SPEKTROFOTOMET

RIA
Spektrofotometri sht nj metod pr t matur se sa nj
substanc kimike absorbon dritn duke matur intensitetin e
drits si nj rreze e drits kalon prmes zgjidhjes s
mostrs. Parimi baz sht q do kompleks thith ose
transmeton drit mbi nj gam t caktuar gjatsi vale. Kjo
matje mund t prdoret gjithashtu pr t matur sasin e nj
substance kimike t njohur. Spektrofotometri sht nj nga
metodat m t dobishme e analizs sasiore n fusha t
ndryshme t tilla si kimia, fizika, biokimi, materiale dhe
inxhinieri kimike dhe aplikimet klinike.

Zgjedhja e rrezatimit monokromatik behet me ndihmen e filtrave

special prandaj quhen edhe filter fotometer, te spektofotometrat
drita ne aspektin spektral zberthehet me mekanizma perkates
optic. Pastaj neper nje carje te ngusht leshohet regjion i ngusht i
spektrit, i cili nevojitet ne kete metod. Matja e intenzitetit te
absorbimit, ngjajshem si ne metodat e tjera bazohet ne matjen e
intenzitetin e tufes perafersisht monokromatike qe ka kaluar
neper kivete me tretesire dhe intenzitetit te tufes se njejte ted
rites qe ka kaluar neper kiveten me tretes, ose maten aty per aty
perqindje te drites se leshuar ose absorbanca. Perqendrimi
percaktohet nga ligji i Berit.

Metoda dhe menyra e punes ne

spektrofotometri

Spektrofotometri perbehet prej burimit te drites,

monokromatorit dhe detektorit per matjen e
intenzitetit te drites. Si burim drite per regjionin e
dukshem ( VIS ), te aferm ultravjollc dhe te aferm
IK te spektrit, ne spektofotometri perdoret me
shpesh llamba e Volframit me tel te skuqur.
Emisioni maksimal i energjise ne spektrin e drites
qe jep kjo llambe, gjendet ne regjionin IK ne
gjatesi valore rreth 1000nm. Llamba e Volframit
duhet te punoj ne potencial constant per te
emituar drite me intenzitet uniform. Si burim i
rezatimit continual ne regjionin UV sherbejne
llamba e hindrogjenit ose e deutoriumit, te te
cilat bejne shkarkime ne presion te ulet.

Llamba e Volframit

MONOKROMATORI
Perbehet prej sistemit disperz qe mund te jet rrjet difraktuese ose prizem.
Rrjeta jep diapason te gjere te gjatesive valore, pasi nuk ka kalim te drites
neper mjedis, e as absorbim. E meta e rrjetes eshte se jep spektra te rendit
te larte. Prizma nuk jep spektra te rendit te larte kurse dispersion ndryshon
i saj ndryshon prej gjatesise valore te drites dhe per valet e shkurtera eshte
me i madh se sa per valet e gjata. Prizma prej qelqi perdoret per fitimin e
regjionit te dukshem te spektrit, kurse prizma e kuarcit e jep edhe regjionin
UV.
Sot me shum perdoren spektofotometrat fotoelektrik te te cilet celula
fotoelektrike perdoret per matjen objective te intensitetit te drites. Te
aparatet e reja, fotocelula eshte zavendesuar me gypat fotomultiplikator,
qe bazohen ne principet e njejta si edhe fotocelulat, vetem se kane numer
shume te madh te siperfaqeve fotosenzitive te vendosura pershtatshem qe
fotorryma e shumezuar dalese mund te jet per faktorin 10 here me e
madhe se sa fotorryma primare e shkaktuar.

APARATET
Spektrofotometri kuarcor Becman DU, diagram optik i te cilit eshte treguar ne
fig.2 perdoret mjaft ne spektofotometrine e absorbimit. Ky instrument perdoret
per matjet e regjionit VIS dhe UV te spektrit dhe e perfshine regjionin e gjatesise
valore prej 200 deri 1000nm.
Sistemi dispersiv eshte prizma kuarcore e Litrovit me siperfaqe te metalizuar, prej
te ciles debohen rrezet e drites qe kane hyre ne prizme dhe jane lakuar kah
shkalla e saj dispersive.
Llamba e hidrogjenit me tension te ulur dhe me katod te nxehur sherben si
burim drite per regjionin UV prej 200 deri 350 nm, kurse llamba e Volframit per
regjioni spektral prej 300 deri 1200 nm . Bashk me kete instrument perdoren filtrat
special qe i largojne gjatesite valore te huaja e te padeshirueshme te drites te
kontaminuar prej shkaktareve te ndryshem, e cila vjen nga monokromatori.
Intensiteti i fotorrymes matet me metoden e kompenzimit. Dy gypa elektronik
kyqen si perforcues ne qarkun e fotorrymes. Rrenia e potencialit ne kete qark qe
ndryshin me ndryshimin e fortesise te fotorrymes dhe rrenia e potencialit nga nje
qark i jashtem, i cili me ndihmen e potenciometrit nderrohet dhe rregullohet sipas
deshires, ndersjellazi kondenzohet permes zeros

Fig.1 Spektrofotometri
Bekman DU

Fig.2 Diagrami optik i

spektrofotometri Bekman DU

SPEKTROFOTOMETRI Unicam SP 600

Spektrofotometri Unicam SP 600 eshte spektrofotometer, i cili e mbulon
regjionin e gjatesive valore prej 350 deri 1000 nm. Edhe ky instrument
eshte i tipit kompenzues sikurse spektrofotometri Becman, prandaj
operacionet e matjes behen ngjajshem. Parimi i skemes optike eshte
pothuajse i njejte dhe ky instrument dallohet kryesisht sipas regjionit te
gjatesive valore ne te cilat behen matjet.
Pasi matjet me spektrofotometrin Unicam SP 600 kryhen vetem prej 350
deri 1000 nm, ai nuk ka llambe te hidrogjenit dhe prizme kuarcore, por ka
prizem prej qelqi optik.
Pjese perberese e instrumentit eshte edhe mbajtesi i kivetave ne te cilin
njekohesisht mund te vendosen 4 kiveta. Si burim drite sherben llamba e
Volframit e cila gjendet ne shtepizen. Pas llambes gjendet pllaka levizese
me filtra qe perdoren ne regjionin e caktuar spektral.
Pike kalimtare quhet ajo gjatesi valore ne te cilen fotocelula e katert dhe e
kuqe tregojne ndjeshmeri te njejte dhe ajo zakonisht shtrihet ne rreth 625
nm . Pika kalimtare kohe pas kohe duhet te kontrollohet patjeter, sepse
nese paraqitet shmangie e konsiderueshme, kjo tregon se ka ardhur deri te
dobesimi i ndjeshmerise se fotocelules dhe se ato duhet te ndrohen.

Spektrofotometri Unicam SP 600

JU FALEMINDERIT
PER
VEMENDJEN

Pergaditi : Shejnure AMETI