K NNG HC TP

Dnh cho sinh vin y khoa

MC LC
M U...................................................................................................3

LM QUEN VI MI TRNG I HC/CAO NG V TRUNG

CP CHUYN NGHIP:..............................................................................4

S DNG THI GIAN HIU QU.....................................................7

BUI HC L THUYT TR NN TH V HN.......................9
HC TP THEO NHM ......................................................................13

T VNG TRONG GIAO TIP.........................................................17

K NNG A KIN PHN HI ................................................19
KINH NGHIM HC TI PHNG THC HNH TIN LM SNG
....................................................................................................................22

KINH + NGHIM + I + HC + LM SNG + BNH VIN.......24

K NNG T HC ...........................................................................30
LM TH NO NH V HIU BI HN?................................34
TM KIM V S DNG TI LIU THAM KHO.........................38
K NNG GHI CHP V C TI LIU .......................................40
THAM VN GING VIN V CC C VN HC TP ................49
KIM SOT LO U...........................................................................51
LM TH NO VT QUA CC K THI V KIM TRA MT
CCH D DNG?......................................................................................55
TR GIP SINH VIN: ..........................................................................60
2

M U
Chc mng cc bn tr thnh tn sinh vin ca trng Y - ni cc
bn hc tp v rn luyn tr thnh nhng cn b y t gp sc nh b
ca mnh trong s nghip chm sc sc khe ca nhn dn.
Khi bt u hc trong cc trng y khoa, cc bn c th gp nhng kh
khn nht nh do mi trng v iu kin hc tp thay i. Cun sch
nh ny c thit kt gip cc bn sinh vin nm c mt s k
nng hc tp c bn cc bn nhanh chng bt nhp vi mi trng
hc tp mi t hiu qu cao nht. Cho d bn l sinh vin i hc y,
cao ng y hay hc sinh iu dng, y s, h sinh, d bn l sinh vin
d b, sinh vin mi hay l nhng sinh vin c kinh nghim th cun
sch nh ny cng s rt hu ch cho bn, c bit vi nhng bn hc
sinh sinh vin l con em cc dn tc thiu s Vit Nam. Cc thy c
gio ch nhim, cc c vn hc tp hay nhng cn b ca Phng cng
tc hc sinh sinh vin c th s dng thng tin trong cun sch ny
hng dn cc bn hc tp hiu qu hn.
Hy vng rng nhng thng tin trong cun sch ny s gip cc bn
hin thc ha thnh nhng k nng hc tp ca chnh mnh trong qu
trnh hc tp trong trng y.
Chc cc bn t kt qu cao trong hc tp v thnh cng trong s
nghip chm sc sc khe cho ng bo cc dn tc Vit Nam!

 LM QUEN VI MI TRNG I HC/CAO

NG V TRUNG CP CHUYN NGHIP:
Khi l sinh vin, bn nn hiu rng mi trng hc tp cng nh
sinh hot i hc/cao ng khng cn ging nh ph thng na.
Chng ti xin chia s vi bn i iu v nhng khc bit ny gip
bn sm thch nghi v hc tp hiu qu.
Khng cn ai thng xuyn kim tra s c mt ca bn na. Mc
d cng c mt s gio vin im danh hng ngy nhng hu ht h
bn t gic i hc. Vic trn tit c th bin thnh thi quen v rt nguy
him v d dn n hin tng chn hc. Ngc li, nu bn i hc y
, bn s hc tp tt hn rt nhiu v gio vin cng d dng nh tn
cng nh c thin cm vi bn.
Lp hc ng hn, t s quan tm c nhn hn. i hc, mi lp
hc c ti hng trm ngi v hu nh khng ai bit ht mi ngi
trong lp. S chng c ai bit bn ang gp kh khn nu bn khng
nh gip . V vy, hy tn dng ti a nhng gi ln lp v phng th
nghim. Hy mm ci vi ngi ngi bn cnh v bit u s l
ngi hc i hoc nhm l tng ca bn.
Khng cn hin tng thy c, tr chp. Gio vin s khng c
tng t tng ch cho bn chp nh hi hc ph thng na. V th, hy
luyn cho mnh k nng ghi chp bi tht tt.

Thi gian trn lp t hn, bi tp v

nh nhiu hn: ph thng gio vin
s gip bn n tp, lm th nghim v
lm bi tp trn lp. Tuy nhin gi y
bn s phi t lm nhng vic . Hy
vch ra k hoch c th hon thnh
cng vic mt cch u n.

Hnh 1: Hc thuyt Ci
thng rng Hc theo kiu
th ng

Chng trnh hc nng hn. Bi hc

th nhiu v kh trong khi bn phi
hon thnh chng trong khong thi
gian ngn hn ph thng. Do , hy
hnh thnh thi quen hc tp ngay t
by gi, hy chn phng php hc ph
hp vi bn v pht huy nhng im

mnh ca mnh.
Tho lun v tng tc a chiu nhiu hn: ti bc ph thng, rt t
khi cc bn c tho lun nhm, s tng tc ch yu l hi p vi
gio vin. Tuy nhin bc i hc/cao ng, cc hot ng tho lun
nhm, tho lun cp i, lm vic nhm l nhng tng tc thng
xuyn c khuyn khch.
Yu cu tr tu cao hn. Khng ging nh ph thng, i hc yu cu
bn s dng cc k nng trnh cao hn, c bit l t duy phn tch
logic. Vic phn tch c cu hi Ti sao v kh nng tm ra ngha
su xa ca bi hc c u tin hn so vi vic ghi nh thng thng
hoc hc vt.
Nhiu s la chn hn. Khi hc i hc, ngoi nhng mn hc bt
buc bn c quyn la chn mt s mn hc m thm ch bn cha
nghe n bao gi. Hy khm ph nhng iu cha bit qua cc mn hc
mi v tn dng nhng bi hc thc hnh, chng s rt c ch cho cuc
sng sau ny ca bn.
5

Nhiu c hi hn. Mi trng i hc to cho bn nhiu khong thi

gian v tri nghim bn hiu mnh hn. Hy tham gia nhit tnh vo
cc hot ng ngoi kha v khm ph nhng tim nng cn n giu
trong con ngi bn.
T do hn v nhiu trch nhim hn. Gi y bn phi t lo ch n,
, cc khon chi tiu cng nh i sng x hi. Hy hc cch u tin
cc vn quan trng v kh nng s dng thi gian hp l vn l cha
kha a bn n thnh cng.
Hc nhiu kinh nghim trong cuc sng v tri nghim: bn nn c
thi hc tp tch cc. Cho d ph thng bn c cho mnh l ngi
bit tt c mi th th i hc s l ni gip bn nhn ra rng ci
bit ch l ht mui cn iu cha bit l i dng bao la.
nh hng hc tp r rng hn:
ph thng vic hc kin thc l chnh
phc v cho vic thi c nhng
bc i hc/cao ng, sinh vin hc
kin thc v k nng phc v cho thi
c v s dng trong cuc sng sau
ny ( v c nh hng ngh nghip).
Hnh 2: Hc tp qua tri
nghim

 S DNG THI GIAN HIU QU

Mt trong nhng bi hc tt nht trong i
m bt c ai cng c th hc l lm th no
s dng thi gian hiu qu William A.
Irwin.
L mt sinh vin mi vo trng i hc,
cao ng v trung cp, bn lun b ng v lo
lng v mi trng hc tp mi l v khc xa
vi nhng g bn quen mi trng hc ph thng. Nhiu ti liu phi
c, nhiu mn hc, nhiu bi tp phi hon thnh v nht l p lc thi
c lun lm bn lo lng v cng thng. Vi cc bn sinh vin dn tc
thiu s, iu ny cn kh khn hn. Vic s dng thi gian hiu qu
gip bn c th lm c nhiu vic hn trong mt ngy v do bn
s hc tt hn v lm cho cuc sng sinh vin vui v v nhiu ngha
hn.
Sau y l mt s cch gip bn s dng thi gian hiu qu:
-

t mc tiu hc tp ngn hn v di hn;

Lp k hoch cho mi ngy: Hy lit k danh sch cc vic cn lm

trong ngy. Cc vic quan trng nht ln u tin. Lp thi gian
biu hon thnh mi cng vic;

Chn u tin cho tng cng vic da trn 2 tiu ch: Tm quan
trng v tnh cp bch theo bng 2x2 nh sau:

o Nhng vic quan trng v cp bch:

Lm ngay

o Nhng vic quan trng nhng t cp bch:

Lm sau

o
o

Nhng vic t quan trng nhng cp bch:

gian lm ngay (c th nh ngi khc)

Dnh t thi

Nhng vic t quan trng v khng cp bch:B qua

Quan trng
Khng

Lm ngay

Nh
ngi
khc gip

Lm sau

Khng lm, b
qua

Khng

Cp bch

Dnh thi gian hon thnh vic quan trng nht vi cht
lng tt nht

Ni Khng vi nhng vic lm v ch;

Chia nhng vic ln, cn nhiu thi gian thnh nhng phn vic nh
hn, mt t thi gian hn;

R sot li vic s dng thi gian sau 3 ngy th nghim, iu chnh

li nu thy cn;

Hn ch nhng phn tn khng cn thit khi lm vic v hc bi;

Gii lao khi cn thit;

Lun cn bng cuc sng hc tp, lao ng v dnh thi gian hp l

gii tr v vic ring;

Xy dng thi kha biu cho c hc k, tng thng hay tng tun.
Thi kha biu theo tun cn ch :

o c tnh thi gian t hc cho mi tit trn lp

o Mi mn hc cn c t hc 2 3 ln
o Sp xp lch t hc trc v sau khi ln lp
o Dnh nhiu thi gian cho mn hc quan trng;
8

o Thi gian t hc t nht 1 gi/ln

o Nn hc 2 3 mn trong ngy

BUI HC L THUYT TR NN TH V
HN
L sinh vin ngnh y, bn phi tham gia y cc bui hc l thuyt,
hc thc hnh ti phng tin lm sng, thc hnh lm sng ti cc bnh
vin v ti cng ng. Mi hnh thc hc u gi nhng vai tr quan
trng gip bn tch ly cc kin thc chuyn mn, rn luyn k nng
tay ngh, trau di y c v hnh thnh nn thi chun mc ca mt
ngi cn b y t.
Vy, lm th no khin cho cc bui hc l thuyt tr nn th v
hn?
Bn cnh vai tr ca ging vin, bn thn bn gi vai tr quan trng
to nn nhng bui hc l thuyt th v v mang li hiu qu thit thc
cho mnh v cho c lp. Nhng gi sau y c th s gip bn c
thm hng th v tip thu nhiu kin thc nht thng qua nhng bui
hc l thuyt:
1. TRC BUI HC: Hy t mnh chun
b tt nht vic sau:
Tht bi
Nm chc lch hc bit hm nay mnh
trong chun b
cng c ngha l
c nghe ging v ni dung g?
chun b tht bi!
Hon thnh cc bi tp hoc cc nhim v
c giao lin quan n bi hc;
c trc ti liu t to cho mnh mt Khung kin thc trc
khi nghe ging, ng thi tng kh nng nh cc kin thc lin quan
n ch ging vin truyn t trn lp;
Ghi li nhng im mnh cha r trong khi t c ti liu;
Tm kim thm cc ti liu tham kho lin quan n ch ging
vin s truyn t;
9

 Tch ly nhng kin thc, kinh nghim thc t ca bn thn (nu

c) v ch s c hc;
Mang theo cc phng tin, dng c cn thit cho bui hc;
Tham d y tt c cc bui ging vin ln lp.
2. TRONG BUI HC: to ra mt mi trng hc tp tt hn,
bn nn ch ng:
Tm mt v tr tt nht trong lp ngi nghe ging:
Ngi v tr gn ging vin nht c th gip bn d tp trung vo
bi ging, ng thi to n tng tt vi ging vin v mt sinh
vin chm hc;
Khng nn ngi cnh nhng ngi bn thn v rt c th cc bn s
ngh ra hng t cu chuyn th v th th trong khi ging vin
ging bi.
Ch tm nghe ging:
V sao?

Ch tm nghe ging s gip bn nm c trng tm v nhng ni

dung chnh ca bi hc: Nh ch tm nghe ging, bn c th tip
thu c ti 50% ni dung bi ngay ti lp v d dng hon thnh
cc bi tp c giao, ng thi gip bn rt ngn thi gian n tp
sau ny;
Ch tm nghe ging gip bn thm t tin v hng th trong khi i
hc.
Cn nghe ging nh th no?

Nghe hiu v ghi chp li theo hiu ca bn thn;

Tp trung nghe nhng ni dung chnh, nhng phn quan trng c
ging vin nhn mnh (gm nhng phn ging vin nhc sinh vin
cn lu , nhng thng tin c ging vin nhc i nhc li hoc
gii thch k hn, nhng phn c ging vin nhn mnh hoc
nhng ni dung c vit ln bng hay giy kh ln,);
10

Tp trung nghe nhng ni dung bn thy kh hiu khi c ti liu;

Khng nn xem nh vic nghe ging vo u v cui bui hc v
ging vin thng dn dt v a ra nhng mc tiu hc tp vo
u bui hc, sau cht li nhng ni dung chnh vo cui bui
hc;
Trnh phn tm khi nghe ging, tm gc li nhng ch kh hiu
tm hiu sau.

Lun quan st ging vin trong qu trnh nghe ging:

Bn cnh vic chm ch lng nghe, vic ch quan st cc ngn
ng khng li ca ging vin cng c ngha rt quan trng. Kt
hp vi li ni, nhiu ging vin s dng nhng ngn ng c th
(khng li) minh ha sinh ng cc tng ca bi ging,
ng vin khch l sinh vin trong bui hc, nhn mnh nhng
ni dung chnh sinh vin cn lu v cng c khi th hin nhng
thi khng ng tnh vi nhng tng, hnh vi c th no
xy ra trong gi hc.
Ghi chp cn thn trong qu trnh nghe ging:
Ghi chp tht y :

Khng ai c th
Hiu r hn nhng hng dn, gi
t tin vo tr nh
hay nhng ti liu m ging vin cp
ca mnh
trn lp;
m khng cn ghi chp
Chuyn ti nhng g hc trn lp
thnh kt qu cao trong cc k thi/kim tra.

Ghi chp nh th no?

Ghi theo dn gm nhng chnh, nhng khi nim/nh ngha,

nhng thng tin c ghi ln bng, c nhc i nhc li hoc c
nhn mnh;
Ghi theo hiu ca mnh, ng c ghi chp y tng t ca
ging vin;
11

Bt u ghi nhng im chnh/t kha u dng;

Nu khng kp ghi y cc thng tin, gia cc im chnh c th
trng b sung thng tin sau;
Ghi chp gn gng d s dng v trnh mt thi gian ghi chp
li.

Mnh dn pht biu kin v t cu hi khi cha hiu r ni

dung bi hc:
V sao cn pht biu kin v t cu hi?
Pht biu hoc t cu hi s khin cho bn tp trung hn vo ni
dung bi ging.
Lm th no c th d dng pht biu trc c lp?

Nn tp thi quen hnh thnh cc cu hi

trong qu trnh nghe ging;
Mun bit phi hi,
Nn t cu hi lin quan n nhng ni
mun gii phi hc.
dung chnh ca bui hc;
Hy ghi nhng kin hoc cu hi ra giy trc khi pht biu.

Tch cc tham gia vo cc phn tho lun trn lp

Trao i vi ging vin tm v s dng thm cc ti liu tham
kho ph hp

3. SAU BUI HC:

Dnh thi gian xem xt v hon chnh phn ghi chp ca mnh cng
sm cng tt (trong vng 1 ngy sau khi kt thc bui hc).
Thng xuyn xem li cc ghi chp ca mnh

12

Sp xp thi gian t hc v ch ng hon thnh cc bi tp c

giao.
Hc phi i i vi hnh, bn cn ch ng p dng nhng iu
hc c thc hnh v tng bc hon thin cc k nng chuyn
mn thng qua vic t nh gi mc thnh tho k nng ca bn
thn qua mi ln thc hnh.
Thnh lp ra cc nhm bn cng hc, cng chia s cc kin thc,
thng tin, kinh nghim trong hc tp.

HC TP THEO NHM
Mt trong nhng cch hc tp hiu qu
nht l hc tp theo nhm. Vi nhng
sinh vin mi, c bit l cc bn sinh
vin dn tc thiu s, hc tp vi nhng
nhm bn s rt tc dng v bn c m
rng tm suy ngh, chia s kinh nghim
v hc tp kinh nghim t nhng ngi khc.
Sau y l lit k mt s li ch chnh ca vic hc nhm, gi cch
lp nhm v lm th no tng hiu qu ca vic hc theo nhm.

Li ch ca hc tp theo nhm:
Ci thin vic ghi chp ca bn: Cc thnh vin trong nhm c th
gip bn ci thin vic ghi chp trn lp bng cch trao i thng
tin hoc chia s v ghi chp vi nhau.
Chia s tr tu: Mi ngi c nhng im mnh v im yu khc
nhau. Bng cch tham gia nhm hc tp, im yu ca ngi ny s

13

c b sung bi im mnh ca ngi khc, do vy bn c th tn

dng tr tu ca cc thnh vin khc trong nhm.
To h thng h tr: Hc tp theo nhm c th em li s h tr v
c vt cht v tnh cm. Nu bn cm thy mt mi, cc thnh vin
khc c th gip bn hng phn ln. Nu bn, v mt l do no
phi ngh hc, thnh vin khc c th ghi chp cho bn v s gii
thch li cho bn sau.
c c nhiu ti liu hn: Hc tp theo nhm gip bn c c
nhiu ti liu hn. C ba bn trao i v nhng vn hc ba ca
ton hc s hiu qu hn hc mt mnh. Tng t, nu cc bn c
qu nhiu ti liu phi c, cc bn hy chia nhau mi ngi c
mt phn hay mt ch ri sau bo co v trao i li trong
nhm.
Lm cho vic hc vui hn: Nu mt mnh bn ngi hc c ngy
trong th vin hay ging ng, bn s thy rt nhm chn v bun
ng. Nhng nu hc theo nhm, bn s thy hng khi hn trong
hc tp, kt qu l bn c kh nng hc c lu hn.
Cc loi nhm hc tp:
C nhiu loi hc nhm. Hu ht l cc nhm hc tp c lin quan n
mn hc, i khi vi cc sinh vin quen nhau, i khi vi cc sinh
vin cha quen bit. Mt s nhm hc do gio vin to ra, nhng hu
ht do sinh vin t lp ra. i khi cc nhm hc tp do cc phng ban,
nh phng cng tc hc sinh sinh vin hay vn phng on, to ra. i
khi cc nhm c to ra theo cch ngu nhin khi tham gia hc tp
trn lp hay bnh vin. Mt s nhm c to ra t cc bn ng
hng hay cng dn tc. Hy tm mt nhm hc tp ph hp vi bn
nh.
Mt nhm hc tp hiu qu:
Bao nhiu bn l va?
14

Nhm hc tp hiu qu nht nn gm 4 n 6 bn. Nu nhm nh qu,

bn d dng i lc hng v khng ngi hon thnh ht cng
vic. Ngc li, nu nhm ln qu s rt kh
t chc qun l v d c mt s bn khng
tham gia tch cc.
Nhng ai nn tham gia mt nhm?
Nhm tt nht nn gm nhng bn c chung
s thch, chung mong mun hc tt v thi
tt. Thng thng bn s mong mun cc
thnh vin trong nhm ch hc tp trong lp, ghi chp tt v hay t
cu hi trong nhm. Tuy nhin, nu trong nhm c nhiu bn c kin
thc v kinh nghim khc nhau, cc bn s c nhiu c hi sng to v
hc tp ln nhau.
Hc nhm u?
Vic hc nhm nn thc hin ni yn tnh rng hc tp v trao
i.
Mt bui hc nhm trong bao lu?
Mt bui hc nhm khng nn ko di qu 2 3 gi. Nu bui hc qu
di, cc thnh vin c khuynh hng km nhit tnh v t ch . Ngc
li, nu bui hc qu ngn, bn khng th tho lun ht ni dung v
vic hc nhm s km hiu qu.
Khi no?
Nn c lch hc nhm c nh vo mt ngy trong tun. Ln lch c
nh s gip cc thnh vin c k hoch trc v c s chun b chu o
trc mi bui hc.
mi bui hc nhm hiu qu hn:
Hnh thnh nhm hc tp ngay t u hc k v gp nhau thng
xuyn da trn lch hc, thi gian lm bi tp v lch thi, kim tra;
15

To mc ch, mc tiu r rng cho mi bui hc: iu ny gip

cho vic tp trung trong tho lun v s dng thi gian hiu qu.
Tho lun v thng nht (bng email) vi tt c cc thnh vin trong
nhm v nhng ni dung sau:

Nhng mong i v nhng quy nh ca nhm;

Lch lm vic nhm;
Vai tr v trch nhim ca tng thnh vin sao cho ng u;
Cch thc chia s thng tin lin lc thng xuyn trong nhm;
Ni hc nhm (trng, k tc x hay nh ring);
Mi thnh vin cn tn trng thi gian ca ngi khc bng cch
n ng gi v chun b chu o, khi pht biu cn ngn gn, c
ng v ph hp.
Chp nhn cch hc hay phng php hc tp khc nhau. Nhiu khi
bn hc hi c rt nhiu t nhng cch hc khc nhau.
Chun b chu o:

Bn s khng th ng gp cho nhm c nu bn khng c s chun

b. Lun nh rng bn v cc thnh vin phi c ti liu hm trc v
hon thnh cc phn cng vic c giao trc khi n hc nhm.
Tham gia tch cc.
Mi ngi nn ln lt ging gii cho c nhm v nhng ni dung
hc. Ging gii gip bn chun b bi k hn, hiu ch mt cch
ng v y hn.
Tp trung:
Mi bui hc nn c mt nhm trng. Nhm trng c trch nhim
iu hnh v m bo cc thnh vin khc tp trung vo ch hc tp.
Nn gii lao sau mi gi m bo cc thnh vin khng qu mt mi.
Bn nn lm g nu cm thy n c trong nhm

16

Bn c th cm thy mt mi v tht vng v s khc nhau trong cch

hc v trong giao tip hay bn cm thy km t tin khi tham gia hc
nhm. Bn hy:
Kin tr: Nn nh rng bn cng c nhiu c hi ng gp cho nhm
nh nhng ngi khc;
Trao i vi gio vin hay nhm trng, c th h c nhng gi cho
bn;
Hy sng to trong hc tp vi cc bn khc hoc t hnh thnh nn
nhm ca mnh.

17

 T VNG TRONG GIAO TIP

T vng ht sc quan trng v n
truyn ti quan im, t tng ca
bn. Ng php kt hp t li vi
nhau nhng hu nh ngha li
trong t ng. Bn cng bit c
nhiu t th bn s cng giao tip
c nhiu hn. S hu lng t
vng phong ph, bn din t c
nhiu iu hn. Bn nn bt u xy
dng vn t vng ca bn cng sm cng tt.
Di y l mt vi chin lc bn c th p dng lm phong ph
thm vn t:

c sch thng xuyn:

Bn ch c th ci thin vn t ca mnh qua vic c tht nhiu sch.
Hu ht chng ta hc t qua vic c cc loi sch, t sch gio khoa,
tiu thuyt hay cc sch vn hc khc. Hy c gng c cc ch khc
nhau, cc loi ti liu khc nhau. Tuy nhin, bn cn c chin lc
ng. Nu khng, d c c nhiu sch nhng vn t ca bn cha
chc tng ln. Cha kha cho vic tng thm vn t vng qua vic
c sch l bn cn hiu c ngha ca nhng t kh m bn gp.
c th hiu ngha ca nhng t ny, bn cn tra t in.Tuy vy, hu ht
nhng t bn hc u khng phi c c t nhng cun t in.
Thng th bn bit c ngha ca chng da vo ng cnh m chng
c s dng

Tm c cng nhiu mi lin h ca t cng tt

khng qun t mi th khi hc bn nn c to t nhm kch thch
vng nh m thanh. Bn cnh bn nn tm thm nhiu t ng ngha
vi t m bn bit. Ngoi ra, c th lit k tt c nhng th c th

18

khin bn ngh n ngha ca t . Bn c th gieo vn cho cc t ny

hoc s dng cc tr chi ch tng kh nng nh t ca bn.

Chi cc tr chi t:
Chi tr ny l mt cch bn xy dng c vn t rt hiu qu. Cc
tr chi ny khng ch dy bn t mi m chng s lm bn cm thy
vui v v tt nhin bn chc chn s dnh thm thi gian v cng sc
cho vic xy dng vn t ca bn theo cch ny.

S dng t nhiu ln:

Vic s dng cc t lp i lp li l mt cch tt pht trin vn t
ca bn. Nu bn thc s mun nh s dng nhng t ny, bn nn
s dng chng vi ln trong mt ngy, hng ny lu chng trong b
nh ca bn. Hy vit chng ra mt mnh giy nu bn cn v c
chng thng xuyn. Mi ln bn c mt t, phn tch ngha ca n v
t cu c t . Hy tp trung vo mt ngha ca t m c th gip bn
nh t .

K NNG A KIN PHN HI

Phn hi l phng php giao tip a v nhn thng tin v cch ng
x.
K nng phn hi l mt phn rt quan trong trong giao tip hng ngy
ni chung v trong mi trng hc tp ca sinh vin y khoa ni ring.
Khi mt ngi nhn c nhng phn hi mang tnh xy dng, n s
gip cho h sn sng thay i hon thin mnh hn v ti a ha kh
nng ca mnh.
Phn hi c th c thc hin theo hai cch: Phn hi xy dng (hay
cn gi l phn hi tch cc) v phn hi theo kiu khen v ch.

19

Phn hi xy dng l a ra nhng thng tin c th, trng tm vo

vn v da trn s quan st, nu ln nhng im tch cc v
nhng im cn ci thin.
Phn hi theo kiu khen v ch l nhng nh gi mang tnh c
nhn, chung chung, khng r rng, ch trng vo con ngi v da
trn quan im, cm nhn ca ngi a kin phn hi.
Trong qu trnh hc tp, cng c khi bn l ngi nhn phn hi t cc
thy c v bn b, nhng cng c khi bn chnh l ngi a kin
phn hi cho chnh thy c hoc bn b ca mnh. Nhng d vai tr
no, bn hy c gng ng b ri vo ci by ca kiu phn hi
khen v ch.
Cc nguyn tc cn nh khi a kin phn hi xy dng:
1. Ch nn a kin phn hi khi c s chp thun ca ngi nhn;
2. a kin phn hi cng sm cng tt, khi m s vic vn cn
ti mi trong u ca c ngi a v nhn phn hi. Tuy nhin,
khi a kin phn hi nhng im
cn ci thin, cn lu : Nu ngay
khi s vic xy ra, tm trng ca
ngi a hoc nhn phn hi
khng tt, hy dnh thi gian c
hai pha bnh tnh tr li v ngi
a phn hi sp xp tng cho
hp l, c c ging ni, ng iu
ph hp v sn sng khi hy
tin hnh phn hi;
3. Chn a im thch hp, c bit l khi a kin phn hi
nhng vn c nhn cn ci thin nn chn ch ring t;
4. Ngi a phn hi cn da trn nhng hnh vi c th, nhng hin
tng va quan st v ghi chp c phn hi, khng t nh
gi, p t hoc suy din;
20

5. Hy bt u phn hi bng cch nu bt nhng im tch cc

trc;Nn a ra nhng im cn ci thin ti y v hin nay,
khng nn xu chui nhng li, khuyt im trong qu kh, tr
trng hp cn nhn mnh nhng hnh vi c tnh cht h thng;
6. Khng nn a ra qu 4 im cn ci thin trong 1 ln phn hi;
7. Khi phn hi v nhng im cn ci thin, nn ch trng vo nhng
hnh vi c th thay i, tho lun gii php ci thin mt cch c
th;
8. Khuyn khch ngi nhn phn hi t a ra gii php; s dng
nhng cu hi m nh: Anh/ch thy vic ny th no? Nu ln sau
lm li vic ny, anh/ch s lm khc i nh th no?
9. Phn hi l v ngi nhn, khng v ngi a phn hi. Do vy khi
a phn hi, bn cn nhy cm vi nhng tc ng ca nhng
thng tin m bn a ra.
Cn c bit lu : Ngi nhn phn hi c sn sng ci thin hay
khng li ph thuc nhiu vo cch thc bn a kin hn l ni
dung bn phn hi. Do vy, trong qu trnh a phn hi, bn nn:
i thng vo vn , trnh vng vo;
Chn thnh, trnh dng cu phc. S chn thnh ni ln mi quan
tm, tn trng ca bn i vi ngi nhn phn hi. Trong cu
phc: Nam, anh lm vic rt chm ch, nhng, khi t nhng
c t gia cu, c ngha l ng tin vo iu m ti ni trc
. Do vy, hy thn trng khi s dng nhng t nhng; tuy
nhin .
Ch n ging ni ca bn: m sc trong ging ni cng truyn
ti tm quan trng ca vn v s quan tm ca ngi a phn
hi. Ging ni cu knh, tht vng s d chuyn phn hi tch cc,
c tnh cht xy dng thnh ph phn.

21

Phn hi tch cc thng c s dng nh mt cng c hu ch trong

mi trng gio dc.Trong qu trnh hc ti trng, bn s thng
xuyn gp cc tnh hung ging vin a phn hi cho sinh vin, sinh
vin phn hi cho nhau trong qu trnh thc hnh, thm ch sinh vin
cng c th a phn hi cho ging vin. D phn hi c thc hin
di hnh thc no, nhng nu nhng nguyn tc c bn trn c s
dng thng xuyn v nu bn nghim tc cn nhc nhng phn hi
tch cc ci thin mnh th s l con ng ngn nht i n ch
hon thin cc k nng ca bn thn.

KINH NGHIM HC TI PHNG THC HNH

TIN LM SNG
Mt trong nhng c im ring c ca
sinh vin trng y l nng lc chuyn
mn s nh hng trc ti n cht lng
chm sc sc khe, thm ch n c tnh
mng ca bnh nhn. Trong cc quyn ca
khch hng khi nhn cc dch v chm sc
sc khe th Quyn c hng dch v
an ton c t ln hng u trong mi
tnh hung. Nh vy, vic bt buc phi
hc ti phng thc hnh tin lm sng (skills-lab) s gip g cho cc
sinh vin trng y?
Th nht, thc hnh ti skills-lab s gip sinh vin lm quen v thc
hin c thnh tho cc k nng chuyn mn trn m hnh/bnh nhn
gi nh trc khi thc hnh trn lm sng vi bnh nhn tht di s
gim st ca cn b hng dn lm sng.
Th hai, sinh vin s c c hi thc hnh chm sc sc khe cho
nhng trng hp bnh him gp trong thi gian sinh vin i thc hnh
lm sng (v d: bnh theo ma);
22

Th ba, thc hnh ti skills-lab hiu qu s m bo mi sinh vin

c thc hnh cc k nng, cho d trn lm sng c t hoc rt t bnh
nhn.
Vy, lm th no vic hc ti
skills-lab thc s hiu qu? Hy tham
kho cc kinh nghim hc ti skillslab di y, rt c th s c ch cho
bn!
1. Nm vng l thuyt v bng kim k nng: Nh khi quan st, bn
s d dng mng tng c ging vin ang trnh din k nng
bc no trong quy trnh, hiu c yu cu cn t ca mi bc
v th t ca cc bc trong c quy trnh, t bn c th t mnh
thc hin v hon thin cc k nng ngay ti skills-lab;
2. Hon thin cc nhim v ging vin giao trc khi thc hnh ti
skills-lab (v d: nghin cu tnh hung, kch bn ng vai, chun b
cc phng tin ng vai);
3. Quan st k lng cc phn trnh din ca ging vin/cn b hng
dn, dng bng kim k nng ghi chp li cc nhn xt, thc mc
trong khi quan st;
4. Lun s dng kt qu ghi chp trong khi quan st phn hi kt
hp vi nhng kinh nghim c kt qua quan st thc t lm sng
trc (nu c) trao i vi ging vin sau phn trnh din
c nhng thc hnh chun mc;
5. Ha thn vo nhn vt khi ng vai: Trong qu trnh thc hnh k
nng v ng vai, cn nghim tc coi m hnh hoc ngi bnh gi
nh l ngi bnh thc s trong nhng tnh hung c th rn
luyn k nng giao tip, rn luyn y c v thi chun mc i
vi ngi bnh, c nh vy bn s cm thy khng qu khc bit
gia vic tip xc vi ngi bnh gi nh vi ngi bnh thc s
v gip bn c k nng gii quyt tnh hung trn lm sng tt hn,
23

ng thi bin vic hc ti skills-lab tr nn c ngha vi lm

sng;
6. Kin tr thc hnh v t nh gi bn thn cng nh nh gi thc
hnh ca cc sinh vin khc theo bng kim qua mi ln thc hnh,
trao i thng xuyn vi ging vin/cn b hng dn nhanh
chng t n mc thc hnh thnh tho cho tng k nng trn m
hnh trc khi i thc hnh lm sng bnh vin;
7. Lun p dng k nng phn hi tch cc khi a kin phn hi
cho ging vin cng nh cc bn sinh vin khc sau mi ln quan
st trnh din k nng;
8. Ghi chp li mt cch sc tch cc kin phn hi sau mi ca thc
hnh pht huy nhng im mnh v ci thin ngay nhng im
cha chun mc trong nhng ln thc hnh sau;
9. Hy dng bt ch c u ty ghi chp vo bng kim khi quan
st, nh vy bn c th dng 1 bng kim quan st rt nhiu ln thc
hnh khc nhau cho 1 k nng;
10. Nn dng 1 cun s nh b ti o blouse ghi chp nhng kinh
nghim tch ly c trong qu trnh thc hnh ti skills-lab v
mang theo khi i thc hnh lm sng ti bnh vin.

KINH + NGHIM + I + HC + LM SNG +

BNH VIN
Sau nhng tri nghim ti phng skills-lab, bn s bc vo mt mi
trng thc t chm sc sc khe cho bnh nhn. Vi s h tr ca cc
ging vin v cn b hng dn lm sng, bn s thc hin cng vic
nh mt nhn vin y t thc th.
hon thnh tt cc mc tiu v ch tiu thc hnh lm sng cng nh
tch ly kinh nghim, hon thin cc k nng ngh nghip cho tng
lai, ngoi s n lc ca bn thn th vic tham kho nhng kinh nghim
24

hc lm sng c c kt di y t chnh cc th h sinh vin y

khoa i trc c th s gip vic hc lm sng ca bn tr nn hiu qu
hn:
Trc ht, KINH l s c kt, s c ng chn lc: Trc khi i
hc lm sng, li khuyn vi bn l cn:
Di mi KINH s nm vng l thuyt v
thc hnh thnh tho k nng trn m hnh v
bnh nhn gi nh theo bng kim; c cc ti
liu tham kho v xem trc video clip v cc
k nng lm sng;
Tch ly KINH nghim bn thn qua thc hnh
ti skills-lab;
Tham kho KINH nghim hc lm sng ca cc sinh vin kha
trc, tm kim li khuyn ca ging vin v cn b hng dn
c k hoch hc tp hiu qu;
NGHIM l qu trnh lt ra m vo, suy i xt li: Khi n cc c
s thc hnh, bn cn:
Quan st, xem xt vn v cc cch gii quyt vn nhiu gc
khc nhau trong nhng tnh hung, tng trng hp c th;
So snh vi l thuyt hc v mt bnh/mt triu chng/mt quy
trnh k thut m bn quan st c;
T rt ra nhng cch ng x v gii quyt vn ca bn thn trong
trng hp/tnh hung c th ;
Khng nn phn on hay hnh x mt cch my mc, thiu s suy
ngh thu o.
I ngha l phi vn hnh: n bnh vin, bn cn ch ng:

25

I tm ngi bnh hc;

I tm cu tr li trn nhng ngi
bnh c th ch khng phi hc
thuc cu tr li trn l thuyt;
I tm ging vin/cn b hng
dn/nhn vin y t ca c s thc
hnh : quan st h lm, quan st h
ni, h trao i vi bnh nhn v
ngi nh bnh nhn, vi cc ng
nghip khc v chuyn mn;
I tm n cc th thut c thc hin v c tri nghim thc
t;
I th mi tm c ci hay ci mnh cn hc, mi thy thc t lm
sng l a dng v mi tch ly c kinh nghim lm sng cho bn
thn;
I th mi to cho mnh mt tc phong nng ng, mt hng th
hc tp hon thnh tt cc mc tiu thc hnh lm sng.
HC l hc nhng kin thc thi - k nng trong thc t cung
cp cc dch v chm sc sc khe phc v thi c v p dng
vo thc t ngh nghip ca bn thn sau ny. n bnh vin, bn
cn:
HC chun b: Cn t mnh xc nh mc tiu r rng cho mi
ngy hc lm sng, chun b sn sng mi th cn thit mang
theo khi i hc lm sng, bao gm:

Sch v xem li l thuyt (nu qun);

Bt v cun s nh b ti ghi chp khi nghe ging trn lm sng
hoc ghi nhng kt qu quan st/tri nghim trong khi i lm
sng;

26

Bng kim k nng + bt ch c ty quan st v nh gi thc

hnh k nng (ca bn thn v ca nhng ca khc quan st c);
o blouse sch s, khng nhu nt;
ng nghe hoc cc dng c hc tp theo yu cu ca ging vin;
Th ra vo bnh vin;
Chn, mn trc m (nu cn).
HC hi:

Hi g? Hi khi thy l, thy khc vi nhng iu

mnh hc, bit;
Hi ai? Hi bn b, hi ging vin, hi cc sinh vin
kha trc, hi cc nhn vin y t, hi chnh ngi
bnh v ngi nh bnh nhn.
HC ni: Giao tip vi bnh nhn/ngi nh, vi cc nhn vin y t
gy thin cm v to ra cc c hi hc tp;
HC lm: Thc hnh cc k nng theo hng dn ca ging
vin/cn b hng dn v thng xuyn dng bng kim t nh
gi bn thn;
HC dy: Hc cch hng dn li cho cc sinh vin nm sau l
cch rt hu hiu gip bn lu gi kin thc v thnh tho k
nng hn.

LM SNG l trc tip n tn ging bnh khm v cha

bnh. n bnh vin, bn cn:
Tranh th mi c hi hc ti ging
bnh: Mi ngi bnh l mt bi hc;
Hc nhng iu c th tng ngi
bnh, mi th trn lm sng phi cn
o ong - m c, khng m h
chung chung nh l thuyt. V d: khi
t vn dinh dng cho ngi bnh th
27

khng th hng dn n vo 200 kcal c m phi ni r l n 1

bt cm, hay 1 lng tht..., hay ni bnh nhn st th phi ni nhit
l bao nhiu? .. LM SNG chnh l nhng iu rt c th mang
tnh c th tng bnh nhn nh th!
Tp trung hon thnh cc ch tiu lm sng theo yu cu v ch
ng hc nhiu hn nhng g c yu cu!
Hy t mnh nhng v tr nhng nhn vt khc nhau trong mi
tnh hung c th: Khi t mnh trong vai tr l mt nhn vin y t
thc s, bn hy xc nh nhng vic mnh cn lm vi bnh nhn
c th ? Trong v tr ca ngi bnh, bn s mong i nhng g t
ngi nhn vin y t? T , bn s hnh thnh cho mnh nhng thi
ng mc trong qu trnh cung cp cc dch v chm sc sc
khe cho ngi bnh;
Trao i vi ging vin, cc sinh vin cng kha hoc kha trn v
cch gii quyt vn i vi tng bnh nhn c th.
BNH VIN: Bnh vin l ni trc tip cung cp cc dch v chm
sc sc khe cho ngi bnh. Mi bnh vin u c c im ring,
hon cnh ring v c nhng iu kin c th v cc ngun lc v v
bnh nhn; mi bnh vin l mt x hi thu nh, s hc c nhiu
iu khng c nhc ti trong l thuyt. bnh vin, sinh vin khng
ch c trau di kin thc m cn pht trin v hon thin nhiu k
nng thng qua quan st, thc hnh k nng chuyn mn v x l tnh
hung. gip bn s dng nhng thi gian bnh vin mt cnh hu
ch nht cho hc tp, bn nn:
Tun th cc ni quy, quy nh ca bnh vin;
T bo v mnh trc nhng nguy c ly bnh hoc cc nguy c
thiu an ton khc;
m bo cc quyn ca khch hng/bnh nhn khi c sinh vin thc
tp;
28

Nghim tc thc hin k hoch do bn thn ra t c

mc tiu ca tng ngy i lm sng v hon thnh mc tiu thc
hnh lm sng ca tng mn;
Tranh th mi c hi hc, c bit trong cc bui trc;
Hy theo ui phng chm: Thc hnh ng t nhng iu c bn
nht v n gin nht, ng lm cho qua chuyn! ng ngi ngng
khi lm sai m bn bit sa sai cn quan trng hn gp vn ln. Rn
cho mnh c c nhng k nng c bn tt s gip ch cho bn rt
nhiu trong sut cuc i hnh ngh y sau ny;
Bm bnh nhn n cng hc, nu c th th nn theo st bnh
nhn t khi h bt u nhp vin n khi ra vin, nh vy bn s c
mt bc tranh y v bnh nhn , t tin s, bnh s n din
bin ca bnh, cch chn on cng nh phng php iu tr,
chm sc v cc p ng ca bnh nhn trong khi nm vin, cch t
vn cho bnh nhn trc, trong v sau khi ra vin
Lun nghim tc t nh gi mc hon
thin k nng ca bn thn bng cch s
dng cc bng kim, quy trnh chun t
nhn xt. Kt hp vi vic quan st v nh
gi thc hnh lm sng ca cc bn xung
quanh t c rt kinh nghim, t tin th
hin mnh v lun ch pht huy nhng vic lm tt, tp trung
ci thin nhng iu mnh lm cha chun mc, l con ng
ngn nht gip bn hon thin cc k nng lm sng;
Tch cc trao i vi cc cn b trc tip iu tr hc hi cc
kinh nghim gii quyt vn trn bnh nhn c th;
Xy dng v rn luyn tc phong lm vic nghim tc ngay t
nhng ngy u i thc hnh bnh vin;
Tham gia vo mt s hot ng khc ca bnh vin chia s mt
phn cng vic v gy dng quan h tt vi nhn vin ca bnh
29

vin, t s to thm nhiu c hi tt cho bn hc cc k nng

chuyn mn, ng thi cng gip bn hiu c thc t cc cng
vic phi lm ca mt c s y t.
Khng nn:
Ph phn khi thy nhn vin bnh vin lm khc
vi nhng g mnh hc. Hy t nh tm ra l do ca
s khc bit c cch lm ng nht bng
cch trao i vi ging vin hoc cn b hng
dn lm sng;
Bnh lun v tnh trng bnh ca bnh nhn
trc mt bnh nhn;
Ngi ngn khi phi tip xc hay bt chuyn vi bnh nhn, hy
mnh dn tip xc vi h, coi bnh nhn nh nhng ngi thn trong
gia nh bn. ng chn nn khi thy bung bnh ng, hy c gng
len li vo v tm cho mnh mt ch ng c th tip cn c vi
bnh nhn;
Nn ch khi thy bn khc bit nhiu hn mnh. Kin thc lm sng
mnh mng, ngi ny bit nhiu hn ngi kia mt cht u cng l
chuyn bnh thng. iu quan trng l bn cn ch ng hc c
cng nhiu cng tt ngoi nhng iu m ging vin yu cu. u c
th c nhng iu bn bit m nhng ngi khc khng bit?
B qua c hi tho lun/giao ban
chuyn mn vi cc nhn vin ca bnh
vin, vi cc sinh vin kha trc hoc vi
sinh vin cng kha.

Hy hc mt cch
khn ngoan, ng
hc mt cch kh s

K NNG T HC
Mt iu d nhn thy l phn ln cc trng y hin nay u c s
lng sinh vin kh ng, chng trnh hc rt nng, c l thuyt v
30

thc hnh. Cc thy c va lm cng tc ging dy, va lm cng tc

chuyn mn, khm cha bnh ti bnh vin, ti cc c s y t nn
khng c nhiu thi gian hng dn thm cho sinh vin. V vy, ngoi
gi ln lp, i lm sng, i thc a vi s hng dn ca gio vin,
vic t hc ca mi sinh vin ngnh y l ht sc quan trng.
1. T hc l g?
L t tm ly kin thc (Nh tm l hc N.Arubakin)
L qu trnh c nhn ngi hc t gic, tch cc, c lp t
chim lnh thng tin, tri thc mt lnh vc no nhm t c mc
ch nht nh m khng cn ngi khc phi dy. T hc cng c
ngha l hc cch phn bin v pht hin vn .
Tuy vy, t hc khng d, nht l i vi sinh vin ngnh y. Hc
ci g? Hc u? Hc khi no v hc th no lun l nhng cu hi
cn c gii p.
T hc nhng g?
-

L thuyt: Trc bui hc, bn cn dnh thi gian t c trc cc

phn lin quan n bi hc trong gio trnh. Sau bui hc cn xem
li cc thng tin ghi chp c trn lp. Trc khi i thc hnh cn
xem li nhng ni dung s thc hnh, bao gm mc tiu bi hc, ni
dung cc bc trong quy trnh-bng kim k thut
Thc hnh tin lm sng: Thi gian thc hnh ti phng tin lm
sng c thy c hng dn thng rt hn ch v mi trng ch c
mt khu thc hnh, trong khi lng sinh vin ng, cc lp phi
lun phin nhau. V vy, ngoi cc gi hc c s hng dn ca
thy c, bn nn tranh th t thc hnh. Ch khi t thc hnh, bn
mi thy c mnh cn lng tng hoc cha r im no tip
tc hc hi v hon thin cho ln sau, c bit l chun b cho cc
gi thc hnh ti bnh vin.

31

Nhng kin thc tham kho, cp nht, nng cao lin quan n ni
dung bi hc: t cc ngun ti liu tham kho khc (xem thm trong
phn Cch tm kim ti liu tham kho)
T hc u?

Bn c th hc bt k ni no: Th vin,
phng c sch, phng thc hnh, ti phng
k tc x. Quan trng l ni khng lm
phn tn s tp trung ca bn. c bit, khng
hc trong t th li bing: khng nn nm
di trn ging hc v bn s ng qun lc
no khng bit.
Hy nng ng trong vic t to ra cho mnh
mt khung cnh hc tp hiu qu vi bn thn.
T hc khi no?

Ch nn hc khi bn cm thy thoi mi, u c minh mn;

Khng nn hc trong vng 30 pht sau khi n v trc khi i ng,
khng nn hc vo gi cht trc khi n lp. Khng nn hc nhi
nht khi bn thn ang mt mi.
T hc th no?

Hc mt cch ch ng ch khng th ng. Hy dng nhiu gic

quan khi hc. C gng cho tr tng tng ca bn nhn thy
c:
S dng m thanh: c cc ch to ging v lng nghe chng
S dng s lin tng: Lin tng vn c trong sch vi
iu c lin quan trong thc t, khi thc hnh k nng v trn
lm sng.
T vit li hoc trnh by li theo tng ch c th.
T hc thng qua hnh thc hc nhm cng l mt cch hc hiu
qu: Bn c th cng nhng ngi bn c cng mc tiu hc tp lp
ra cc nhm bn cng tin, qua cc bui t hc theo nhm, bn s
32

tch ly c nhiu kin thc v kinh nghim hn so vi vic bn t

hc mt mnh.
Tuy t hc khng d, nhng l hnh thc th thao tr tu tuyt vi
nht v c hiu qu nht.
2. Cc k nng t hc:
Lp k hoch hc tp: D lm vic hay hc tp bn cng cn vch
k hoch cho mnh, bn hy vch ra ci g cn c hc trc, ci g s
c hc sau, lm nh th khng nhng s gip bn tit kim c thi
gian m cn gip bn h thng li nhng kin thc hc mt cch
khoa hc, c bit l i vi mt s mn i cng.
Hc cch thc lm vic c lp: c
sch mt cch c h thng, lin h, vn
dng l thuyt t gii quyt cc bi tp
trong qu trnh hc trn lp v trong thc
tin.

i vi ngi trng
thnh, s la chn u
tin l lun xem xt v t
qun l vic hc tp

Ghi chp cn thn: Ghi chp y ,

(William Charland).
ngn gn cc thng tin theo hiu ca bn
sau khi nghe c t thy c, c c t sch. ng c ghi chp
tng t m thy c ging. Khi thc hnh, cn ghi chp li nhng kin
phn hi t thy c v bn b lm c s hon thin cc k nng ca
bn thn.
a dng ha cch hc: Hy a dng ha cch hc lun gi la
cho tinh thn t hc ca mnh. Ty thuc vo tng ni dung bi hc v
tng thi im hc khc nhau m bn s dng cc cch hc khc nhau.
Tham gia Cng ng hc tp: Hy tham gia Cng ng hc tp
trn mng internet, ni cc thnh vin c th chia s kinh nghim v
kin thc. Bn s tm c s khch l, li khuyn v ng c hc tp
t bn b, thy c v nhng ngi khc. Ti y, bn cng c th t
nh gi kin thc v mc tin b ca bn thn so vi mc tiu t
33

ra. Ngoi ra, bn cn c th gip ngi khc hc, cng l mt

cch hc rt tt cho bn thn.
Nh vy, hot ng t hc khng ch gip sinh vin nng cao nng lc
nhn thc, rn luyn thi quen, m cn c ngha lu di trong sut
cuc i. N rn luyn cho mi sinh vin cch suy ngh, tnh t gic,
c lp, phong cch lm vic, c bit l thi quen hc tp sut i.
Lun hc hi, tm ti t cp nht cho mnh nhng kin thc qu bu
trong ngh nghip - l iu ti quan trng pht trin s nghip ca
mi y, bc s trong s nghip chm sc sc khe nhn dn.

LM TH NO NH V HIU BI HN?
D l hc sinh ph thng hay sinh vin i hc, bn cng u phi
nh bi. Thc cht, tr nh l mt qu trnh lp i lp li. Tr nh c
th rn luyn c. Mt vi mo nh sau y s gip bn nh bi nhanh
v lu hn.
1. Chn thi gian hc tp ph hp:
Vit nhng vic cn lm vo thi gian biu hng ngy.
Hy bt u hc khi bn cm thy sn sng nht: hc sau khi ng
gic hoc hc vo sng sm hay bui ti.
2. Hiu r ni dung bi hc:
Cn tp trung hc v hi nm c cc ni dung chnh ngay
trong v sau bui hc.
Nu c ni dung no cha hiu th bn nn nh thy c gii thch
li.
Khi c mt cun sch hay xem mt b phim, mt on clip m
thy c trnh chiu th bn hy c th tm xem ni dung chnh ca
cu chuyn ny l g.
Trn thc t, nhiu bn thng c gng hc nhi tht nhiu trong
mt thi gian ngn, tuy nhin cch hc ny ch l i ph vi thi
34

c, sau bn s qun ngay. V nh vy th vic hc s khng gip

ch nhiu cho cng vic ca bn sau ny.
3. Ghi nh qua s hnh dung v lin tng:
S hnh dung:
Tr nh ca chng ta c khuynh hng nh hnh nh hn nh t.
Hnh nh trong tm tr ta cng r rng, sng ng bao nhiu th
chng ta cng nh v hnh nh by nhiu.
Trong qu trnh hc, bn nn tm cch chuyn kin thc thnh hnh
nh lu vo no b mt cch d dng. Khi thi, bn s nh li
nhng hnh nh v chuyn chng thnh cc cu tr li hp l.
S lin tng:
To ra mi lin kt gia nhng vic chng ta cn nh v sp xp
theo th t logic gip cho vic ghi nh d dng hn.
Ni dung cn ghi nh

Cch ghi nh hiu qu:

6-3-2-1

Ti sao thanh thiu nin khng dng

Ti sao thanh thiu nin khng

bin php trnh thai?

dng bin php trnh thai?

Do khng ch nh c quan h tnh

dc

6 Ni s hi
Bn tnh

Do ngh rng mnh khng th d c thai

B m

nh th iu khng th xy ra vi
Ngi bn hng

ti.
S rng bn tnh s t chi

ng nghip, bn b

Mu thun v vic c thai

Bc s

Thiu kin thc v cc bin php trnh

V bin php trnh thai

thai

35

Khng bit ni no ng tin cy

xin t vn p dng bin php trnh thai

3 Thiu kin thc

Kh nng c thai khi quan h
tnh dc

Mun giu b m v vic mnh c

quan h tnh dc

Do khng ch nh c quan h
tnh dc

Cc bn n tr khng mun cho bn

b bit v h c quan h tnh dc

V s dng bin php trnh thai

Bao cao su th t
Ngi ngng khi phi mua bao cao su
Nam gii cho rng dng bao cao su s

2 k nng cn thiu

Vn ng bn tnh s dng bao

lm gim cm gic vui sng.

cao su

Thiu k nng v kinh nghim trong

S dng bin php trnh thai

vn ng bn tnh s dng bao cao su

Ngi ngng khi s dng bin php
1 thiu tin

trnh thai trong lc quan h

S c tc dng ph
Ngi khm sc khe, c bit l khm
khung chu

4. Ghi nh bng cch lp S t duy:

S t duy l hnh thc ghi
chp s dng mu sc, hnh
nh nhm tm tt, m rng
nhng chnh ca mt ni
dung.
S t duy gip bn c th
lp dn ton b ct li bi
hc m khng sa vo chi tit,
hc vt.
36

Lm sao lp c mt S t duy?

Chun b: mt t giy trng v my cy bt mu.

V ch chnh trung tm t giy vi hnh nh v mu sc ni
bt.
T ch trung tm v cc nhnh, mi nhnh biu th cho mt ni
dung.
V thm cc nhnh nh tng ng vi tng v chi tit h tr
trong tiu ph.
Lu : Chn cc kiu ch, mu sc, hnh nh hay nt v m - nht
khc nhau th hin cc tng hay ch khc nhau.
5. Ghi nh bng cch hc theo nhm:

Tch cc tham gia hc theo nhm, k c hc l thuyt v trong khi

thc hnh.
Khi tham gia cc hot ng thc t, trc ht bn nn tp trung
quan st nm bt thng tin, sau t mnh ti hin li kin thc
v din t li bng ngn ng ca mnh cho bn b nghe. Khi din
t c nh vy, bn s nh rt lu.
6. Thng xuyn rn luyn:
Sau bui hc, hy n tp lp i lp li nhiu ln, vic luyn tp ny
s gip to thnh mi lin h thn kinh bn vng trong no b, t
li du vt su m trong tr nh.
Khng nn dn mt lng kin thc ln n cui k n thi mi
hc li t u.
Cn nhc li l bn phi t gic hc v hc vo thi gian tnh to nht.
Khng nht thit phi p dng tt c cc phng php ny m ty kh
nng vn dng v ty tng mn hc c th vn dng phng php
ghi nh ph hp.

37

 TM KIM V S DNG TI LIU THAM KHO

1. Tm kim ti liu qua internet
Ngy nay, Internet ng vai tr rt quan trng trong vic lu tr ti liu
v c cc cng c hu ch tm kim thng tin. Hin nay, rt nhiu cc
thng tin c cung cp min ph qua internet, bn cnh cng c
nhng thng tin yu cu phi tr mt phn hoc ton b chi ph khi truy
cp. Di y l mt s chin thut v lu khi tm kim thng tin trn
mng internet.
Mt s lu v tn min:
Tn min (.com=thng mi; .org = t chc phi li nhun; .net= cc t
chc h tr v mng; .edu=cc t chc gio dc; .gov= cc t chc
chnh ph; .mil=cc t chc qun s; .int=cc t chc c thnh lp
bi cc hip c quc t;) + K t quc gia (.vn = Vit Nam; .us = M,
ca = Canada).
V

d:

www.hmu.edu.vn;

www.moet.gov.vn
Chin lc tm tin:
Chin lc tm tin gm c 7 bc:

38

www.taynguyenuni.edu.vn;

Mt s lu chung khi tm tin:

Phn ln cc cng c tm kim khng phn bit ch hoa v ch

thng

Khi nhp t tm kim, cn a t quan trng ln u lnh tm

Chn t kha trong cu tm v cng c khng quan tm n s

chnh xc ca ng php. V d: Tnh trng nhim HIV/AIDS trong
n gii ti H Ch Minh thay vo c th vit bng nhim
HIV/AIDS, n gii, h ch minh

Nhiu cng c tm kim thng b qua nhng t thng thng

trong ting Anh nh the, in, an

Nu nhp nhiu t tm kim th phm vi tm kim b thu hp

Cng c tm: C rt nhiu cng c tm kim thng tin trn Internet,

di y l cc cng c thng c s dng nht:
http://www.yahoo.com;

http://www.google.com;
http://www.altavista.com

Cc cch nh gi cht lng ngun thng tin?

Cng c tm kim ng tin cy;
Ngun thng tin ng tin cy: t cc t chc ng tin cy (T chc
Y t Th gii, B Y t);
S cp nht ca thng tin (ngy cp nht cui
cng)
Trnh tc gi: nu tc gi c trnh cng
cao, ni ting th thng tin s rt c th c gi
tr hn;
Thnh kin: Cch nh gi thin lch hay
cng bng: v d: thng tin v li ch ca tht
t trang web ca Hip hi chn nui s khc
vi thng tin tng t t trang web ca Hi ngi n chay;
39

Nn tng hp a chiu, tt nht l kim tra t nhiu ngun khc

nhau v thng tin c th b sao chp li;
Mt cch rt quan trng l tham kho kin bn b v thy c c
kinh nghim.
Cc din n tham kho lin quan ti y t/gio dc:

Trang web ca T chc y t th gii: www.who.int

Gio trnh in t B Y t: phn theo cp hc v ngnh o to:
http://www.dtyte.vn/k2dt/hsbook/pindex.asp
Gio trnh in t nhm EduSoft - eBooks cng ng: gm 342
cun sch v y khoa: http://www.ebook.edu.vn/
Trang web ca B y t: www.moh.gov. vn

Trang web ca B gio dc v o to: www.moet.gov.vn

2. Tm kim ti liu tham kho t cc ngun khc:

Th vin: Hng dn tm danh mc ti th vin in t (s dng chin
thut tm ti liu tng t nh trn).
Bn b v thy c: y l ngun ti liu tham kho sng v rt hiu
qu v h c kinh nghim hoc c nhiu ngun thng tin v nhiu k
thut tm kim thng tin tt.

K NNG GHI CHP V C TI LIU

1. Lm th no ghi chp hiu qu?
Ghi chp (note taking) l mt trong nhng k nng quan
trng m mi sinh vin cn c. Nhng bn note y
khng ch dng li vic ghi chp cc m cc
phi c ghi chp c chn lc, sc tch, ngn gn, v
c trnh by mt cch r rng, c h thng. V vy
c c 1 bn note hiu qu, bn cn nm c nhng
40

k thut ghi chp c bn:

1.1. Ghi chp khi nghe ging:
Ghi chp trong khi nghe ging l gip bn nm c mc tiu v ni
dung ca bi hc cng nh nhng thng tin m ging vin mun cung
cp trong bui hc. Vic ghi chp hiu qu s gip bn nng cao kt
qu hc tp. Vy, lm th no ghi chp hiu qu?
Cc th thut ghi chp hiu qu trong khi nghe thuyt trnh:
Trc gi hc

c trc gio trnh v cc ti liu lin quan n ch thy c s

thuyt trnh.

Chun b cc dng c cn thit cho vic nghe ging v ghi chp

Trong gi hc

Ngi gn thy c nghe r v trnh xao lng, bun ng;

Vit r tiu bi hc, ngy thng v nh s cc trang ghi chp

ca bn. Nh th s rt tin li cho bn khi
xem li hoc tm li chng.

Hy ghi chp bng ngn t ca bn; ghi

ln s rt tin li chov cc chnh m
thtin li cho bn;

ng ngn ngi khi t cu hi cho thy c

m bo bn hiu nhng ni dung thy c truyn t;

S dng cc kiu ch linh hot, h thng vit tt, biu tng khi ghi
chp;

S dng bt mu nh du nhng phn quan trng, nhng ni

dung cn ch ;

Khng nn qu quan tm n cc li chnh t v cc li ng php;

41

Ch ging ni v c ch ca thy c on thm u l chnh,

u l nhng ni dung quan trng trong bi hc c thy c
nhn mnh;

Ghi chp nhng chnh, nhng ni dung quan trng thy c ni

nhn mnh, vit trn bng hay chiu trn power point (khng cn
phi chp li tng cu tng ch ca thy c ni), sau pht trin
thm bng cch t hc (t c, t tm ti).

Nu ghi khng kp th nn b qua mt on b sung sau v tip

tc ghi ngay nhng ni dung thy c ang truyn t.

Ghi theo phng php Cornell (xem bn di).

Sau gi hc

Dnh t nht 10-15 pht c li ton b ghi chp ca mnh. Tm tt

hay suy ngh v cc chnh;

So snh v chia s vi ghi chp ca cc bn khc;

on no ghi khng kp, hi li bn b hoc thy c ghi vo

nhng khong trng trng;

Xem v tng kt li.

1.2. Phng php Cornell:

42

Cu h i/T kha

Ph n
ghi chp

Tm t t

Waterbank (1989) tm ra mt phng php nhm gip sinh vin

trng Cornell University hnh thnh thi quen ghi chp. Phng php
ny mang tn Cornell Note taking Technique nhanh chng c
ng dng rng ri trn ton nc M.
Theo Cornell, ta chia v lm ba phn nh hnh v:
1. Phn Cu hi/T kha: Dnh trang pha bn tri ghi cc t
quan trng, cc t kha, cc s kin (c th km theo thi gian) v
thng tr li cho cu hi: Ai? Ci g? Khi no?
2. Phn Ghi chp: Dnh trang pha bn phi ghi phn pht trin
chi tit t cc t kha, din gii m rng chnh, thng tr li cho
cu hi: Nh th no? Lm sao?
3. Phn Tm tt: Mt khong nh pha di mi trang l ni dnh cho
bn tm tt nhng chnh lin quan n ton b nhng ni dung
va ghi chp trong trang .

43

Lu : Phng php ny d lm, n gin m hiu qu v tit kim thi

gian gip bn ghi chp c h thng, c trt t. Tuy nhin, khi ghi chp
theo phng php Cornell, bn ghi chp ca bn cn m bo 6R:
R1 = Record: Cc thng tin c ghi chp y ;
R2 = Reduce: Cc thng tin c ghi chp tm lc theo ;
R3 = Recite: Dng bn ghi chp trnh by li c;
R4 = Reflect: Dng bn ghi chp c th t c cu hi cho ngi
trnh by hoc nu c kin ca bn thn;
R5 = Review: Bn ghi chp c xem li;
R6 = Recapitulate: Bn ghi chp c tm tt li.

2. c ti liu:
Bn cnh vic ghi chp khi nghe ging, bn cn cn c k nng c tt
c th ghi chp, tm lc c ni dung chnh ca cc gio trnh, ti
liu hc. Vic pht trin k nng c s nng cao k nng hc tp ca
bn.
2.1. Cch c mt cun sch/ti liu:
Bt u c bng cch xem lt qua trc khi c cc phn chi tit.
Cc bc c th nh sau:

Xem ta , li ni u bit phm vi m ti liu cp n hoc

quan im ca tc gi;

Tm hiu mc lc v cch s dng ti

liu: vic ny quan trng nh tm hiu
bn trc khi bn bt u cuc hnh
trnh;

Xc nh cc mc tiu mi u chng
hoc tng phn ca ti liu;
44

c phn tm tt cui mi chng/mi phn ca ti liu (nu c)

bit c tc gi cht li nhng im g l quan trng trc khi
bn bt u c chi tit;

Kim tra ph lc v cc ngun ti liu tham kho m tc gi trch

dn.

Trong khi c:

Xc nh cc mc ln v cc mc nh trong tng phn ca ti

liu;

c vi dng u trong mi on xc nh chnh;

Vit tm tt cc chnh v t mnh gii thch hoc t cc cu hi

c lin quan;

Tm ra nhng phn in m hoc nhng thng tin chnh, cc nh

ngha, th, hnh nh quan trng;

Tp trung tm hiu xem cc on v cc phn c mi lin h vi

nhau nh th no?

T hi v t tr li cc cu hi: Phn ny ni v ci g? N gii

thch ci g?

Lit k nhng t kha chnh;

c thm ti liu tham kho khc c lin quan.

Sau khi c

Xem li ti liu tm cu tr li cho ton b cc cu hi m bn

a ra;

Gii thch, chia s nhng g bn c c vi bn b hoc nhm

hc tp.

2.2. Phng php c SQ3R (Survey-Kho st; Question-Cu hi;

Read-c; Recite/Recall/wRite-Vit/Gi nh; Review-Xem li)

45

Kho st
Survey: Trc
khi c, bn
nn kho st
ton b cc
chng

- Ta , mc chnh v ph

Cu hi
Question: t
cu hi trong
khi bn ang
kho st:

- Chuyn i cc ta , mc chnh, ph thnh

cu hi

- Ch thch bn di cc hnh nh, th, biu

- Xem qua cu hi
- c phn gii thiu v kt lun
- c phn tm tt

- c cc cu hi cui chng v sau mi mc

ph
- Hi bn thn: Thy, C c cp n chng
hoc ch ny khng khi giao nhim v cho sinh
vin?
- Hi bn thn bit ch ny cha?

c Read:
Khi bn bt
u c

- Tm ra cu tr li cho nhng cu hi ca bn
- Tr li cu hi phn u v cui chng hoc
phn hng dn hc tp
- c li nhng li ch thch di nhng hnh nh,
th,
- Ch t, cm t hoc on vn in gch di,
nghing, m
- Gim tc c khi n nhng on kh
- Ngng v c li nhng on cha r
- c v n li tng phn

46

Gi
nhRecite: Gip
bn tp trung
hn v hc
c
nhiu
hn trong khi
c

- Sau mi phn - ngng li, gi nh li cu hi v

xem th xem bn c th tr li qua vic bn nh li
phn c.
- Lit k nhng chnh v cc chi tit gii thch cho
chnh ca phn
- S dng s t duy v phng php Cornell
- S dng tiu ca phn v on nh l nhng
chnh, bt c khi no c th.
- Cu u tin ca on thng l ch ca c
on, l cu tr li cho cu hi, hy ni tht to cu
tr li.
- S dng tr nh, mi lin h, sc lin tnghnh
v.

Xem
liReview: Hnh
dung li cu
trc ca ti
liu c v
nh li cc ni
dung theo tng
phn c th

- Khi bn c xong ti liu theo cc bc trn, xem

li cc cu hi t cc mc, liu mnh c tr li
c khng? Nu khng, cn xem li v nh li ri
mi i tip.
- Bc ny ging nh t kim tra (t iu chnh
gim st nh gi qu trnh c)
- Bc gi nh v bc xem li c th kt hp
cng thc hin.

Ghi chp khi c ti liu?

47

Dnh mt vi pht v suy ngh v nhng phn ti liu mnh

c trc khi ghi chp li.

ng vic ghi chp tr thnh v b m hy bin nhng bn ghi

thnh nhng ti liu tht s c ch cho bn trong qu trnh n thi
hoc s dng sau .

Ghi chp tht ngn gn, ch ghi li nhng t kha hoc cm t hoc
nhng cu ngn th hin c nhng ni dung chnh trong ti liu
bn c. Nhng t kha c ghi thng l danh t, ng t, tnh
t, nhng t ch s lung. ng bao gi ghi li tt c nhng g
bn c c.

Ghi chp mt cch chnh xc l iu cng rt quan trng, c bit l

ghi chp nhng cng thc, nh ngha, nhng s liu c th, li dn
ca mt tc gi v danh sch.... Tuy nhin, vi nhng dng thng tin
cn li, bn cn s dng chnh ngn ng ca bn ghi chp v
m bo khng lm thay i ngha ca thng tin. C nh vy, ti
liu bn ghi chp c mi thc s l ti sn ring ca bn v gip
bn d dng s dng sau ny;

Bn nn to cho mnh mt h thng cc ch vit tt v cc k hiu

thng xuyn s dng khi ghi chp.( V d nh: & hoc + c
ngha l (v) hoc cng, = c ngha l bng hay tng
ng, Fe l st.v.v.

Nn vit ghi chp theo dng dn , phn ra ln nh bng cch s

dng cc k hiu, cc ch s, cc ch s La M.

ng v tit kim giy m bn c s dng ti a cc khong trng

ghi chp. Hy l tht rng, vit dn dng v mt vi
khong trng trn t giy. V sao vy? V sau , khi xem li phn
ghi chp ca mnh, nu mun, bn vn c th b sung thm mt vi
thng tin quan trng vo l hoc cc khong trng . V nh vy,
phn ghi chp ca bn s cng hon thin hn v hu ch hn.

48

nh du nhng quan trng bng k hiu *, v mt vng trn

quanh hoc ng khung n li. nh du nhng quan trng,
nhng thut ng hay nhng nh ngha bng bt mu khc, t m
hoc gch chn.

Bn cng c th ghi li nhn xt ca mnh v ti liu c ra ngoi

l (ng hay c kin khc).

V iu quan trng nht bn nn lun ghi

nh, l hy s dng nhng kin thc mnh
ghi chp c chuyn ti thnh nhng k
nng ca chnh bn, nhng ghi chp ny s
con ng dn n s hon thin ca bn
thn bn trong tng lai.

THAM VN GING VIN V CC C VN HC

TP
Mt trong nhng ngun tm kim s h tr rt ng tin cy ca hc
sinh/sinh vin l t cc ging vin v cn b c vn hc tp. Tuy nhin,
v mt s l do cc bn hc sinh/sinh vin vn cha khai thc c tt
ngun h tr qu bu ny. Di y l mt s chin lc tip cn
tham vn t hiu qu:
Ti sao sinh vin khng mun tm kim s gip ca gio vin?

Do h ngi ngng hoc s hi

Nhng cm gic lo s thng gp sinh vin:

Cm gic khng theo kp bi hc sau khi b l vi bui hc

S t ra nhng cu hi kh kho"

S phi trm trn, ng u vi ging vin: v c th b nh gi

dt

Ngi ngng: c th do tnh cch nht nht

49

Khng thy thoi mi khi tip cn vi gio vin l ngi khc bit
v tui, gii, dn tc hoc vn ha.

Xu hng trnh tng tc vi nhng ngi c quyn

Li ch ca vic tham vn?

Hiu bi nhanh hn;

Gii p c cc thc mc ca bn thn;

Chia s c lo lng v hc c thm kinh nghim gii quyt

cc lo u.

Cc chin lc tip cn tham vn hiu qu?

Chun b sn sng trc khi hi

Thu thp y cc cu hi trc

khi bt u i hi gio vin ca
bn
Vit ra mt danh sch cc cu hi
Hi v lm sng t tt c nhng
bn khon trong cng 1 ln gp
thy c hoc cc c vn hc tp.
Khng nn i gp thy mi khi
pht sinh mt iu g cha hiu r hoc ngay khi c thm mt cu
hi m;
Mang theo v ghi chp v cng mn hc. Nu cn c th mang
sch gio trnh, nh du phn cn hi khi ti, bn c th hi
thy c mt cch nhanh chng m khng lng tng;
Chun b sn sng giy bt vit nhng ch v gii p ca thy
c;
C th i cng vi bn khc nu bn c cng ni dung hi, hai
ngi s nh nhng gii p ca thy c tt hn mt mnh bn.

Gy thin cm vi thy c trc v trong khi tham vn: Hy

to n tng t nhng bui hc u tin:
50

 C mt ng gi, thm ch ti trc bui hc; do , bn c th c

c hi bt chuyn vi thy c trc khi bui hc bt u;
Lun hng v pha thy c. Bn khng cn phi lun ngi bn u;
nhng phi lun hng v pha thy c th hin s chm ch v
hng th lng nghe.
Th hin s chm ch, tp trung lng nghe: khng ci u xung
bn, khng nhn ra ngoi ca s, khng v, vit linh tinh trong gi
ging, khng ni chuyn ring
Tch cc t cu hi lin quan n cc ni dung bi ging
Hon thnh bi tp c giao ng gi
Hy mm ci v th hin thi thn thin ng mc, tn trng
thy c v cc bn.

Tham vn khi khng c t hn trc:

Nu khng c hng dn lin h t

trc, hi l phng php duy nht
c c mt thi gian tham vn ph
Hc tp l vn thi
hp: Tha thy, thy c th dnh vi
ch khng phi l
pht cho em c hi mt vn m
nng khiu
em ang bn khon khng ? Em hi
(Georgi Lozanov).
by gi c ph hp khng ? Nu
khng th thy c th sp xp 1
khong thi gian ph hp khc c khng ?

a ra cc cu hi mt cch ngn ngn v r rng

KIM SOT LO U
Ai cng c nhng iu phi lo lng. Tuy
nhin cch phn ng trc mi lo ca mi
ngi khc nhau, ty thuc vo cch h nhn
nhn vn

51

Tt c chng ta u tri qua mt s lo u trong i. l iu hon

ton bnh thng. V mc d chng ta khng mong mun, nhng mt
cht lo u c th mang li mt s li ch nht nh, lm tng ng lc
cho chng ta v gip chng ta tp trung hn. Tuy nhin, nu lo lng
nhiu qu s nh hng khng tt n kh nng lm vic, hc tp,
nghin cu v ghi nh v lm bi tt khi thi c.
V sao chng ta hay lo u trong cuc sng v hc tp
-

Cng vic qu nhiu, p lc ln nht l khi nhiu vic cn hon

thnh cng lc hay bt u cng vic mi;
Thay i mi trng sng, lm vic hay hc tp. Chuyn t mi
trng hc ph thng sang mi trng i hc, trung hc chuyn
nghip, chuyn t nng thn, vng su vng xa ra thnh ph, th x;
p lc v cp trn, cp di hay ng nghip khng hp tc;
p lc v ti chnh hay mc bnh tt him ngho;
Sp thi m cha hc bi k, km t tin v bn thn, lun ngh mnh
thp km hn ngi khc.

Biu hin lo u?
-

Kh ng, mt ng
Mt s thay i v tiu ha: n khng ngon, kh tiu, to bn.
Mt tp trung
Hay qun
Mt mi
Th di, nhp th nhanh nng
Thay i mu da
Tim p nhanh
V m hi
Run chn tay
Mt tiu

Bn cch n gin kim sot lo u:

52

Ht su, th u
Khi qu lo lng phn ng ca c th u tin l th chm. V no l
b phn cui cng nhn xy, nn th chm s nh hng n s
mch lc trong suy ngh.

Dng k thut Qung gnh lo i

K thut ny gip bn kim sot c nhng vic tiu cc do khch
quan em li gy cng thng cho bn.

Hy phn ng vi cc tnh hung cng thng bng thn ng i,

tht th v thay v ni i, khng.
iu ny gip bn suy ngh v phn ng theo hng tch cc trc
mt tnh hung no . V d: L mt sinh vin dn tc thiu s,
bn hy tht ln i, may qu, mnh l con em dn tc . Dn tc
mnh c nhng nt vn ha tht tuyt, v.v v ng bao gi ngh
l ngi dn tc mnh thua km bn b nhiu qu.

Hy p dng Din tp th bng tinh thn trc nhng mi bn

tm, lo lng.

Kim sot lo u khi thi

L sinh vin mi, nht l cc sinh vin dn tc thiu s, khi thay i
mi trng hc tp t hc ph thng sang hc i hc v trung hc, mi
trng sng v hc tp mi l, nhiu bn b cng thng v hu qu l
nh hng khng tt n kh nng hc tp, ghi nh v lm bi thi. Qu
lo lng khi lm bi thi gi l lo lng khi thi.
Mt s sau y gip bn kim sot c lo u khi thi c:
-

Xy dng thi quen hc tp tt: thi quen hc tp tt khng ch gip

bn nm vng bi v m cn gip bn t tin
hn v nh kim sot tt hn nhng lo u
khi thi.

Chun b k cng: chun b bi tt l iu

quan trng nht gip bn kim sot lo u. Hc
53

thuc bi gip bn vt qua lo u v lm bi tt hn. Nu n hm

thi m cha chun b bi th y l l do ln nht lm bn lo lng.
-

Khng hc nhi nht: hc nhi nht thi c th dn n tng lo u

khi thi. Nu bn chun b bi tt trc khi thi s gip gim rt nhiu
nhng lo lng lin quan n vic bn hc nhi nht trc khi thi.

Tp th dc u n: tp th dc u n c cho l c th gip tr
c nhanh nhn hn

Ng nhiu m trc khi thi: hm trc khi thi m ng nhiu s

gip gim lo u ng k. Ngc li, nu ng t vo m trc s
lm bn mt mi v tng lo lng khi thi.

n thc n: ng n phng thi vi ci d dy rng tuch.

Thng thng, mt s ngi khng mun n g trc khi thi do qu
lo lng. Tuy vy, nu n trc khi thi, bn s bt lo lng hn v
u c tnh to hn khi lm bi.

Lun c trng thi tch cc: Khng nn ngh l mnh s thi trt. C
gng ti a khi lm bi. Suy ngh n iu g s xy ra nu mnh thi
trt s dn n nhng lo lng khng cn thit.

Ch n kinh nghim hc tp: Khng nn ngh k thi l nh gi

cui cng m nn ngh k thi l mt tri nghim hc tp v bn s t
b stress hn.

Th gin: th su v chm ri v lun kim sot c mnh.

54

 LM TH NO VT QUA CC K THI V
KIM TRA MT CCH D DNG?
Trc tin cc bn nn bit rng mt bi kim tra trnh khng
c g ng s c. V vy thay v lo lng v bi thi bn hy ngh ti
nhng iu tch cc, iu s gip bn lm bi tt hn.
Sau y cc bn s c gii thiu mt s mo gip bn chun b tt
hn cho cc k thi, vt qua s lo lng hay s dng thi gian mt cch
hp l v trnh mc li khi thi:
Chun b nh th no?

Xy dng k hoch cho mi k thi hay kim tra

-

Bn cn hc g?

Ti liu/phn hc ny c nhng kh
khn g?

Cn dnh ra bao nhiu thi gian l ph

hp?

Nhng mn hc no cn u tin hc
trc?

Tm hiu thng tin v k thi trc khi thi (b cc bi thi, dng thi,
cch tnh im, ti liu n tp chnh)

Tm quan trng ca bi kim tra ?

Mc tiu kt qu ca bn trong bi kim tra ?

Mua 1 cun lch c nhn, phn phi qu thi gian ca bn sao cho
thc t;

Chia ti liu cn hc thnh nhng nhim v hc tp nh hn, phn

chia vo tng hc k;

Xy dng th t u tin m bo nhng phn kin thc nng hn,

quan trng phi dnh thi gian;
55

a dng ha cc hot ng: t hc, hc nhm, tham vn thy c.

Thng xuyn xem li ghi chp ca bn thn trong sut qu trnh

hc.

n tp v t nh gi bn thn mt cch thng xuyn trong sut

kha hc

Trnh hc mt cch nhi nht trc k thi

Khng qun nhng khong thi gian ngh ngi, gii lao.

Vt qua s lo lng v thi c

Nu bn bit bn mong ch iu g v chun b c g cho k thi th
bn s khng thy s hi. Chnh v vy thc hnh v chun b k cng
l yu t quyt nh gip bn thi tt.
Pht huy thi tch cc
Hy t tin rng bn chun b tt cho bi thi v bn s lm tht tt.
iu s gip ch cho bn rt nhiu.

Ch dn
Bn hy c k ch dn, yu cu ca bi. Nu khng r bn hy hi li.
V lu v thi gian lm bi. Nu bn b qua thng tin quan trng
bn kh c th lm tt bi thi.
Nu bn mt tp trung
Trc tin bn khng nn lo lng v l iu bnh thng c th xy
ra vi bt k ai. Vi mt bi thi di, d bn c mun hay khng th no
ca bn cng cn phi c mt cht thi gian (vi giy) ngh ngi.
Chnh v vy khi bn thy mt tp trung bn hy b bt xung, nhm
mt li, th su v lng nghe nhp th ca mnh.

56

Ch cn 10 giy l no ca bn c th gin v c th quay tr li

lm bi thi bnh thng. Bn hy th lm cch ny khi bn cm thy
stress bi cng thc hnh nhiu th bn cng p dng d dng khi thi c.
Nu bn gp cu kh trc khi bt u lm bi hoc trong khi thi
Bn ng lo lng v cu hi m bn thy b. Hy nh du li v lp tc
chuyn sang cu khc. C gng tp trung vo cu bn ang lm, khng
bn tm n cu kh na cho ti khi bn quay tr li lm cu .
Chin lc v thi gian
Bn hy a ra tc cho mnh iu quan trng nht trong chin lc
v thi gian l a ra c tc cho mnh. Trc khi bt u lm bi
bn hy dnh vi pht nhn qua ton bi, ghi ch nhng cu d hn
v da vo khong thi gian bn c quyt nh tc lm bi ph
hp.
Lm nhanh
Mt khi bn bt tay vo lm bi th hy lm nhanh. Nu nh bn lm
chm li mc t li hn th no ca bn s thy chn v khng tp
trung. Lc bn thm ch cn mc nhiu li hn.
Khi bn gp mt cu hi kh, ng dng li m hy lp tc b qua
v chuyn sang lm cu khc.
Bn cnh , vic tr li nhng cu d trc s gip bn t tin hn v
lm bi mt cch tri chy, hng th hn.
Khng vi v
Bn lm bi nhanh nhng nh l khng c vi. Bi vi v s lm bn
qun nhng iu quan trng v lm nh hng n kt qu bi thi.
Kim tra li
Bn hy kim tra li khi lm c na thi gian. Nu bn mi ch lm
c t, bn s bit rng mnh s ch cn t thi gian lm bi. Nhng
57

cng ng vi m hy chn nhng cu d lm, b qua nhng cu

kh tit kim thi gian.
Nu bn lm c nhiu, bn c th lm chm li mt cht nhng ch
trong trng hp bn cm thy thoi mi khi lm vy. Nu khng, bn
vn gi tc ban u v dnh thi gian tha xem li bi.
Hy kim sot bn thn
Nu bn cm thy cng thng hoc lo lng bn hy ngh vi giy ri
mi tip tc lm bi. Hy th su v t ni vi mnh nhng cu lc
quan. l cch tt nht gip bn th gin v tp trung tr li.
p n
Bn hy nh vit p n ng vo ni yu cu. V nu vit sai bn s
mt im khng ng c.
Nu bn lm xong bi sm
Bn hy s dng khong thi gian kim tra li bi. u tin l
xem bn vit ng ch yu cu cha. Nu bn ty xa bi th hy sa
li cho sch s v gn gng.

58

Hy kim tra nhng li c bn trong bi, c k li nhng phn kh

xem c sai st g khng.

Mt s b quyt khi thi v kim tra

Mang thm bt d phng v c mt ng gi

T tin v Th gin
c k phn hng dn/, nu khng hiu: hy
hi lun

Tp trung no b

Xem lt qua ton b thi/kim tra

Bt u vi cu hi 1 v tip tc ln lt

B qua nhng cu hi m bn khng bit

Trong trng hp nghi ng, hy chn cu tr li

theo d cm ca bn

Sau khi hon thnh, quay tr li vi nhng cu

bn cn b trng

Sau khi hon thnh ln 2, kim tra li ton b mt

i ln m bo ton b cu hi c tr
li.

59

TR GIP SINH VIN:

Nu bn gp kh khn trong qu trnh hc tp ti trng, bn hy
mnh dn tip cn vi:

Phng o to Bn s nm c lch hc, lch thi ca cc mn hc

Ging vin v cc c vn hc tp Bn s c gip v nhng

kin thc v k nng chuyn mn cng nh k nng hc tp

Phng qun l hc sinh, sinh vin Bn s c bit cc hot ng

tr gip cho sinh vin trong qu trnh hc tp
Chc bn c kt qu cao trong hc tp!

60