Univerzitet u Banjoj Luci

Pravni fakultet

SEMINARSKI RAD IZ NASTAVNOG PREDMETA

PRAVNA MEDICINA

Tema: Lene promjene i njihov sudskomedicinski znaaj

Student: Ranka Teodorovi

Broj indeksa: 524/10
Nastavni profesor: Prof. dr Milan Stojakovi

Banja Luka, decembar 2013.

SADRAJ

Uvod ...................................................................................................

1. Truljenje (Putrefactio) ..................................................................

3
- Znaci truljenja .....................................................................
4
1. Pseudomelanoza (pseudomelanosis) ........................
4
2. Truleni emfizem (emphysema putrefactionis) ...........
5
3. Trulena tenost (transudat putrefactionis) .............
5
4. Truleni zadah (foetor putrefactionis) .....................
6
5. Truleni mjehuri (bullae putrefactionis)...................
6
- Faktori koji utiu na truljenje .............................................
7
- Sudskomedicinski znaaj truljenja ......................................
8
2. Raspadanje (Decompositio) ........................................................
9
3. Maceracija (Maceratio) Gnjilenje .................................................
9
- Sudskomedicinski znaaj maceracije .......................................
10
4. Mumifikacija (Mumificatio) ........................................................
10
- Sudskomedicinski znaaj mumifikacije ...............................
11
5. Saponifikacija (Saponificatio, Apodicere) ..................................
12
- Sudskomedicinski znaaj saponifikacije .............................
13
Zakljuak ........................................................................................

14

Literatura .......................................................................................

15

Seminarski rad iz predmeta Pravna medicina

Tema: Lene promjene i njihov
sudskomedicinski znaaj

UVOD

Lene promjene, zajedno sa lenim osobinama, ine sigurne znake smrti.

Sama rije promjene u sintagmi podrazumijeva procese koji se deavaju poslije
nastupanja smrti, to ih determinie kao kasne znake smrti.
Pravna medicina, prije svega sudska medicina, pravi klasifikaciju lenih promijena
na destruktivne i konzervativne lene promjene, pri emu u destruktivne se
ubrajaju: truljenje, raspadanje i maceracija (gnjilenje), dok se kao
konzervativne tretiraju: saponifikacija i mumifikacija (isuivanje) lea.
Pored navedenih, neki autori pominju i isuivanje lea, kao posebnu lenu
promjenu, neovisno o mumifikaciji.
Sudskomedicinski znaaj svake lene promjene je u odreenim nijansama
karakteristian za svaku ponaosob, meutim, svim promjenama je zajednika
injenica da se na osnovu svake moe priblino determinisati vrijeme smrti.
U nastavku, bie obraene svaka promjena zasebno, sa svim svojim
specifinostima.

Seminarski rad iz predmeta Pravna medicina

Tema: Lene promjene i njihov
sudskomedicinski znaaj

1. TRULJENJE ( Putrefactio)

Truljenje (putrefactio) predstavlja razlaganje mekih tkiva mrtvog tijela pod

dejstvom bakterija, drugih mikroorganizama, kao i enzima sopstvenog tijela.
Mikroorganizmi koji uestvuju u ovom procesu su ili fizioloka flora ivog
organizma (aerobne i fakultativno anaerobne bakterije) ili su u organizam
dospjeli poslije smrti (anaerobne bakterije). Zaivotno, bakterije u organizmu su
prisutne prije svega u digestivnom traktu, respiratornom sistemu i na povrini
tijela. Nastupanjem smrti dolazi do raspadanja imunolokog sistema
organizama, bakterije prodiru u krv, koja predstavlja dobar medijum za njihovo
irenje i razmnoavanje. S obzirom da u crijevima postoji itav rezervat
bakterija proces truljenja zapoinje upravo u trbunoj duplji, kojom prilikom
koa trbuha poprima prljavo-zelenkastu boju, pokoica se izdie, stvaraju se
mjehurii a potom dolazi do ljutenja. Za prodiranje bakterija iz okruenja
najzasluniji su prirodni otvori na tijelu, kao i otvori nastali uslijed zaivotnih i
posmrtnih povreda. U prirodnim otvorima (nos, une duplje, usta, oi, analni
otvor) muhe i drugi insekti legu jaja ili ive larve. Larve mogu, u rekordnom
vremenu, izmijeniti izgleda makih tkiva kao i izgled rane.
U sluajevima smrti uslijed oboljenja koja su prouzrokovana izrazito patogenim
bakterijama proces truljenja zapoinje veoma brzo poslije smrti.
Krajnji stadijum truljenja je skeletizacija elementarne supstance iz kojih je
organska materija tijela sainjena.
Trulene promjene poinju 24 48 asova poslije smrti (u optimalnim uslovima
spoljanje sredine, na temeperaturi od oko 25C).Promjene koje nastupaju
prilikom truljenja obuhvataju:
1. truleno prebojavanje (diskoloracija),
2. trulenu nadutost (distenzija),
3. gubitak anatomskog integriteta koe i ostalih tkiva (degradacija) i
3

Seminarski rad iz predmeta Pravna medicina

Tema: Lene promjene i njihov
sudskomedicinski znaaj

4. potpunu destrukciju i likvefakciju tkiva (disolucija).

ZNACI TRULJENJA

Znaci truljenja su:

1.
2.
3.
4.

pseudomelanoza (pseudomelanosis),
truleni emfizem (emphysema putrefactionis),
trulena tenost (transudat putrefactionis),
truleni zadah (foetor putrefactionis).

Pojedini autori, kao poseban znak truljenja navode i truleni mjehur (bullae
putrefactiones).

U daljem izlaganju bie objanjen svaki znak truljenja ponaosob.

1. Pseudomelanoza (pseudomelanosis)
Pseudomelanoza, odnosno truleno prebojavanje, predstavlja prvi znak truljenja
koji nastaje natapanjem krvnih sudova i tkiva oko njih krvlju koju su zahvatili
procesi truljenja. Prebojavanje se manifestuje kao prljavosivozelenkasto
prebojavanje koe, najee prvo u donjem desnom kvadrantu prednjeg trbunog
zida. Pseudomelanoza je vidljiva 24-48 asova poslije smrti. Prebojavanje je
upeatljivo na koi du vena, pojavljuje se i na unutranjim organima, a posebno je
vidljivo na crijevima, jetri i pluima. Kroz 4-6 dana poslije smrti cijelo tijelo biva
prljavozelenkasto prebojeno. Istovremeno, hemolizirana krv prebojava zidove
krvnih sudova uslijed ega je na koi vidljiva razgranata ara potkonih krvnih
sudova, tzv. mramorizacija koe.

Seminarski rad iz predmeta Pravna medicina

Tema: Lene promjene i njihov
sudskomedicinski znaaj

2. Truleni emfizem (emphysema putrefactionis)

Truleni emfizem nastaje pod dejstvom bakterija, kada dolazi do formiranja
trulenih gasova (ptomain, kadaverin, putrescin, tiramin, vodonik sulfid, metan,
amonijak i ugljendioksid). Gasovi proimaju mrtvo tijelo, kou, meka tkiva i
organe, kada dolazi do volumenizacije itavog tijela, smanjivanja njegove
specifine mase zbog ega, u vodi, biva istisnuto na povrinu. Do izraaja dolazi
napetost trbuha, truleni potkoni emfizem, nadutost lica sa iskolaenim onim
jabuicama i nabreklim usnama (tzv. crnake usne), napetost spoljanjih polnih
organa to sve dovodi do deformacije spoljanjeg izgleda do neprepoznatljivosti.
Pod dejstvom trulenih gasova moe doi do postmortalnog istiskanja ploda iz
materice, rupture prednjeg trbunog zida, ujnih eksplozija itd. Truleni gasovi
stvaraju povien pritisak to moe da ima posljedice u sluaju transporta pokojnika
u hipobarinom okruenju kakav je transport avionom. Ponekada, uslijed pritiska,
na mjestu pokopa, oslobaanje gasova stvara zvune fenomene koji se manifestuju
kao huk ili manji blai prasak.

3. Trulena tenost (transudat putrefactionis)

Trulena tenost nastaje cijeenjem tjelesnih tenosti u tkiva i tjelesne duplje
uslijed razlaganja tkiva. Truleni transudat je prljavocrvenkaste boje, koja potie
od trulene krvi, zamuenost od otpalih i raspadnutih elija a pjenuavost i
neprijatan miris od trulenih gasova. Trulena tenost se nakuplja u povrinskom
sloju koe i odie epiderm formirajui truleene mjehurove (bule). Treba je
razlikovati od transudata koji nastaje u agoniji i eskudata kod inflamatornih
procesa. Transudat nastao u agoniji je bistar i svijetloukast, bez prisustva
eritrocita, siromaan bjelanevinama, nije pjenuav niti ima neprijatan miris. Kod
inflamatornog eskudata prisutna je visoka koncentracija proteina, zamuen je, nije
5

Seminarski rad iz predmeta Pravna medicina

Tema: Lene promjene i njihov
sudskomedicinski znaaj

pjenuav, a zavisno od tipa inflamacije, prisutne su i razliite vrste inflamatornih

elija, pa i eritrocita.

4. Truleni zadah (foetor putrefactionis)

Truleni zadah predstavlja neprijatan miris koji se javlja uslijed pojave trulenih
gasova (sumporvodonik, amonijak i merkaptani ). Ovo najee predstavlja prvi
znak koji ukazuje na postojanje mrtvog tijela u zatvorenom ili skrivenom prostoru.

5. Truleni mjehuri (bullae putrefactionis)

Truleni mjehuri ili bule nastaju odvajanjem natkoice od koice trulenim
gasovima i tenostima koji zapravo i ine sadraj bula. Bule lako pucaju a zbog
truljenja njihovih potpornih struktura i razdeenosti, natkoica se lako skida, a
tkiva, dlake i kosa ispadaju iz folikula.

Znaci truljenja se ne pojavljuju istovremeno, niti su jednakog intenziteta. Zbog

toga, iz praktinih razloga, procesi truljenja tijela su podijeljeni u tri stadijuma:
1. POETNI, kojeg karakterie pojava lokalnog prebojavanja,
2. SREDNJI, kod kojeg je karakteristino stvaranje trulenog transudata i
3. UZNAPREDOVALI, kad je prisutna trulena napetost cijelog tijela.
Kao poseban vid truljenja izdvaja se tzv. tresetno tavljenje leevi u barskim
terenima sa mnogo trulih ostataka biljaka mogu biti ouvani godinama, izgledaju
kao mumificirani.1

1 Sudska medicina, udbenik za studente medicine, Univerzitet u Beogradu,

medicinski fakultet, 2010. Godina, Sneana Veljkovi i grupa autora
6

Seminarski rad iz predmeta Pravna medicina

Tema: Lene promjene i njihov
sudskomedicinski znaaj

FAKTORI KOJI UTIU NA TRULJENJE

Na brzinu truljenja utiu svi faktori koji utiu na ramnoavanje i irenje bakterija
u mrtvom tijelu. U faktore koji utiu na truljenje spadaju sledei faktori:
1. Temperatura. Temperatura samog tijela, kao i temeperatura okruenja u
kojem se nalazi mrtvo tijelo utiu na proces razmnoavanja bakterija a
samim tim i truljenje. Optimalna temperatura za truljenje je 25-30C, dok je
pri temperaturama ispod 5C i iznad 40C proces truljenja usporen zbog
inaktivacije bakterija.2
2. Vlanost. Mrtvo tijelo sadri dovoljno vode za optimalno razmnoavanje
bakterija. Prosjena vlanost vazduha potpomae truljenje, nedovoljna
spreava proces i dovodi do isuivanja dok natapanje tijela u tenost
usporava truljenje i podstie nastanak nekih drugih lenih promijena.
3. Odjea i prekrivai. Vieslojna ili deblja odjea i pokrivai zadravaju
tjelesnu temepraturu, samim tim usporavaju hlaenje tijela to potpomae
truljenje. Meutim, kasnije usporavaju proces truljenja, obzirom da tite
tijelo od insekata koji svojom aktivnou vre destrukciju lea. Takoe, uska
odjea odlae proces putrefakcije jer spreava irenje gasova u tkiva i
bakterija u krvne sudove.
4. Suneva svjetlost. Suneva svjetlost utie na temepraturu i vlanost
vazduha dijelova tijela izloenih svjetlu. Veina insekata izbjegava mjesta na
tijelu koja su izloena direktnom dejstvu svjetlosti.
2 Sudska medicina, dr sc. med Milo Tasi i saradnici, 2007. Godina, Novi Sad
7

Seminarski rad iz predmeta Pravna medicina

Tema: Lene promjene i njihov
sudskomedicinski znaaj

5. Uzrok smrti i stanje tijela neposredno prije smrti. Leevi umrlih od

infektivnih i zapaljenskih procesa trule bre kako zbog prisustva bakterija,
tako i zbog poviene temperature. S druge strane kod iskrvarenja truljenje
tee sporije zbog smanejne kliine krvi, koja je neophodan medijum za
razmnoavanje trulenih bakterija.

6. Konstitucija lea. Kod ovog faktora postoji odreena diskrepanacija u

miljenjima, zavisno od autora do autora. Tako, prema jednim3 leevi
gojaznih, djece i novoroenadi trule bre zbog poviene vlanosti tkiva.
Prema drugima4 gojaznija tijela trule bre jer se sporije hlade, djeca sporije a
novoroenad najsporije, zbog brzog hlaenja, ali i zbog sterilnoti
digestivnog trakta.
7. Sredina. Prema Kasperovom pravilu, pod uslovima iste temeprature, tijelo
istruli na vazduhu za 7 dana koliko bi u vodi istrulilo za 2 sedmice, a u
zemlji za 8 sedmica. Truljenje u vodi je sporije nego na vazduhu obzirom da
se tijelo u vodi bre hladi, a i poveana je vlanost sredine to zapravo
pogoduje saponifikaciji lea. Meutim, leevi izvaeni iz vode na vazduhu
trule mnogo bre. Zbog niske temperature i nedostupnosti insektima i
drugim ivotinjama, tijelo zakopano u zemlji truli sporije. to je dublje
zakopano, sporije truli.

SUDSKOMEDICINSKI ZNAAJ TRULJENJA

3 Sudska medicina, udbenik za studente medicine, Univerzitet u Beogradu, medicinski
fakultet, 2010. Godina, Sneana Veljkovi i grupa autora

4 Sudska medicina, dr sc. med Milo Tasi i saradnici, 2007. Godina, Novi Sad

Seminarski rad iz predmeta Pravna medicina

Tema: Lene promjene i njihov
sudskomedicinski znaaj

Prije svega, truljenje predstavlja siguran znak smrti. Na osnovu stadijuma truljenja
mogue je je orjentaciono odrediti vrijeme smrti. Pored toga, na osnovu trulenog
zadaha lako se otkriva mrtvo tijelo i zatvoreom ili skrivenom mjestu. Poznavanje
trulenih znaka je neophodno i iz razloga da se isti ne bi protumaili kao zaivotne
povrede. Takoe, promjene u poloaju tijela u grobnici, istiskanje ploda iz
materice, razdvajanje avova glave koji su vidljivi prilikom ekshumacije, nisu
zaivotne promjene nego posmrtni dogaaji.

2. RASPADANJE (Decompositio)

Raspadanje lea, zapravo, predstavlja odmaklu fazu truljenja. U tom procesu

insekti, posebno muve, igraju posebno vanu ulogu, ubrzavajui proces
dekompozicije. Kao i kod truljenja, i kod raspadanja lea duina procesa je
relativna, ali obino zavrava poslije nekoliko sedmica.
U procesu raspadanja lea bakterije zamjenjuje plijesan, koja se javlja i na
unutranjim i na spoljanjim dijelovima lea, to zavisi od vrste plijesni. Tkivo
postaje rastresito i mekano te se lako raspada.
Obzirom da je raspadanje lea neposredno zavisno od truljenja moemo
konstatovati da faktori koji utiu na truljenje lea utiu i na raspadanje.

3. MACERACIJA (Maceratio) GNJILENJE

Seminarski rad iz predmeta Pravna medicina

Tema: Lene promjene i njihov
sudskomedicinski znaaj

Do maceracije dolazi ako se le nalazi u tenosti u kojoj nema batkerija

(aseptina sredina). Maceracija je zapravo autoliza tkiva do koje dolazi zbog
autofermentacije lea. Prava maceracija je vidljiva jedino na leu ploda, odnosno
neroenog fetusa koji je umro in utero. Naime, u crijevima neroenog ploda nema
bakterija, stoga je truljenje onemogueno, obzirom da su bakterije kljuni faktor u
procesu putrefakcije.
Razlaganje prilikom maceracije odvija se u aseptinim uslovima, bez prisustva
vazduha.
Sigurni znaci maceracije vide se ve treeg dana po izumiranju ploda. Plod je
mekan i oputen, a prisutno je i odvajanje natkoice od koice i stvaranje bula,

ispunjenih bistrim vodnjikavim transudatom crvenkaste boje. Zatim, dolazi do

ljutenja natkoice i omekavanja unutranjih organa. Kosti postaju razlabavljene i
gube oblik. Dolazi do deformacije ploda.
U momentu kada maceriran plod dodje u dodir sa vazduhom poinje proces
putrefakcije, koji je u ovom sluaju bre tee nego kod ploda koji nije maceriran.

Pored prave, postoji i tzv. pseudomaceracija. Ovaj oblik gnjilenja se javlja kod
leeva iz vode, kod kojih je oteano razmnoavanje bakterija uslijed poveane
vlanosti, nie temperature ili nedostatka kiseonika.

SUDSKOMEDICINSKI ZNAAJ MACERACIJE

Maceracija predstavlja siguran znak smrti. U sudskoj medicini je veoma

bitan fenomen, obzirom da potvruje mrtvoroenost a samim tim iskljuuje
potencijalno edomorstvo i dijeteubistvo. Takoe, stepen maceracije orijentaciono
10

Seminarski rad iz predmeta Pravna medicina

Tema: Lene promjene i njihov
sudskomedicinski znaaj

pokazuje koliko vremena je umrli plod proveo u materici. Znaci koji ukazuju na
postojeu maceraciju su signali koji opominju na to bru obdukciju , jer, kako je
ve navedeno, maceriran plod u dodiru sa vazduhom bre truli.

4. MUMIFIKACIJA (Mumificatio)

Mumifikacija nastaje zbog izloenosti lea dejstvu toplog vazduha kojom

prilikom se le sui prije nego to se ponu razvijati bakterije, a samim tim i proces
truljenja. Moe biti primarna, kada do isuivanja lea dodje odmah poslije smrti, a
moe biti i sekundarna, koja se nadovezuje na neku od faza truljenja i tada

zaustavlja truljenje. Pored toga, moe biti kompletna, kada zahvata le u cjelini, a
moe biti i parcijalna, kada zahvata samo odreeni dio lea. Mumifikovan le ima
teinu i do 10 puta manju od teine u trenutku smrti. Njegova koa postaje vrsta,
mrkocrvenkaste do crne boje, a nokti i kosa ouvani. to se tie vremena
potrebnog za mumifikaciju, veoma teko je odrediti preciznije granice, meutim, u
literaturi se napominje da je optimalno vrijeme mumifikacije od est mjeseci do
godinu dana, s tim da le novoroeneta moe biti mumifikovan i poslije dvije
sedmice.5
Mumifikacija se osim na toplom vazduhu, moe deavati i u tolim i suhim
grobnicama, odnosno suhom i toplom zemljitu. Ukoliko je proces isuivanja tijela
spor, mogue je da se paralelno odvijaju proces mumifikacije i proces truljenja,
tako da je mogue da na leu postoje dijelovi tijela koji su mumifikovani i dijelovi
koji su zahvaeni procesom truljenja. Ova pojava je mogua kako kod sahranjenih,
tako i kod nesahranjenih leeva.
5 Sudska medicina, udbenik za studente medicine, Univerzitet u Beogradu, medicinski
fakultet, 2010. Godina, Sneana Veljkovi i grupa autora

11

Seminarski rad iz predmeta Pravna medicina

Tema: Lene promjene i njihov
sudskomedicinski znaaj

SUDSKOMEDICINSKI ZNAAJ MUMIFIKACIJE

Zadravajui spoljanji oblik tijela, mumifuikacija, kao jedna od

konzervativnih lenih promijena, omoguava identifikaciju lea i vie godina
poslije smrti, to je njen najvei znaaj sa sudskomedicinskog aspekta, kao i
detekciju rana na koi. Na osnovu razvijenosti mumifikacije moe se odrediti
priblino vrijeme smrti, to podrazumijeva da je mumifikacija siguran znak smrti.
Mumifikaciju, kao takvu, treba razlikovati od zaivotne mumifikacije dijelova
tijela zbog prekida cirkulacije u istim.

5. SAPONIFIKACIJA (Saponificatio, Adipocere)

Saponifikacija predstavlja lenu promjenu kod koje dolazi do transformacije

masnog tkiva u sivo-bijelu masu, konzistencije voska, koja kada se osui postaje
tvrda i lomljiva. Do saponifikacije dolazi uslijed izloenosti lea visokoj
koncentraciji vlage, najee kod leeva u vodi ili veoma vlanim grobnicama uz
odsustvo kiseonika. Takoe, mogua je i ukoliko je tijelo uvijeno u materiju o
najlona kojom prilikom do saponifikacije dolazi pod dejstvom vode sopstvenog
tijela. Kao i mumifikacija, moe biti cjelovita, odnosno zahvatati cijelo tijelo to je
rjea pojava, a moe biti parcijalna kada zahvata pojedine dijelove tijela, dok
ostatak lea zahvata proces truljenja. Nastanak saponifikacije objanjava se
dvojako:

12

Seminarski rad iz predmeta Pravna medicina

Tema: Lene promjene i njihov
sudskomedicinski znaaj

1) Hidrolizom masti u masnom tkivu na glicerin i slobodne nezasiene

masne kiseline, koje su tene i vezuju se sa kalijumom, kalcijumom i
natrijumom iz tijela i okoline, formiraju se vrste, zasiene masne
kiseline.
2) Bakterijski enzimi transformiu nezasiene masne kiseline u zasiene,
koje u uslovima nie temperature kristalizuju stvarajui vrste strukture.
Saponifikacija je proces koji se kree od spoljanjosti ka unutranjosti lea,
tako da su unutranji organi truleno izmijenjeni dok je koa saponifikovana. Znaci
saponifikacije vidljivi su poslije 2 mjeseca, u povoljnim uslovima i za 2 3
sedmice. Na miinoj masi ove promjene se uoavaju poslije 3 4 mjeseca. Dobro
izraena saponifikacija lea u vodi pojavljuje se poslije 5 6 mjeseci, a u zemljitu
kroz 3 godine.

SUDSKOMEDICINSKI ZNAAJ SAPONIFIKACIJE

Kao i ostale lene promjene i saponifikacija predstavlja siguran znak smrti,

te na osnovu njenihznakova orijentaciono je mogue odrediti vrijeme smrti, tanije
vrijeme boravka mrtvog tijela u vlanoj sredini. Meutim, najvaniji znaaj
saponifikacije nije u tome, nego u injenici da je na leu mogue identifikovati
povrede, uzroke i naine smrti, kao i sam le, jer saponifikacija uva spoljanji
integritet mrtvog tijela.

13

Seminarski rad iz predmeta Pravna medicina

Tema: Lene promjene i njihov
sudskomedicinski znaaj

ZAKLJUAK

Kako je navedeno na poetku, lene promjene spadaju u sigurne znake smrti.

Meutim, prema mnogim autorima6 predstavljaju najnepouzdaniji nain za
utvrivanje smrti i sa odreenom preciznou mogu se koristiti samo kod leeva iz
vode. Ipak, kada se pronae le, u prilikama koje evidentno ukazuju na nasilnu
smrt, ali nema oevidaca koji bi potvrdili tano vrijeme smrti i eventualno blie
okolnosti nastanka smrti, neophodno je detaljno ispitati tijelo rtve, to ukazuje na
6 Sudska medicina, dr sc. med Milo Tasi i saradnici, 2007. Godina, Novi Sad

14

Seminarski rad iz predmeta Pravna medicina

Tema: Lene promjene i njihov
sudskomedicinski znaaj

bitan kriminalistiki, a samim tim i sudskomedicinski znaaj promijena koje

nastaju na tijelu poslije smrti. U organizmu, poslije nastupanja smrti, dolazi do
razliitih procesa koji uslovljavaju nastanak lenih promijena, a svi ti procesi
zajedno mogu dati bliu sliku o okolnostima pod kojima je nastupila smrt. Ovo je
posebno vano, sa normativnog aspekta, ako se radi o potencijalno tekim
krivinim djelima, kakva su protiv ivota i tijela. Naravno, ne treba zanemariti ni
graanske parnice, kakve su npr. iz ivotnog osiguranja, ili u postupku
nasljeivanja.
Bez obzira na sve nesigurnosti koje nose sa sobom, lene promjene mogu da
budu odluujui faktor u otkrivanju uzroka smrti, bez obzira da li se radi o
posljedicama tekog krivinih djela, nesrenog sluaja ili prirodne smrti, stoga
njihov sudskomedicinski znaaj nije zanemarljiv.

LITERATURA

1) Milan Stojakovi, prof . dr sci. med., Pravna medicina, Banja Luka, 2012. g,
2) Mihailo Luki, prof. dr i Samuilo Pejakovi, prof. dr, Sudska medicina i
psihopatologija, Beograd, 1984. g,
3) Milo Tasi, prof. dr sci. med. i saradnici, Sudska medicina, Novi Sad,
2007. g,
4) Alija Ramljak, doc. dr sci. i Josif Vesel, prof. dr sci., Pravna medicina,
Banja Luka, 1986.g,
5) Sneana Veljkovi, prof. dr, i saradnici, Sudska medicina, udbenik za
studente medicine, Univerzitet u Beogradu, Medicinski fakultet, 2010.g
15

Seminarski rad iz predmeta Pravna medicina

Tema: Lene promjene i njihov
sudskomedicinski znaaj

16