ` SLVDWHO
QDWYRUED
` SHaDWQLFD
` NQLCDUQLFD

` GDJRRWNULH
` 6OLNRYQLFD
]QDaHZHWRQDVOL
` .QLJD
NRYQLFLWHNQLJLWH
NQLJLWH
NQLJLWH ` (QFLNORSHGLMD
HQFLNORSHGLLWHNDNR
L]YRULQD]QDHZD
` GDUD]YLYDLQWHUHV]D
NQLJDWDNDNRL]YRUQD
XaHZH

3RLPL

` VOLNRYQLFD
` NQLJD

$NWLYQRVWLLPHWRGL
` ,VWUDCXYDaNDDNWLYQRVWNRMDRSID`DUD]JRYRULVRSLVDWHOL
LGUXJLOLFDYNOXaHQLYRSURFHVRWQDVR]GDYDZHWRQDGHORWR
SRVHWDQDSHaDWQLFDSRVHWDQDNQLCDUQLFD
` 8aHQLFLWHSUDYDWNQLJDVRLOXVWUDFLLQDVYRMWHNVWDQDVWDY
QLNRWJR]DSL^XYDWHNVWRWNQLJDWDMDSRGYU]XYDDWQDQDaLQQD
NRM^WRJRL]EUDOHXaHQLFLWH
`
`
`
`
`
`
`

ALWDZHWHNVWRYLRGHQFLNORSHGLMDRGVWUDQDQDQDVWDYQLNRW
5D]JRYRU]D]QDaHZHWRQDGUXJDUXYDZHWRVRNQLJDWD
6DPRVWRMQRUD]JOHGXYDZHQDNQLJLLVOLNRYQLFL
6DPRVWRMQRUD]JOHGXYDZHQDHQFLNORSHGLL]DGHFD
3RVHWDQDVDHPRWQDNQLJDWD
ALWDZHVOLNRYQLFD
*ULCD]DOLWHUDWXUQRWRNDWaH



352*5$06.232'5$A-(,=5$=89$:(,7925(:(
&HOL

6RGUCLQL

3RLPL

8aHQLNRWXaHQLaNDWD ` 3UHUDVNDCXYDZH
` 5DVNDCXYDZH
` GDVHRVSRVREX
` 2SL^XYDZH
YD]DRSL^XYDZH

$NWLYQRVWLYRNRLXaHQLFLWH
` RSL^XYDDWSUHGPHWLSRMDYLRGQHSRVUHGQDWDRNROLQDJL
RSL^XYDDWVYRMRWGUXJDUXaLWHONDWDaOHQRYLWHQDVHPHMVWYRWR
LVO
` UDVNDCXYDDWLVNXVWYDGRCLYXYDZDNDCXYDDW^HJL
` SUHUDVNDCXYDDWSULND]QLJOHGDQLSUHWVWDYLEDVQLLSULWRD
GRGDYDDWVYRL]ERURYL
` GRSROQXYDDWLGRYU^XYDDWWHNVWPHQXYDDWGHORYLRGSULND]QD
VSRUHGVYRMDWD]DPLVOD
` UDVNDCXYDDWVOXaNLRGVHNRMGQHYLHWR

UDVNDCXYDZH
SUHUDVNDCXYDZH

` GDVHRVSRVREXYD
XYD]D
]D
` 5DVNDCXYDZHSR
UDVNDCXYDZHQDVWDQL VH`DYDZH
SRVH`DYDZH

` $NWLYQRVWLUDVNDCXYDZHSRVH`DYDZHSRVHWDSURVODYDURGHQ
GHQ

` GDVHRVSRVREXYD]D ` 2SL^XYDZHSR
RSL^XYDZHQDSUHG
VH`DYDZH
PHWLWHLSRMDYLWHL
YRPRPHQWRWNRJDWLH
QHVHSULVXWQL

` 2SL^XYDZHQDSUHGPHWLCLYRWQLUDVWHQLMDQDVWDQLSRMDYL
GRCLYXYDZDYRPRPHQWRWNRJDQHVHSULVXWQLLGRVWDSQL]D
JOHGDZH
` *RYRUQRWYRUH^WYRQDGDGHQDWHPDSUROHWOHWRHVHQ]LPD
` 2SL^XYDZHSRVH`DYDZHSRQDSUDYHQDSRVHWDVHRSL^XYD
PHVWRWRGRCLYXYDZHWRQDVOXaND

` GDVH]DSR]QDHVR
WUDGLFLRQDOQLWH
JRYRUQLLJUL



$NWLYQRVWLLPHWRGL

` 7UDGLFLRQDOQLJR
YRUQLLJUL

` %URMDONL
` ]DJDWNL
` LJULVR]ERURYL

` $NWLYQRVWLYRNRLXaHQLFLWHGDYDDWRGJRYRULQDJDWDQND
NDCXYDDWJDWDQNDEURMDONDLVO
` *RYRUQDLJUD1DJODVQDJODV
` 'LGDNWLaNDLJUD/RWR
` *RYRUQDLJUD5DVLSDQWHOHIRQ
` *RYRUQDLJUD'RSROQXYDM]ERURYL

&HOL

6RGUCLQL

` GDVHSRWWLNQXYDNRQ ` 'HWVNLWYRUEL
WYRUHZHQDRULJLQDO
QLWYRUEL
VYRMDJDWDQND^HJD
QHRELaHQL]UD]NXVD
VWLKRWYRUED

3RLPL

$NWLYQRVWLLPHWRGL

` 6R]GDYDZH

` ,]UDERWXYDZHVOLNRYQLFDLOLNQLJDVRVWDYXYDZHWHNVWQDGD
GHQDWHPDLOXVWULUDZHQDWHNVWRWLVSRMXYDZHQDLOXVWUDFLLWH
YRNQLJDLOLVOLNRYQLFDSUDYHZHL]ORCEDQDWYRUEL
` 8aHQLFLWHL]PLVOXYDDW^HJLQHRELaQLLPLZDQDSUHGPHWL
VSRUHGQHNRLQLYQLNDUDNWHULVWLNLNDNRQDSULPHUADVRYQLN
^WRGRFQL'RFQDONR%U]aRYHN%U]DONRLVO
` 8aHQLFLWHVRVWDYXYDDWQRYRLPHRGGYHGRGDGHQL
` 3UDYHZHLSRSUDYDZHEHVPLVOHQWHNVW
` ,]PLVOXYDZHQDJRYRUQLLJULNRLVHVOLaQLQDWUDGLFLRQDOQLWH

` GDMDUD]YLYDIDQWD
]LMDWDSUHNXVR]GDYD
ZHQRYLLGHLLRUL
JLQDOQLUH^HQLMD

` 8aHQLFLWHL]PLVOXYDDWVYRLSULND]QLQDWHPD.RJDSDWXYDYQD
0DUVSRVOX^DZHPX]LNDL]PLVOXYDVYRMDSULND]QD
` ,]PLVOXYDDWQRYNUDMQDSULND]QD

352*5$06.232'5$A-(0(',806.$.8/785$
&HOL

6RGUCLQL

8aHQLNRWXaHQLaNDWD ` 7HOHYL]LVNDHPLVLMD
` 5DGLRHPLVLMD
` GDVH]DSR]QDYDVR
UD]OLaQLYLGRYL
WHOHYL]LVNLLUDGLR
HPLVLL

3RLPL

$NWLYQRVWLLPHWRGL

`
`
`
`
`
`

` $NWLYQRVWLYRNRLXaHQLFLWHSUDYDWUD]OLNDPH_XUDGLRHPL
VLLWHVDPR]YXNL79HPLVLLWHVOLNDL]YXN-UD]JRYDUDDW]D
HIHNWLWHNRLJLRVWDYLOHWLHYU]QLY

79HPLVLMD]DGHFD
79DQLPLUDQILOP
79YHVWL
79UHNODPL
UDGLRYHVWL
UDGLRHPLVLMD]D
GHFD
` UX]LaNDSURJUDPD





&HOL

6RGUCLQL

3RLPL

$NWLYQRVWLLPHWRGL

` GDVH]DSR]QDYDVR
YLGRYLQDDQLPL
UDQILOPNXNOHQL
FUWDQ

$QLPLUDQILOPNXNOHQ $QLPLUDQILOPNXNOHQ ` 8aHQLFLWHJOHGDDWDQLPLUDQLNXNOHQLLFUWDQLILOPRYLQD

SULPHU0HaHWR8^NR1RGL3RSDMLGU
LFUWDQ
LFUWDQ
` 5D]JRYRU]DJODYQLWHMXQDFLYRILOPRYLWHLRSLVQDGHMVWYLHWR
YRQLY

` GDVH]DSR]QDYDVR
` )LOP]DGHFD
ILOP]DGHFDLVHUL ` 6HULMD]DGHFD
MD]DGHFD

` )LOP]DGHFD
` VHULMD]DGHFD

` 6OHGHZHGHWVNLILOPGHWVNDVHULMDLUD]JRYDUDZH]DQLY1D^H
PDDORLGU

` GDVWHNQHHOHPHQ
` .XNOHQDSUHWVWDYD
WDUQL]QDHZD]D
` 7HDWDUVNDSUHWVWDYD
WHDWDURWLGUDPVNDWD
XPHWQRVW

` .XNOHQDSUHWVWDYD
` WHDWDUVNDSUHWVWDYD

` 8aHQLFLWHVOHGDWNXNOHQDLGUXJLGHWVNLWHDWDUVNLSUHWVWDYLL
UD]JRYDUDDW]DQLY
` 8aHQLFLWHVDPLSUDYDWNXNOHQDSUHWVWDYDLLJUDDWXORJL
` 3RVHWDQDWHDWDULUD]JRYRU]DQHJRYRWR]QDaHZH
` 6DPRVWRMQRLNUHDWLYQRDQLPLUDZHQDVFHQVNLNXNOL
` 'DLJUDXORJLNRULVWHM`LPDVNLGHWDOL

` GDVH]DSR]QDYDVR
XORJDWDQDELEOLR
WHNDWDLGDUD]YLYD
LQWHUHV]DQHM]LQR
NRULVWHZH

` %LEOLRWHND

` %LEOLRWHND

3RVHWDQDXaLOL^QDWD
XaLOL^QDWDLOLQDMEOLVNDWDELEOLRWHND
LOL QDMEOLVNDWD ELEOLRWHNDLYRYHGXYDZH
ELEOLRWHND L YRYHGXYDZH
QDXaHQLFLWHYRSURFHVRWQDSR]DMPXYDZHNQLJD
` 5D]JRYRUSRSRVHWDQDELEOLRWHNDLRSLVQDQDaLQRWQDQHM]LQR
WRNRULVWHZH
` 8UHGXYDZHL]ERJDWXYDZHQDRGGHOHQVNDWDELEOLRWHND

` GDVH]DSR]QDYDVR
GHWVNLVSLVDQLMD

` 6SLVDQLH]DGHFD

` 6SLVDQLH]DGHFD

6DPRVWRMQLDNWLYQRVWLUD]JOHGXYDZHVHaHZHOHSHZH-WYRUHZH
YRNRUHODFLMDVROLNRYQRREUD]RYDQLH
` 5DERWDVRLOXVWULUDQLVSLVDQLMD]DGHFDLUD]JRYRU]DQLYQDWD
VRGUCLQD
` 2EUDERWNDQDWHNVWUDVND]SULND]QDSHVQDRGVSLVDQLH]D
GHFD
` 6DPRVWRMQRUD]JOHGXYDZHLUD]JRYRU]DLOXVWULUDQLVSLVDQLMD
]DGHFD

352*5$06.232'5$A-(32'*2729.$=$32A(712A,7$:(,3,>89$:(
&HOL

6RGUCLQL

8aHQLNRWXaHQLaNDWD ` ,OXVWUDFLMDLWHNVW

3RLPL

$NWLYQRVWLLPHWRGL

` 6OLNaLWHNVW

` $NWLYQRVWLYRNRLXaHQLFLWH
n UD]JOHGXYDDWLaLWDDWVOLNRYQLFL
n UD]OLNXYDDWVOLNLRGWHNVWYRVOLNRYQLFD
n UD]JRYDUDDW]DWRD^WRJRUD]EUDOHRGVOLNRYQLFDWD
n UDVNDCXYDDWVSRUHGVOLNLWHSUHGGUXJLWHXaHQLFL
n QDETXGXYDDWQDWSLVLHWLNHWLaHVWLWNLLVHRELGXYDDWGDMD
SURaLWDDWSRUDNDWD
n QDETXGXYDDWLaLWDDWVLPEROLVHPDIRUWCVRREUD`DHQ
]QDN
` ,JUD3LVPR1DVWDYQLNRWaLWDGRELHQRSLVPRQDNRHWUHED
GDVHRGJRYRULSRWRDVRXaHQLFLWHVHUD]JRYDUD]D]QDaHZHWR
QDGRSL^XYDZHWRVROX_HWR6HVRVWDYXYDSLVPRNRHJRSL^XYD
QDVWDYQLNRWDXaHQLFLWHMDLOXVWULUDDWQHJRYDWDVRGUCLQD

` GDVHYRYHGXYDYR
UD]OLNLWHPH_XLOXV
WUDFLLWHLWHNVWRW

` GDJLRVR]QDYDL
` 5HaHQLFD
GDJLSUHSR]QDYD
` =ERU
RVQRYQLWHHOHPHQWL ` *ODV
QDMD]LNRWUHaHQLFD
]ERULJODV

` 8aHQLFLWHSUHSR]QDYDDWNUDWNLLGROJL]ERURYL
` 5D]OLNXYDDWJODVYRSRaHWRNRWQD]ERURW
` 3UHSR]QDYDDWNRONXJODVRYLLPDYRNUDWRN]ERUQDSULPHUWUR
SNDWRONXSDWLVRUDFHWHNRONX^WRLPDJODVRYLYRHGHQNUDWRN
]ERUVROFHORGD
1DSRPHQD1DRYDD
YR]UDVWXaHQLFLWHQH ` &UWDSUHGPHWL^WR]DSRaQXYDDWVRRSUHGHOHQJODV
WUHEDGDJLVRYODGX
` 6RVWDYXYDDW]ERURYLRG]DGDGHQLJODVRYLQDSULPHUVR0L$
YDDWGHILQLFLLWH]D
VRVWDYL]ERU
UHaHQLFDWD]ERURWL ` 'RSROQXYDDWUHaHQLFDVR]ERU
JODVRWWXNXGDXPHDW ` 'RSROQXYDDWJODVNRMHLVSX^WHQYRL]JRYRUHQLRW]ERU
GDJLSUHSR]QDYDDW
LPHQXYDDWLSUDNWLNX
YDDW
` 5HaHQLFD
` ]ERU
` JODV



&HOL



6RGUCLQL

3RLPL

$NWLYQRVWLLPHWRGL

` GDVH]DSR]QDYD
` .DUDNWHULVWLNLYR
SL^XYDZHWR
VRVWDQGDUGLWHQD
PDNHGRQVNLRWSLVPHQ
MD]LNSUHNXXRaXYDZH
QDQHJRYLWHNDUDNWH
ULVWLNL

` 3L^XYDZHYRQDVRND ` 9HCEL]DYRRaXYDZHQDVSHFLILaQRVWLWHQDSL^XYDZHWRSUHNX
RGOHYRNRQGHVQRL
VDPRVWRMQRLQDVRaHQRUD]JOHGXYDZHVOLNRYQLFLLGUXJL
RGJRUHNRQGROX
OLWHUDWXUQLWYRUELSURVOHGHQRVRUD]JRYRU]DSUDYLODWDQD
` SRVWRHZHQDJROHPLL SL^XYDZHWR
PDOLEXNYL
` .RPSDUDFLMDQDUD]OLNLWHYRSLVPHQLRWMD]LNSUHNXLJUD
` YRRaXYDZHGHNDYR
` ALWDZHVOLNRYQLFDLOLWHNVWRGVWUDQDQDQDVWDYQLNRWNRMVR
WHNVWRWSRVWRMDW
SRNDCXYDaSRPLQXYDQL]WHNVWRW^WRJRaLWDGRGHNDXaHQLFLWH
FHOLQL
JOHGDDWYRVOLNRYQLFDWDVOX^DDWLJRVOHGDWSUDYHFRWQD
GYLCHZHWRQDSRNDCXYDaRW

` GDVHSRWWLNQXYD
` .RRUGLQLUDQRVW
NRQNRRUGLQLUD
QDGYLCHZDWDSUL
QRVWQDVLWHSR
SL^XYDZHWR
WUHEQLGYLCHZD
NRLVHDQJDCLUDQL
` .RRUGLQDFLMDRNR
YRSL^XYDZHWR
UDND
RGGUCXYDZHQDVRND
YRSL^XYDZHWR
XVRJODVXYDZHQD
QDSL^DQLWHHOHPHQWL
SRJROHPLQDHGQDNRY
SULWLVRNVRPROLYRW
YU]KDUWLMDWDLVO
` GDVHSRWWLNXYDNRQ
YRVSRVWDYXYDZHQD
NRRUGLQDFLMDWDRNR
UDND

` &UWDZHHOHPHQWLQDUD]OLaQLSUHGPHWLNX`DRJUDGDLVO
VRNRLVHYHCEDNRRUGLQLUDQRVWDQDUDNDWDYRNRUHODFLMDVR
OLNRYQRREUD]RYDQLH
` ,JUDVRFUWDZHSUHGPHWLNRL]DSRaQXYDDWVRRSUHGHOHQJODV
` &UWDZHOLQLLSUDYLLVSUHNLQDWLNDNRGHORYLRGXOLFDNX`D
VRQFHLVO
` 3L^XYDZHHOHPHQWLRGEXNYLWHYRILNVLUDQSURVWRULYRSR
WUHEQLWHSUDYFLJRUHGROXOHYRGHVQR

&HOL

6RGUCLQL

3RLPL

$NWLYQRVWLLPHWRGL

` GDVHRVSRVREL]DYL ` 3UHSR]QDYDZHQD
FHOL]ERURYL
]XHOQRSUHSR]QDYD
ZHRGQRVQRaLWDZH
FHOL]ERURYL^WRJL
JOHGDQDMaHVWR

` *RSUHSR]QDYDQDSL^DQRWRLPHQDVYRMDWDaDQWD
` 3UHSR]QDYDQDSL^DQLLPLZDQDGUXJLXaHQLFL
` ALWDUHNODPQLQDWSLVLVYRHWRLPHL]ERURYLNRLQDMaHVWRJL
VUH`DYDYRVHNRMGQHYQLRWCLYRWPDPDWDWRFUWDQILOPHWLNH
WLRGSURL]YRGLLVO

` GDVHRVSRVREL]DYL ` 3UHSR]QDYDZHQDJR
]XHOQRSUHSR]QDYDZH OHPLWHSHaDWQLEXNYL
QDJROHPLWHSHaDWQL
EXNYLRGPDNHGRQVNR
WRNLULOVNRSLVPR

` 8aHQLFLWHLVWUDCXYDDW
.RL
RLSUHGPHWLLHOHPHQWLRGSULURGDWDDVRFLUDDWQDEXNYL
SUHGPHWL L HOHPHQWL RG SULURGDWD DVRFLUDDW QD EXNYL
PODGDPHVHaLQDQD6JROQDLJUDOL^WHQD3VWROERYL]D
VWUXMDQD7LOL/SRNULYQDNX`DQD/LOL3LOLSULPH
ULRGHPLVLMDWD%X^DYDD]EXND
.RL
RLSUHGPHWLYRXaLOQLFDWDLOLNRLGHORYLRGLJUDaNLWHDVR
SUHGPHWL YR XaLOQLFDWD LOL NRL GHORYL RG LJUDaNLWH DVR
FLUDDWQDEXNYL
` $NWLYQRVWLYRNRLXaHQLFLWHJRSUHSR]QDYDDWLJRSRNDCXYDDW
VLPERORWQDRSUHGHOHQJODVEXNYDWDYRLPLZDWDQDSUHGPHWL
WHNRLVH]DSL^DQLSRGVRRGYHWQDWDVOLND
` ,JULVRNRFNLQDNRLLPDQDSL^DQREXNYL
` $NWLYQRVWLYRNRLXaHQLFLWHVHaDWEXNYLRGVSLVDQLMDLVSRUHG
GDGHQLVOLNLMDSUHSR]QDYDDWSUYDWDLSRVOHGQDWDEXNYD

` GDVH]DSR]QDHVR
UD]OLaQLWHPDWHUL
MDOLLVUHGVWYD]D
SL^XYDZHKDUWLMD
PROLYLVO

0DWHULMDOLLVUHGVWYD ` +DUWLMD
]DSL^XYDZH
` WDEOD
` PROLY
1DSRPHQD0DWHUL
` ERLFD
MDOLWHLVUHGVW
` SHQNDOR
YDWD]DSL^XYDZHVH
SUHSRUDaXYDGDVHUDER ` NUHGD
WDWLQWHJUDWLYQRVR
VRRGYHWQDWDVRGUCLQD
RGSUHGPHWRW=2

,VWUDCXYDZH7UDJDZHSRSUHGPHWLVRNRLPRCHGDVHSL^XYD
NUHGDFLJOD`XPXU
`XPXU
XPXU
,VWUDCXYDZH7UDJDZHSRSRGORJLQDNRLPRCHGDVHSL^XYD
WDEODNDPHQKDUWLMDEHWRQ
5D]JRYRU]DVUHGVWYDLSRGORJL]DSL^XYDZH]DUD]OLaQDQDPHQD
YRVHJD^QRYUHPHYRXaLOQLFDWDWDEODNUHGDSLVPRKDUWLMD
SHQNDOR



','$.7,A.,35(325$.,
1DVRNL]DPH_XSUHGPHWQRSRYU]XYDZH
3ULUHDOL]DFLMDWDQDSUHGPHWRWPDNHGRQVNLMD]LNWUHEDVHSRVWLJQH
NRUHODFLMDLLQWHJULUDZHVRVLWHSUHGPHWLNRLVHL]XaXYDDWYRSUYR
RGGHOHQLHQDGHYHWWROHWNDWDVRQDMJROHPDNFHQWYU]SUHGPHWLWH]D
SR]QDYDZHQDRNROLQDWDLOLNRYQRREUD]RYDQLH
1DMJROHPRSRYU]XYDZHVR]DSR]QDYDZHQDRNROLQDWDVHVUHWQXYDSUL
]ERJDWXYDZHWRQDGHWVNLRWUHaQLNVRQRYL]ERURYLSULRWNULYDZHWR
QRYLSUHWVWDYLSRLPLL]QDHZDSULUHDOL]DFLMDWDQDLVWUDCXYDaNLWH
DNWLYQRVWLNDNRLFHOLWHLDNWLYQRVWLWHNRLVHRGQHVXYDDWQDSUR
JUDPVNRWRSRGUDaMH6OX^DZHLJRYRUHZH
3RYU]XYDZHWRVRRYRMSUH
3RYU]XYDZHWR VR RYRM SUH
GPHWRVREHQRGRD_DGRL]UD]YRGHORW]DVHEHL]UD]XYDZHWRYRQDYHGH
QRWRQDVWDYQRSRGUDaMH
1DMJROHPRSRYU]XYDZHVRSUHGPHWRWOLNRYQRREUD]RYDQLHVHSRVWLJQX
YDSULUHDOL]DFLMDWDQDFHOLWHNRLEDUDDWLOXVWUDFLMDQDVRGUCLQLWH
LGRCLYXYDZDWDRGNRLQDMJROHPGHOSULSD_DDWQDSRGUDaMHWR/LWH
UDWXUD3RYU]XYDZHVRRYRMSUHGPHWQDR_DPHLYRSRJOHGQDFHOLWH
NRLVHRGQHVXYDDWQDNRRUGLQLUDZHWRQDGYLCHZDWDQDUDNDWDWHORWR
NDNRLQDUDNDWDLRNRWR]DHGQR]D^WRHSUHGYLGHQRFUWDZHQDHOH
PHQWLQDSUHGPHWLYRSULURGDWD
9RRGQRVQDNRRUGLQLUDZHWRQDGYLCHZDWDSRYU]XYDZHVHVUHWQXYDL
VRSUHGPHWRWIL]LaNRL]GUDYVWYHQRREUD]RYDQLH
3RYU]XYDZHWRVRSUHGPHWRWPDWHPDWLNDHSRWUHEQRYRQDMJROHPDPHUD
SULREUDERWNDWDQDVRGUCLQLWHNRLVHRGQHVXYDDWQDJUXSLUDZHWRQD
]ERURYLWHVSRUHGRSUHGHOHQDJUXSD


6RPX]LaNRWRREUD]RYDQLHPRCHGDVHQDSUDYLSRYU]XYDZHYRGHORW
QDJRYRUQRWRWYRUH^WYRRVREHQR]DGRCLYXYDZHWRQDPX]LNDWDNRHVH
SUHWVWDYXYDYHUEDOQRNDNRL]DSRWUHELWHQDWYRUHZHWHNVWLQVSLUL
UDQRGPX]LaNLHIHNWLLRGVOX^DZHPX]LND
3RCHOQRHGDVHSRVWLJQHLQWHJUDWLYQRSODQLUDZHYRNRH`HVHUHD
OL]LUDDWFHOLVRGUCLQLLDNWLYQRVWLRGVLWHSUHGPHWL
3UHSRUDNL]DNRULVWHZHQDJRGL^QLRWIRQGQDaDVRYL
=DVHNRHSUHGYLGHQRSRGUDaMHHSUHGORCHQRSUHGHOHQJRGL^HQIRQG
QDaDVRYLRGQRVQR
n 6OX^DZHLJRYRUHZHaDVD
n /LWHUDWXUDaDVD
n ,]UD]XYDZHLWYRUHZHaDVD
n 0HGLXPVNDNXOWXUDaDVD
n 3RGJRWRYND]DSRaHWQRaLWDZHLSL^XYDZHaDVD
2GSUHGYLGHQLRWYNXSHQIRQGQDaDVRYLSRSURJUDPVNLSRGUDaMDGR]
YROHQL VH RWVWDSXYDZD YR VRJODVQRVW VR VSHFLILaQRVWLWH QD VUHGL
QDWDYRNRMDVHQDR_DXaLOL^WHWR,VWRWDNDYRUDPNLWHQDYNXSQLRW
JRGL^HQIRQGQDaDVRYLYRSURJUDPVNLWHSRGUDaMDSUHGYLGHQLVHRW
VWDSXYDZD L YR RGQRV QD ]DaHVWHQRVWD QD NRQNUHWQLWH FHOL ,PHQR
EURMRWQDaDVRYLWH]DQLYWUHEDGDVHSULVSRVRELNRQSRWUHELWH YR
NRQNUHWQRWRXaLOL^WHCLYRWQDWDVUHGLQDRGNRMDGRD_DDWGHFDWDQHM
]LQLRWNXOWXUQRVRFLMDOHQLREUD]RYHQVWDWXVSUHWKRGQDSRGJRWRYND
QDXaHQLFLWHSUHWKRGQDSRVHWDQDSUHGXaLOL^QDLQVWLWXFLMD9RWRM
NRQWHNVWQHNRLVRGUCLQL`HVHSRYWRUDWSRYH`HSDWL]DVPHWNDQDGUX
JLNRL`HVHUDERWDWVRSRPDOIRQGQDaDVRYL

0HWRGLIRUPLLVUHGVWYDQDQDVWDYQDWDUDERWD
=DVLWHSURJUDPVNLSRGUDaMDSUHGYLGHQL]DSUHGPHWRWPDNHGRQVNLMD
]LNVHSUHSRUDaXYDNRULVWHZHLQXCQRNRPELQLUDZHQDVLWHLQWHUDN
WLYQLDNWXHOQLLVRYUHPHQLPHWRGLIRUPLLVUHGVWYDQDQDVWDYQD
UDERWDVRDNFHQWYU]PHWRGRWQDLJUDPHWRGRWQDUH^DYDZHSURE
OHPLLRWNULYDaNLRWLVWUDCXYDaNLRWPHWRGNDNRQDMVRRGYHWQLQD
VSHFLILNLWHQDXaHZHWRNDMXaHQLFLWHQDDNWXHOQDWDYR]UDVW
,QGLYLGXDOHQSULRGYRQDVWDYQDWDUDERWD
9RVRJODVQRVWVRQDXaQLWHVR]QDQLMD]DUD]OLNLWHYRUD]YRMRWQDGHFD
WDSRWUHEQRHSULVSRVREXYDZHQDQDVWDYQDWDUDERWDNRQUD]YRMQLWHL
LQGLYLGXDOQLWHSRWUHELLGRVWLJQXYDZDQDXaHQLFLWH,PHQRSRWUHE
QDHSULPHQDQDWHKQLNLLVWUDWHJLLNRLJRSUHIHULUDDWLQGLYLGXDO
QLRWSULRGYRUHDOL]DFLMDWDQDQDVWDYQDWDUDERWDVRXaHQLFLWH
9NOXaXYDZHQDURGLWHOLWHYRQDVWDYQDWDUDERWD
6HPHMVWYRWRHSUYRWRXaLOL^WHQDGHFDWDLQDMYDCHQIDNWRUYRGHW
VNLRWUD]YRM9RWRMNRQWHNVWYRUHDOL]DFLMDWDQDFHOLWHVRGUCLQLWH
LDNWLYQRVWLWH QDQDVWDYQLRWSUHGPHWPDNHGRQVNLMD]LNWUHEDGD VH
REH]EHGLNRRSHUDWLYQDNRPXQLNDFLMDVRURGLWHOLWHQDXaHQLFLWH
L QLYQR YNOXaXYDZH YR UDERWDWD QD XaLOL^WHWR YR IXQNFLMD QD
UD]YRM L SRGGU^ND QD RGQRVRW URGLWHO  XaHQLN HGXNDFLMD L UD]YRM
QD JRYRUQDWD NXOWXUD YR VHPHMVWYRWR UHDOL]LUDZH QD QHNRL FHOL L
VRGUCLQL RG SURJUDPDWD L RG OLWHUDWXUQLWH QDVWDQL YR UDPNLWH QD
XaLOL^WHWR LQIRUPLUDQRVW QD URGLWHOLWH UD]PHQD QD LVNXVWYD YR
SRJOHGQDVSHFLILaQRVWLWHQDXaHQLNRWLSRVWDSNLWHNRQQHJRLVO
1DVWDYQLVUHGVWYD
` =D UHDOL]DFLMD QD QDVWDYQDWD UDERWD SR SUHGPHWRW PDNHGRQVNL
MD]LNYRIRGGHOHQLHQHVHSUHSRUDaXYDNRULVWHZHQDEXNYDU
QRVHSUHSRUDaXYDNRULVWHZHQDSULUDaQLN]DSRaHWQRaLWD

`
`

`
`

ZH L SL^XYDZH RGREUHQ RG VWUDQD QD PLQLVWHURW PHWRGVNL

SULUDaQLFL]DUHDOL]DFLMDQDQDVWDYDWDLYRVSLWQRREUD]RYQD
WDGHMQRVWSRPDNHGRQVNLMD]LNNDNRLSULUDaQLFLL]ELUNLQD
GLGDNWLaNLLJRYRUQLLJUL
,]YRULQDXaHZHYRQHSRVUHGQDWDRNROLQDUHNODPQLQDWSLVL
UHVXUVLWHRGRNUXCXYDZHWRNRL`HVHQDETXGXYDDWRSL^XYDDWL
SRGUDCDYDDWREMHNWLRGNXOWXUHQHGXNDWLYHQMDYHQLXVOXCHQ
YLG SURGDYQLFD NLQR WHDWDU ELEOLRWHND DYWREXVND VWDQL
FD L VO NRPXQLNDFLVNL L RGQRVQL VLWXDFLL PH_X OX_HWR YR
XaLOL^WHWRYRVHPHMVWYRWRLYRRNUXCXYDZHWR
(QFLNORSHGLL]DGHFDYRL]GDQLHQDSRSXODUQLLYHULILFL
UDQLL]GDYDaNLNX`L
.RPSMXWHUVNLREUD]RYQLVRIWYHUL]D]ERJDWXYDZHQDJRYRUQD
WDLMD]LaQDWDNXOWXUDToolKidSURJUDPDWDLGUXJLYHULILFL
UDQLPXOWLPHGLVNL&'URPRYLVRVRRGYHWQLHGXNDWLYQLLJUL
SRWYUGHQLRG0LQLVWHUVWYRWR]DREUD]RYDQLHLQDXND
7UDGLFLRQDOQR SRWYUGHQL RGREUHQL L YHULILFLUDQL
VSLVDQLMD]DGHFDVRRGYHWQLQDYR]UDVWD
/LWHUDWXUD]DGHFDRGSR]QDWLPDNHGRQVNLLVWUDQVNLGHWVNL
SLVDWHOLNRMDVRGUCLQVNLHVWHWVNLLYUHGQRVQRRGJRYDUD
QDYR]UDVWDQDXaHQLFLWH
$XGLRYL]XHOQLDXGLWLYQLYL]XHOQLVUHGVWYDLVUHGVWYDVR
NLQHWLaNLVYRMVWYD79SURJUDPLGHWVNLHPLVLLDQLPLUDQLL
LJUDQLILOPRYL]DGHFDYLGHRNDVHWL'9'L&'GLVNRYLVRDQL
PLUDQLLLJUDQLILOPRYLLVRQDURGQLLXPHWQLaNLWHNVWRYLVR
VQLPHQL QDVWDQL URGHQGHQL WHDWDUVNL L NXNOHQL SUHWVWDYL L
VODXGLRNDVHWLVRVQLPHQL]YXFLUD]OLaQLJODVRYLVQLPHQL
YHVWLXPHWQLaNLSURaLWDQLWHNVWRYLDSOLNDFLLVOLNLPDNHWL
NXNOHQLLWHDWDUVNLVFHQLSRGYLCQLSUHGPHWLVR]YXaQLHIHN
WLLGUXJLSUHGPHWLYR]DYLVQRVWRGSRWUHELWHQDSUHGPHWRW


` 2GWHOHYL]LVNDWDHGXNDWLYQDSURJUDPDVHVXJHULUDDWVOHGQLYH
HPLVLLLVHULL
n )LILNUDWNRPHWUDCQDFUWDQDVHULMD
n 1RGLNUDWNRPHWUDCQDFUWDQDVHULMD
n 3aHOLaNDWD0DMDDQLPLUDQDVHULMD
n %DOWD]DUNUDWNRPHWUDCHQDQLPLUDQILOP
n %DUDM`LJR1HPRGROJRPHWUDCHQDQLPLUDQILOP
n .UDORW/DYGROJRPHWUDCHQDQLPLUDQILOP
n 9LQL3XGROJRPHWUDCHQDQLPLUDQILOP
n 6QHCDQDLVHGXPWH[X[LZDGROJRPHWUDCHQDQLPLUDQILOP
n 3HSHOD^NDGROJRPHWUDCHQDQLPLUDQILOP
n 0HaHWR8^NR
` 2G0DNHGRQVNDWDSURGXNFLMD
n 5D]LJUDQLEURMNLDQLPLUDQDVHULMD
n 3DWXYDZHVR5DEURELOLJUDQRNXNOHQDVHULMD
n %X^DYDD]EXNDLJUDQDVHULMD
n %RHQNDLJUDQRDQLPLUDQDVHULMD
n %LGLL%DGLLJUDQDVHULMD
n 9RVYHWRWQDEDMNLWHLJUDQDVHULMD
n =RNL3RNLLJUDQDVHULMD
n >DUDPEDUDPLJUDQDVHULMD
n 0DNHGRQVNLQDURGQLSULND]QL
n 1D^HPDDOR



2&(189$:(1$
3267,*$:$7$1$8A(1,&,7(
',-$*1267,A.23529(589$:(,2&(189$:(
9R SRaHWRNRW QD XaHEQDWD JRGLQD QDVWDYQLNRW YU^L GLMDJQRVWLaNR
SURYHUXYDZHLRFHQXYDZHVRFHOGDMDVSR]QDHVRVWRMEDWDWDNYDNDNYD
^WRHYRIXQNFLMDQDNYDOLWHWQRWRSODQLUDZHLUHDOL]LUDZHQDLG
QLWHDNWLYQRVWL6HVSR]QDYDDWSUHG]QDHZDWDYRQDM^LURNDVPLVODQD
]ERURWVRFLMDOL]DFLVNLWHDVSHNWLQDUD]YRMRWHPRFLRQDOQRWUD]YRM
LIL]LaNLRWUD]YRM

)250$7,9122&(189$:(
9R WHNRW QD QDVWDYDWD SR PDNHGRQVNL MD]LN YR SUYR RGGHOHQLH VH
SUHSRUDaXYD IRUPDWLYQR VOHGHZH NRH YNOXaXYD L]UDERWND L YRGHZH
QDSRUWIROLRQDXaHQLFLWH^WRRSID`D
` VRELUDZHSRND]DWHOLGHWVNLL]UDERWNLWYRUELLVND]LLVO]D
VHNRMXaHQLNSRVHEQR
` WHNRYQLIRUPDWLYQLRGQDSUHGSRGJRWYHQLHYDOYDFLVNLOLVWL
]D VHNRM XaHQLN NRL VH SRSROQXYDDW SR VHNRMD QHJRYD NRQNUHW
QDDNWLYQRVWNRMDHVSHFLILaQDSR]LWLYQDLOLQHJDWLYQDLOL
VWXGLLQDVOXaDMYRNRLQDVWDYQLNRWMDEHOHCLIDNWLaNDWDVRV
WRMED
` LQVWUXPHQWL NRL VH RGQHVXYDDW QD VHNRH SURJUDPVNR SRGUDaMH
SRHGLQHaQR9RQLYQDVWDYQLNRWYQHVXYDSRGDWRFL]DSRVWLJD
ZDWD QD XaHQLNRW YR RGQRV QD VLWH UD]YRMQL DVSHNWL NRL VH
SRWWLNQXYDDW VR SURJUDPDWD SR PDNHGRQVNL MD]LN NRJQLWLYQR
LQWHOHNWXDOHQVRFLRHPRFLRQDOHQVRFLMDOHQLSVLKRPRWRULaNL

DVSHNW(YDOYDFLVNLWHOLVWLVHRGQHVXYDDWQDFHOLWHNRLFHORV
QRVHSRVWLJQXYDDWQDQLYRQDSUYRRGGHOHQLH

0,.52680$7,9122&(189$:(
1DNUDMRWQDYWRURWRWULPHVHaMHYU]RVQRYDQDVR]QDQLMDWDRGIRU
PDWLYQRWRRFHQXYDZHVHUHDOL]LUDPLNURVXPDWLYQRWRRFHQXYDZH

680$7,9122&(189$:(
9U]RVQRYDQDFHORNXSQLWHSRGDWRFLGRELHQLRGVOHGHZHWRLIRUPD
WLYQRWR RFHQXYDZH QDVWDYQLNRW MD NRQVWDWLUD RSL^XYD UD]YRMQDWD
VRVWRMEDQDVHNRMXaHQLNSRHGLQHaQRYRUDPNLWHQDVHNRHSURJUDPVNR
SRGUDaMH

35267251,86/29,=$
5($/,=$&,-$1$1$67$91$7$
352*5$0$
3URJUDPDWDYRRGQRVQDSURVWRUQLWHXVORYL]DUHDOL]DFLMDVHWHPH
OLQD1RUPDWLYRW]DSURVWRU]DIIILIIIRGGHOHQLHLQDQDVWDYQLWH
VUHGVWYD]DIRGGHOHQLHGRQHVHQRGVWUDQDQDPLQLVWHURW]DREUD]R
YDQLHLQDXNDVRUH^HQLHEURGJRGLQD

'267$31267,3522'12671$3257)2/,272
` 3RUWIROLRWRYRWHNRWQDFHODWDJRGLQDWUHEDGDLPHGRVWDSQR
QDURGLWHOLWH]DGDPRCHLWLHGDSULGRQHVDWYRNYDOLWHWQDWD
UHDOL]DFLMDQDQDVWDYDWDSRPDNHGRQVNLMD]LN
` =DYU^QDWDDQDOLWLaNRRSLVQDRFHQNDVHGRVWDYXYDLVWRWDNDGR
URGLWHOLWHLVWDQXYDGHORGSRUWIROLRWRQDXaHQLNRW
` 3RUWIROLRWRQDXaHQLNRWVRSURaLVWHQLLVHOHNWLUDQLSRGDWRFL
SURGROCXYDYRQDUHGQRWRSRYLVRNRRGGHOHQLH

1$A,1,1$3529(589$:(,2&(189$:(
9R VRJODVQRVW VR SULURGDWD QD SURJUDPDWD SR SUHGPHWRW PDNHGRQVNL
MD]LNYRSUYRRGGHOHQLHYRNRMDQHPDRSLVPHQXYDZHSURYHUXYDZHWR
LRSLVQRWRRFHQXYDZHWUHEDGDVHUHDOL]LUDXVQRLSUDNWLaQRSUHNX
SUH]HQWDFLMDQDSRVWLJDZDWDVRJRYRUQLYHCELLOLVOLNRYQRSLVPHQL
YHCELVRSRGYOHNXYDZH]DRNUXCXYDZHLVO

1250$7,9=$1$67$9(1
.$'$5
9RVSLWQRREUD]RYQDWDUDERWDYRSUYRRGGHOHQLHPRCHGDMDL]YHGXYD
OLFHNRH]DYU^LOR
n SHGDJR^NLIDNXOWHWSURIHVRUSRSUHGXaLOL^QRYRVSLWDQLH
n SHGDJR^NLIDNXOWHWSURIHVRU]DRGGHOHQVNDQDVWDYD
n )LOR]RIVNLIDNXOWHW,QVWLWXW]DSHGDJRJLMDGLSORPLUDQ
SHGDJRJ



.20,6,-$=$32'*2729.$
1$1$67$91$7$352*5$0$
` GU 7DWMDQD .RWHYD0RMVRYVND 3HGDJR^NL IDNOWHW 6Y .OLPHQW
2KULGVNL6NRSMH
` GU%ODJLFD3HWNRYVND3HGDJR^NLIDNOWHW6Y.OLPHQW2KULG
VNL6NRSMH
` 1LNROaH,OLMHYVNLVRYHWQLNYR%52NRRUGLQDWRUQDSURJUDPD
WD
` 1DGD1LNRORYVNDVRYHWQLNYR%52
` 7DZD$QGRQRYD0LWUHYVNDVRYHWQLNYR%52
` 4XELFD.UDWRYDOLHYDYRVSLWXYDa-8'*0DM6NRSMH
` *RULFD9HORYVNDSURIHVRUSRRGGHOHQVNDQDVWDYD286Y.LULO
L0HWRGLM6NRSMH



5(>(1,(,'$7801$
'21(689$:(1$1$67$91$7$
352*5$0$
1DVWDYQDWD SURJUDPD SR PDNHGRQVNL MD]LN ]D SUYR RGGHOHQLH YR
GHYHWJRGL^QRWRRVQRYQRREUD]RYDQLHMDGRQHVH
0LQLVWHU
6XOHMPDQ5X^LWLVU 





QDGHQJRGLQD
UH^HQLHEU

ARS IMI FIL L OR N N T VJ E AR

PROGRAMI
MSIMOR

GJUH SHQIPE


9U]RVQRYDQDaOHQVWDYRG=DNRQRW]DRUJDQL]DFLMDLUDERWDQD
RUJDQLWHQDGUCDYQDWDXSUDYD6OYHVQLNQD50EUL
aOHQLRG=DNRQRW]DRVQRYQRREUD]RYDQLH6OYHVQLNQD50
EU         
      L  PLQLVWHURW ]D
REUD]RYDQLHLQDXNDGRQHVHQDVWDYQDSURJUDPDSRSUHGPHWRWDOEDQVNL
MD]LN]D IRGGHOHQLH]DGHYHWJRGL^QRWRRVQRYQRXaLOL^WH


1. EMRTIMI I LNDS:
GJUH SHQIPE

Gjuh shqipe, si nj nga tiparet themelore t identitetit kombtar, paraqet qllimin parsor n tr arsimin e detyrueshm fillor 9-vjear.
Gjuha shqipe fillon t msohet n familje, vazhdon m pas n arsimin
parashkollor dhe n arsimin fillor, duke i aftsuar nxnsit pr t shkruar
e pr t lexuar nprmjet ushtrimeve t t folurit dhe t t dgjuarit.
N klasn e par t shkolls fillore 9-vjeare, gjuha shqipe fillon t msohet n mnyr sistematike nprmjet t dgjuarit, t folurit dhe aktiviteteve t tjera q lidhen me aftsimin dhe shkathtsimin e nxnsve
pr lexim-shkrimin fillestar.
Msimi i gjuhs shqipe n shkolln fillore shoqrohet me ndryshime t
mdha, t cilat bhen hap pas hapi dhe n pajtim me moshn dhe dallimet individuale t fmijve, q lidhen me zhvillimin dhe kultivimin e
shprehive dhe shkathtsive t dgjimit dhe t folurit, t lexuarit dhe t
shkruarit. Gjuha shqipe n klasn e par msohet nprmjet formave,
metodave dhe aktiviteteve t larmishme, me qllim q zotrimi i forms
standarde t saj t bhet me interesim, knaqsi dhe vullnet.

2. QLLIMET E MSIMIT T
GJUHS SHQIPE PR PERIUDHN
ZHVILLIMORE PREJ KLASS I-III:
Nxnsi/nxnsja:
` t fitoj shprehi lidhur me rolin e gjuhs shqipe pr marrveshjen
e ndrsjell, pr t menduarit, t msuarit dhe t krijuarit;
` t msoj fjal t reja duke ditur kuptimin e tyre dhe ti prdor
ato n vendin e duhur;
` t aftsohet dalngadal pr tu shprehur qart duke shqiptuar e
theksuar si duhet fjalt;
` t dij t lexoj e t shkruaj n mnyr t pavarur dhe ta kuptoj
at q lexon e q shkruan;
` t fitoj shprehi pr prvetsimin e njohurive themelore pr teatrin, dramn dhe televizionin;
` t hyj n bised me t tjert dhe ti zotroj rregullat themelore
pr bised dhe t kuptuar t ndrsjell;
` nprmjet t folurit dhe t shkruarit ti zhvilloj aftsit pr t
menduarit logjik;
` t aftsohet dalngadal pr t shkruar qart/kuptueshm;
` ti ushtroj e ti zotroj rregullat themelore t drejtshkrimit t
gjuhs shqipe;
` t fitoj vetbesim pr ti shprehur mendimet dhe prjetimet e
veta;
` t zhvilloj dalngadal interesimin pr t lexuar libra e revista
pr fmij;


` t bisedoj me nxnsit e tjer lidhur me gjuhn e mjedisit ku

jeton;
` t fitoj shprehi pr ta prdorur drejt gjuhn standarde shqipe.

3. QLLIMET E MSIMIT N
KLASN E PAR
Nxnsi / nxnsja:
` t nxitet pr t biseduar me nxnsit e tjer dhe me msuesin;
` t nxitet t flas qart dhe kuptueshm me ton t matur dhe tu
drejtohet t tjerve n mnyr t kulturuar;
` t nxitet pr t dgjuar n mnyr aktive;
` t aftsohet t bj pyetje t thjeshta dhe tu prgjigjet pyetjeve
t bra me goj;
` t nxitet pr t rrfyer prjetime personale (rrjedha e ngjarjes);
` t nxitet pr t shkruar (vizatuar) elemente t shkronjave t shtypit;
` t nxitet q gjat t shprehurit me goj t bj lidhjen dhe radhitjen e fjalve n fjali sipas gjinis, numrit dhe vets;
` t nxitet pr ta shprehur mendimin e vet;
` t njihet me disa forma letrare (vjersh, prrallz, prrall, fjalshpejt)
` t nxitet q t ritregoj prralla dhe t dalloj personazhet, vendin
dhe kohn e ngjarjes;


` t dalloj karakterin e nj teksti t caktuar sipas t dgjuarit dhe

t shikuarit (me humor, pikllim, gzim);
` t formoj shprehi lidhur me veprimtarin dramatike (t luaj role
me fjal, gjeste dhe lvizje, ta paraqes karakterin e personazhit
t rolit q luan);
` t nxitet pr t br dallimin ndrmjet vizatimit, radio-lojs, filmit
vizatimor, shfaqjes me kukulla etj.;
` t zhvilloj dalngadal aftsit e t menduarit logjik, t folurit
prmbajtjesor, n mnyr t rrjedhshme dhe t qart.

4. QLLIMET KONKRETE

T DGJUARIT DHE T FOLURIT

Objektivat

Prmbajtjet

Konceptet

Veprimtarit dhe metodat

Nxnsi:
` t njihet me nxnsit e
tjer dhe me msuesin;

` Njohja e ndrsjell

` Njohuri themelore
pr prezantimin e
vetvetes, familjes
dhe shokve

`
`
`
`

` t nxitet pr t treguar
nj dshir, nj ndjenj
dhe nj prjetim;

` Flas pr veten dhe ne

dgjojm pr t tjert

Njihen me njri-tjetrin.
Bised rreth tems: Un dhe shokt e mi; Klasa ime;
T treguarit rreth tems Dita e par n shkoll;
T dgjuarit e prmbajtjeve t zgjedhura pr fmij, pr
familjen dhe pr shkolln.

` Veprimtari pr shprehjen e vetvetes - nxnsit flasin pr

dshirat, ndjenjat dhe njihen me dshirat dhe ndjenjat e
t tjerve;
` Bised n temn: ka m bn t lumtur, ka m hidhron, ka m pikllon;
` Tregimi n mnyr t pavarur - Shembull Si e festova
ditlindjen.
` Bised rreth nj personazhi t preferuar: flet pr personazhin e preferuar nga prralla, filmi vizatimor etj., duke
shpjeguar pse dshiron t bhet si ai.

Objektivat

Prmbajtjet

Konceptet

` t nxitet pr t prdorur
fjal t kulturuara kur i
drejtohet dikujt tjetr;
` t nxitet t dgjoj
bashkbiseduesin, ta
kuptoj at q dgjon dhe
t veproj si duhet;
` t nxitet pr ta prshtatur t folurit e tij sipas
situats konkrete;

` T drejtuarit n mnyr t ` Etiketa personale:

zotri/zonj,
kulturuar.
n ju lutem,
` Mnyra si u drejtohemi
t tjerve (n familje, n
n urdhroni,
shkoll, n bibliotek, n
n m falni
dyqan, n ashensor, n
n faleminderit
autobus).
n tungjatjeta
` T folurit me z t lart
dhe me z t ult.
` Respektimi i rregullave
themelore t dialogut.

Veprimtarit dhe metodat

` Vizita n institucione dhe vende t ndryshme (bibliotek,
dyqan, stacion autobussh, galeri, post) ku nxnsi vihet
n situata t ndryshme komunikimipas vizits bisedohet
` Krijohen ose simulohen situata t ndryshme ku nxnsit do
t shprehen n mnyr t kulturuar (Lojra: N dyqan,
N autobus, N bibliotek, N librari, N ditlindje,
Si mysafiretj.)
` Bised me nxnsit rreth nj ngjarjeje q ka t bj me
marrdhniet e tyre ndaj moshatarve ose personave t
tjer t mjedisit ku jetojn
` Bised rreth temave nga jeta e prditshme.

` t nxitet t flas pa frik, ` Bised

pa ngarkes dhe i sigurt; ` Bised telefonike
` t formoj shprehi pr t ` Mnyra e t folurit
biseduar me telefon;
` t nxitet pr t folurit
normativ dhe n mnyr
t kuptueshme (me temp
dhe intensitet t matur t
zrit);

` Telefon
` Me brtitje, me
pshpritje, me
shpejtsi, ngadal,
me maturi, me z t
lart, me z t ult

`
`
`
`
`
`

Bised rreth tems Prse shrben telefoni

Prshkrimi i prvojave t tyre rreth bisedave telefonike.
Loj Telefoni.
Thot fjalshpejta
Thot fjalnumrake
Dgjim nga magnetofoni i nj t foluri n mnyrave t
ndryshme t t folurit.
` Bised rreth mnyr s t folurit

` t formoj shprehi pr t ` T dgjuarit e vmendgjuarit dhe t kuptuarit

dshm
e t folurit t t tjerve;

` Bashkbisedues

` T dgjuarit aktiv e nj teksti t plot, e pjesve t tekstit

` T dgjuarit me vmendje t pjesve nga prrallat e prpunuara dhe dallimi i prralls.
` Loja Telefoni i prishur
` Dgjim dhe bised rreth nj prralle (e tr prralla, pjesa
m mbreslnse, prshkrimi i personazhit, i situats etj.)

Objektivat

Prmbajtjet

` t fitoj shprehi pr
` Biseda pa fjal (komunikimi joverbal)
mnyrat e t shprehurit
joverbal (me ndihmn
` Pyetjet e prgjigjet
e gjesteve, mimikave e
` Emra t prgjithshm: t
lvizjeve);
sendeve, ngjarjeve, festa` t nxitet pr t br
ve, personave etj
lidhjen ndrmjet t
n kafsh
shprehurit verbal dhe
n pem
joverbal;
n perime
` t motivohet pr t br
n pajime shkollore
pyetje lidhur me temn e
caktuar, prralln e dgjuar, ilustrimin, t nxitura
nga biseda etj.
` t trimrohet pr t
dhn prgjigje adekuate
n pyetjen e parashtruar;
` t fitoj shprehi pr t
zbuluar fjalit pyetse n
tekst dhe n t folur
` ti kuptoj fjalt q i prdor gjat t folurit;
` ti prdor fjalt e reja
q ka msuar gjat t
shprehurit t vet
` t formoj shprehi pr grupimin e fjalve sipas nj
karakteristike konkrete

Konceptet

Veprimtarit dhe metodat

` Pyetje
` Prgjigje

` Loja: Njihe sipas pamjes

` Shprehja me an t gjesteve, shprehjes s fytyrs, t syve,
grimasave, pozits s trupit .
` Shikimi i ilustrimeve ku shprehet dinamika, q nxnsit
sipas lvizjeve t paraqitura e interpretojn dhe e prshkruajn me fjal
` Loja Pantomima (prcaktimi i sendit, personazhit etj.)
` Shikimi i nj shfaqje teatrore ku gjejn shprehje t folurit,
gjestet dhe mimika
` Dramatizimi i ndonj prralle nga nxnsit me fjal
` Ushtrime pr formulimin dhe parashtrimin e pyetjeve dhe
pr dhnien e prgjigjeve me fjali t plota, pyetjet duhet
t burojn nga tema e biseds, veprimtaria krkimore n
lidhje me prralln e dgjuar, vjershn e dgjuar, ngjarje
etj (p.sh. ka do ta pyesim shkrimtarin?; ose Nj nxns
shtron pyetje pr temn e caktuar, kurse t tjert prgjigjen
me fjali t plota)
` Bised pr prrallzn me ndihmn e pyetjeve dhe prgjigjeve pyet nxnsi prgjigjet nxnsi, pyet nxnsi - prgjigjet
msuesi.
` Tregimi i nj ngjarjeje me pyetje e prgjigje sipas asaj q
ka mbajtur mend
` Ushtrime pr zbulimin e fjalive pyetse

(Vrejtje: Pr kt
mosh theksi vihet n
zbatimin praktik t fjalive t siprprmendura
pa u prqendruar n
emrtimin dhe prkufizimin e tyre)
(Vrejtje: Llojet e fjalve nuk msohen sipas
kuptimit kategorial
t tyre, por zhvillohet
ndjenja pr prdorimin
e tyre n situata t
ndryshme t foluri)
` Fjal nga nj fush e
caktuar

` Marrja e 5 6 fjalve nga gjuht e tjera - multikultura. (Pr

shembull, fjaln nn nga maqedonishtja, turqishtja,
vllahishtja etj.
` Shpjegimi i kuptimit t fjalve t reja gjat msimit, ose i
fjalve pr t cilat jan t interesuar nxnsit.
` Loja: Loto (Trhiqen ilustrime q tregojn sende, tregojn emrin e tyre dhe prse prdoren ato sende)


Objektivat

Prmbajtjet

Konceptet

Veprimtarit dhe metodat

` Bised n temn: Emri i im(hulumtim rreth prejardhjes s
emrit t tij), kuptim kan dhe kush ua ka ngjitur ato
` Tregim n mnyr t pavarur duke i prdorur fjalt e msuara
` Lojra me fjal pr ti gjetur fjalt q mungojn n fjali
` Lojra me fjal duke br grupimin e fjalve dhe duke
msuar fjal t reja.
` Lojra me fjal: Kush ku jeton(ariu - shpell, shpend
- fole, njeri - shtpi - vendbanim), Dyqan.

` t nxitet pr ti dalluar
e pr ti shqiptuar drejt
tingujt e gjuhs shqipe

` Shqiptimi i tingujve dhe

dallimi i tyre brenda fjals

Ushtrime pr frymmarrje t rregullt gjat t folurit: (t

shpejt, t thell, t ngadalsuar, frymnxjerrja) fryn resa,
tullumbace, fryza flluskash t ujit nprmjet lojs;
` Imitimi i tingujve t natyrs dhe i tingujve t tjer;
` Lojra pr shqiptimin e drejt t tingujve;
` Lojra pr t gjetur fjalt q i dallon vetm nj tingull
(p.sh. bes-pes, bor - dor etj.)
Ushtrime pr t mbajtur trupin si duhet gjat t folurit (integrimi me arsimin fizik)
` Fjalshpejta
` Lojnumrake
` Lojra didaktike pr organet e t folurit: Kush do t fryj
m larg (copza letre, flaka e qiriut, flluska uji etj.)

Objektivat

Prmbajtjet

Konceptet

Veprimtarit dhe metodat

` t aftsohet pr t br
dallimin e t folurit
(i gzuar, i prgjumur,
ngadal);

` Dallimi i tingujve dhe

zrave(dallimi ndrmjet
tingujve dhe zrave sipas
veorive t caktuara)

` Tingull
` Z

` T dgjuarit e t folurit t tjetrit (flet prgjumur, ngadal,

me zemrim, me mrzi...).
` T dgjuarit e t folurit t tjetrit me lartsi, forc, ngjyrim
t zrit, intonacion t ndryshm - nga fmijt, meshkujt,
femrat, t folurit pr t kumtuar, t folurit me humor etj.
(emisione t TV-s dhe radio-s, shfaqje teatrale etj.)
` T dgjuarit dhe njohja e zrave t incizuar n natyr - tingullimitime (onomatope)

` Dallim dhe nyjtim

i tingujve: , dh, ,
gj, i, j, l, ll, nj, o,
q, r, rr, s, sh, th,
xh, y

` Veprimtari pr t ushtruar tingujt (dallimi dhe nyjtimi) n

fillim, n trup dhe n fund t fjals
` Loj didaktike pr shqiptimin e tingujve n fillim, n mes
dhe n fund t fjals
` Loj didaktike: Telefoni i prishur (dgjim, njohje dhe
dallim i tingujve brenda fjalve)
` Loj t foluri: Me shkronjn, me shkronjn... (M-Merita,
z-zogu etj.)
` Prpunim teksti ose prralle i cili prmban fjal me tingujt
e krkuar.
` Loj imitimi pr nyjtimin e tingujve t ndryshm (zukatja
e bletve, shushuritja e gjetheve, imitimi i tingujve t
kafshve e t shpezve t ndryshme etj.)
` Loj t foluri pr t gjetur tingujt q mungojn n fillim,
n mes dhe n fund t fjals

` t nxitet pr t zhvillu` Dallimi dhe nyjtimi i

ar n mnyr normale
tingujve
strukturn e vet tingullore
` t aftsohet pr dallimin
dhe pr nyjtimin e drejt
t tingujve n fillim, n
mes dhe n fund t fjals

T SHPREHURIT DHE KRIJIMTARIA

Objektivat

Prmbajtjet

Konceptet

Veprimtarit dhe metodat

` t ngjallet interesi
` Libra me ilustrime
pr librat me ilustrime dhe libra pr fmij
dhe pr librat;
` Prralla popullore
` t njihet me krijime
letrare t prshtatshme pr moshn;
` -t njihet me krijime
t zgjedhura nga
letrsia popullore (me
qasje multikulturore)

` Prralla
` Prrallza
` Vjersha

` Merr libra me ilustrime dhe libra nga kndi i librit, i shfleton, i

lexon ilustrimet dhe i kthen n vendin e tyre
` Dgjon dhe shikon prralla, prrallza t regjistruara n CD, videokaseta, ndjek shfaqjen me kukulla dhe bisedon pr prmbajtjen
` Msuesi reciton vjershn
` Veprimtari: zgjedhim librin m t mir me ilustrime
` Luhen role q lidhen me prrallat
` Dgjimi dhe shikimi i prrallave popullore shqiptare

` ti zbuloj karakteristikat kryesore t

krijimit letrar (vendi
dhe koha e ngjarjes,
rrjedha e ngjarjes
etj.);
` t nxitet pr t dgjuar me vmendje, pr
t kuptuar e pr t
prjetuar prmbajtjen
e krijimit letrar

` Prmbajtja

` Prmbajtja e tekstit
letrar

` Arsimtari lexon nj tekst ose tregon nj prrall dhe bisedon rreth

prmbajtjes, vendit dhe kohs s ngjarjes, ka ndodh, cilat jan
personazhet kryesore, ka u ka plqyer ose nuk u ka plqyer dhe
Vendi i ngjarjes
prse
Koha e ngjarjes
` Nxnsit, n mnyr t pavarur, ritregojn tregime t dgjuara
nga m t vjetrit
` Ritregimi i shfaqjeve t shikuara, flasin mbi personazhet kryesore
Rrjedha dhe renditja e dhe e sqarojn rrjedhn e ngjarjeve t shfaqjes
ngjarjeve
Personazhi

`
` Vendi i ngjarjes n
`
tekst
` Koha e ngjarjes n
tekst
` Rrjedha dhe renditja e `
ngjarjeve n tekst
` Personazhet e tekstit `
letrar
` Vjersh
` t njihet me vjersha ` Krijimi letrar
` Gjegjz
t zgjedhura pr fmi` Fjalshpejt
j dhe t nxitet pr t
kuptuar prmbajtjet
e tyre



` Arsimtari reciton vjersha, gjegjza etj. dhe i nxit nxnsit t

msojn vjersha
` Nxnsit recitojn vjersha prpara nxnsve, prindrve dhe me
rastin e shfaqjeve
` Gjat vitit shkollor nxnsit duhet t msojn deri m 6 vjersha
dhe gjegjza

Objektivat

Prmbajtjet

Konceptet

Veprimtarit dhe metodat

` t msoj vjersha
t shkurtra dhe ti
recitoj prpara t
tjerve
` t njihet me procesin ` Krijimi i veprs letrare ` Shkrimtar
e krijimit t veprs
` Shtypshkronj
letrare
` Librari
` t nxitet q t bj
libra me ilustrime n
mnyr t pavarur ose
me shokt

` Veprimtari hulumtuese q prfshin biseda me shkrimtar dhe

njerz t tjer t kyur n procesin e krijimit t veprs, vizita n
shtypshkronjs, vizita n librari
` Nxnsit bjn libr me ilustrime duke ilustruar tekstet e tyre
(kurse arsimtari e shkruan tekstin dhe e lidh librin n mnyrn q
e zgjedhin vet nxnsit)

` t nxitet pr t
kuptuar se libri sht
burim njohurish

` N kndin e librit (biblioteks) nxnsit shfletojn libra me ilustrime, enciklopedi dhe bisedojn me shokt e klass dhe msuesin
- far t rejash vrejtn dhe zbuluan npr libra
` Nxnsit kujdesen vazhdimisht pr rregullimin e librave npr
raftet e biblioteks
` Vizita n bibliotek, n panairin e librit dhe n libraris

` Libri

` Libr me ilustrime
` Libr
` Enciklopedi



T SHPREHURIT DHE KRIJIMTARIA

Objektivat

Prmbajtjet

` t zhvilloj aftsit
` Ritregimi
pr prshkrim, tregim ` Tregimi
ritregim dhe lajmrim ` Prshkrimi
` Lajmrimi

Konceptet

Veprimtarit dhe metodat

`
`
`
`

` Nxnsit prshkruajn sende, dukuri t rrethit m t afrt, e prshkruajn shokun e tyre, msuesen, antart e familjes etj.
` Nxnsit tregojn prvoja, prjetime, tregojn shaka
` Ritregojn prralla, shfaqje t shikuara, prrallza dhe gjat ksaj
shtojn fjal t tyre
` Loj: Lajme, Parashikimi i motit, Ndeshje sportive
` Loj: Reporteri

Ritregon
Tregon
Prshkruan
Lajmron

` Veprimtari: tregimi sipas kujtess - vizit, fest, ditlindje...

` Tregimi sipas kujtess

` t zhvilloj aftsit
pr t treguar ngjarjet
sipas kujtess
` t njihet me lojrat
tradicionale t t
folurit

` Lojrat tradicionale t ` Lojnumrake

t folurit
` Gjegjz
` Lojra me fjal

` Nxnsit u prgjigjen gjegjzave, tregojn gjegjza, lojnumrake etj.

` t nxitet t mendoj
vet nj gjegjz,
nj shaka, nj shprehje t pazakonshme, nj vjersh t
shkurtr;

` Krijime pr fmij

` Punimi i nj libri me ilustrime ose libri (hartimi i tekstit n baz

t tems s dhn, ilustrimi i tekstit dhe ngjitja e ilustrimeve n
libr ose n librin me ilustrime, ekspozimi i krijimeve;
` Nxnsit mendojn shaka, emra t pazakonshm sendesh sipas
ndonj vetie t tyre, si p.sh.: Ora q vonohet - VONAKE; Njeriu q
ngutet - NGUTAQ etj.
` Nxnsit krijojn nj emr t ri nga dy emrat e dhn: shkrim +
bukur = bukurshkrim;
` Brja dhe ndreqja e nj teksti t pakuptimt

` t nxitet fantazia



` Flet
` Krijon

` Mendojn tregime personale me temn: Kur udhtova n Mars...;

KULTURA E MEDIES
Objektivat

Konceptet

Veprimtarit dhe metodat

` t njihet me emisione ` Emisioni televiziv

t ndryshme t radios ` Emisioni i radios
e t televizionit

`
`
`
`

` Nxnsit dgjojn emisione t radios dhe flasin pr emisionin,

shikojn emisione t ndryshme televizive dhe tregojn far kan
dgjuar dhe shikuar
` Nxnsit bjn dallimin mes asaj q e kan dgjuar dhe asaj q e
kan dgjuar dhe shikuar

` t njihet me llojet e ` Filmi pr fmij

filmit t animuar (me
kukulla dhe vizatime);
` t njihet me filmin
pr fmij dhe serialin pr fmij

` Film

` t fitoj njohuri themelore rreth teatrit

pr fmij
` t njihet me revistat
pr fmij

Prmbajtjet

Emision pr fmij
Film vizatimor
Lajme
Reklam

` Shfaqja me kukulla

` Ndjekja dhe biseda rreth filmit pr fmij, seris pr fmij

(Mhalla jon...)
` Nxnsit shikojn filma vizatimor, filma t animuar (Tomi e
Xheri...)

` Nxnsit ndjekin shfaqje me kukulla dhe shfaqje t tjera pr fmij dhe bisedojn pr to
` Nxnsit bjn vet shfaqje me kukulla dhe interpretojn role
` Revist pr fmij

` N kndin e librave lexojn ilustrime, shfletojn revista pr

fmij dhe bjn revistn e tyre



BAZAT E LEXIMIT DHE SHKRIMIT

Objektivat

Prmbajtjet

Konceptet

` t krijoj shprehi pr t dalluar

ilustrimin dhe tekstin

` t njoh tingullin dhe fjaln



Veprimtarit dhe metodat

`
`
`
`
`

Shfletojn dhe lexojn libra me ilustrime

Dallojn ilustrimet nga teksti n librin me ilustrime
Bisedojn rreth asaj q kan kuptuar nga libri me ilustrime
Tregojn sipas ilustrimeve prpara nxnsve t tjer
Vzhgojn mbishkrime, etiketa, uresa dhe prpiqen ta lexojn
porosin e tyre
` Vzhgojn dhe lexojn simbole, semafori, H, shenja komunikacioni...
` Loja: Letra (arsimtari lexon letrn e pranuar e cila krkon
prgjigje, pastaj bisedohet me nxnsit rreth prgjigjes q i
jepet letrs s pranuar), po kshtu bisedohet me nxnsit rreth
rndsis s letrkmbimit mes njerzve)
` Shkruhet letr nga ana e arsimtarit, kurse nxnsit e ilustrojn
prmbajtjen e saj...
` Tingulli
` Fjala

` Tingull
` Fjal

` Nxnsit dallojn fjal t shkurtra dhe t gjata

` Dallojn tingullin n fillim t fjals
` Dallojn sa tinguj ka nj fjal e shkurtr (p.sh.: rrah shuplakat aq
her sa tinguj ka nj fjal e shkurtr - mur, goma, sa etj.)
` Vizaton nj send q nis me nj tingull t caktuar
` Formon fjal sipas tingujve t dhn (p.sh.: me M dhe C formo
nj fjal)
` Plotson fjalin me fjal
` Plotson fjaln me tingullin e pashqiptuar

Objektivat

Konceptet

Veprimtarit dhe metodat

` t njihet me mnyrn si shkruhet ` Vizatimi i elementeve grafike

n gjuhn shqipe
` t fitoj shprehi e shkathtsi q
elementet grafike ti vizatoj n
letr nga lart posht dhe nga e
majta n t djatht
` t nxitet q t fitoj shprehi pr
bashkrendimin e syve dhe dors
` t aftsohet t vizatoj elementet e shkronjave

` Vizatim
` Element
` Shkrim

` Vizatimi i elementeve t sendeve t ndryshme (shtpive, rrethojave t shtpive etj.)

` Vizatimi i vijave t drejta, t ndrprera, si pjes t rrugs, shtpive, diellit etj.
` Shkrimi (vizatimi) i elementeve t shkronjave n hapsir t
kufizuar dhe n drejtime t duhura (lart-posht, majtas-djathtas)

` t aftsohet pr njohje vizuale

(lexim) t fjalve t tra t
cilat i takon m s shpeshti

` Shkronj e shtypit:
n e madhe
n e vogl

` E njeh emrin e shkruar n antn e vet dhe t shokve t vet

` Leximi i mbishkrimeve dhe reklamave, i emrit t vet dhe fjalve
q i has m shpesh n jetn e prditshme (emrin e vet, t nns,
babait, filmit vizatimor, etiketave t prodhimeve etj.)

` t aftsohet ti njoh shkronjat

e mdha t shtypit t gjuhs
shqipe

` t njihet me materiale e mjete t

ndryshme pr t shkruar (letrn,
lapsin etj.)

Prmbajtjet

` Nxnsit hulumtojn se cilat sende dhe elemente t natyrs

krijojn shoqrime (asociacione) pr shkronjat (hna e re n C,
shtylla e rryms n T etj.)
` Tregojn se cilat sende t msonjtores ose pjes t lodrave
krijojn shoqrime (asociacione) pr shkronjat
` Njohja dhe tregimi i simbolit t tingullit (shkronjs) t caktuar
n emrat e sendeve q jan shkruar nn ilustrimin prkats
` Lojra me katror ku jan shnuar shkronja t ndryshme
` Presin shkronja nga revistat dhe, sipas ilustrimeve t dhna, i
njohin shkronjat e para dhe ato t fundit

` Njohja e shkronjave t mdha t

shtypit

`
`
`
`

Letr
Drras
Laps
Shkums

` Veprimtari hulumtuese: zbulon se si mund t lexoj me nj copz

tjegulle, shkumsi, thngjilli...



5. UDHZIME DIDAKTIKE
Udhzime pr integrim me lndt e tjera:
N klasn e par gjuha shqipe sht lnd e vetme ku ndrthuren (integrohen) krkesat pr lexim-shkrim, pr fitimin e njohurive gramatikore,
pr pasurimin e fjalorit etj.
Gjuha sht nj veprimtari komunikuese e domosdoshme pr gjith lndt shkollore. Pra, gjuha nuk mund t msohet e ndar nga lndt e
tjera, si: dituri natyre e shoqrie, arsim figurativ, arsim muzikor, arsim
fizik... Temat nga kto lnd do t ndihmojn zhvillimin e shkathtsive
t dgjimit dhe t folurit, formimin kulturor t fmijs dhe pavarsimin
individual t tyre. Prpos ktyre lndve, msimdhnsi mund t zgjedh edhe tema t tjera q integrohen me gjuhn shqipe, si: tema nga televizioni, revistat dhe gazetat pr fmij dhe rrethi jetsor i fmijve.
Integrimi a ndrthurja e msimdhnies s lexim-shkrimit me tema nga
arsimi figurativ, arsimi muzikor dhe arsimi fizik u ofron nxnsve m
shum knaqsi, vullnet dhe dshir pr t punuar dhe pr t shkruar n
mnyr t pavarur.
Udhzime pr organizimin e prmbajtjes programore:

n Kultura e medies - 20
n Prgatitje pr lexim dhe shkrim fillestar - 30 or
(Fushat programore realizohen gjat gjith vitit shkollor duke u ndrlidhur
e duke u plotsuar me njra-tjetrn, kurse fondi i prcaktuar i orve sipas
fushave shrben vetm si orientim pr msimdhnsin)
Nga fondi i prgjithshm i orve t parashikuara sipas fushave programore mund t bhen shmangie t vogla n pajtim me t veantat e mjedisit ku ndodhet shkolla. Po kshtu, n kuadr t fondit t prgjithshm
vjetor t orve n fushat programore lejohen disa shmangie edhe sa i
prket denduris s objektivave, prmbajtjeve dhe veprimtarive konkrete. sht e vrteta, numri i orve q u kushtohen atyre mund t prshtatet me nevojat e shkolls s caktuar (mjedisit jetsor prej nga vijn
nxnsit, statusi i tyre kulturor-shoqror dhe arsimor, prgatitja paraprake e nxnsve, ndjekja paraprake e institucionit parashkollor). N
raste t tilla disa prmbajtje do t prsriten disa her n krahasim me
t tjerat q do t prpunohen me nj fond m t vogl orsh. (Bie fjala:
Nj shkoll q pr fushn programore T DGUARIT DHE T FOLURIT ka
propozuar gjithsej 85 or, pr qllimin e par mund t shfrytzoj 6 or,
3 or pr prmbajtjen e par dhe 3 or pr t dytn, kurse nj shkoll
tjetr pr kt fush programore dhe pr t njjtin qllim, kt raport
mund ta ket 8 or, prkatsisht 4/2 etj.). sht e kshillueshme q n
funksion t nevojave dhe interesave t nxnsve t ket fleksibilitet
edhe sa i prket kohs sa zgjatin ort.

6 or n jav, 216 or n vit

Metodat, format dhe mjetet e puns
Fushat programore:
n T dgjuarit dhe t folurit - 80 or
n Letrsia - 60 or
n Aftsimi pr t krijuar me goj - 26


Pr t gjitha fushat programore q parashikohen pr lndn e Gjuhs

shqipe kshillohet shfrytzimi dhe kombinimi i t gjitha metodave, formave dhe mjeteve t msimdhnies ndrvepruese (interaktive), aktuale dhe bashkkohore, sidomos t: metods s lojs, metods pr

zgjidhjen e problemeve dhe metods krkimore q jan m adekuate

pr specifikat e t nxnit te fmijt e ksaj moshe.
Qasja individuale ndaj puns edukativo-arsimore
N baz t njohurive shkencore pr dallimet n zhvillimin e fmijve,
sht e nevojshme t bhet prshtatja e msimdhnies me zhvillimin dhe
me nevojat e arritjet individuale t nxnsve. Me fjal t tjera, nevojitet
zbatimi i teknikave dhe strategjive q i krkon qasja individuale gjat
realizimit t puns edukativo-arsimore me nxnsit.
Prfshirja e prindrve n veprimtarin e msimdhnies
Familja sht shkolla e par pr fmijt dhe nj faktor i rndsishm pr
zhvillimin e fmijs. S ktejmi, gjat realizimit t objektivave, prmbajtjeve dhe veprimtarive n lndn e Gjuhs shqipe duhet t sigurohet
komunikimi bashkpunues me prindrit e nxnsve dhe prfshirja
e tyre n punn e shkolls, n funksion t: zhvillimit dhe prkrahjes
s marrdhnieve prind-nxns; kultivimit dhe zhvillimit t kulturs s
t folurit n familje; realizimit t disa objektivave dhe prmbajtjeve t
programit dhe t organizimeve letrare n kuadr t shkolls; informimit
t prindrve; kmbimit t prvojave sa u prket specifikave t nxnsit
dhe veprimeve ndaj tij etj.
Mjetet msimore:
` Pr realizimin e msimdhnies s lnds Gjuha shqipe n klasn
e par nuk kshillohet shfrytzimi i abetares, por paraplqehet prdorimi i doracakut pr leximin dhe shkrimin fillestar i
miratuar nga ana e ministrit t arsimit; i doracakve metodik pr
realizimin e msimdhnies dhe t veprimtaris edukativo-arsimore
n gjuh shqipe, si dhe i doracakve e prmbledhjeve me lojra
didaktike dhe me lojra t foluri.

` Burimet e t msuarit n mjedisin e afrt: mbishkrimet e reklamave, resurset e mjedisit rrethues q do t vzhgohen e do t
prshkruhen, objekte me karakter kulturor, edukativ, publik dhe
shrbyes (dyqan, kinema, teatr, bibliotek, stacion autobussh
etj.), situata bashkbiseduese dhe situata t tjera prkatse mes
njerzve n shkoll, n familje dhe n rrethin jetsor.
` Enciklopedi pr fmij t shtypura nga shtpi botuese t popullarizuara e t dshmuara
` Softuer arsimor kompjuterik pr pasurimin e kulturs s t
folurit e t kulturs gjuhsore - programi toolkid dhe CD-ROM-a
t tjer multimedial t verifikuar me lojra edukative prkatse
- t verifikuara nga ana e Ministris s Arsimit dhe Shkencs t
RM-s.
` Revista pr fmij me tradit t dshmuar, t miratuara e t
verifikuara q i prgjigjen moshs s nxnsve
` Krijime letrare pr fmij nga autor t njohur shqiptar e t
huaj (q pr nga prmbajtja, ana estetike dhe vlera i prgjigjen moshs s nxnsve)
` Mjete audio-vizuale, auditive, vizuale dhe mjete t tjera me
veti kinetike - programe televizive, emisione pr fmij, filma t
animuar dhe artistik pr fmij; videokaseta, disqe t DVD e CD-s
me filma t animuar e me filma artistik dhe me tekste t letrsis
popullore dhe artistike, me ngjarje t regjistruara, ditlindje, me
shfaqje teatrore e me shfaqje kukullash etj.; audiokaseta me zra
t incizuar, emisione lajmesh t incizuara, tekste t lexuara n
mnyr artistike; aplikacione, ilustrime, makete; skena kukullash
dhe t teatrit; sende t lvizshme me efekte akustike dhe sende t
tjera sipas nevojave q krkon msimdhnia e ksaj lnde.



6. KONSTATIMI I NIVELIT T
ARRITJEVE INDIVIDUALE T
NXNSVE

n t gjitha aspektet (kognitive-intelektuale, socio-emocionale,

sociale e psikomotorike). Listat e vlersimit n radh t par
duhet t prfshijn objektivat q duhet t arrihen kur e kryen
klasn e par dhe q nuk u prkasin klasave n vijim.
VLERSIMI MIKROSUMATIV - N fund t tremujorit t dyt, n baz t t
dhnave t grumbulluara, nprmjet vlersimit formativ bhet vlersimi
mikrosumativ.

KONTROLLI DIAGNOSTIK DHE VLERSIMI

N fillim t vitit shkollor msuesi bn kontrollin diagnostik pr t konstatuar zhvillimin dhe nevojat individuale t do nxnsi n mnyr q
t bj planifikimin cilsor t detyrave dhe veprimtarive t diferencuara dhe bashkpunimin m efektiv me prindrit e nxnsve. Me an t
ktij kontrolli konstatohet shkalla e parangjohurive, niveli i socializimit,
zhvillimi emocional dhe fizik i nxnsve. Diagnostikimi mund t realizohet nprmjet vzhgimit, biseds, pyetjeve e prgjigjeve, biseds
me prindrit e nxnsve, me prdorimin e instrumenteve adekuate pr
moshn e tyre etj.
VLERSIMI FORMATIV - Gjat msimdhnies s Gjuhs shqipe n klasn
e par fillore parashikohet vlersimi formativ, i cili prfshin prpilimin
dhe mbajtjen e portfolios s nxnsit ku hyjn:
n mbledhja e t dhnave (punimeve, krijimeve, prgjigjeve me goj)
pr do nxns;
n listat e vlersimit t vazhdueshm (formativ) t prgatitura prej
m par q i plotson msuesi pasi bn nxnsi ndonj aktivitet
konkret q mund t jet i veant (pozitiv ose negativ) ose mund
t jet studim i rastit dhe ku msuesi shnon gjendjen faktike t
nevojave individuale t nxnsit;
n instrumentet q kan t bjn me seciln fush programore. N
kto instrumente msuesi fut t dhnat pr t arriturat e nxnsit


VLERSIMI SUMATIV - Duke u mbshtetur n t dhnat e prgjithshme

t prftuara nga prcjellja dhe vlersimi formativ, msuesi e konstaton (prshkruan) shkalln e zhvillimit dhe t arriturave t do nxnsi
vemas n kuadr t secils fush programore.
FUNKSIONI I PORTFOLIOS
` Gjat gjith vitit shkollor prindrit duhet t ken qasje n portfolion e fmijs s vet q t mund t japin ndihmesn e tyre lidhur
me realizimin cilsor t msimit t gjuhs shqipe dhe pr kaprcimin e vshtirsive individuale t fmijs s tij.
` Nota prfundimtare analitike me shkrim i jepet po kshtu prindit
dhe bhet pjes prbrse e portfolios s nxnsit.
` Portfolio e nxnsit me t dhnat konkrete lidhur me arritjet dhe
vshtirsit e nxnsit prcillet m tej n klasat e tjera.
MNYRAT PR KONTROLLIM DHE VLERSIM - N mbshtetje t krkesave
programore t lnds s gjuhs shqipe pr klasn e par, ku nuk msohet
lexim-shkrimi, kontrollimi dhe vlersimi duhet t bhen me goj, n
mnyr praktike, me an t prezantimeve dhe ushtrimeve me goj,
ose nprmjet ushtrimeve me ilustrime ku nxnsit nnvizojn, qarkojn etj.

7. KUSHTET HAPSINORE
Mjedisi i msimdhnies (klasa etj.) duhet ti ket kushtet themelore pr
zhvillimin normal dhe aktiv t veprimtaris msimore. Orendit e klass
t mund t zhvendosen me lehtsi pr tu prshtatur me aktivitetet dhe
format e puns si dhe t mundsojn komunikim aktiv dhe pa pengesa
n relacionin nxns-nxns, nxns-msimdhns. Klasa duhet t ket
kndin e biblioteks, kndin pr loj dhe kndin pr ekspozita dhe aktivitete t tjera. Sa i prket kushteve hapsinore pr realizim programi bazohet n Normativin pr hapsirn e klass s I, II dhe III dhe pr mjetet
msimore pr klasn e I t sjellura nga ministri i Arsimit dhe Shkencs
me Vendim nr. 07-4061/1 prej 31.05.2007.

8. NORMATIVI PR KUADRIN
MSIMOR
N baz t Ligjit pr arsimin fillor, realizimin e programit msimor parashikohet ta bj msimdhnsi q ka kryer Fakultetin Pedagogjik profesori pr msimdhnie n klasat e ulta prkatsisht profesori pr
edukimin parashkollor dhe ata q kan kryer Fakultetin Filozofik - pedagogu i diplomuar.

9. KOMISIONI Q PRGATITI
PROGRAMIN MSIMOR
`
`
`
`
`
`
`

Doc. dr. Vehbi Kadriu, Fakulteti Pedagogjik, Shkup

Salije Miftari, Shkolla fillore ,,Naim Frashri, Tetov
Ibe Mustafa, Shkolla fillore ,,25 Maj, Shkup
Kadire Hoxha, Shkolla fillore ,,25 Maj, Shkup
Fatmir Sulejmani - kshilltar pedagogjik
Qamil Xheladini - kshilltar pedagogjik - (koordinues)
Zejna Halimi - kshilltare pedagogjike

VENDIMI DHE DATA E

MIRATIMIT T PROGRAMIT
MSIMOR 
Programin msimor t gjuhs shqipe pr klasn e par t shkolls fillore
9-vjecare e miratoi:
Ministr
Sulejman Rushiti

m 21. 06. 2007

(vendimi nr. 10 1009/2)




DOKUZ YIL L IK L K RE T M

RET M
PROGRAMI

TRKE DERS


9U]RVQRYDQDaOHQVWDYRG=DNRQRW]DRUJDQL]DFLMDLUDERWDQD
RUJDQLWHQDGUCDYQDWDXSUDYD6OYHVQLNQD50EUL
aOHQLRG=DNRQRW]DRVQRYQRREUD]RYDQLH6OYHVQLNQD50
EU         
      L  PLQLVWHURW ]D
REUD]RYDQLHLQDXNDGRQHVHQDVWDYQDSURJUDPDSRSUHGPHWRWWXUVNL
MD]LN]DIRGGHOHQLH]DGHYHWJRGL^QRWRRVQRYQRXaLOL^WH


1. GR

Trke retim dersi, anadili Trke eitiminin temelini oluWXUPDNWDGU

Bu ders, diHU GHUVOHUGHQ ELOJL HGLQHELOPHGH YH KD\DW WDQ\DELOPHGH
genel olarak dil temeli oluWXUPDNWDGU%XGHVOHLOJLOLHitim retim
DOPDODU HVQDVQGDNL X\JXODPDODUGD ELU EWQ RODUDN LLH Gnce-dil-konuPD NDYUDPODU NXOODQOPDNWD YH ELUELUOHUL\OH SDUDOHO RODUDN
GHYDPOHWNLOHLPKDOLQGHEXOXQPDNWDGU%XQGDQKDUHNHWHGHUHNEHOOLELU
dnce gelimiliin kalitesi ve dilin gidebilecei en uzun mesafesidir.
QNDNELUNRQXPDROPDGDQDNGnce olmaz ve dilsiz bilgi de
olamaz.
renciler, bu UHWLP GHUVL \DUGP LOH 7UNHQLQ VLVWHPLQL RQXQ
ilevselliLQL DQODP olacak, her dzeyde edeb Trkeyi (Sesbilimi,
szbilimi, cmlebilgisi, szlk, iml vb.) kullanabileceklerdir.
%XGHUVWH7UNH\DOQ]DUDRODUDNGHLOGHD\Q]DPDQGDEXGHUVNRQXsu da olabilir, daha dorusu Trke dersi araWUODFDNRODQELUGHUVWLU
Bu ders, rencinin milli benliidir ve szl iletiLPLQLQWHPHODUDFGU
Trke edeb dilinin UHQFLOHUWDUDIQGDQUHQLOLSNXOODQOPDVGHPHN
okuduXKHUPHWLQYHNRQXODUQHGHEL\DWYHPHG\DNOWUQGHQDQODPD\DELOPHLLQGHNLROD\ODUQNDYUD\DELOPH\RUXPOD\DELOPHLIDGHHGHELOPHYEDVQGDQRODQNDWNV\DQVUDUHQFLOHUGHHGHE\DUDWFON
okuma ve kendikendini eitme becerilerin geliPHVLQGH GH NDWNGD
EXOXQPDNWDGU


TRK DL PROGRAMININ STATS VE ERKLERNN

OKUMA YILINDAK DAILIMI
` Dersin Stats: Zorunlu Ders
` Ders Saatleri: Haftada: 6 Ders, <OGD 216 Ders

2. I. - III. SINIF GELM DNEM

TRKE RETM DERSNN GENEL
AMALARI
renci:
` Trkenin, karONO DQODPD Gnme, renme ve yaratmadaki
rln kavrayabilmek;
` Kelime daDUFQ ]HQJLQOHtirebilmek; renilen kelimelerin
DQODPODUQDQOD\DELOPHNYH\HUOL\HULQGHNXOODQDELOPHN
` Konuurken telaffz ve vurguya dikkat edebilmek;
` <D]DELOPHNYHRNX\DELOPHN2NX\XS\D]GQDQOD\DELOPHN
` Tiyatro, dram, radio ve televizyon ile ilgili temel bilgi ve becerileri
kavrayabilmek;
` 0XKDWDE LOH NRQXabilme ve anlaabilmenin temel ilkelerini
gelitirebilmek;
` KonuPD YH \D]PD LOH PDQWNO Gnme yeteneklerini
gelitirebilmek;


` $NYHDQODabilir yazabilmeyi tevik edebilmek;

` PONXUDOODUQNDYUD\DELOPHNYHHJ]HUVLV\DSSX\JXOD\DELOPHN
` Kendi duygu ve dncelerini anlatmadaki zgvenini kazanabilmek;
` Kitap okuma sevgisini gelitirebilmek;
` evresindeki dili ile ilgili konuabilmek;
` .DGHPHOLRODUDN7UNHHGHEGLOLQNXOODQOPDVQDJHHELOPHN

3. I. SINIF TRKE RETM

DERSNN GENEL AMALARI
renci:
` Arkada ve retmeni ile konuabilmek iin tevik edebilmek;
` %LULQH\DGDELULOHULQHKLWDSHGHUNHQDNYHDQODOUELUWRQODNRnuabilmek;
` $NWLIGLQOHPHDONDQO\DUDWOPDVLLQXramak;
` Basit sorular sorabilmek ve sorulan sorulara cevap verebilmek;
` BaQGDQJHHQROD\ODUDQODWDELOPHNROD\QDN
` Temel harflerin elementlerini yazabilmek;
` 6]OYH\D]OGDV]OHULNHOLPHOHULEHOOLELUVUDOQQROGXunu,
\DQLNXUDOOFPOHLOHV\OHQGLLQL\D]OGQNDYUDWDELOPHN
` Kendi duygu ve dncelerini syleyebilmek;
` %HOOLHGHEWUOHULWDQ\DELOPHNPDQ]XPHiir, masal, yk-hikye,
tekerleme);
` Hikye anlatabilmek ve hikyedeki kiLOHUL NDKUDPDQODU ROD\Q
gelitiL\HULYH]DPDQWDQ\DELOPHNEXODELOPHN
` Dinleyerek ya da okuyarak bir metnin zelliLQL D\UW HGHELOPHOL
(mizah, hznl, en);
` Drama etkinliklerini baODWDELOPHOLR\QDGUOV]OHUOHMHVWOHUOH
ve vcut hareketleriyle sunabilmek);
` 5HVLP UDGLR R\XQX L]JL ILOLPL NXNOD ILOLPL YE DUDVQGDNL IDUN
sezebilmek;
` 0DQWNOLHULNOLDNFYHDNNRQXabilmesi iin yeteneklendirebilmek.


1. SINIF - TRKE RETM PROGRAMI

RENME ALANI: LETM - 80 DERS SAATI
Amalar

erik

1. QVDQODUDUDVQGD ` letiLPDUDFRODUDNGLO
kurulan iletiim
` QVDQODUDUDVDQODPDDUDFRODkonusunda dilin
rak. dilin nemini anlatma.
nemini kavrayabilme
2. Konumada
Trkeyi doru
kullanabilme

Kavramlar

Metod ve etkinlikler

Iletiim

` %LUELOHULQLWDQ\DELOPHLOHLOJLOLHWNLQOLNOHU
` retmen ve UHQFLOHULQNHQGLOHULQLWDQWUDGVR\DGDGUHV
telefon ve dier zelliklerini syler.

Anlama

` Dzgn ve doru konumak iin Aile

retmeninin konuPDVQUQHN
Arkada
alma.
Kii-birey

` .HQGLQLYHDLOHVLQLWDQWU
Ben ve ailem
Ben ve arkadaP
rnek: 1
renciler aile bireylerinden birininin yerine geip bu birey gibi
konuPDVLVWHQLU
rnek: 2.
Deiik kurum ve kurulular (ktphane, bakkal, oto ya da
WUHQJDUVDQDWJDOHULVLSRVWDJLEL]L\DUHWHGLOLUYHRQGDQ
sonra UHQFLOHUEXUDGD\DSODQWUONRQXma, soru-cevap gibi
iletiLPQDVO\DSOGQWDUWUODU
.OWUOGDYUDQGP]GDeksik sylenilen cmlelerin tamamlanmaHWNLQOLNOULQ\DSOPDV
Belli bir durmdan sonra olan ya da oluan tepkiye kar
UHQFLOHULQWXWXPX'DUJQ\DGDN]JQROVD\GPQHGHUGLP"
` \NQQEOPOHULQLGLQOHGLNWHQVRQUDRQXWDQ\DELOPHHWNLQOLNOHri.

Amalar

erik

Kavramlar

Metod ve etkinlikler
` \NKLN\HPDVDOGLQOHPH\NQQWDPDPQHQRNEHenilen
blm, kiLWDVILULGXUXPWDVILULJLELHWNLQOLNOHU
%LOLQHQELUPHWQLQEOPOHULQLWDQ\DELOPHYHRNELOLQHQXQVXUODUQ
szl olarak yorumla etkinlikleri.

` 'LQOHPHNLLQKD]UON\DSPD
Dinleme
1. Dinleme
NXUDOODUQX\JXOD\- ` Dikkatini dinlediine
Kural
abilme
younlaWUPD
` *UJNXUDOODUQDX\JXQGLQOHPH Grg
6D\J

2. Dinlediini anlayabilme

` 'LQOHGLNOHULQLDQODPODQGUPDGD
sunulan grsellerden yararlanma.
` Dinlediklerini zihninde
FDQODQGUPD 
` Dinlediklerinin konusunu belirleme.
` DinlediLROD\QQDVO
gelieceini ve sonucunu tahmin
etme.
` KonuPDFNRQXPDRUWDP
ve konuma ieriLKDNNQGDNL
dncelerini belirleme.
` Bir etkinliin veya iin
aDPDODUQDQODWDQ\QHUJHOHUL
uygulama.

Grsel
Eletirme
Ynerge
Benzerlik
)DUNOON
Paylama
Soru -Cevap
Sebep-sonu
Mesaj

` 'LQOHPHVUDVQGDQDVORWXUDFDQEHOLUOHUNXOODQDFDDUDJHUHFL
KD]UODUYE
` Bu ya grubundaki UHQFLOHULQGLNNDWVUHOHULJ]QQHDOQDUDN
HWNLQOLNOHUSODQODQU
` 'LQOHPHQFHVLYHGLQOHPHVUDVQGDHLWOLJUVHOOHUDNODPDODU
YHVRUXODU\DUGP\ODrencinin dikkat sreklilii saODQU
` KonuDQQV]QNHVPHPHV]LVWHPHVD\JOROPDNHQGLQL
konuDQQ\HULQHNR\PDYEHWNLQOLNOHU\DSOU
` =LKLQGHFDQODQGUODQODUQV]OYH\DJUVHORODUDNDQODWOPDV
istenir.
` 6QIODPD'LQOHGLNOHULQGHJHHQYDUONODUEHQ]HU]HOOLNOHULQH
JUHVQIODQGUODELOLUHWNLQOLL\DSWUOU
` Resim, ekil, fotoUDIYENXOODQPDODULVWHQLU
` %XNRQXGDQHOHUELOL\RUVXQX]"VRUXVXLOHQELOJLOHULQLQ
KDWUODQPDVLVWHQLU
` Dinlediini anlama baODOWQGDNLDPDODUJUVHOOHtirme,
V]ODQODWPODU\DSWUODUDNJ]OHPOHNOHULDOPD\DSUDNODU
(eletirme, resimleme-boyama, boluk doldurma, resimden bulma,
doUX\DQONXOODQOU
` Dinledikleriyle ilgili, kendi yaDQWVQGDQYHJQONKD\DWWDQ
rnekler verir.
` 1HQHUHGHQH]DPDQQDVOQLLQYHNLPVRUXODUQDFHYDSYHULU
` Sebep-sonu ilikileri kurar.
` %XQGDQVRQUDQHRODELOLU"VRUXVX\ODrenciler ynlendirilir.


Amalar

erik

Kavramlar

` Dinledikleri konulara ilikin sorular sorma ve

sorulara cevap verme.
` Dinlediklerini baNDODU\ODSD\ODma.
` 'LQOHGLNOHULQGHKLN\HXQVXUODUQEHOLUOHPH
` DinlediLQLDQODPODQGUPDGDQELOJLOHULQL
kullanma.
` Dinlediklerini resim, mzik, dram, iir, yk
vb. yollarla sergilemek.
1. Tr, yntem ve
tekniklere uygun
dinleyebilme

` Metni (resmi) takip ederek dinleme.

` Bilgi edinmek iin sunu, belgesel vb. gibi
NRQXODUGLQOHPHYHL]OHPH
` Elenmek iin masal, hikye, DUNWHNHUOHPH
tiyatro vb. dinleme ve izleme.

Metod ve etkinlikler
rnek 1.
Dinledikleri ile ilgili bir sonuca yol aan sebebi
YH\DELUVHEHELQRUWD\DNDUGVRQXFXEXOPDODU
istenir etkinliL\DSWUODELOLU

Sunu
zlemek
Sa-Sol
Beceri
Oyun
LQGH'QGD
Ba-Orta-Son
QQGH$UNDVQGD

` 7HOHYL]\RQGDQRFXNSURJUDPODUQL]OHPHOHULYH
L]OHGLNOHULQLVQIWDDQODWPDODULVWHQLU
` 'LQOHGLNOHULPDVDOODUYH\DKLN\HOHUL
oyunlaWUPDODULVWHQLU
` retmen veya UHQFLWDUDIQGDQ\DSODQ
UQHNRNXPDODUQVROGDQVDa yn becerisini
pekiWLUPHNDPDF\ODL]OHQPHVL

Amalar

erik

` KonuPDNLLQKD]UON\DSPD
2. Konuma
NXUDOODUQX\JXOD\- ` Kendikendini ifade etmek.
abilme
` .HQGLDGQVR\DGQRNXOXQXVQIQ
QXPDUDVQV\OH\HELOPH
` UHWPHQLQDLOHELUH\OHULQLQDGODUQ
VR\DGODUQV\OH\HELOPH
` Evinin adresini syleyebilme.
'LQOH\LFLOHUOHJ]WHPDVNXUPD
` 6RKEHWHNDWODELOPPH
` Belli bir konuda kunuPD\EDODWU
` Belli bir konuda kunuPD\VUGUU
` 6]DOPDNLLQVUDVQEHNOHU
` Duygu, dnce ve hayallerini syler.
` stlendii rle uygun konuur.
itilebilir bir ses tonuyla konuma.
` .HOLPHOHUL\HULQGHYHDQODPODUQDX\JXQ
kullanma.
` Kelimeleri doru telffuz etme.
` $NFNRQXabilme.
` Sesine duygu tonu katma.
` KonuPDODUQGDEHGHQGLOLQLNXOODQPD
` KonuPDVUDVQGDJHUHNVL]KDUHNHWOHUGHQ
NDQPD
` *UJNXUDOODUQDYHGHerlere (mill, manev,
kltrel, ahlk, sosyal vb.) uygun konuma.

Kavramlar

Metod ve etkinlikler

Konuma
DoUX<DQO
Ses
Telaffuz
Duygu
]JQ.]JQ
Mutlu-Sevinli
olma
Korkulu-Korkusuz
aNQ'nceli
Sevme

` KonuPDDOWUPDODU\DSPDN
` Kendi kendini szel olarak ifade edebilmek
konuma etkinlikleri.
` 6\OHQHQELUFPOHGHDQODPER]DQNHOLPH\L
EXOPDODUYHEXNHOLPHQLQ\HULQHGRrusunu
NXOODQPDODULVWHQHLU
` 6D\ma ve tekerlemeler sylemeleri istenir.
` Konuyu belirler, bilgi toplar, grsel malzeme
KD]UODU
` ]QWVHYLQNRUNXJLELGX\JXODUQVHVWRQXQD
\DQVWU
` *UJNXUDOODUQDX\JXQHWNLQOLNOHU
` KonuPDFQQV]QELWLUPHVLQLEHNOH\HUHNV]
alarak, byklerine, bayraa, vatana ve millete
VD\JJVWHUHUHNNRQXur.
` Misafirlikte, bakkalda, doum gn, tiyatroda,
VLQHPDGDX\JXQGDYUDQlar sergiler.
` $LOHELUH\OHULQLWDQUYHWDQWU

Amalar

erik

Kavramlar

Metod ve etkinlikler

3. Kendini szl olarak ifade edebilme

ve baNDODU\OD
ilikilerini ynetebilme

` Gerekli durumlarda nezaket szcklerini kullanma.

` Kendine gvenerek konuma.
` KonuPDVQGDROD\ODUROXVUDVQDJUHDQlatma.
` Yeni rendii kelimeleri konuPDODUQGD
kullanma.
` KonuPDVQJUVHOVXQX\ODGHVWHNOHPH
` KonuPDVNRQXma ierii ve konuma
RUWDPKDNNQGDGnce belirtme.
` Konuurken dinleyicilere sorular sorar ve sorulara cevap verme.
` %LOJLHGLQPHNDPDF\ODVRUXVRUPD

Hogr
Hitap etme
Bay-bayan
(Beyefendi+DQPHIHQGL
6D\Q
Buyrun
Selamlama
Rica etme
zr dileme
vme
Teekkr etme
Tebrik etme

` 5HVLPOHUGHNLROD\ODUROXVUDVQDJUHDQODWPDV
istenir.
` .HQGLQLPXWOXHGHQ\DGD]HQROD\ODUKDNNQGD
konuPDVLVWHQLU
` renciler, konumaya cesaretlendirilir, konuma
VUDVQGDV]NHVLOPH]YHHOHtirilmez.
` KonuPDVUDVQGDDQODPD\NROD\ODWUPDN
DPDF\ODUHVLPIRWRUDIYEQQNXOODQU
` KonuPDODUQGD\DDQWVQGDQYHJQONKD\DWtan rnekler verir.
` HoODQSKRODQPDGROD\GXUXPNLi vb.
KDNNQGDNRQXur.
` Mimiklerle kendilerini ifade eder.
` SelmlaPDWDQma, arkadaODU\ODYH
yetikinlerle konuma, teekkr etme, kutlama,
zr dileme, telefonda konuPDYEDOmalar
\DSOU
` KarGDNLVLLOHDUNDGDYHGDKDE\NOHUOHQDVO
hitap edileceLQLYHGDYUDQ edileceini gsterecek etkinlikler.
` Sebep-sonu ilikileri kurar.
` %XQGDQVRQUDQHRODELOLU"VRUXVX\ODrenciler
ynlendirilir.
rnek 1.
Deiik kurum ve kurulular (ktphane, bakkal,
RWR\DGDWUHQJDUVDQDWJDOHULVLSRVWDJLEL
ziyaret edilir ve ondan sonra renciler, burada
\DSODQWUONRQXma, soru-cevap gibi ietiLPQDVO
\DSOGQWDUWUODU



Amalar

erik

Kavramlar

Uygun konuma
4. letiimde,
rencide var olan
korku, gerginlik
ve gvensizlikten
doan olumsuzluklardan aDPDO
olarak kurtulabilme

5. Tr, yntem ve
tekniklere uygun
konuabilme

` Gnlk ilikilerin gerektirdiLIDUNOGXUXPODUD

uygun konuma.
` Ortama uygun ses tonunu kullanma
` Topluluk nnde konuma.
` stlendii role uygun konuma.
` Bildii iirleri topluluk nnde okuma.

Metod ve etkinlikler
` letiim kurmada zorluk eken rencilerlde zelli-

kle korku, gerginlik ve kendinde gvensizlik hisseden UHQFLOHUOGHEXJLELROXPVX]OXNODURUWDGDQ

NDOGUPDNLLQNRQXma ve dier tr etkinlikler
\DSOPDO
` rencinin istei ya da ynlendirilerek baka rle
VRNXODUDNR\QDQODQR\XQYEHWNLQOLNOHU
` Kuklalar kullanarak UHQFLOHULQWDUDIQGDQ
KD]UOD\DFDNODUGUDPDWL]DV\RQHWNLQOLNOHUL
` Baka DKVODUN\DVOD\DUDNVRUXQOXSUREOHPOL
GXUXPODUQV]O]POHQPHVLU%HQRQXQ
\HULQHROVDP
Sesin ykseklii
6HVLQK]
6HVLQVDNLQROPDV
Sesin ykseklii

` %HOLUOHQHQELUNRQX\DGDVRUXQKDNNQGDEH\LQ
IUWQDV\DSOU
` Bayram, tren, enlikde grdklerini ve
yaDGNODUQDQODWPDVLVWHQLU
` rencilerden, en sevdii oyuncaQQKD\YDQQ
kiLQLQYE]HOOLNOHULQLDQODWPDVLVWHQLU
` 'UDPDSL\HVYH\DFDQODQGUPDODUGDVWOHQGLi
rllerin zelliklerine uygun konuur.
` Tekerlemeler syleme etkinlikleri.
` UHWPHQWDUDIQGDQRNXQXODFDNRODQGHiik
sanat eserlerin dinletilmesi.
` .D\WOVDQDWNRQXPDODUQVSLNUOHULQ
konuPDODUGLQOHWLOPHVL



RENME ALANI: EDEBYAT - 60 DERS SAATI

Amalar

erik

RFXNHGHEL\DWQWDQ\DELOPH ` Metnin tr dikkate alma.

` G]\D]PDVDOKLND\H
1. Tr yntem ve tekniklere
\NIDEOW\DWURHVHULGUDX\JXQHVHUOHULWDQ\DELOPH
ma)
` (Manzum eserler: manzume,
iir, trk)



Kavramlar

Metod ve etkinlikler

Masal
Hikaye-yk,
Manzume-iir,
Trk
)DEO
Dram

` RFXNHGHEL\DWQDVHYJLX\DQGUU
` ocuk eserlerine karLOJLYHVHYJLX\DQGUU
` RFXNHVHUOHULQGHNLIDUNONODUWDQ\DELOLU

.VDHGHELQHVLUYHPDQzum eserleri ezberleyerek o

HVHULDNOD\DELOPH

` Tekerleme syleme.
` Mani syleme.

Tekerleme
Mani

` %D]PDQ]XPWUOHULQLH]EHUOH\HELOPHIDNDWEXQX
yaparken ocuklara zorlamadan uygulayabilmek. (Bu
dnem yaWDNLRFXNODUH]EHUH]RUODQPDPDOGU

0HWQLQXQVXUODUQEHOLUleme.

` 0HWQLQXQVXUODUQDQDNDUDNWHU\HUYHROD\DNODPD
` Metnin ieriLKDNNQGDNL
dnceleri belirleme.
` BaONWDQKDUHNHWOHPHWQLQ
ieriini tahmin etme.

Ierilik
Mesaj
Olay
Yer
Zaman
Kii karakter

` Metinle ilgili kendi yaDQWVQGDQYHJQONKD\DWDQ

rnek verir.
` %XNRQXGDQHOHUELOL\RUVXQX]"VRUXVX\ODQELOJLOHULQKDWUODQPDVVDODQU
` .DKUDPDQODUQ]HOOLNOHULQLWDQU
` BaNDKUDPDQQNLPROGXXQXWDQUYH]HOOLNOHULQL
sayar.
` =LKQLQGHFDQODQGUGNODUROD\ODUQUHVLPOHQPHOHUL
istenir.

4. Belli durum ve olaylarla

ilgili neden-sonu ilikisi
kurabilme

` %LUROD\QRODVQHGHQOHULQL
syleme.
` %LUROD\QRODVVRQXODUQ
syleme.
` <DUPEUDNODQROD\GXUXmu, iiri, yky, DUN\YE
zgn bir ekilde tamamlama.

` 3ODQODUGQFHOHULKD\DOLQGHFDQODQGUU
` $\UQWODUHNOH\HUHNYHGHiiklikler yaparak fikirlerini gelitirir.
` %UROD\ROXVUDVQDJUHDQODWU
` Daha nce dinledii ykleri ieriine uygun olarak
DQODWU

Amalar

Kavramlar

Metod ve etkinlikler

3. Zamanla ilgili olay ve olay- ` 2OD\ODUROXVUDVQDJUH

syleme.
lara baONDYUDPODUDUDVQGD
iliki kurabilme
` =DPDQODLOJLOLNDYUDPODU
DQODPQDX\JXQekilde
kullanma.
` =DPDQELOGLUHQDUDODUQ
iOHYLQLDNODPD

2OD\ODUQROXVUDV
DN
nce-imdi-Sonra

` 'QEXJQ\DUQDLOLkin zaman bildiren szcklerin

doUXRODUDNNXOODQU

` Kendi kltrnn belli baO

4. Trk kltrn, kltr
]HOOLNOHULQLDNODPD
deHUOHULPL]LYHIDUNONOWUOHULWDQ\DELOPH
` )DUNONOWUOHULQEHOOLEDO
zelliklerini syleme.

Bayram
Kutlama
Sanat
+DONR\XQODU

` 7UNKDONPDVDOODULOHIDUNONOWUOHULQPDVDOODUQ
dinler.
` Maniller, niniler, milli bayramlar ile ilgili iir, DUN
syler.
` Atatrk ve dier bykler ile ilgili iir ve trkler
syler.
` Halk mzii dinler ve syler.
` Halk oyunu oynar.
` 7UNNOWUQWDQWPD\D\QHOLNHWNLQOLNOHUGH
UHQLOHQR\XQODUVHUJLOHU
` 7UNKDONR\XQODUQGDQELULretilir.
` UIDGHWOHUJHOHQHNYHJUHQHNOHUDNODQU
` <UHVHON\DIHWOHUWDQWOU

5. Tr yntem ve tekniklere
uygun LLUOHULWDQ\DELOPH

erik

` iir (tekerleme, bilmece ve

VD\maca) syleme.

` 6D\PD\DSWUOUYHWHNHUOHPHV\OHWLOLU
` $NFRNXU
` itilebilir bir ses tonuyla okur (iir okuma).
` Bildii iirleri topluluk nnde okur.



DERS ALANI: ANLATIM VE YARATICILIK - 26 DERS SAATI

Amalar

erik

'LQOHPHNXUDOODUQX\JXOD\DUDN ` Aile ve okul

KD\DWQGD\DNQ
dinleyebilme (belli konularda
evreden konularla
kendini szl ifade ederek koilgili konuPDODU
nuPD\DNDWODELOPHEHFHULVLQL
dinleme.
kazanabilme)



Kavramlar

Metod ve etkinlikler

KonuPDF

` KonuPDFQQDQODWWNODUQQGLQOHUNRQXma ierii
KDNNQGDNLGncelerini anlatarak belirtir.
` 'LQOHGLNOHULQGHQHQHUHGHQH]DPDQQDVOQLLQYHNLP
VRUXODUQD&HYDSYHU
` $QODWODQODUGDKDNROD\DQOD\DELOPHOHULYH
DQODWODELOPHOHULLLQUHVLPIRWRraf nesne-grsel aralar
YHJUVHOVXQXNXOODQOU
` 'LQOHGLNOHULQLDQODPODQGUPDGDVXQXODQJUVHOOHUGHQUHsim, fotoUDIQHVQHJUVHODUDODU79\DUDUODQU

KonuPD2UWDP
Konuma
Dinleme

.VDLHULNOLNRQXODUVHUEHVWYH
VRUXODUFHYDSYHUHUHNDQODWDELOme.

` Metin, izgi film,

$QODWP
ILOP79\D\Q
KLND\HYHPDVDOODUQ
ieriliLQLNVDFD
anlatma.

` .VDLHULNOLNOHPDVDOIDEOKD\YDQODUODLOJLOLNRQXODU

VHUEHVWYHVRUXODUODFHYDSYHUHUHNDQODWU
` 2OD\ODUVUDODUNHQLONQFHQFHGDKDVRQUDRQGDQ
VRQUDVRQXQGDVRQXWDYELIDGHOHULQLQNXOODQOPDV
istenebilir.

Olaylardan, grsellerden ve
kelimelerden hareketle cmleler
ve metinler oluturarak sebest
yorum yapabilme.

` Resim ve fotoUDIODU Yorum

yorumlamak
Yorumlama
` Kelimeleri yorumlamak.

` .HQGLVLQLDLOHVLQLYHHYUHVLQLWDQWUNHQGL\DDQWVQGDQ
ve gnlk hayattan rnekler vererek serbest yorumlar.
` Gezide grdklerini ve yaDGNODUQDQODWPDODULVWHQLU
NUJH]LVL\D]ODPDNlama).
` 5HVLPOHUGHNLROD\ODUROXVUDVQDJUHDQODWPDV
istenir.(Resimin dili var)
` 9HULOHQNHOLPHOHUHJUHDQODWU\RUXP\DSDU

` &DQOYHFDQV]
Betimleme
2OD\\DGDYDUONODUQELWNL
YDUONODUEHWLPOHPH
nesne, hayvan, insan) eitli
(hayvan,bitki,nesne)
zelliklerini gzetleyerek betimleyebilme

` Hayvan, bitki ve nesnelerin bilimsel, byklk ve yn

DVQGDQJ]OHPOH\HUHNGLNNDWHGHUHN\RUXPOD\DUDN
anlatarak, inceleyerek betimlemeler yapar.
` %HOLUOHQHQELUNRQXGD\DGDVRUXQ]PHGHEH\LQIUWQDV
\DSWUODELOLU

Amalar

erik

Kavramlar

EDQODPOV]FNOHUHUQHN
YHUPHEHFHULVLND]DQGUPDYH
szck daDUFQJHOLtirme.

` EDQODPOV]FNOHre rnek verme

Metod ve etkinlikler
` Szck daDUFQHDQODPOV]FNOHUHUQHNYHUHUHN
geliWLULU\OVHQHDGLVLPDUPDDQKHGL\H

` iir okuma
iir okuma Tekerleiir okuma ve iirin zihinde
meler
FDQODQGUDUDNGUDPDWL]DV\RQ
` Zihinde
RNXPDEHFHULVLQLND]DQGUDELOPH FDQODQGUDUDNRNXPD
(dramatizasyon)

` iir duygulu iitebilir bir ses tonuyla okur.

` Bildii iiri topluluk nnde okur.
` 6D\PD\DSWUOUYHWHNHUOHPHV\OHWLOLU

RENME ALANI: MEDYA KLTR - 20 DERS SAATI

Amalar

erik

Kavramlar

1. Radyo, ve TV, CD, DVD ` *UVHODUDODUQHWNLOHULQLV\OH- TV, CD, DVD

me.
izleyebilme
Mesaj
` Olumlu ve olumsuz ynlerini
Kasetalar
DNODPD
` *UVHODUDODUGDYHULOHQPHVDMODU
DQOD\DPDWDQPDYHX\JXODPD

%LOJLVD\DU
WDQ\DELOPHYHDDPDO
olarak kullanmaya
balamak;

` %LOJLVD\DUQHitimde ve
Bilgisayar
iletiimdeki rln kavrayabilme. TV, CD, DVD
Mesaj

Metod ve etkinlikler
` 7HOHYL]\RQGDRFXNSURJUDPODUQL]OHPHOHULYHL]OHGLNOHULQLVQIWDDQODWPDODULVWHQLU
` 7HOHYL]\RQGDL]OHGLNOHULRFXNSURJUDPODUKDNNQGDNL
dncelerini arkadaODU\ODSD\ODPDODULVWHQLU
` %DVLWHVHUOHUGH\DUDWFONYHG]HQOHPHLOHLOJLOLNDELOL\Htlerin gelitirir ve uygular.
` ]OHQLOHQEHOOLELU79\D\QSURJUDPQGDQVRQUDNRQXma/
WDUWma yrtebilir.
` Dilin geliWLULOPHVLQGHELOJLVD\DUNXOODQUWRRONLG
` %DVLWHVHUOHUGH\DUDWFONYHG]HQOHPHLOHLOJLOL\DUDWFON
kabiliyetlerini gelitirir ve uygular.
` CD, DVD izletirebilmek.



Amalar



erik

Kavramlar

Metod ve etkinlikler

3. Tiyatro ile dram kltr ilgili temel bilgiler

edinebilmeli ve sevgi
aOD\DELOPHOL

` Tiyatro ve ocuk tiyatrosunu

WDQ\DELOPH
` Tiyatro temsilini kavramak.
` .XNODYHJOJHR\XQXQXWDQWPD
` Tiyatro, kukla ve glge ` DOPDPHNDQVDKQHHYUH
DUDJHUHOHULWDQWPD
R\XQXQXWDQ\DELOPH
` Duygu, dnce ve izlenimlerini
drama, tiyatro, mzikli oyun,
kukla vb. yollarla sunma.
` 6XQXODUQGDJHUHNQHVQHYH
modelleri kullanma.
` Aktr, rejisr vb. kiillerin zelliNOHULQLDNODPD
` Hacivat ve Karagz oyunu oynatma.

Sahne
Rejisr
Aktr
Makyaj
Maske
Hacivat ve Karagz

` Tiyatroda bir-iki tiyatro eserleri seyrettirebilir.

` 2NXOGD\DGDVQIWDUHQFLOHULQLQKD]UOD\DFDNODU
KHUKDQJLELUR\XQLLQNHQGLOHULWDUDIQGDQNXNODODUEHUHOHUPDVNHOHUYEKD]UODPDHWNLQOLNOHUL\DSOU
` .VDPDQ]XPEOPOHULQLQGUDPDWL]HHWGLOLU
` 'UDPDSL\HVYHFDQODQGUPDGDVWOHQGLi rollerin zelliklerine gre uygun konuur.
` )RWRJUDINXNODPDVNHNRVWPYHPDN\DMNXOODQU
` RFXNODUHOSDUPDNODUQNXOODQDUDNGXYDUGDGHiik
hayvan ekilleri yapar.
` RFXNODU\DUDWFGUDPD\ROX\ODNHQGLGX\JXODUQ
KH\HFDQODUQSUREOHP]PH\HWHQHNOHULQLWDQU

4. Film ve dier iletiim ` )LOPWUOHULQLWDQPD

DUDODUQNXOODQDELOPH
Sessiz film (kukla ya da izgi
film)
izgi film
Sinema film
Belgesel film

izgi film
Belgesel
Sinema

` Deiken ve statik resimlerle ilikin grsel, ses ve zaman

HOHPDQODUQWDQU
` Seyredilen bir ocuk filmi ile ilgili konuma yrtebilir.
` Seyredilen bir belbesel filminden sonra konuma yrtebilmek.
` ocuklara ait bir filmi seyredip onun ierdiLPHVDMQ
incelemek

5. Telefonu kullanabilme ` Telefonun ne olduunu, onun

NXODQPDPDFQDQODPDYH
iletiLPDUDFRODUDNNXOODQPD

Eski-yeni

` 7HOHIRQNXOODQPLOHLOJLOLEHFHULND]DQU

Amalar

erik

Kavramlar

6. Deiik TV
SURJUDPODUQ
WDQ\DELOPH

` RFXNHPLV\RQODUKDEHUOHU
Reklam - haber
VDQDWSURJUDPODUFDQO\D\QODU RFXN\D\QODU
UHNODPODUYHVSRU\D\QODU
&DQO\D\QODU
izleme.
6SRU\D\QODU

` Etkinlik

7. Beden dilini
WDQ\DELOPH

` Beden hareketlerini kullanarak

iletiimi gelitirme.

` Szl iletiLPDNODQU
` Szsz iletiimin geliimi iin jestlerden, mimiklerden,
WDNOLWOHUGHQYHSDQWRPLPOHUGHQ\DUDUODQU
` Szsz iletiLP\DUGP\ODRFXNNHQGLEHGHQGLOLQLNXOODQDUDNROD\QHVQHYHGXUXPXDNODU

Jest
Mimik
Pantomim
Taklit

Metod ve etkinlikler

rnek:
Hangi reklam sizi en ok etkiliyor, Neden bu reklamdan
etkilendiinizi dQ\RUVXQX]"JLELVRUXODUODrencilerin
UHNODPODUVRUJXODPDODUVDODQU

rnek:
Kayak, komak, aUQHVQHHNLWDWOWX]OXJLEL
'UDPD\DUGP\ODELreyin kiilik geliimine
\DUGPFRODELOPH

` 'UDPDGDQKD]DOPD\VDlama.
Drama
` Drama etkinliklerini planlarken
RFXNODUQ\DUDWFNODUSUREOHP
zme becerileri, karar verme beFHULOHULLGLVLSOLQND]DQPDODU
VRUXPOXOXNYHGX\JXODUQ
gelitirmelerine nem verme.

` 'UDPD\GUDPD\DUGP\ODretir.
` 'UDPDOPDODUQDNDWODQELUH\OHUGUDPDVUHFLQGH
GXUXPODUROD\ODULOLkileri kefederek renirler.
` RFXNR\XQODU\ODGHiik yaDPGXUXPODUQ
FDQODQGUUODU
` %LUH\GUDPD\DUGP\ODKD\DOOHULQLJHOLirir ve
zenginletirir.
` 'UDP\DUGP\ODNHQGLVLQLEDNDVQQ\HULQHNR\PD\YH
kendisini ifade etmeyi renir.
` 'UDP\DUGP\ODRFXNODUNHQGLDUDODUQGDELUELUOHULQH
\DUGPFROPD\YHSD\ODPD\renirler.
` KarONORODUDNGX\JXGQFHYHQHVQHDO verii
\DSOU



Amalar

erik

` .WSKDQH\LWDQWPD
9. Bilgi edinmek
iin ktphaneGHQ\DUDUODQPD\
salayabilme ve nemini
kavrayabilme

10. ocuk gazeteleri ve

GHUJLOHULWDQ\DELOPH



` Gazete ve ocuk dergilerini

WDQWPD

Kavramlar

Metod ve etkinlikler

.WSKDQH.LWDSON ` Ktphaneye geziler dzenlenir (ehir-kent, okul varsa

zel ktphanelere). Ziyaret edilen ktphanelerdeki kitaKitap
SODUGHUJLOHUYHQHYDUVDRQODUQWDQWP\D\OU
` Kitaba karVHYJLX\DQGUPDN
` .LWDSRNXPDQQQHPLQLV\OHPHNRQODUDNDYUDWDELOPHN
` .LWDSRNXPDQQQHGHQOHULQLV\OHU
` ocuk ansiklopedilerin nerede, nezaman ve niin
NXOODQOGQV\OHU
Dergi
Gazete

` 5HVLPOLNLWDSWDNLUHVLPOHUHEDNDUDNROD\ODUJHOLimine
JUHVUDODU
` 5HVLPOLNLWDE]HQOHNXOODQU
` Dikkatini resimlere younlaWUU
` Gazete ve dergilerin nemini ifade eden konuPD\DSOU

RENME ALANI: OKUMA VE YAZMAYA HAZIRLIK ALIMALARI: 30 DERS SAATI

Amalar

erik

Resimlere bakarak ` 2NXPDNLLQKD]UON\DSPD

RNXPDNXUDOODUQ ` 5HVLPGHNLROD\ODUJHOLimine
uygulama
JUHVUDODPD
` $NFRNXPD
` Dikkatini resime
younlaWUPD
` 5HVLPOLNLWDE]HQOHNXOODQma.
` Resim ve fotoUDIODU\RUXmlama.
` 5HNOPODUGDYHULOHQPHVDMODU
sorgular ve yorumlama.
` Dergi ve TV de verilen bilgileri dnceleri yorumlama.
` Beden dilini yorumlama
` 5HQNOHULWDQUDQODPODQGUU
ve yorumlama
` Grsellerden hareketle cmleler ve metinler oluturma.

Kavramlar

Metod ve etkinlikler

Okumak
Metin
Paylamak
Sembol
Cmle
Renkler
Reklam

` Yorumlanacak metin ve uygun bir oturma biimi belirlenir. Resim ile

J]DUDVQGDNLPHVDIHYHNG]HQLD\DUODQU
` *HUHNVL]WHNUDUODUQYHGXUDNODPDODUQJHULGQOHULQDWODPDODUQ
\DQORNXPDODUQ\DSOPDGRNXPD
` .DUDODPDGDQ\UWPDGDQNDWODPDGDQUHVLPOLNLWDSODUNXOODQPD
` EDNYHDQODWVQIDJHWLULOHQUHVLPYH\DIRWRrafta grdkleri
DQODWWUODELOLU(WNLQOLL\DSWUODELOLU
` 7HOHYL]\RQGDL]OHGLNOHULRFXNSURJUDPODUKDNNQGDNLGncelerini
arkadaODU\ODSD\ODPDODULVWHQHELOLU
` retmenin, defterine izdiLVHPEROOHULQ\OG]JOHQ\]YEX\DU
iaretlerinin ve ynlendirmelerin ne anlama geldiini bilmesi.
` rneLQEXOXWODUQNDUDUPDVQQ\Dmurun habercisi olduunu
DQODPODQGUPDVJLEL
` 5HQNOHULQDGODUGHiLN\HUOHUGHNXOODQOLIDGHHWWLi anlamlar.





Amalar

erik

Kavramlar

Metod ve etkinlikler

Grsel sunu

` 6XQXPDKD]UON\DSPD
` Bilgi, dnce ve izlenimlerini resim, ekil ve sembol
kullanarak grselletirme.
` Duygu, dnce ve bilgilerini grselletirmede renkleri
kullanma.

` 9HULOHQUHVLPOHUGHQDQODGNODUQELUNHOLPHYH\DFPOHLOHLIDGHHGLOmesi istenilir.
` 6XQXPQFHVLQGHDUDJHUHKD]UODPDVVXQDFDNRQX\ODLOJLOLELOJL
WRSODPDVYHSURYD\DSPDVLVWHQHELOLU
` renciden, grselletirdii rn arkadaODU\ODSD\ODPDVLVWHQHELOLU
$\UFDEXQODUVQIYHRNXOSDQRVXQGDVHUJLOHQHELOLU
` rnein; rencinin anlatacaNRQXLOHLOJLOLR\XQFDNPH\YHVHE]H
YH\DPRGHOGHQ\DUDUODQDUDNJUVHOVXQX\DSPDV

6]YDUOQJHlitirme

` Grsellerden yararlanarak sz
YDUOQJHOLtirme.
` Bilmedii kelimelerin
DQODPODUQDUDWUPD

` Resim-Kelime Eletir (Resimlerden hareketle kelimeleri ve kelimelerden hareketle resimleri eletirmeleri istenebilir.) etkinlii
\DSWUODELOLU
` Resimli szlk, resim, fotoraf vb.
` Resimli szle bakarak, retmenine sorarak vb. kelimelerin
DQODPODUQDUDWUU

Tr, yntem ve
tekniklere uygun
okuma

` Serbest yorum yapma.

Yorum
` Resimi dikkate alarak okur ve Ama
yorumlama.
$ONDQON
&DQODQGUPD

` Resimdeki kavramlara gre UHQFLOHUDUDVQGDSD\ODWUODUDN

\RUXPODQU
` 6HUEHVW\RUXP\DSPDGDNLDPD\RUXPXQDONDQONKOLQHJHWLULOPHsidir.
` <RUXPXQDONDQONKOLQHJHWLULOHELOPHVLLLQVHUEHVW\RUXP\DSPD\D]DPDQD\UOPDOGU%XGHUVOHUGHVHUEHVW\RUXP\DSWUOPDO
\RUXPODUQDLOLNLQFDQODQGUPDUHVLPOHPHV]ODQODWPDJLEL
HWNLQOLNOHU\DSWUOPDOGU

Amalar

erik

Kavramlar

Metod ve etkinlikler

Okuma yazmaya
KD]UON
DOPDODU

` <D]PDNLLQKD]UON\DSDU
` *UDILNVHPEROOHULDUDVQGD
uygun boOXNODUEUDNU
` Bitiik eLN\D]VHPEROOHUL
NXUDOODUQDX\JXQ\D]DU
` %WQ\D]ODUQELWLik eik
\D]LOH\D]DU 
` Sayfa dzenine ve temizliine
dikkat eder.

Yatay-dikey
Eik-eri
$NNDSDO
BaODQJELWL
Ilk-orta-son

` OturuNDOHPWXWPDGHIWHUWXWPDHOWHUFLKLHOYHNRONDVODUQ
geliWLUPHL]JLYHER\DPDDOPDODUVHUEHVWYHNXUDOOL]JLOHU
DUDJHUHVLOJLNDOHPWUDDOma kWODUFHWYHONDOHPOHUR\XQ
KDPXUODUYENXOODQP
` <D]PDDOPDODUQQWDPDPELWLik eLN\D]LOH\UWOHFHNWLU%X
DOmalarda byk ve kk bitiik eLN\D]VHPEROOHULQLQ\QOHUL
ER\XWODUYH\D]O]HULQGHQHPOHGXUXOPDOGU
` <DWD\GNH\Hri ve eLNL]JLOHULYHEXQODUQNRPELQDV\RQODUQL]HU
` 6DWUL]JLVLQHGLNNDWHWPHVDWUODUDD\QKL]DGDQEDlama, sayfa
NHQDUODUQGDX\JXQEROXNEUDNPD
rnek 1
6HPEROOHU\DUGP\ODPXWOX\]OHUL]HU
` retmen ocuklara verilen yuvarlak renkli kartonlara mutlu yzler
izerler.
` <]OHULD\UQWODU\ODL]PH\H\QOHQGLULUOHU
` UHWPHQRFXNODUODPXWOX\]LIDGHVLKDNNQGDVRKEHWHGHU\]OHUL
birbirlerine gsterirler.
` %HQLP\]PQDVO"6HQLQ\]QQDVO"%DQDDQODWUPVQ"
` 6HQLQ\]QQHGHQE\OH"VRUXODU\ODHWNLQOLNOHULJHOLtirirler.
rnek 2
` GX\JXODUP
` UHWPHQRFXNODUD]HULQGHIDUNOGX\JXODUQDQODWOGROD\NDUWODU
KD]UODU
` %XNDUWODURFXNODUDJVWHUHUHNROD\DQODWPDODUQYHEXROD\VRQXcunda hangi duyguyu yaD\DELOHFHNOHULQLDQODWPDODULVWHQLU
` $UGQGDQRFXNODUDER kaWYHSDVWHOER\DODUYHULU
` 2QODUGDQNHQGLOHULQLPXWOXHGHQELUROD\UHVPHGLSDQODWPDODUQLVWHU



Amalar

erik

Kavramlar

Metod ve etkinlikler

6HVOHULD\UWHGHbilme

`
`
`
`

Ses
Sesli-sessiz
8]DN\DNQ

` Dildeki sesler, hayvan sesleri, ara sesleri v.s.

Sesin kaynaQV\OHU
Sesin geldii yn belirler.
Sesin zelliini syler.
Verilen sese benzer sesler
NDUU

` Nefesini doUXNXOODQU
Yksek-alak
Konuurken
sesini doru kul- ` Kelimeleri doru telaffuz
lanabilme ve ses
eder.
ELOJLVLQLQIDUNQGD ` Konuurken sesinin tonunu
olabilme
iitilebilir biimde ayarlar.
` KonuXUNHQVHVLQLQK]Q
ayarlama.
` 6HVOHULD\UWHGHELOPH
` $\QVHVOHEDlayan szckler
syleme.
` Kafiyeli szckler syleme.



rnek 1
` EXQHVHVL"
` +HUVHVHJUHEUQHVQHQLQV\OHQHLOPHVL
` eLWOLQHVQHOHULQVHVOHULQFHGHQELUNDVHGHND\WHGLOLURFXNODUOD
teker teker dinlerken ne sesi olduXQXEXOPD\DDOU
` ocuklardan gzlerini kapatarak evrelerindeki sesleri dinlemeleri
istenir.
` Araba, zil, insan sesi v.s. gibi seslerin nereden ve hangi ynden
geldiLQLVRUDUDNRFXNODUQVHVLQJHOGLi yn sylemelerini ister.
` Seslerin ne sesi olduXGDWDUWOU
` 8]DNWDQJHOHQVHVOHULGLQOHPHOHUL\DGD\DNQGDQJHOHQVHVOHULQQHOHU
olduu sorulur...ku sesi duyuyormusunuz diye sorar retmen evreden gelen sesler eer yeterli deil ise retmen eitli materyaller ile
VHVOHUNDUDUDNHWNLQOLi srdrr.
` retmen belirledii ocuklardan sesin geldii yne doru yrmelerini isteyerek etkinlii eitlendirir.
`
`
`
`

Kendi kendine bir iir DUNWHNHUOHPHV\OHU

renilen DUNODUGDQED]NVPODU\NVHNVHVOHV\OHQLU
Daha sonra retmen DUN\VHVL]V\OH\HELOLUPL\L]"GHU
$\QDUNVHVL]V\OHQLU

Amalar

erik

Szck daDUFQ ` Dinlediklerinde yeni olan

zenginletirebilme szckleri fark etme.
` <HQLV]FNOHULQDQODPODUQ
sorma.
` Verilen szcQDQODPQ
DNODPD
` Yeni rendii szckleri
DQODPODUQDX\JXQRODUDN
kullanma.
` =WDQODPOV]FNOHUHUQHN
verme.
` YDUONODUQDGODU
` ortak adlar, zel adlar ve
YDUONODUQ\DSWNODULi hareketi bidiren kelimeler

Trkeyi doru
kullanabilme

` KonuPDODUQGDV]GL]LPLNXUDOODUQGRru olarak
kullanma.
` KonuPDODUQGDWHPHO
GLOELOJLVLNXUDOODUQDX\JXQ
konuma.
` Kelimelerin vurgu tonlama ve
telafzne dikkat etme

Kavramlar

Metod ve etkinlikler

ekil-oul

` 5HQNOHULWDQPD
` +D\YDQODUQLHNOHULQVHE]HOHULQ\DNQHYUHVLQGHNLQHVQHOHULQLVLPOHULQLJUHQPHDLOHELUH\OHULQLWDQPD
` 5HQNOHULWDQPDEXOPD
` +D\YDQODUQLHNOHULQVHE]HOHULQPH\YHOHULQ\DNQHYUHVLQGHNLQHVQHOHULQDGQUHWPHYHELUGL]LD\QFLQVQHVQHDUDVQGDQV\OHQHQL
bulma.
` $LOHELUH\OHULQLWDQPDWDQWPD
` KonuPDODUQGDEDODNXOODQU
` KonuPDODUQGDVIDWNXOODQU
` KonuPDODUQGDROXPVX]ELLPOHULQLGHNXOODQU
` Tekil ve oXOLIDGHOHULQLD\UWHGHELOPHYHGRru ekilde kullanabilme.
` Yer bildiren szkleri yerinde ve doUXNXOODQU
` BirleLNWPFHOHUNXOODQU
` Soyut ifadeleri anlar.
` %D]V]FNOHULQH ve karWDQODPODUQELOLU
` 'QEXJQYH\DUQLOHLOJLOLV]FNOHULGRUXNXOODQU

DoUX\DQO
Beyaz-kara
8]XQNVD
Geni-dar
iPDQ]D\I

Gzel-irkin
Gn-gece
Yeni-eski

` KonuPDODUQGDWPFHQLQWHPHOHOHULQLNXOODQU
` 7HPHOGLOELOJLVLNXUDOODUQDX\JXQNRQXur.
` steklerini uygun tmceler ile ifade eder.
` KonuPDODUQGDLIDGHOHULQROXPVX]ELLPOHULQLGHNXOODQU
` QHGHQQDVONLP"JLELVRUXV]FNOHULQLNXOODQDUDNWPFHOHUNXUDU



Amalar

erik

Cmleyi iletiim
DUDFRODUDN
WDQ\DELOPHYH
konumada kullanabilme

` Verilen cmleleri rnekler ile

retme.
` Soru cmleleri
` Bildirme cmleleri
` Olumsuzluk cmleleri

Kavramlar

Metod ve etkinlikler
` Verilen szlere gre cmle kurma
` Verilen kelimelerle cmle oluturma
` &POHGL]LVLQGHNLNHOLPHVD\VQDUWUPDN
Ornek 1:
Verilen szden cmle kurmak,
okuyor
Erhan okuyor
Erhan kitap okuyor

5. DDAKTK NERLER
(YNERGE)
Dier Derslerle likilendirme
7UNH 'HUVL X\JXODPDV HVQDVQGD GRNX] \OON LONretmin birinci
VQIQGDRNXWXODQGLer derslerlerin koorelasiyonun elde edilmesinde ve
zellikle en byk DTT ve ResimGHUVOHUL]HUQGHGXUXOPDOGU
En byk ba'77LOHROPDNWDGUQNEXUDGDDPDODUGRrultusunda
etkinliklerin gereklemesinde rencilerin kelime daDUF\HQLELOJL
ve grler kefetmektedir. Btn bunlar letiLP YH $QODWP YH
<DUDWFON UHWLPDODQODUQGDGDKDID]ODQHNPDNWDGU



Resim dersi ile olan ilikilendirme daha fazla Okuma ve Edebiyat

UHWLPDODQQGDJUOPHNWHGLU%XUDGDGHUVLQDPDODUQDX\JXQNRQXlarda ilenmesi gereken ve doadaki cisimlerin resim edilmesi gereken el,
YFXWYHJ]KDUHNHWOHULJLELGXUXPODUGDJUOPHNWHGLU
%XUDGD\DSODQKDUHNHWOHUEHGHQHitimi dersi ile de koordineli noktalar
olduu grlmektedir.
Matemetikle olan iliNLQGLUPHGDKDRNNRQXODUQVQIODQUPDVQGDYH\D
NDEOPHD\UOGQJVWHUPHGHJUOPHNWH
Mzik eLWLPLGHUVLDQODWPGDGDKDRNP]LLV]HORODUDNDQODWOG
zaman, zellikle mzik eliinde sylenilen para veya blmlarde (iir,
DUNWUNYEEXLOLNLOHQGLUPHJ]HDUSPDNWDGU
$PDODUQ JHUHNOHebilmesi iin btn derslerin ieriklikleri ve etkinlikleri entegre olarak planlaWUPDOGU.
7UNH3URJUDPQGDUHWLP$ODQODUQ'HUVOHUH*UH'DOP
Her UHWLP$ODQLLQEHOOLGHUVVDDWLQJUOPtr:
` letiLP

`
`
`
`

(GHEL\DW
$QODWPYH<DUDWFON
0HG\D.OWU
2NXPDYH<D]PD\D+D]UONDOPDODU

GHUVVDDWL
GHUVVDDWL
GHUVVDDWL
GHUVVDDWL
GHUVVDDWL

<OON'HUV6DDWL8\JXODPDVle lgili Tavsiyeler

UHWLP SURJUDPQGD KHU DODQQ EHOLUOHQPL \OON GHUV VDDWOHUL GHUV
fonu) verilmitir. Ancak okulun durumuna gre (rencilerin geldikleri

RUWDPRUDQQNOWUVRV\DOYHHitim seviyesi, rencilerin daha nceNL KD]UON VHYL\HOHUL RNXOQFHVL Hitiminden geip gememeleri) yine
WDP \OON GHUV VDDWOHUL IRQG HUHYHVLQGH YH DPDODU GRrultusunda
NRQXYHHWNLQOLNOHURNXOWDUDIQGDQEHOLUOHQHFHNHNLOGHX\JXODODQDFDNWU
%X GXUXPGD ED] GDKD D] \OON GHUV VDDWOHUL LOH Llenen konular dier
konulara gre daha fazla derslerle iOHQPHOL \DQL ED] NRQXODU RNXPD
\OHVQDVQGDED]NRQXODUGLHUOHULQHJUHGDKDID]ODWHNUDUODQPDODUQD
izin verilecektir. Yani bu okuldaki ders saatleri bulunduu ortama uyum
salayarak ve artlara gore eLWLPLFUDHWPHOLGLURFXNODUQKD\DWRUWDP
RQODUQNOWUHOVRV\DOHitim durumu, rencilerin daha nceki eitim
GXUXPX RNXOQFHVL NXUXPODUQGDQ JHOLS JHOPHGLNOHULJLEL GXUXPODU
%XGXUXPGDED]NRQXODUGLHUOHULQHJUHELUNDNH]WHNUDUODQDFDNWU
(rnek: Bir okulda UHWLPDODQRODQletiim iin 80 ders saati ngrlmLVHEXVD\GDQELULQFLDPDLLQGHUVNXODQOUVDNLEXGHUVOHUGHQELULQFLLHULNLLQYHLNLQFLLHULNLLQNXODQOUVDLNLQFLELURNXOGD
(ya da baNDELURNXOGDLVHD\QUHWLPDODQLLQEXRUDQWRODELOLU
daha dorusu 4/2 vb).
Bundan baNDRFXNODUQJHUHNVLPLQHYHNDUODUQDX\JXQRODUDNGHUslerin uzunluX]DPDQDVQGDEDNPQGDQHVQHNROXQPDVJHUHNPHNtedir.
UHWLP0HWRGYH$UDODU
Trke retim dersinin her UHWLPDODQQGDNLHWNLQOLNOHULQGHinteraktif, gncel ve ada PHWRG YH DUDODUQ YH ]HOOLNOH EX \Da en uygun olanlar ise: oyun metodu, problem zme metodu ve icat etme
(araWUPDPHWRGXQXQ olduunu vurgulamak gerekmektedir.
Eitimde Bireysellik
%LOLP RFXNODUQ JHOLLPLQGH ED] ELUH\VHO IDUNOOQ ROGXunu
NDQWODPWU%XQGDQKDUHNHWHGHUHNHitimdeki etkinlikler rencinin


bireysel geliLPYHJHUHNVLQLPOHUHJRUHX\JXODQPDOYHJHOLtirilmelidir.
yani, bireysel eitimiQHNDUDELOPHOHULLLQX\JXQWHNQLNYHVWUDWHMLOHULQX\JXODPDODUJHUHNPHNWHGLU
Eitimde Velilerin Rl
Aile, ocuk iin ilk okul ve geliimi iin en nemli faktr tekil etmektedir. Trke retim dersindeki konular, renci velileri ile beraber
ortaklaD YH RNXOGDNL HWNLQOLNOHUH NDWODUDN JHUHNOHmelidir. Bu
etkinlikler: Veli-UHQFLDUDVQGDNLLOLkinin gelitirilmesi; Aile iindekki konuma kltrnn gelitirilmesi; Velileri bilgilendirme; rencinin
zellikleriyle ilgili tecrbeleri paylamak vb.

RFXNHGEL\DW7UN0DNHGRQGQ\DHGHEL\DWQGDQRFXNODUQVHYL\HOHrine uygun (ierik, estetik ve deHUOHUDVQGDQHVHUOHUROPDO

Grsel-iitsel aralar ve kinetik zelliLRODQDUDODU79SURJUDPODURFXN\D\QODURFXNODULLQVHVOLYHVHVVL]ILOPOHUYLGHRNDVHWOHU'9'OHU
YH&'OHILOPKDONYHVDQDWHVHUOHULND\WOROD\ODUGRum kutlama gnleri, tiyatro, sanat eserleri vb. audio-kasetler;resimler, maketler;kukla ve
tiyatro sahneleri; derse uygun diHUVHVOLND\WODUYE
7HOHYL]\RQSURJUDPODURFXNODUQ\DQDX\JXQ\D\QYHGL]LOHUVHLOmelidir).

UHWLP$UDODU
,6QI7UNHGHUVLLLQDOIDEHNLWDENXOODQOPDVWDYVL\HHGLOPHPHNWHGLU)DNDWEDNDQQRQD\LOH2NXPD\DYH<D]PD\D+D]UONNLWDSQ
NXODQOPDVWDYVL\HHGLOPHNWHGLU7UNHretim dersinin gerekleebilmesi iin metodik kitaplar ve diHU \DUGPF NLWDS YH DUD YH JHUHOHU
NXOODQOPDO
<DNQ HYUHGHNL ND\QDNODU UHNODP SDQQRODU HYUHVLQGH JUQHQ YH
tasvir edinebilen nesneler; deiik kltr, eitim, resm daire ve binalar
(dkkn, sinema, tiyatro, ktphane, otogar vb.) okulda, aile iinde ve
evredeki iletiim ve durum ilikileri.
ocuk ansiklopedileri.
%LOJLVD\DUSURJUDPODU*UVHOYHLitsel ara ve gereler-CDler, edeb esHUOHUVHVOLDOIDEHYEWRRONLGSURJUDP
RFXNGHUJLOHULRFXNODUQ\DQDX\JXQROPDOGU



6. RENC BLG VE BECERLERN

LME VE DEERLENDRLMES
DYAGNOSTK LME VE DEERLENDRME
UHWPHQ RNXPD \OQ EDODQJFQGD Hitim ve retime balamadan
nce rencilerin durumunu renebilmek iin diyagnostik lme ve
deHUOHQGLUPH\DSDUYHRQGDQVRQUDSODQODGHWNLQOLNOHUHJHHU%\OHOLNOEXGXUXPWHVSWL\DSWNWDQVRQUDUHQFLOHULQQELOJLOHULQLRQODUQ
sosyal geliimini, duygusal ve bedensel gelimelerini tespit etmi
RODFDNWU

FORMATF DEERLENDRME
,VQIWD7UNHGHUVLUHWLPLVUHFLHVQDVQGDIRUPDWLIWDNLELQL]OHPH\DSOPDVWDYVL\HHGLOPHNWHGLUNLEXUD\DUHQFLEHOJHDQWDVSRUWfoliyo) da girmektedir:
` *VWHUJHOHULQ WRSODQPDV RFXNODUQ DOPDODU HO LOHUL \D]ODU
vb.) -her UHQFLLLQD\UD\UWRSODQPDOGU
` FiOHU IRUPDWLI RODUDN KHUJQ KD]UODQDQ ILler) her renci iin
KD]UODQDQYH\DSODQDQHWNLQOLNOHUGHQVRQUDJHUHNHQELOJLOHULND\detmeye yarayan filer;
` +HUSURJUDPDODQLLQKD]UODQPD\UD\UHQVWUXPDQODUretmen
EXUDGD7UNHSURJUDP\ODLOJLOLHOGHHWWLi btn baDUODUQND\deder (kognitif-entelektel, sosyo-duygusal, sosyal ve psikomotoULN\Q.D\WOLVWHOHULJHQHOGHELULQFLVQIODUGDJHUHNOHtirilen
DPDODULLQGLUYHGDKD\NVHNVQIODUJHUHNOLGHildir.
MKROSUMATF DEERLENDRME - NLQFL D\Q VRQXQGD IRUPDtif deelendirmeden elde edilen bilgilere dayanarak mikro-sumatif
deHUOHQGLUPH\DSOU
SUMATF DEERLENDRME - Btn takip ve formatif deerlendirmeye
dayanarak retmen, UHQFLQLQ KHU SURJUDP DODQ HUHYHVL LLQGH YH
her UHQFLQLQD\UD\UJHOLim durumunu deerlendirir (betimler).

` 6RQ QLKD DQDOLWLNEHWLPOH\LFL \D] LOH QRW YHOLOHUH GH JQGHrilir ve bylelikle bu da UHQFL HYUDN DQWDVQQ ELU SDUDV GD
ROPDNWDGU
` UHQFLQLQHYUDNDQWDVJHUHNVL]ELOJLOHUGHQWHPL]OHQLSG]HQOHQGLNWHQVRQUDELUVRQUDNLGDKD\NVHNVQIODUGDGHYDPHWPHNWHGLU

RENC BLG VE BECERLERN LME VE

DEERLENDRLMES NASIL YAPILMALI
%LULQFLVQIWD7UNHretim dersinde yazma UHWLPLQLQROPDGQGDQ
lme ve deerlendirme szl, pratik uygulamalar olan sunu ve szl
DOWUPDODUYH\DDOWDQL]LOL\DGDHYUHOL\HUHNHPEHUHDOQP) resimOL\D]ODOWUPDODU\DUGP\OD\DSOPDOGU

7. TRKE RET M
PROGRAMININ
GEREKLETRELECE YERN
STANDARTLARI

RENC EVRAK ANTASININ (PORTFOLYO)

ULAILABLRL
` Trke UHWLPGHUVLQHNDWNGDEXOXQDELOPHVLLLQrencinin evrak
DQWDV RNXPD \O HVQDVQGD YHOLOHU GH XODODELOLU ROPDV JHUHNmektedir.

$ODQ YH GRQDWP 1RUPDWLILQH JUH VQIWD YH RNXOGDNL PRELO\D

UHQFLOHULQDOPDYHLKWL\DODUPDX\JXQGQtrlebilecek ekilde
ROPDOVQINLWDSOYHHWNLQOLNOHULLQHLWVHOEOPOHUROPDOGU



8. RETM KADRO NORMATF

Bu UHWLP SURJUDPQQ JHUHNOHmesi iin lkretim Kanunun
ngrdne gre Pedagoji Fakltesinden Trke blmnden mezun
olan ilkretim ve okulncesi retmenleri (profesrleri) ders verebileceklerdir.

9. RETM PROGRAMININ
HAZIRLANMASINDA GREV
ALANLAR

` Mr. Osman EMN - skp Tefeyyz lkretim okulu - okul pedagogu;

` Cemile AL - skp Tefeyyz lkUHWLP RNXOXQGD  VQI
retmeni;
` Seda BAYRAKTAR - skp - pedagog.

5(>(1,(,'$7801$
'21(689$:(1$1$67$91$7$
352*5$0$
1DVWDYQDWD SURJUDPD SR WXUVNL MD]LN ]D SUYR RGGHOHQLH YR
GHYHWJRGL^QRWRRVQRYQRREUD]RYDQLHMDGRQHVH
0LQLVWHU

lkUHWLP    VQIODU 7UNH 'HUVL UHWLP 3URJUDPQQ

KD]UODQPDVQGDJUHYDODQODU
Trke Dersi lkUHWLP6QI(LWLP3URJUDP.RPLV\RQX
yeleri:
` Yakup LYAS: Eitimi GeliWLUPH 'DLUHVLQGH 7UNH 'DQPDQ 
Trke program koordinatr;
` Do. Dr. Sevin ALL: skp Kiril ve Metodiy nivesitesi, Blaze
Koneski Filoloji Fakultesi Trkoloji krssnde eitim grevlisi;



6XOHMPDQ5X^LWLVU 





QDGHQJRGLQD
UH^HQLHEU

'(9(72*2',>:(26129122%5$=29$: (

1$67$91,
352*5$0

6536.,-(=,.


9U]RVQRYDQDaOHQVWDYRG=DNRQRW]DRUJDQL]DFLMDLUDERWDQD
RUJDQLWHQDGUCDYQDWDXSUDYD6OYHVQLNQD50EUL
aOHQLRG=DNRQRW]DRVQRYQRREUD]RYDQLH6OYHVQLNQD50
EU         
      L  PLQLVWHURW ]D
REUD]RYDQLHLQDXNDGRQHVHQDVWDYQDSURJUDPDSRSUHGPHWRWVUSVNL
MD]LN]DIRGGHOHQLH]DGHYHWJRGL^QRWRRVQRYQRXaLOL^WH


892'
1DVWDYD VUSVNRJ MH]LND GDMH RVQRYX SLVPHQRVWL L UD]YRMX JRYRUD
XaHQLFLPDRVQRYQRJGHYHWRJRGL^ZHJREUD]RYDZD3UDNVDYDVSLWQR
REUD]RYQRJUDGDL]RYRJQDVWDYQRJSUHGPHWDREUDXMHLQWHJUDOQRSR
YH]DQHSRMPRYHPL^THZHMH]LNJRYRUNDRVLPXOWDQHLSDUDOHOQH
SRMDYHNRMHVXXVWDOQRMLQWHUDNFLML
UR]RYXQDVWDYXaHQLFLHVHXSR]QDWLVDIXQNFLRQLVDZHPVLVWHPD
VWDQGDUGQRJVUSVNRJMH]LNDLQDVYLPQLYRLPDXVYDMDHLSULPHZLYDH
VWDQGDUGQRMH]LaNH QRUPH IRQHWVNRIRQROR^NX PRUIROR^NX
VLQWDNVLaNXSUDYRSLVQXLRUWRHSVNX8aHQLFLHVHWDNRHXSR]QD
WLVDIXQNFLRQDOQLPVWLORYLPDVUSVNRJVWDQGDUGQRJMH]LNDNRMLH
SRVWDWLVYRMVWYHQLZLKRYRPJRYRUX
6USVNLMH]LNXVYRPXQLILFLUDQRPYLGXMHVWHQHVDPRVUHGVWYRXQD
VWDYL RYRJ QDVWDYQRJ SUHGPHWD YH SUHGVWDYTD L QDVWDYQL VDGUCDM
WMQDXNDRVUSVNRPMH]LNXMHVWHSUHGPHWZHJRYRJSURXaDYDZD
6USVNLMH]LNMHREHOHCMHQDFLRQDOQRJLGHQWLWHWDXaHQLNDLRVQRYQRMH
VUHGVWYRYHUEDOQHNRPXQLNDFLMD3R]QDYDZDVWDQGDUGQRMH]LaNHQRU
PHVUSVNRJMH]LNDRVLPNRPSHWHQWQRVWLVWHaHQHNXOWXUHL]UDCDYDZD
RPRJXLHVKYDWDZHGRCLYYTDYDZHLWXPDaHZHVYLKYUVWDWHNVWRYDL
VDGUCDMDL]NZLCHYQRVWLLPHGLMXPVNHNXOWXUHSRGVWLaXLLVWRY
UHPHQRMH]LaNRLNZLCHYQRVWYDUDOD^WYRLNRGXaHQLNDNDRLUD]YL
MDZHVSRVREQRVWL]DXaHZHLVDPRREUD]RYDZH


&,4(9,872.85$=92-12*
3(5,2'$2'I'2III5$=5('$
8aHQLNXaHQLFD
` GDUD]YLMDRVHDZHSULSDGQRVWLVRFLMDOQRJLOLaQRJLGHQWLWH
WDNUR]L]XaDYDZHVUSVNRJNZLCHYQRJMH]LND
` GDVHXYRGLXSUDYLOQRNRUL^HZHVUSVNRJNZLCHYQRJMH]LNDX
PHXVREQRPUD]XPHYDZXUD]PL^TDZXXaHZXLVWYDUDZX
` GDVHXYRGLXVDPRVWDOQRLUD]JRYHWQRaLWDZHLSLVDZHVDUD]X
PHYDZHPWHNVWDNRMLaLWDLSL^H
` GD VH XYRGL X PHGMXPVNX NXOWXUX NDR RVQRYX PHXTXGVNRJ
RS^WHZD
` GD YRGL UD]JRYRU VD GUJLP RVREDPD L XVYDMD RVQRYQD QDaHOD
PHXVREQRJUD]JRYDUDZDLUD]XPHYDZD
` GD NUR] JRYRUHZH L SLVDZH UD]YLMD VSRVREQRVWL ORJLaNRJ
PL^THZD
` GDXVYDMDLXYHCEDYDRVQRYQDSUDYRSLVQDSUDYLOD
` GD VWLaH VDPRSRX]GDZH X L]UDCDYDZX VYRMLK PLVOL L VYRJ
GRCLYTDYDZD
` GDUD]YLMDLQWHUHVRYDZH]DaLWDZH
` GDUD]JRYDUDRMH]LFLPDLGLMDOHNWLPDXVYRMRMRNROLQL

&,4(9,1$67$9(
8I5$=5('8
8aHQLNXaHQLFD
` GDNRULVWLJRYRUXXVSRVWDYTDZXQRYLKNRQWDNDWDLPHXVREQRJ
UD]XPHYDZD
` GDVHSRGVWLaHQDUDFLRQDOQRLDNWLYQRVOX^DZH
` GDVHSRGVWLaHQDVLQKURQL]RYDQRNRUL^HZHYHUEDOQRJLQH
YHUEDOQRJL]UDCDYDZD
` GDVHSRGVWLaHQDSUDYLOQXDUWLNXODFLMXYHUEDOQRJJRYRUD
` GDVHRVSRVRETDYD]DNRUL^HZHMH]LNDXLVND]LYDZXHPRFLMD
GRCLYTDMDLPLVOL
` GDVHXYRGLXVYHWNZLCHYQRVWLLQDURGQHNZLCHYQRVWL
` GDVHSRGVWLaHQDJRYRUQRVWYDUDOD^WYR
` GDVHXYRGLXNRUL^HZHMH]LNDLPHGLMXPDXIXQNFLMLRGUCDYDZD
LNRUL^HZDQDFLRQDOQHNXOWXUHLMH]LaNHWUDGLFLMHNDRRVQR
YXKXPDQRJRGQRVDSUHPDGUXJLPNXOWXUDPDNRGQDV
` GDVHSRGVWLaHQDRWNULYDZH]QDaHZDLNRUL^HZDQRYLKSUHG
VWDYDLUHaL
` GDUD]YLMDPD^WXXJRYRUQRPVWYDUDOD^WYX
` GDVSR]QDSRWUHEHLYUHGQRVWLSLVDQRJJRYRUDXIXQNFLMLSRG
VWLFDZDSRWUHEHSLVPHQRJL]UDCDYDZD
` GDVHSRGVWLaHGDUD]YLMDJUDIRPRWRULNX
` GDXRaDYDUD]OLNHXJRYRUQRPL]UDCDYDZXQDGUXJLPMH]LFLPD

.21.5(71,&,4(9,
352*5$06.232'58A-(6/8>$:(,*2925(:(
&LTHYL

6DGUCDML

3RMPRYL

$NWLYQRVWLLPHWRGL

8aHQLNXaHQLFD
8aHQLNXaHQLFD
` GDVHSRGVWDNQHQD
NRUL^HZHJRYR
UDNDRVUHGVWYD]D
QRYHNRQWDNWHL
PHXVREQRJUD]XPH
YDZD

*RYRUXPHXVREQRPXS ` 8SR]QDYDZH
R]QDYDZXLUD]XPHYDZX

` $NWLYQRVWL]DPHXVREQRXSR]QDYDZQDVWDYQLFLLXaHQLFL
SUHGWYTDMXVHEHND]XMXLVYRMHLPHLSUH]LPHDGUHVXPHVWR
CLYTHZDLRVWDOHNDUDNWHULVWLNH
` 5D]JRYRURXaHQLNDXRNUXCHZXQDWHPX-DLPRMD
SRURGLFD0RMSUYL^NROVNLGDQ
` 6OX^DZHRGDEUDQLKVDGUCDMDRGHFLSRURGLFL^NROL

` GDVHSRGVWDNQHQD
NRUL^HZHJRYR
UDNDRVUHGVWYD]D
L]UDCDYDZHVYRMLK
PLVOLRVHDZDL
GRCLYTDMD

0RMHPLVOLRVHDZDL
GRCLYTDML

` $NWLYQRVWL]DL]UDCDYDZHVDPRJVHEHXaHQLFLJRYRUHRVWDOL
PDRVYRMLPCHTDPDLRVHDZLPD
` 5D]JRYRUQDWHPX>WDPHaLQLVUHQLP>WDPHTXWL>WD
PHUDVWXCXMH
` 6DPRVWDOQRSULaDZHRVYRMLPGRCLYTDMLPDNRMHXaHQLNUD]
PHZXMHVDGRCLYTDMLPDRVWDOLKXVOLaQRMLOLLVWRMVLWXDFLML
QDSULPHU.DNRVDPSURVODYLRVYRMURHQGDQ
` 5D]JRYRURRPLTHQRPOLNXXaHQLNJRYRULRVYRPRPLTHQRP
OLNXL]SULaHFUWDQRJILOPDLVOLLGHQWLILNXMHVHVLP

&LTHYL

6DGUCDML

3RMPRYL

$NWLYQRVWLLPHWRGL

` GDVHRVSRVREL
]DXVSRVWDYTDZH
NXOWXUQRJRGQRVDVD
RNUXCHZHP

1DaLQLOLaQRJ
/LaQRREUDDZH
REUDDZDGUXJLP
n *RVSRGLQH
RVREDPDXUD]OLaLWLP
JRVSRR
VLWXDFLMDPDXSURGDY
n 0ROLP9DV
QLFLXOLIWXXDXWREX
/LaQRREUDDZH
n ,]YROLWH
VXXELEOLRWHFL
GUXJLPTXGLPD
9LNDZH^DSXWDZH
3ULODJRHQRWLKRL
3ULODJRDYDZHJRYR
JRYRUHZH
JODVQRJRYRUHZH
UXXGDWRMVLWXDFLML
.XOWXUQLL]UD]LNRG
 .XOWXUQR SRQD^DZH
.XOWXUQRSRQD^DZH
n SR]GUDYTDZD
SUHPDGUXJLPRVREDPD
VDGUXJLPTXGLPD
n XPRTDYDZD
n SR]QDWLPL
n SRKYDOH
n QHSR]QDWLP
n ]DKYDTLYDZD
n L]YLZDYDZD

` 3RVHWDUD]OLaLWLKLQVWLWXFLMDLPHVWDELEOLRWHNDSURGDYQL
FDDXWREXVNDVWDQLFDJDOHULMDSR^WDXNRMLPDXaHQLNXOD]LX
UD]QRYUVQHNRPXQLNDFLMVNHVLWXDFLMHUD]JRYRUQDNRQQDSUD
YTHQLKSRVHWD
` 2UJDQL]RYDZHLOLVLPXOLUDZHVLWXDFLMDXNRMLPDXaHQLN
NRULVWLNXOWXUQHL]UD]HLJUH8JRVWLPD8SURGDYQLFL8
ELRVNRSX1DURHQGDQXLVO
` 5D]JRYRURSRVWXSFLPDXRGUHHQRMVLWXDFLMLQDWHPX>WDELK
UHNDRUHNODDNRVDPTXWTXWDWXCDQWXCQD
` $NWLYQRVWLNUR]NRMHVHYHCEDSULVWRMQRLTXED]QRREUDDZH
JRYRUHZHXPHUHQLPJODVRPQHDJUHVLYQRL]UDCDYDZHTXWLQH

` GDVHRVORERGL
` UD]JRYRU
RVHDZDVWUDKD
QDSHWRVWLLQHVLJXU
QRVWLXUD]JRYRUX

` $NWLYQRVWLXNRMLPDVHXaHQLNVWDYTDXWXXXORJXSRVYRPLOL
SRXVPHUHQRPL]ERUX
` 'UDPDWL]DFLMHVDOXWNDPDXNRMLPDGHFDXaHVWYXMXQDRVQRYX
L]DEUDQLKOLNRYD
` 9HUEDOQRUH^DYDZHSUREOHPVLWXDFLMDNUR]UD]JRYRUQDWHPX
'DVDPQDZHJRYRPZHQRPPHVWX
` 8aH^HXGUDPVNRMLJULVDSUHX]LPDZHPXORJDSR]QDWLKLRPL
THQLKOLNRYDNRMLLPDMXSR]LWLYQHNRPXQLNDFLMVNHRVRELQH
` ,]UDGDPDVNLLNRVWLPDSRLGHMDPDXaHQLNDNRMLLKNRULVWHNDR
VUHGVWYDL]UDCDYDZDLNRPXQLNDFLMVNRJRVOREDDZD

&LTHYL

6DGUCDML

` GDVHRVSRVRERGL]D ` QDaLQLJRYRUHZD
SUDYLOQRLUD]JRYHW
QRJRYRUHZHXPHUH
QRJWHPSDLMDaLQH
JODVD

3RMPRYL

$NWLYQRVWLLPHWRGL

`
`
`
`

` .D]LYDZHEU]RUHaLFD
` .D]LYDZHEURMDQLFD
` 6OX^DZHVQLPTHQRJJODVQRJLWLKRJJRYRUDVDNRPHQWDURPR
UD]OLNDPDZLKRYRJLQWHQ]LWHWD
` 6OX^DZHVSRURJLEU]RJJRYRUHZDVDNRPHQWDURPRUD]OLNDPD
ZLKRYRJWHPSD
` 6OX^DZHXPHWQLaNRJaLWDZDWHNVWDNRMHL]YRGLQDVWDYQLN
` 6OX^DZHVQLPTHQRJXPHWQLaNRJJRYRUDJRYRUVSLNHUD

%U]RVSRUR
*ODVQRWLKR
9LNDZH
>DSXWDZH

` GDVHXYHGHX
` WHOHIRQVNLUD]JRYRU ` 7HOHIRQ
` 2SLVLYDZHOLaQLKLVNXVWDYDSRYH]DQLKVDWHOHIRQVNLPUD]JR
NRUL^HZHWHOHIRQD
YRULPD
` 7HOHIRQVNLUD]JRYRU
]DUD]JRYRU
` ,JUD7HOHIRQ
` GDVHXYHGHX
` VOX^DZHVDUD]XPH
VOX^DZHVDUD]XPH
YDZHPaXYHQRJ
YDZHPJRYRUDGUXJLK

` 6DJRYRUQLN

` $NWLYQRVOX^DZHaLWDYRJWHNVWDGHORYDWHNVWD
` 3UHSR]QDYDZHSR]QDWLKSULaDSRDSOLNDFLMDPDLOLGHORYLPD
SULaD
` ,JUD3RNYDUHQLWHOHIRQ
` 3UHSR]QDYDZHSULaDQDNRQVOX^DZDZHQLKGHORYD
` 6OX^DZHLDQDOL]LUDZHSULaHaLWDYHSULaHQDMXSHaDWTLYLMHJ
GHODRSLVOLNDRSLVVLWXDFLMHLVO
` 3UHSR]QDYDZHSULaHQDNRQVOX^DZDZHQLKGHORYD
` 3UHSR]QDYDZHDSOLNDFLMDL]SR]QDWRJWHNVWDLYHUEDOQR
WXPDaHZHSUHSR]QDWTLYLKHOHPHQDWD

&LTHYL

6DGUCDML

3RMPRYL

$NWLYQRVWLLPHWRGL

` GDVHXYRGLXQH
` UD]JRYRUEH]
` 5D]JRYRUEH]
YHUEDOQLQDaLQ
SULaDZDQHYHUEDOQL SULaDZD
L]UDCDYDZDJHVWL
UD]JRYRU
NXODFLMDPLPLND
NUHWDZH
` GDVHSRGVWLaHQD
SRYH]LYDZHQHYHU
EDOQRJVDYHUEDOQLP
L]UDCDYDZHP

` ,JUD3R]QDMSROLNX,]UDCDYDZHHPRFLMDX]SRPRJHVWRYD
L]UD]DOLFDRaLMXJULPDVDSRORCDMDWHODLSRJDDZHPRFLMD
RVWDOHGHFHSUHPDZLKRYLPQHYHUEDOQLPL]UD]LPD
` 5D]JOHGDZHVOLNDNRMHSULND]XMXDNWLYQRVWNRMXXaHQLFLSUHPD
SRND]DQLPSRNUHWLPDWXPDaHLRSLVXMXYHUEDOQR
` 5D]JRYRUJHVWRYLPDLPLPLNDPDNRMHSULND]XMXRGUHHQRHPRWLY
QRVWDZHTXWZXWXJXVUHXQHUYR]XQHWUSHTLYRVWLVO
` ,JUD3DQWRPLPDSRJDDZHVWYDUL
` ,JUD3DQWRPLPDSRJDDZHSRUXNHNRMXKRHGDNDCHOLFHNRMH
L]YRGLSDQWRPLPX

` GDVHPRWLYL^H
` SLDZDLRGJRYRUL
GDSRVWDYTDSLWD
ZDSRYH]DQLKVD
RGUHHQRPWHPRP
SULaRPVOLNRPLVO

` 3LWDZD
` 2GJRYRUL

` 9HCEH]DSRVWDYTDZHSLWDZDLGDYDZRGJRYRUDVDaLWDYLP
UHaHQLFDPDXYH]LVDVOX^DQRPSULaRPSHVPRPGRJDDMHPLVO
` 5D]JRYRURSULaLEDMFLEDVQLX]SRPRSLWDZDLRGJRYRUD
SLWDXaHQLNRGJRYDUDXaHQLSLWDXaHQLNRGJRYDUDQDVWDYQLN
` 3UHSUaDYDZHGRJDDMDSRVHDZXX]SRPRSLWDZDLRGJRYRUD

` GDVHSRGVWDNQH
QDUD]OLNRYD
ZHLNRUL^HZH
UD]OLaLWLKWLSRYD
UHaHQLFD

1DSRPHQD1DRYRP
X]UDVWXQDJODVDNVH
VWDYTDQDSUDNWLaQX
SULPHQXQHYHGHQLK
UHaHQLFDLQHLQVLVWL
UDVHQDZLKRYPQD]LYX
LGHILQLFLML

` 9HCEH]DSUDNWLNRYDZHUHaHQLFDNRMLPDVHSULaDSLWDRGULaH
LOLSRWYUXMH
` ,]PL^TDZHUHaHQLFDSUHPDGDWLPUHaLPD
` 6DVWDYTDZHUHaHQLFDQL]DZHPUHaL1DGDWXUHaXaHQLFL
REOLNXMXUHaHQLFXGRGDMXLQRYHUHaLNRMHVHQDGRYH]XMXQDRQH
NRMHVXSUHGKRGQRND]DQH
` 6DPRVWDOQRSULaDZHLSUHSULaDYDZH
` 6OX^DZHUD]OLaLWLKJRYRUQLKVLWXDFLMDLWXPDaHZHVX^WLQHJR
YRUDSUHPDWLSXUHaHQLFDNRMHNRULVWLJRYRUQLNGDOLRQSLWD
VDRS^WDYDLOLRGULaH

`
`
`
`

XSLWQHUHaHQLFH
QDUDWLYQHUHaHQLFH
RGULaQHUHaHQLFH
SRWYUGQHUHaHQLFH

&LTHYL

6DGUCDML

3RMPRYL

$NWLYQRVWLLPHWRGL

` GDRERJDUHaQLN
UHaLPDNRMH
R]QDaDYDMXQD]LYH
VWYDULSRMDYD
` GDVHSRGVWDNQH
QDUD]XPHYDZHL
NRUL^HZHQRYLK
UHaL

` LPHQDVWYDULVWDZD
GHORYDZDSUD]QLND
OLFD
` OLaQDLPHQD

1DSRPHQD 9UVWH UHaL

VH QH L]XaDYDMX SUHPD
ZLKRYRP ]QDaHZX YH
VH UD]YLMD RVHDZH ]D
ZLKRYR NRUL^HZH X
UD]OLaLWLP JRYRUQLP
VLWXDFLMDPD

` 7XPDaHZHQHSR]QDWLKUHaLXWHNVWXNRMLVHREUDXMHLOLUHaL]D
NRMHVHXaHQLFLLQWHUHVXMX
` 6HaHZHVOLNDRGUHDQLKVWYDULLYHUEDOQRWXPDaHZHZLKRYLK
NDUDNWHULVWLND
` 2EUDGDSULSRYHGDNDGUDPDWL]DFLMDEDMNLEDVQLSULaDLVO
` ,JUD/RWRL]YODaHZHVOLNHVWYDULLND]LYDZHLPHQDVWYD
UL
` 5D]JRYRUQDWHPX0RMHLPH,VWUDCLYDZHSRUHNODYODVWLWLK
LPHQD
` 6DPRVWDOQRSULaDZHLSUHSULaDYDZHSULPHQRPQYRXVYRMHQLK
UHaL
` *RYRUQDLJUDRWNULYDZDUHaLNRMHQHGRVWDMXXUHaHQLFL

` GDVHXYRGLXJUX
` UHaLNRMHR]QDaDYDMX ` 5HaLL]RGUHHQH
SLVDZHUHaLSUHPD
RS^WLMHSRMPRYH
REODVWL
NRQNUHWQRPVYRMVWYX
CLYRWLZHYRH
SRYUHVDREUDDM
SRURGLFD^NROVNL
SULERU

` *RYRUQDLJUDNUR]NRMXXaHQLFLJUXSL^XUHaLRNRMHGQRJ
]DMHGQLaNRJVYRMVWYDQDPHQHLVODYLRQOLPX]LQDDXWREXV
VDREUDDMQDVUHGVWYDPDaNDSDVNUDYDGRPDHCLYRWLZHPDMND
RWDFEUDWSRURGLFD.RUHODFLMDVD8'
` *RYRUQHLJUH.RJGHCLYLPHaNDSHLQDSWLFDJQH]GR
aRYHNNXD SUHELYDOL^WD3URGDYQLFD

&LTHYL

6DGUCDML

3RMPRYL

$NWLYQRVWLLPHWRGL

` GDVHSRGVWDNQH
` GLVNULPLQDFLMDL
` 'LVNULPLQDFLMDL
` $NWLYQRVWL]DYHCEDZHGLVNULPLQLUDZHLDUWLNXOLUDZH
QDUD]OLNRYDZHL
DUWLNXODFLMDJODVRYD
DUWLNXODFLMDJODVRYD JODVRYDXVYDWULSRORCDMDUHaLLQLFLMDOQRJPHGLMDOQRJL
SUDYLOQRL]JRYDUDZH
ALL;Lw
ILQDOQRJ
JODVRYDUD]OLaLWRJ
` *RYRUQDLJUD/RWRL]JRYDUDZHUHaLXNRMLPDVHSRWUHEQLJODV
SRORCDMDXUHaLQD
QDOD]LQDVYDWULSRORCDMD
SRaHWNXXVUHGLQLL
` *RYRUQDLJUD3RNYDUHQLWHOHIRQVOX^DZHSUHSR]QDYDZHL
QDNUDMXUHaL
GLVNULPLQLUDZHJODVRYDXUHaLPD
` *RYRUQDLJUD1DVORYRQDVORYR
` 2EUDGDWHNVWDLOLSULaHNRMDVDGUCLUHaLVDSRWUHEQLPJODVRP
` ,JUHLPLWDFLMHJODVRYDEUXMDZH^X^NDZHLPLWLUDZHJODVRYD
CLYRWLZDLSWLFD
` 3UHSR]QDYDZHJODVRYDALL;Lw
` *RYRUQDLJUDRWNULYDZDLVSX^WHQLKJODVRYDXVYDWULSRORCDMD
XUHaLLQLFLMDOQRJPHGLMDOQRJLILQDOQRJ
` GDUD]YLMDNRQWLQXL
UDQRJRYRUQHRUJDQH
XIXNFLMLSUDYLOQRJ
GLVNULPLQLVDZD
LDUWLNXOLVDZD
JRYRUD



1DSRPHQD5D]YRMJRYRU
QLKRUJDQDVHUHDOL]XMH
NRQWLQXLUDQRQDVYLP
aDVRYLPD]DGLVNULPL
QDFLMXLDUWLNXODFLMX
JODVRYDNRULVWHHZHP
QDYHGHQLKDNWLYQRVWL

` 9HCEHSUDYLOQRJGLVDZDSULJRYRUHZXGXYDZHXNHVLFHEDOR
QHGXYDZHNUR]FHYaLFXXYRGXPHWRGLJUH
` 9HCEHSUDYLOQRJGUCHZDWHODSULJRYRUHZXNRUHODFLMDVD
IL]LaNLPYDVSLWDZHP
n %U]RUHaLFD
n %URMDQLFD

352*5$06.232'58A-(.:,#(91267
&LTHYL

3RMPRYL

$NWLYQRVWLLPHWRGL

`
`
`
`

3ULaD
%DVQD
3HVPD
'UDPVNLWHNVW

` 2EUDGD
n SULaH
n EDMNH
n EDVQH
n GUDPVNRJWHNVWD
n 6DPRVWDOQRSUHSULaDYDZHWHNVWRYDL]NZLCHYQRVWL]DGHFX
n 6DPRVWDOQDGUDPDWL]DFLMDWHNVWD
1DSRPHQD 8 WRNX JRGLQH UD]UDXMH VH YL^H SULSRYHGDND EDMNL
EDVQLLGUDPVNLKWHNVWRYD

` GDVHXSR]QDVDGH
` VUSVNHQDURGQH
OLPDL]VUSVNRJQD
SULaH
URGQRJVWYDUDOD^WYD ` QDURGQHSULHL]
LQDURGQRJ
GUXJLKNXOWXUD
VWYDUDOD^WYDGUXJLK
NXOWXUDQDURaLWR
RQLKL]QHSRVUHGQRJ
RNUXCHZD

` 1DURGQDSULaD

` 6OX^DZHLUD]JRYRURVOX^DQLPVUSVNLPQDURGQLPSULSRYHWND
PDLQDURGQLPSULSRYHWNDPDL]GUXJLKNXOWXUD
` =DSDCDZHQHSR]QDWLKUHaL]DXaHQLNHDUKDL]PLGLMDOHNWL]PL
UHaLL]GUXJLKMH]LNDLZLKRYRREMD^ZHZHNRMHGDMHQDVWDYQLN

` GDVHRVSRVRETDYD]D
VOX^DZHUD]XPHYD
ZHLGRCLYTDYDZH
VDGUCDMDLSRUXNH
NZLCHYQLKGHOD
` GDVHXaHQLN
XaHQLFDRVSRVRETD
YD]DRWNULYDZHL
GRCLYTDYDZHHOH
PHQDWDNZLCHYQLK
GHODSURVWRUYUHPH
GRJDDMLOLNRYL

`
`
`
`

` 3UHSULaDYDZHSULaH

8aHQLNXaHQLFD

6DGUCDML

`
`
` GDVHXYHGHX
NLCHYQRVW]DGHFX `
`

SULaD
EDVQD
SHVPD
GUDPVNLWHNVW

` VDGUCDMNZLCHYQRJ
GHOD
` PHVWRGRJDDZD
` YUHPHGRJDDZD
` WRNLUHGRVOHG
GRJDDMD
` OLNRYL

6DGUCDM
3URVWRUGRJDDZD
9UHPHGJDDZD
7RNLUHGRVOHG
GRJDDMD
` /LN



&LTHYL

6DGUCDML

3RMPRYL

$NWLYQRVWLLPHWRGL

` GDVHXSR]QDVD
SRH]LMRP]DGHFXL
SRGVWLaHVHGDMH
GRCLYL
` GDVHSRGVWDNQHGD
SRaQHGDXaLSHVPX
]DJRQHWNX

` SHVPD
` ]DJRQHWND
` EU]RUHaLFD

` 3HVPD
` =DJRQHWND
` %U]RUHaLFD

`
`
`
`

` GDVHXSR]QDVD
SURFHVRPVWYDUDZD
NZLCHYQRJGHOD

` VWYDUDZHNZLCHYQRJ ` 3LVDF
GHOD
` >WDPSDULMD
` .ZLCDUD

1DSRPHQD8WRNXJRGLQHXaHQLFLQHWUHEDGDQDXaHYL^HRGSH
VDPDLEU]RUHaLFD

` GDRWNULYD]QDaHZH ` VOLNRYQLFD
VOLNRYQLFDNZLJD ` NZLJD
HQFLNORSHGLMDNDR
` HQFLNORSHGLMD
L]YRUD]QDZD
` GDUD]YLMDLQWHUH
VRYDZH]DNZLJXNDR
L]YRUD]QDZD



3RaHWDNXaHZDLWXPDaHZH
SHVPH
]DJRQHWNH
EU]RUHaLFH

` 6OLNRYQLFD
` .ZLJD
` (QFLNORSHGLMD

`
`
`
`
`
`
`

ALWDZHWHNVWRYDL]HQFLNORSHGLMHaLWDQDVWDYQLN
5D]JRYRUR]QDaHZXGUXCHZDVDNZLJRP
6DPRVWDOQRUD]JOHGDZHNZLJDLVOLNRYQLFD
6DPRVWDOQRUD]JOHGDZHHQFLNORSHGLMD]DGHFX
3RVHWDVDMPDNZLJH
ALWDZHVOLNRYQLFH
%ULJDRNZLCHYQRPNXWNX

352*5$06.232'58A-(,=5$#$9$:(,679$5$:(
&LTHYL

6DGUCDML

3RMPRYL

8aHQLNXaHQLFD

$NWLYQRVWLLPHWRGL

` SUHSULaDYDZH
` SULaDZH
` GDVHRVSRVRETDYD]D
RSLVLYDZHSULaDZH ` RSLVLYDZH
LSUHSULaDYDZH

` $NWLYQRVWLXNRMLPDXaHQLFL
` RSLVXMXVWYDULSRMDYHL]QHSRVUHGQHRNROLQHRSLVXMXVYRJD
GUXJDXaLWHTLFXaODQRYHSRURGLFHLVO
` SULaDMXRLVNXVWYLPDGRCLYTDMLPDND]XMX^DOH
` SUHSULaDYDMXSULaHJOHGDQHSUHGVWDYHEDVQHLSULWRPGRGDMX
VYRMHUHaL
` GRSXZXMXLGRYU^DYDMXWHNVWPHZDMXGHORYHSULaHSUHPDVYRMRM
]DPLVOL
` SULaDMXRGRJDDMLPDL]VYDNRGQHYLFH

` GDVHRVSRVRETD
YD]DSULaDZH
RGRJDDMLPDSR
VHDZX

` $NWLYQRVWL3ULaDZHSRVHDZXSRVHWDSURVODYDURHQGDQ

` SULaDSRVHDZX

` GDVHRVSRVRETDYD
` RSLVLYDZHSRVHDZX
]DRSLVLYDZHVWYDUL
LSRMDYDLXWUHQX
FLPDNDGDRQHQLVX
SULVXWQH

` 2SLVLYDZHVWYDULCLYRWLZDELTDNDGRJDDMDSRMDYD
GRCLYTDMDXWUHQXFLPDNDGDQLVXSULVXWQDLGRVWXSQD]DJOHGD
ZH
` JRYRUQRVWYDUDOD^WYRQDGDWXWHPXSUROHWOHWRMHVHQ]LPD
` RSLVLYDZHSRVHDZXQDNRQSRVHWHRSLVXMHVHPHVWR
GRCLYTDYDZHGRJDDMD

` GDVHXSR]QDVD
WUDGLFLRQDOQLP
JRYRUQLPLJUDPD

` $NWLYQRVWLXNRMLPDXaHQLFLGDMXRGJRYRUHQD]DJRQHWNHND]XMX
]DJRQHWNHEURMDQLFHLVO
` *RYRUQDLJUD1DJODVXQDJODVX
` 'LGDNWLaNDLJUD/RWR
` *RYRUQDLJUD3RNYDUHQWHOHIRQ
` *RYRUQDLJUD'RSXZXMUHaLPD

` WUDGLFLQDOQHJRYRU ` %URMDQLFH
QHLJUH
` =DJRQHWNH
` ,JUHUHaLPD



&LTHYL

6DGUCDML

3RMPRYL

$NWLYQRVWLLPHWRGL

` GDVHSRGVWLaHQD
VWYDUDZHRULJL
QDOQLKGHODVYRMX
]DJRQHWNX^DOX
QHRELaDQL]UD]
NUDXSHVPX

` GHaLMDRVWYDUHZD

` 6WYDUDZH

` ,]UDLYDZHVOLNRYQLFHLOLNZLJHVDVWDYTDZHWHNVWDQDGDWX
WHPXLOXVWURYDZHWHNVWDLVSDMDZHLOXVWUDFLMDXNZLJXLOLVOL
NRYQLFXSUDYTHZHL]ORCEHGHOD
` 8aHQLFLL]PL^TDMX^DOHQHRELaQDLPHQDVWYDULPDSUHPD
QHNLPZLKRYLPNDUDNWHULVWLNDPDNDRQDSULPHU6DWNRMLNDVQL
=DND^ZDOR%U]aRYHN%U]RQRJLLVO
` 8aHQLFLVDVWDYTDMXQRYRLPHRGGYDGRGDWDLPHQD
` 3UDYTHZHLSRSUDYTDZHEHVPLVOHQRJWHNVWD
` ,]PL^TDZHJRYRUQLKLJDUDNRMHVXVOLaQHWUDGLFLRQDOQLPD

` GDUD]YLMDPD^WX
NUR]VWYDUDZHQRYLK
LGHMDLRULJLQDOQLK
UH^HZD

` 8aHQLFLL]PL^TDMXVYRMHSULaHQDWHPX.DGVDPSXWRYDRQD
0DUVSRVOHVOX^DZDPX]LNHL]PL^TDMXVYRMXSULaX
` 8aHQLFLL]PL^TDMXQRYL]DYU^HWDNSULaH

352*5$06.232'58A-(0(',-806.$.8/785$
&LTHYL

6DGUCDML

8aHQLNXaHQLFD

` WHOHYL]LMVNDHPLVLMD ` 79HPLVLMD]DGHFX
` UDGLRHPLVLMD
` 79DQLPLUDQLILOP
]DGHFX
` 79YHVWL
` 79UHNODPH
` 5DGLRHPLVLMD]D
GHFX
` 0X]LaNLSURJUDP

` GDVHXSR]QDMHVD
UD]OLaLWLPYUVWD
PDWHOHYL]LMVNLKL
UDGLRHPLVLMD



3RMPRYL

$NWLYQRVWLLPHWRGL
` $NWLYQRVWLXNRMLPDXaHQLFLSUDYHUD]OLNXL]PHXUDGLR
HPLVLMDVDPR]YXNL79HPLVLMDVOLNDL]YXNLUD]JRYDUDMXR
XWLVFLPDNRMLVXRQHRVWDYLOHQDZLK

&LTHYL

6DGUCDML

3RMPRYL

$NWLYQRVWLLPHWRGL

` GDVHXSR]QDMHVD
` DQLPLUDQLILOPVD ` $QLPLUDQLILOPVD ` 8aHQLFLJOHGDMXDQLPLUDQHVDOXWNDPDLFUWDQHILOPRYH
OXWNDPDLFUWDQL
OXWNDPDLFUWDQL
0HGYHGL8^NR1RGL3RSDMLVO
YUVWDPDDQLPLUDQRJ
ILOPDVDOXWNDPDL
` 5D]JRYRURJODYQLPMXQDFLPDILOPRYDLRSLVUDGZHXZLPD
FUWDQRJ
` GDVHXSR]QDMHVD
ILOPRP]DGHFXL
VHULMRP]DGHFX

` ILOP]DGHFX
` VHULMD]DGHFX

` )LOP]DGHFX
` 6HULMD]DGHFX

` 3UDHZHILOPD]DGHFXVHULMH]DGHFXLUD]JRYRURZLPD1D^D
PDKDODLVO

` GDVWHNQHRVQRYQD
` SUHGVWDYDVDOXWNDPD ` 3UHGVWDYDVDOXWNDPD `
]QDZDRSR]RUL^WXL ` SR]RUL^QDSUHGVWDYD ` 3R]RUL^QDSUHGVWDYD
GUDPVNRMXPHWQRVWL
`
`
`
`

8aHQLFLSUDWHSUHGVWDYXVDOXWNDPDLGUXJHSR]RUL^QHSUHGVWD
YHLUD]JRYDUDMXRZLPD
8aHQLFLVDPLSUDYHSUHGVWDYXVDOXWNDPDLLJUDMXXORJH
3RVHWDSR]RUL^WLUD]JRYRURZHJRYRP]QDaHZX
6DPRVWDOQRLNUHDWLYQRDQLPLUDZHVFHQVNLKOXWDND
,JUDMXXORJHNRULVWHLPDVNHGHWDTHLVO

` GDVHXSR]QDMHVD
XORJRPELEOLRWHNH
LUD]YLMDLQWHUH
VRYDZH]DZHQR
NRUL^HZH

` ELEOLRWHND

` %LEOLRWHND

` 3RVHWD^NROVNHLOLQDMEOLCHELEOLRWHNHLXYRHZHXaHQLNDX
SURFHVSR]DMPTLYDZDNZLJD
` 5D]JRYRUQDNRQSRVHWHELEOLRWHLRSLVQDaLQDZHQRJ
NRUL^HZD
` 8UHLYDZHLRERJDLYDZHUD]UHGQHELEOLRWHNH

` GDVHXSR]QDMHVD
aDVRSLVLPD]DGHFX

` aDVRSLV]DGHFX

` ADVRSLV]DGHFX

` 6DPRVWDOQHDNWLYQRVWLUD]JOHGDZHVHaHZHOHSTHZHVWYDUDZH
NRUHODFLMDVDOLNRYQLPREUD]RYDZHP
` 5DGVDLOXVWURYDQLPaDVRSLVLPD]DGHFXLUD]JRYRURZLKRYRP
VDGUCDMX
` 2EUDGDWHNVWDSULaDSULSRYHWNDSHVPDL]aDVRSLVD]DGHFX
` 6DPRVWDOQRUD]JOHGDZHLUD]JRYRURLOXVWRYDQLPaDVRSLVLPD]D
GHFX



7(0$76.232'58A-(35,35(0$=$32A(712A,7$:(,3,6$:(
&LTHYL

6DGUCDML

3RMPRYL

$NWLYQRVWLLPHWRGL

8aHQLNXaHQLFD

` LOXVWUDFLMDLWHNVW

` 6OLNDLWHNVW

` $NWLYQRVWLXNRMLPDXaHQLFL
n UD]JOHGDMXLaLWDMXVOLNRYQLFH
n UD]OLNXMXVOLNHRGWHNVWDXVOLNRYQLFL
n UD]JRYDUDMXRWRPD^WDVXUD]XPHOLL]VOLNRYQLFH
n SULaDMXSUHPDVOLNDPDSUHGRVWDOLPXaHQLFLPD
n SURPDWUDMXQDWSLVHHWLNHWHaHVWLWNHLSRNX^DYDMXGD
SURaLWDMXSRUXNX
n SURPDWUDMXLaLWDMXVLPEROHVHPDIRUWCVDREUDDMQL]QDN
` ,JUD3LVPR1DVWDYQLNaLWDGRELMHQRSLVPRQDNRMHWUHED
RGJRYRULWLSRWRPVDXaHQLFLPDUD]JRYDUDR]QDaHZXGRSLVLYD
ZDVDTXGLPD
n VDVWDYTDVHSLVPRNRMHSL^HQDVWDYQLNDXaHQLFLLOXVWUXMX
ZHJRYVDGUCDM

`
`
`
`

` 8aHQLFLSUHSR]QDYDMXNUDWNHLGXJHUHaL
` 5D]OLNXMXJODVQDSRaHWNXUHaL
` 3UHSR]QDYDMXNROLNRJODVRYDLPDXNUDWNRMUHaLOXSNDUXNDPD
RQROLNRSXWDNROLNRLPDJODVRYDXMHGQRMNUDWNRMUHaLVRFHOR
GD
` &UWDVWYDULaLMLQD]LYLSRaLZXRGUHHQLPJODVRP
` 6DVWDYTDUHaLRG]DGDWLKJODVRYDQDSULPHUVDVWDYTDUHaVD0
L$
` 'RSXZXMUaQLFXUHaMX
` 'RGDMHJODVNRMLMHLVSX^WHQXL]JRYRUXUHaL

` GDVHXYRGLXUD]OLNH
L]PHXLOXVWUDFLMDL
WHNVWD

` GDVSR]QDMHLSUHSR] ` UHaQLFD
QDMHRVQRYQHHOHPHQ ` UHa
WHMH]LNDJODVUHa ` JODV
UHaHQLFX



5HaQLFD
5Ha
*ODV
1DSRPHQD1DRYRP
X]UDVWXXaHQLFLQH
WUHEDGDVDYODGDYDMX
GHILQLFLMHUHaHQLFH
UHaLLJODVDYHGD
XPHMXGDLKSUHSR]QD
MXLPHQXMXLSUDNWL
NXMX

&LTHYL

6DGUCDML

3RMPRYL

$NWLYQRVWLLPHWRGL

` GDVHXSR]QDMHVD
.DUDNWHULVWLNHSLVDZD
VWDQGDUGLPDVUSVNRJ
SLVDQRJMH]LNDSXWHP ` .DUDNWHULVWLNHSLVD
QRJMH]LND
XRaDYDZDZHJRYLK
n 3LVDZHVOHYDQD
NDUDNWHULVWLND
GHVQRLRGR]JRQD
GROH
n 3RVWRMDZHYHOLNK
LPDOLKVORYD
n 8RaDYDZHGDXWHNV
WXSRVWRMHFHOLQ

` 9HCEHXRaDYDZHVSHFLILaQRVWLSLVDZDNUR]VDPRVWDOQRL
XVPHUHQRUD]JOHGDZHVOLNRYQLFDLGUXJLKNZLCHYQLKIRUPL
SURSUDHQRUD]JRYRURPRSUDYLOLPDSLVDZD
` .RPSDUDFLMDUD]OLNDXSLVDQRPMH]LNXNUR]LJUX
` ALWDZHVOLNRYQLFHLOLWHNVWDRGVWUDQHQDVWDYQLNDNRML
SRND]LYDaHPSUHOD]LWHNVWNRMLaLWDGRNXaHQLFLJOHGD
MXXVOLNRYQLFXVOX^DMXJDLSUDWHVPHUNUHWDZDSRN]LYDaD

` GDVHSRGVWLaHQD
` NRRUGLQLUDQRVW
NRRUGLQLUDZHVYLK
SRNUHWDNRGSLVDZD
SRWUHEQLKSRNUHWD
NRMLVXQXCQLNRG
SLVDZDRGUCDYDZH
VPHUDSLVDZD
XVDJOD^DYDZHQD
SLVDQLKHOHPHQDWD
SRYHOLaLQLMHGQDN
SULWLVDNRORYNRPQD
KDUWLMXLVO
` NRRUGLQDFLMDRNR
` GDVHSRGVWLaHQD
UXND
XVSRVWDYTDZHNRRU
GLQDFLMHRNRUXND

` &UWDZHHOHPHQDWDUD]OLaLWLKREMHNDWDNXDRJUDGDLVOSUL

aHPXVHYHCEDNRRUGLQLUDQRVWSRNUHWDUXNHNRUHODFLMDVD
OLNRYQLPREUD]RYDZHP
` ,JUDFUWDZHPVWYDULaLMLQD]LYLSRaLZXRGUHHQLPJODVRP
` &UWDZHOLQLMDSUDYLKLVSUHNLGDQLKSRSXWGHORYDXOLFHNXH
VXQFDLVO
` 3LVDZHHOHPHQDWDVORYDXILNVLUDQRPSURVWRUXLXSRWUHEQRP
SUDYFXJRUHGROHOHYRGHVQR

` GDVHRVSRVREL]DYL ` SUHSR]QDYDZHaLWD
]XHOQRSUHSR]QDYDZH YLKUHaL
aLWDZHaLWDYLK
UHaLNRMHQDMaH^H
JOHGD

` 3UHSR]QDMHQDSLVDQRLPHQDVYRMRM^NROVNRMWRUEL
` 3UHSR]QDMHQDSLVDQDLPHQDRVWDOLKXaHQLND
` ALWDUHNODPQHQDWSLVHVYRMHLPHLUHaLNRMHQDMaH^H
VXVUHHXVYRPVYDNRGQHYQRPCLYRWXVYRMHLPHLPHVYRMHPDPH
LVYRJDWDWHFUWDQLILOPHWLNHWHQDSURGXNWLPDLVO


&LTHYL

6DGUCDML

` GDVHRVSRVREL]DYL ` SUHSR]QDYDZHYHOL
]XHOQRSUHSR]QDYDZH NLK^WDPSDQLKVORYD
YHOLNLK^WDPSDQLK
VORYDXVUSVNRP
LULOLaQRPSLVPX

3RMPRYL

$NWLYQRVWLLPHWRGL
` 8aHQLFLLVWUDCXMX
 NRMH VWYDUL L HOHPHQWL SULURGH DVRFLUDMX QD VORYD PODGD
PHVHaLQDQ6JROQDLJUDOL^WXQD3HOHNWULaQLVWXERYLQD7LOL
/ NURY NXH QD / LOL 3 SULPHUL L] HPLVLMH 5D]EDUX^HQD D]EX
ND
NRMHVWYDULXXaLRQLFLLOLNRMLGHORYLLJUDaDNDDVRFLUDMXQD
VORYD
n $NWLYQRVWLXNRMLPDXaHQLFLSUHSR]QDYDMXLSRND]XMXVLPERO
RGUHHQRJJODVDVORYDXLPHQLPDVWYDULNRMDVX]DSLVDQD
LVSRGRGJRYDUDMXHVOLNH
n ,JUHNRFNFDPDQDNRMLPDVXLVSLVDQDVORYD
NRMLPDXaHQLFLVHNXVORYDL]aDVRSLVDLSUHPD
XaHQLFL VHNX VORYD L] aDVRSLVD L SUHPD
n $NWLYQRVWLXNRMLPD
GDWLPVOLNDPDSUHSR]QDMXSUYRL]DGZHVORYR

` GDVHXSR]QDVD
UD]OLaLWLPPDWHUL
MDOLPDLVUHGVWYLPD
]DSLVDZHKDUWLMD
RORYNDLVO



` PDWHULMDOLLVUHGV
WYD]DSLVDZH
1DSRPHQD3UHSRUXaXMH
VHGDVHVDPDWHULMD
OLPDLVUHGVWYLPD]D
SLVDZHUDGLLQWHJUL
VDQRVDRGJRYDUDMXLP
VDGUCDMHPL]SUHGPHWD
8'

` ,VWUDCLYDZHWUDJDZH]DVWYDULPDNRMLPVHPRCHSLVDWLNUH
GDFLJODXPXU
` ,VWUDCLYDZHWUDJDZH]DSRGORJDPDQDNRMLPDVHPRCHSLVDWL
WDEODNDPHQKDUWLMDEHWRQ
` 5D]JRYRURVUHGVWYLPDLSRGORJDPD]DSLVDZHUD]OLaLWHQDPHQH
XVDGD^ZHPYUHPHQXXXaLRQLFLWDEODNUHGDSLVPRKDUWLMD
QDOLYSHUR

','$.7,A.(35(3258.(
6PHUQLFH]DPHXSUHGPHWQRSRYH]LYDZH
5HDOL]DFLMRPQDVWDYHVUSVNRJMH]LNDWUHEDSRVWLLNRUHODFLMXLLQWH
JUDFLMXVDVYLPQDVWDYQLPSUHGPHWLPDL]SUYRJUD]UHGDGHYHWRJRGL^ZH
RVQRYQH^NROHVDQDMMDaLPQDJODVNRPQDXSR]QDYDZHRNROLQHLOL
NRYQRREUD]RYDZH
1DMYHHSRYH]LYDZHVDXSR]QDYDZHRNROLQHQDVWDMHNRGRERJDLYDZD
GHaLMHJ UHaQLND QRYLP UHaLPD NRG RWNULYDZD QRYLK SUHGVWDYD SRM
PRYDL]QDZDNRGUHDOL]DFLMHLVWUDCLYDaNLKDNWLYQRVWLNDRLNRG
FLTHYDLDNWLYQRVWLNRMHVHRGQRVHQDSURJUDPVNXFHOLQX6OX^DZHL
JRYRUHZH3RYH]LYDZHRYRJSUHGPHWDGROD]LGRL]UDCDMDSRVHEQRX
GHOXRVDPRL]UDCDYDZXQDYHGHQHSURJUDPVNHFHOLQH
1DMYHHSRYH]LYDZHVDSUHGPHWRPOLNRYQRREUD]RYDZHSRVWLCHVHNRG
UHDOL]DFLMHFLTHYDNRML]DKWHYDMXLOXVWUDFLMHVDGUCDMDLGRCLYTDMD
NRML VH X QDMYHRM PHUL QDOD]H X FHOLQL .ZLCHYQRVW 3RYH]LYDZH
VD RYLP SUHGPHWRP QDOD]LPR L X SRJOHGX FLTHYD NRML VH RGQRVH QD
NRRUGLQLUDZHSRNUHWDUXNHWHODNDRLUXNHLRND]DMHGQR]ERJaHJDMH
SUHGYLHQRFUWDZHHOHPHQDWDREMHNDWDXSULURGL
3RYH]LYDZH SRVWRML L VD SUHGPHWRP IL]LaNR YDVSLWDZH X RGQRVX QD
NRRUGLQLUDZHSRNUHWD
3RYH]LYDZHVDSUHGPHWRPPDWHPDWLNDSRWUHEQRMHXQDMYHRMPHULNRG
REUDGHVDGUCDMDNRMLVHRGQRVHQDJUXSLVDZHUHaLSUHPDRGUHHQRM
JUXSL

3RWUHED SRYH]LYDZD VD SUHGPHWRP PX]LaNR REUD]RYDZH MDYTD VH X

GHOXJRYRUQRJVWYDUDOD^WYDQDURaLWRNDGDVHGRCLYTDYDZHPX]LNH
SUHGVWDYTDYHUEDOQRNDRL]ERJSRWUHEHVWYDUDZDWHNVWDLQVSLULVD
QRJPX]LaNLPHIHNWLPDLVOX^DZHPPX]LNH
3RCHTQRMHSRVWLLLQWHJUDWLYQRSODQLUDZHNRMLPHVHUHDOL]R
YDWLFLTHYLVDGUCDMLLDNWLYQRVWLL]VYLKSUHGPHWD
3UHSRUXNH]DNRUL^HZHJRGL^ZHJIRQGDaDVRYD
=DVYDNRSUHGYLHQRSRGUXaMHSUHGORCHQMHRGUHHQLJRGL^ZLIRQG
aDVRYD
`
`
`
`
`

6OX^DZHLJRYRUHZHaDVRYD
.ZLCHYQRVWaDVRYD
,]UDCDYDZHLVWYDUDZHaDVRYD
0HGLMXPVNDNXOWXUDaDVRYD
3ULSUHPD]DSRaHWQRaLWDZHLSLVDZHaDVRYD

2G SUHGYLHQRJ XNXSQRJ IRQGD aDVRYD SR SURJUDPVNLP SRGUXaMLPD

GR]YRTHQD VX RGVWXSDZD X VDJODVQRVWL VD VSHFLILNDPD VUHGLQH
X NRMRM VH ^NROD QDOD]L 7DNRH X RNYLUX XNXSQRJ JRGL^ZHJ IRQGD
aDVRYDXSURJUDPVNLPSRGUXaMLPDGR]YRTHQDVXRGVWXSDZDLXRGQR
VX QD XaHVWDORVW NRQNUHWQLK FLTHYD 1DLPH EURM aDVRYD QDVPHZHQ
ZLPDWUHEDSULODJRGLWLSRWUHEDPDNRQNUHWQH^NROHLPDMXLXYLGX
CLYRWQXVUHGLQXL]NRMHGHFDGROD]HZHQNXOWXUQRVRFLODMQLLREUD
]RYQL VWDWXV SUHGKRGQX SULSUHPX XaHQLND SUHGKRGQR SRVHLYDZH
SUHG^NROVNHLQVWLWXFLMD8WRPNRQWHNVWXVDGUCDMLHVHSRQDYTDWL
YL^H SXWD QD UDaXQ GUXJLK VDGUCDMD NRML H VH REUDLYDWL PDZLP
IRQGRPaDVRYD



0HWRGLIRUPHLVUHGVWYDQDVWDYQRJUDGD
=DVYDSURJUDPVNDSRGUXaMDSUHGYLHQD]DQDVWDYQLSUHGPHWVUSVNL
MH]LNSUHSRUXaXMHVHNRUL^HZHLQXCQRNRPELQRYDZHVYLKLQWHU
DNWLYQLKDNWXHOQLKLVDYUHPHQLKPHWRGDIRUPLLVUHGVWDYDQDVWD
YQRJUDGDVDQDJODVNRPQDPHWRGXLJUHPHWRGXUH^DYDZDSUREOHPD
LRWNULYDaNRPLVWUDCLYDaNRPPHWRGXNRMLXQDMYHRMPHULRGJR
YDUDMXVSHFLILNDPDXaHZDXaHQLNDDNWXHOQRJX]UDVWD
,QGLYLGXDOQLSULVWXSXQDVWDYQRPUDGX
8VNODGXVDQDXaQLPVD]QDZLPDRUD]OLNDPDXUD]YRMXGHFHSRWUHEQR
MHSULODJRDYDZHQDVWDYQRJUDGDUD]YRMQLPLLQGLYLGXDOQLPSRWUH
EDPDLGRVWLJQXLPDXaHQLND1DLPHSRWUHEQDMHSULPHQDWHKQLNDL
VWUDWHJLMD NRMH SUHIHULUDMX LQGLYLGXDOQL SULVWXS X UHDOL]DFLML
QDVWDYQRJUDGDVDXaHQLFLPD
8NTXaLYDZHURGLWHTDXQDVWDYQLUDG
3RURGLFDMHSUYD^NRODGHFHLQDM]QDaDMQLMLIDNWRUZLKRYRJUD]YR
MD8WRPNRQWHNVWXXUHDOL]DFLMLFLTHYDVDGUCDMDLDNWLYQRVWLL]
QDVWDYQRJSUHGPHWDVUSVNLMH]LNWUHEDREH]EHGLWLNRRSHUDWLYQXNR
PXQXNDFLMX VD URGLWHTLPD XaHQLND L ZLKRYR XNTXaLYDZH X UDG
^NROHXIXQNFLMLUD]YRMDLSRGU^NHRGQRVDURGLWHTXaHQLNHGXND
FLMHLUD]YRMDJRYRUQHNXOWXUHXSRURGLFLUHDOL]RYDZDQHNLKFLTHYD
LVDGUCDMDL]SURJUDPDLL]NZLCHYQLKGRJDDMDXRNYLUX^NROHLQ
IRUPLUDQRVWLURGLWHTDUD]PHQHLVNXVWDYDXSRJOHGXVSHFLILaQRVWL
XaHQLNDLSRVWXSDNDSUHPDZHPXLVO
1DVWDYQDVUHGVWYD
` =DUHDOL]DFLMXQDVWDYQRJUDGDL]SUHGPHWDVUSVNLMH]LNX,UD]UH
GXQHSUHSRUXaXMHVHNRUL^HZHEXNYDUDYHVHSUHSRUXaXMH
NRUL^HZHSULUXaQLND]DSRaHWQRaLWDZHLSLVDZHRGREUH
QRJ RG VWUDQH PLQLVWUD NRUL^HZH PHWRGVNLK SULUXaQLND ]D


`
`

`
`

UHDOL]DFLMX QDVWDYH L YRVSLWQRREUD]RYQH GHODWQRVWL L] VUS

VNRJMH]LNDNDRLSULUXaQLNDL]ELUNLGLGDNWLaNLKLJRYRUQLK
LJDUD
,]YRULXaHZDXQHSRVUHGQRMRNROLQLUHNODPQLQDWSLVLUHVXU
VLL]RNUXCHZDNRMLHVHSRVPDWUDWLRSLVLYDWLLSRGUDCDYDWL
REMHNWLNXOWXUQRJHGXNDWLYQRJMDYQRJLXVOXCQRJWLSDSURGDY
QLFDELRVNRSSR]RUL^WHELEOLRWHNDDXWREXVNDVWDQLFDLVO
NRPXQLNDFLMVNHLUHODFLRQHVLWXDFLMHPHXTXGLPDX^NROLX
SRURGLFLLXRNUXCHZX
(QFLNORSHGLMH]DGHFXXL]GDZXSRSXODUQLKLYHULILNRYD
QLKL]GDYDaNLKNXD
.RPSMXWHUVNLREUD]RYQLVRIWYHULNRMLPDVHRERJDXMHJRYRU
QDLMH]LaNDNXOWXUDWRRONLGSURJUDPLGUXJLYHULILNRYD
QLPXOWLPHGLMVNL&'520RYLVDRGJRYDUDMXLPHGXNDWLYQLP
LJUDPDSRWYUHQLPRGVWUDQH0LQLVWDUVWYDREUD]RYDZDLQDXNH
5HSXEOLNH0DNHGRQLMH
7UDGLFLRQDOQR SRWYUHQL RGREUHQL L YHULILNRYDQL aDVR
SLVL]DGHFXNRMLRGJRYDUDMXX]UDVWX
.ZLCHYQRVW ]D GHFX SR]QDWLK VUSVNLK L LQRVWUDQLK SLVD
FD NRMD VDGUCDMQR HVWHWVNL L YUHGQRVQR RGJRYDUD X]UDVWX
XaHQLND
$XGLRYL]XHOQD DXGLWLYQD YL]XHOQD L VUHGVWYD VD
NLQHWLaNLP VYRMVWYLPD  79 SURJUDPL HPLVLMH ]D GHFX DQL
PLUDQL L LJUDQL ILOPRYL ]D GHFX YLGHR NDVHWH '9' L &' VD
DQLPLUDQLPLLJUDQLPILOPRYLPDLVDQDURGQLPLXPHWQLaNLP
WHNVWRYLPDVQLPTHQLPGRJDDMLPDURHQGDLPDSR]RUL^QLPL
SUHGVWDYDPDVDOXWNDPDLVODXGLRNDVHWDPDVDVQLPTHQLP]YX
FLPDUD]OLaLWLJODVRYLVQLPTHQHYHVWLXPHWQLaNLSURaLWDQL
WHNVWRYLDSOLNDFLMHVOLNHPDNHWHSR]RUL^QHLVFHQHOXWDND
SRNUHWQHVWYDULVD]YXaQLPHIHNWLPDLGUXJHVWYDULX]DYLVQR
VWLRGSRWUHEDQDVWDYQRJSUHGPHWD

` ,]WHOHYL]LMVNRJHGXNDWLYQRJSURJUDPDVXJHUL^XVHVOHGHH
HPLVLMHLVHULMH
n )LILNUDWNRPHWUDCQDFUWDQDVHULMD
n 1RGLNUDWNRPHWUDCQDFUWDQDVHULMD
n 3aHOLFD0DMDDQLPLUDQDVHULMD
n %DOWD]DUNUDWNRPHWUDCQLDQLPLUDQLILOP
n 7UDCHL1HPRDGXJRPHWUDCQLDQLPLUDQLILOP
n .UDT/DYGXJRPHWUDCQLDQLPLUDQLILOP
n 9LQL3XGXJRPHWUDCQLDQLPLUDQLILOP
n 6QHCDQDLVHGDPSDWXTDNDGXJRPHWUDCQLDQLPLUDQLILOP
n 3HSTXJDGXJRPHWUDCQLDQLPLUDQLILOP
n 0HGYHGL8^NR
` ,]PDNHGRQVNHLVUSVNHSURGXNFLMH
n 5D]LJUDQHFLIUHDQLPLUDQDVHULMD
n 3XWRYDZH5DEURELORPLJUDQDVHULMDVDOXWNDPD
n 5D]EDUX^HQDD]EXNDLJUDQDVHULMD
n %RMHQLFDLJUDQRDQLPLUDQDVHULMD
n %LGLL%DGLLJUDQDVHULMD
n 8VYHWXEDMNLLJUDQDVHULMD
n =RNL3RNLLJUDQDVHULMD
n >DUDPEDUDPLJUDQDVHULMD
n 6USVNHQDURGQHSULaH
n 1D^DPDKDOD
n

2&(:,9$:(3267,=$:$
8A(1,.$
',-$*1267,A.23529(5$9$:(,2&(:,9$:(
1DSRaHWNX^NROVNHJRGLQHQDVWDYQLNYU^LGLMDJQRVWLaNRSURYHUD
YDZHLRFHZLYDZHVDFLTHPGDVD]QDVWDZHRQDNYRNDNYRRQRMHVWHX
IXQNFLMLNYDOLWHWQRJSODQLUDZDLUHDOL]RYDZDEXGXLKDNWLYQRVWL
2QVD]QDMHNDNYDVXSUHG]QDZDXQDM^LUHPVPLVOXUHaLVRFLMDOL]D
FLMVNLDVSHNWLUD]YRMDHPRFLRQDOQLLIL]LaNLUD]YRM

)250$7,9122&(:,9$:(
8WRNXQDVWDYHVUSVNRJMH]LNDXSUYRPUD]UHGXSUHSRUXaXMHVHIRUPD
WLYQRSUDHZHNRMHXNTXaXMHL]UDGXLYRHZHSRUWIROLMDNRMHREX
KYDWD
` 6NXSTDZHSRND]DWHTDGHaLMHL]UDGHWYRUHYLQHLVND]LLVO
]DVYDNRJXaHQLNDSRVHEQR
` 7HNXHIRUPDWLYQHXQDSUHGSULSUHPTHQHHYDOXDFLRQHOLVWH
]DVYDNRJXaHQLNDNRMHVHSRSXZXMXQDNRQNRQNUHWQHZHJRYHDN
WLYQRVWLNRMDMHVSHFLILaQDLSR]LWLYQDLQHJDWLYQDLOLVWX
GLMHVOXaDMDXNRMLPDQDVWDYQLNEHOHCLIDNWLaNRVWDZH
` ,QVWUXPHQWL NRML VH RGQRVH QD VYDNR SURJUDPVNR SRGUXaMH
SRMHGLQDaQR 8 ZLK QDVWDYQLN XQRVL SRGDWNH R SRVWL]DZLPD
XaHQLNDXRGQRVXQDVYHUD]YRMQHDVSHNWHNRMHVHSRGVWLaXSUR
JUDPRP]DVUSVNLMH]LNNRJQLWLYQRLQWHOHNWXDOQLVRFLRHPR
FLRQDOQL VRFLMDOQL L SVLKRPRWRULaNL DVSHNW (YDOXDFLRQH



OLVWHVHSULPDUQRRGQRVHQDFLTHYHNRMLVHSRVWLCXQDQLYRX
SUYRJUD]UHGD

0$.52680$7,9122&(:,9$:(
1DNUDMXGUXJRJWURPHVHaMDQDRVQRYXVD]QDZDL]IRUPDWLYQRJRFHZL
YDZDUHDOL]XMHVHPLNURVXPDWLYQRRFHZLYDZH

680$7,9122&(:,9$:(
1D RVQRYX XNXSQLK SRGDWDND GRELYHQLK SUDHZHP L IRUPDWLYQLP
RFHZLYDZHP QDVWDYQLN NRQVWDWLUD RSLVXMH UD]YRMQR VWDZH VYDNRJ
XaHQLNDSRMHGLQDaQRXRNYLUXVYDNRJSURJUDPVNRJSRGUXaMD

'267831267,352+2'12673257)2/,-$
` 3RUWIROLRWUHEDXWRNXFHOH^NROVNHJRGLQHGDEXGHGRVWXSQR
URGLWHTLPDGDELRQLPRJOLGRSULQHWLNYDOLWHWQRMUHDOL]DFLML
QDVWDYHVUSVNRJMH]LND
` =DYU^QDDQDOLWLaNRRSLVQDRFHQDGRVWDYTDVHWDNRHURGLWH
TLPDLSRVWDMHGHRSRUWIROLMDXaHQLND
` 3RUWIROLR XaHQLND VD SURaL^HQLP L VHOHNWLUDQLP SRGDFLPD
QDVWDYTDGDVHYRGLXQDUHGQRPYL^HPUD]UHGX

1$A,13529(5$9$:$,2&(:,9$:$
8VNODGXVDSULURGRPSURJUDPD]DSUHGPHWVUSVNLMH]LNXSUYRPUD
]UHGX X NRMHP QHPD RSLVPHZLYDZD SURYHUDYDZH RSLVQR RFHZLYD
ZHWUHEDUHDOL]RYDWLXVPHQRSUDNWLaQRNUR]SUH]HQWDFLMXLJR
YRUQLK YHCEL LOL VOLNRYQRSLVPHQLK YHCEL VD SRGYODaHZHP
]DRNUXCLYDZHPLVO


35267251,86/29,=$
5($/,=$&,-81$67$912*
352*5$0$
8RGQRVXQDSURVWRUQHXVORYH]DUHDOL]DFLMXSURJUDPVHWHPHTLQD
1RUPDWLYX]DSURVWRU]DI,IILIIIUD]UHGLQDQDVWDYQLPVUHGVWYLPD
]DIUD]UHGGRQHWRGVWUDQHPLQLVWUDREUD]RYDZDLQDXNH5H^HZHP
EURGJRGLQH

1250$7,9=$1$67$91,
.$'$5
=DUHDOL]DFLMXQDVWDYQRJSURJUDPDXVNODGXVD=DNRQRPRRVQRYQRP
REUD]RYDZX SUHGYLDMX VH QDVWDYQLFL VD ]DYU^HQLP 3HGDJR^NLP
IDNXOWHWRP  SURIHVRU UD]UHGQH QDVWDYH L SURIHVRU SUHG^NROVNRJ
YDVSLWDZDLQDVWDYQLFLVD]DYU^HQLP)LOR]RIVNLPIDNXOWHWRP,Q
VWLWXW]DSHGDJRJLMXGLSORPLUDQSHGDJRJ
3ULPHGED1DVWDYQLFLNRMLHSUHGDYDWLVUSVNLMH]LNXUD]UHGQRMQD
VWDYLWUHEDGD]QDMXVUSVNLMH]LN=QDZHVUSVNRJMH]LNDRFHZXMHNRPL
VLMDIRUPLUDQDRGVWUDQH%LURD]DUD]YRMREUD]RYDZDL)LOROR^NRJ
IDNXOWHWDNDWHGUD]DVUSVNLMH]LNLNZLCHYQRVW

.20,6,-$=$35,35(08
1$67$912*352*5$0$
` 1DGD 1LNRORYVND VDYHWLN X %LURX ]D UD]YRM REUD]RYDZD  NRU
GLQDWRU
` SURIGU'HDQ,OLHY3HGDJR^NLIDNXOWHW%LWROD
` *RULFD9HORYVNDUD]UHGQLQDVWDYQLN2>6Y.LULOL0HWRGLM
6NRSMH
` 9HUD3DQRYVNDVDYHWQLNX%LURX]DUD]YRMREUD]RYDZD.XPDQR
YR
` -DVPLQD1DXPRYDYDVSLWDaLFDX2>9DVLO*ODYLQRY9HOHV
` 0DMD*HRUJLHYVNDUD]UHGQLQDVWDYQLN2>.RaR5DFLQ.XPD
QRYR

5(>(1,(,'$7801$
'21(689$:(1$1$67$91$7$
352*5$0$
1DVWDYQDWD SURJUDPD SR VUSVNL MD]LN ]D SUYR RGGHOHQLH YR
GHYHWJRGL^QRWRRVQRYQRREUD]RYDQLHMDGRQHVH
0LQLVWHU
6XOHMPDQ5X^LWLVU 





QDGHQJRGLQD
UH^HQLHEU





'(9(7*2',>1226129122%5$=29$1, (

1$67$91$
352*5$0$

$1*/,6.,-$=,.


9U]RVQRYDQDaOHQVWDYRG=DNRQRW]DRUJDQL]DFLMDLUDERWDQD
RUJDQLWHQDGUCDYQDWDXSUDYD6OYHVQLNQD50EUL
aOHQLRG=DNRQRW]DRVQRYQRREUD]RYDQLH6OYHVQLNQD50
EU         
      L  PLQLVWHURW ]D
REUD]RYDQLHLQDXNDGRQHVHQDVWDYQDSURJUDPDSRSUHGPHWRWDQJOLVNL
MD]LN]D IRGGHOHQLH]DGHYHWJRGL^QRWRRVQRYQRXaLOL^WH


929('

3UHGPHWRWDQJOLVNLMD]LNNDNRSUYVWUDQVNLMD]LNH]DVWDSHQYRQDVWDY
QLRWSODQ]DGHYHWJRGL^QRWRRVQRYQRREU]RYDQLHYRVLWHWULUD]YRMQL
SHULRGLQDGHYHWJRGL^QRWRRVQRYQRREUD]RYDQLHSRaQXYDM`LRGSUYR
RGGHOHQLHSDVGRNUDMRWQDGHYHWWRWRRGGHOHQLH
=DVWDSHQRVWD QD SUHGPHWRW YR QDVWDYQLRW SODQ ]D GHYHWJRGL^QRWR
RVQRYQR REUD]RYDQLH VH GROCL QD VRYUHPHQLWH WHQGHQFLL YR REUD
]RYQLWHVLVWHPLQDSRYH`HWR]HPMLRG(YURSVNDWDXQLMDNDGH^WRQD
L]XaXYDZHWRQDSUYLRWVWUDQVNLMD]LNPXHSRVYHWHQRSRVHEQRYQLPD
QLH,PHQR
,PHQRVRQHJRYRL]XaXYDZHVH]DSRaQXYDRGQDMPDODWDYR]UDVWQD
VR QHJRYR L]XaXYDZH VH ]DSRaQXYD RG QDMPDODWD YR]UDVW QD
XaHQLFLWHWHRGSUYDWDJRGLQDQD]DGROCLWHOQRWRRVQRYQRREUD]R
YDQLH
6RYUHPHQDWDQDVWDYDSRVWUDQVNLMD]LFL]DXaHQLFLWHRGGRJRGL
QL MD RSUHGHOXYDDW ^LURNR VIDWHQDWD FHO ]D XVQL L SLVPHQL NRPX
QLNDFLVNL NRPSHWHQFLL QD VWUDQVNLRW MD]LN SUR^LUHQL VR aLWDaNL
VRFLRNXOWXUQL L LQWHUNXOWXUQL NRPSHWHQFLL 1DVWDYDWD H QDVRaHQD
QDXaHQLNRWNDNRVXEMHNWQDQDVWDYQLRWSURFHVQHJRYLRWNRJQLWLYHQ
DIHNWLYQRVRFLMDOHQ UD]YRM RGQRVQR QD UD]YRMRW QD QHJRYDWD VDPR
VWRMQRVWYRXaHZHWRLVWHNQXYDZHQDVWUDWHJLLQDXaHZHNDNRRVQRYD
]DGRCLYRWQRXaHZH

3UHGPHWRWDQJOLVNLMD]LNYRSUYRRGGHOHQLHVHL]XaXYDVRHGHQ
aDVQHGHOQRRGQRVQRaDVDJRGL^QRLLPDVWDWXVQD]DGROCLWHOHQ
SUHGPHW
3RMGRYQLRVQRYLYRL]JRWYXYDZHWRQDQDVWDYQDWDSURJUDPD]DISUYR
RGGHOHQLHQDGHYHWJRGL^QRWRREUD]RYDQLHVH
` SURJUDPVNLRWGRNXPHQW.RQFHSFLMD]DGHYHWJRGL^QRRVQRYQRYRV
SLWDQLHLREUD]RYDQLHRGJRGLQD
` =DHGQLaNDWD HYURSVND UHIHUHQWQD UDPND ]D MD]LFLWH WHRUL
VNLWHRVQRYLLFHOLWHQDVRYUHPHQDWDQDVWDYDSRVWUDQVNLWHMD
]LFLLQLYRDWDQDNRPSHWHQFLLWH]DNRPXQLNDWLYQDXSRWUHEDQD
VWUDQVNLRWMD]LN


.DNRRULHQWDFLMDYRRGQRVQDQLYRDWDQDMD]LaQLWHNRPSHWHQFLLNRLXaHQLFLWH
EL WUHEDOR GD JL SRVWLJQDW QD NUDMRW QD RGGHOQL YRVSLWQRREUD]RYQL SHULRGL
QDRVQRYQRWRREUD]RYDQLHSUHGYLGVH]HPHQLQDVRNLWHRG=DHGQLaNDWDHYURSVND
UHIHUHQWQDUDPND]DMD]LFLWHNRLUD]OLNXYDDWYNXSQR^HVWQLYRDQDNRPXQLNDWLYQR
NRULVWHZHQDVWUDQVNLRWMD]LN9RSRGUDaMHWRQDHOHPHQWDUQRWRQLYRVHQLYRDWD$
SRGJRWYLWHOQRQLYRBreakthroughL$WHPHOQRQLYRWaystageYRSRGUDaMHWR
QD VDPRVWRMQRWR NRULVWHZH QD MD]LNRW QLYRDWD % SUHRGQR QLYRThreshold L
% VDPRVWRMQR QLYRVantage L YR SRGUDaMHWR QD NRPSHWHQWQRWR NRULVWHZH QD
MD]LNRWQLYR&QDSUHGQRQLYREffective Operational ProficiencyL&QDMYLVRNR
QLYRMastery
9RXVORYLWHQDXaHZHQDVWUDQVNLWHMD]LFLYR5HSXEOLND0DNHGRQLMDXaHQLFLWH
SRSUYLWHWULJRGLQLQDXaHZHQDVWUDQVNLMD]LNRGIGRIIIRGGHOHQLHPRCDW
GHOXPQRGDJRSRVWLJQDWQLYRWR$SRGJRWYLWHOQRQLYR

&(/,=$5$=92-1,27
3(5,2'2'I'2III2''(/(1,(
8aHQLNRWXaHQLaNDWD
` GDVHPRWLYLUD]DL]XaXYDZHQDDQJOLVNLRWMD]LN
` GDJLUD]YLYLYDVSRVREQRVWLWHLYH^WLQLWH]DVOX^DZHLUD]EL
UDZHQDHGQRVWDYQLMD]LaQLLVND]L
` GDJLUD]YLYDVSRVREQRVWLWHLYH^WLQLWH]DXVQRL]UD]XYDZHYR
VRJODVQRVWVRYR]UDVWDQDXaHQLFLWH
` GDSUHSR]QDYDLUD]ELUD]ERURYLLNXVLHGQRVWDYQLUHaHQLFL
` GDVHRVSRVREXYDGDNRULVWLHGQRVWDYHQYRNDEXODUYRHGQRVWDY
QLMD]LaQLLVND]L
` GDVH]DSR]QDHVRDQJOLVNRWRSLVPRLQHJRYDWDSUDYLOQDSULPHQD
QDQLYRQDSL^XYDZHSR]QDWL]ERURYLSRVSHOXYDZH
` GDVHYRYHGHYRQHNRLHOHPHQWLRGNXOWXUDWDQD]HPMLWHVRDQ
JOLVNLJRYRUHQMD]LNLGUXJLNXOWXULYRVRJODVQRVWVRYR]UDVWD
UD]YRMQLRWSHULRG

&(/,1$1$67$9$7$
92I2''(/(1,(
8aHQLNRWXaHQLaNDWD
` GDVHRVSRVRELVOXKRYRLYL]XHOQRGDSUHSR]QDYDQRYL]ERUR
YL
` GDPRCHGDUHSURGXFLUD]ERURYLLHGQRVWDYQLMD]LaQLLVND]L
` GDPRCHGDYRGLHGQRVWDYQDNRPXQLNDFLMDQDQLYRQDXVYRHQLRW
YRNDEXODULVRSULPHQDQDMD]LaQLIXQNFLLEOLVNLQDYR]UDVWD
QDXaHQLFLWH
` GDSRNDCXYDLQWHUHV]DGUXJLNXOWXUL

.21.5(71,&(/,
.20321(17$/(.6,A.,(',1,&,
&HOL

6RGUCLQL

3ULPHUL

8aHQLNRWXaHQLaNDWD

-DVLGUXJLWH

0RHWRVHPHMVWYRPRLWHGUXJDUL $NWLYQRVWLRGWLSRWQDYHCELVRVOX^DZHDXGLRVQLPNLLOL
JRYRURWQDQDVWDYQLNRWLUHSURGXFLUDZHQDVOX^QDWRWR
LPHQXYDZHQDaOHQRYLWHQDVHPHMVWYRWRSRGDGHQSRVWHU
IRWRJUDILLIOH^NDUWLFUWHCLLWQ

` GDJRUD]EH
UH]QDaHZHWRQD
OHNVLaNLWHHGLQLFLL
8aLOQLFD
GDJLUHSURGXFLUD

$NWLYQRVWLLPHWRGL

3UHGPHWLYRXaLOQLFDWD

9HCELRGWLSRWQDSRVRaXYDZHQDNRQNUHWQLWHSUHGPHWLYR
XaLOQLFDWDQLYQRPHPRULUDZHLUHSURGXFLUDZHLJULRG
WLSRWSimon says

,JUDaNL

9RXaLOQLFDWDLYRGRPRW

9HCELRGWLSRWQDVOX^DZHLUHSURGXFLUDZHLJUL(Go and
find...SUHSR]QDYDZHLSRVRaXYDZHGo and pointRG
FUWHCLOLVOLNDLWQ

%RL

,PHQXYDZHQDQDMaHVWRNRULV
WHQLWHERLEHODFUQDFUYH
QDVLQDCROWDSRUWRNDORYD
]HOHQD

3HHZHSHVQLaNLNDGHVHVSRPQXYDDWERLWHYHCELVRERHZH
SRGLNWDWLWQ

3UD]QLFLLURGHQ %RCL`9HOLJGHQ1RYDJRGLQD
GHQL

3HHZHSHVQLaNLL]UDERWXYDZHaHVWLWNLLXNUDVL

'RPD^QL
PLOHQLaLZD

3RNDCXYDZHVOLNLRGVOLNRYQLFLVRGRPD^QLPLOHQLaLZD
LQLYQRLPHQXYDZHLJULVRLOXVWULUDQLNDUWLaNLRGNRL
XaHQLNRWMDL]GYRMXYDVRRGYHWQDWDLPLWLUDZHQDJRYRURW
QDGRPD^QLWHPLOHQLaLZDLWQ

.XaHPDaHSDSDJDO


3ULREUDERWNDQDQRYLRWOHNVLaNLPDWHULMDOQHWUHEDGDVHYRYHGXYDDWSRYH`HRGQRYLOHNVLaNLHGLQLFLSRQDVWDYHQaDV/HNVLaNLRWPDWHULMDOVXNFHVLYQRVH
SUR^LUXYDLVHSRYWRUXYD

.20321(17$*5$0$7,A.,6758.785,
&HOL

6RGUCLQL

3ULPHUL

$NWLYQRVWLLPHWRGL

8aHQLNRWXaHQLaNDWD

` Present s. tense
of to be

I am, You are

$NWLYQRVWLRGWLSRWQDSUHWVWDYXYDZHQDVHEHVL
GUXJDUaLZDWDYRXaLOQLFDWDLJULRGWLSRWI am a dog -You
are a cat...).

` Present s. Tense
of to have

I have a dog

6OX^DZHQDLVND]RGQDVWDYQLNRWNRMLVWRYUHPHQRNRULVWLL
SDQWRPLPDGHPRQVWUDFLMDQDSULVYRMQRVWSUHNXSRNDCXYDZH
QDSUHGPHWLRGVRSVWYHQLRWXaLOL^WHQSULERULVO

` GDPRCHGDMDSUHSR]QDYDLNRULVWL ` ,PHQNLYR
YRXVQDIRUPDNDWHJRULMDWDHGQLQD
HGQLQD
NDMLPHQNLWH

a pen, a cat.........

9HCELVRVOLNRYQLSULND]LQDSUHGPHWLYRHGQLQDLPHQXYD
ZHSUHGPHWLRGQHSRVUHGQRWRRSNUXCXYDZHFUWDZHLVO

` GDPRCHGDMDSUHSR]QDYDLNR
ULVWLYRXVQDIRUPDNDWHJRULMDWD
PQRCLQDSULGUXCHQDVREURHYL

two brothers, two

pencils.....

9HCELVRVOLNRYQLSULND]LFUWDZHSHVQLaNLEURMDONLL
VO

I, you

,JULJRYRUQLYHCEL

` GDJLUD]EHUHUD]OLNXYDLDNWLYQR
NRULVWLIRUPLWHRGJODJRORWto be
]DSUYRLYWRUROLFHHGQLQDYRXVQD
NRPXQLNDFLMD
` GDJRUD]ELUD]QDaHZHWRQDJODJR
ORWto haveYRXVQDNRPXQLNDFLMD

` ,PHQNLYR
PQRCLQD

` GDVH]DSR]QDHVRIRUPLWH]DSUYR ` /LaQL]DPHQNL
LYWRUROLFHHGQLQDLVRRGYHWQRGD
JLXSRWUHEXYDYRXVQDWDNRPXQLND
FLMD

` GDPRCHGDJRSUHSR]QDH]QDaHZHWR ` 3RND]QD]DPHQND This is

QDSRND]QDWD]DPHQNDLQHM]LQDWD
SUDYLOQDSULPHQD
` GDJRSUHSR]QDH]QDaHZHWRQD
SULVYRMQDWDSULGDYNDLQHM]LQDWD
SUDYLOQDSULPHQD


` 3ULVYRMQLSUL
GDYNL

.RQNUHWQRYHUEDOQRSRVRaXYDZHQDOLFDLSUHGPHWLLPHQX
YDZHSRYL]XHOQLSULND]LIOH^NDUWDSRVWHULVO

My dog, Your sister *RYRUQLYHCELVRSRWWLNQXYDZHSUHNXSRNDCXYDZHQDSUHG

PHWLLOLFD

*UDPDWLaNLWHVWUXNWXULQLNRJD^QHVHWRONXYDDWHNVSOLFLWQRWXNXQLYXaHQLFLWHJLXVYRMXYDDWJOREDOQRYRSUHGORCHQLMD]LaQLVWUXNWXUL

&HOL

6RGUCLQL

3ULPHUL

$NWLYQRVWLLPHWRGL

` GDJRUD]EHUH]QDaHZHWRQDRSLV
` 2SLVQLSULGDY
QDWDSULGDYNDLQHM]LQDWDSUDYLOQD NLNDNRGHOQD
SUHGPHWRW
SULPHQDSULGDYDZHWRRSLVL

This is a red ball.

9HCELVRLOXVWUDFLLYHCELVRSRNDCXYDZHQDNRQNUHWQL
SUHGPHWL

` GDJRUD]EHUH]QDaHZHWRQD
` 3UD^DOQL]ER
SUD^DOQLWH]ERUaLZDLGDPRCHGD
URYL
GDGHVRRGYHWHQYHUEDOHQRGJRYRU

What, who

9HCELRGWLSRWQDYHUEDOQRUHDJLUDZHQDSRVWDYHQR
SUD^DZH

` GDEURLRG

` %URHYL

1-10

3HVQLVREURHZHEeny Meeny Miny Mow.LJULVREURHZH

FUWDZHLVO

` GDUD]ELUDUHSURGXFLUDLSURGX
FLUDHGQRVWDYQLNXVLLVND]QL
UHaHQLFL

` (GQRVWDYQL
NXVLLVND]QL
UHaHQLFL

I have a ball.

9HCELRGWLSRWVOX^DZHDXGLRVQLPNLLOLJRYRURWQDQDVWD
YQLNRWLSRYWRUXYDZHSRVOX^QDWPRGHOSURGXFLUDZHQD
HGQRVWDYQLLVND]LSULPHQXYDM`LJRXVYRHQLRWYRNDEXODU

` GDJLUDVSR]QDYD]DSRYHGLWHLGD
UHDJLUDVRRGYHWQRQDQLY

` =DSRYHGLYR
UDPNLWHQD
WHPDWVNLWH
SRGUDaMD

Come here, Sit

down, Stand up

6OX^DZHQDLVND]LLVRRGYHWQRUHDJLUDZHQDQLY(TPR)LJUD
RGWLSRWSimon says...

.20321(17$-$=,A1,)81.&,,
&HOL

6RGUCLQL

3ULPHUL

$NWLYQRVWLLPHWRGL

8aHQLNRWXaHQLaNDWD

3R]GUDYXYDZH
QHIRUPDOQR

Hello! Hi! - Bye-bye!

$NWLYQRVWLRGWLSRWQDXYHCEXYDZHQDIRUPLWHQDSR]
GUDYXYDZHLRWSR]GUDYXYDZHSRJRYRUHQPRGHO

3UHWVWDYXYDZH

I`m........
This is Kire........

8YHCEXYDZHQDMD]LaQDWDIXQNFLMDSUHNXYHUEDOQR
LVNDCXYDZHNRULVWHZHQDFUWHCLIRWRJUDILLLIOH^
NDUWLSHVQLaNLLVO

` GDJLNRULVWLQHIRUPDOQLWHIRUPL
QDSR]GUDYXYDZHLRWSR]GUDYXYDZH
` GDXPHHGDVHSUHWVWDYLVHEHVL
NDNRLVYRHWRGUXJDUaH

` GDJLSUHSR]QDYDLVRRGYHWQRGD
2VQRYQLPRGHOL Sorry......Thank you.... 8aHVWYRYRNUDWNLGLMDOR]LLJULSRXORJLGUDPDWL]D
JLXSRWUHEXYDRVQRYQLWHIRUPLQD QDNXOWXUQRRGQH Please
FLMDLVO
NXOWXUQRRGQHVXYDZHYRVRRGYHWQD VXYDZH
VLWXDFLMD
` GDJLUD]EHUHSUHSR]QDHLSULPH
QXYDRVQRYQLWHIRUPLQDaHVWLWD
ZHQDSUD]QLFLLURGHQGHQL

AHVWLWDZHQDSUD] Merry Christmas; Happy &UWDZHLERHZHNDUWLaNLJRYRUQLYHCELVRUHFLWLUDZH

QLFLLURGHQGHQL Bayrami, Happy New
LSHHZHSULJRGQLSHVQL
Year; Happy birthday

.20321(17$6/8>$:(625$=%,5$:(
&HOL

6RGUCLQL

3ULPHUL

$NWLYQRVWLLPHWRGL

/HNVLaNDHGLQLFD A parrot, a teacher, 1HYHUEDOQRUHDJLUDZHQDJRYRUHQSRWWLNVOLNLSRVWH

a mother (mum)... ULIOH^NDUWLLJUDRGWLSRWSimon says.QDSUVR
` GDPRCHGDJRUD]EHUH]QDaHZHWRQD
SRNDCXYDZH
OHNVLaNLWHHGLQLFLSUHGYLGHQL]D
L]XaXYDZH]DRYDDYR]UDVW
8aHQLNRWXaHQLaNDWD

` GDUD]ELUDHGQRVWDYQLLVND]L

(GQRVWDYQLLVND]L Repeat, please!

Stand up!
I have a ball.

9HCELRGWLSRWQDVRRGYHWQRUHDJLUDZHQDVOX^QDWLLVND
]LRGDXGLR]DSLVLOLRGQDVWDYQLNRWQDSUGYLCHZHQD
WHORWRPLPLNDQHYHUEDOQRUHDJLUDZHQDLQVWUXNFLMDRG
QDVWDYQLNRWLVO

.20321(17$*2925(:(
&HOL

6RGUCLQL

3ULPHUL

$NWLYQRVWLLPHWRGL

8aHQLNRWXaHQLaNDWD

0RHWRVHPHMVWYRPRLWH
GUXJDUL

Mum, Dad; Hi! This is my

friend.

$NWLYQRVWLRGWLSRWQDYHUEDOQR
SRYWRUXYDZHLSURGXFLUDZHQDHG
QRVWDYQLLVND]QLUHaHQLFLSUHNX
LJUDZHSRXORJLEURMDONLUHFLWL
UHFLWL
UDZHLSHHZHSRPRCQRVWSURVOH
GHQRVRGYLCHZDXaHVWYRYRNUDWNL
GLMDOR^NLVLWXDFLLLGUDPVNL
L]YHGELNDNRSRWYUGD]DXVYRHQRVW
QDOHNVLNDWDLVWUXNWXULWH

` GDJLL]JRYDUDSUDYLOQRLVRRGYHWQRGD
JLSULPHQXYDOHNVLaNLWHHGLQLFLSUHG 3UHGPHWLYRXaLOQLFDWD
YLGHQL]DRYDQLYR]DL]XaXYDZHQDMD]L
NRWYRUDPNLWHQDSUHGYLGHQLWHMD]LaQL
IXQNFLLLJUDPDWLaNLVWUXNWXUL
%RL

,PLZDQDSUD]QLFL
5RGHQGHQL
'RPD^QLPLOHQLaLZD

Board, window, chalk, doll,

ball...
Open the window, please!
Black, white, red, blue,
yellow....
This is a yellow balloon.
Christmas, Easter, New Year
Merry Christmas!
Happy birthday!
A dog, a cat, a fish...
I have one black dog.

.20321(17$.8/785$
6RGUCLQLWHRG.XOWXUDVH]DVWDSHQLYRVLWHNRPSRQHQWLYRL]XaXYDZHWRQDMD]LNRWRGQRVQRQHVHL]XaXYDDWL]ROLUDQRNDNRSRVHEQDNRPSRQHQ
WD
&HOWDHGDVHVR]GDGHVHQ]LELOL]DFLMD]DYRRaXYDZHQDNXOWXUROR^NLWHUD]OLNLSUHNXYRVSLWQLLVRFLROR^NLVRGUCLQLNDNRRVQRYD]DUD
]YLYDZH QD WROHUDQFLMD L HPSDWLMD NRQ GUXJLRW L UD]OLaQLRW QD SU SUHNX LPLZD SUD]QLFL SHVQL LJUL EURMDONL NRPXQLNDWLYQL PRGHOL
SDUDOLQJYLVWLaNLHOHPHQWLLGU

','$.7,A.,35(325$.,
6RQDVWDYQLRWSODQ]DSUHGPHWRWDQJOLVNLMD]LNHSUHGYLGHQRSRHGHQ
aDVQHGHOQRRGQRVQRaDVDJRGL^QR
9R SODQLUDZHWR QD VRGUCLQLWH ]D SUYR RGGHOHQLH SUHGYLG VH ]H
PHQL VRGUCLQLWH YR QDVWDYQLWH SURJUDPL SR GUXJLWH SUHGPHWL NRL
VH L]XaXYDDW YR SUYR RGGHOHQLH RGQRVQR SRaLWXYDQ H SULQFLSRW QD
PH_XSUHGPHWQRSRYU]XYDZHSRRGQRVQDFHOLWHLVRGUCLQLWHVRDN
FHQWQDLQWHJULUDQRSRYU]XYDZHVRVRGUCLQLRGPDMaLQLRWMD]LN
1DVWDYDWDSRDQJOLVNLMD]LN]DXaHQLFLWHQDRYDDYR]UDVWVH]DVQRYD
QDPXOWLVHQ]RUQRYL]XHOQRDXGLWLYQRWDNWLOQRLGULKROLVWLaNR
XaHZHNRHJLRSID`DNRJQLWLYQLWHDIHNWLYQLWHLPRWRUQLWHDVSHNWL
QDXaHQLFLWHRGQRVQRQDVWDYQLNRW`HJLLQWHJULUDUD]OLaQLWHNRPSR
QHQWLVR^WRMD]LNRW`HVHXaLQDIXQNFLRQDOHQQDaLQ
6RJODVQRJRUHQDYHGHQRWRYRVWUDQVNLRWMD]LNQHPRCDWGDVHL]GYRMDW
RGQRVQRQHPRCHGDVHSODQLUDEURMRWQDaDVRYLWHSRRGGHOQLNRPSR
QHQWL
7HCL^WHWRQDUDERWDWDQDaDVRYLWHSRDQJOLVNLMD]LNYRSUYRRGGHOH
QLHHQDXVQRWRLVNDCXYDZHNRHVHSRYU]XYDVRGDGHQDVLWXDFLMDYR
XaLOQLFDWDSUHNXLJULGUDPDWL]DFLMDSHVQLLOLGYLCHZDVRSRWWLN
QXYDZHQDIDQWD]LMDWDLQDNUHDWLYQRVWDQDXaHQLNRW8aHQLFLWHYR
JOREDOD JL XVYRMXYDDW VRGUCLQLWH PHKDQLaNL VR UHSURGXNFLMD QR
ELWQRHGDVHSURYHULSUDYLOQRWRUD]ELUDZHQD]QDaHZHWRQDSRUDND
WDYNOXaXYDM`LJLLNXOWXUROR^NLWHHOHPHQWL



1DVWDYQLVUHGVWYD
` SULUDaQLN]DQDVWDYQLNRW
` SDNHWSULUDaHQPDWHULMDO]DQDVWDYQLNRWIOH^NDUWLSRVWHUL
LJUDaNL
` NDVHWRIRQLNDVHWL VR SHVQL NRPSMXWHU VR VRRGYHWHQ VRIWYHU
&'URP79VR'9'
` GUXJLL]YRULQDXaHZHYRQHSRVUHGQDWDRNROLQDSUHGPHWLYR
SURVWRULMDWDNDGHVHL]XaXYDDQJOLVNLRWMD]LN
` ,QWHUQHWSULVWDSREUD]RYQLVRIWYHUL
` VSLVDQLMD]DQDVWDYQLNRW

2&(189$:(1$
3267,*$:$7$1$8A(1,&,7(
6OHGHZHQDSRVWLJDZDWDQDXaHQLFLWH
9RWHNRWQDQDVWDYDWDUHGRYQRVHVOHGDWLYUHGQXYDDWSRVWLJDZDWDQD
XaHQLFLWHVHSULELUDDWSRND]DWHOL]DQLYQLWHDNWLYQRVWLPRWLYLUD
QRVWD]DXaHZHVRUDERWNDWDVRGUXJLWHLVOIRUPDWLYQRRFHQXYDZH
6HNRMDDNWLYQRVWQDaDVRWSULNRMDXaHQLFLWHMDLVNDCXYDDWMD]LaQDWD
DNWLYQRVWELORQDUHFHSWLYQRUHSURGXNWLYQRLOLSURGXNWLYQRQLYR
GDYDPRCQRVW]DYRRaXYDZHQDQDSUHGRNRWLQHJRYRYUHGQXYDZH7RD
]QDaLGHNDHYDOYDFLMDWDVHYU^LNDNRLQWHJUDOHQGHOQDVDPLRWQD
VWDYHQaDVDQHNDNRL]ROLUDQaLQ0QRJXHYDCQRSULSRVWDSNLWHQD

SURYHUNDQD]QDHZHWRNDNRLRFHQXYDZHWRQDXaHQLNRWWLHSRVWDSNL
GD QH VH UD]OLNXYDDW RG YRRELaDHQLWH DNWLYQRVWL QD aDVRW RGQRVQR
XaHQLFLWHQHWUHEDSRVHEQRGDVHL]GYRMXYDDWRGJUXSDWDSULSURYHU
NDWDQDXVQRWRMD]LaQRUHDJLUDZH
%LWQRHSRJROHPDNFHQWGDVHVWDYLQDSR]LWLYQLWHDVSHNWLQDQDSUH
GRNRWQDXaHQLFLWHWHQDRQD^WRXaHQLNRWJR]QDHDQHRQD^WRQH
JR]QDH9DCQRHVHNRMQDSUHGRNGDVHQDJUDGLVRRGYHWQRELGHM`LQD
PODGLWHXaHQLFLLPHSRWUHEQDSRYUDWQDLQIRUPDFLMD]DRVWYDUHQLRW
XVSHK^WRPRCHGDELGHXVQDSRIDOEDLOLSR]LWLYQDUHDNFLMDL]UD]H
QDSUHNXJHVWLOLPLPLNDLOLSDNVRQDVPHYNDRGVWUDQDQDQDVWDYQL
NRWQDFUWDQFYHWLVO
9UHGQXYDZHWRQDQDSUHGRNRWQDXaHQLFLWH`HVHYU^LRSLVQRSUL^WR
QDVWDYQLNRW LPD REYUVND YR SRVHEQD WHWUDWND NRQWLQXLUDQR GD YRGL
]DEHOH^NL]DVHNRMXaHQLNSRVHEQR]DQHJRYRWRQDSUHGXYDZHVRJODVQR
NRPSRQHQWLWHQDMD]LNRWSUHGYLGHQLVRQDVWDYQDWDSURJUDPD]DSUYR
RGGHOHQLH

35267251,86/29,=$
5($/,=,5$:(1$1$67$91,7(
352*5$0,
3URJUDPDWDYRRGQRVQDSURVWRUQLWHXVORYL]DUHDOL]DFLMDVHWHPHOL
QD 1RUPDWLYRW ]D SURVWRU ]D I, II L III RGGHOHQLH L QD QDVWDYQLWH
VUHGVWYD]DIRGGHOHQLHGRQHVHQRGVWUDQDQDPLQLVWHURW]DREUD]R
YDQLHLQDXNDVRUH^HQLHEURGJRGLQD
6HSUHSRUDaXYD]DUDGLSROHVHQYL]XHOHQNRQWDNWSRPH_XXaHQLFLWH
]DGDVOX^QDWSRGREUR^WRVH]ERUXYDLQDMRGGDOHaHQLRWXaHQLNGD
LPDSUHJOHGQDXaLOQLFDWDNOXSLWHGDELGDWQDUHGHQLQDVOHGQLRW
QDaLQSRYH`HNOXSLGREOLCHQL]DHGQRUD]QLYDULMDQWLQDEXNYDWD
U,NDNRLSUHPHVWXYDZHLJUXSLUDZHQDVWROaLZDWDSRSRWUHEDSUL
GUDPDWL]DFLMD

1250$7,9=$1$67$9(1
.$'$5
` =DYU^HQL VWXGLL SR DQJOLVNL MD]LN L OLWHUDWXUDQDVWDYQD QD
VRNDVII
` =DYU^HQLVWXGLLSRDQJOLVNLMD]LNLNQLCHYQRVWVII



` =DYU^HQLVWXGLLSRDQJOLVNLMD]LNLOLWHUDWXUDQDGUXJDQDVRND
LVR]GRELHQDVRRGYHWQDSHGDJR^NRSVLKROR^NDLPHWRGVNDSRG
JRWRYNDQDVRRGYHWHQIDNXOWHWVII
` =DYU^HQLVWXGLL]DRGGHOHQVNDQDVWDYDVRPRGXO]DDQJOLVNLMD
]LNVII
` =DYU^HQLVWXGLL]DSUHGXaLOL^QRYRVSLWXYDZHVRPRGXO]DDQ
JOLVNLMD]LNVII

5(>(1,(,'$7801$
'21(689$:(1$1$67$91$7$
352*5$0$
1DVWDYQDWD SURJUDPD SR DQJOLVNL MD]LN ]D SUYR RGGHOHQLH YR
GHYHWJRGL^QRWRRVQRYQRREUD]RYDQLHMDGRQHVH
0LQLVWHU

.20,6,-$=$32'*2729.$
1$1$67$91$7$352*5$0$
 6LOYDQD9HWHURVNDVRYHWQLNSRDQJOLVNLMD]LN%LUR]DUD]YRMQD
REUD]RYDQLHWR6NRSMHNRRUGLQDWRU
 0U=RUD%X^RYVNDVRYHWQLNSRDQJOLVNLMD]LN%LUR]DUD]YRMQD
REUD]RYDQLHWR0H_XRS^WLQVNRRGGHOHQLHQD%522KULG
 PU9HURQLND.DUHYDSURIHVRU8QLYHU]LWHW-XJRLVWRaQD(YUR
SD7HWRYR
 6RZD 'LPLWURYD QDVWDYQLN SR DQJOLVNL MD]LN 28 'LPLWDU 0L
ODGLQRY6NRSMH
 $UPLUD *DYD]  $EHGLQL QDVWDYQLN SR DQJOLVNL MD]LN 28 -DQH
6DQGDQVNL6NRSMH
 7RQL7RGRURYVNLQDVWDYQLN]DRGGHOHQVNDQDVWDYD280DUVL
VAHORSHN7HWRYR
 $M^H$MUXODLVRYHWQLN]DRGGHOHQVNDQDVWDYD%LUR]DUD]YRMQD
REUD]RYDQLHWR6NRSMH


6XOHMPDQ5X^LWLVU 





QDGHQJRGLQD
UH^HQLHEU

'(9(7*2',>1226129122%5$=29$1, (

1$67$91$
352*5$0$

08=,A.2
2%5$=29$1,(


9U]RVQRYDQDaOHQVWDYRG=DNRQRW]DRUJDQL]DFLMDLUDERWDQD
RUJDQLWHQDGUCDYQDWDXSUDYD6OYHVQLNQD50EUL
aOHQLRG=DNRQRW]DRVQRYQRREUD]RYDQLH6OYHVQLNQD50
EU         
      L  PLQLVWHURW ]D
REUD]RYDQLHLQDXNDGRQHVHQDVWDYQDSURJUDPDSRSUHGPHWRWPX]LaNR
REUD]RYDQLH]D IRGGHOHQLH]DGHYHWJRGL^QRWRRVQRYQRXaLOL^WH


929('

0X]LNDWDHLVNOXaLWHOQRYDCHQGHOQDaRYHNRYDWDNXOWXUDLCLYRWL
WDDWUHEDGDLPDVYRH]QDaDMQRPHVWRYRYRVSLWDQLHWRLREUD]RYDQLH
WR&HOWDQDQDVWDYDWDSRPX]LaNRREUD]RYDQLHHGHFDWDGDMD]DVDNDDW
PX]LNDWDNDMQLYGDVHURGLCHOED]DDNWLYQR]DQLPDYDZHVRQHDGD
SHDWVYLUDWLVOX^DDWPX]LNDGDJLUD]YLMDWVYRLWHPX]LaNLVSRVREQR
VWL0X]LaNRWRREUD]RYDQLHNDNR]DGROCLWHOHQSUHGPHW]DXaHQLFLWH
RGIGRIXRGGHOHQLHWUHEDGDJRSRGJRWYLXaHQLNRW]DCLYRWWHGDJR
RVSRVRELGDVWDQHDNWLYHQNRULVQLNLaLQLWHOQDPX]LaNDWDNXOWXUD
NDNRYRXaLOL^WHWRWDNDLYRVHNRMGQHYQLRWCLYRW

,]XaXYDZHWRQDPX]LNDWDRGQDMUDQLWHJRGLQLYRUD]YRMRWQDGHWHWR
H LGHDOQR ]D NRPSOHNVQRWR GHOXYDZH YU] GHWVNDWD OLaQRVW ]D VLO
QR SRWWLNQXYDZH QD SR]LWLYQLWH HPRFLL NUHDWLYQRVWD VDPRVWRMQR
VWD WLPVNDWD UDERWD L RGJRYRUQRVWD 0X]LaNRWR REUD]RYDQLH WUHED
GDGDGH]QDaDHQSULGRQHVYRUD]YRMRWQDGHWHWRYRVWHNQXYDZHWRQD
NXOWXUDQDRGQHVXYDZHWRNDNRLYRSRWWLNQXYDZHQDPX]LaNRWRL]UD
]XYDZH


3UHGPHWRWPX]LaNRREUD]RYDQLHYRQDVWDYQLRWSODQH]DVWDSHQVRSR
aDVDQHGHOQRRGQRVQRaDVDJRGL^QR]DXaHQLFLWHRGIGRV RGGHOH
QLHLVRSRaDVQHGHOQR]DXaHQLFLWHRGVIGRIXRGGHOHQLHRGQRVQR
aDVDJRGL^QR
=DHGQR VR OLNRYQRWR REUD]RYDQLH L VR GUXJLWH VRGUCLQL SULVXW
QL YR RGUHGHQL SUHGPHWL QD SULPHU YR PDMaLQLRW L VWUDQVNLRW MD
]LNPX]LaNRWRREUD]RYDQLHWUHEDGDYOLMDHYU]REODJRURGXYDZHQD
XaHQLFLWH UD]YRMRW QD QLYQLWH HVWHWVNL aXYVWYD VSRVREQRVWD ]D UD
]ELUDZHLGRCLYXYDZHQDPX]LaNDWDXPHWQRVW]DGDLPVHRYR]PRCL
SRVWHSHQR GD VH YNOXaXYDDW L GD XaHVWYXYDDW YR PX]LaNLRW CLYRW YR
VYRMDWDRNROLQD

&(/,=$5$=92-1,27
3(5,2'2'I'2III2''(/(1,(
8aHQLNRWXaHQLaNDWD
` GD VH YRYHGXYD YR VSR]QDYDZHWR QD RVQRYQLWH PX]LaNR
L]YHGXYDaNLWH DNWLYQRVWL SHHZH VYLUHZH QD GHWVNL PX]LaNL
LQVWUXPHQWLPX]LaNRULWPLaNLDNWLYQRVWLNDNRLYRVOX^DZHWR
PX]LND
` GDMDGRCLYHHXEDYLQDWDQDPX]LNDWD
` GDVHSRWWLNQXYDGDSHHVYLULLJUDVOX^DPX]LND
` GDVHRVORERGLRGVWUHVHPRFLRQDOQDQDSQDWRVWSUHNXVOX^DZH
PX]LNDLPX]LaNRL]UD]XYDZH
` GDSRNDCXYDLQWHUHVLCHOED]DL]YHGXYDZHQDPX]LaNLWHDNWLY
QRVWL
` GDVWHNQHVDPRGRYHUEDYRL]YU^XYDZHWRQDPX]LaNLWHDNWLYQRV
WLRULHQWDFLMDYRSURVWRURWNRRUGLQDFLMDQDGYLCHZDWD]DSD
]XYDZHLPHQXYDZHQDUHGRVOHGRWQDGYLCHZDWDL]YU^XYDZHQD
FHORYLWDSVLKRPRWRULaNDDNWLYQRVW
` GDUD]YLYDDXGLWLYQDLWDNWLOQDSHUFHSFLMD
` GDJRRWNULYDLSRaLWXYDVRSVWYHQRWRPX]LaNRL]UD]XYDZHLGD
JRSRaLWXYDPX]LaNRWRL]UD]XYDZHQDGUXJLWH
` GDVH]DSR]QDHVRGHWVNLSHVQLNUDWNLYRNDOQRLQVWUXPHQWDOQL
WYRUELNDNRLGHORGQDURGQRWRPX]LaNRWYRUH^WYR
` GDVHSRWWLNQXYD]DUDERWDYRSDULYRJUXSD
` GDVHYRYHGXYDYRNRULVWHZHWRQDLQIRUPDWLaNDWDNRPSMXWHUVND
WHKQRORJLMDYRPX]LaNRWRL]UD]XYDZH

&(/,1$1$67$9$7$
92I2''(/(1,(
8aHQLNRWXaHQLaNDWD
UD]YLYD SHMDaNL
SHMDaNL VWDY
VWDY SUDYLOQR
SUDYLOQR VHGHZH
VHGHZH GUCHZH
GUCHZH QD
QD WHORWR
WHORWR
` GD UD]YLYD
GL^HZH
YD QDYLND
QDYLND ]D
]D NXOWLYLUDQR
NXOWLYLUDQR SHHZH XPHUHQR
XPHUHQR SHHZH
SHHZH EH]
EH]
` GD UD]YLYD
JULPDVLGLJDZHQDUDPHZDLYLNDZH
SHHSHVQLVRUD]QRYLGQDULWPLaNRPHORGLVNDOLQLMD
SHVQL VR UD]QRYLGQD ULWPLaNRPHORGLVND OLQLMD
` GDSHH
` GDVHRVSRVREXYD]DDNWLYQRVOX^DZHQDPX]LNDWD
` GDSUHSR]QDYDYRNDOQDRGLQVWUXPHQWDOQDL]YHGED
` GDJLXVYRMXYDGYLCHZDWDYRPX]LaNRULWPLaNLWHDNWLYQRVWL
` GDVHVWLPXOLUD]DUD]YRMQDRULHQWDFLMDWDYRSURVWRURW
` GDUD]YLYDRVHW]DULWDP
` GDVH]DSR]QDHVRQHNRLGHWVNLPX]LaNLLQVWUXPHQWLLGDSUDYL
RELGL]DQLYQRNRULVWHZH
` GD UD]YLYD LQWHUHV ]D L]YHGXYDZH QD ]YXaQL HIHNWL VSRQWDQL
LPSURYL]DFLLQDNUDWNLPX]LaNLPRWLYLLGU
` GDSUDYLUD]OLNDPH_XRVQRYQLWHYLGRYLWHPSDEDYQREU]R
` GD SUDYL UD]OLND PH_X RVQRYQLWH YLGRYL QD GLQDPLND VLOQR
WLYNR
` GDVHYRYHGXYDYRPX]LaNRWRWYRUH^WYR
` GDVHSRWWLNQXYD]DVRSVWYHQRPX]LaNRL]UD]XYDZH

.21.5(71,&(/,
3((:(A$6$
&HOL

6RGUCLQL

3RLPL

$NWLYQRVWLLPHWRGL

` =YXFL

`
`
`
`
`
`
`

` 6OX^DZHLLPLWLUDZHQD]YXFLRGSULURGDWDLRNROLQDWD
SUHSR]QDYDZHLLPHQXYDZHSULMDWQLQHSULMDWQL]DQLY
SUHNXVOX^DZHQDSHHZHWRQDSWLFLWHNRaHZHQDDYWRPR
ELO^XPROHZHQDOLVMDWDJUPRWHYLFL^NULSHZHQDVWROaH
LGU
` YHCEL]DSUDYLOQRSHHZHGUCHZHQDWHORWRYHCEL]D
GL^HZHGDSHHEH]QDSUHJDZHXPHUHQREH]JULPDVL
` GLJDZHQDUDPHQDWDEH]YLNDZHLGU
` L]YHGEDQDEURMDONLLEU]R]ERUNLVRWRaHQULWDPLMDVQD
GLNFLMDSUEURMDONLLEU]R]ERUNLSR]QDWLQDXaHQLFLWH
` SHHZHSHVQLUD]OLaQLSRVRGUCLQDLNDUDNWHUSUSHHSHV
QL]DJRGL^QLYUHPLZDGHVWNLSHVQLQDURGQLSHVQLLGU

8aHQLNRWXaHQLaNDWD
` GDJLSUHSR]QDYD]YXFLWHRGSULUR
GDWDLRNROLQDWD
` GDLPLWLUD]YXFLRGSULURGDWDL
RNROLQDWD
` GDVWHNQXYDQDYLNDSUDYLOQRGDJR
GUCLWHORWRSULSHHZH
` GDUD]YLYDRVHW]DULWDP
` GDSHHSHVQLUD]OLaQLSRVRGUCLQD
LNDUDNWHU

` 3UDYLOHQVWDY
SULSHHZH
` 5LWDP
` 3HHZH

=YXN
JODV
SHMDaND
EURMDOND
EU]R]ERUND
SHVQD
PHORGLMD

08=,.$,'9,#(:(A$6$
&HOL

6RGUCLQL

3RLPL

$NWLYQRVWLLPHWRGL

8aHQLNRWXaHQLaNDWD
` 0X]LaNRULWPLaNL
` AHNRUHZH
` GDUD]YLYDRVHW]DULWDP
aHNRUHZDaHNRUHZH
` PDU^LUDZH
` GDVHSRWWLNQXYDGDJLXVRJODVL
PDU^LUDZHSRWVNRN
` SRWVNRNQXYDZH
VYRLWHGYLCHZDVRULWDPRWQD
QXYDZH
PX]LNDWD
` WDQFRUR
` 0X]LaNLLJUL
` GDVHSRWWLNQXYDGDJLXVRJODVL
` 7DQFXYDZH
VYRLWHGYLCHZDVRPX]LaNLWH
NDUDNWHULVWLNLULWDPWHPSR
GLQDPLND
` GDVH]DSR]QDHLL]YHGHHGQRVWDYQL
QDURGQLRUD

` L]YHGEDQDPX]LaNRULWPLaNLWHaHNRUHZDaHNRUHZH
PDU^LUDZHSRWVNRNQXYDZHQDSUL]YHGXYDZHQD
aHNRULWHQDPX]LNDWDVRPDU^RYULWDPSUADMNRYVNL
'HWVNLDOEXP0DU^QDGUYHQLWHYRMQLaLZDYR
SRVWRMDQRWHPSRLVRSURPHQDQDWHPSRWRNDNRLVR
SURPHQDQDSUDYHFRWQDGYLCHZH
` L]YHGXYDZHQDSRWVNRNQXYDZDQDPX]LaNDWDSULGUXCED
VRstaccato;
` NRPELQLUDZHQDaHNRUHZDLSRWVNRNQXYDZD
` XaHVWYRYRPX]LaNLLJUL
` L]YHGEDQDHOHPHQWDUQLWDQFLLRUD

6/8>$:(08=,.$A$6$
&HOL

6RGUCLQL

3RLPL

$NWLYQRVWLLPHWRGL

` =YXN

` 6OX^DZHLSUHSR]QDYDZH]YXFLRGSULURGDWDLRNROLQDWD
QDSUXaHQLNRWJRVOX^DSHHZHWRQDSWLFLWHNRaHZHQD
DYWRPRELO^XPROHZHWRQDOLVMDWDJUPRWHYLFL^NULSHZH
QDVWROaHJXCYDZHQDOLVWRGKDUWLMDLGULVRRGUHGH
QLDSOLNDFLLREHOHCXYD]YXFLRGSULURGDWDL]YXFLRG
RNROLQDWD
` VOX^DZHLSRJRGXYDZH]YXFLNRLVHSULMDWQL]DXaHQLFLWH
SHHZHQDVODYHMRWOHSLRGUHGHQDDSOLNDFLMDLQHSULMDW
QL]DXaHQLFLWH^NULSHZHQDVWROaHWRLOHSLRGUHGHQD
DSOLNDFLMD
` 8aHQLNRWVOX^DYRNDOQRLQVWUXPHQWDOQDPX]LNDQDSU
SHVQDRGGHWVNLIHVWLYDOLWUHEDGDYRRaLGDOLVOX^D
YRNDOJODVLGDOLVOX^DLQVWUXPHQW
` 8aHQLNRWVOX^DLQVWUXPHQWDOQRGHORQDSU/HWQDEXPED
URWNRP1LNRODM5LPVNL.RUVDNRYLGUXJLGHOD
` 1DSUMDVOX^DKLPQDWDQD50DNHGRQLMD
` 6OX^DZHQDURGQDSHVQDQDSUQDURGQDWD%LOMDQDSODWQR
EHOH^HLRUR3UDYRRUR

8aHQLNRWXaHQLaNDWD
` GDSUHSR]QDYD]YXFLRGSULURGDWD ` 6OX^DZH]YXFL
RGSULURGDWDL
LRNROLQDWDSULMDWQLLQHSULMDW
RNROLQDWD
QL]YXFL]DQHJRQHD
` GDLOXVWULUD]YXFLSUHNXDSOLND ` 6OX^DZHYRNDO
FLL
QDLLQVWUXPHQ
` GDVOX^DLSUHSR]QDYDYRNDOQDL
WDOQDPX]LND
LQVWUXPHQWDOQDLYRNDOQRLQVWUX
` 6OX^DZH
PHQWDOQDPX]LND
PX]LaNL
` GDMDSUHSR]QDYDVOX^DQDWDPX]LND
IRONORUQD
YHVHODWDCQDEU]DEDYQD
URGQLSHVQLQD
` GDUD]JRYDUD]DPX]LNDWD^WRMD
VYRMDWDHWQLaND
VOX^D
]DHGQLFDLQD
` GDSUHSR]QDYDQDURGQLSHVQL
GUXJL]DHGQLFL

` ^XP
` JODV
` LQVWUXPHQW
` KLPQD
` QDURGQDSHVQD

69,5(:(1$'(76.,08=,A.,,167580(17,A$6$
&HOL

6RGUCLQL

3RLPL

` 5LWDP

` 5LWDP

$NWLYQRVWLLPHWRGL

8aHQLNRWXaHQLaNDWD
` GDUD]YLHRVHW]DULWDP
` GDVH]DSR]QDHVRQHNRONXGHWVNL
PX]LaNLLQVWUXPHQWL

` ,]YHGXYDZHULWPLaNLPRWLYLVRSOHVNDZHVRUDFHWHWURSD
ZHVRQR]HWHaXNDZHVRGYHPROLYaLZDLGU
` =DSR]QDYDZH
` LPLZDQDGHWVNL
` LVSLWXYDZHLRWNULYDZHQD]YXaQLWHVYRMVWYDQDLQVWUX
VRGHWVNLWH
PX]LaNLLQV
PHQWLWHQDSUDYHQLRGSULURGQLPDWHULMDOLSUHGQL
ULWPLaNLLQV
WUXPHQWLNRL
SUD]QLSODVWLaQLaD^LQDSROQHWLVRRUL]GUXJLVRJUDYaH
WUXPHQWL
VHNRULVWDWYR
LWUHWLVRNDPHQaLZD
XaLOL^WHWR
` 6YLUHZHQD
` RWNULYDZHLUD]OLNXYDZHQDGHWVNLWHULWPLaNLLQVWUXPHQ
GHWVNLULWPLaNL
WLSUaXNDQDVWDSaLZDWURSDONLLGU
LQVWUXPHQWL
` VYLUHZHQDGHWVNLULWPLaNLLQVWUXPHQWLQDSUDYHQLRG
SULURGQLPDWHULMDOL
` L]YHGEDVRGHWVNLULWPLaNLLQVWUXPHQWLSUSRYWRUXYD
NUDWNLULWPLaNLPRWLYL
26129,1$08=,A.$7$3,60(1267A$6$

&HOL

6RGUCLQL

3RLPL

$NWLYQRVWLLPHWRGL

8aHQLNRWXaHQLaNDWD
` GDJLSUHSR]QDYDRVQRYQLWHYLGRYL ` 2VQRYQLYLGRYL ` %DYQRGYLCHZH ` 6OX^DZHPX]LaNLL]YHGELLSUHNXGYLCHZHQDWHORWR
L]UD]XYDZHRVQRYQLYLGRYLWHPSREDYQREU]RaXNDZHQD
QDWHPSREDYQREU]R
QDWHPSREDYQR
` EU]RGYLCHZH
aDVRYQLNRWEDYQREU]RLOLGYLCHZHQDSROCDYRWEDYQR
EU]R
` GDJLSUHSR]QDYDRVQRYQLWHYLGRYL
GYLCHZHL]DMDNRWEU]RGYLCHZH
QDGLQDPLNDVLOQRWLYNR
` 2VQRYQLYLGRYL ` VLOQR
` SUHSR]QDYDZHQDRVQRYQLWHYLGRYLQDWHPSDVLOQRWLYNR
QDGLQDPLND
` WLYNR
SUHNXLJUDQDVRNULHQSUHGPHWSUVHXaLNUDWNDSHVQD
VLOQRWLYNR
LVHSHHVRUD]OLaQDMDaLQDDNRXaHQLNRWVHSULEOLCL
GRSUHGPHWRWWRJD^SHVQDWD`HVHSHHSRVLOQRLOLDNRVH
QDR_DGDOHNX`HSHHSRWLYNRGHWVNDLJUD


26129,1$'(76.27208=,A.2,=5$=89$:(,7925(:(A$6$
&HOL

6RGUCLQL

8aHQLNRWXaHQLaNDWD
` GDVHSRWWLNQXYD]DPX]LaNRL]UD ` .UHDWLYQRL]UD
]XYDZHVRJODVVYLUHZHGYLCHZH
]XYDZHSUHNXSH
HZHVRGYLCHZH
` GDVWHNQXYDVLJXUQRVWLVDPRGRYHU
LVYLUHZH
EDYRVRSVWHYQRWRPX]LaNRL]UD]X
YDZH
` GDXCLYDYRPX]LaNRWRL]UD]XYDZH

3RLPL

$NWLYQRVWLLPHWRGL
` 6DPLRWXaHQLNXaHQLaNDQDREUDERWHQDSHVQDLOLPX]LaNL
SULPHUVR]GDYDVRSVWYHQDNRUHRJUDILMDVRGYLCHZHQD
VYRHWRWHORL]PLVOXYDZHQDaHNRULLGYLCHZDVRUDFHWH
` NUHDWLYQRL]UD]XYDZHLWYRUHZHQDVOX^DQLWHSHVQLL
PX]LaNLWHSULPHUL
` XaHVWYRYRLJULQDSUNDNRaXNDNOXNDMGUYHFRW
` XaHVWYRYRDNWLYQRVWLYRNRLXaHQLFLWHQDPHVWRGDRGJRYD
UDDWVR]ERURYLRGJRYDUDDWVRSHHZH
` LVWUDCXYDZHQDVYRMRWJODVLGU

','$.7,A.,35(325$.,
1DVWDYQLWH VRGUCLQL RG SUHGPHWRW PX]LaNR REUD]RYDQLH GDYDDW
PRCQRVWGDVHUHDOL]LUDDWLQWHJULUDQRVRVRGUCLQLWHRGQDVWDYQL
WHSURJUDPLSRPDMaLQMD]LNPDWHPDWLNDDQJOLVNLMD]LN]DSR]QDYDZH
QDRNROLQDWDLIL]LaNRREUD]RYDQLH,VWRWDNDVHGDYDPRCQRVW]D
YQDWUH^QRLQWHJULUDQRSODQLUDZHQDVLWHWHPLYRVRJODVQRVWQDSR
WUHELWHQDXaHQLFLWHLSODQLUDQLWHDNWLYQRVWL
3ULUHDOL]LUDZHQDVRGUCLQLWHQDVWDYQLNRWWUHEDGDJRSRWWLNQXYDL
IDOLVHNRHGHWHSULPX]LaNRWRL]UD]XYDZHLQHVPHHGDVHGR]YROLGD
VHSUDYLDWPRVIHUDQDNRPSHWLWLYQRVWPH_XXaHQLFLWH
*RGL^HQIRQGQDaDVRYL
7(0,

n
n

2&(189$:(1$
3267,*$:$7$1$8A(1,&,7(

%URMQDaDVRYL

 3HHZH

aDVD

 0X]LNDLGYLCHZH

aDVD

 6OX^DZHPX]LND

aDVD

 6YLUHZHQDGHWVNLPX]LaNLLQVWUXPHQWL

aDVD

 2VQRYLQDPX]LaNDWDSLVPHQRVW
2VQRYLQDGHWVNRWRPX]LaNRL]UD]XYDZH

LWYRUHZH
9.8312

aDVD

=DEHOH^ND%URMRWQDaDVRYLWHHGDGHQRULHQWDFLRQR



n
n
n
n

1DVWDYQLVUHGVWYD
VUHGVWYD
DXGLRYL]XHOQLVUHGVWYD
VUHGVWYD79
79
79'9'SOHHU
'9'SOHHUYLGHRSOHHU
YLGHRSOHHUNRPSMXWHU
NRPSMXWHU

GHWVNLPX]LaNLLQVWUXPHQWL
GLGDNWLaNLVUHGVWYDLPDWHULMDOL
UD]QLL]YRULQDXaHZHRGQHSRVUHGQDWDRNROLQDSUHGPHWLYR
SULURGDWDLRNROLQDWD
YL]XHOQLVUHGVWYDVOLNLIRWRJUDILLDSOLNDFLLLVO
,QWHUQHWREUD]RYQLVRIWYHUL

aDVD
aDVD

9RWHNRWQDQDVWDYDWDUHGRYQRVHVOHGDWLYUHGQXYDDWSRVWLJDZDWDQD
XaHQLFLWHVHSULELUDDWSRND]DWHOL]DQLYQLWHDNWLYQRVWLPRWLYLUD
QRVWD]DPX]LaNRWRL]UD]XYDZHDQJDCLUDQRVWDQDXaHQLFLWHSRVYHWH
QRVWDYRUDERWDWDNDNRLWLPVNDWDUDERWDIRUPDWLYQRRFHQXYDZH
3ULVOHGHZHWRQDSRVWLJDZDWDQDXaHQLFLWHQDVWDYQLNRWWUHEDRVREH
QRGDYQLPDYDNRQLQGLYLGXDOQLRWSULVWDSYRSRVWLJDZDWDQDVHNRH
SRHGLQHaQRGHWH
1DNUDMRWQDJRGLQDWDVHL]YHGXYDVXPDWLYQDRSLVQDRFHQND

35267251,86/29,=$
5($/,=$&,-$1$1$67$91$7$
352*5$0$
3URJUDPDWDYRRGQRVQDSURVWRUQLWHXVORYL]DUHDOL]DFLMDVHWHPHOL
QD1RUPDWLYRW]DSURVWRU]DI, II L IIIRGGHOHQLHLQDQDVWDYQLWHVUHG
VWYD]DIRGGHOHQLHGRQHVHQRGVWUDQDQDPLQLVWHURW]DREUD]RYDQLHL
QDXNDVRUH^HQLHEURGJRGLQD

1$67$91$7$352*5$0$-$
,=5$%27,6758A1,277,0
 $QNLFD 9LWDQRYD VRYHWQLN ]D PX]LaNR REUD]RYDQLH L PX]LaND
XPHWQRVW%526NRSMH
 PU9LNWRULMD.RODURYVND*PLUMDYRQUHGHQSURIHVRUQD)DNXOWH
WRW]DPX]LaNDXPHWQRVW6NRSMH
 9HMaLVODY3RSRYVNLVRYHWQLN]DPX]LaNRREUD]RYDQLH%52%HUR
YR
 2OJLFD1DXPRYVNDVRYHWQLN]DRGGHOHQVNDQDVWDYD%527HWRYR
 9HUD$QJHORYVNDQDVWDYQLN28.X]PDQ-3LWX6NRSMH

1250$7,9=$1$67$9(1
.$'$5

 (PLOLMD +ULVWRYD RGGHOHQVNL QDVWDYQLN 28 /D]R $QJHORYVNL

6NRSMH
 +DYD'RNRYRVSLWXYDa28PDM6NRSMH

9RVSLWQRREUD]RYQDWDUDERWDYRSUYRRGGHOHQLHPRCHGDMDL]YHGXYD
OLFHNRH]DYU^LOR
n SHGDJR^NLIDNXOWHWSURIHVRUSRSUHGXaLOL^QRYRVSLWDQLH
n SHGDJR^NLIDNXOWHWSURIHVRU]DRGGHOHQVNDQDVWDYD
n )LOR]RIVNLIDNXOWHW,QVWLWXW]DSHGDJRJLMDGLSORPLUDQ
SHGDJRJ



5(>(1,(,'$7801$
'21(689$:(1$1$67$91$7$
352*5$0$
1DVWDYQDWD SURJUDPD SR PX]LaNR REUD]RYDQLH ]D SUYR RGGHOHQLH YR
GHYHWJRGL^QRWRRVQRYQRREUD]RYDQLHMDGRQHVH
0LQLVWHU
6XOHMPDQ5X^LWLVU 







QDGHQJRGLQD
UH^HQLHEU

'(9(7*2',>1226129122%5$=29$1, (

1$67$91$
352*5$0$

/,.2912
2%5$=29$1,(


9U]RVQRYDQDaOHQVWDYRG=DNRQRW]DRUJDQL]DFLMDLUDERWDQD
RUJDQLWHQDGUCDYQDWDXSUDYD6OYHVQLNQD50EUL
aOHQLRG=DNRQRW]DRVQRYQRREUD]RYDQLH6OYHVQLNQD50
EU         
      L  PLQLVWHURW ]D
REUD]RYDQLHLQDXNDGRQHVHQDVWDYQDSURJUDPDSRSUHGPHWRWOLNRYQR
REUD]RYDQLH]DIRGGHOHQLH]DGHYHWJRGL^QRWRRVQRYQRXaLOL^WH


929('

3UHGPHWRWOLNRYQRREUD]RYDQLHSUHWVWDYXYDVRVWDYHQGHORGNRQFHSWRW
]DGHYHWJRGL^QRRVQRYQRREUD]RYDQLH6H
6HL]XaXYDNDNR]DGROCLWHOHQ
L]XaXYD NDNR ]DGROCLWHOHQ
SUHGPHWRGIGRIXRGGHOHQLH2GIGRVRGGHOHQLH]DVWDSHQHVRSRGYD
aDVD QHGHOQR RGQRVQR  aDVD JRGL^QR 2G VI GR IX RGGHOHQLH RYRM
SUHGPHWVHL]XaXYDVRSRHGHQaDVQHGHOQRRGQRVQRaDVDJRGL^QR

3UHGORCHQLWH DNWLYQRVWL L PHWRGL YR QDVWDYQDWD SURJUDPD

RYR]PRCXYDDWLQWHJUDFLMDQDVRGUCLQLWHQDSURJUDPDWDSROLNRYQR
REUD]RYDQLHVRVRGUCLQLWHQDSURJUDPLWHSRPX]LaNRREUD]RYDQLH
PDWHPDWLNDPDMaLQMD]LNL]DSR]QDYDZHQDRNROLQDWD

/LNRYQRWR REUD]RYDQLH QXGL PRCQRVW ]D VWHNQXYDZH WUDMQL L XSR

WUHEOLYL]QDHZDLYH^WLQL]DOLNRYQRL]UD]XYDZH7RDLPSRPDJDQD
XaHQLFLWHGDJRVSR]QDHVYHWRWLGDVHLQWHJULUDDWYRQHJR
3UHNX QDVWDYDWD SR OLNRYQR REUD]RYDQLH VH SRWWLNQXYD SVLKRPRWRU
QLRW HPRWLYQLRW L LQWHOHNWXDOQLRW UD]YRM QD XaHQLFLWH VH UD]YLYD
QLYQDWD IDQWD]LMD L aXYVWYRWR ]D HVWHWVNR SURFHQXYDZH 8aHQLNRW
aNDWD XaL GD QDETXGXYD GD JL VSR]QDYD XPHWQLaNLWH YUHGQRVWL L GD
YRVSRVWDYXYD YUVND VR XPHWQRVWD NRMD `H ELGH SULVXWQD YR WHNRW QD
FHOLRWQHJRYQHM]LQCLYRW
/LNRYQRWR REUD]RYDQLH VH WHPHOL QD SURFHVRW QD LVWUDCXYDZH L
WYRUH^WYR 7RD JL XYDCXYD L JL VOHGL UD]YRMQLWH ID]L QD XaHQLFLWH
]DQLYQRWROLNRYQRL]UD]XYDZHLWYRUHZH2GQDVWDYQLNRWEDUDNUH
DWLYHQLIOHNVLELOHQSULVWDSYRUHDOL]DFLMDWDQDQDVWDYDWDVSRUHG
LQWHUHVRWLVSRVREQRVWLWHQDXaHQLFLWH

&(/,=$5$=92-1,27
3(5,2'2'I'2III2''(/(1,(
8aHQLNRWXaHQLaNDWD
` GDVHYRYHGXYDYRVSR]QDYDZHWRQDOLNRYQLRWMD]LN]DSR]QDYD
ZHVRERMDOLQLMDIRUPDLSRYU^LQD
` GDVHYRYHGXYDYRVYHWRWQDOLNRYQRWRWYRUH^WYR
` GD UD]YLYD LQWHUHV IDQWD]LMD GHWVND NUHDWLYQRVW ]D OLNRYQR
L]UD]XYDZH
` GDUD]YLYDVSRVREQRVW]DL]UD]XYDZHQDVYRLWHGRCLYXYDZDSUH
NXOLNRYQLRWMD]LN
` GDUD]YLYDYL]XHOQDLWDNWLOQDSHUFHSFLMD
` GDJRRWNULYD]DSR]QDYDLSRaLWXYDVRSVWYHQRWROLNRYQRL]UD]X
YDZHQRLGDVHSRaLWXYDOLNRYQRWRL]UD]XYDZHQDGUXJLWH
` GD UD]YLYD LQWHUHV ]D YNOXaXYDZH QD XaHQLNRW YR REODJRURGX
YDZHWR QD SURVWRURW YR NRM SUHVWRMXYD NDNR L XUHGXYDZHWR L
RGUCXYDZHWRQDQDGYRUH^QLRWSURVWRU
` GDVHRVORERGXYDRGVWUHVHPRFLRQDOQDQDSQDWRVWSUHNXOLNRY
QRL]UD]XYDZH
` GD VH ]DSR]QDYD VR GHWVNL OLNRYQL WYRUEL XPHWQLaNL OLNRYQL
WYRUELNDNRLVRGHORGQDURGQRWRWYRUH^WYR
` GDVHYRYHGXYDYRNRULVWHZHWRQDLQIRUPDWLaNDWDNRPSMXWHUVND
WHKQRORJLMDYROLNRYQRL]UD]XYDZH

&(/,1$1$67$9$7$
92I2''(/(1,(
8aHQLNRWXaHQLaNDWD
` GDUD]YLYDLQWHUHV]DOLNRYQDUDERWDLWYRUHZH
` GDUD]YLYDYH^WLQL]DSULPHQDQDUD]QLPDWHULMDOLLWHKQLNL
]DFUWDZHVOLNDZHPRGHOLUDZHLJUDGHZHYROLNRYQRWRL]UD
]XYDZH
` GDJRRWNULYDL]DSR]QDYDOLNRYQLRWMD]LNOLNRYQLWHHOHPHQWL
OLQLMDERMDIRUPDSOR^WLQDLQLYQDWDXSRWUHEDYROLNRYQRWR
WYRUH^WYR
` GD JL LVNDCXYD VDPRVWRMQR L VORERGQR VYRLWH VR]QDQLMD
GRCLYXYDZDLYSHaDWRFLPLVOLLIDQWD]LMDVRSRPR^QDOLNRY
QLRWMD]LNLWYRUH^WYRWR
` GDRWNULYDUD]QLSRVWDSNLQDOLNRYQRL]UD]XYDZHVRNDSHZH
JUHEHZHSUVNDZHWXILWDZHLGU
` GD UD]YLYD JUDIRPRWRULaNL VSRVREQRVWL L NRRUGLQDFLMD RNR
UDND
` GD VH RVSRVREXYD GD QDETXGXYD L VSRUHGXYD L GD XWYUGXYD
VOLaQRVWLLUD]OLNLPH_XSUHGPHWLWHLSRMDYLWH
` GDJLSULPHQXYDVWHNQDWLWHOLNRYQLYH^WLQL
` GD UD]YLYD NXOWXUQRKLJLHQRWHKQLaNL L UDERWQL QDYLNL ]D
RGUCXYDZHQDOLaQDWDKLJLHQDLKLJLHQDWDQDVUHGVWYDWD]DUD
ERWD
` GD UD]YLYD SRWUHED ]D aXYDZH L REODJRURGXYDZH QD VYRMDWD
XaLOQLFD
` GDXPHHYHUEDOQRGDMDREMDVQLVYRMDWDOLNRYQDWYRUED
` GDVH]DSR]QDYDVRNRPSMXWHUVNDWDWHKQLND]DFUWDZHLERHZHQD
SRYU^LQD

.21.5(71,&(/,
&57$:(25,(17$&,212A$6$
&HOL

6RGUCLQL

3RLPL

8aHQLNRWXaHQLaNDWD
` GDJL]DSR]QDHLLPHQXYDSRGORJLWHLFUWDaNLWH
PDWHULMDOLKDUWLMDPROLYGUYHQLERL
` GDVHSRWWLNQXYDIRNXVLUDQRGDMDQDETXGXYDQH
SRVUHGQDWDRNROLQD
` GDVHRVSRVREL]DQDETXGXYDZHGDNRULVWLOXSD
` GDVWHNQHSRJROHPDVLJXUQRVWLNRQWURODQD
GYLCHZHWRQDUDNDWD
` GDVHRVSRVRELGDNRULVWLUD]OLaQLPROLYL]D
GRELYDZHQDUD]QRYLGQLOLQLLVRUD]OLaQDGHEHOL
QDLQWHQ]LWHWLSUHFL]QRVWNDNRLGDSULPHQXYDL
NRPELQLUDUD]OLaQLOLQLLKRUL]RQWDOQLYHUWL
NDOQLNRVLEUDQRYLGQLRWYRUHQL]DWYRUHQLWHQNL
GHEHOLGROJLNXVLLVSUHNLQDWLFLNFDNLGU
` GDVHVWLPXOLUDGDJLSUHWVWDYXYDSRFHORVQRSUHG
PHWLWHLREMHNWLWHRGQHSRVUHGQDWDVUHGLQDVR
GHWDOL
` GDJLRUJDQL]LUDQDFUWDQLWHREMHNWLQDSRGORJDWD
` GD]DEHOHCXYD^WRHJRUH^WRHGROXOHYRRGGHVQR
RGSUHG]DG
` GDVHYRYHGHYRFUWDZHWRLOXVWUDFLMDQDGDGHQD
VRGUCLQDWHNVWPX]LNDDQHJGRWD
` GDFUWDVDPRVWRMQRWDQGHPVNLLJUXSQR

2VQRYQLVUHGVWYD ` +DUWLMD
]DFUWDZHLQLYQD
` PROLY
XSRWUHED
` GUYHQLERL
/LNRYQLHOHPHQWL ` FUWDZH
YRFUWDZHWR
` OLQLMD
` FUWHC
&UWDZH


` WHQNDGHEHOD
` LVSUHNLQDWD
` GROJDNXVD
` SUDYDNULYD

$NWLYQRVWLLPHWRGL
` &UWDOLQLLVRUD]OLaQLPROLYLQDETXGX
YDNDNYDHOLQLMDWD
` GDQDETXGXYDNRQNUHWQLSUHGPHWLL
SRMDYLYRRNROLQDWDNDNRLOX_HWRNRLJR
RNUXCXYDDWLVO
` VROXSDJL]DEHOHCXYDOLQLLWHQDRGGHOH
QLSUHGPHWLOXNNRUDRGGUYRPRUNRYL
VOLLVWLWHJLFUWD
` YRRaXYDVOLaQRVWLSRPH_XGODQNDWDLOLVW
RGMDYRU
` VSRUHGXYDWUDJLRGUD]QLPROLYL+%%
GR%
` FUWDOLQLLVRUD]OLaQDGHEHOLQDLLVWLWH
JLNRPELQLUD
` FUWDFLNFDNEUDQRYLGQLLVSUHNLQDWL
SDUDOHOQLKRUL]RQWDOQLSDUDOHOQLYHUWL
NDOQLSDUDOHOQLGLMDJRQDOQLGRCGRYQL
NDSNL]DSFLRGaH^HOVHOVNLSORWPRUVNL
EUDQRYLSDMDNRYDPUHCDLGU
` LVWUDCXYDQDNRLSRGORJLPRCHGDVHFUWD
` VHFUWDVHEHVLRPLOHQDWDLJUDaNDVYRHWR
GUXJDUaHVHPHMVWYRWR
` FUWDVPH^QRCLYRWQROLNRGSULND]QD
` FUWDSRVYRML]ERU


6/,.$:(25,(17$&,212A$6$
&HOL
8aHQLNRWXaHQLaNDWD
`

`
`
`
`

6RGUCLQL

3RLPL

` 2VQRYQLVUHGV ` 6OLNDZH
WYD]DVOLNDZHL ` ERMD
GDJL]DSR]QDHLLPHQXYDSRGORJLWH QLYQDXSRWUHED
` RVQRYQLERL
LVOLNDUVNLWHPDWHULMDOLKDUWLMD
` VYHWORWHPQR
WHPSHUQLERLaHWNDSODWQR
` SDOHWD
GDVHSRWWLNQXYDGDUDNXYDVRPD
` WHPSHUD
WHULMDOLWH]DVOLNDZH
` YRGQLERL
GDJLSUHSR]QDYDLLPHQXYDRVQRY ` 6OLNDZH
QLWHERLLQLYQLWHQLMDQVL
` NRODC
GDVHSRWWLNQXYDNUHDWLYQRGDVH
` SRYU^LQD
L]UD]XYDVRERMD
GDMDRGUCXYDKLJLHQDWDQDREOHND
WDLSULERURW]DVOLNDZH

$NWLYQRVWLLPHWRGL
` =DSR]QDYDZHQDRVQRYQLWHVOLNDUVNLPDWHULMDOL
` QDETXGXYDUHSURGXNFLLVOLNLYRJDOHULLQD,QWHUQHW
PX]HLLVO
` YRRaXYDYRQHSRVUHGQDWDRNROLQDVYHWORWHPQRGHQQR`L
GU
` VOLNDZHQDUD]QRYLGQLSRGORJLUD]OLaQLSRIRUPDIRUPDW
JROHPLQDERMDGHEHOLQD
` NRORULWQRVHL]UD]XYDYRWHKQLNDWDNRODC
` VOLNDQDRGUHGHQDWHPD
` VOLNDSRVYRML]ERU

3(A$7(:(25,(17$&,212A$6$
&HOL

6RGUCLQL

3RLPL

$NWLYQRVWLLPHWRGL

8aHQLNRWXaHQLaNDWD

` 2VQRYQLPDWHUL ` 3HaDWHZH
` 1DETXGXYDYRRaXYDLSUHSR]QDYDVRNRMSUHGPHW^DEORQ
MDOL]DSHaDWHZH ` SHaDW^DEORQ
HQDSUDYHQNRMRWSHaDWRN
` GDYRRaLGHNDVRNRMELORSUHGPHW
`
VSRUHGXYDRWSHaDWRFLQDUDSDYDLPD]QDSRGORJDQDEHOD
` RWSHaDWRN
SUHPDaNDQVRERMDPRCHGDVHQD
LOLWRQLUDQDSRGORJD
` IRUPD
SUDYLLGRELHQHJRYRWSHaDWRN
` NRULVWLQDMUD]QRYLGQLSHaDWL^DEORQL
` ^DUD
` GDRVR]QDYDGHNDLVWLRWSUHGPHW
` SHaDWLVRSULURGQLPDWHULMDOL
RWSHaDWHQRGUD]OLaQDVWUDQDSD
` SHaDWLVRVXQ_HULYRUD]QLIRUPLLSUDYLNRPELQDFLL
LVRWUNDODZH`HGDGHUD]OLaQL
` SHaDWLQDPD]QDLUDSDYDKDUWLMD
RWSHaDWRFL
` SHaDWLQDWHNVWLOLVOLaQLPDWHULMDOL
` GDL]ELUDVDPRVWRMQRSUHGPHWLVR ` 3HaDWHZH
NRL`HSHaDWL
` SHaDWLQDWRQLUDQDKDUWLMD
` VDPRVWRMQRGDSHaDWLLGHOXPQRGD
` SHaDWLVROLVMDRGUDVWHQLMDSORGRYLLVOSRJROHPL
SRPDOLVRUD]QLIRUPLLWHNVWXULNRLSUHWKRGQRVH
XaHVWYXYDYRL]UDERWNDQDSHaDWLWH
SUHPDaNDQLVRERMD
^DEORQL
` GD]DNOXaLGHNDVRSHaDWHZHWR
` VRSRYWRUXYDZHQDLVWLRWRWSHaDWRNGDQDSUDYL^DUD^DUD
]D^DPLMDPDUDPaH]DNXNODWDLVO
HPRCQRSRYWRUXYDZHQDLVWDWD
IRUPDGRELYDZHUHaLVLLVWL
` VRNRPELQLUDZHQDUD]QRYLGQL^DEORQLGDSUDYLUD]QL
RWSHaDWRFL
NRPSR]LFLLDYWRPRELOYR]NX`D
` GDVHRVSRVREXYDVDPRVWRMQR
` QL]LJUDGDLVWUDCXYDVRSHaDWHZHYU]UD]QRYLGQLSRGORJL
GDJRGUCLSHaDWRWLGDSUDYL
SODVWLNDWHNVWLOGUYRLGU
RWSHaDWRFL
` GDMDUHJXOLUDLNRQWUROLUDVLODWD
SULWLVRNVWLVRNQDGODQNDWD
LGDUD]YLHaXYVWYRQDULWPLaNR
GYLCHZHQDUDNDWD

02'(/,5$:(,2%/,.89$:(25,(17$&,212A$6$
&HOL
8aHQLNRWXaHQLaNDWD

6RGUCLQL

` 2VQRYQLVUHG
VWYD]DPRGHOL
` GD]DSR]QDHQHNRLPDWHULMDOL]D
UDZH
PRGHOLUDZHLREOLNXYDZH
` 0RGHOLUDZH
` GDMDQDETXGXYDLLVWUDCXYDRNROL
` 2VQRYQLVUHG
QDWDLGDJL]DEHOHCXYDUD]OLaQLWH
VWYD]DREOLNX
IRUPLPH_XSUHGPHWLWH
YDZH
` GDLVWUDCXYDPDWHULMDOLSUHNX
` 2EOLNXYDZH
YL]XHOQLLWDNWLOQLVHWLOD
` GDPRGHOLUDVRPDWHULMDOLVRGRGD
YDZHLRG]HPDZH
` GDVH]DSR]QDYDVRWHKQLNDWDQD
UDERWD
` GDVH]DSR]QDYDVRREOLNXYDZHWR
SUHNXVSRMXYDZHJUDGHZHLNRQV
WUXLUDZHVRSRPR^QDUD]QLIRUPL
LPDWHULMDOL
` GDLVWUDCXYDGHNDRGUHGHQLPD
WHULMDOLPRCDWGDVHNRULVWDWQD
QDaLQSRLQDNRYRGYRRELaDHQLRW
` GDVHSULYLNQXYDGDUDERWLYR
JUXSD
` GDMDUD]YLYDPRWRULNDWD

3RLPL

$NWLYQRVWLLPHWRGL

`
`
`
`
`

` 2EOLNXYDZHIRUPLLPRGHOLUDZHVRSHVRNRWVQHJRWJOL
QDWDSODVWHOLQRW
` QDETXGXYDIRUPLRGQHSRVUHGQDWDRNROLQDLQDQLY
]DEHOHCXYDJROHPLQDWHNVWXUDUDSDYRPD]QRREOLNL
GU
` LJUDLNRPELQLUDIRUPLHGQLGRGUXJLHGQLYU]GUXJL
VREUDQLUD]GHOHQLJLQDETXGXYDRGUD]OLaHQDJROLRVYHW
OXYDZH
` JRQDETXGXYDLJRaXYVWYXYDSURVWRURWYQDWUHQDGYRU
RWYRUHQ]DWYRUHQSUD]QRSROQR
` YRRaXYDYQDWUH^HQLQDGYRUH^HQSURVWRUSUHNXQDETXGX
YDZHQDVDGRYLFHYNLNXWLLLGU
` QDETXGXYDLGRSLUDSRYU^LQLQDYH^WDaNLLSULURGQL
PDWHULMDOLVRUD]QRYLGQDWHNVWXUDNRUDRGGUYRUD]QL
SORGRYLNU]QRLGU
` SUDYLQRYLREOLFLVRNXNOLVRREUD`DMQLVUHGVWYDVRWHNV
WLOMXWDYROQDYROQLFDKDUWLMDIROLMDVWLURSRUNRQRS
SODVWLNDNRQFLVXQ_HUSULURGQLLYH^WDaNLQHREOL
NXYDQLSROXREOLNXYDQLLREOLNXYDQL
` NRPELQLUDJUDQNLSORGRYLVHPLZDOLVMDaD^NLRGDILRQ
NRUDRGVWHEORPRYNDPaLZD^NRONLLSUDYLILJXULQD
CLYRWQLNX`LLGU
` NRQVWUXLUDPRVWJUDGELLGUXJRRGRWSDGHQPDWHULMDO
` SUHYLWNXYDKDUWLMDRULJDPL

`
`
`
`
`
`
`

0RGHOLUDZH
REOLNXYDZH
SUD]QRSROQR
PHNRWYUGR
YGODEQDWRLV
SDNQDWR
RWYRUHQR]DWYR
UHQR
UDSDYRPD]QR
YQDWUHQDGYRU
L]GXSaHQR
SODVWHOLQ
WHVWR
JOLQD

/,.291,,675$#89$A.,$.7,91267,25,(17$&,212A$6$
&HOL

6RGUCLQL

3RLPL

$NWLYQRVWLLPHWRGL

8aHQLNRWXaHQLaNDWD

` /LNRYQRL]UD
]XYDZHSUHNX
LVWUDCXYDZH

` 5DVWYRUOLYR
QHUDVWYRUOLYR
` VXYRPRNUR
` WHaQRFYUVWR

` ,VWUDCXYDaNLDNWLYQRVWLVRQHVWDQGDUGQLOLNRYQLPDWH
ULMDOL
` FUWDQDQHVWDQGDUGQLSRGORJLFUWDQDVQHJSHVRNJOLQHQD
SORaDNDUWRQGUYRSODVWLND
` FUWDVRQHOLNRYQLPDWHULMDOLVRaH^HOVWDSaHaHWNLaND
]D]DELNUSaHaHWNLaND]D^PLQNDVWDUD^PLQNDODN]D
QRNWLLGU
` FUWDLOLOHSLYU]VOLNLRGNDOHQGDUSRVWHUL
` WUDQVIRUPLUD]YXNYRFUWHCVOX^D]YXFLVRUD]OLaHQ
LQWHQ]LWHWULWDPLVOLLVWRWRJRSUHWVWDYXYDVRUD]OLaQL
OLQLL
` VOLNDQDUD]OLaQLSRGORJLLVWHNQXYDLVNXVWYRQDNRL
SRGORJLPRCHGDVHVOLNDDQDNRLQHL]R^WR
` VOLNDVRSULURGQLERL
` JUHEHGODELUHQGDPHNLPDWHULMDOLVYH`DVDSXQLGU
` NUHDWLYQRVHL]UD]XYDSUHNXUD]OLaQLSRVWDSNLNDSHZH
GXYDZHSUVNDZHWXILUDZHJUHEHZHSUHNORSXYDZHLGU
` VSRUHGXYDWUDJLNRLVOLNDUVNLWHPDWHULMDOLJLRVWDYDDWQD
FHORIDQYHVQLNDUVNDKDUWLMDSODVWLaQDIROLMD^L^LZD
VWDUD^DSNDVWDUaDGRUJD]DGUYRNDPHQVWDUR&'LGU
` SUHWSRVWDYXYDNDNYLERL`HGRELHVRFHGHZHQD
]HOHQaXNRYLLRYR^QLSORGRYL
` FHGLRYR^QLL]HOHQaXNRYLSORGRYLLVOLNDVRGRELHQLWH
VRNRYL

` GDVHYRYHGXYDYRLVWUDCXYDaND
SRVWDSNDQDETXGXYDZHVSRUHGXYD
ZHSUHWSRVWDYXYDZHL]YHGXYDZH
]DNOXaRN
` GDVHRVORERGLRGVWUDYRWL
JULCDWDRGYDONDZHWRNDNRLRG
QHXVSHKRWSULWYRUHZHWR
` GDMDRGELUDSRORCEDWDQDVYRHWR
WHORYRRGQRVQDSRGORJDWDGRGHND
WYRUL
` GDMDUD]YLHOLNRYQDWDTXERSLW
QRVW
` GDLVWUDCXYDLGD]DNOXaXYDGHND
SR]QDWLWHSUHGPHWLLOLQLYQLWH
GHORYLPRCDWGDVHSURPHQDWL
GDVHXSRWUHEDWQDQHVWDQGDUGHQ
QDaLQ

','$.7,A.,35(325$.,
` 1DVWDYQLWHVRGUCLQLRGSUHGPHWRWOLNRYQRREUD]RYDQLHGDYD
DW PRCQRVW GD VH UHDOL]LUDDW LQWHJULUDQR VR VRGUCLQLWH RG
QDVWDYQLWH SURJUDPL SR PDMaLQ MD]LN PDWHPDWLND DQJOLVNL MD
]LN]DSR]QDYDZHQDRNROLQDWDPX]LaNRLIL]LaNRREUD]RYDQLH
,VWRWDNDVHGDYDPRCQRVW]DYQDWUH^QRLQWHJULUDQRSODQLUDZH
QDVLWHWHPLYRVRJODVQRVWQDSRWUHELWHQDXaHQLFLWHLSODQLUD
QLWHDNWLYQRVWL
` 3ULUHDOL]LUDZHQDVRGUCLQLWHQDVWDYQLNRWWUHEDGDJRSRWWLN
QXYD L IDOL VHNRH GHWH SUL OLNRYQRWR L]UD]XYDZH L QH VPHH
GD VH GR]YROL GD VH SUDYL DWPRVIHUD QD NRPSHWLWLYQRVW PH_X
XaHQLFLWH

` 1DVWDYQLVUHGVWYD
n UD]QLL]YRULQDXaHZHRGQHSRVUHGQDWDRNROLQDPDWHULMDOL
]D FUWDZH L VOLNDZH PDWHULMDOL ]D SHaDWHZH L REOLNXYDZH
SUHGPHWLYRSULURGDWDLRNROLQDWDNXWLLaHWNLKDUWLMDSOR
GRYLJUDQNLLVO
n GLGDNWLaNLVUHGVWYDLPDWHULMDOL
n YL]XHOQLVUHGVWYDSUHGPHWLRGQHSRVUHGQDWDRNROLQDUHSUR
GXNFLLGHWVNLWYRUELDSOLNDFLLLVO
n VODMGRYLVOLNRYQLFLVSLVDQLMDLVO
n DXGLRYL]XHOQL VUHGVWYD 79 '9'SOHHU YLGHRSOHHU GLJL
WDOHQIRWRDSDUDWGLJLWDOQDNDPHUDNRPSMXWHULGUXJLVUHG
VWYD
n ,QWHUQHWREUD]RYQLVRIWYHUL

*RGL^HQIRQGQDaDVRYL
7(0,



 &UWDZH

aDVD

 6OLNDZH

aDVD

 3HaDWHZH

aDVD

 0RGHOLUDZHLREOLNXYDZH

aDVD

 /LNRYQLLVWUDCXYDaNLDNWLYQRVWL

aDVD

9.8312
=DEHOH^ND%URMRWQDaDVRYLWHHGDGHQRULHQWDFLRQR



aDVD

2&(189$:(1$
3267,*$:$7$1$8A(1,&,7(
9RWHNRWQDQDVWDYDWDUHGRYQRVHVOHGDWLYUHGQXYDDWSRVWLJDZDWDQD
XaHQLFLWHVHSULELUDDWSRND]DWHOL]DQLYQLWHDNWLYQRVWLPRWLYLUD
QRVWD]DOLNRYQRWYRUHZHDQJDCLUDQRVWDQDXaHQLFLWHSRVYHWHQRVWD
YRUDERWDWDNDNRLWLPVNDWDUDERWDIRUPDWLYQRRFHQXYDZH

3ULVOHGHZHWRQDSRVWLJDZDWDQDXaHQLFLWHQDVWDYQLNRWWUHEDRVR
EHQRGDYQLPDYDNRQLQGLYLGXDOQLRWSULVWDSYRSRVWLJDZDWDQDVHNRH
SRHGLQHaQRGHWH

1250$7,9=$1$67$9(1
.$'$5

1DNUDMRWQDJRGLQDWDVHL]YHGXYDVXPDWLYQDRSVLQDRFHQND
9RVSLWQRREUD]RYQDWDUDERWDYRSUYRRGGHOHQLHPRCHGDMDL]YHGXYD
OLFHNRH]DYU^LOR

35267251,86/29,=$
5($/,=$&,-$1$1$67$91$7$
352*5$0$

n SHGDJR^NLIDNXOWHWSURIHVRUSRSUHGXaLOL^QRYRVSLWDQLH
n SHGDJR^NLIDNXOWHWSURIHVRU]DRGGHOHQVNDQDVWDYD
n )LOR]RIVNLIDNXOWHW,QVWLWXW]DSHGDJRJLMDGLSORPLUDQ
SHGDJRJ

3URJUDPDWDYRRGQRVQDSURVWRUQLWHXVORYL]DUHDOL]DFLMDVHWHPHOL
QD1RUPDWLYRW]DSURVWRU]DI, II L IIIRGGHOHQLHLQDQDVWDYQLWHVUHG
VWYD]DIRGGHOHQLHGRQHVHQRGVWUDQDQDPLQLVWHURW]DREUD]RYDQLHL
QDXNDVRUH^HQLHEURGJRGLQD

1$67$91$7$352*5$0$-$
,=5$%27,6758A1,277,0
 7UDMNR -RYDQRYVNL VRYHWQLN ]D OLNRYQR REUD]RYDQLH L OLNRYQD
XPHWQRVWNRRUGLQDWRU9HOHV

 9DVND
9DVND/HYNRYDVRYHWQLN]DSUHGXaLOL^QRYRVSLWDQLHLREUD]R
/HYNRYD VRYHWQLN ]D SUHGXaLOL^QR YRVSLWDQLH L REUD]R
YDQLH%529HOHV
 2OJLFD1DXPRYVNDVRYHWQLN]DRGGHOHQVNDQDVWDYD%527HWRYR
 PU #DNOLQD *OLJRULHYVND  .RaRVND 8aLOL^WH ]D SULPHQHWD
XPHWQRVW/D]DU/LaHQRYVNL6NRSMH
 $QD&YHWNRVND3DQRYD-8'*1RHPYUL6NRSMH


 5REHUWD -RUGDQRYVND SURIHVRU YR RGGHOHQVND QDVWDYD 28 /D]R

$QJHORYVNL6NRSMH
 $GULMDQD$GHPLSURIHVRUSRSUHGXaLOL^QDQDVWDYD28-XOL
6NRSMH

5(>(1,(,'$7801$
'21(689$:(1$1$67$91$7$
352*5$0$
1DVWDYQDWD SURJUDPD SR OLNRYQR REUD]RYDQLH ]D SUYR RGGHOHQLH YR
GHYHWJRGL^QRWRRVQRYQRREUD]RYDQLHMDGRQHVH
0LQLVWHU
6XOHMPDQ5X^LWLVU 







QDGHQJRGLQD
UH^HQLHEU

'(9(7*2',>1226129122%5$=29$1, (

1$67$91$
352*5$0$

),=,A.2,='5$9679(12
2%5$=29$1,(


9U]RVQRYDQDaOHQVWDYRG=DNRQRW]DRUJDQL]DFLMDLUDERWDQD
RUJDQLWHQDGUCDYQDWDXSUDYD6OYHVQLNQD50EUL
aOHQLRG=DNRQRW]DRVQRYQRREUD]RYDQLH6OYHVQLNQD50
EU         
      L  PLQLVWHURW ]D
REUD]RYDQLHLQDXNDGRQHVHQDVWDYQDSURJUDPDSRSUHGPHWRWIL]LaNR
L]GUDYVWYHQRREUD]RYDQLH]DIRGGHOHQLH]DGHYHWJRGL^QRWRRVQRYQR
XaLOL^WH


929('

3UHGPHWRWIL]LaNRL]GUDYVWYHQRREUD]RYDQLHLPD]QDaDMQRPHVWRYR
YRVSLWQRREUD]RYQLRWSURFHVYRRVQRYQRWRREUD]RYDQLH3URJUDPDWD
SR IL]LaNR L ]GUDYVWYHQR REUD]RYDQLH YR SURFHVRW QD QDVWDYDWD VH
UHDOL]LUDVRSRVHEQLVRGUCLQLYHCELLLJULNRLIL]LaNLJRDNWL
YLUDDWORNRPRWRUQLRWDSDUDWLGLUHNWQRYOLMDDWYU]VLPHWULaQLRWL
SUDYLOQLRWUDVWLUD]YRMQDXaHQLNRWMDSRGREUXYDDWQHJRYDWDIL]LaND
VSRVREQRVW L ]GUDYMHWR L JR SRWWLNQXYDDW QD ]GUDY QDaLQ QD CLYRW
3ODQLUDQLWHDNWLYQRVWLRGRYDDSURJUDPDJRSRWWLNQXYDDWLUD]YLYDDW
NRJQLWLYQLRW SVLKRPRWRUQLRW HPRFLRQDOQLRW L VRFLMDOQLRW UD]YRM
QDXaHQLNRW
2VYHQQDYLNLWH]DUHGRYQRL]YHGXYDZHQDYHCEL]DMDNQHZHQDVRSVW
YHQLRW RUJDQL]DP XaHQLFLWH `H MD RVR]QDDW SRWUHEDWD ]D QLYQR DN
WLYQR YNOXaXYDZH YR UD]OLaQLWH VSRUWVNL DNWLYQRVWL YR WHNRW QD
QDWDPR^QRWRREUD]RYDQLHLQLYQLRWCLYRW
3UHGPHWRW IL]LaNR L ]GUDYVWYHQR REUD]RYDQLH H ]DGROCLWHOHQ L VH
UHDOL]LUDVRaDVDQHGHOQRRGQRVQRaDVDJRGL^QR


&(/,=$5$=92-1,27
3(5,2'2'I'2III2''(/(1,(

8aHQLNRWXaHQLaNDWD
` GDVHSRWWLNQXYDGDJLUD]YLYDSULURGQLWHORNRPRWRUQLGYLCHZD
LVRYODGXYDZHWRQRYLGYLCHZDLPRWRULaNLYH^WLQL
` GD VH SRWWLNQXYD YR SVLKRPRWRUQLRW UD]YRM L SUDYLOQRWR
GYLCHZHQDWHORWRYRUD]OLaQLSRORCELLGYLCHZD
` GD IRUPLUD SR]LWLYQL VWDYRYL NRQ IL]LaNLWH DNWLYQRVWL L
VSRUWXYDZHWRLGDVHSRWWLNQHVSRUHGOLaQLRWDILQLWHWYRRG
GHOQLSVLKRPRWRUQLDNWLYQRVWL
` GDVHRVSRVREXYD]DVRUDERWNDWLPVNDUDERWDLIHUSOHMRGQH
VXYDZHSULL]YHGXYDZHQDDNWLYQRVWLWHLJULWHYRXaLOL^WHWR
NDNRLQDGYRURGQHJR
` GDMDUD]YLYDVSRVREQRVWD]DNRRUGLQLUDQRPRWRULaNRGYLCHZH
LRULHQWDFLMDYRSURVWRURW
` GDJLUD]YLYDSVLKRPRWRUQLWHVSRVREQRVWLGLPHQ]LLQL]LJUD
LIL]LaNLDNWLYQRVWL
` GD VH RVSRVREXYD GD SUDYL SURFHQD QD VYRLWH IL]LaNL
PRCQRVWL
` GD VH RVORERGXYD RG VWUHV L QDSQDWRVW SUHNX RUJDQL]LUDQL
IL]LaNLDNWLYQRVWL
` GD ]DSR]QDYD L L]YHGXYD WDQFL L LJUL YR UD]OLaHQ ULWDP L
GYLCHZD

` GDXVYRMXYD]GUDYVWYHQRKLJLHQVNL]QDHZDLYH^WLQL]DaXYDZH
LXQDSUHGXYDZHQDVRSVWYHQRWR]GUDYMH
` GDUD]YLYDVSRVREQRVWL]DSR]LWLYQRHPRFLRQDOQRL]UD]XYDZH
QL]LJUDLDGHNYDWQLIL]LaNLDNWLYQRVWL

&(/,1$1$67$9$7$
92I2''(/(1,(
8aHQLNRWXaHQLaNDWD
` GD VH RVSRVREXYD GD SUDYL SURFHQND QD VYRLWH PRCQRVWL L
PRWRULaNLVSRVREQRVWL
` GDVHRVSRVREXYD]DSUDYLOQRGUCHZHQDWHORWRSUHNXVRRGYHWQL
YHCEL
` GDJLUD]YLYDPRWRULaNLWHNRRUGLQLUDQLSULURGQLGYLCHZDVR
UDFHWHLGUXJLWHGHORYLQDWHORWR
` GDJLUD]YLYDORNRPRWRUQLWHVSRVREQRVWLQDUD]OLaQLWHIRUPL
QDGYLCHZDSUHNXLJUDLWDQFL
` GDMDUD]YLYDPRWRULaNDWDNRRUGLQDFLMDLRULHQWDFLMDYRSUR
VWRURW
` GDVHYRYHGXYDLXaHVWYXYDYRWLPVNRL]YHGXYDZHQDYHCELWH
` GD VH RVSRVREXYD GD SRPDJD L VRUDERWXYD VR GUXJLWH L GD JR
SRaLWXYDPLVOHZHWRLSRWUHELWHQDGUXJLWH
` GDUD]YLYDVSRVREQRVWL]DNRQVWUXNWLYQRVSUHaXYDZHLUH^DYDZH
QDNRQIOLNWL


` GDUD]YLYDVSRVREQRVWL]DXaHVWYRYRGRQHVXYDZHQDNROHNWLYQL
RGOXNL]DUH^DYDZHQDSUREOHPL
` GDVHRVSRVREXYD]DDGHNYDWQDPRWRULaNDDNWLYQRVWSULVOX^DZH
PX]LND
` GDUD]YLYDVSRVREQRVWL]DSR]LWLYQRHPRFLRQDOQRL]UD]XYDZH
QL]LJUDLDGHNYDWQLIL]LaNLDNWLYQRVWL

.21.5(71,&(/,
7(0$=$32=1$-6(
&HOL

6RGUCLQL

3RLPL

8aHQLNRWXaHQLaNDWD

` 0RHWRWHOR

` GDVHSRWWLNQHLYRYHGHGDJL
RWNULYDGYLCHZDWDQDVYRHWRWHOR
` GDJLRWNULHPRWRULaNLWHPRCQRVWL
QDUDFHWHLQR]HWH
` GDVH]DSR]QDHVRVYRMDWDYLVLQDL
WHCLQD
` GDVHRVSRVREXYDGDSULPHQXYDGUX
JDUVNRRGQHVXYDZHGDLPSRPDJD
QDGUXJDUaLZDWDYRRWNULYDZHWRQD
PRWRULaNLWHVSRVREQRVWL
` GDJLVIDWLLL]YHGXYDREMHNWLYQL
WHPRWRULaNLVSRVREQRVWLNRLVH
YRQHJRYDWDPR`
` GDVHRVSRVREXYD]DSRPDJDZHVR
UDERWNDLL]UD]XYDZHQDSR]LWLYQL
HPRFLLYRRGGHOHQLHWRLJUXSDWD

` 0RMDWDYLVLQD

` 'YLCHZDVRUD
FHWHLQR]HWH

` 0RMDWDWHCLQD
` .DNRVH
GYLCDWPRLWH
GUXJDUaLZD"
` >WRPRCDPVR
UDFHWH"
` >WRPRCDPVR
PRHWRWHOR"

$NWLYQRVWLLPHWRGL

` 8aHQLFLWHJR]DSR]QDYDWVYRHWRWHORLUD]QLWHPRWRULaNL
VSRVREQRVWLSUHNXNRULVWHZHUD]QLSRVWDSNLLLOXVWUD
FLL
` WHOHVQDYLVLQD
` VDPLJLFUWDDWVYRLWHGUXJDUaLZDYRUD]OLaQLSRORCEL
RWNULYDDWNDNYLGYLCHZDPRCDWGDQDSUDYDWVRUDFHWHSUV
` WHOHVQDWHCLQD
WLWHQDUDFHWHLQR]HWHGYLCHZDVRQR]HWHJODYDWDLWQ
` FUWDDWGHORYLRGVYRHWRWHORSODQWRJUDPLGODQNRJUDPLL
GUXJLGHORYLRGWHORWRSRYU]DQLVRRSUHGHOHQLGYLCHZD
` YRUD]OLaQLWHSRORCELL]YHGXYDDWYHCELLGUXJL
GYLCHZD
` VH]DSR]QDYDDWVRSURVWRURWLVRRGGHOHQLVSUDYLLUHNYL
]LWLVRNRL`HYHCEDDWLLJUDDW

` >WRPRCDPVR
QR]HWH"

7(0$9(#%,=$25*$1,=,5$123267$989$:(,'9,#(:(
&HOL
8aHQLNRWXaHQLaNDWD

6RGUCLQL

` *UXSQRSRVWDYXYDZHQD
XaHQLFLWHRGSDUDOHONDWD
` GDVHRVSRVREXYD]DPRWRULaNRNR
SUHGQDVWDYQLNRW
RUGLQLUDQRGYLCHZHYRSURVWRURW
` 3RVWDYXYDZHQD
` GDMDUD]YLYDPRWRULNDWDVR
XaHQLFLWHYRPDOLJUXSL
QDVRaHQRLNRQWUROLUDQRGYLCHZH
YRREHOHCDQSURVWRU
YRSURVWRURW
` 3RVWDYXYDZHQD
` GDVHRVSRVREXYD]DWLPVNDUDERWD
XaHQLFLWHYRYUVWDYR
` GDLPSRPDJDQDGUXJDUaLZDWD]D
YUVWLSRGYDMFD
RVWYDUXYDZHQD]DGDaLWH
` 3RVWDYXYDZHQD
` GDJRUD]YLYDHVWHWVNRWRaXYVWYR
XaHQLFLWHYRNRORQDSR
SULSRVWDYXYDZHWR
HGHQYRNRORQDSRGYDMFD
` GDVIDWLLL]YHGXYDJUXSLUDZHYR
SRPDOLJUXSL
` GDXaLLGDVHRVSRVREXYD]DSRPD
JDZHVRUDERWNDLL]UD]XYDZHQD
SR]LWLYQLHPRFLLYRRGGHOHQLHWR
LJUXSDWD

3RLPL

$NWLYQRVWLLPHWRGL

` *UXSD

` 8aHQLFLWHVHSRVWDYXYDDW]DVWDQXYDDWYRJUXSD
SUHGQDVWDYQLNRWQDGDGHQLXSDWVWYD
` VHJUXSLUDDWQDREHOHCDQSURVWRU
` VHGYLCDWYRNRORQDLLPLWLUDDWCLYYR]
` YRNRORQDSRGYDMFDYRSRaHWRNRWIDWHQL]DUDFH
L]YHGXYDDWGYLCHZHRGHGQRQDGUXJRPHVWRYR
XaLOL^WHWRLQDGYRURGQHJR

` YUVWD
` NRORQD
` VSRUWVNDVDOD
` VSRUWVNR
LJUDOL^WH

7(0$9(#%,=$2)25089$:(1$7(/272,'9,#(:$7$
&HOL
8aHQLNRWXaHQLaNDWD

6RGUCLQL

3RLPL

` 9HCEL]DUDFHWH `
LUDPHQLRWSRMDV
` GDJLL]YHGXYDNRRUGLQLUDQRLSUD
`
YLOQRGYLCHZDWDVRUDFHWHQR]HWH ` 9HCEL]DWUXSRW
`
LGUXJLWHGHORYLQDWHORWR
` 9HCEL]DNDUOL
` GDJRUD]YLYDWHORWRVLPHWULaQR
FDWDLQR]HWH
`
` GDJL]DMDNQHPRWRULaNLWHHOHPHQWL
QDORNRPRWRUQLRWDSDUDW
`
` GDVWHNQXYDVSRVREQRVWLGDXPHH
SUDYLOQRGDL]YHGXYDYHCEL]D
`
LVWHJQXYDZHLODEDYHZHQDPXVNX
ODWXUDWD
` GDVHRVSRVREXYD]DSUDYLOQR
SRVWDYXYDZHL]D]HPDZHDGHNYDWQD
SRORCED]DQHSUHaHQRL]YHGXYDZH
QDYHCELWHHVWHWVNRYRVSLWXYD
ZH
` GDMDUD]YLYDSHUFHSWLYQDWDVSR
VREQRVWYRVRVWDYQDJUXSDWD]D
VLPHWULaQRLDGHNYDWQRSRVWDYXYD
ZHYRSURVWRURW
` GDXaLSUDYLOQRGDJLL]YHGXYD
YHCELWHYRVHGHZHSROXOHCHZHL
OHCHZHQDVWRPDNLJUE

$NWLYQRVWLLPHWRGL

6WDYSHWHQ

` 9HCEL]DVLPHWULaHQUD]YRMLSUDYLOQRGUCHZHQDWHORWR
SRVHEQLNRPSOHNVLQDYHCEL]DVSURWLYVWDYXYDZHQDSUH
VWDYPLUQR
GLVSRQLUDQRVWDQDXaHQLFLWHNRQNLIRWLaQRVWD
` SUHYHQWLYQLYHCEL]DSUHGLVSRQLUDQRVWDQDXaHQLFLWH
VWDYVORERGQR
NRQRSUHGHOHQLWHOHVQLGHIRUPLWHWLNLIR]DVNROLR]D
YRPHVWR
` LJUL]DUD]YLYDZHQDVLWQDWDPXVNXODWXUDc3HWNDPHQ
UDVaHNRUHQVWDY
5HGLVLWQLNRFNLLGUXJLLJULVRNRFNLJUXSLUDVHPLZD
LOLGUXJLVLWQLSUHGPHWLLJUD0DQHNHQL
SUHGUDaL
` PRWRULaNLDNWLYQRVWLVRKDUWLMDVHaHZHVRELUDZHLVUH
RGUDaL
GXYDZHQDSURVWRURWLWQ
` =DMDNQHZHQDVLWQDWDPXVNXODWXUDQDQR]HWHXaHQLFLWH
RGDWERVLSRWUHYDLQHUDPHQWHUHQVRSHVRNLNDPaLZD
` 3ULLJULWHXaHQLFLWHGDJR]DGUCDWSUDYLOQRWRGUCHZHQD
WHORWRRVREHQRGDVHL]EHJQXYDNLIRWLaQDWDSRORCEDNRMD
HQDMaHVWDSULLJUDZHWRQDXaHQLFLWH

7(0$26129,1$$7/(7,.$7$
&HOL

6RGUCLQL

3RLPL

8aHQLNRWXaHQLaNDWD

` 2GHZH

` =DOHW]DWUaXYDZH

$NWLYQRVWLLPHWRGL

` 9HCEL]DSUDYLOQDL]YHGEDQDSULURGQLWHIRUPLQD
GYLCHZHSUDYLOQRRGHZHLWUaDZH]DGYLCHZHWRQD
` GDJLUD]YLYDSRGYLCQLWH
` 7UaDZH
` RWVNRNRWVNRNQXYDZH UDFHWHLQR]HWHGUCHZHWRQDWUXSRWLJODYDWD
VSRVREQRVWLQDORNRPRWRUQLRW
` 6NRNDZHL
` GRVNRNGRVNRNQXYD ` 8aHQLFLWHJLRVR]QDYDDWVYRLWHVSRVREQRVWL]DEU]R
DSDUDW]DSUDYLOQDL]YHGEDQD
RGHZHWUaDZHNRONXPRCDWGDVNRNQDWRGPHVWRLVO
SRWVNRNQXYDZD
ZH
GYLCHZDWD
` RGHZHLWUaDZHYRRSUHGHOHQSUDYHFRGHZHQDOHYRQD
` GDJLXVRYU^XYDSULURGQLWHIRU ` ,QGLYLGXDOQRL ` SRWNOHNQXYDZH
GHVQRQDSUHGQD]DGLVORGHZHLWUaDZHYRSULURGQL
PLQDGYLCHZD
JUXSQRVNRNDZH
DPRUWL]LUDZH
XVORYLLJULVRLPLWDFLMDNDNRRGLPHaNDWDEU]DZHQD
VRMDCH
` GDJLUD]YLYDSVLKRPRWRUQLWH
XaLOL^WHEU]RRGHZHNDNRRGDW[X[LZDWDVHYUD`DP
` UDVWRMDQLH
VSRVREQRVWLLGDMDMDNQHVNHOHW
RGXaLOL^WHEDYQRRGHZHLWQ
` )UODZHLGRIU
SHVNRNQDWRLVWUaDQR
QDWDPXVNXODWXUDSRYU]DQDVR
` LJULYR]HZHVRYRODQWUaDZHVRYUWHOH^NDNULHQND
ODZD
RVQRYLWHQDDWOHWVNLWHHOHPHQWL
` VWDUWWUJQXYDZH
SUHVNRNQXYDZHEDULaNDLVO
` GDJRMDNQHVNRNDOQLRW]JORE
VWDUWXYDZH
` VNRNDZDLSRWVNRNQXYDZDWRSQR]HVRHGQDLGUXJDQRJD
PXVNXOLWHQDQR]HWHLQDNDUOL
` FHOSULVWLJQXYDZH ` UD]QLLJULVRVNRNDZHWRSQR]HVRHGQDLGUXJDQRJD
FDWDLDJLOQRVWD
LJUDZHGDPDLVNRNDZDVRMDCH
` GDMDUD]YLYDVSRVREQRVWDQD
` FHO]DIUODZHGR
`
SRVNRNQXYDZHRGKRUL]RQWDOHQVNRNLGRVNRNRGYLVLQD
SUHFL]QRIUODZH
IUOXYDZHLSUHIU
VRDPRUWL]DFLMDGRVNRNQXYDZH
OXYDZH
` GDUD]YLYDVSRVREQRVWLLGD
`
IUODZHWRSaHYRGDOHaLQDLYRFHOIUODZHSODVWLaQD
LVNDCXYDSR]LWLYQLHPRFLLL
WRSNDYRQL]RNNR^SUHIUOXYDZHWRSNDSUHNXQLVND
RGQHVXYDZHYRGUXCHZHJUXSQD
PUHCDRGRGERMND
UHDOL]DFLMDQD]DGDaLYRLJUD
` ^WDIHWQLLJULVRHOHPHQWLQDRGHZHWUaDZHVNRNDZH
IUODZHSUHVNRNQXYDZHGRIUOXYDZHLSUHIUOXYDZH
` RUJDQL]LUDZHLJUDNXJODZHVRSODVWLaQLWRSNLL
aXQaLZD

7(0$26129,1$*,01$67,.$7$
&HOL
8aHQLNRWXaHQLaNDWD

6RGUCLQL

` =DSR]QDYDZHVRJLPQDVWLaNLWH
VSUDYLQLVNLUD]ERMJUHGD
` GDVHRVSRVREXYD]DGYLCHZHQD
ULSVWROLLGUVRNDaXYDZH
VYRHWRWHORYRFHOLQDYRSURVWR
YLVHZHLVOHJXYDZH
URW
` 7UNDODZHSRQDGROCQDRVNDQD
` GDJLMDNQHJROHPLWHPXVNXOQL
WHORWRQDGX^HN
JUXSLQDWUXSRW
.ODFNDOLFDQDVWRPDNLQD
`
` GDVHRVSRVREXYD]DHVWHWVNRLHOH
JUE
JDQWQRGUCHZHQDWHORWRLGHORYL
RGQHJR
` 2GHZHSROLQLLVWHVQDWD
SRYU^LQD
` GDVHRVSRVREXYDGDJRRGUCXYD
]GUDYMHWRLNRPSDNWQRVWDQDORNR ` 2GHZHLOD]HZHSRQLVNDJUHGD
PRWRUQLRWDSDUDW
` 1DVNRNQXYDZHLSUHVNRNQXYDZD
` GDVHRVSRVREXYDGDVHGYLCLYR
SUHNXQL]RN^YHGVNLVDQGXN
RGUHGHQLRWSUDYHF
` 9OHaHZHLQDGYOHNXYDZH
` GDMDUD]YLYDUDPQRWHCDWDSHUFHS
WXUNDZH
WLYQLWHLYHVWLEXODUQLWHVSRVRE
QRVWL

3RLPL

$NWLYQRVWLLPHWRGL

` *LPQDVWLaNR
RGHZH
` WUNDODZH
` NODFNDOLFD
` ULSVWROL
` QLVNDJUHGD
` QL]RNUD]ERM
` QL]RN^YHGVNL
VDQGXN

` 8aHQLFLWHYHCEDDWSUDYLOQRID`DZH]D
VSUDYDSUL^WRQDVWDYQLNRWVHJULCL]D
EH]EHGQRVWDL]D^WLWDWDSULL]YHGXYDZHWR
QDJLPQDVWLaNLWHRVQRYQLHOHPHQWL
` HOHPHQWDUQLL^WDIHWQLLJULVRVWDYHQLVR
VRYODGDQLHOHPHQWL
` LJULVRQDGYOHNXYDZHLOLYOHaHZHWXUNDZH
QDSUHGPHWLLVO

7(0$,*5,
&HOL

6RGUCLQL

8aHQLNRWXaHQLaNDWD

` 1DURGQLWDQFL

` 1DURGQLRUD
WDQFL
` .DUDNWHUQLLJUL
` NDUDNWHUQL
` (OHPHQWDUQL
LJUL
LJUL

` GDVHSRWWLNQXYDGDXaHVWYXYDYR
LJUL
` GDVHSRWWLNQXYDGDJLSRaLWXYD
SUDYLODWDQDLJULWH
` >WDIHWQLLJUL
` GDJLUD]YLYDSVLKRPRWRUQLWH
VSRVREQRVWLSRVHEQRVQDRGOLYRV
WDRGJRYRUQRVWDL]GUCOLYRVWD
SUDYLOQDWDLQDYUHPHQDWDUHDNFLMD
LWQ
` GDSRaLWXYDSUDYLODQDLJUDGD
SRPDJDVRUDERWXYDNRPXQLFLUD
LGLVFLSOLQLUDQRGDUHDOL]LUD
SRVWDYHQL]DGDaL
` GDJLUD]YLYDVSRVREQRVWLWH
]DNRQWUROLUDQRRGQHVXYDZHL
LVNDCXYDZHQDHPRFLLWHYRQDWSUH
YDULWHNXOWXUDYRSRGGU^NDWDQD
VYRMDWDHNLSDQDYLYDZH
` GDXVRJODVXYDULWDPVRPRWRULND



3RLPL

` HOHPHQWDUQL
LJUL
` ^WDIHWQLLJUL

$NWLYQRVWLLPHWRGL
` 5D]QLLJULVSRUHGLQWHUHVRWQDXaHQLFLWHLQGLYLGXDOQRL
JUXSQR
` LJURYQLQDWSUHYDUL
` VLWHLJULVHSRGJRWYHQLRGL]XaHQLVRYODGDQLHOHPHQWL
` LJUDZHHOHPHQWDUQLLJUL^WDIHWQLLJULLJULEH]JUDQLFL
LVOLaQR
` WDQFRYLLJULSURVOHGHQLVRPX]LND
` LJUL1HNDELHQHNDELH/D]HZHLSURYOHNXYDZHPH_X
SUHGPHWL1LHVPHSODQLQDUL1LHVPHSRCDUQLNDUL
` LJULVRNRULVWHZHWRERJDQULSVWROLPHNLGX^HFLLWQ

1$67$91,7(0,32'5$A-$.2,6(5($/,=,5$$792'2*29256252',7(/,7(
,=%251$7(0$32'5$A-($.7,91267,1$92'$
&HOL

6RGUCLQL

3RLPL

8aHQLNRWXaHQLaNDWD

/HCHZHYRSOLWNDYRGD
` 3RLPLRGSRaHWQLWH
HOHPHQWLQDSOLYD
/D]HZHSRSOLWNDYRGD
ZHWRUDERWDWDVR
2GHZHLWUaDZHYRSOLWNDYRGD
UDFHQR]HGUCHZH
,JULVRRGHZHWUaDZHOD]HZH
QDJODYDWDLWQ
aHWLULQRCQRRGHZHSRSOLWNDYRGD
LVOLaQR
3RWRSXYDZHQDJODYDWDYRYRGD
JOHGDZHYRYRGD
` 3URYOHNXYDZHQL]CLYWXQHOYR
SOLNDYRGD

`
`
` GDVHSRWWLNQXYDGD
XaHVWYXYDYRDNWLYQRVWLYR `
`
YRGQDVUHGLQD
` GDVH]DSR]QDHVRRVQRY
QLWHSRORCEL]DHGQDRG
`
WHKQLNLWHQDSOLYDZHWR

$NWLYQRVWLLPHWRGL
` $NWLYQRVWLWHVHUHDOL]LUDDWVRSRVHEQD
JULCD]DEH]EHGQRVWDQDXaHQLFLWHRGVWUD
QDQDQDVWDYQLNRW
` DGDSWLUDZHYRYRGQDVUHGLQDVRVLJXUQL
GYLCHZHLLVSROQXYDZHQDQDMUD]OLaQL
]DGDaLLLJULVRWRSNDVRGRIUOXYDZDL
LJULVRPDOLEURWaLZDLGUXJLLJUDaNLNRL
SOLYDDW
` RVQRYQLHOHPHQWLRGREXNDWD]DSOLYDZH
UDERWDVRUDFHQR]HLVO

,=%251$7(0$32'5$A-($.7,91267,1$61(*
&HOL
8aHQLNRWXaHQLaNDWD

6RGUCLQL

` 'YLCHZHSRVQHJRGHZHWDSNDZH
SUDYHZHSDWHNLODYLULQWL
` GDVHSRWWLNQXYDGD
` 3UDYHZH6QH^NRLVQHCQLWRSNL
XaHVWYXYDYRDNWLYQRVWLQD
` 3RL]ERUQDXaHQLNRWJUDGHZH
VQHJ
ILJXULVRVQHJ
` GDMDUD]YLYDNRRUGLQDFL
`
/L]JDZHVRVDQND
MDWD]DGYLCHZHSRVQHJ
2VQRYQLHOHPHQWLRGVNLMDZHWR
`
` GDVHRVSRVREXYD]D
UDPQRWHCDQDWHORWRSUL
OL]JDZHWR
` GDVHRVSRVREXYD]DSUDYLO
QRSD_DZHQDVQHJ

3RLPL

$NWLYQRVWLLPHWRGL

` 2GRNROLQDWDL
]LPVNDWDRSUHPD]D
OL]JDZH

` 3UDYHZHVQHCQLWRSNLOL]JDZHLLJUDZH
` YRYHGXYDZHYRLQGLYLGXDOQRLJUXSQR
VDQNDZHQDaLQRWQDWUJQXYDZHL]DVWDQXYD
ZHVRVDQND
` YRYHGXYDZHYRRVQRYQLWHSRVWDSNL]DVWDYD
ZHVNLLLRVQRYQLWHHOHPHQWL]DGYLCHZH
VRQLY
` RVQRYQLHOHPHQWLRGVNLMDZHWR



,=%251$7(0$32'5$A-(92=(:(7527,1(79(/26,3('62,/,75.$/$52/(5,

&HOL

6RGUCLQL

3RLPL

$NWLYQRVWLLPHWRGL

8aHQLNRWXaHQLaNDWD

`
`
`
`

'HORYLWHQDVUHG
VWYDWD]DYR]HZH
n NRaHZH
n SHGDOD
n WUNDOD

` 6RYODGXYDZHQDWHKQLNDWDQDRGUCXYDZHQD
UDPQRWHCDLYR]HZH
` YHCEDZHQDSUDYLODWD]DEH]EHGQRGYLCHZHYR
NUXJRWQDXaLOL^WHWR
` REXND]DYR]HZHVSRUHGLQWHUHVRWQDXaHQLFLWH

` GDVHRVSRVRELGDRGUCXYD
UDPQRWHCDSULYR]HZHQDWURWLQHW
YHORVLSHGLUROHUL
` GDVHRVSRVREXYD]DSUDYLOQRLEH]
EHGQRXSUDYXYDZHWURWLQHWYHORVL
SHGLUROHUL

9R]HZHWURWLQHW
9R]HZHWULFLNO
9R]HZHYHORVLSHG
9R]HZHUROHUL

,=%251$7(0$32'5$A-($.7,91267,9235,52'$,=/(7,,3(>$A(:$
&HOL

6RGUCLQL

8aHQLNRWXaHQLaNDWD

` ,]OHWL

3RLPL

$NWLYQRVWLLPHWRGL
` 9HCELSRGJRWYNLYR]DYLVQRVWRGJRGL^QRWR
YUHPH]DSH^DaHZHLOL]DL]OHW
` IL]LaNLSRGJRWRYNL]DL]YHGXYDZHQD
IL]LaNLWHDNWLYQRVWLYRSULURGD
` SRGJRWYXYDZHSRVHEQDDJHQGDWUJQXYDZHSUHV
WRMYUD`DZHRGL]OHW

` GDJRSRWWLNQXYDLQWHUHVRW]DL]OHWL ` 3H^DaHZDSRUDPQLFD
LSH^DaHZD
LSODQLQDSODQLQD
` GDVHRVSRVREXYD]DEH]EHGQRRGQH
UHZH
VXYDZHYRSULURGD
` GDMDUD]YLYDHNROR^NDWDVYHVW

,=%251$7(0$32'5$A-(8A,/,>7(163257
&HOL

6RGUCLQL

8aHQLNRWXaHQLaNDWD

` 3RGJRWRYNL
SROXWUHQDCHQSURFHVL
XaHVWYRYRVLVWHPRWQD
QDWSUHYDULQDPDOLWH
ROLPSLVNLLJUL

` GDVHSRWWLNQXYDGDXaHVWYXYDYR
XaLOL^QLWHVSRUWVNLDNWLYQRVWL



3RLPL

$NWLYQRVWLLPHWRGL
` 8aHQLFLWHVHYNOXaXYDDWVSRUHGDILQLWHWRWYR
QHNRMRGVSRUWRYLWH
` XaHVWYRYRPDOLROLPSLVNLLJUL

,=%251$7(0$32'5$A-(632576.,>.2/,,352(.7,
&HOL

6RGUCLQL

3RLPL

8aHQLNRWXaHQLaNDWD

` 2EXNLQDRVQRYQLWH
HOHPHQWLRGVSRUWRW
YRNRMVHRSUHGHOHQL
XaHQLFLWH

` 3RLPLRGVSRUWRWYR ` 8aHQLFLWHVHYNOXaXYDDWVSRUHGDILQLWHWRWYR
NRMVHRSUHGHOHQL
QHNRMRGVSRUWRYLWHYRGRJRYRUVRURGLWHOLWH
XaHQLFLWH

` GDVHYRYHGHYRSRYLVRNLRUJDQL]D
FLVNLIRUPLQDVSRUWXYDZHVSRUHG
DILQLWHWRWLLQWHUHVRW
` GDJLXaLRVQRYQLWHHOHPHQWLRG
L]EUDQLRWVSRUWYRVSRUWVND^NROD
` GDVHSRWWLNQXYDQDWLPVNDUDERWD

$NWLYQRVWLLPHWRGL



','$.7,A.,35(325$.,

6RQDVWDYQLRWSODQ]DIL]LaNRL]GDYVWYHQRREUD]RYDQLHYRIRGGHOH
QLHVHSODQLUDQLSRWULaDVDQHGHOQRRGQRVQRaDVDJRGL^QR
3ULUHDOL]DFLMDWDQDSURJUDPDWD]DIL]LaNRL]GUDYVWYHQRREUD]RYD
QLHVHSRD_DRGUD]YRMQLWHPRCQRVWLVSRVREQRVWLWHLLQWHUHVLWHQD
^HVWJRGL^QLWHXaHQLFL
3URJUDPDWDSRIL]LaNRL]GUDYVWYHQRREUD]RYDQLHQXGL^LURNVSHN
WDU QD DNWLYQRVWL ]DGROCLWHOQL YR NRL VH SULURGQLWH GYLCHZD L
RVQRYLWHQDDWOHWLNDWDLJLPQDVWLNDWDVRLJULWHLSRGUDaMDWDSOLYD
ZHDNWLYQRVWLQDVQHJLYRSULURGDDNWLYQRVWLWHVRYR]HZHLVO.DNR
SRVHEQLL]YRUQLWHPDWVNLSRGUDaMDVSRUHGLQWHUHVRWLSRWUHELWHQD
XaHQLFLWHLURGLWHOLWHRYLHDNWLYQRVWLVHUHDOL]LUDDWYRORNDOQDWD
VUHGLQD L RG QLY VH RaHNXYD ]QDaLWHOHQ QDSUHGRN QD XaHQLFLWH QD
ORNDOQRQLYRVRNRULVWHZHWRQDSULURGQLWHXVORYL
9DCQR H QDVWDYQLNRW QD SUYLWH aDVRYL ^WR H PRCQR SREUJX GD YRV
SRVWDYL YHUEDOQD L PRWRULaND NRPXQLNDFLMD VR NRMD `H JL YRYHGH
XaHQLFLWHNDNRSDUDOHONDRGQRVQRFHOLQDYRRUJDQL]LUDQRSRVWDYX
YDZHLGYLCHZH2YDDWHPDHPQRJX]QDaDMQD]DRUJDQL]LUDQRGYLCHZH
EH]EHGQRVWLVLJXUQRVWYRL]YHGXYDZHWRQDSRWUHEQLWHDNWLYQRVWLVR
SDUDOHONDWDNDNRFHOLQDLYRRUJDQL]LUDZHWRQDGUXJLWHDNWLYQRVWL
YRXaLOL^WHWRLQDGYRURGQHJR,VWRWDNDYHCELWH]DRIRUPXYDZHQD
WHORWR]DGROCLWHOQRVHL]YHGXYDDWQDVHNRMaDVSRIL]LaNRL]GUDY
VWYHQRREUD]RYDQLH


0QRJXHELWQRQDVDPLRWSRaHWRNQDXaHEQDWDJRGLQDQDVWDYQLNRWGD
QDSUDYL VQLPDZH QD SVLKRIL]LaNLRW HPRFLRQDOQLRW L VRFLMDOQLRW
VWDWXVQDVHNRMXaHQLNVRFHOGDSRGJRWYLSODQLUDZHLPDM`LJLSUHG
YLG QDVWDYQLWH WHPL L SRVWDYHQLWH FHOL YR NRUHODFLMD VR XVORYLWH
]DUDERWDYRXaLOL^WHWRVRSRaLWXYDZHQDLQGLYLGXDOQLWHLQWHUHVL
L SVLKRPRWRUQL VSRVREQRVWL QD XaHQLFLWH 3RVHEQR WUHED GD REUQH
YQLPDQLH QD ]GUDYVWYHQDWD VRVWRMED QD XaHQLFLWH RVREHQR QD RQLH
XaHQLFLNRLLPDDWWHOHVQLR^WHWXYDZDLOHNDUVNL]DEUDQL]DFHORV
QLLOLGHOXPQLPRWRULaNLYHCEL3ULYDNYLWHVOXaDLQDVWDYQLNRWH
GROCHQGDJLSRaLWXYDPLVOHZDWDLXNDCXYDZDWDQDVWUXaQLWHOLFD]D
]GUDYVWYHQDWDVRVWRMEDQDXaHQLFLWH
1DVWDYQLNRWHGROCHQX^WHQDSUYDWDVUHGEDSULSULHPRWQDXaHQLFLWH
GDJLRWNULHYRNRONXJLLPDXaHQLFLWHVR]DEUDQDLOLRJUDQLaHQD
IL]LaNDDNWLYQRVWSRUDGLSUHOHCDQDEROHVWLOLWHJRELLOLEROHVWQD
VUFHYRVDGRYQLRWVLVWHP1DVWDYQLNRWHGROCHQ]DWDNYLWHGHFDGDJR
SRaLWXYDOHNDUVNLRWQDRGLSUHSRUDNDGDVHNRQVXOWLUDGDOLPRCHL
NRONXPRCHGDUDERWLVRWDNYLWHXaHQLFL
6RRJOHGQDYR]UDVWDQDXaHQLFLWHPRWRULaNLWHDNWLYQRVWL`HVHUHD
OL]LUDDWSUHGVSUHNXSRGYLCQLLJULVRQDVWRMXYDZHGDVH]DGRYRODW
LQWHUHVLWHQDXaHQLFLWHGDVHRVWYDUXYDDWSR]LWLYQLWHHPRFLRQDOQL
HIHNWLXaHQLNRWGDJLSRaLWXYDVYRLWHGUXJDUaLZDGDLPSRPDJDL
GDVHUD]YLYDNROHNWLYQRWRLJUXSQRWRUH^DYDZHQD]DGDaLWHGDVH
UD]YLYDNXOWXUDQDSRaLWXYDZHVR]QDQLMDWD]DXEDYRWRLQHJXYDZHWR
QDVRSVWYHQRWRWHOR
1DVWDYQLNRWWUHEDSRVHEQRYQLPDQLHGDSRVYHWLQDYNOXaXYDZHWRQD
VLWH XaHQLFL YR JUXSQLWH DNWLYQRVWL EH] UD]OLND QD QLYQLWH VSR
VREQRVWLLSRORYDSULSDGQRVW6WLPXOLUDZHWRWUHEYDGDVHSUDYLQD
DILUPDWLYHQQDaLQSUL^WRVHYUHGQXYDDWSRHGLQHaQLWHSRVWLJDZD

QDVHNRMXaHQLNNDNRQHJRYOLaHQUHNRUG6HNRMXaHQLNVHSRWWLNQXYD
GDSRVWLJQHQDMPQRJX^WRPRCHDQHGDVHVOHGLRGQDSUHGGDOLHSR
VWLJQDWXWYUGHQLRWVWDQGDUG&HOWDQDQDVWDYDWDSRIL]LaNRL]GUDY
VWYHQRREUD]RYDQLHHGDVHREH]EHGLDWPRVIHUDQDUHODNVDFLMD
3ULSRGJRWRYNDWDQDVWDYQLNRWREUQXYDYQLPDQLHQDUDFLRQDOQRWRNR
ULVWHZHQDXVORYLWH]DUDERWD9RJRGL^QDWDSRGJRWRYND]DGROCLWHOQR
JLSODQLUDQDVWDYQLWHWHPL=DSR]QDMVH9HCEL]DRUJDQL]LUDQRSR
VWDYXYDZHLGYLCHZH9HCEL]DRIRUPXYDZHQDWHORWRLGYLCHZDWD
2VQRYL QD DWOHWLNDWD 2VQRYL QD JLPQDVWLNDWD L WHPDWD ,JUL VR
JRGL^HQIRQGRGaDVD,]ERUQLWHWHPLVHSODQLUDDWYRVRUDERW
ND VR URGLWHOLWH YU] RVQRYD QD XVORYLWH ]D UDERWD YR XaLOL^WHWR L
ORNDOQDWDVUHGLQDURGLWHOLWHVHDQNHWLUDDWVHIRUPLUDDWJUXSLVH
SRGJRWYXYD SRVHEQD SURJUDPD ]D L]YHGED D DNR LPD SRWUHED SRNUDM
QDVWDYQLNRWVHDQJDCLUDLGUXJRVWUXaQROLFH1DVWDYQLWHWHPLVHL]
YHGXYDDWYRSULVXVWYRQDHGHQRGURGLWHOLWHLOLVWDUDWHO

2&(189$:(
2&(189$:(1$
1$
3267,*$:$7$1$8A(1,&,7(

` VRYODGXYDZHQDHOHPHQWLRGRVQRYLWHQDDWOHWLNDWDJLPQDVWL
NDWDLJULWHYRVRJODVQRVWVRLQGLYLGXDOQLWHPRCQRVWL
` UHGRYQRVW]DODJDZHVRUDERWNDLSRPDJDZHQDXaHQLNRWQDaDVR
YLWH
` IHUSOHM RGQHVXYDZH QD aDVRYLWH L QDWSUHYDULWH GD SRaLWXYD
SREHGDLSRUD]NDNRQRUPDOQLSRMDYLQDQDWSUHYDULWH
` GDSULGRQHVXYDYRRVWYDUXYDZHQDSR]LWLYQDJUXSQDDWPRVIHUD
` SRaLWXYDZHLLVSROQXYDZHQD]GUDYVWYHQRKLJLHQVNLWH]DGDaL
VRQHJRYDWDREOHNDSUHGIL]LaNLWHDNWLYQRVWLLSRQLY
` GLVFLSOLQDRGQRVQRSRaLWXYDZHQDNX`QLRWUHGQDVSRUWVNDWD
VDODLXaLOL^WHWRLVSROQXYDZHQDSRVWDYHQLWH]DGDaLRGVWUD
QDQDQDVWDYQLNRWLGUXJLWHHOHPHQWLNRLQDVWDYQLNRW`HJLSR
VWDYLNDNRVSHFLILNDQDXVORYLWH]DUDERWDLRVWYDUXYDZHWRQD
ORNDOQLWHLQWHUHVLNDNRLGRJRYRURWVRURGLWHOLWH
=DSRVWLJDZDWDQDXaHQLFLWHVHYRGLGQHYQLN]DVLWHQDYHGHQLNRPSR
QHQWLRGNRLVHL]YOHNXYDRFHQNDWDQDXaHQLNRW2FHQNDWDHRSLVQD
YRQHDVHYRYHGXYDDWHOHPHQWLWHNRLVHSRVWDYHQLVRFHOWDQDQDVWDY
QDWDSURJUDPDSRIL]LaNRL]GUDYVWYHQRREUD]RYDQLH

6SRUHGSRVWDYHQLWHFHOLQDQDVWDYQDWDSURJUDPDSRIL]LaNRL]GUDY
VWYHQR REUD]RYDQLH QDVWDYQLNRW VSURYHGXYD RSLVQR RFHQXYDZH
GLMDJQRVWLaNRIRUPDWLYQRPLNURVXPDWLYQRLVXPDWLYQRSUL^WRJL
LPDYRSUHGYLGNRPSRQHQWLWH
` XVRYU^XYDZHQDSULURGQLWHIRUPLQDGYLCHZHNDNRLXaHZHL
VRYODGXYDZHQDGUXJLPRWRULaNLHOHPHQWL


35267251,86/29,=$
5($/,=$&,-$1$1$67$91$7$
352*5$0$

1$67$91$7$
1$67$91$7$352*5$0$-$
352*5$0$ -$
,=5$%27,6758A1,277,0
 GU1DVH.RQGRYVNLNLQH]LRORJ%LUR]DUD]YRMQDREUD]RYDQLHWR
6NRSMHNRRUGLQDWRU

=D UHDOL]DFLMD QD 1DVWDYQDWD SURJUDPD SR IL]LaNR L ]GUDYVWYHQR

REUD]RYDQLH SRWUHEQD H VSRUWVND VDOD L RWYRUHQL VSRUWVNL WHUHQL
1LYQLRW EURM L JROHPLQD VH UHJXOLUDQL VR 1RUPDWLYRW ]D QDVWDYHQ
SURVWRULQDVWDYQLVUHGVWYDLSRPDJDODQD0LQLVWHUVWYRWR]DREUD
]RYDQLHLQDXND

 GU/HQD'DPRYVNDSURIHVRUQD,QVWLWXWRW]DSHGDJRJLMDSUL)L
OR]RIVNLRWIDNXOWHW6NRSMH
 GU =RUDQ 5DGL` SURIHVRU QD )DNXOWHWRW ]D IL]LaND NXOWXUD
6NRSMH
6ORERGDQND%DGDURYVNDQDVWDYQLNYR289ODGR7DVHYVNL6NRSMH
$FR0LQRYVNLQDVWDYQLNYR283DUWHQLH=RJUDIVNL6NRSMH
 (OL]DEHWD 7RPHYVND VRYHWQLN %LUR ]D UD]YRM QD REUD]RYDQLHWR
6NRSMH

1250$7,9=$1$67$9(1
.$'$5
9RVSLWQRREUD]RYQDWDUDERWDYRSUYRRGGHOHQLHPRCHGDMDL]YHGXYD
OLFHNRH]DYU^LOR
n SHGDJR^NLIDNXOWHWSURIHVRUSRSUHGXaLOL^QRYRVSLWDQLH
n SHGDJR^NLIDNXOWHWSURIHVRU]DRGGHOHQVNDQDVWDYD
n )LOR]RIVNLIDNXOWHW,QVWLWXW]DSHGDJRJLMDGLSORPLUDQ
SHGDJRJ



 0XVWDID$OLXVRYHWQLN%LUR]DUD]YRMQDREUD]RYDQLHWR*RVWL
YDU

3273,6,'$7801$
'21(689$:(1$1$67$91$7$
352*5$0$
1DVWDYQDWDSURJUDPDSRIL]LaNRL]GUDYVWYHQRREUD]RYDQLH]DSUYR
RGGHOHQLHYRGHYHWJRGL^QRWRRVQRYQRREUD]RYDQLHMDGRQHVH
0LQLVWHU
6XOHMPDQ5X^LWLVU 





QDGHQJRGLQD
UH^HQLHEU



12

PROGRAMET MSIMORE
PR KLASN E I N ARSIMIN
FILLOR NNTVJEAR

%\URMDH]KYLOOLPLWWrDUVLPLW

Botues:
Byroja e zhvillimit t arsimit
Pr botuesin:
Vesna Horvatoviq, drejtor
Fotografit:
Ivan Bllazhev
N pajtim me ShF Dimitar Milladinov, Shkup
ShF Vojdan ernodrinski, Shkup dhe ShF Rajko Zhinzifov, Shkup

Disejni dhe shtypi:

Koma, Shkup
Tirazhi:
200

62'5#,1$ PRMBAJTJA
-$=,. GJUH SHQIPE
0$7(0$7,.$

=$32=1$9$:( NJOHJA
1$2.2/,1$7$ E MJEDISIT
$1*/,6.,-$=,.

373.312.141.15/.16 (497.7)
PROGRAMET msimore pr klasn e I n arsimin fillor nntvjear, - Shkup:
Byroja e zhvillimit t arsimit, 2007. 149 fq.: ilust.; 25 cm

ARSIMI MUZIKOR

/,.29122%5$=29$1,(

ARSIMI FIGURATIV

),=,A.2, ARSIMI FIZIK

='5$9679(122%5$=29$1,( DHE SHNDETSOR
GJUH MAQEDONE

}

GJUH TURKE

}

GJUH SERBE

0$7(0$7,.$

MATEMATIK

=$32=1$9$:( NJOHJA
1$2.2/,1$7$ E MJEDISIT
$1*/,6.,-$=,.

GJUH ANGLEZE

ISBN 978-9989-939-94-5

08=,A.22%5$=29$1,(

ARSIMI MUZIKOR

a) Edukimi dhe arsimi fillor Maqedoni - Planet dhe programet msimore,

klasa e par

/,.29122%5$=29$1,(

ARSIMI FIGURATIV

COBISS.MK-ID 71206666

GJUH ANGLEZE

08=,A.22%5$=29$1,(

0$.('216.,-$=,.

CIP .DWDORJL]DFLMDYRSXEOLNDFLMD1DFLRQDOQDLXQLYHU]LWHWVND
ELEOLRWHND6Y.OLPHQW2KULGVNL6NRSMH

MATEMATIK

),=,A.2, ARSIMI FIZIK

='5$9679(122%5$=29$1,( DHE SHNDETSOR

Programet msimore prej klass I-r deri n klasn e III-t n arsimin

fillor nntvjear i hartuan komisionet n prbrje t kshilltarve t
Byros s zhvillimit t arsimit dhe bashkpuntorve t jashtm t Byros nga fakultetet prkatse, institute dhe msimdhns t shkollave.
Antart e ktyre komisioneve jan prmendur n fund t secilit program
msimor.
Duke pasur parasysh rndsin e veant t programeve msimore pr
zhvillimin e konceptit pr arsimin fillor nntvjear t detyrueshm u
formua nj ekip profesionistsh pr vlersimin dhe prshtatjen e programeve msimore prej klass s I-r deri n klasn e III-t n t gjitha
lndt msimore pr arsimin fillor nntvjear n prbrje:
Vesna Horvatoviq, drejtor n Byron e zhvillimit t arsimit, Shkup;
Mitko eshllarov, udhheqs sektori, Shkup;

Mr. Bukurie Mustafa, profesoresh n ShMQ Arseni Jovkov,

Shkup;
Ekipi i profesionistve i analizoi programet msimore dhe jepte propozime, sugjerime dhe shembuj pr prputhjen e programeve msimore
me Konceptin pr edukimin dhe arsimin fillor nntvjear, Ligjin pr
arsimin fillor, si dhe pr prputhje m t madhe ndrmjet programeve
msimore sipas lndve n veanti.
Pas analizave t bra nga ekipi i profesionistve dhe komisioneve pr
hartimin e programeve msimore, drejtori i Byros s zhvillimit t arsimit i propozoi programet msimore pr miratim nga ministri i Arsimit
dhe Shkencs.
Ministri i Arsimit dhe Shkencs z-ri Sulejman Rushiti, n pajtim me Ligjin pr arsim fillor i miratoi programet msimore m 21.06.2007.

Mr. Tashe Stojanovski, udhheqs njsie, Shkup;

Liljana Samarxhiska Panova, udhheqse njsie, Shkup;
Dr. Snezhana Adamevska, Instituti pr pedagogji, Shkup;
Dr. Nikolina Kenig, Instituti pr psikologji, Fakulteti Filozofik,
Shkup;
Dr. Mirosllava Nikollovska, Fakulteti Pedagogjik, Shkup;
Emilija Hristova, msimdhnse n ShF Llazo Angellovski, Shkup;

14

ARSIMI FIL L OR N N T VJ E AR

PROGRAMI
MSIMOR

GJUH ANGLEZE
1

N baz t nenit 55 paragrafi 1 i Ligjit pr organizimin dhe punn e organeve

t administrats shtetrore (Gazeta zyrtare e RM nr.58/00 dhe 44/02) neni 24
dhe 26 i Ligjit pr arsim fillor (Gazeta zyrtare e RM nr. 44/95, 24/96, 34/96,
35/97, 82/99, 29/02, 40/03, 63/04, 82/04, 55/05, 81/05, 113/05, 35/06,
70/06 dhe 51/07), Ministri i Arsimit solli program msimor pr lndn gjuh
angleze pr klasn I pr shkolln fillore nntvjeare.
2

1. HYRJE

Lnda gjuh angleze, si gjuh e par e huaj sht e prfshir n planin

msimor pr arsimin fillor nntvjear n t gjitha tri periudhat zhvilluese t arsimit fillor nntvjear duke filluar nga klasa e par deri n
mbarim t klass s nnt.

` Dokumenti programor Koncepti pr arsimin fillor nntvjear

(prmbajtje dhe organizimi i veprimtaris edukativo-arsimore)
prej vitit 2007;
` Korniza e prbashkt referuese evropiane pr gjuht (bazat teorike
dhe qllimet e msimit bashkkohor n gjuht e huaj dhe nivelet e kompetencave pr prdorimin n komunikim t gjuhs s
huaj).1

Prfshierja e lnds n planin msimor pr arsimin fillor nntvjear

bazohet n tendencat bashkkohore n sistemeve arsimore t m shum
vendeve t Unionit Evropian, ku msimit t gjuhs s par t huaj i sht
kushtuar vmendje e veant. Megjithat, msimi i ksaj lnde fillohet
nga mosha m e re e nxnsve, gjegjsisht prej klass s par n arsimin
fillor t detyrueshm.
Msimin bashkkohor nga gjuht e huaja pr nxnsit prej moshs 6
deri 14 vjeare e caktojn qllimin me kuptim pr kompetenca t komunikimeve gojore dhe me shkrim t gjuhs s huaj t zgjeruara me lexime, kompetenca socio-kulturore dhe inter-kulturore. Msimi i dedikohet
nxnsit si subjekt i procesit msimor, zhvillimit t tij kognitive, socialoefektive, gjegjsisht, zhvillimit t pavarsis s tij n msim dhe arritja e
strategjive n msim si baz pr msimin e prjetshm.
Lnda gjuh angleze n klasn e par msohet me nga 1 (or) n jav,
gjegjsisht 36 or n vit dhe ka statusin e lnds s detyrueshme.
Bazat kalimtare n prgatitjen e programit msimor pr klasn e I (par)
n arsimin nntvjear jan:

Si orientim sa i prket niveleve t kompetencave gjuhsore t cilat nxnsit do t

duhet ti arrijn n fund t periudhs edukativo-arsimore t arsimit fillor jan marr
para sysh drejtimet nga Korniza referuese e prbashkt evropiane pr gjuht, t cilt
dallojn n prgjithsi gjasht nivele t komunikimit t gjuhs s huaj. N lmin
e nivelit elementar jan nivelet A1 (niveli prgatitor/Brekthrough) dhe A2 (niveli
themelor /Waystage), n lmin e prdorimit t pavarur t gjuhs nivelet B1 (niveli
kalimtar/Threshold) dhe B2 (niveli i pavarur/Vantage) edhe n njsin e prdorimit
kompetent t gjuhs niveli C1 (niveli prparimtar/Effective Operational Proficiency)
dhe C2 (niveli m i lart/Mastery).
N kushtet e msimit t gjuhve t huaja n Republikn e Maqedonis nxnsit n
tri vitet e para t msimit t gjuhs s huaj (prej klass s I deri t III) munden
pjesrisht ta arrijn nivelin A1 (niveli prgatitor).

2. QLLIMET E MSIMIT PR
KLASN E PAR:
Nxnsi/nxnsja:
` t motivohet pr t msuar gjuhn angleze;
` ti zhvilloj aftsit pr t dgjuar dhe pr t kuptuar shprehjet e
zakonshme gjuhsore;
` ti zhvilloj aftsit pr shprehje gojore, n prputhje me moshn
(periudhn zhvilluese) t nxnsve;
` t njeh dhe t kuptoj fjal dhe fjali t thjeshta t shkurtra;
` t aftsohet q t prdor vokabular t zakonshm pr shprehje t
zakonshme gjuhsore;
` t njihet me alfabetin e gjuhs angleze dhe zbatimin e saj t drejt
n nivel t t shkruarit t fjalve t njohura sipas spelling.
` t vendoset n disa elemente t kulturs t vendeve ku flitet gjuha
angleze dhe kulturave tjera n prputhje me moshn (periudha
zhvilluese).

3. QLLIMET E MSIMIT PR
KLASN E I:
Nxnsi/nxnsja:
` t aftsohet t dgjoj dhe n mnyr vizuale t njeh fjal t
reja;
` t mund t prodhoj fjal dhe shprehje t zakonshme gjuhsore;
` t mund t bj komunikim t zakonshm n nivel t vokabularit
t prvetsuar dhe me zbatim t funksioneve gjuhsore t afrta
me moshn e nxnsve;
` t shfaq interesim pr kulturat tjera.

4. QLLIMET KONKRETE
KOMPONENTA 1. NJSIT LEKSIKORE2
Qllimet

Prmbajtjet

Shembujt

Aktivitetet dhe metodat

Nxnsi/nxnsja:

Un dhe t tjert

Familja ime, shokt/

shoqet e mi/a

Aktivitete nga lloji i ushtrimeve me dgjimin e audio

inizimeve ose t folurit e arsimtarit dhe riprodhimi i asaj
q sht dgjuar, emrtimi i antarve t familjes sipas
posterve, fotografive, flesh- kartelave, vizatimeve etj.

Klasa

Gjsendet n klas

Ushtrimet e llojit me t treguar t gjsendeve konkrete n

klas, memorimi dhe riprodhimi i tyre;

` t mund ta kuptoj rndsin e

njsive leksikore dhe ti riprodhoj

lojra (t llojit Simon says...).

Lodrat

N klas dhe n shtpi Ushtrime t llojit me dgjim dhe riprodhim, lojra (Go and
find...), njohje dhe dftim me vizatim ose fotografi (Go and
point...) nga vizatimi ose fotografia etj..

Ngjyrat

Emrtimi i ngjyrave q Kndimi i kngve ku prmenden ngjyrat; ushtrime me ngjyprdoren m shpesh ra prmes diktimit etj.
(e bardha, e zeza, e
kuqja, e kaltrta, e
verdha, ngjyr portokalle, e gjelbrt).

Festa dhe ditlindje

Krishtlindjet, Pashkt, Kndimi i vjershave, prpunimi i uratave dhe zbukurimeve...

Viti i Ri

Kafsht prgdhelse
shtpiake

Qeni, macja, papagalli

T treguarit e fotografive nga ilustrimet me kafsh prgdhelse shtpiake dhe emrtimi i tyre, lojra (me kartela t
ilustruara nga t cilat nxnsi e ndan emitimin prkats t
t folurit t kafshve prgdhelse shtpiake etj.

Gjat prpunimit t materialit ri leksikor nuk duhet t vendosen m tepr se 3-4 njsi t reja leksikore n or t msimit. Materiali leksikor n mnyr suksesive
zgjerohet dhe prsritet

KOMPONENTA 2. STRUKTURAT GRAMATIKORE3

Qllimet

Prmbajtjet

Shembujt

Aktivitetet dhe metodat

Nxnsi/nxnsja:

` Present s. tense of
to be

I am, You are, It

is.......

Aktivitetet e llojit t paraqitjes s vetvetes, shokt n klas,

lojra t llojit (I am a dog-You are a cat...)

` ta kuptoj rndsin e foljes to

have n komunikimin me goj.

` Present s. Tense of
to have

I have a dog

Dgjimi i rrfimit t arsimtarit i cili njkohsisht prdor

edhe pantomima; demonstrimi i prvetsimit prmes t
treguarit e gjsendeve nga mjetet personale t shkolls etj.

` t mund ta njoh dhe prdor

n form gojore kategorin e
njjsit te emrat.

` Emrat n njjs

a pen, a cat.........

Ushtrime me tregime t ilustruara t sendeve n njjs;

emrtimi i gjsendeve nga mjedisi i drejtprdrejt etj.

` t mund t njeh dhe prdor n

form gojore kategorin shums
t shoqruar me numra.

` Emrat n shums

two brothers, two

pencils.....

Ushtrime me tregime t ilustruara; vizatim, vjersha, numratore etj.

` t njihet me format pr vetn e

par dhe dyt njjs dhe ti prdor n mnyr adekuate gjat
komunikimit gojor.

` Premr vetor

I, you

Lojra; ushtrime gojore.

` t mund ta njoh rndsin e

premrit dftor dhe zbatimin e
drejt t tij.

` Premr dftor

This is

T treguarit konkret, verbal i personave dhe gjsendeve;

emrtimi sipas tregimeve vizuale (flesh- kartela, postera
etj).

` ti kuptoj, dalloj dhe ti prdor n mnyr aktive format e

foljes to be pr vetn e par dhe
t dyt njjs gjat komunikimit
me goj.

Strukturat gramatikore asnjher nuk shpjegohen n mnyr eksplicite, por ata nxnsit i prvetsojn n mnyr t prgjithshme n strukturat e propozuara gjuhsore.

Qllimet

Prmbajtjet

Shembujt

Aktivitetet dhe metodat

` t mund ta njoh rndsin e

premr pronor dhe zbatimin e
drejt t tij.

` Premr pronor

My dog, Your sister

Ushtrime gojore me nxitje prmes t treguarit t personave

dhe gjsendeve

` t mund ta kuptojn rndsin e ` Mbiemra prshkrues

mbiemrit prshkrues dhe zbatisi pjes e lnds
min e drejt t tij gjat dhnies
s prshkrimeve.

This is a red ball.

Ushtrime me ilustrim; ushtrime me tregimin e gjrave konkrete.

` Nxnsi ta kuptoj rndsin e

` Fjal pyetse
fjalve pyetse dhe t mundet
t jep prgjigje adekuate verbale
gojore

What, who,...

Ushtrime me pikturim; ushtrime duke treguar gjsende

konkrete.

` t numroj prej 1-10.

1-10

Kng me numra (Eeny Meeny Miny Mow...), lojra me

numra, vizatim etj.

I have a ball.

Ushtrime t llojit dgjimi i audio inizimeve ose t folurit e

arsimtarit dhe prsritja nga modeli i dgjuar; riprodhimi i
rrfimeve t thjeshta duke e zbatuar vokabularin e prvetsuar.

` Numra

` t kuptoj, riprodhoj dhe provo- ` Fjali t thjeshta (t

j fjali t thjeshta (t shkurtra)
shkurtra) dftore
dftore.

` ti njoh urdhrat dhe t reagoj ` Urdhresa n kuadr Come here, Sit down,
sipas tyre.
t njsive tematike Stand up

Dgjimi i rrfimeve dhe reagimi adekuat n ato (TPR), loj e

llojit Simon says...

KOMPONENTA 3. FUNKSIONET GJUHSORE

Qllimet

Prmbajtjet

Nxnsi/nxnsja:

Shembuj

Aktivitete dhe metoda

` Hello! Hi! Byebye!

Aktivitetet e llojit t t ushtruarit t formave t prshndetjes sipas modelit t t folurit.

` t mund ti prdor format joformale t prshndetjes.

Prshndetje (joformale)

` t dij ta prezantoj vetveten si

dhe shokun e tij.

Prezantimi

` I`m........
` This is Kire........

T ushtruarit e funksionit gjuhsor prmes rrfimit verbal,

prdorimit t vizatimeve, fotografive dhe flesh-kartelave,
vjersha, kng etj.

` ti noh dhe ti prdor n

mnyr adekuate format e
sjelljes kulturore n situat t
caktuar.

Modelet kryesore t
sjelljes kulturore

` Sorry......Thank
you....Please...

Pjesmarrje n dialogje t shkurtra (lojra n role), dramatizim etj.

` ti kuptoj, njoh dhe zbatoj

Prgzime gjat festa- ` Merry Christmas;
format kryesore gjat prgzime- ve dhe ditlindjeve
Happy New Year;
ve t festave dhe ditlindjeve.
Happy birthday

Vizatim dhe ngjyrosje t kartelave; ushtrime gojore me

recitimin dhe kndimin e kngve t rastit

KOMPONENTA 4. DGJIM ME VMENDJE/KUPTIM

Qllimet

Prmbajtjet

Shembuj

Nxnsi/nxnsja:

Njsia leksikore

` A parrot,, a teacher, Reagim joverbal i: nxitjes pr t folur, fotografi, postere,

a mother (mum)...
flesh-kartela, loj t llojit Simon says... (psh., me t treguar/sqaruar).

Rrfime t thjeshtra

` Repeat, please!
` Stand up!
` I have a ball.

` t mund ta kuptoj domethnien

e njsive leksikore t parapara
pr msim n kt mosh.
` t kuptoj rrfime t thjeshta.

Aktivitete dhe metoda

Ushtrime t llojit t reagimit adekuat t rrfimeve t dgjuara (nga audioprshkrimet ose nga arsimtari, psh. lvizja
e trupit, mimik), reagim joverbal t instruksioneve t
arsimtarit etj.

KOMPONENTA 5. T FOLURIT
Qllimet

Prmbajtjet

Shembuj

Aktiviteztet dhe metodat

Nxnsi/nxnsja:

Familja ime, shokt e mi

Mum, Dad; Hi! This is my friend.

` t flet drejt dhe n mnyr

adekuate ti zbatoj njsit
leksikore t parapara pr kt
nivel pr msimin e gjuhs n
kuadr t funksioneve gjuhsore dhe strukturave gramatikore t parapara.

Gjrat n klas

Board, window, chalk, doll, ball...

Open the window, please!

Ngjyrat

Black, white, red, blue, yellow....

This is a yellow balloon.

Emrat e festave
Ditlindje

Christmas, Easter, New Year

Merry Christmas!
Happy birthday!

Aktivitete t llojit me prsritje dhe riprodhimi verbal i fjalive t thjeshta dftore nprmjet: lojs me role, numratoreve, recitimit
dhe kndimit, sipas mundsis t prcjellura
me lvizje, pjesmarrje n situata t dialogjeve t shkurtra dhe shfaqje dramatike
si vrtetsi pr prvetsimin e leksiks dhe
strukturs.

Kafsh prgdhelse
shtpiake

A dog, a cat, a fish...

I have one black dog.

KOMPONENTA 6. KULTUR
Prmbajtjet nga kultura jan t prfshiera n t gjitha komponentat n msimin e gjuhs, gjegjsisht nuk msohen t izoluara si komponent e
veant.
Qllimi sht q t krijohet senzibilitet pr ruajtjen e dallimeve kulturologjike prmes prmbajtjeve edukative dhe sociologjike si baz pr zhvillimin
e tolerancs dhe empatis ndaj t tjerve dhe t ndryshmit (p.sh., prmes emrave, festave, kngve, lojrave, numratoreve, modeleve komunikative,
elementeve paralinguistike etj.).

10

5. REKOMANDIME DIDAKTIKE:
N planifikimin e prmbajtjeve pr klasn e par jan marr parasysh
prmbajtjet e programeve msimore nga lndt tjera t cilat msohen n
klasn e par, gjegjsisht respektohet parimi i lidhshmris ndrlndore
sa i prket qllimeve dhe prmbajtjeve me theks t lidhshmris integruese me prmbajtje nga gjuha amtare.
Msimi nga gjuha angleze pr nxnsit e ksaj moshe bazohet n msimin multisenzor (vizual, auditiv, taktil etj.), dhe msim holistik i cili
prfshin aspektet kognitive, afektive dhe motorike t nxnsve, gjegjsisht arsimtari do ti integroj komponentat e ndryshme me ka gjuha
do t msohet n mnyr funksionale. N baz t ksaj n gjuhn e huaj
nuk mund t ndahen, konkretisht nuk mund t planifikohet numri i orve
sipas komponentave t caktuara.
Rndsia e puns s orve nga gjuha angleze n klasn e par ka t bj
n shprehje gojore e cila lidhet me situat shtuese n klas, prmes lojrave, dramatizimit, kngve ose lvizjeve me nxitje t fantazis dhe kreativitetit t nxnsit. Nxnsit n prgjithsi i prvetsojn prmbajtjet
mekanike (me riprodhim), por me rndsi sht t kontrollohet kuptimi
i drejt i domethnies s porosis duke i prfshir edhe elementet kulturore.
Mjetet msimore:
` doracak pr arsimtarin;
` pako me material t porositur pr arsimtarin (flesh-kartela, poster, doracak);

` kasetofon/kaseta me kng; kompjutor me softver adekuat; CD

rom, TV me DVD;
` burimet tjera t msimit n mjedisin e drejtprdrejt gjra n
hapsirn ku msohet gjuha angleze;
` qasje n Internet;
` softver arsimor;
` revist pr arsimtarin.

6. VLERSIMI I T ARRITURAVE
T NXNSVE
Prcjellja e t arriturave t nxnsve
Gjat msimit vazhdimisht prcjellen dhe vlersohen t arriturat e
nxnsve, prmblidhen treguesit pr aktivitetet e tyre, motivimi pr msim, bashkpunimi me t tjert etj., (vlersim formativ). do aktivitet
n or ku nxnsit e tregojn aktivitetin e tyre gjuhsor qoft n nivel
receptues, riprodhues ose prodhues, jep mundsi pr msimin e prparimit dhe vlersimi i tij. Kjo dmth., se evaluimi bhet si pjes integruese
n vet orn msimore, e jo si akt i izoluar. Me rndsi sht q gjat
procedurave t kontrollimit t njohurive, si dhe vlersimit t nxnsit,
kto procedura mos t dallohen nga aktivitetet e zakonshme n or,
gjegjsisht nxnsit nuk duhet t veohen nga grupi gjat kontrollimit
t reagimit gojor gjuhsor.

11

Me rndsi t veant sht q theks t veant ti vihet aspekteve

pozitive t prparimit t nxnsve, gjegjsisht asaj q nxnsi e di e jo
at q nuk e di. Me rndsi sht q do prparim t bhet n mnyr
adekuate me q nxnsve t rinj u nevojitet informat kthyese pr
suksesin e realizuar, q mund t jet lvdat me goj ose reagim pozitiv
i shprehur prmes gjestit ose mimiks, ose me buzqeshje nga ana e
arsimtarit, lules s vizatuar etj.
Vlersimi i prparimit t nxnsve do t bhet me shkrim gjat s cils
arsimtari ka pr obligim n fletore t posame n mnyr t rregullt t
mbaj shnime pr do nxns n veanti pr prparimin e tij n prputhje me komponentat gjuhsore t parapara me programin msimor
pr klasn e par.

7. KUSHTET HAPSINORE PR
REALIZIMIN E PROGRAMEVE
MSIMORE
Programi sa i prket kushteve hapsinore pr realizim bazohet n Normativin pr hapsir pr klasn e I, II dhe III dhe pr mjetet msimore pr
klasn e I t sjellur nga ministri i Arsimit dhe Shkencs me Vendim nr.
07-4061/1m 31.05.2007.
Rekomandohet q pr shkak t kontaktit m t leht vizual n mes
nxnsve, q t dgjojn m mir ka flitet dhe ai nxns q sht m

12

larg t ket qasje n klas, bankat t jen t rregulluara n kt mnyr: m shum banka t afruara njra me tjetrn, variante t ndryshme
t shkronjs U si dhe vendosja dhe grupimi i karrigieve sipas nevojs
(gjat dramatizimit).

8. NORMATIVI PR KUADRIN
ARSIMOR
` Studime t kryera n gjuhn dhe letrsin angleze-drejtimi arsimor, VII 1.
` Studime t kryera gjuh dhe letrsi angleze, VII 1.
` Studime t kryera gjuh dhe letrsi angleze drejtim tjetr dhe
me kualifikimin adekuat pedagogjiko-psikologjik dhe prgatitjen
metodike n fakultet adekuat, VII1.
` Studime t kryera pr grupin klasor me modul pr gjuh angleze
VII1.

9. KOMISIONI PR PRGATITJEN
E PROGRAMIT MSIMOR
1. Sillvana Veteroska, kshilltare e gjuhs angleze, Byroja e zhvillimit
t arsimit Shkup - udhheqse sektori
2. Mr. Zora Bushovska, kshilltare e gjuhs angleze, Byroja e zhvillimit
t arsimit, Njsia ndrkomunale e BZHA - Ohr
3. Mr. Veronika Kareva, profesoresh n Universitetin e Evrops Juglindore - Tetov
4. Sonja Dimitrova,arsimtare e gjuhs angleze, SHF Dimitar Miladinov
- Shkup
5. Armira Gavaz - Abedini, arsimtare e gjuhs angleze, SHF Jane Sandanski - Shkup
6. Toni Todorovski, arsimtar i grupit klasor, SHF 7 Marsi, f. ellopek
- Tetov
7. Ajshe Ajrullai, kshilltare e grupit klasor, Byroja e zhvillimit t arsimit - Shkup

10. VENDIMI DHE DATA E

SJELLJES S PROGRAMIT
MSIMOR
Programin msimor nga lnda e gjuhs angleze pr klasn e par e n
arsimin fillor nntvjar e lejoi:
Ministr
Sulejman Rushiti

m 21.06.2007
(vendimi nr. 10 - 1009/2)

13

14

ARSIMI FIL L OR N N T VJ E AR

PROGRAMI
MSIMOR

ARSIMI MUZIKOR
1

N baz t nenit 55 paragrafi 1 i Ligjit pr organizimin dhe punn e organeve

t administrats shtetrore (Gazeta zyrtare e RM nr.58/00 dhe 44/02) neni 24
dhe 26 i Ligjit pr arsim fillor (Gazeta zyrtare e RM nr. 44/95, 24/96, 34/96,
35/97, 82/99, 29/02, 40/03, 63/04, 82/04, 55/05, 81/05, 113/05, 35/06,
70/06 dhe 51/07), Ministri i Arsimit solli program msimor pr lndn arsimi
muzikor pr klasn I pr shkolln fillore nntvjeare.
2

1. HYRJE

Muzika sht kryesisht pjes e rndsishme e jets dhe kulturs s njeriut dhe ajo duhet t ket vend t rndsishm n edukim dhe arsimim.
Qllimi i msimit n arsimin muzikor sht q fmijt ta duan muzikn,
te ata t lind dshira q t angazhohen n mnyr aktive me t: t
kndojn, ekzekutoj n ndonj instrument, ti zhvillojn aftsit e tyre
muzikore. Arsimi muzikor si lnd e detyrueshme pr nxnsit prej klass
s I deri t IX do ta prgatis nxnsin pr jetes, gjegjsisht, ta aftsoj q t bhet shfrytzues dhe veprues i kulturs muzikore si n shkoll
poashtu edhe n jetn e prditshme.
Lnda arsimi muzikor n planin msimor sht i prfshier me nga 2 or
n jav, gjegjsisht me nga 72 or n vit pr nxnsit prej klass s I deri
t V dhe me nga 1 or n jav msim pr nxnsit e klass s VI deri t
IX, gjegjsisht 36 or n vit.
S bashku me arsimin figurativ dhe me prmbajtjet tjera prezente n
lndt e caktuara (psh.: n gjuhn amtare dhe gjuhn e huaj) arsimi muzikor duhet t ndikoj n baz pr prmirsimin e nxnsve, zhvillimin
e ndjenjave t tyre estetike, aftsive pr kuptimin dhe prjetimin e artit
muzikor, q tiu mundsohet q gradualisht t inkuadrohen dhe t marrin
pjes n jetn e muziks n mjedisin e tyre.
T msuarit e muziks q nga vitet e hershme t zhvillimit t fmijs
sht ideale pr ndikimin kompleksiv t personalitetit t fmijs, pr

nxitje t fuqishme t emocioneve pozitive, kreativitetit, pavarsis,

punn ekipore dhe prgjegjsin. Arsimi muzikor duhet t jep kontribut
t rndsishm n zhvillimin e fmijs n arritjen e sjelljes dhe kulturs
si dhe n nxitjen e shprehjes muzikore.

2. QLLIMET E LNDS PR
PERIUDHN ZHVILLIMORE
I III
Nxnsi/nxnsja:
` t inkuadrohet n njohjen e aktiviteteve themelore - ekzekutuese muzikore (kndim, ekzekutim t instrumenteve muzikore pr
fmij, aktivitetet ritmiko-muzikore, si dhe n dgjimin e muziks;
` ta prjetoj bukurin e muziks;
` t nxitet pr kndim, ekzekutim, loj, pr dgjim t muziks;
` t lirohet nga stresi, ngarkesa emocionale permes dgjimit t muziks dhe shprehjes muzikore;
` t shfaq interesim dhe dshir pr realizimin e aktiviteteve muzikore;
` t arrij vetbesim gjat kryerjes s aktiviteteve muzikore (orientimi n natyr, koordinimi n lvizje, ruajtja dhe ndrrimi i rradhitjes n lvizje, kryerja e aktivitetit t trsishm psikomotorik);
3

` t zhvilloj perceptim auditiv dhe taktil;

` ta zbuloj dhe respektoj shprehjen personale muzikore dhe ta respektoj shprehjen muzikore t t tjerve;
` t njihet me kngt pr fmij, krijime t shkurtra vokaloinstrumentale dhe nj pjes nga krijimet popullore muzikore;
` ti dgjoj me vmendje udhzimet e t tjerve (udhzimet e arsimtarve, idet e bashknxnsve etj);
` t nxitet pr pun n ifte dhe n grupe;
` ti kuptoj dhe pranoj rregullat e sjelljes n aktivitetet muzikore
kolektive, si dhe n mjedisin m t ngusht dhe m t gjr (klasa,
shkolla);
` t inkuadrohet n shfrytzimin e teknologjis kompjuterike informative n shprehjen muzikore.

3. QLLIMET E MSIMIT N
KLASN E I
Nxnsi/nxnsja:
` t zhvilloj qndrim pr kndim (ulje t drejt, mbajtjen e trupit,
frymmarrje);
` t zhvilloj shprehi pr kndim t kultivuar (kndim mesatar pa
grimas, ngritja e supeve dhe brtitje);
` t demonstroj (kndoj) kng me vij t llojllojshme melodikoritmike;
4

`
`
`
`
`
`
`
`
`
`
`

t aftsohet pr dgjim aktiv t muziks;

ta dalloj muzikn vokale nga ajo instrumentale;
ti prvetsoj lvizjet n aktivitetet muzikoro ritmike;
t arrij njohuri fillestare pr orientimin n hapsir;
t zhvilloj ndjeshmri pr ritmin;
t njihet me disa instrumente muzikore pr fmij dhe t prpiqet
q t ekzekutoj me ato;
t shfaq interesim pr realizimin e efekteve t zshme, improvizimeve spontane t motiveve t shkurtra muzikore etj.
ti dalloj llojet e ritmeve kryesore (ngadal -shpejt);
ti dalloj llojet e dinamikave kryesore (fuqishm -ngadal);
t inkuadrohet n veprimtarin muzikore;
t nxitet pr shprehjen vetanake muzikore.

4. QLLIMET KONKRETE
1. KNDIM (20 OR )
Qllimet

Prmbajtjet

` Tinguj;
` Qndrim t drejt
` ti dalloj tingujt e natyrs dhe
gjat kndimit;
mjedisit;
` Ritm;
` t emitoj tinguj nga natyra dhe
` Kndim;
mjedisi;
Nxnsi/nxnsja:

` t fitoj shprehi q ta mbaj drejt

trupin gjat kndimit;
` t zhvilloj ndijim pr ritm;
` t kndoj kng t ndryshme
pr nga prmbajtja dhe karakteri;

Nocionet

Aktivitetet dhe metodat

`
`
`
`
`
`
`

` Dgjimi dhe emitimi i tingujve nga natyra dhe mjedisi,

njohja dhe emrtimi (t kndshme dhe t pakndshme pr
ato) nprmjet dgjimit t kngs s zogjve, frenimit
t automjeteve, prshpritjes s gjetheve, bubullimave,
krrcllims s karriges etj.;
` ushtrime pr kndim t drejt, t mbajtjes s trupit,
ushtrime pr frymmarrje;
` (t kndoj pa pengesa, mesatarisht, pa grimasje, ngritja
e supeve, pa brtitje etj);
` ekzekutimi i numratoreve dhe fjalve t shpejta me ritm
t sakt dhe diksion t qart (psh.: numratoret dhe fjalt
e shpejta t njohura pr nxnsit)
` kndimi i kngve t ndryshme pr nga prmbajtja dhe
karakteri (psh., kndon kng pr stint e vitit, kng
fmijsh, kng popullore etj).

Tingull
z;
kngtare;
numratore;
fjal t shpejta;
kng;
melodi;

2. MUZIKA DHE LVIZJET (25 OR )

Qllimet

Prmbajtjet

Nocionet

Aktivitetet dhe metodat

Nxnsi/nxnsja:

` hapa muzikore
ritmike (haprim,
marshim, krcim)
` lojra muzikore;
` vallzimim;

`
`
`
`

` ekzekutimi i ritmit fillestar muzikor (haprimi, marshimi,

krcimi)
` (psh.: ekzekutimi i hapave muzikor me ritm marshimi
(psh.: ajkovski Albumi pr fmij: Marshi i ushtarve
t drurit me ritm t vazhdueshm dhe me ndryshimin e
ritmit, si dhe me ndryshimin e drejtimit t lvizjes;
` ekzekutimi i krcimit n shoqrimin muzikor me staccato;
` kombinimi i haprimeve dhe krcimeve;
` pjesmarrje n lojrat muzikore;
` ekzekuzimi i valleve dhe vallzimeve t zakonshme;

` t zhvilloj shqisa pr ritm;

` t nxitet q ti prputh lvizjet e
veta me ritmin e muziks;
` t nxitet q ti prputh lvizjet e
veta me karakteristikat muzikore
(ritm, tempo, dinamik);
` t njihet dhe realizoj valle
popullore;

Haprim;
marshim;
krcim;
vallzim, valle.

3. DGJIMI I MUZIKS (12 OR)

Qllimet

Prmbajtjet

` Dgjimi i tingujve t
natyrs dhe mjedi` ti njoh zrat e natyrs dhe mje- sit;
disit; ( tinguj t kndshm dhe
` Dgjimi i muziks
t pakndshme pr at/ate);
vokale dhe instru` t ilustroj tinguj permes aplikimentale;
meve;
` Dgjimi i folklorit
` t dgjoj dhe njoh:
muzikor (kng po` ekzekutim vokal, instrumental
pullore) t bashkdhe instrumentalo vokal;
sis s tyre etnike
` ta njoh muzikn q e dgjon
dhe bashksis s
(e hareshme, e pikllueshme, e
tyre.
shpejt, e ngadalshme etj).
` t bisedoj pr muzikn q e
dgjon;
` ti dalloj kngt popullore;
Nxnsi/nxnsja:

Nocionet

Aktivitetet dhe metodat

`
`
`
`
`
`

` Dgjimi dhe njohja e tingujve t natyrs dhe mjedisit,

psh., nxnsi e dgjon kndimin e zogjve, frenimin e automjetit, pshertimn e gjetheve, bubullimn, krcllitjen
e karikes, shtypja e letrs etj. Dhe me aplikime t caktuara vren tinguj t natyrs dhe tinguj t mjedisit;
` dgjim dhe t qlluarit t cilt jan t kndshm pr
nxnsit (kndimi i bilbilit ngjet aplikacion t caktuara)
dhe t pakndshm pr nxnsit (krcllima e karriges
dhe ngjet aplikacion t caktuar);
` dgjon muzik vokalo-instrumentale, psh.kng nga
festivali i fmijve dhe duhet t vrej se a dgjon vokal
(tingull) dhe se a dgjon instrument;
` dgjon vepr instrumentale psh., Fluturimi i brumbullit
t Nikolla Rimski Korsakov dhe vepra tjera;
` Psh., e dgjon himnin e R.s Maqedonis
` dgjimi i kngve popullore;

Tingull;
pshertitje;
z;
instrument;
himni;
kng popoullore.

4. EKZEKUTIMI I INSTRUMENTEVE MUZIKORE PR FMIJ (4 OR)

Qllimet

Prmbajtjet

Nocionet

Aktivitetet dhe metodat

Nxnsi/nxnsja:

` Ritmi;
` njohja me instrumentet ritmike
fmijrore;
` ekzekutimi i instrumenteve ritmike
fmijrore

` Ritmi;
` emrat e instrumenteve muzikore pr
fmij (t cilt prdoren n shkoll);

` ekzekutimi i motiveve ritmike me rrahje t duarve, prplasje t kmbve, prplasja e dy lapsave etj,;
` kontrollimi dhe zbulimi i karakteristikave tingullore t
instrumenteve t bra nga materielet natyrore (psh., disa
gota plastike t mbushura me oriz, disa me pasul dhe
tjerat me gur);
` zbulimi dhe dallimi i instrumenteve fmijrore ritmike
` (psh., i bie shkopinjve etj);
` ekzekutimi i instrumenteve ritmike fmijrore t bra nga
materiale natyrale
` ekzekutim me instrumente ritmike fmijrore (psh. prsrit motive t shkurtra ritmike);

` t zhvilloj sens pr ritm;

` t njihet me disa instrumente
muzikore pr fmij;

5. BAZAT E SHKRIM-LEXIMIT MUZIKOR (3 OR)

Qllimet

Prmbajtjet

` Llojet kryesore t
ritmit (shpejt nga` ti njeh llojet elementare t
dal);
ritmit (ngadal-shpejt);
` Llojet kryesore t
` ti njeh llojet kryesore t dinamidinamiks (ngadal
ks (qet-fuqishm).
fuqishm)
Nxnsi/nxnsja:

Nocionet

Aktivitetet dhe metodat

`
`
`
`

` T dgjuarit e shembujve muzikor dhe t shprehurit

e llojeve kryesore t ritmit (ngadal shpejt), prmes
lvizjes s trupit, si psh. tik-taku i ors (shpejt ngadal)
ose lvizja e krmbillit (lvizje e ngadalshme) dhe lepuri
(lvizje e shpejt);
` njohja e llojeve kryesore t ritmit (fuqishm ngadal)
(prmes lojs s gjsendit t fshehur: psh., msohet
kng e shkurtr dhe kndohet me fuqi t ndryshme: nse
nxnsi afrohet afr gjsendit, ather knga do t kndohet m fuqishm ose nse gjendet larg do t kndoj
m ngadal. (loj fmijsh)

lvizje e ngadalsuar
lvizje e shpejt
fuqishm
qet

6. BAZAT E SHPREHJES DHE KRIJIMTARIS MUZIKORE PR FMIJ (8 OR)

Qllimet

Prmbajtjet

Nxnsi/nxnsja:

` Shprehje kreative
prmes kndimit,
lvizjes dhe ekzekutimit;

` t nxitet pr shprehje muzikore

me z, ekzekutim, lvizje;
` t arrij siguri dhe vetbesim n
shprehjen personale muzikore;
` t knaqet n shprehjet muzikore.

Nocionet

Aktivitetet dhe metodat

` vet nxnsi/nxnsja krijon korreografi personale t
kngs s prpunuar ose shembull muzikor me lvizjen e
trupit t tij, me paramendimin e hapave dhe lvizjen e
duarve;
` shprehjet kreative dhe krijimi i kngve t dgjuara dhe
shembujt muzikor;
` pjesmarrje n loj (psh. se si godet qukapiku);
` pjesmarrje n aktivitete n t cilat nxnsit n vend q
t prgjigjen me fjal prgjigjen me kndim;
` hulumtimi i zrit t tij etj.

5. REKOMANDIMET DIDAKTIKE
` Prmbajtjet msimore nga lnda e arsimit muzikor japin mundsi q t realizohen pr tu integruar me prmbajtjet e programit
msimor nga gjuha amtare, matematika, gjuha angleze, njohja e
mjedisit, arsimi muzikor dhe fizik. Gjithashtu, jepet mundsi pr
integrim t planifikuar t brendshm t t gjitha temave n prputhje me nevojat e nxnsit dhe aktiviteteve t planifikuara.
` Gjat realizimit t prmbajtjeve arsimtari duhet ta nxis dhe lavdroj secilin fmij gjat t shprehurit muzikor dhe nuk guxon t
lejoj t bhet atmosfer kompetitive ndrmjet nxnsve.

20 or

2. Muzik dhe lvizj

25 or

3. Dgjimi i muziks

12 or

4. Ekzekutim n instrument muzikor pr fmij

4 or

5. Bazat e shkrim-leximit muzikor

3 or

6. Bazat e shprehjes dhe krijimit muzikor

8 or
72 or

Shnim: Numri i orve sht dhn n mnyr t orientuar.

10

Mjetet audio - vizuale (TV,

TV,, DVD-- pleer,, videopleer,, kompjuter);
);
Instrumente muzikore pr fmij;;
Mjetet dhe materialet didaktike;
Burime t ndryshme pr msim nga mjedisi i drejtprdrejt (gjsende n natyr dhe mjedis);
` Mjete vizuale (ilustrime, fotografi, aplikacione etj.);
` Internet, softvere arsimore.

Numri i orve

1. Kndim

GJITHSEJ:

`
`
`
`

6. VLERSIMI I T ARRITURAVE
T NXNSVE

Fondi vjetor i orve

TEMAT

Mjetet msimore:

Gjat msimit rregullisht ndjeken dhe vlersohen t arriturat e nxnsve, grumbullohen treguesit pr aktivitetet e tyre, motivimit pr shprehje muzikore, angazhimit t nxnsve, prkushtimit t puns, si dhe
puns ekipore (vlersimi formativ).
Gjat prcjelljes t t arriturave t nxnsve, arsimtari duhet n veanti
t kujdeset ndaj qasjes individuale pr t arriturat e secilit fmij n
veanti.
N fund t vitit realizohet notim sumativ me shkrim.

7. KUSHTET HAPSINORE PR
REALIZIMIN E PROGRAMIT
MSIMOR

9. PROGRAMIN MSIMOR E
PRPILOI EKIPI PROFESIONAL:
1. Ankica Vitanova, kshilltare pr arsim muzikor, BZHA - Shkup

Sa i prket kushteve hapsinore pr realizim programi bazohet n Normativin pr hapsir pr klasn e I, II dhe III dhe t mjeteve msimore pr
klasn e I t sjellura nga ministri i Arsimit dhe Shkencs nr. 07-4061/1
m 31.05.2007.

2. Mr. Viktoria Kolarovska - Gmirja, profesor me korrespondenc n

Fakultetin e artit muzikor - Shkup
3. Vejislav Popovski, kshilltar pr arsim muzikor, BZHA - Berov
4. Olgica Naumovska, kshilltare pr msim klasor, BZHA - Tetov
5. Vera Angelovska, arsimtare SHF Kuzman J. Pitu - Shkup
6. Emilija Hristova, arsimtar klasor, SHF Llazo Angelovski- Shkup
7. Hava Doko, edukatore, SHF 25 maj - Shkup

8. NORMATIVI PR KUADRIN
ARSIMOR
Punn edukativo-arsimore n klasn e par mund ta realizoj personi i
cili ka kryer:
` Fakultetin Pedagogjik - profesor i edukimit parashkollor;
` Fakultetin Pedagogjik - profesor i msimit klasor;
` Fakultetin Filozofik Instituti pedagogjik.

10. VENDIMI DHE DATA E

SJELLJES S PROGRAMIT
MSIMOR
Programin msimor nga lnda e arsimit muzikor pr klasn e par e n
arsimin fillor nntvjar e lejoi:
Ministr
Sulejman Rushiti

m 21.06.2007
(vendimi nr. 10 - 1009/2)
11

12

ARSIMI FIL L OR N N T VJ E AR

PROGRAMI
MSIMOR

ARSIMI FIGURATIV
1

N baz t nenit 55 paragrafi 1 i Ligjit pr organizimin dhe punn e organeve

t administrats shtetrore (Gazeta zyrtare e RM nr.58/00 dhe 44/02) neni 24
dhe 26 i Ligjit pr arsim fillor (Gazeta zyrtare e RM nr. 44/95, 24/96, 34/96,
35/97, 82/99, 29/02, 40/03, 63/04, 82/04, 55/05, 81/05, 113/05, 35/06,
70/06 dhe 51/07), Ministri i Arsimit solli program msimor pr lndn arsimi
figurativ pr klasn I pr shkolln fillore nntvjeare.
2

1. HYRJE

Lnda arsimi figurativ paraqet pjes prbrse t konceptit t arsimit

fillor nntvjear. Msohet si lnd e detyrueshme prej klass s I deri t
IX. Prej klass s I deri t V prfshihet me nga 2 or n jav, gjegjsisht
72 or n vit.

Aktivitetet dhe metodat e propozuara n programin msimor mundsojn integrim t prmbajtjeve n programin e arsimit figurativ me
prmbajtjet e programeve t arsimit muzikor, matematik, gjuh amtare
dhe natyr dhe shoqri.

Prej klass s VI deri t IX numri i orve msohet me nga nj or n jav,

gjegjsisht 36 or n vit.
Arsimi figurativ ofron mundsi pr t arritur njohuri dhe shkathtsi afatgjate n paraqitjet figurative. Kjo iu ndihmon nxnsve ta njohin botn
dhe t integrohen n t.
Prmes msimit t arsimit figurativ nxitet zhvillimi psikomotorik, emocional dhe intelektual i nxnsve, zhvillohet fantazma e tyre dhe ndjenja
pr vlersim estetik. Nxnsi/nxnsja msohet t vshtroj, ti njoh
vlerat artistike dhe t v lidhje me artin i cili do t jet prezent gjat
gjith jets s tij/saj.
Arsimi figurativ bazohet n procesin e hulumtimit dhe krijimtaris. Ky i
zgjeron dhe i prcjell fazat zhvillimore t nxnsve, shprehjen artistike
dhe krijimin e tyre. Nga arsimtari krkohet qasje kreative dhe fleksibilitet
n realizimin e msimit sipas interesimit dhe aftsive t nxnsve.

2. QLLIMET E LNDS
MSIMORE N KLASN E I - III:
Nxnsi/nxnsja:
` t njoh gjuhn figurative: njohjen e ngjyrave, vijave, formave dhe
siprfaqeve;
` t njoh botn e krijimtaris figurative;
` t nxit interesimin, fantazin, kreativitetin fmijror pr shprehje
figurative;
` t zhvilloj gatishmrin pr t shprehur prjetimet e veta prmes
gjuhs figurative;
` t zhvilloj perceptimin vizual dhe taktil;
` t zbuloj, njoh dhe respektoj shprehjen e vet figurative, por
edhe t respektohet shprehja figurative e t tjerve;
` t zhvilloj interesimin pr inkuadrim t nxnsit n prmirsimin
e cilsis t hapsirs/lokalit n t cilin qndron, si dhe rregullimin
dhe mirmbajtjen e hapsirs/lokalit t jashtm;
` t lirohet nga stresi, nga ngarkesa emocionale prmes shprehjes
figurative;
` t njihet me krijimet figurative pr fmij, krijimet artistike figurative si dhe me nj pjes t krijimeve popullore;
` t dij t shfrytzoj teknologjin kompjuterike informatike n
shprehjen figurative.

3. QLLIMET E MSIMIT
N KLASN E I:
Nxnsi/nxnsja:
/nxnsja:
` ta nxit kurreshtjen dhe interesimin pr pun dhe krijim figurativ;
` t zhvilloj aftsi pr zbatimin e materialeve t ndryshme dhe teknikave pr vizatim, pikturim, formsimit n hapsir dhe krijimit t
shprehjes figurative;
` ta zbuloj dhe njoh gjuhn figurative elementet figurative:
vijn, ngjyrn, formn, siprfaqen dhe prdorimin e tyre n krijimtarin figurative;
` ti shpreh n mnyr t pavarur dhe lirshm njohurit e veta,
prjetimet dhe prshtypjet, mendimet dhe fantazit me ndihmn e
gjuhs dhe krijimtaris figurative;
` t zbuloj procedura t ndryshme n shprehjen figurative (me larje, grvishtje, sprkatje, tufzim, etj);
` ti zhvilloj aftsit grafomotorike dhe koordinimin sy-dor;
` t aftsohet q t vzhgoj dhe krahasoj si dhe t bj ngjajshmri dhe dallime ndrmjet lndve dhe dukurive;
` ti zbatoj njohurit e arritura n jetn shkollore;
` t zhvilloj shprehi kulturoro-higjienoteknike dhe punuese pr
mbajtjen e higjiens personale dhe higjiens t mjeteve pr
pun;
` t ket nevoj pr ruajtjen dhe prmirsimin e klass dhe shkolls
n prgjithsi;
` t dij n mnyr verbale ta sqaroj krijimin e vet figurativ;
` t njihet me teknikn kompjuterike pr vizatim dhe ngjyrosje t
siprfaqes.

4. QLLIMET KONKRETE
VIZATIM (30 OR T ORIENTUARA)
Qllimet

Prmbajtjet

` Mjetet kryesore
Nxnsi/nxnsja:
pr vizatim dhe
` ti njoh dhe emrtoj shtresat dhe matarielet
prdorimi i tyre
pr vizatim (letrn, lapsin, ngjyrat e drurit );
`
Elementet
` t nxitet q n mnyr t fokusuar ta vzhgon
figurative gjat
mjedisin e drejtprdrejt;
vizatimit
` t aftsohet q t prdor thjerrz pr vrojtim;
` Vizatimi
` t arrij siguri dhe kontrroll m t madhe
gjat lvizjes s dors;
` t aftsohet q t prdor lapsa t ndryshm
pr fitimin e vijave t llojllojshme me trashsi, intenzitet dhe saktsi t ndryshme, si dhe
t zbatoj dhe kombinoj vija t ndryshme
(horizontale, vertikale, t lakuara, t pjerrta,
t hapura, t mbyllura, t holla, t trasha, t
ndrprera, zik-zak etj.)
` t stimulohet q ti paraqes n trsi me
hollsi gjsendet dhe objektet nga mjedisi i
drejtprdrejt me hollsi;
` ti organizoj objektet e vizatuara n baz;
` t vrej ka sht lart, posht, majtas, djathtas, para, mbrapa;
` n vizatim t vendoset ilustrim pr prmbajtjen
e dhn (tekst, muzik, anekdod...);
` t vizatoj n mnyr t pavarur, tandem dhe
n grupe.

Nocionet

Aktivitetet dhe metodat

`
`
`
`
`
`
`
`
`

` Vizaton vija me lapsa t ndryshm, vzhgon se si

sht vija;
` vzhgon gjsende dhe dukuri konkrete n mjedis, si
dhe njerzit t cilt e rrethojn etj;
` me thjerrz i vren vijat e gjsendeve t caktuara
(hudhrn, lvoren e drurit, karrotn etj.), dhe t
njejtat i vizaton;
` vren ngjajshmrit mes pllmbs dhe gjethit t
panjos;
` bn krahasimin e gjurmve t lapsave t ndryshm
(HB, B1, deri n B12);
` vizaton vija me trashsi t ndryshme dhe t njejtat
i kombinon;
` vizaton vija zik-zake, t lakuara, t ndrprera,
paralele-horizontale, paralele-vertikale, paralelediagonale (pika shiu, dhmb krehri, gardh fshati,
valdeti, rrjet marimangash etj.);
` hulumton se n cilat shtresa/baza mund t vizatoj;
` vizaton vetveten, lodrn q e preferon, shokun e
vet, familjen etj.;
` vizaton n mnyr qesharake kafsh, personazh nga
tregimi;
` vizaton sipas zgjedhjes s vet.

Letr;
laps;
ngjyra druri;
t vizatuarit;
vij;
vizatim;
holl trash;
me ndrprerje;
e gjat e
shkurt;
` e drejt e
shtrembr;

PIKTURIM (16 OR T ORIENTUARA)

Qllimet

Prmbajtjet

Nocionet

Aktivitetet dhe metodat

Nxnsi/nxnsja:

` Mjetet elementare
pr pikturim dhe
prdorimi i tyre;
` Pikturim;

`
`
`
`
`
`
`
`
`

` Njohja e materialeve kryesore pr ilustrim;

` Vshtron riprodhime, ilustrime n galeri, n Internet,
muzeje etj.;
` studion n mjedisin e drejtprdrejt, i ndritshm-i errt
(dit-nat etj);
` ilustrimi i bazave t ndryshme pr nga forma, madhsia,
ngjyra dhe trashsia;
` n mnyr kolorite shprehet n teknikn e kollazhit;
` piktur me tem t caktuar;
` piktur sipas zgjedhjes individuale.

` ti njeh dhe emrtoj bazat dhe

materialet pr pikturim (letr,
ngjyra tempere, ngjyra akuarele,
brush, plhur);
` t nxitet q t udhheq me materiale pr pikturim;
` ti njoh dhe emrtoj ngjyrat
elementare dhe nuancat e tyre;
` t nxitet n mnyr kreative t
shprehet me ngjyra;
` ta mirmbaj higjienn e
veshmbathjes dhe mjeteve pr
pikturim;

Pikturim;
ngjyr;
ngjyra kryesore;
e ndritshme e errt;
palet;
tempera;
ngjyra uji;
kollazh;
siprfaqja;

VULOSJE (8 OR T ORIENTUARA)
Qllimet

`
`

`
`

Nocionet

` Materialet elementa- ` Vulosje;

re pr vulosje
` vulosje (shabllon);
t studioj se me far do lloji t gj` Vulosje
` ekzemplar;
sendeve t lyera me ngjyr mund t bj
` form;
dhe t fitoj gjurm t tij;
` laramani.
t njoh se gjsendi i njejt i vulosur nga an t ndryshme (edhe me
rrokullisje) do t jep gjurm t ndryshme;
t zgjedh n mnyr t pavarur gjsende
me t cilat do t vulos;
pavarsisht t vulos dhe pjesrisht t
merr pjes n prpunimin e vulave (shablloneve/ kallpave);
t konkludoj se me vul e mundshme
sht prsritja e forms s njejt (marrja pothuajse e gjurmve t njejta.);
t aftsohet pavarsisht ta mbaj vuln,
dhe t bj gjurm;
ta rregulloj dhe kontrolloj fuqin
(shtypjen) e pllmbs dhe t zhvilloj
ndjenja pr mbajtjen ritmike t dors.

Nxnsi/nxnsja:
`

Prmbajtjet

Aktivitetet dhe metodat

` mbikqyr, vren dhe njeh se me cilin gjsend
(shabllon) sht br ajo gjurm;
` krahason gjurm t bazs s lmuar dhe asaj t
vrazhd, t bazs s bardh dhe asaj t tonuar;
` vulos me materiale natyrore;
` vulos me sfungjer n forma t ndryshme dhe bn
kombinime;
` vulos n letr t lmuar dhe t vrazhd;
` vulos n tekstil dhe materiale t ngjajshme;
` vulosje n letr t tonuar;
` vulosje me gjethe bimsh, frutash etj., (t mdha,
t vogla, me forma dhe tekstura t ndryshme t
cilat paraprakisht lyhen me ngjyr);
` me prsritjen e prshtypjes s njejt t bj
laramani (laramani pr shamij, shall pr kukulln
etj).
` me kombinim t kallpeve t llojllojshme t bj
kombinime t ndryshme (automobil, tren, shtpiz...);
` prmes lojs t hulumtoj me vulosje t shtresave
(plastik, tekstil, dru etj.)

MODELIMI DHE FORMSIMI (10 OR T ORIENTUARA)

Qllimet

Prmbajtjet

Nocionet

Aktivitetet dhe metodat

Nxnsi/nxnsja:

` Mjetet kryesore pr
modelim
` Modelimi
` Mjetet kryesore pr
formsim
` Formsimi
`

`
`
`
`
`
`
`
`
`
`
`
`

` Formsimi dhe modelimi i formave (me rr, bor, argjil,

plastelin);
` vzhgon forma nga mjedisi i drejtprdrejt dhe n to
vren madhsin, teksturn (t lmuara t vrazhda),
form etj;
` luan dhe kombinon forma njra pas tjetr, njra ndr
tjetrn, t mbledhura, t ndara, i vshtron nga kndi i
ndryshm dhe ndriimi;
` e vren dhe e ndjen hapsirn (brenda jasht) hapurmbyllur, zbrazur mbushur;
` vren hapsir t jashtme dhe t brendshme prmes vzhgimit t anve, gypave, kutive etj;
` vren dhe prek siprfaqe dhe materiale natyrore dhe
artificiale me tekstur t llojllojshme (lvore druri, frute t
ndryshme, lkura etj);
` bn forma t reja me kukulla, mjete t komunikacionit
me tekstil, jut, lesh, letr, foli, stiropor, litar, plastik,
penj, sfungjer, natyrore dhe artificiale, t pa formsuara,
gjysm t formsuara dhe t formsuara;
` kombinon deg, fruta, fara, gjethe, afion, lvore trungu,
myshk, gur, guaca dhe bn figura t kafshve, shtpi,
etj;
` bn ura, ndrtesa dhe tjetr nga materiali i hudhur;
` bn lakimin e letrs (origame).

` t njoh disa materiale pr

modelim dhe formsim;
` ta vzhgoj dhe hulumtoj
mjedisin dhe ti vrej format e
ndryshme ndrmjet gjsendeve;
` t hulumtoj materiale prmes
ndjenjave vizuale dhe taktile;
` t modeloj me materiale dhe
shtuarje dhe marrje;
` t njihet me teknikn e puns;
` t njihet me formsimin prmes
lidhshmris, ndrtimit dhe
konstruktit me ndihmn e formave dhe materialeve t ndryshme;
` t hulumtoj se disa materiale mund t prdoren n tjetr
mnyr se sa zakonisht;
` t adaptohet q t punoj n
grup;
` ta zhvilloj motorikn.

Modelim;
formsim;
zbrazt-mbusht;
but-fort;
thellhapur-mbyllur;
lmuarvrazhd;
brenda-jasht;
t shpuara;
plastelin;
brum;
argjil.

5. REKOMANDIME DIDAKTIKE
` Prmbajtjet msimore t lnds s arsimit figurativ japin mundsi
q t realizohen pr integrimin e prmbajtjeve t programeve msimore nga gjuha amtare, matematik, gjuh angleze, njohja me
mjedisin, arsimi muzikor dhe fizik. Gjithashtu, jepet mundsi pr
integrim t brendshm t planifikuar t t gjitha temave n prputhje me nevojat e nxnsve dhe me aktivitetet e planifikuara.
` Gjat realizimit t prmbajtjeve, arsimtari duhet ta nxis dhe lvdoj secilin nxns gjat shprehjes figurative dhe nuk guxon t
lejoj q t bhet atmosfer kompetitive ndrmjet nxnsve.
Fondi vjetor i orve
TEMAT

6. VLERSIMI I T ARRITURAVE
T NXNSVE

Numri i orve

1. Vizatim

30 or

2. Pikturim

16 or

3. Vulosje

8 or

4. Modelim dhe formsim

10 or

5. Aktivitete hulumtuese figurative

8 or

GJITHSEJ:

` materiale dhe mjete didaktike;

` mjete vizuale (gjsende nga mjedisi i drejtprdrejt, riprodhoj,
krijime nxnsish, aplikacione etj.);
` sllajde,
llajde, ilustrime, revista etj.;
` mjete audio-vizuale (TV, DVD-pleer, videopleer, fotoaparat digjital, kamer digjitale, kompjuter dhe mjete tjera);
` Internet, softvere arsimore.

72 or

Shnim: Numri i orve sht dhn sipas orientimit.

Mjetet msimore:

Gjat msimit rregullisht prcjellen dhe vlersohen t arriturat e nxnsve, grumbullohen treguesit pr aktivitetet e tyre, motivimi pr krijime
figurative, angazhimi i nxnsve, prkushtimi n pun, si dhe puna ekipore (vlersimi formativ).
Gjat prcjelljes t t arriturave t nxnsve, arsimtari duhet n veanti
t kujdeset kah qasja individuale n t arriturat e secilit nxns n
veanti.
N mbarim t vitit bhet notimi sumativ/prmbledhs prshkrues.

` burime t ndryshme msimi nga mjedisi i drejtprdrejt (materiale

pr vizatim dhe pikturim, materiale pr vulosje dhe formsim, gjsende n natyr dhe mjedis, kutia, brusha, letr, fruta, deg etj.);
9

7. KUSHTET HAPSINORE PR
REALIZIMIN E PROGRAMIT
MSIMOR
Programi sa i prket kushteve hapsinore pr realizimin e msimit bazohet n Normativin pr hapsir pr klasn e I, II dhe III dhe n mjetet
msimore pr klasn e I nga ana e ministrit t Arsimit dhe Shkencs me
Vendim nr. 07-4061/1 m 31.05.2007.

8. NORMATIVI PR KUADRIN
MSIMOR
Msimin e arsimit figurativ n klas t par mund ta realizoj personi i
cili ka t kryer:
` Fakultetin Pedagogjik profesor i msimit klasor;
` Fakultetin Pedagogjik profesor pr edukim parashkollor;
` Fakultetin Filozofik pedagog i diplomuar;

9. PROGRAMIN MSIMOR E
PRPILOI GRUPI PROFESIONIST:
1. Trajko Jovanovski, kshilltar i arsimit dhe artit figurativt, BZHA Veles
2. Vaska Levkova, kshilltare e edukimit dhe arsimit parashkollor, BZHA
- Veles
3. Olgica Naumovska, kshilltare e msimit klasor, BZHA - Tetov
4. Mr. Zhaklina Gligorievska - Kooska, Shkolla pr art t aplikueshm
Lazar Lienovski - Shkup
5. Ana Cvetkoska- Panova, IPKF 13 Nntori - Shkup
6. Roberta Jordanovska, profesor n msimin klasor SHF Lazo Angelovski - Shkup
6. Adrijana Ademi, profesor n msimin parashkollor SHF 26 Korriku
- Shkup

10. VENDIMI DHE DATA E

SJELLJES S PROGRAMIT
MSIMOR
Programin msimor nga lnda e arsimit figurativ pr klasn e par e n
arsimin fillor nntvjar e lejoi:
Ministr
Sulejman Rushiti

10

m 21.06.2007
(vendimi nr. 10 - 1009/2)

ARSIMI FIL L OR N N T VJ E AR

PROGRAMI
MSIMOR

ARSIMI FIZIK
DHE SHNDETSOR
1

N baz t nenit 55 paragrafi 1 i Ligjit pr organizimin dhe punn e organeve

t administrats shtetrore (Gazeta zyrtare e RM nr.58/00 dhe 44/02) neni 24
dhe 26 i Ligjit pr arsim fillor (Gazeta zyrtare e RM nr. 44/95, 24/96, 34/96,
35/97, 82/99, 29/02, 40/03, 63/04, 82/04, 55/05, 81/05, 113/05, 35/06,
70/06 dhe 51/07), Ministri i Arsimit solli program msimor pr lndn arsimi
fizik dhe shndetsor pr klasn I pr shkolln fillore nntvjeare.
2

1. HYRJE

Lnda arsimi fizik dhe shndetsor ka vend t posam n procesin edukativo-arsimor n procesin e arsimit fillor. Programi i arsimit fizik dhe
shndetsor n procesin msimor realizohet me prmbajtje, ushtrime dhe
lojra t posame, t cilat fizikisht e aktivizojn aparatin lokomotor dhe
drejtprdrejt ndikojn n rritjen simetrike dhe t drejt dhe zhvillimin e
nxnsit, e prmirson aftsin dhe shndetin e tyre fizik dhe e nxit pr
jet t shndosh. Gjithashtu, aktivitetet e planifikuara nga ky Program
e nxisin dhe zhvillojn zhvillimin kognitiv, psikomotorik, emocional dhe
social t nxnsit.
Prve shprehive pr realizimin e rregullt t ushtrimeve pr prforcimin
e organizmit personal, nxnsit do t pasurohen me elementet baz t
sportit dhe do ta zbulojne nevojn pr inkuadrimin aktiv te tyre n aktivitetet e ndryshme sportive gjat arsimimit dhe jets s tyre.
Lnda e arsimit fizik dhe shndetsor sht lnd e detyrueshme dhe
realizohet me 3 or n jav, konkretisht me 108 or n vit.

2. QLLIMET E LNDS N
PERIUDHN ZHVILLIMORE
I - III:
Nxnsi/xnsja:
` ta nxit zhvillimin e lvizjeve natyrore lokomotore lvizjeve t reja
dhe prvetsim t lvizjeve t rea dhe shkathtsive motorike;
` ta nxit zhvillimin psikomotor dhe lvizjen e drejt t trupit n
situata dhe lvizje t ndryshme;
` t formoj qndrime pozitive ndaj aktiviteteve fizike dhe sportit
dhe t nxitet afiniteti personal n aktivitete t posame psikomotorike;
` t aftsohet pr bashkpunim, pun ekipore dhe sjellje fer-plej
gjat realizimit t aktiviteteve, lojrave n shkoll, si dhe jasht
saj;
` ta zhvilloj aftsin pr lvizje t kombinuar motorike dhe orientimi n hapsir;
` ti zhvilloj aftsit psikomotorike (dimensionet) prmes lojs dhe
aftsive fizike;
` t aftsohet q t bj vlersimin e mundsive t veta fizike;
` t lirohet nga stresi dhe ngarkesa prmes aktiviteteve fizike t
organizuara;
` t njoftohet dhe t realizoj vallzime dhe lojra n ritm dhe
lvizje t ndryshme;

` t prvetsoj njohuri shndetsoro-higjienike dhe shkathtsi pr

ruajtjen dhe prparimin e shndetit personal;
` t zhvilloj aftsi pr shprehje pozitive emocionale prmes lojs dhe
aktiviteteve adekuate fizike.

3. QLLIMET E MSIMIT PR
KLASN E PAR
Nxnsi/nxnsja:
` t aftsohet q t bj vlersim objektiv t mundsive t veta dhe
aftsive motorike;
` t aftsohet pr mbajtje t drejt t trupit prmes ushtrimeve adekuate;
` ti zhvilloj lvizjet natyrore motorike t koordinuara me duar dhe
pjest tjera t trupit;
` ti zhvilloj aftsit lokomotore t formave t ndryshme t lvizjeve prmes lojrave dhe vallzimeve;
` ta zhvilloj koordinimin motorik dhe orientimin n hapsir;
` t aftsohet n realizimin ekipor t ushtrimeve;
` t aftsohet pr t ndihmuar dhe bashkpunuar me t tjert dhe ta
respektoj mendimin dhe nevojat e t tjerve;
` t zhvilloj aftsi pr ndrprerjen dhe zgjidhjen konstruktive t
konflikteve;

` t zhvilloj aftsi pr pjesmarrje n sjelljen e vendimeve kolektive

pr ti zgjidhur problemet;
` t aftsohet pr aktivitet adekuat motorik gjat dgjimit t muziks;
` t zhvilloj aftsi pr shprehje pozitive emocionale prmes lojs
dhe aktiviteteve adekuate fizike.

4. QLLIMET KONKRETE
TEMA 1: NJIHU ME...
Qllimet

`
`
t nxitet dhe ti vrej q vet ti
`
zbuloj lvizjet e trupit t tij;
ti zbuloj mundsit e tija moto- `
rike me duar dhe kmb;
`
t njihet me lartsin dhe
peshn e tij;
t aftsohet q t zbatoj sjellje `
shoqrore, tiu ndihmoj shokve
pr zbulimin e aftsive motorike; `
ti kuptoj dhe realizoj aftsit motorike objektive t cilat i
posedon;
t msoj dhe t aftsohet pr
ndihm, bashkpunim dhe t
shprehurit e emocioneve pozitive
n klas dhe n grup;

Nxnsi/nxnsje:
`
`
`
`

Prmbajtjet
Trupi im
Lartsia ime.
Pesha ime.
Si lvizin shokt e
mi?
ka mundem me
duart?
ka mundem me
trupin tim?
ka mundem me
kmbt?

Nocionet

Aktivitetet dhe metodat

` Lvizje me duar dhe ` nxnsit e njohin trupin e tyre dhe aftsit motorike t
kmb
ndryshme, gjat ksaj prdor veprime dhe ilustrime t
ndryshme
` lartsia trupore
`
nxnsit vet ti vizatojn shokt n pozita t ndrysh` pesha trupore
me, t zbulojn se far lvizje mund t bjn me duar,
gishtrinj t kmbve dhe t duarve, lvizjet me kmb,
kok etj.
` nxnsit vizatojn pjes t trupit t tyre: pllmb
` grame dhe plantograme dhe pjes tjera t trupit t lidhura me lvizje t caktuar;
` nxnsit n pozitat e ndryshme bjn ushtrime dhe lvizje
tjera;
` nxnsit njoftohen me hapsirn me mjetet dhe rekuizitat
e caktuara me t cilat do t ushtrojn dhe luajn.

TEMA 2: USHTRIME PER VENDOSJE ORGANIZATIVE DHE LVIZJE

Qllimet

` Vendosja grupore e
nxnsve t parat aftsohet pr lvizje motorike
leles
t koordinuar n hapsir;
` vendosja e nxnsve
ta zhvilloj motorikn me lvizje
n grupe t vogla n
t orientuar dhe t kontrolluar
hapsir t caktuar.
n hapsir;
` Vendosja e nxnst aftsohet pr pun ekipore;
ve n reshte, sipas
tiu ndihmoj shokve pr realizi- reshtave nga dy.
min e detyrave;
` vendosja e nxnsve
ta zhvilloj ndjenjn estetike
n kolon nga nj,
gjat vendosjes;
n kolon nga dy.
t kuptoj dhe realizoj grupim
n grupe m t vogla;
t msoj dhe t aftsoj pr t
ndihmuar, pr bashkpunim dhe
pr t shprehur emocionet pozitive n klas dhe n grup.

Nxnsi/nxnsja:
`
`

`
`
`
`
`

Prmbajtjet

Nocionet

Aktivitetet dhe metodat

`
`
`
`
`

` nxnsit vendosen/qndrojn n grupe sipas udhzimeve

t dhna;
` nxnxit grupohen n grupe n hapsir t caktuar;
` nxnsit lvizin n kolon, imitimi i trenit t gjall;
` kolon me nga dy n fillim t kapur pr duar, lvizja e
nxnsve prej nj vendi n vend tjetr n shkoll dhe
jasht saj.

Grup;
reshta;
kolon;
sall sportive;
fush sportive;

TEMA 3: USHTRIME PR FORMIMIN E TRUPIT DHE T LVIZJEVE /REALIZOHEN N DO OR/

Qllimet

Prmbajtjet

Nocionet

Aktivitetet dhe metodat

Nxnsi/nxnsja:

` Ushtrime pr duart
dhe brezin e supeve;
` ushtrime pr trupin;
` ushtrime pr legenin
` dhe kmbt;

` Qndrim n duar;
` qndrim t qet;
` qndrim t lir n
vend;
` qndrim haprues;
` ngritja e krahve
para;
` hapja e krahve
anash;

` ushtrime pr zhvillim simetrik dhe mbajtje t drejt t

trupit;
` komponon komplekse t veanta t ushtrimeve pr rezistenc t ridisponimit t nxnsve ndaj kifozimit;
` Ushtrime prevtive pr ridisponim t nxnsve ndaj deformitete t caktuara trupore (kifoza, skolioza);
` Loj pr e zhvillim t muskulaturs s imt: loj me pes
gur, radhit katror t imt dhe lojra tjera me katror,
grupon fara ose gjsende tjera t imta; loja manekeni;
` aktivitete motorike me letr, prerje, grumbullim dhe rregullim t hapsirs etj.
` pr t prforcuar muskulaturn e imt t kmbve, nxnsit ecin kmbzbathur npr bar, rr dhe gur;
` gjat lojs nxnsit ta mbajn trupin drejt konkretisht t
shmanget pozita kifozse e cila sht e shpesht gjat
lojs s nxnsve.

` n mnyr t koordinuar dhe t

drejt ti realizoj lvizjet me
duar, kmb dhe pjest tjera t
trupit;
` simetrikisht ta zhvilloj trupin,
` ti prforcoj elementet motorike
t aparatit lokomotor;
` t arrij aftsi t di t realizoj
ushtrime pr shtrirje dhe relaksim t muskulaturs;
` t aftsohet pr vendosje t drejt dhe marrje t pozits adekuate pr realizim t pandrprer t
ushtrimeve (edukim estetik);
` ta zhvilloj aftsin perceptive
t grupit pr vendosje simetrike
dhe adekuate n hapsir;
` t msoj drejt ti realizoj
ushtrimet: ulur, gjysmshtrir dhe shtrirje n bark dhe n
shpin.

TEMA 4: BAZAT E ATLETIKS

Qllimet

Prmbajtjet

` Ecje;
` vrapim;
` ti zhvilloj aftsit lvizse t
aparatit lokomotor pr paraqi- ` krcim me vrull,
krcim pupthi;
tje t drejt t lvizjeve;
`
krcim individual
` ti prkryej format natyrore t
dhe krcim me litar;
lvizjeve;
` hedhje dhe hedhje
` ti zhvilloj aftsit psikon vend t caktuar.
motorike dhe ta prforcoj
Nxnsi/nxnsja:

muskulaturn skeletore t
lidhur me bazat e elementeve
t atletiks;
` ta prforcoj kyin krcyes,
muskujve t kmbve dhe
legenit dhe shkathtsia;
` ta zhvilloj aftsin e hedhjes
s sakt;
` t zhvilloj aftsi dhe t
shpreh emocione pozitive dhe
sjellje n shoqrim, realizim
grupor t detyrave n loj.

Nocionet

Aktivitetet dhe metodat

`
`
`
`

` ushtrime pr paraqitje t drejt t formave natyrore t

lvizjes: ecje dhe vrapim t drejt: pr lvizjen e duarve
dhe kmbve, mbajtjen e trupit dhe koks;
` nxnsit njihen me aftsit e tyre pr ecjen t shpejt,
vrapim, sa munden t krcejn nga vendi etj.;
` ecje dhe vrapim n drejtim t caktuar; ecje majtas,
djathtas, para, mbrapa etj., ecje dhe vrapim n kushte
natyrore; lojra me imitime si ec ariu, t shpejtuarit pr
n shkoll (ecje e shpejte), si ecin shkurtabiqt, kthehem
nga shkolla (ecje e ngadalshme) etj;
` organizon lojra: vozitje me timon, vrapim me rrokullisse, symbyllzi; krcim-krkim etj;
` krcim, krcim pupthi, kmbbashkuar, me njrn kmb
dhe tjetrn;
` lojra t ndryshme me krcim kmbbashkuar, me njrn
kmb dhe tjetrn Loja Zonja dhe krcim me litar;
` rnie nga krcimi horizontal dhe rnie nga lartsia me
amortizim-rnie;
` hedhja e topit n largsi dhe n cak, hedhja e topit plastik n kosh t ult; hedhje mbi rrjet prmes rrjetit t ult
nga hendbolli;
` lojra stafetore me elemente t ecjes, vrapimit, krcimit,
hedhjes, hedhje n vend t caktuar dhe hedhje mbi rrjet;
` organizimi i lojs(kuglim) vendi ku luhet me topa druri
dhe topa plastike.

`
`
`
`

Vrap me hov;
krcim;
rnie
krcim
gjunjzimamortizim
distanc-larges; t
krcyerit, t vrapuarit;
start-nisje-startimi
caku-arritja;
caku pr hedhje,
hedhje n vend t
caktuar dhe hedhje
mbi rrjet.

TEMA 5: BAZAT E GJIMNASTIKS

Qllimet

Prmbajtjet

` Njoftimi me veglat
gjimnastikore (t
` ta rris ndjenjn pr lvizje t
ulta: sport paralele,
trupit t tij n trsi n haptra, prkulje etj) me:
sir;
vegla pr ngjitje,
` ti prforcoj grupet e mdha
varje dhe kacavarje;
muskulore t trupit;
` rrokullisja n
` t aftsohet pr mbajtje estetike
boshtin gjatsor t
dhe elegante t trupit;
trupit;
` t aftsohet ta mirmbaj shn- ` prkulje n stomak
detin dhe kompaktshmrin e
dhe shpin;
aparatit lokomotor;
` ecje n siprfaqe t
` t aftsohet pr t lvizur n
ngusht;
drejtim t caktuar;
` ecje dhe zvarritje n
` t aftsohet pr lvizjet e trupit
tra t ult;
t vet n drejtimin e caktuar;
` krcim dhe kaprcim
` ta zhvilloj baraspeshn, aftsit
prmes sndukt t
prceptive dhe vestibulare.
ult suedez
` trheqje dhe mbitrheqje, shtyrje
Nxnsi/nxnsja:

Nocionet

Aktivitetet dhe metodat

`
`
`
`
`
`

` nxnsit bjn ushtrime pr kapje t drejt t veglave

gjimnastikore;
` (ndrkoh arsimtari kujdeset pr sigurin dhe mbrojtjen
gjat realizimit t elementeve kryesore pr gjimnastik);
` krcim dhe kaprcim n snduk suedez;
` lojra elementare dhe stafetore t prbra me elemente
ushtruese;
` jep lojra me kaprcim ose trheqje, shtyrje t gjsendeve
etj.

Ecje gjimnastikore;
rrokullisje;
perkulse;
trau i ult;
paralele te ulta;
snduk i ult suedez.

TEMA 5: LOJRA
Qllimet

Prmbajtjet

Nocionet

Aktivitetet dhe metodat

Nxnsi/nxnsja:

`
`
`
`

` Vallevallzim popullor;
` lojra karakteresh;
` lojra elementare;
` lojra stafetore;

` lojra t ndryshme sipas interesimit t nxnsve, n

mnyr individuale dhe grupore;
` loj me karakter garues;
` t gjitha lojrat jan prgatitur nga elementet e msuarazotruara;
` lozin lojra elementare, lojra stafetore, lojra pa kufi, etj.;
` lojra vallzuese t prcjellura me muzik;
` lojra: le t bie-le t bie; shkelje dhe trheqje ndrmjet
gjsendeve ne jemi alpinist ne jemi zjarrfiks
` loj m prdorim t taboganit (ripstoli-saj e ult e indianve t Ameriks veriore, dyshek t but etj.;

` t nxitet pr respektimin e rregullave pr loj

` t nxitet pr pjesmarrje n
lojra;
` ti zhvilloj aftsit psikomotorike, gjindshmri t posame,
shkathtsia, qndrueshmria,
reaksioni i drejt dhe me koh
etj;
` t zhvilloj aftsi pr sjellje
t kontrolluar dhe shprehje t
emocioneve n gara, kultur n
prkrahjen e ekips;
` t prputh ritmin me motorikn.

10

Vallzime popullor;
lojra karakteresh;
lojra elementare;
lojra stafetore.

TEMAT MSIMORE LMIT Q REALIZOHEN N MARRVESHJE ME PRINDRIT

TEMA ZGJEDHORE LMIA 1: AKTIVITETE N UJ
Qllimet

Prmbajtjet

Nocionet

`
`
` t nxitet pr pjesmarrje n
`
aktivitete n mjedis ujor;
` ti njihet me pozitat bazike `
pr nj nga teknikat pr
notim;
`
Nxnsi/nxnsja:

shtrirje n uj t cekt
` Nocione nga elementet fillestare t
zvaritije n uj t cekt
notimit, pun me
Ecje dhe vrapim n uj t cekt;
duar, me kmb,
loj me ecje, vrapim, zvaritje,
mbajtja e koks
ecje katrkmbshe n uj t
cekt, etj;
pluskimi dhe zhytja e koks n
uj, shikim n uj.
` Kalim prmes kanalit t gjall
n uj tcekt

Aktivitetet dhe metodat

` Aktivitete t realizuara me kujdes t veant pr
sigurin e nxnsve nga ana e arsimtarit
` adaptim n mjedis ujor me lvizje t sigurta dhe
realizim i detyrave t ndryshme, lojra me top, me
hedhje dhe loj me anije t vogla dhe lojra t
tjera q notojn;
` elementet bazike t strvitjes pr notim, pun me
duar, kmb, etj..

TEMA ZGJEDHORE LMIA 2: AKTIVITETE N BOR

Qllimet

`
`

Nocionet

` Lvizje n bor; ecje, ecje ` Pajisje dimrore

me qllim pr t br shtepr rrshqitje
t nxitet pr pjesmarrje n aktiviteglavirinte;
te me dbor;
` brja e dordalecave dhe
t zhvilloj koordinimin e lvizjeve
topave prej bore;
n dbor; motorike n kushte t
` ndrtimi me bor: sipas
vshtira-komplikuara pr t lvizur
zgjedhjes s nxnsve;
n bor;
` rrshqitje me saj;
t aftsohet pr mirmbajtje t ekuilibrit t trupit gjat rrshqitjes;
t aftsohet pr rnie t drejt n
dbor.

Nxnsi/nxnsja:
`

Prmbajtjet

Aktivitetet dhe metodat

` krijimin e topave prej dbore, rrshqitje dhe
lojra;
` i udhzon nxnsit pr rrshqitje me saj, mnyrn
e nisjes dhe ndaljen e sajs;
` e udhzon nxnsin me procedurat elementare pr
vnien e skijave dhe elementet kryesore pr levizje
me t njejtat -elementet bazike pr skijim;

11

TEM ZGJEDHORE LMIA 3: VOZITJE ME MONOPATI; BIIKLET (2+3); ROLERE

Qllimet

Prmbajtjet

` Vozitje me monopati;
` t aftsohet ta mbaje baras` vozitja e triciklit;
peshn gjat ngarjes s monopa` vozitja e biiklets;
tins, biiklets dhe rolerave;
` vozitja e rolerve;
` t zhvilloj aftsi pr prdorim
t drejt dhe t sigurt t monopatins, biiklets dhe rolerve.
Nxnsi/nxnsja:

Nocionet

Aktivitetet dhe metodat

` pjes nga mjetet pr ` prvetsim i teknikave pr mbajtjen e baraspeshs dhe

ngarje
vozitja;
frenim
` ushtrimi rregullave pr lvizje t sigurt n rrethin e
shkolls;
pedala
` strvitje pr vozitje sipas interesave t nxnsve.
rrota

TEMA ZGJEDHORE LMIA 5: AKTIVITETET N NATYR: PIKNIQE DHE SHTITJE

Qllimet

Prmbajtjet

Nxnsi/nxnsja

` Pikniqe-shetitje;
` ecje, n rrafshine
dhe malalpinizm;

` t nxit interesim pr qndrim

dhe ecje n natyr;
` t aftsohen pr mbrojtje personale nga rreziqet e mundshme n
natyr;
` t zhvilloj ndjenjn ekologjike;

12

Nocionet

Aktivitetet dhe metodat

` Ushtrime: prgatitet varsisht nga stina vjetore kur shkohet n pikniqe apo ecje;
` prgatitje fizike m t nevojshme pr realizimin e aktiviteteve fizike n natyr;
` prgatit agjend t posame t nisjes, qndrimit dhe kthimit nga pikniku;

TEMA ZGJEDHORE LMIA 6: SPORTI SHKOLLOR

Qllimet

Prmbajtjet

Nocionet

` prgatit proces dhe pjesmarrje gjysmtrajnuese n

` t nxitet pr pjesmarrje n aktisistemin e garave n lojrat
vitete e sportit shkollor.
e vogla olimpike;
Nxnsi/nxnsja:

Aktivitetet dhe metodat

` nxnsit sipas afinitetit udhzon q t inkuadrohen
n ndonjrin nga sportet;
` pjesmarrje n lojre t vogla olimpike;

TEMA ZGJEDHORE LMIA 7: SHKOLLA DHE PROJEKTET SPORTIVE

Qllimet

Prmbajtjet

Nocionet

Aktivitetet dhe metodat

` Strvitje t ele` Nocione nga sporti ` nxnsit kyen sipas afinitetit

menteve kryesore
pr t cilt jan pr- ` pr ndonjrin nga sportet. (n bashkpunim dhe n
` t njihet me format organizative
t sportit pr t
caktuar nxnsit;
marrmarr[veshje me prindrit).
m t larta t sportimit sipas
cilin jan prcaktuar
afinitetit dhe interesat;
nxnsit;
` ti msoj elementet themelore
nga sporti zgjedhor n shkolln
sportive;
` t nxitet pr pun ekipore.
Nxnsi/nxnsja:

13

5. REKOMANDIME DIDAKTIKE
Gjat realizimit t programit pr arsimin fizik dhe shndetsor fillohet
nga mundsit zhvillimore, aftsit dhe interesimet e nxnsve t moshs gjashtvjeare.
Programi pr arsimin fizik dhe shndetsor ofron spektr t gjer t
aktiviteteve: t detyrueshme ku bjn pjes lvizjet natyrore dhe bazat
e atletiks dhe gjimnastiks me lojrat dhe lmia e notit, aktivitetet n
bor dhe n natyr, aktivitetet me vozitje etj., si lmi t veanta tematike sipas interesit dhe nevojave t nxnsve dhe prindrve realizohen
n mjedisin lokal nga t cilt pritet prparim i dukshm n nivel lokal
poashtu edhe shfrytzimi i kushteve natyrore.
Me rndsi sht q nxnsi n ort e para aq sa sht q sa m shpejt
t v komunikim optimal me ka do ti udhheq nxnsit si paralele
gjegjsisht trsi n vendosje dhe lvizje t organizuar. Kjo tem sht
shum e rndsishme pr lvizjen e organizuar, sigurin dhe mbrojtjen
gjat zbatimit t aktiviteteve t nevojshme me paralelen si trsi dhe
n organizimin e aktiviteteve tjera n shkoll dhe jasht saj. Gjithashtu
me rndsi sht q ushtrimet pr formimin e trupit sht tema e cila
detyrymisht zbatohet n do or n arsimin fizik dhe shndetsor.
Shum me rndsi q n fillim t vitit shkollor arsimtari t bj inizim
t statusit psikofizik, emocional dhe social t secilit nxns me qllim
q t prgatit plan duke i pasur parasysh temat msimore dhe qllimet
e vendosura n korelacion me kushtet pr pun n shkoll me respektimin e interesave individuale dhe aftsit psikomotore t nxnsve.
Vmendej t posame duhet vn gjendjes shndetsore t nxnsve,

14

veanrisht atyre nxns q kan dmtime trupore dhe ndalesa nga mjeku pr ushtrime t trsishme dhe t pjesrishme t ushtrimeve motorike. Gjat ktyre rasteve arsimtari sht i detyruar ti respektoj mendimet dhe supozimet e personave profesional pr gjendjen shndetsore
t nxnsve.
Arsimtari sht i detyrueshm q n takimin e par para pranimit t
nxnsve ti zbuloj se sa prej tyre jan t ndaluar ose aktivitet fizik t
kufizuar pr shkak t smundjes n nj koh t gjat ose smundjeve t
sistemit t enve t gjakut zemrs. Arsimtari sht i detyrueshm pr
kta fmij q ta respektoj rezultatet e mjekut dhe rekomandimet, t
konsultohet se sa do t munden dhe a mundet t punoj me nxnsit
e till.
Duke e pasur parasysh moshn e nxnsve, aktivitetet motorike do t
realizohen, para s gjithash prmes lojrave n lvizje, me kmbngulje
q t prmbushen interesat e nxnsve, t realizohen efektet pozitive
emocionale, nxnsi ti respektoj shokt e tij. Tiu ndihmoj dhe zhvilloj zgjidhjen e detyrave kolektive dhe n grupe, t zhvillohet kultura e
t respektuarit, njohurit pr t bukurn dhe mbajtja e trupit t vet.
Arsimtari duhet ti kushtoj kujdes t veant kyjes s t gjith nxnsve
n aktivitetet grupore pa marr parasysh aftsit dhe prkatsin gjinore.
Stimulimi duhet t bhet n mnyr afirmative gjat s cils vlersohen
arritjet e veanta t do nxnsi si rekord i tij personal. do nxns
nxitet t arrij sa m shum q mundet, e jo t prcillen standarde t
vendosura prej m par. Qllimi i msimit n arsimin fizik dhe shndetsor sht t sigurohet atmosfer relaksuese.
Gjat prgatitjes arsimtari i kushton rndsi shfrytzimit racional t kushteve pr pun. N prgatitjen vjetore detyrimisht i planifikon temat

msimore: Njihu me...; Ushtrime pr vendosjen dhe lvizjen e organizuar.

Ushtrime pr formimin e trupit dhe lvizjet; Bazat e atletiks, dhe tema:
Lojra me fond vjetor prej 108 orve. Temat msimore n bashkpunim
me prindrit planifikohen n baz t kushteve pr pun n shkoll dhe
mjedisin lokal, prindrit anketohen, formohen grupe, prgatitet program
i posam pr realizim, e nse ka nevoj prve arsimtarit angazhohet
edhe person tjetr profesional. Temat msimore realizohen n prani t
njrit prind ose tutur.
Mjetet msimore:
N prbrje t shkolls, salls dhe terreneve t hapura duhet t sigurohen mjetet e nevojshme dhe ndihmse msimore: topa t ndryshm pr
t luajtur, rrath, topa pr hedhje n cak etj.

6. VLERSIMI I T ARRITURAVE
T NXNSVE
Sipas qllimeve t vendosura t programit msimor n arsimin fizik dhe
shndetsor arsimtari krahason notimin me shkrim (diagnostik, formativ, mikrosumativ dhe sumativ) gjat s cilve parasysh i ka komponentat:

` mbizotrimi i elementeve nga bazat e atletiks, gjimnastikes, lojrat n pajtueshmri me mundsit individuale;
` rregullshmri, prpjekje, bashkpunim dhe ndihm nxnsve n
or;
` fer-play q ka t bj me ort dhe garat, t respektoj fitoren dhe
disfatn si dukuri normale t garave,
` t kontribuoj n formimin e atmosfers pozitive n grupe;
` respektimi dhe plotsimi i detyrave shndetsore dhe higjienike
me veshjen e tij, para aktiviteteve fizike dhe pas tyre;
` disiplin, respektimi i rendit shtpiak, i salls sportive dhe shkolls si dhe plotsimi i detyrave t vendosura nga ana e arsimtarve
dhe elementet tjera t cilt arsimtari do ti vendos si specifik pr
mjetet pr pun dhe realizimi i ineresave lokale dhe marrveshja
e prindrve. Pr t arriturat e nxnsve udhhiqet ditar pr t
gjitha komponentat e prmendura nga t cilt del nota e nxnsit.
Notimi sht me shkrim, aty vendosen elementet t cilat jan t
vendosura me qllim t programit msimor n arsimin fizik dhe
shndetsor.
Pr t arriturat e nxnsve udhhiqet ditar pr t gjith komponentat e
prmendura nga t cilat dalin notat e nxnsve.
Notimi sht me shkrim, aty vendosen elementet t cilt jan t vendosura me qllimin e programit msimor n arsimin fizik dhe shndetsor.

` prsosja e formave natyrore t lvizjes si dhe t msuarit dhe mbizotrimi i elementeve tjera motorike;
` ngritja e aftsive psikomotorike dhe aftsia e aparatit lokomotor;
15

7. KUSHTET HAPSINORE PR
REALIZIMIN E PROGRAMIT
MSIMOR
Pr realizimin e programit msimor t arsimit fizik dhe shndetsor e
nevojshme sht sall sportive dhe terrene t hapura sportive. Numri i
tyre dhe madhsia jan rregulluar me Normativin e hapsirs msimore, mjeteve msimore dhe atyre ndihmse t Ministris s Arsimit dhe
Shkencs.

8. NORMATIVI PR KUADRIN
MSIMOR
Msimin e arsimit fizik dhe shndetsor n klas t par mund ta realizoj personi i cili ka t kryer:
` Fakultetin Pedagogjik profesor i msimit klasor;
` Fakultetin Pedagogjik profesor pr edukim parashkollor;
` Fakultetin Filozofik pedagog i diplomuar;

16

9. PROGRAMIN MSIMOR E
PRPILOI EKIPI PROFESIONAL
1. Dr. Nase Kondovski kineziolog, Byroja e zhvillimit t arsimit, koordinues, Shkup;
2. Dr. Lena Damovska profesor n Institutin pedagogjik n Fakultetin
filozofik, Shkup
3. Dr. Zoran Radiq profesor n Fakultetin e kulturs fizike, Shkup;
4. Sllobodanka Badorovska, arsimtar n SHF Vllado TasevskiShkup;
5. Aco Minovski, arsimtar n SHF Partenie Zografski, Shkup
6. Elizabeta Tomevska, kshilltar Byroja e zhvillimit t arsimit, Shkup
7. Mustafa Aliu kshilltar, Byroja e zhvillimit t arsimit, Gostivar

10. VENDIMI DHE DATA E

SJELLJES S PROGRAMIT
MSIMOR
Programin msimor nga lnda e arsimit fizik dhe shndetsor pr klasn
e par e n arsimin fillor nntvjar e lejoi:
Ministr
Sulejman Rushiti

m 21.06.2007
(vendimi nr. 10 - 1009/2)